tur infra in 4 præcepto. Item filius post annum 14, et filia post 12 completum, possunt votum castitatis et religionis etiam invito patre licitè validèque emittere. Nec pater illud irritandi jus habet. Item concilium Trident. sess. 25, de Regular., cap. 15, decernit non valere professionem nec vota solemnia religionis ante annum decimum sextum completum. Unde, si quis ante illud tempus emittat ea vota, nulla erunt. Si tamen filius aut filia etiam invito patre post adeptum et completum decimam sextum ætatis suæ annum, velit emittere professionem religiosam transacto probationis anno integro, verè profitetur ac emittit vota solemnia indissolubilia.

Porrò votum solemne religionis ante prædictam ætatem emissum, proindeque invalidum, non habet vim voti simplicis ideòque sic professus non tenetur ex vi illius voti ad religionem et continentiam, ut probat Cajetanus 2-2, q. 88, art. 9, et declaravit concilium Trident. loco citato. Item de Regular. in 6, cap. Is qui. Et cap. Non solùm, habetur quòd talis antè legitimam ætatem professus, potest liberè redire ad seculum; quod Ecclesia non diceret, inquit Cajetanus, si iste quantum in ipso est, teneretur ad religionem aut continentiam. Vota tamen personalia et mixta filiorum puberum, quæ patriæ potestati præjudicant, et grave ac alicujus momenti afferunt præjudicium, pater irritare potest; ut si filiusfamiliâs voveret jejunia extraordinaria, quæ periculum morbi ipsi afferrent, vel si tot preces et exercitia spiritualia voveret, que forent impedimenta paterno obsequio, aut studio cui ex præcepto patris vacat; quia hæc vota juri, potestati et domesticæ gubernationi nocent, cùm ejus officium sit curare ut filius studio aut alteri operi ad vitam transigendum necessariò incumbat: tum quia cùm istis votis lædatur jus paternum, censentur illicita ex parte materia. Idem dicendum quando filius vovit principaliter longam peregrinationem, quam sine sumptibus exequi non valet, si tale votum esset notabiliter præjudiciale gubernationi domûs et patriæ potestati; quia tamen sumptus sunt quid accessorium, quod proinde sequitur naturam principalis, nempe peregrinationis, multi doctores concedunt istum filium posse saltem suspendere executionem hujus voti us que ad tempus quo fuerit emancipatus: aut consulunt ad omnem scrupulum amovendum securius esse petere dispensationem à prælato, quàm à patre irritari.

Colligitur secundò ex verbis D. Thomæ supra relatis, omnia vota realia à filio post pubertatem emissa usque ad vigesimum quintum annum completum, aut donec fuerit emancipatus, seu extra patriam potestatem constitutus, posse à patre irritari; quia hæc irritatio non fundatur in defectu judicii ad vovendum, sed in defectu materiæ propter subjectionem. Ergo ex duratione subjectionis, et non ex ætate pendet duratio potestatis patriæ ad irritandum filiorum puberum vota realia; toto autem hoc tempore filii sunt sub curâ parentum in iis que pertinent ad dispensationem bonorum, ita ut sine parentum licentiâ nihil de honis

suis dispensare valeant, nisi sint castrensia, aut quasi castrensia, id est, in bello vel in officio publico acquisita, ff. de Minoribus 25 annorum. Ergo parentes vola adolescentum realia, seu ad quorum impletionem requiruntur sumptus, v. g., dare eleemosynam, peregrinari, etc., irritare possunt, dummodò etiam non sint personalia principaliter, solùmque realia accessoriè; ut si pubes profiteatur in religione successionis capace, eo ipso dat jus monasterio ad bona sua, non possunt pater et tutor istud dominium impedire eaque bona retrahere.

$2. De votis conjugatorum.

