Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

pheta, his verbis: Redite, prævaricatores, ad cor, Isa. 46. Hoc est, in vobis ipsis expendite, ponderate, et in corde vestro conferte quæ didicistis sive lectione, sive auditu, ut resipiscatis, et acceptum verbum fructificet. Sic David, licet negotiorum multitudine pressus, meditationibus mundabat cor suum : Meditatus sum nocte cum corde meo, inquit Psalm. 76, et exercitabar et scopebam spiritum meum, adeò meditatio videbatur illi necessaria.

Probatur 2° ex Patribus: S. Gregorius, hom. 15 in Evangelium, sic habet: Curate, ne semen juxta viam cadat; ne malignus spiritus veniat, et à memorià verbum tollat. Cibus mentis est sermo Dei, et quasi acceptus cibus stomacho languente rejicitur, quando auditus sermo in ventre memoriæ non tenetur, sed quisquis alimenta non retinet, hujus profectò vita desperatur. S. Augustinus, vel quivis auctor hom. 35, 1. 50 Hom. : In lege, inquit, immunda sunt animalia quæ non ruminant.... Ruminatio pertinet ad eos, qui cogitant postea quod audierint et tenuerint (memoriâ); nam modò manducamus, et in memoriam tanquàm in ventrem mittitur. Sed quid facit pecus quando ruminat? quod in ventre fuerat repositum, revocat ad os, et in ipsâ dulcedine conquiescit. Hoc dixi, ne sitis immundi tanquàm pecora. S. Bernardus totus est in opere de Consideratione ad commendandam summo pontifici meditationis necessitatem, scribitque c. 1 et 2, lib. 1, actum esse de ejus salute, si se totum tradat negotiis, quæ illum circumstant. S. Thomas 1-2, quæst. 100, art. 3, ad 3, expendens tertium Decalogi præceptum, quod est de sanctificatione sabbati, docet præceptum illud esse cæremoniale et juris positivi, quantùm ad taxationem temporis, ac proinde quantùm ad hanc circumstantiam potuisse abrogari; sed quoad substantiam spectatum esse juris naturalis et indispensabilis, quia homo aliquando vacare debet rebus divinis, juxta illud Psal. 43: Vacale et videte quoniam ego sum Deus. Quocirca qui die Dominicâ, quod est Christianorum sabbatum, non potest vacare propter necessaria charitatis officia, aliud tempus sibi præstituat necesse est.

Dices: Huic debito satisfit per lectionem, vel auditionem verbi Dei : ergo.

Dist. ant. Si ita fiant cum devotione, meditando et orando, concedo: secùs, nego ant. Quid enim prodest lectione continuâ tempus occupare, ait auctor de Modo orandi, Sanctorum gesta et scripta legendo transcurrere, nisi ea etiam masticando et ruminando succum eliciamus, et transglutiendo usque ad cordis intima transmit tamus? Item quid prodest homini, si per meditationem, quæ agenda sunt, videat, nisi orationis auxilio et Dei grata, ad ea obtinenda convalescat?..... Oratio sine meditatione tepida est: meditatio sine oratione infru

cluosa.

Probatur 3° ratione theologicà. Qui vult salutem consequi declinet à malo, et faciat bonum, Psalm. 33; atqui neutrum præstiterit sine aliquâ meditationę. Ergo aliqua meditatio est ad salutem necessaria. Minor probatur. Ut voluntas duo illa præstet, oportet ut velit, et quidem efficaciter : atqui sine aliquà medita

:

tione non sic volet, saltem perseveranter; quia voluntas non fertur in incognitum, neque in id quod ex memoria excidit, et ad quod ratio satis non advertit. Hinc nascuntur peccata ignorantiæ vincibilis, inadvertentiæ, et infirmitatis, contra quæ nullum suppetit remedium, nisi consideratio et oratio. Atque ut magis perspicuum fiat, advertes, duplicem distingui cognitionem alia est speculativa, quâ generatim discernitur inter bonum et malum: alia practica, quâ in particulari spectatis circumstantiis judicatur hic et nunc illud esse fugiendum, alterum prosequendum. Prior cognitio lectione et studio acquiritur, posterior meditatione et oratione : illa communis est bonis et malis, hæc bonis propria: illa est infœcunda et sterilis, hæc virtutem pariens. De priori locutus est Poeta : Video meliora proboque,

Deteriora sequor.

