Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

bet die recitandum; seu omines habentes aliquem ex his tribus titulis, nempe aut sacrum ordinem, aut beneficium ecclesiasticum etiam simplex sine ordine sacro et sine turâ animarum, aut tandem professionem religiosam.

Primus titulus deducitur ex cap. Dolentes, de Celebrat. Missarum et ex cap. Presbyter, dist. 91, et ex communi consuetudine immemorabili ubique receptâ et sub mortali obligante.

Secundus colligitur ex hoc vulgari effato : Beneficium propter officium. Et ita præcipiunt Leo X in concilio Lateran., et B. Pius V, in suâ constitutione. Et habetur ex continuo Ecclesiae usu ac consuetudine ubique receptâ. Porrò sub titulo beneficii comprehenduntur episcopatus, rectoriatus, canonicatus, dignitates, præposituræ, præstimon æ, capellanie collativa, commendæ, et aliæ præbenda tituli clericalis. Imò B. Pius V obligavit pensionarios habentes pensionem clericalem, ad recitandum parvum B. Virginis Marie officium, quamvis non sit verè beneficium. Vide circa hæc quæ dicta sunt à nobis, tom. 2 de Just., q. 4, art. ultimo. Et § 1, ubi probavimus, beneficiarios ex suâ culpâ omittentes recitationem horarum quâlibet die, teneri ante sententiam judicis ad restitutionem fructuum pro ratâ omissionis.

Beneficiarius tamen sacro ordine non initiatus, qui nihil de fructibus beneficii percipit, rationabiliter viletur immunis ab onere recitandi officium divinum, dummodò ex parte et culpâ suâ non proveniat hujusmodi carentia; puta si ideò privetur, quia est excommunicatus, aut quia residere non vult. Tunc enim Ecclesia ob negligentiam, vel malam intentionem ministri, debito obsequio privari non debet. Tenetur similiter officium recitare, qui de præsenti quidem nihil de beneficio percipit, in futurum tamen est percepturus, quia illa certa spes fructuum orta ex titulo et possessione, moraliter æquivalet actuali perceptioni: secus dicendum quando absque suâ culpâ injustè ombus beneficii fructibus, et spe in futurum eos recuperandi privatur: siquidem obligatio recitandi officium, dicet necessariò ordinem ad stipendium saltem recipiendum; et qui nullum percipit fructum, à parte .ei, non censetur habere beneficium, sed titulum duntaxat; nisi igitur aliunde stipendium suppleatur, ad officium recitandum non tenetur.

An autem beneficiarius, qui recipit quidem aliquos fructus ex beneficio, sed tenues et insufficientes, officium recitare teneatur, quidam negant ex hoc quòd parùm pro nihilo reputetur, et qui de altari non vivit, altari servire non teneatur. Alii affirmant, quia iste censetur possidere verum beneficium et titulum; obligatio autem recitandi officium est annexa vero beneficio proferenti fructus, sive paucos sive abundantes. Nec hoc durum reputant, quia est in potestate beneficiarii istud onus à se excutere dimittendo beneficium, tum quia ista obligatio aliunde compensatur per varias prærogativas beneficiariis concessas, tum quia ille qui ob grandinem, vel aeris inclementiam, vel ob alium casum paucos fructus percipit, adhuc tenetur officium recitare, ergo et iste benefi

ciarius, de quo est sermo. Alii tandem ipsum solurmodò obligant ad officium aliquoties per annum recitanduin pro rectâ fructuum, prout recta ratio dictaverit. Quid autem de isto casu et de superiore sentiendum sit, vide tom. 2 de Just, q. 4, art. ultimo, § 4. Item ad officium recitandum obligatur ille qui cùm sit ineptus ad susceptum beneficium exercendum, compellitur ad adhibendum coadjutorem, cui omnes beneficii fructus pro stipendio concedere debet. Nam per se loquendo habet jus ad fructus, et per se stat quominùs illos percipiat. Idemque dicendum de eo qui pro pensione impendit omnes fructus, illi qui beneficium resignavit : cùm sponte se illis spoliaverit; volenti autem et consentienti, non fit injuria. Beneficiarius autem solummodò obligatur ad officii recitationem, post captam et pacificam beneficii possessionem; nisi per eum stet ipsum non capere; Ecclesia enim hujusmodi obsequio per ejus fraudem et malitiam non est tunc privanda : secùs si solùm ab extrinseco et sine suâ culpâ, impediatur possessio. Quòd si possideat et administret beneficio litigiosum, tunc, si moraliter certum sit, quòd etiamsi ab eo auferatur, adhuc tamen adjudicabuntur fructus pro ratâ administrationis, tenetur ad officium, quia moralis illa certitudo quodammodò actuali perceptioni æquiparatur. Vide loco citato § 1.