Divus Thomas, in 4 Sent., dist. 38, q. 1, art. 1, q. 3, ad 4, ait quòd in his in quibus uxor viro tenetur, elè converso, neuter vovere potest sine mutuo consensu, sicut patet de voto continentiæ; sed quia in dispensatione domis, et regimine vitæ mulier est subjecta viro, et non è converso ; ideò vir potest in talibus vovere sine consensu uxoris : sed non è converso. Et in eodem lib., dist. 32, q. 1, art. 4, ad 2, ait quòd alter conjugum dissentiens voto alterius non peccat, quia non dissentit ut bonum illius impediat, sed ne sibi præjudicium gene

retur.

Ex quibus D. Thomae verbis colligitur primò quòd vir et uxor quantùm ad votum castitatis ad paria judicantur, ut habetur causà 32, q. 1, can. Si quis, et docet D. Anton. p. 3, tit. 1, cap. 22, § 2, ubi refert DD. Raymundum, et Albertum Magnum, ac tenent communiter auctores. Unde nequit unus conjux sine licentiâ alterius vovere aliquid quod directè vel indirectè tendat in præjudicium status matrimonii postquàm fuit consummatum. Ut enim ait D. Thomas, 2-2, q. 88, art. 8, votum est tantùm de illis rebus quæ nostræ subjacent potestati; non autem de illis in quibus aliquis est alteri subjectus. Cùm igitur conjux non habeat corporis potestatem quantùm ad illum actum, sed in alium transtulerit, huic juri nequit præjudicium afferre per votum castitatis et aliarum rerum, quibus conjugale debitum aut omninò, aut non ita commodè reddi posse impeditur : non enim potest alienum vovere invito illius domino. Hinc quando matrimonium est ratum, sed non consummatum, si ture conjux emittat votum simplex religionis aut assumendi ordinem sacrum, est validum, et obligat ad sui impletionem; ita ut primâ vice consummans matrimonium lethaliter peccet, sive petendo debitum sive reddendo. Verùm postea licebit ei petere et reddere, nisi votum simplex castitatis emisisset, quia tunc non licet petere debitum, sed tantùm reddere. Soluto tamen matrimonio, aut facto divortio ratione adulterii, tenetur votum adimplere, prout ostensum est supra art. 2, § 2, vide ibi.

Si verò conjux absque licentià alterius hujusmodi vota emittat religionis et ordinis sacri post consummatum matrimonium, cum animo tune implendi, et pro tune se obligandi, in isto casu votum est invalidun ob rationem mox adductam : secùs si votum emittat