Et Christus Dominus ad Pharisæos et Legislatores, Joan. 9, v. 41: Si cæci essetis, non haberetis peccatum. Nunc verò dicitis, quia videmus. Peccatum vestrum manet. Quid ita? nimirùm fascinatio nugacitatis, ut dicitur Sap. 4, obscurat bona, et inconstantia concupiscentiæ transvertit sensum. Hoc est, mundi illecebræ et terrores, passiones inordinatæ veritatem tenebris obnubilant, quibus mens præoccupata malum veluti delectabile, utile et honorificum; bonum verò tanquàm molestum, rei familiari contrarium et hominum suggillationibus obnoxium sic proponit voluntati, ut illam afficiat et determinet. Hæc est cæcitas mentis et ignorantia practica, quà laborant omnes peccatores licet legis periti. Hi lucent aliis, non sibi, vident quò tendendum sit, et errant in viâ, semper dicentes et nunquàm ad scientiam veritatis pervenientes, 2 Timoth. 3, legis litteram percipiunt, sed spiritum non assequuntur, favum tenent, et melle carent, juxta sanctum Bonavent., lib. 7 de processu Religionis, cap. 11. Porrò nemo non videt hujusmodi tenebras ignorautia, practicæ per animam diffundi defectu considerationis, nec posse expelli, nisi oratione et seriá legis meditatione: Adhortamini vosmetipsos per singulos dies, inquit Apostolus, Hebr. 3, ut non obduretur quis ex vobis fallacià peccati.

Confirmatur 1° : Ideò beati in cœlo non peccant, nec peccare possunt, quia veritas in mentibus eorum continuò fucet, sicut sol in meridie, omnem fugat um bram, prorsùsque excludit falsam illam boni imaginem, quâ malum expeti possit. Ergo ad felicem illam impeccantiam eò propriùs accedimus, quò diligentiùs veritati attendimus, quæ hîc lucet tanquàm lucerna in caliginoso loco, ut dicitur 2 Petri, cap. 1.

Confirmatur 2o experientiâ, quâ constat multos graviorum peccatorum conscios resipiscere mediationis ope, atque eo gressu in viâ virtutis proficere, quo ad piam illam exercitationem confugiunt, adeò ut si quid de illâ remittant, tepescat eorum ardor, et ubi illaın prorsùs neglexerint, in pristina crimina relabantur. Dices: Singuli capaces non sunt meditationis, ut idiotæ, peccatores, et quicumque ita dediti sunt operibus exterioribus, ut spatium quiescendi non habeant. Ergo

meditatio non est omnibus ad salutem necessaria. Disting. anteced. Singuli capaces non sunt meditationis cujusdam, puta diuturnioris et sublimioris, concedo: cujuscumque, nego anteced. Namque 1° sicut fides, amor Dei, oratio, et quodcumque bonum opus supernaturale ad salutem necessarium, communia sunt omnibus, sic et consideratio mysteriorum fidei, sine quâ nullum bonum opus exsurgere potest. Imò ex Gersone, tract. de mysticâ theologiâ, consider. 3, idiotæ nonnunquàm perfectiùs divina perficiunt quam litterati. 2° Omnibus peccatoribus dicitur: Redite, prævaricatores, ad cor, ut ubi conscientie suæ fœditatem intuentes exhorrescant, contritionemque concipiant. 3° Si animus sit ad spiritualia affectus, ut debet, et illa magis curet quàm temporalia, occupatio tanta esse non potest, tanquàm continua, ut spatium orandi saltem vocaliter non relinquat. Oratio autem vocalis non potest esse sine aliquâ mentali, ut docet Navarr. in Manuali cap. 18 et sicut in oratione vocali, si diuturnior sit, mentalis identidem repetenda est ex eodem auctore; sic et in aliis actionibus mens ad Deum levanda, ut opus quod ab illo incepit, per illum perficiatur. Et hic operandi modus, qui Christianorum est, laborantes plurimùm solaretur, nedùm oneraret, si pastores ad illum exercendum frequentiùs inci

tarent.

§ 2. DE OBJECTO ORATIONIS.

Quæres 1° utrùm in cratione debeamus aliquid determinatè à Deo petere.

Resp. Catholica doctrina est quædam determinatè à Deo esse petenda.