Tertius titulus obligationis recitandi officium divinum est professio religiosa emissa ab iis qui choro sunt destinati. Hinc religiosi professi clerici etiam nondùm sacros ordines habentes tenentur sub mortali horas canonicas recitare, tum ex decretis particularibus religionum, tum ex consuetudine communiter et ubique receptâ. Novitii verò nondùm professi videntur ad hoc non obligati, sicut nec fratres conversi etiam post professionem, ut docet Cajetanus in summâ v. Hora canonica. Novitii enim ante professionem non tenentur ad onera religionis, et victus debetur religiosis ex eo quòd totaliter Deo indicati in illâ religionis observantia sunt, non minùs quàm debeatur à temporalibus dominis et hospitalibus, victus illis qui eis in ministerium sunt adscripti: ex hoc autem quòd conversis ex regulă decernantur quædam preces pro horis canonicis, fit quidem ut teneantur ad illas orationes, sicut ad alia regulæ mandata, non verò ut teneantur ex Ecclesiæ præcepto. Moniales verò professæ choro deputatæ, tenentur ad horas canonicas, juxta usum et regulas ipsarum; quare standum est consuetu dini, et ex ipsâ judicandum de hujusmodi obligatione.

Cabassutius, l. 1, cap. 21, in fine, docet quod ab obligatione officii recitandi, clerici in sacris aut simplices beneficiarii, sive in exilium sive ad triremes, aut perpetuos carceres fuerint compulsi aut degradati, non eximuntur; non tamen eis licet dicere: Dominis vobiscum. Rationero affert, quia alligantur vinculo indelebilis characteris. Verùm nullos aut paucos ex his qui sunt in triremibus puto officium persolvere, nec circa hanc omissionem confessarios ipsis scrupulum movere. Ab hoc onere excludit tamen Cabassut, religiosos professos ordine sacro carentes ad triremes amandatos, aut ex monasterio ejectos ; quia cùm ista

obligatio ex solâ religionum consuetudine aut regulæ monasticæ præscripto ortum ducat; quoties religiosi sic ejiciuntur, tametsi voto castitatis adstringantur, non tanien tenentur regularibus observantiis et consuetudinibus, citatque Sotum et Bonacinam. Eàdem pariter ratione ab isto onere eximit moniales, quæ dissipatis cœnobiis, sive ob extremam indigentiam, sive ob belli calamitates exire et ad suos redire coguntur extra communitatem constitute, quatenùs scilicet removentur ab eo statu, in quo vigebat talis obligatio. Verùm ego non video, quòd si apud parentes tunc commorantes, æquè commodè officium persolvere valeant, ac si essent in cœnobio, ab hoc onere eximantur si antea ad illud tenebantur ratione professionis in eâ religione, in quâ ex consuetudine vigebat hæc obligatio; cùm remaneat ipsarum professio, nihilque obstet quin officio satisfacere valeant privatim.

Respondeo 2°, varias esse causas omnes supradictos à recitatione divini officii excusantes. Quæ tamen ad tria capita reducuntur. Pri um caput est vera impotentia, nam ad impossibile nemo tenetur. Hinc cæcus excusatur cùm legere nequeat; eidem tamen consulendum est ut, si commodè possit, choro assistat, aut socium assumat, paulatimque Psalmos memoriæ mandet, si ejus defectum non patiatur; sicque postea versus ex parte suâ recitare valeat. Hinc quoque excusatur, qui nec habet, nec habere potest breviarium, sine quo tamen officium persolvere nequit : quæ tamen carentia provenit absque ejus culpâ, ex levi inadvertentiâ, vel bonâ fide, dùm rationabiliter putans, se quò pergit habiturum breviarium, suum non detulit. Hinc etiam excusatur ægrotus, dùm absque gravi nocumento, officium dicere nequit.