pro tempore soluti matrimonii aut divortii facti : quia tunc votum est de re omninò licità et sanctâ, implenda tempore quo cessabit omne impedimentum. Idem dicendum si conjux emittat tale votum absolutè et simpliciter, nullum in suâ mente ac intentione præfiniendo tempus; nempe quòd istud votum religionis aut ordinis sacri valebit pro tempore soluti matrimonii, quia non est præsumendum illicitè ac perperàm hoc votum emitti, quando de oppositâ intentione voventis non constat, ne delictum præsumatur, ff. Pro socio l. merito. Ergo cùm licitè fieri nequeat nisi pro tempore soluti matrimonii, concludendum est voventem se ad hoc obligare voluisse. Quòd si emittat votum simplex castitatis, valet et obligat ad non petendum debitum; tenetur tamen conjux alteri petenti reddere; eoque soluto matrimonio obligatur ad non ineundum aliud matrimonium absque dispensatione, et ad abstinendum à quovis actu venereo præter redditionem debiti: talisque actus erit sacrilegium, utpotè contra votum. Non potest tamen conjux absque licentiâ alterius vovere tunc castitatem cum animo nec petendi nec reddendi debitum; imò est lethale peccatum, cùm promittatur Deo res illicita moraliter contra justitiam. Hinc multi docent votum non petendi debitum ab uno conjuge absque alterius licentiâ emissum, validum esse, eumque sub mortali ad non petendum obligare; quia conjux ex lege matrimonii non tenetur debitum petere, sed tantùm reddere, causâ 33, q. 5, cap. Dicat. Item quia cùm non petere sit liberum ac opus virtutis, potest esse materia voti : aliunde verò id non est in præjudicium alterius, sed solius voventis, cui renuntiare potest. Tandem si hoc redundet in aliquale alterius conjugis gravamen, illud subire tenetur, cùm conjux vovens utatur jure suo. Addit Sanchez quòd ad huic gravamini occurrendum, quoties iste vovens sentit in conjuge appetitum coitûs, aut fornicationis periculum, potest petere debitum pro eo, quia tunc petere ut mos geratur alteri conjugi, est potiùs illi reddere tunc interpretativè petenti, ut docet D. Thomas in 4, dist. 38, q. 1, art. 3, q. 2, ad 4. Alii verò contrarium docent, quia scilicet nimirùm foret matrimonium onerosum alteri conjugi quem semper oporteret petere ac verecundiam in petendo subire. Unde tanquàm illi præjudiciale ab ipso irritari potest: ita D. Thomas in 4 Sent., dist. 32, art. 4, ad 5. Hancque sententiam probabiliorem existimo in casu quo vir tale votum emitteret. Nam contra naturalem mulierum verecundiam, uxor semper cogeretur petere debitum, indeque nimiùm quàm par sit gravaretur : ideòque ob istud notabile proprium præjudicium, videtur eam tale viri votum irritare posse. Idque colligitur ex D. Thomâ in additionibus ad 3 part., q. 64, art. 5, ad 1 et 2 argum., ubi dicit ex hoc solùm inferri posse virum et uxorem in petendo et reddendo debitum non esse æquales æqualitate quantitatis, non verò æqualitate proportionis. Ex hoc enim quòd vir nobiliorem partem hab eat in actu conjugali, naturaliter habet quòd non ita erubescat petere debitum, sicut uxor. Et inde est, quòd uxor ita non tenetur reddere debitum non petenti viro, sicul vir uxori qui tenetur ipsi reddere, etiamsi ex

pressè verbis non petat, solùmque cxpressa signa, appareant voluntatis illius. Hinc quamvis uxori non sit concessum vota omnia viri irritare, potest tamen omnia et sola quæ ipsi præjudicant quoad moderatam debiti redditionem, mutuamque cohabitationem, quia quantùm aa hoc uxor acquisivit potestatem in corpus viri, ut habetur 1 ad Corinth. 7. Consequenter, si vir absque uxoris licentiâ eas preces aut abstinentias ac vigilias voveat quæ ejus corpus ita debilitent ut fiat impotens reddendi moderatè debitum, possunt talia vota quoad excessum uxori præjudicantem, ab eâdem irritari.

Quando votum castitatis post matrimonium consummatum fuit emissum ab uno conjuge cum consensu et licentiâ alterius, aliqui dicunt conjugem post eam licentiam datam non posse ampliùs exigere debitum, quia videtur juri suo renuntiâsse, perinde ac si dedisset licentiam ingrediendi religionem ac profitendi; aliàs prædicta licentia foret inutilis. Alii verò asserunt quòd si nihil aliud specificetur, hujusmodi votum nullatenùs officit juri concedentis licentiam, sed subintelligendam esse hanc tacitam conditionem, nempe ut vovens se obliget quidem ex parte suâ ad continentiam, sed absque conjugis præjudicio, ita ut petere nequeat, tamen reddere tencatur; ea quippe vidctur esse alterius conjugis intentio, dùm de contrariâ non constat; addunt nihilominùs quòd si non coactus nec ignarus expressam concesserit conjugi licentiam vovendi omnimodam castitatem, et etiam non reddendi debitum, adhuc potest validè quoad hoc votum irritare; verùm mortaliter peccat, si absque justâ causâ faciat secùs dicendum si justa causa subsit, nempè si sit persona juvenis et in periculo incontinentiæ versetur factâ autem hâc irritatione, non est ampliùs culpa in petendo debito; et alter conjux tenetur reddere quia cessavit obligatio voti, cùm alter petendo censeatur illud annullare. Quòd autem absque justâ ctiam causâ validè, quamvis illicitè et cum peccato possit istud votum quoad redditionem debiti irritare, inde colligitur quòd per eam licentiam non abdicavit à se jus justitiæ quod habet in corpus conjugis, sicque nonnisi rem suam petit, licet modo indebito: conjux tamen vovens tenetur non petere, ac soluto matrimonio à secundis nuptiis abstinere, et ad cæteros castitatis actus integrè obligatur ex hoc voto. An verò possit et teneatur huic petenti cum peccato debitum etiam reddere, alii negant, quia putant hujusmodi revocationem licentiæ ac irritationem voti esse nullam. Item quia reddendo consentiret et cooperaretur alterius peccato. Tandem quia D. Thomas, 2-2, q. 62, art. 5, ad 1, docet non esse restituendum depositum aut solvendum debitum quando probabiliter apparet hanc redditionem domino petenti fore