:

Probatur tum ex Scripturâ, tum ex traditione Ecclesiæ; in utrâque enim habemus exempla Sanctorum, qui in quâcumque tribulatione positi, Deum determinate rogârunt, ut ab eâ liberarentur. In veteri Testamento Patriarchæ et Prophetæ in novo primi fideles, Act. 12, v. 5, Apostoli, ut constat ex eorum Epistolis, et catholica deinceps Ecclesia in suis precibus publicis, quibus liceat revincere novos mysticos, sicut olim sanctus Aug. Pelagianos confutavit, lib. de Prædest. Sanctorum., cap. 22, et 23: Utinam, inquit, intuerentur orationes, quas semper habuit et habebit Ecclesia ab exordis suis donec finiatur hoc seculum... Sicut ergo in his orationibus, ita et in hâc fide nata est, et crescit, et crevit Ecclesia.

Nemo sanæ mentis se oculatiorem aut perfectiorem dixerit Ecclesià Christi sponsâ et matre suâ, maximè ubi sponsi et exemplum sequitur, et regulam ab ipso præscriptam. Christus enim speciatim oravit pro transgressoribus in cruce, et pro Apostolis et in eum credituris, Joan. 17, et precandi formam dedit septem petitionibus distinctam : Si vos orabitis, inquit Matth. 6: Pater noster, qui es in cœlis, sanctificetur nomen Cuum, etc., in quem locum sic scribit sanctus August., epist. 157, aliàs 99, ut novos mysticos refellendos suscepisse videatur: Omnibus, inquit, necessaria est Oratio Dominica, quam etiam ipsis arietibus gregis, id est, Apostolis suis Dominus dedit... Si aliquos futuros Dominus prævideret meliores utique, quàm extiterunt

ejus Apostoli, aliam orationem illos doceret. Addit sanctus Cyprianus, serm. de Oratione Dominicâ, eam ita necessariam, ut aliter orare quàm docuit, non ignorantia sola sit, sed et culpa. Dices: Fides tria docet. Primum, neminem salvandum nisi sit prædestinatus. Secundum, non omnes esse prædestinatos. Tertium, neminem posse esse certum de suâ prædestinatione absque speciali revelatione: ergo ut in hoc dubio voluntas humana conformis sit divinæ, non debet absolutè petere suam salutem, sed conditionatè duntaxat, parata câ privari, si ita Deus decreverit. Confirmatur : sicut aurum in fornace, sic Deus electos suos aliquando probat, an diligant illum absque privati amoris nævo, quasi iratum eis se præbens, et ita aversum, ut nulla spes salutis affulgere videatur. Quid autem consilii anima in his angustiis capiat, nisi ut æternam salutem in sacrificium offerat? Nego conseq. namque Deus quantùm est ex se vult omnium salutem; et si qua ras, cur ergo non omnes illam consequentur? respondet sanctus Augustinus, quia ipsi nolunt, nec pro viribus, et eo fervore quo decet, ad eam contendunt. Regnum enim cœlorum vim patitur, et violenti rapiunt illud, Matth. 11. Nedùm ergo incertus numerus præedestinatorum desiderium salutis nostræ refringere aut suspendere debet ; cùm è contra illud excitet et acuat, juxta illud 2 Petri 1: Magis satagite, ut per bona opera certam vestram vocationem et electionem faciatis. Et Hebr. 12 Contemplantes ne quis desit gratiæ Dei.

Ad confirmationem, nego hominem in has desperationes et tentationes aliquando incidere, quas superare non possit nec debeat; Fidelis Deus, inquit Apostolus Cor. 10, non patietur vos tentari supra id quod potestis. Qui ergo in desperationem violenter pulsatur, si filius sit Abrahæ, in spem contra spem credat, hoc est, spe desperationem depellat, sicut virtutibus oppositis alia vitia vincere necesse est, v. g., fide infidelitatem, charitate cupiditatem. Alioquin desperans non à spe solùm, sed et à charitate caderet; quia charitas sicut sine fide et præviis non gignitur, sic nec sine iis comitibus conservatur. Namque anima, ex sancto Aug. quamdiù hoc corruptibili corpore aggravatur, spe et timore indiget veluti ventis, qui illam ad salutis portum propellant. Nunc manent fides, spes, et charitas, 1 Cor. 13, tria hæc sic connexa, ut sine animæ in teritu separari nequeant, haec est unica salutis via, quam Christus nobis aperuit. Nemo sit superbus extra viam, aliam sibi breviorem et perfectiorem fingens, nemo piger in viâ.Si quis se deviâsse invenerit, redeat, ut in via ambulet: si se in viâ invenerit, in eâ ambulet, ut pervenial. S. Aug., præf. in Psal. 31. Instas: Sanctus Bern., serm. 85 in Cant., de filiis, qui quidem amant, sed de hæreditate cogitant, sic habet: Suspectus est mihi amor, qui aliud quid adipisci spes suffragari videtur. Purus amor mercenarius non est. Similiter sanctus Chysost., hom. 5 in Epist. ad Rom., asserit debere nos non æterni supplicii metų, aut desiderio summa felicitatis, sed uno amore Christi deterreri à peccato, ad virtutem excitari. Idipsum docuerunt suo exemplo Moyses in veteri Testamento, Exodi 52: Dele me, in