Circa hanc impotentiam advertendum est, eum qui non potest quidem recitare totum officium, benè tamen majorem partem, teneri ad illam. Quòd si minorem duntaxat recitare valeat, tunc quidam volunt ad nihil teneri ; quia major pars videtur ad se trahere minorem; tùm quia aliàs pateret locus scrupulis; ægrotus enim semper dubitare posset an sine gravi incommodo, unam aut alteram ex horis canonicis recitare possit et teneatur. Alii verò docent eum qui habent impotentiam totum officium recitandi, teneri ad illam partem recitandam, quam commodè potest, dummodò illa pars sit notabilis, et præsumatur à legislatore intenta: cò quòd impotentia solùm excuset ab eo ad quod tollit potentiam, nisi constet de voluntate superioris aliter disponentis. Hinc meritò Innocentius papa XI hanc proposit. damnavit : Qui non potest recitare matutinum, et laudes, potest autem reliquas horas, ad nihil tenetur, quia major pars trahit ad se minorem. Tenetur enim recitare id quod potest, sicut qui debet centum nummos, et non habet nisi viginti, illos restituere tenetur, eò quòd materia præcepti religionis sit æque divisibilis ac materia præcepti justitiæ. Officium enim habet suas partes, quæ non sunt ita connexæ, ut una non possit ab aliâ separari; et aliunde cùm careat impotentiâ recitandi minorem, ad id obligatur, nec est eadem ratio de Missâ respectu celcbran

tis, quæ consistit in indivisibili morali, ideòque ant tota aut nihil poni debeat. Licet respectu audientis sit divisibilis, qui proinde si in die festo non habeat nisi unam Missam, quam invenit in præfatione, antea legitimè impeditus, tenetur illam audire.

In dubio an ægrotus partem officii notabilem absque gravi incommodo recitare valeat, standum erit judicio periti et probi medici. Quòd si medicus circa id anceps remaneat, quidam volunt ægrotum ad id obligari, eò quòd obligatio præcepti sit certa : causa verò excusans tunc sit dubia. Alii verò probabiliùs docent oppositum; eò quòd non solùm grave damnum certò eventurum, sed etiam probabile periculum illius, sit causa certa excusans à recitatione officii, perinde ac ab observatione jejunii. In defectum verò medici, ægrotus stare potest judicio sui superioris. Quòd si neuter adsit, stare, poterit arbitrio alicujus prudentis et docti viri; eoque etiam deficiente, sequi poterit rectum sux conscientiæ dictamen, præsertim si fuerit vir pius et doctus. Caveat tamen ne sui amore captus seipsum decipiat, et ne sit periculum levis duntaxat incommodi: possessio enim stat pro præcepto, saltem dùm timetur tantùm leve nocumentum, sicut etiam levis infirmitas non excusat ab eo adimplendo, qualis esse potest dolor capitis, etc.

Observandum præterea, eum qui solus officium persolvere nequit, teneri illud recitare cum socio cujus habet copiam, si eo modo sufficienter juvari potest ad implendum præceptum ; quia quos per amicos possumus, illud per nos ipsos posse censemur, nullusque præsumitur simpliciter impotens ad implendum præceptum, quando ipsi suppetunt media facilia ad ejus impletionem. Unde, si gratis et commodè possit habere socium, tenetur illum adhibere; imò cùm beneficiarii ex justitia obligentur ad officii recitationem, tenentur etiam aliquam partem fructuum, si opus sit, impendere ad habendum socium, et exequendum istud præceptum. Si tamen aliquis sit ita surdus, ut sine gravi difficultate, aut magnâ vociferatione socium audire nequeat, quidam volunt, non teneri ad ipsum adhibendum; eò quòd Ecclesia non obliget ad extraordinariam operam, neque tamen gravamen velit imponere. Si tamen non sit mutus, officium,adhuc recitare tenetur meliori modo quo poterit ; non enim absolutè necesse est ut seipsum recitandum audiat, sicque non censetur omninò impotens. Qui verò est omninò impotens, non tenetur officium supplere et recitare per alium, cùm istud onus sit personale; nec etiam loco officii, alias orationes persolvere, aut alium recitantem audire, quia id ab Ecclesià minimè præcipitur. Eidem tamen consulendum est, ut eâ quæ potest faciat, adhibeatque diligentiam ad aliqualiter muneri suo satisfaciendum.