nocivam.

Alii affirmant, quia hæc licentia non derogat juri petendi quod habet conjux qui non vovit, et consequenter habet jus ut ipsi debitum reddatur, nec inducit aliquod pactum justitiæ per quod vovens abdicet à se illud jus justitiæ, sed tantùm facit ut conjux vovens obligetur ex virtute religionis ad non petendum; non

verò quòd non teneatur ex justitià ad reddendum alteri quod suum est referendo hanc debiti redditionem ad bonum honestum, scilicet ad finem promissam in matrimonio et justitiam servandam. Nec refert quòd alter conjux petendo peccet. Nam et quando petit solius delectationis gratia, peccat venialiter; et tamen reddens nullo modo peccat: dùm enim opus non est de se malum, imò est debitum, solùmque efficitur malum ex fine aut intentione malà petentis, aut ex aliâ circumstantia extrinseca operantis, tunc illud reddens non censetur consentire nec cooperari peccato illius; quia non cooperatur propter eumdem finem, séd alium honestum habet. Igitur in casu proposito, quamvis conjux vovens alterum petentem corrigere ac precibus avertere debeat, si existimet se proficere posse, ad hoc præstandum charitate impellente; si tamen adbuc urgeat ac à petitione desistere nolit, potest tunc, imò debet reddere debitum, cùm ad id ex justitiå teneatur. Tandem quando uterque conjux communi consensu et voluntate ambo castitatem voverunt, adeò tenentur illud votum servare, ut si ante obtentam dispensationem coeant, sacrilegium committant; tunc enim neuter absque peccato mortali petere debitum aut reddere potest; quia uterque renuntiavit juri suo quod habebat in corpus alterius, propter quod poterat ejus votum castitatis irritare, liberatque hoc ipso alium à servitute et obligatione reddendi debitum, ac se privat jure petendi, sicque alter non tenetur, imò neque potest licitè reddere. Et rursùs voto castitatis obligatur continere, nec potest absque sacrilegio cum alià fornicari; quòd si copulam extra matrimonium habeat, alter conjux non eximitur propterea à voto, quia obligatio unius ab alterius quidem obligatione pendet, non tamen ab observantiâ voti alterius. Caus. 33, quæst. 5, cap. Quod Deo. Quamvis autem per tale votum conjuges absolvantur à debiti conjugalis usu, minimè tamen à mutuâ cohabitatione aliisque obsequiis, quia illa non connectuntur necessariò nec dependent à debiti obligatione. Verùm non tenentur, nec debent in eodem lecto simul recumbere, ob probabile periculum incontinentiæ. Quòd si post mutuum illud castitatis votum sibi remittant illam juris renuntiationem in corpus suum, sibique exigendi et reddendi debitum conferant potestatem; erunt quidem sacrilegi voti transgressores; verùm remissio tenebit et erit valida, quamvis illicita; sicut et qui vovit de non vendendo equum, si postea vendat, tenet venditio, licet sit sacrilega et peccaminosa. Unde isti conjuges postea tenebuntur reddere debitum alteri, tanquàm ad pristinam servitutem redacti: neuter tamen poterit sine peccato petere obstante voto, nisi priùs dispensationem obtineant. Observandum quòd si conjugati verè non emiserint votum continentie, sed solummodò pactum inter se fecerint, proposuerint, aut renuntiaverint simpliciter de non petendo debito, tunc licitè possunt non continere ac redire ad usum matrimonii, sibi invicem remittentes ac dissolventes istud pactum, propter periculum incontinentiæ : imò si adsit tale periculum, per Ecclesiam cogendi sunt ad redeundum

in pristinum statum, quia tunc ista conventio censetur temeraria et periculosa.

