104 CANON VII L quæ fer accefferunt, fe effe Chriftianos confi- Iberi autem tribus annis in pœnitentia examinabuntur, tum quod diffimulaverint, tum quod effecerint ut confervi facrificarent, ut qui Apoftolo non obedierint, qui vult Dominos eadem facere vi, remittentes minas. Scientes, inquit, quod nofter quoque & ipfo-pties, inquit, cadet justus & refurrum Dominus eft in cœlis, & non get; quod quidem fi omnes quoque eft apud eum perfonarum acceptio. Lapfi feciffent perfectiffimam, & toSi unum autem omnes habemus Do- to corde fufceptam pœnitentiam oftendiffent. minum, apud quem non est personarum acceptio, quoniam, & omnia, & in omnibus eft Chriftus, in Barbaris & Scythis, fervis & liberis, debent confiderare quod fecerunt, volentes fuam ipforum animam ferva-fed ex veritate; nec hoc priùs machinati funt, nec re; qui confervos noftros traxerunt ad Idololatriam, qui poterant & ipfi effugere, fi jus & æqualitatem ipfi præbuiffent, ut rurfus dicit Apoftolus. SCHOLION. HÆc fuit alia evadenda Idololatriæ ars & fpecies. Et denuò nota, ac imitare fancti Petri in Lapfos Clementiam. Servos qui pro Dominis patrarant plenam Idololatriam, punit unici dumtaxat anni poenitentia. Quod Dominorum minis compulfi deliquiffent. Et ipfis Dominis imponit pœnitentiam folius triennii. Per verbum, minabuntur, exiftimo intelligi omnes pœnitentię Gradus Præfertim Auditionem & Subftrationem. Notandum eft verbum, diffimulaverunt. Utique Domini per fervos. Proinde videntur Domini inter alia juffiffe, ut fervi fuam Perfonam mentirentur, atque ita ipfam liberarent ab omni deinceps Edictorum periculo. Poffint ipfis & fuas veftes commodaffe. Quod ad circumfcribendum fanctum Benedictum fecit etiam Gothorum Rex Totila per fuum Spatharium. Canon manifeftè agit de fervis Chriftianis. Gentilium Servorum fubmiffio fpectavit ad præcedentem Canonem. Conftantinus Harmenopulus ambobus his Canonibus dedit hoc compendium: Qui fervos pro fe facrificare coegerint, ipfi quidem triennio, servi verò coacti annuo fpatio pæniteant. SCHOLION. A Synodus: Presbyteros qui facrificarant, de D fimilem facti fpeciem ftatuit Ancyrana Can.1. inde contra reluctati funt, non fimulatione quadam, confultò ac de induftria id fecerunt, & perfuaferunt, ut tormentis fubjici viderentur, cum ea fpecie & opinione tantùm inferrentur: vifum eft eos honorem quidem fedis retinere ; Offerre autem illis, aut fermonem conferre, aut omninò Sacro aliquo Minifterio fungi non licere. Præfens S. Petri Canon non de Presbyteris agit, fed de Laicis. Et de feriò & ex animo certamen refumentibus. Et Conftantinus Harmenopulus dat ipfi hoc Compendium: Qui traditi funt, propter coactionem illi quidem abnegarunt, verùm poftea ceffione revocata, fortiter decertarunt, in omnibus cum gratulatione communicent. Quod refumptum in perfecutione certamen priorem Lapfum plenè expurget, habeat virtutem plenæ pœnitentiæ, Divinæ Juftitiæ plenè fatisfaciat, ac per plenam omnium peccatorum remiffionem Divinæ gratiæ reconciliet, variis in locis conftanter docet S.Cyprianus. De Lapfis Pacem importunè po- Epift. ftulantibus fcribit ad fuæ Ecclefiæ Majorem Cle- 14. rum: Qui fi nimiùm properant, habent in fua poteftate quod poftulant ; tempore ipfo fibi plùs quam poftulant largiente. Acies adhuc geritur, & Agon quotidie ́ celebratur; fi commissi verè & firmiter pœnitet, & fi dei calor prævalet; qui differri non poteft, poteft coronari. De plena peccatorum per novum certamen remiffione fuit adeò certus, ut Lapfos propter novæ perfecutionis acceffum tunc judicaret non donandos Pace,fed dumtaxat de manente certantes mandos. Et ifta hujus fuæ Epiftolæ verba repetit, & vincentes corona certificandos, atque ita anilaudat & confirmat in Literis ad Antonianum. At verò in Literis ad S. Papam Cornelium mutavit hanc pofteriorem Sententiam: Obtemperandum eft Epift. namque oftenfionibus, atque admonitionibus juftis, ut 54. à Paftoribus oves in periculo non deferantur, fed grex omnis in unum congregetur & exercitus Domini ad certamen Militiæ Cæleftis armetur. Meritò enim trabebatur dolentium pœnitentia tempore longiore, ut infirmis in exitu fubveniretur, quamdiù quies & tran quillitas |nibus fuis juftificati, quibus