Secundum caput est honesta, gravis et repentina occupatio occurrens, quæ sine gravi damno et scandalo nequit prætermitti aut differri, ac cum recitatione officii cohærere. Ratio est quia præceptum humanum, quale est onus recitandi officium, non videtur cum tanto rigore obligare. Unde interdùm excusari pos

sunt concionatores egregii, missionarii, confessarii, doctores publici, quando non possunt officium recitare, nisi hæc opera intermittant, cum magnâ populi offensione, vel cum religionis, aut propriæ personæ notâ; indeque tunc ex benignâ Ecclesiæ intentione videntur excusandi. Loquimur autem solùm de occupatione repentinâ, et non prævisâ : qui enim manè prævidet, se reliquo die habiturum occupationes impedientes ab officii recitatione, eam anticipare tenetur, si ad hoc habeat tempus sufficiens, et occupationes anticipatam recitationem permittant. Ratio est, quia præceptum istud obligat pro totâ die, et quâlibet diei horâ impleri potest; unde nulla est ratio, cur iste non teneatur manè officium anticipare. Non potest quis sponte suâ, absque necessitate, aliquod munus suscipere, cujus executio est omninò incompossibilis, aut quam novit sibi incompossibilem cum recitatione officii divini (1).

Tertium caput est dispensatio superioris, puta summi pontificis qui est supra jus ecclesiasticum. Unde episcopus propriè nequit à recitatione officii dispensare, cùm ad inferiorem non spectet in leges superioris dispensare: potest tamen in dubio declarare clericum non teneri, si verè existimet causam sufficientem excusationis subesse, sicque legem ecclesiasticam interpretari. Idque proportione servatâ convenit etiam prælatis regularibus in ordine ad suos religiosos.

Quæres secundò, an sit peccatum mortale omittere aliquam partem officii, aut non distinctè illud recitare, aut horas debito ordine, non persolvere. - Resp, primò, totum divinum officium per se loquendo, singulis diebus integrè recitandum esse à singulis personis supradictis. Hinc ex communi sententiâ, peccant mortaliter vel unam ex septem horis canonicis advertenter, et sine rationabili causâ omittentes; quia præceptum recitandi divinum officium ex genere suo est de re gravi, ideòque per se obligat sub mor

(1) Quòd si impedimentum prævisum non sit voluntarium, puta febris imminens, adhuc tenetur illud prævenire, quia qui aliquo urgetur præcepto, et aliquo munere astringitur, illud tenetur implere meliori quo potest modo; alioquin censetur nolle implere; porrò qui prævidet impedimentum, illudque non prævenit, non implet præceptum meliori quo potest modo, et sic nolle implere convincitur. Hinc qui previdet à matutinarum precum recitatione in die sequenti se impediendum fore morbo, vel alio impedimento, tenetur vespere præcedentis dici præveniendo recitare. At, inquiunt benigniores theologi, officium in scro prævenire gratia est et privilegium, quod in favorem conceditur, non in gravamen, et quo proinde nemo uti tenetur. Verùm quis non videt istis cavillationibus Ecclesiæ præcepta illudi, et in irritum reddi? Est itaque privilegium et gratia (si tamen hoc nomen meretur statutum universale Ecclesiæ, designantis tempus recitandi matutinum, et quidem pro omnibus) eo solùm in sensu, quòd possit quilibet aliter facere, nec teneatur in sero matutinum recitare, si alio tempore velit et possit, non verò eo, quòd nisi præveniat recitare, non possit ab anticipatione abstinere, tunc enim quod liberum erat, necessarium evadit ad impletionem præcepti. Ita Patuzzi, de Oratione, cap. 8, n. 12, et communiter theologi.