Colligitur secundò ex verbis D. Thomæ supra rela tis quòd vir et uxor in directione ac gubernatione domus et familiæ non sunt pares. Nam vir est caput mulieris, quæ proinde est ipsi subjecta in dispensatione domûs ac regimine vitæ : ideòque maritus vota multa uxoris circa hujusmodi irritare potest, quæ è converso si essent à marito facta, uxor irritare non posset, nisi aliunde actui conjugali afferrent præjudicium, prout jam dictum est. Sic vir absque consensu mulieris potest vovere eleemosynas, peregrinationes non multùm longas, aliqua jejunia, domicilium ad loca pia transferre, et similia quæ uxor nequit irritare, nisi forent præjudicialia debito reddendo: si tamen eadem vota ab uxore emittantur, vir ea potest irritare, non solùm quando sunt in præjudicium actús matrimonialis, ut nimiæ abstinentiæ, gestatio habitûs religiosi, et alia per quæ matrimonium reddi potest odiosum, in quo vir et uxor sunt paris conditionis ; sed etiam quando sunt in præjudicium domûs et familie, ut large eleemosyna, vigiliæ extra domum, peregrinationes, auditio plurium Missarum in unâ die feriali, aliaque similia vota ab uxore facta, sive ante, sive post matrimonium. Vir enim irritare aut meliùs suspendere potest vota uxoris ante matrimonium emissa, ac corum executionem impedire pro tempore constantis matrimonii; ita tamen ut eo dissoluto reviviscant. Caus. 33, q. 5, cap. Noluit. Quamvis enim actus liber, quo mulier ante matrimonium vovit, non fuerit viro subjectus, et sit omninò præteritus, materia tamen illa voto promissa, est jam planè viro subjecta, quatenùs potest in præjudicium illius redundare.

Quidam auctores docent maritum omnia prorsùs uxoris vota iaito matrimonio emissa, et pro tunc implenda irritare posse, nullo excepto, etiam vota non mentiendi et servandi præcepta ; idque probari potest ex D. Thoma, 2-2, q. 88, art. 8, ad 3, ubi comparat uxorem religioso in vovendo, dicens quia nullum tempus est exceptum in quo prælatus non possit religiosum circa aliquid occupare: nullum votum religiosi est firmum, nisi sit de consensu prælati, sicut nec votum puellæ existentis in domo, nisi sit de consensu patris, nec uxoris, nisi de consensu viri. Ergo sicut prælatus habet dominium voluntatis subditi, et potest in universum ejus vota irritare, ita et maritus respectu uxoris; cùm enim mulier sit levis, imprudens, et facilis in verbis ac promissis, ideò Deus subdidit ejus voluntatem viro suo in votis emittendis. Numerorum cap. 30, caus. 33, q. 5, can. Noluit. Et can. Manifestum. Et can. Fin. Nullumque est tempus quo non possit vir uxorem ordinare in bonam gubernationem domus et familiæ. Tandem quamvis uxor non sit subjecta viro quoad materiam præceptorum divinorum, tamen subdita est quoad novam illam obligationem servandi ex voto, quam sibi imponit.