et

quit, de libro tuo. Apostolus in novo, Rom. 9: Opta bam anathema esse à Christo pro fratribus meis. Quæ exempla secutus est cum multâ omnium laude sanctus Martinus. Ergo.

Nego consequentiam, et explico singula antecedentis momenta. Sanctus Bernardus loquitur de hæreditate distinctà ab ipsâ patris personâ. Verè autem suspectus esse debet ille amor, quo pater amatur propter aliud. ct non propter se. Nam ex sancto Augustino, lib. 1 Soliloq. Quod non propter se amatur, non amatur. Ego autem solam propter se amo sapientiam; cætera verò vel adesse mihi volo, vel deesse timeo propter ipsam. Jam verò si quæratur à sancto doctore, an quia sic amat, vellet à sapientiâ separari; exhorrescet, cùm hæc affectio excludet amorem, qui essentialiter est unitivus. Talis est sponsæ amor sponso sic addictæ, ut in perpetuum ab illo avelli non acquiescat; mercenarius tamen non est, sed castus; quia in sponsum fertur, non in dona ipsius, nisi propter ipsum. Sanctus Chrysostomus seipsum explicat citatâ homilià, ubi postquàm dixisset: Amore Christi omnia facite, et non spe mercedis; subdit: Hæc est vera merces, hæc vern gloria, ut Christum possideamus. Hoc nostrum regnum est, nostræ delicia.

Quæres secundò quænam determinatè et absolutè peti debent?

Respondeo: Vita æterna inprimis petenda est tanquàm finis desideriorum nostrorum; deinde media ad illam promerendam necessaria, juxta illud Matth. 6 : Quærite primùm regnum Dei, et justitiam ejus. Nec aliud præter illa duo spectant septem petitiones Orationis Dominicæ, ut docet sanctus Thomas bic, art. 9. In Oratione Dominicâ, inquit, non solùm petuntur omnia quæ rectè desiderare possumus, sed etiam eo ordine quo desideranda sunt, ut sic hæc oratio non solùm instruat postulare, sed etiam sit informativa totius nostri affectus. Manifestum est autem quod primò cadit in desiderio nostro finis: deinde ea quæ sunt ad finem. Finis autem noster Deus est, in quem tendit noster affectus dupliciter, uno quidem modo prout volumus gloriam Dei, alio modo prout volumus frui gloriâ ejus : quorum primum pertinet ad dilectionem, quâ Deum in se ipso diligimus; secundum verò pertinet ad dileetionem, quâ diligimus nos in Deo. Et idcircò primo 10co petimus ut sanctificetur nomen Dei, id est, sanctum ab omnibus habeatur, quod pertinet ad ejus gloriam propagandam; secundò ut adveniat nobis regnum ejus, et in illo regnemus. Ad finem autem assequendum duplicis generis est medium: aliud per se, aliud per accidens, quatenùs removet prohibens. Per se quidem et principaliter nos ad Deum promovet mandatorum ejus observatio; unde tertio loco dicimus; Fiat voluntas tua sicut in cœlo et in terrâ : id est, sicut ab Angelis, ita ab hominibus, nempe modo perfectissimo. Instrumentaliter verò juvant ad Deum promerendum præsentis vitæ subsidia, propter quæ dicimus: Panem nostrum quotidianum da nobis hodiè, sive intelligatur de pane sacramentali, cujus quotidianus usus proficit ad salutem, sensusque hujus orationis sit