TH XIV.

(Edit.)

tali; perinde ac præceptum jejunandi et audiendi sacrum diebus statutis; quemadmodùm igitur ille peccat mortaliter, qui in die festo notabilem partem Missæ audire omittit: ita et ille qui notabilem officii partem recitare prætermittit. Talis autem censetur una hora integra, imò, juxta piorum et prudentum judicium, media pars unius horæ canonicæ, completorium, etc.

Qui habet voluntatem non recitandi officium aliquâ die, non committit, nisi unum peccatum mortale per se loquendo; quia recitatio omnium horarum unico præcepto jubetur, omnesque horæ sunt inter se ita subordinatæ, ut constituant unum tantùm objectum illius peccati. Quod tamen cæteris paribus eò est gravius quò plures horæ intermittuntur, quæ proinde sunt in confessione explicandæ, sicut et oppositiones quas talis omissio peccaminosa dicit ad diversas virtutes, ob varios titulos hujus obligationis: puta si omittens sit in sacris et beneficiarius; tunc enim juxta multos auctores, sunt peccata distincta; unum quippe est contra religionem, aliud verò contra justitiam Quòd si iste plurics in die repetat istud propositum quoties adest tempus et opportunitas recitandi horas, toties lethaliter peccat volendo transgredi præceptum in re gravi, et tenetur in confessione declarare numerum istorum actuum voluntatis moraliter interrupto

rum.

Ille censetur integrè recitare, qui sive in choro, sive extra chorum, alternatim recitat cum alio, vet aliis, dicendo unam partem, et audiendo aliam. Si verò voluntariè hinc inde versiculos ex suâ parte omittat, qui collecti efficiant notabilem partem officii omissi, non videtur à gravi peccato excusandus, nisi tunc dùm alii officium recitant in choro, detineatur aliquâ occupatione ad illud necessarià, puta libros evolvendo, parando, prævidendo lectionem, thurificando, etc. Quia cùm omnes unum chorum constituant, quod ab aliis cantatur, ab istis quoque recitari

censetur.

Respond. 2°, peccatum esse verba officii truncare, et syncopare, etc. Eò quòd tunc officium non sit integrum et quidem si defectus ille sit gravis, ita ut sensus notabilis partis officii corrumpatur, est peccatum mortale. Quare, ut aliquis præcepto satisfaciat, debet verba clarè distinctèque proferre, et per se loquendo ea audire, nisi esset surdus, aut fieret ingens strepitus, aut aliquod impedimentum externum superveniat. Hinc qui cum sociis ita festinanter recitat, ut nondùm expleto versiculo ab his recitato, ipse suum incipiat, non satisfacit, quia pars quæ sic anticipatur, cum sociis nullatenùs communicatur, utpote cùm eam nec dicant, neque audire possint; et sicut iste, si solus recitaret, non poterat duos simul versus proferre, sed unum post alium, ita et cum socio. Igitur, ut iste satisfaciat, debet distinctè audire versus qui à socio proferuntur, et tacerc dùm loquitur; postea, explente alio versiculum suum, incipere et distinctè proferre ut ab alio audiri valeat: aliàs per se loquendo non videtur ૨

hic adesse communicatio officii, nec adimpletio præcepti.