Dicendum tamen videtur virum posse duntaxat irritare uxoris vota sine ejus licentià emissa quæ sunt

in præjudicium domûs, familiæ et actûs matrimonialis; quia tantùm quoad ea uxor est viro subdita. Nam in votis solummodò potest subdi viro ratione materiæ præjudicialis, non autem quoad voluntatem se voto obligandi absque viri præjudicio, quia matrimonium per se primò et ultimatè ordinatur ad bonum prolis et familiæ. Ergo propter illud tantùm subditur viro, qui proinde non est caput ejus spirituale, sicut superior respectu religiosi, sed politicum, in ordine ad communitatem monasticam. Idque colligitur ex verbis D. Thomæ in initio hujus parag. relatis, quibus indicat solummodò uxorem teneri viro in dispensatione domûs et familiæ; et etiam 2-2, q. 104, art. 5. Nec in loco pro primâ sententiâ adducto S. doctor intendit facere comparationem æqualitatis, sed tantùm proportionis inter uxorem et religiosum quoad vota. Potest igitur uxor absque mariti licentiâ, aliqua vota facere, ut recitandi aliquas preces, largiendi eleemosynas ex bonis quorum habet dominium et liberam adininistrationem, non mentiendi, etc. Quæ vir per se loquendo non potest irritare: non enim est dominus materiæ voti nec voluntatis uxoris voventis, nisi quoad illa qua sunt in suum præjudicium.

§ 3. De votis Religiosorum.

D. Thomas, 2-2, q. 88, art. 8, ad 3, ait quòd religiosus subditus est prælato, quantùm ad suas operationes secundùm professionem regulæ. Et ideò, etiamsi aliquis ad horam aliquid facere possit, quando ad alia non occupatur à prælato, quia tamen nullum tempus est exceptum, in quo prælatus non possit eum circa aliquid occupare, nullum votum religiosi est firmum, nisi sit de consensu prælati.

Ubi S. doctor duo dicit : primùm directè respondet objectioni sibi facta, nempe quòd religiosi possunt aliqua facere absque licentiâ prælatorum, puta dicere. aliquos psalmos. Ergo multò magis promittere, cò quòd majus sit facere, quàm promittere. Cui argumento respondet S. doctor, quòd etsi ad horam, etc. Secundò statuit istud principium statim in initio, nempè quòd religiosus subditus est prælato quantùm ad suas operationes, secundùm professionem regulæ, quâ abdicavit à se dominium suæ person, voluntatis, operationum et rerum; quod transtulit in prælatum è cujus nutu dependet; ita ut non sit ampliùs sui juris nec habeat proprium velle aut proprium nolle, sitque quasi mortuus civiliter et spiritualiter mundo. E quibus rectè infert istam conclusionem nempè quòd : Nullum volum religiosi est firmum, nisi sit de consensu prælati, qui gerit vices Dei. Cajetanus hîc, Sylvester, v. Votum 3, q. 3, et alii volunt D. Thomam loqui tantùm de voto propriè sumpto, quod scilicet est de meliori bono seu de opere consilii et supererogationis. Potest enim prælatus religioso suo subdito quodlibet supererogationis opus, præter transitum ad arctiorem religionem, inhibere, quia ista operationes possunt ordinari ad ea quæ sunt regulæ, in quibus religiosus directè subditur prælato suo; sic et omissiones supererogationis, saltem