juxta sanctum Cyprianum, ut in nullum labamur peccatum, quod nos aliquo die separet à corpore Christi; sive per panem intelligatur omnis sufficientia vietûs. Tria autem à beatitudine nos prohibent, quæ tribus sequentibus petitionibus removeri postulamus. Primò quidem peccatum quod directè excludit à regno Dei ; secundò tentatio, quæ à voluntate Dei nos retrahit ; tertiò pœnalitates præsentis vitæ, quæ sufficientiam tollunt. Sanctus autem Lucas hanc postremam petitio nem prætermisit sicut et tertiam, ut sciat unusquisque, primò in eo se liberari à malo, quo à tentatione non vincitur; secundò voluntatem Dei ad hoc præsertim tendere, ut sanctitatem ejus cognoscamus, et cum ipso regnemus ; ac proinde tertiam petitionem in duabus prioribus contineri. Ex his liquet: Primò, tres primas petitiones perfectè non complendas, nisi in futurâ vitâ ; quatuor verò posteriores ad necessitatem vitæ præsentis pertinere, ut notat S. August., Enchir., cap. 115. Secundò, orationem Dominicam verè dictam Tert., lib. de Oratione, cap. 1, Breviarium totius Evangelii, utpotè quæ omnem christianæ vitæ disciplinam comprehendat. Tertiò, eamdem orationem efficacem ad remittenda peccata venialia, ut sanctus Augustinus docet passim, si eo, quo par est, affectu recit tur ; est enim signum et affectus sincere charitatis, tum in Deum, tum in proximum : Charitas autem operit multitudinem peccatorum, Proverb. 10. Quartò, omnem fidelium orationem ad Dominicam tanquàm ad certam regulam et lapidem lydium probandam ; nam ex S. Aug., ep. 130, aliàs 121, c. 12, quælibet aliu verba dicamus, nihil aliud dicimus, quàm quod in istâ Dominicâ Oratione positum est, si rectè et congruenter oramus. Quisquis autem id dicit, quod ad istam evangelicam precem pertinere non possit, etiamsi non illicitè orat, car naliter orat; quod nescio quemadmodùm non dicatur illicitè, quandoquidem spiritu renatos nonnis spiritaliter decet orare. Tum exponit sanctus doctor quæ indecenter petantur: Qui dicit in Oratione Domine, muttiplica divitias meas, aut fac me in hoc seculo præpotentem, vel si quid hujusmodi est, et hæc dicit corum habens concupiscentiam, non id attendens ut ex his secundùm Deum prosit hominibus, puto cum non invenire in Oratione Dominicâ, quo possit hæc vota coaptare. Quamobrem pudeat saltem petere quæ non pudet cupere; aut si et hoc pudet, sed cupiditate vincitur, quantò meliùs hoc petitur, ut etiam ab isto cupiditatis malo liberet, cui dicimus, libera nos à malo. › Quintò, eos duntaxat idoneos esse ad Orationem Dominicam fundendam, qui mores vitæque rationem ad Evangelii normam dirigere exoptant. Qui enim peccata levia spernit, cupiditates refrænare negligit, nec ad eum pertinet si alii Deum sive timeant, sive contemnant, sincere et ex animo dicere non potest: Sanctificetur nomen tuum; fiat voluntas tua sicut in cœlo; ne nos indacas in tentationem. Similiter injuriam memor, et defectus proximi impatienter ferens, mala sibi imprecari videtur dùm ait: Dimitte nobis, sicut dimittimus. Sextò: Orandum pro omnibus, nequidem inimicis exceptis Ante omnia, inquit sanctus Cypr.,