Respond. 3° quòd, ut officium studiosè et debitè recitetur, non solùm sine diminutione verborum, et concisione syllabarum est persolvendum, sed etiam absque notabili interruptione partium unius et ejusdem hora, tum quia unitas horæ ut orationis, quam Ecclesia præscripsit, non est sine causâ dividenda, tum quia indecens videtur, inchoatum cum Deo colloquium temerè intermittere: imò aliqui volunt interruptionem longam et notabilem esse peccatum mortale, nec tunc impleri præceptum, etiam quoad substantiam, nisi tota simul hora dicatur et repetatur, sicut contingit in formis sacramentorum; quia pars jam terminata nequit continuari cum aliâ et complere sensum. Alii communiter hoc negant, dummodò postea qui sic interrumpit, reliquum prosequatur aliamque partem absolvat. Ratio est, tum quia iste totum officium intra diem verè persolvit, tum quia de substantià singularum partium non est continuatio, et preces interruplæ faciunt unum officium, sicut ex pluribus confessionibus divisis diversoque tempore factis, integratur una confessio, obtentâ absolutione in fine illarum. Neque in divino officio est practica significatio verborum, cùm non sit institutum ad aliquid producendum ex vi verborum, prout contingit in formis sacramentoruin; unde ex duabus partibus horæ interruptis constituitur moraliter una hora, ob scilicet intentionem præcedentem; inest tamen in longâ interruptione sine causâ grave peccatum veniale ob irreverentiam. Quandoque verò potest esse absque peccato veniali, ut si ex necessitate aut justâ causâ fiat, ut si quis à superiore vocetur ad aliud opus pium tune urgens peragendum; non enim censetur tunc moralis interruptio, cùm hæc omnia ad Dei cultum et honorem ordinentur. Idem dicendum, quando uno vel altero verbo necessariò interrumpitur, eò quòd parùm pro nibil reputetur. Aliquando nihilominùs ex circumstantiis potest interruptio esse mortalis, puta si flat cum gravi scandalo, si verba vana, obscœna, turpia, immisceantur, etc. Vide D. Augustinum enarratione in Psalm. 85, et Clementinam Gravi, tit. de Celebratione Missa

rum.

Quæres 3° quo tempore et ordine divinum officium sit recitandum? —Resp. 1° officium divinum singulis diebus, horis statutis esse recitandum. Et quidem pro iis qui privatim illud recitant, tempus est totus dies usque ad mediam noctem, et incipit à vespere diei præcedentis expleto siquidem completorio, usu receptum est ut preces nocturnæ, seu matutinum cum laudibus subsequentis officii et dici, tunc recitari possint; quandoque horà quartâ post meridiem, quandoque quinta, pro ratione temporum et brevitatis dierum. Juris dispositioni conforine est, ut circa solis occasum inchoentur. Prima verò, mane sequenti, paulò post solis ortum. Tertia, aliquantulùm postea. Sexta, paulò post. Nona, propè prandium, ante vel post. Vesperæ et completorium, duabus aut tribus horis post meridiem Nihilominus circa hoc observari

potest consuetudo legitimè introducta, utpote quæ jurt derogat, et occurrente gravi necessitate possunt horæ anticipari aut retardari semper enim, hoc non obstante, verba significant id quod Ecclesia intendit.

Privatim officium recitans, sine rationabili causâ non observans tempus à sacris canonibus præscriptum advertenter, peccat solùm venialiter, ut si dicat matutinum post prandium; primam, horâ completorii, etc., majusque peccatum veniale committit, multùm horas retardando, quàm anticipando : imò in jure, cap. Presbyter, consulitur, ut præveniatur tempus, quando prævidetur superventura occupatio, aut ad devotiùs et quietiùs orandum, v. g., quòd manè dicantur omnes horæ, usque ad vesperas, si futura occupatio id exigat. Vide D. Thomam quodlib. 5, q. 14, art. 1.

Tempus verò publicæ recitationis horarum in choro, juxta Cajetanum, determinatur secundùm laudabilem cujuslibet Ecclesiæ et patriæ consuetudinem. Si autem horis debitis ac consuetis, ex quâdam magnâ negligentiâ non recitetur officium, quidam hoc excusant à lethali, præciso scandalo, contemptu, aliâve circumstantiâ, eò quòd etiam tunc impleatur præceptum quoad substantiam; alii verò docent esse mortale quando fit sine causâ legitimâ, et ex purâ desidiâ; eò quòd in jure sancitum sit, ut horæ in cathedralibus et collegialibus recitentur tempore debito et consueto ; quod præceptum est de re gravi, sicque à mortali non videntur excusari superiores et alii, quorum interest curare, ut officium tempore debito celebretur, et inferiores cogere ad illud absque justâ et rationabili causâ non immutandum.