indirectè et reductivè ad regulam ordinari possunt. Cùm igitur omne votum habeat pro materiâ operationes aut omissiones ipsius religiosi, consequens est ut religiosus non sit dominus materiæ voto promissæ, cùm religiosus sit subditus prælato in omnibus operationibus exercendis et omittendis, quæ non sunt de necessitate salutis aut pcccata, excepto exercitio excedente ea quæ sunt regulæ, aut transitu ad arctiorem religionem vel statum. Quando religiosus vovet facere ea quæ sunt statuta in regulâ, ut jejunare in feriâ sextâ, silentium tenere, etc., tale votum est de re supererogationis, quando fit de his quæ sunt dispensabilia à prælato; quia est de his quæ sunt religioso ex dispensatione licita, et ad quorum opposita potest cogi à prælato, ut quòd cœnet in aliquâ feriâ sextâ, etc. Tunc enim prælatus hanc cœnam de illicità secundùm constitutionem, facit licitam per dispensationem; et oppositum his observantiis est quandoque opportunum ad ea quæ sunt religionis, et propterea commissa est prælatis auctoritas dispensandi. Neque istud est aliquid præcipere contra aut præter regulam, sed secundùm regulam, quæ dat illis auctoritatem dispensandi, factâque dispensatione regula non obligat quantùm ad istud opus. Quando verò votum religiosi esset de eo ad quod quis divinâ lege obligatur sub mortali, ut non furandi, non occidendi : vel sub veniali, non dicendi mendacium officiosum, aut verbum otiosum, etc., tale votum est firmum, non minùs quàm si à secularibus ficret, quia non est de his quæ subsunt potestati prælati directè vel reductivè, nec quoad qualitatem; ut scilicet de illicitis possit facere licita; nec quoad exercitationem, ut scilicet illas operationes vel earum omissiones à subdito exequendas præcipere valeat. Unde hujusmodi vota irritare nequit; sed potest prælatus ea commutare nomine Dei: et quandoque sunt ita indiscreta ut vovens puniri mereretur pro eo quòd tanto periculo se exponit peccandi mortaliter. Nec oportuit D. Thomam hæc vota specialiter excipere, quia, ut sæpè dictum est, non sunt nisi large et impropriè vota.

Non desunt tamen alii contrarium docentes quia licet prælatus non sit absolutè dominus materiæ præceptorum, quatenùs subditus ad eam obligatur præcepto divino et naturali : benè tamen quatenùs subditus novo vinculo obligari vel non obligari potest, per obligationem peculiarem virtutis religionis ortam ex voto, quæ cùm introducta sit tantùm ex subditi voluntate, cujus dominium habet prælatus, consequenter illud votum irritare potest absque suo consensu emissum, aliaque omnia veta regulariter loquendo, exceptis substantialibus religionis, nempe tribus solemnibus; item excepto voto transeundi ad arctiorem religionem, quia in cap. Licet de regularibus, jus canonicum illud à potestate prælatorum eximit, concedendo monachis liberam hujus transitûs facultatem, petito saltem, licet non obtento, superioris consensu. Vide D. Thom. q. 189, art. 8. Ratio est, quia cùm voluntas religiosorum plenè quoad omnia alia vota sit subjecta, ita ut jure possit prohibere illis ne novis se votorum vinculis obstringant, semperque censeantur conditionata

ratione talis subjectionis, meritò poterit irritare vota illa, liberá obligatione novâ factâ sicque universaiter verificantur verba hæc D. Thomæ : Nullum votum religiosi est firmum, nisi sit de consensu prælati. Nec propterea peccant religiosi voventes, cùm non faciant aliquid quod de jure facere non possint. Ut enim ait D. Thomas, q. 88, art. 8, ad 4, licet votum eorum qui sunt aliorum potestati subditi, non sit firmum sine consensu eorum quibus subjiciuntur, non tamen peccant vovendo, quia in eorum voto intelligitur debita conditio, scilicet si suis superioribus placuerit, vel non renitantur.

An autem vota religiosi sine superioris consensu emissa, sint etiam valida, ita ut interim ipsum obligent, donec fuerint à prælato irritata, aut ad hoc sit necessaria ejus confirmatio et ratificatio, sub lite est. Sylvester, v. Votum 3,q. 3, refert duas sententias. Quidam enim negant illud votum tenere, et religiosum non obligari volunt ad illius impletionem, eò quòd consideratå humanâ fragilitate et religionis onere, nulla obligatio addi potest absque periculo præjudicii observantiæ eorum ad quæ tenetur ex vi suæ professionis, et sine periculo reddendi se onerosum aliquando prælato suo et aliis fratribus cum quibus vivit, propter sollicitudines et singularitates istorum voventium; quod Ecclesia considerans et simul arctitudinem professionis religicsæ, quæ tanta est, ut omnia alia vota in volum professionis commutari possint, voluit auctoritate Dei, nullum aliud posse superaddi, propter vitandum periculum transgressionis, ut colligitur ex causâ 33, q. 5, can. Noluit, et causâ 20, q. 5, can. Monacho. Ergo religiosus quantùm est in se non obligatur ad impletionem voti à se emissi absque assensu superioris, utpote quod est ipso jure nullum. Alii verò affirmant votum esse validum, et voventem quantùm est in se ad illius impletionem teneri, quousque à prælato revocetur : tum quia in illo canone Monacho, cui innituntur adversarii, sic habetur: Monacho non licet vota vovere sine consensu abbatis. Si autem voverit, frangendum erit. Quasi ipso jure non fractum ac nullum tum quia D. Thomas dicit tantùm, hujusmodi votum non esse firmum, quia scilicet irritari potest; non tamen propterea sequitur esse de facto irritum et nullum tum denique quia in hujusmodi votis subintelligitur tacitè ista conditio: si superior non contradicat. Ergo valent quousque renitatur prælatus.