serin. de Oratione Dominicâ, pacis doctor, atque unitatis magister singulatim noluit, et privatim precem Geri, ut quis cùm precatur, p o se tantùm precetur. Non dicimus Pater meus, nec panem meum da miki hodiè. Publica est nobis et communis oratio... Sic orare unum pro omnibus voluit Christus, quo modo in uno omnes ipse portavit. Hoc Domini præceptuin commendans ejus Apostolus, scribit 1 ad Tim. 2 : Obsecro igitur primùm omnium fieri obsecrationes... gratiarum actiones pro omnibus hominibus. Unde sanctus Thomas, art. 8, sic concludit: Necessitas est ut in omnibus nostris orationibus, quas pro aliis facimus, inimicos non excludamus. Quòd autem pro eis specialiter oremus, perfectionis est, non necessitatis, nisi in aliquo casu speciali. Puta si vel ipsi ope nostrà indigerent, nec aliter opitulari possemus quàm nostris orationibus, vel specialis oratio nobis esset necessaria ad vincendum vindicte appetitum, et conservandam in nobis charitatem, quâ inimicos diligere tenemur; in hujusmodi enim circumstantiis obligat illud Domini præceptum Orute pro persequentibus ros, Matth. 5. Neque verò timendum est ne aliquis orationis nostræ fructus nobis excidat, dùm illam ad alios extendimus; quia orationis nostræ efficacia ex charitate repetitur, quæe sanè excellit, ubi ad alios etiam inimicos extenditur : Pro se orare necessitas cogit, pro altero autem charitas fraternitatis hortatur, ait auctor operis imperfecti hom. 14, apud S. Chrysostom. Dulcior autem ante Deum est oratio, non quam necessitas transmittit, sed quam charitas fraternitatis commendat. Nec dicas sanctum Joannem, Epistola 1, cap. 5, inimicos, si sint pessimi, ab oratione nostrå excludere; non enim eos excludit, sed eam profuturam ipsis sicut aliis peccatoribus non promittit: Qui scit fratrem suum peccare peccato non ad mortem, inquit, petat, e! dabitur ei vita peccanti peccatum non ad mortem. Quamvis autem incerti simus, num oratio nostra peccantibus ad mortem prosit, nihilominùs ipsis deneganda non est, sicut nec alia charitatis officia, v. g., correctionis. Si enim salutem illorum optare debemus, procul dubio et petere, maximè cùm nesciamus, num ad prædestinatorum numerum pertineant. Denique etiamsi oratio nostra illa futura sit inutilis, nobis erit meritoria, juxta illud Psalm. 34: Oratio mea in sinu meo convertetur. Septimò: Ex quartà et septimâ petitione Orationis Dominicæ colligitur decenter à Deo peti, ut bona temporalia concedat quantùm ad sufficientiam, et mala avertat. Enimverò si pro illis declinandis laborare liceat, à fortiori et Deum rogare. Scriptum est enim: «Neque qui plantat est aliquid, neque qui rigat, sed qui incrementum dat Deus, 1 Cor. 3. Et rursùs: «Nisi Do(minus custodierit civitatem, frustra vigila! qui custodit eam, Ps. 126.

Dices: Tertull.. lib. de Oratione, cap. 6, et S. Cyprian., de Oratione Dominicâ, intelligunt hæc verba : Panem nostrum quotidianum, etc. de Sacramento Corporis Caristi; et S. Augustinus, lib. 2 de Serm. Domini in monte, expressè negat accipienda de pane materiali, sed de spirituali, nempè vel de Sacramento

altaris, vel de verbo Dei et bonis operibus, sic enim scribit: Fortè quisquam moveatur, cur oremus pro iis adipiscendis, quæ huic vitæ sunt necessaria, velut est victus et tegumentum, cùm ipse Dominus dicat: Nolite solliciti esse quid edatis, nec quid induamini. › An potest quisquam de eá re, pro quà adipiscendå orat, non esse sollicitus? Et illud: « Quærite primùm regnum ‹ Dei, › etc. Non ait utique : Quærite primùm regnum Dei, et deinde ista quærite; sed : « Hæc omnia, inquit, apponentur vobis, scilicet etiam non quærentibus. Quomodò autem rectè dicatur non quærere aliquis, quod ut accipiat, intentissimè Deum precatur, nescio utrùm. inveniri queat. Septimam quoque petitionem, libera nos à malo, iidem patres interpretantur de malo culpæ: Eo respondet clausula, inquit Tertull., citato iib., cap. 8, interpretans quid sit : Ne nos inducas in tentationem, hoc est enim, sed evehe nos à malo. Et sanctus Augustinus, epist. 130, aliàs 121 : Quantò melius hoc petitur, ut etiam ab illo cupiditatis malo liberet, cui dicimus: Libera nos à malo? Ergo ex Oratione Dominica concludi non potest temporalia à Deo petenda. - Respondeo, laudatos Patres nostram quoque interpretationem admittere: Sed et quia carnaliter admittitur ista vox, inquit Tertullianus, non sine religione polesi fieri et spiritalis disciplinæ; panem enim peti mandal, quòd solùm fidelibus necessarium est. Similiter sanctus Cyprianus Meritò, inquit, Christi discipulus victum sibi in diem postulat, qui de crastino cogitare prohibetur; quia et contrarium sibi fit et repugnans, ut quæramus in seculo diù vivere, qui petimus regnum Dei velociter advenire. Tum subjungit de malo, à quo liberati cupimus: Oramus et contra malum mulctans, ut sunt omnes pænalitates, horrenda mors, et contra quæ oramus, non ut nullo modo eveniant, sed ut tam crudeliter non sæviant, et ne animus inde frangatur. Sanctus verò Augustinus citato sermone, difficultatem movet, et insolutam relinquit, atque in hæc verba concludit: Si quis etiam illa quæ de victu corporis necessariò istam sententiam vult accipere, oportet ut conjunctè accipiantur omnia tria, ut scilicet quotidianum panem simul petamus; el necessarium corpori, et Sacramentum visibile et invisibile verbi Dei. Sed disertè in epistolâ 130, per panem quotidianum intelligit sufficientiam vitæ præscntis; et c. 17, lib. 2, de serm. Domini in monte sub finem, malum à quo liberari optamus, refert ad præsentem mortalitatem in quâ includuntur omnes pœnalitates hujus vitæ. Dices secundò : Oratio ex dictis est mentis ascensus in Deum, appetitus verò temporalium est descensus ad inferiora. Ergo temporalia non possunt esse orationis materia, non contemplanlibus nobis quæ videntur, ait Apostolus, 2 Corinth. 4. Distinguo anteced.:appetitus temporalium est mentis descensus, si temporalia propter se appetantur, concedo; si propter vitam æternam, nego anteced. Temporalia itaque duobus modis spectari possunt, primò ut finis et bonum delectabile, ac per se appetibile, sccundò ut medium ad vitam æternam promerendam utcumque necessarium. Priori modo mentem quidem deprimunt; verùm ut sic non sunt orationis materia,