Resp. 2° ordinem horarum non observantes, recitando, v. g., primam ante matutinum, aut vesperas ante tertiam, peccare venialiter, si advertenter et absque rationabili causâ id faciant, dummodò absit contemptus, aut scandalum, neque hæc inversio habeatur in consuetudine: si tamen aliquoties tantùm ex justâ causâ fiat, caret etiam veniali peccato : sub hâc enim conditione videtur præscriptus ordo divini officii, nempe si aliter justa causa et necessitas non postulet. Sic, qui oblivione naturali manè omisit dicere primam, quando serò post completorium in examine conscientiae de hoc recordatur, satisfacit recitando tunc primam, nec tenetur alias horas repetere, ut prima suo ordine collocetur. Item qui ad chorum accedit cùm cantatur sexta, potest illam cum choro prosequi, etiamsi nondùm dixerit primam et tertiam, et sufficit quòd eas postea recitet. Idque verificatur etiam de parte unius et ejusdem horæ, nempe quòd possit extra chorum et consuetum ordinem postea recitari ac suppleri. Item qui non habet librum in quo sint lectiones, potest recitatis psalmis et nocturnis, in aliud tempus lectiones remittere; et laudes prosequi, impotentiâ aut rationabili causâ excusante. Imò ad recitandum tenetur, quod scit memoriter, si eâ die nequeat invenire breviarium.

An autem sit grave peccatum, sine causà celebrare Missam ante matutinas horas persolutas, quidam af

firmant, imò et ante primam recitatam. Negant tamen communiter alii, eò quòd matutinum et laudes nullam de se videantur habere connexionem cum Missâ: ideòque sine fundamento contrarium asseritur; nisi fortè tempore Missæ celebratæ, jam fluxerit tempus recitandi matutinum à jure et consuetudine præscriptum. Id tamen non facit peccatum mortale, cùm adimpleatur præceptum quoad substantiam.

Inversio autem ordinis divini officii in choro et oratione publicâ, est quid grave ex genere suo; quia vix secluså urgente et rationabili causâ, fieri potest absque scandalo et populi offensione per se loquendo, gravisque præcepti ecclesiastici contemptus reputatur: nec unquàm cantari aut celebrari debet Missa ajor et communis, nisi persolutis matutinis, laudibus et primâ, exceptis Christi natalitiis.

Quæres 4° qualiter et sub quâ formâ officium sit recitandum; an uniformiter ab omnibus idem sit persolvendum?

Respondeo cùm Cajetano, quòd ex jure quidem sofùm inveniuntur septem horæ canonicæ præcepta. Ex consuetudine autem, quilibet debet, juxta suæ Ecclesixe seu religionis usum, id dicere pro officio, quod ibi recitari consuevit. Et idem judicium ferendum de adjunctis; sive suffragiis, sive Psalmis, sive memoriis, sive horis B. Virginis, ubi consuetudo habet vim legia; non debet itaque religiosus proprium breviarium sine causâ de necessitate dimittere, et Romanum aut aliud sequi; cùm sub gravi obligatione teneatur suæ Ecclesiæ aut religioni se conformare; et præsertim si de hâc conformationc in officio etiam privatim dicendo, extet communc præceptum, prout regulariter fit; cùm enim sit in re gravi, graviter etiam obligat, ita ut non censeatur obligationi suæ satisfecisse, quicumque de industriå et pro libito, utitur alio breviario, quàm proprio suæ Ecclesiæ aut religionis. Qui tamen ex justâ causâ et urgenti necessitate, puta non habens tunc proprium breviarium coactus fuit officium hujus dici quod celebratur in suo ordine, recitare in alio breviario et secundùm aliam formam, excusandus venit, solùmque debet supplere quod omisit de officio proprii breviarii, si illà die illud habere possit. Vide D. Thomam quodlib. 1, q. 7, art. 1.