Respondeo tamen ex dictis supra, art. 3, quòd si votum fuerit emissum de materiâ prohibitâ à prælato in generali aut in particulari, vel de materiâ præjudiciali regulæ et constitutionibus, non valet, nec vovens ante consensum affirmativum prælati tollentis prohibitionem, aut dispensantis, potest illud implere. Et in hoc sensu vera est prima sententia. Quando verò non est de re probibità aut præjudiciali, tunc ante prælati consensum est validum et obligatorium, quamdiù prælatus non irritaverit aut dispensaverit, quia ista materia est in se licita, et subintelligitur conditio negativa, nempe: si prælatus non contradicat,

me obligo ac promitto Deo dicere septem psalmos, aut jejunare ferià tertiâ, etc. Proindeque hujusmodi votum obligat, quousque accedat prælati prohibitio aut irritatio liberumque est religioso tale votum manifestare aut celare prælato, si commodè illud implere valeat. Et in isto sensu vera est secunda sententia.

Prælatus irritare potest vota quæ religiosus profes sus ante religionis ingressum emiserat potiori jure quàm maritus ea vota uxoris irritare valeat, cùm religiosus plus subdatur prælato, quàm uxor viro. Adde irritationem non esse tunc necessariam, cùm omnia vota juris auctoritate cessent et commutentur in vota solemnia professionis religiosa, ut habetur de voto ac voti redempt., cap. Scripturæ. Et probat Sylv., v. Votum 4, q. 7, v. Tertium.

Superior nedum irritare potest religiosi vota in religione exequenda, sed etiam explenda pro alio tempore quo erunt sui juris, ut quando erunt episcopi. Ratio est quia licet non possit votum ex parte materiæ irritari, benè tamen ex parte voventis propter subjectionem voluntatis, quâ fuit emissum, prout dictum est § 1, de votis impuberum exequendis tempore pubertatis, ut probat Sylvester loco citato, q. 2, vers. 5.

Superior qui concessit licentiam vovendi suo religioso, si ante votum emissum illam revocet, religiosus nequit validè vovere. Et non solùm ante, sed etiam post votum emissum superior illam revocare potest: prudentiâ tamen et judicio uti debet, considerando an utilius ac decentius sit relinquere votum intactum, aut illud irritare, in re tanti momenti cum justà causâ procedendo, ac rationabiliter jus suum ac jurisdictionem exercendo: aliàs graviter peccat, quia est infidelis Deo in re gravi. Ipse tamen subditus manet liber à vinculo voti, quia etiam post concessam eam licentiam religiosus remanet prælato subjectus sicut antea; et superior retinet dominium suum nec non et potestatem votum irritandi, ut docent Cajetanus in utrâque Summâ ; Sylvester, v. Votum 4, q. 3, v. 6; Sotus lib. 7 de Just. q. 3, art. 1, ut supra ostendimus art. 2.

Etiamsi abbatissæ ac monialium prælate careant jurisdictione spirituali, possunt tamen religiosarum vota specialia absque illarum assensu emissa irritare, cùm supra earum voluntatem majorem habeant potestatem dominativam, quàm parentes et maritus supra filium et uxorem.