sed cupiditatis, à quâ liberari petimus, juxta sancti Augustini explicationem, cùm dicimus: Libera nos à malo. Posteriori autem modo cadunt sub orationem, sed mentem sub illâ consideratione deorsùm non trahunt; quia qui media quærit ad vitam æternam consequendam, aliud no intendit quàm vitam æternam, verèque cum Prophetâ canit: Unam petii à Domino, hanc requiram, Ps. 26; ubi enim multa ordinantur ad unum, non censentur multa, sed unum ; et ut supra dicebat sanctus Augustinus, quod propter aliud amatur, non ipsum amatur, sed illud propter quod amatur. Æger, verbi gratiâ, non amat remedia quæ à medico quærit, quia illa non quærit nisi propter sanitatem de quâ solâ intelligitur sollicitus; secùs si apud medicum qui à vino prorsùs abstinendum præscripserat, instet ut modico uti liceat ; quia convincitur duo concupiscere, scilicet sanitatem et vinum, quamvis inæqualiter, satisque sibi esse, si vini modicus usus parùin obsit sanitati.

Atque ex hâc nostrâ conclusione et explicatione facilè solvitur difficultas à S. August. in objectione præcedenti his verbis proposita : Non ait utique (Christus): Quærite primùm regnum Dei, deinde ista quærile; sed hæc omnia, inquit, apponentur vobis etiam non quærentibus. Nimirùm temporalia quærenda non sunt propter se, et ut bona per se delectabilia, quemadmodùm æger in exemplum adductus petit usum vini, sed duntaxat ut media utcumque necessaria, et propter vitam æternam appetibilia. Quid intersit, inquit sanctus doctor, lib. 2, de Serm. Domini in monte, cap. 24, inter bonum, quod appetendum est, et necessarium quod sumendum est, hâc sententiâ suâ declaravit : « Quærite ‹ primùm regnum Dei et justitiam ejus, et hæc omnia ‹ apponentur vobis. › Regnum ergo Dei et justitia Dei bonum necessarium est: et hoc appetendum, et ibi finis constituendus. Et cap. 25: Non dicit : Deinde ista quærite, quamvis necessaria... ne, cùm ista quæratis, illinc avertamini, aut ne duos fines constituatis, ut et regnum Dei propter se appetatis, et ista necessaria, sed hæc potiùs propter illud... Ergo simplici corde tantummodò propter regnum Dei debemus operari bonum ad omnes : non autem in hâc operatione, vel ɛolam, vel cum regno Dei mercedem temporalem cogitare.