An autem peccet et oneri divini officii non satisfaciat, qui de industriâ absque legitimâ causâ aliud officium pro officio persolvit ; v. g., faciendo de aliquo sancto, dùm fit de feriâ; Cajetanus, Sylvester et alii censent istum adimplere præceptum quoad substantiam, licet non quoad modum; ideòque non committere peccatum mortale, sed duntaxat veniale grave. Alii verò probabiliùs docent oppositum, eò quòd Ecclesia non solùm præceperit recitationem officii in genere et in confuso, sed etiam in particulari et determinatè ut tali die, dicatur tale officium, cujus obligatio, utpote diei affixa, transit cum ipsâ die, proindeque iste peccaret ctiam contra præcepti substantiam.

Verùm, si ista mutatio involuntariè et inadvertenter contingeret, sicque dies elaberetur, tunc iste excusa retur; si verò adverteret, et adhuc superesset tempus

et commoditas hunc defectum reparandi sufficiens, tunc licet non teneretur ea repetere, in quibus hære officia conveniunt, videtur tamen quòd debeat supplere quæ desunt, ne minùs solvat quàm debet, aut obtinere à superiore licentiam faciendi de feriâ alterâ die, ex quo jam inadvertenter fecit de sancio. Vide D. Thom. quodlibet. 3, q. 13, art. 2, et D. Anton., p. 2, tit. 9, cap. 12; unde Alexander papa VII hanc propositionem damnavit In die palmarum, recitans officium paschale, satisfacit præcepto. In constitutionibus Prædi catorum dist. 1, cap. 1, de Officio Eccles. textu 1, litt. E, expressè habetur, quòd prælati ex rationabili causâ dispensare possunt fratres quoad proprictatem officii, ut quando deberet fieri de feriâ, faciant officium de sancto: in quo tamen casu, si non dixerint officium B. Virginis in choro, tenentur illud dicere in privato. Ex quo manifestè constat, quòd quoties tale officium obligat in choro, obligat etiam fratres recitantes magnum officium in privato et extra chorum : ita ut declaret constitutio utrumque pertinere ad substantiam officii in hoc ordine inducti in illis determinatis diebus, ut fusiùs probavimus tom. 1 de Just., tract. de Legibus, et colligi potest ex Sylvestro, v. Horâ, § 6, ex Soto, lib. 10 de Just., q. 5, art. 4, ex D. Thomâ quodlib. 5, art. 2, ex Fagnano. lib. 3 Decret., p. 2, pag. 290.

Quæres 5° in quo loco non liceat officium privatim aut publicè recitare?

Resp. 1° nullum esse locum per se loquendo in quo non liceat privatim officium recitare, cùm Deus sit ubique, et in omni loco eum possimus orare. Per accidens tamen in plateâ, in foro, in magno hominum concursu, ob strepitum et clamorem impeditur attentio et devotio, sicque in his locis officium non debet recitari. Nec in loco indecenti, qui, non satis congruit venerationi debitæ rei sacræ, et videtur esse veniale peccatum, seclusis aliis circumstantiis: impletur tamen præceptum, sicut et quando recitatur officium stando, sedendo, deambulando, sive in domo, sive in campo, quia nullum jus extat quo præcipiatur contrarium.

Respond. 2o, quando officium publicè celebratur, tunc in Ecclesià recitandum esse, jura præcipiunt à deputatis ad illud; ita quòd deponendi sunt à clerici consortio, qui moniti interesse nolunt, ut habetur dist. 92, cap. ultim., et Clement. 1 de Celeb. Miss., graviterque peccat quicumque sine rationabili causâ se de-, bitis horis subtrahit à choro, quia gravis est ratio) divini debiti praesertim, si ex hoc quòd desit horis canonicis, propter ejus absentiam notabiliter lædatur divini cultus officii; et adhuc graviùs peccat, si ads!t contemptus : et inter alios graviùs delinquunt prælati, dissimulantes, parùm quæ Dei sunt curantes, et istos ut choro intersint non compellentes.

Canonici verò aliique choro deputati beneficiarii, etiamsi privatim officium in domo recitent, non satisfaciunt; sed tenentur choro interesse, in Ecclesia canendo cum aliis officium dicere, extra tempus absentiæ à concilio Tridentino permissum.

« VorigeDoorgaan »