Dixi, temporalia esse utcumque necessaria; nam absolutè necessaria non sunt: imò Deus ca nonnunquàm quibusdam denegat propitius, et aliis concedit iratus. Nunquid enim Machabæi et alii martyres igne consumpti feliciùs exauditi sunt, quàm tres juvenes in fornace Babylonicâ illæsi? Ipse salvator est, inquit S. Augustinus, tract. 73, in Joan., non solùm quando facit quod petimus, verùm etiam quando non facit; quoniam Quod videt peti contra salutem, non faciendo potiùs se exhibet Salvatorem. Novit enim medicus quid pro suâ, quid contra suam salutem poscat ægrotus; et ideò contraria poscentis non facit voluntatem, ut faciat sanitatem; quod si fecerit, non ut Salvator facit, quod est nomen ejus fidelibus ejus. Est quippe et impiis damnator. Aliter ergo dicimus in oratione Dominicâ : Adveniat rcgnum tuum : fiat voluntas tua : aliter, panem nostrum

quotidianum da nobis; libera nos à malo. Priora quippè absolutè, petimus, securi, quòd non obsint accepta; et certi, quòd Deus paratus sit ea dare, cùm toto corde quæsierimus. Posteriora verò conditionate tantùm postulamus; quia in his, quæ possunt et prodesse et nocere, quid oremus, sicut oportet, nescimus. Quamvis enim superflua non appetantur, timendum tamen est, ne ipsa necessaria ardentiùs desiderentur, et propter ea cor duplicetur. In hujusmodi autem dubiis spiritus, qui secundum Deum postulat pro sanctis, adjuvat infirmitatem nostram, ut licet molesta sit ægritudo, dura pauperies et calumnia, omnes dicant, perfecti quidem lætanter, imperfecti verò patienter, non mea, sed tua volunꞌas fiat.

§3. DE EFFICACIA ORATIONIS.

Utrùm oratio habeat infallibilem effectum. Tripliciter spectari potest oratio. 1° Ut actus supernaturaliter bonus. 2° Ut actus non solùm superna · turaliter bonus, sed etiam laboriosus et pœnalis; est enim elevatio mentis in Deum, quæ non fit sine luctâ rum sensibus et sine corporis defatigatione. 3° Ut præcisè petitio est, quo modo spectatur deprecatio pauperis, quæ non tendit ad exhibendum diviti honorem, aut satisfactionem, sed solùm ad impetrandam ab eo eleemosynam. His præmissis, ad propositam quæstionem : - Resp. 1° : Oratio quatenùs est actus supernaturaliter bonus in viatore, infallibiliter est meritoria, et quidem de condigno, si orans sit justus; de congruo verò, si sit peccator; quia habet omnes conditiones meriti à nobis recensitas, ubi de merito. Secundò: Oratio quatenùs est actus supernaturalis et laboriosus in viatoribus justis, certò est satisfactoria. Ita enim definiit concilium Tridentinum, sess. 14, can. 13, his verbis: Si quis dixerit pro peccatis, quoad penam temporalem minimè Deo per Christi merita satisfieri... jejuniis, orationibus, etc., anathema sit. Et ratio est, quia satisfactio ex alibi dictis, est dejectio rei coram personà læsà : atqui talis est oratio hominis veniam à Deo per merita Christi deprecantis : ergo talis oratio est vera satisfactio. Dixi, in viatoribus; quia beati orando pro nobis, nec merentur nec satisfaciunt, utpote qui sint in termino. Tertiò: Quatenùs præcisè est petitio infallibiliter impetrat, si fiat ut decet, el cum conditionibus requisitis.

Probatur, quia fidelis est Deus,seipsum negare non potest, 2 Timoth. 2: atqui Deus non semel expressè promisit se preces exauditurum. Psalm. 49: Invoca me in die tribulationis, et eruam te. Luc. 11: Omnis qui petit, accipit. Joan. 16: Si quid Patrem petieritis in nomine meo, dabit vobis. Clariora sunt illa verba, quàm de promissione Dei orantibus factâ dubitare possimus. De fide est ergo orationem habere infalli bilem effectum. S. Augustinus in Psalm. 65, expendens illa verba: Benedictus, qui non amovit orationem meam et misericordiam suam à me, sic scribit: Securi de pollicitatione ipsius, non deficiamus srando. Cùm videris non à te amotam deprecationem tuam, securus esto, quia non est à te amota misericordia ejus. Dixi:

« VorigeDoorgaan »