fe ante damnaverant. Cùm ergò abluerint omne delictum, & maculam primam, affiftente fibi Domino, pofteriore virtute deleverint, jacere ultrà fub Diabolo quafi proftrati non debent; qui extorres facti,& bonis fuis omnibus fpoliati erexerunt fe, & cum Chrifto ftare cœperunt. Atque utinam fic & cæteri poft Lapfum pœnitentes in ftatum priftinum reformentur. Confirmat iftos, licet generosè erectos, adhuc jacere fub Diabolo, Utique per reatum & maculam peccati. Quare macula, quam deletam dicit, eft actionis, non animæ macula. quillitas aderat, quæ differre diù plangentium La-| cendit. Primum Ecclefiafticæ Clementiæ in Lapfos Decretum folos ex morbo morientes impertiebat Viatico Pacis; ex nova Perfecutione periclitantes remittebat ad certamen novum, ufurpans hanc Regulam: Qui differri non poteft, poteft coronari. Verùm poftmodò res maturiùs difcuffa eft, & vifa durior, atque ita Cyprianus extendit, & auxit clementiam. Attamen priori, quę novum certamen cenfebat effe plenam Satisfa&tionem, Sententiæ nihil penitùs detraxit, nihil in ipfa mutavit. Planè hoc lucet ex Caldonii Epifcopi ad ipfum Epift. 19 Literis, ac in ejus ad has Refponfo. Literæ habent: Neceffitas temporum facit, ut non temerè Pacem demus. Sed oportebat vobis fcribere, quoniam it, qui pofteaquam facrificaverunt, iteratò tentati, extorres funt faci: Videntur ergò mihi abluiffe prius delictum, dum Poffeffiones & domos dimittunt, & Pænitentiam agentes Chriftum fequuntur. Enumerat iftiufmodi eventus à fuo lapfu, atque profequitur: Cùm ergò univerfi Pacem peterent, dicentes, recuperavimus Fidem, quam amiferamus, Pænitentiam agentes, & Chriftum publicè fumus confefsi; quamvis mihi videantur debere Pacem accipere; tamen ad Confultum veftrum eos dimifi, ne videar aliquid temerè præfumere. Si quid ergò ex communi Confilio placuerit, fcribite mihi Partim fupponit, partim exprimit plura. Primò fupponit, quod hujufmodi Lapfi per resumptam mentem factam gloriosè Confeffionem, defertas Familiam & Facultates, & per Profcriptionem vel ultroneum Exilium non adhuc effent confecuti gratiam remiffionis peccatorum. Quod nempe adultam dumtaxat aut robuftam, necdum haberent perfectam Dei Charitatem. At verò nifi perfecta adfit charitas, peccatorum remiffio non obtinetur nifi per actu fufceptum Sacramentum, aut confummatum Martyrium. Hunc effe avitum atque unanimem antiquæ Ecclefiæ fenfum demonftravi in Differtatione de Chriftiana Contritione. Caldonius fecundò fupponit, quod taliter refumpta Confeffio fit apud Divinam Juftitiam plena prioris infirmitatis Satisfactio, atque ita tales debeant ftatim citra omnem Ponitentiam admitti ad Pacem. Tertiò, facere id non præfumpfit nifi facta Relatione ad fuum Primatem. Quartò, hanc Relationem facit, & poEpift.20 o ftulat Refcriptum. Et fanctus Cyprianus refcripfit: Rectè autem fenfifti circà impertiendam Fratribus noftris Pacem, quam fibi ipfi vera Pœnitentia Quæ omnia hoc in Canone confirmat, & optat fanctus Petrus. Nam & ipfe addit: Quod quidem corde fufceptam pœnitentiam oftendissent. Agit non de Extorribus, fed de Datis in tormenta ob refumptam Confeffionem, & conjectis post tormenta in carcerem, utique dejiciendos denuò, aut pleno Martyrio confummandos. Et adfirmat hanc effe perfectiffimam ex toto corde pœnitentiam plenam fatisfactionem. Et hinc ipfis ftatim communicandum feu Communionem impertiendam, fine quavis pœnitentia. Notanda funt verba : Et in Orationibus, & in participatione Corporis & Sanguinis. Edicunt Lapfos iftos effe admittendos non dumtaxat ad Confiftentiam, in qua communicamus folis folemnibus Ecclefiæ Orationibus; fed etiam ad Perfectionem, in qua oblationem facimus, & ex ipfa nobis confecratam Euchariftiam participamus. Hoc eft eis in omnibus communicare. Et adjungitur fcopus tantæ gratiæ: Ut qui conftantiùs decertaverint, ipfi quoque fupernæ vocationis Bravio dignentur. Exponit in Literis ad fan&tum Papam Cornelium fanctus Cyprianus: At Epift. 14 verò nunc non infirmis, fed fortibus Pax neceffaria eft, nec morientibus, fed viventibus Communicatio à nobis danda eft, ut quos excitamus & hortamur ad Prælium, non inermes, & nudos relinquamus, fed protectione Corporis & Sanguinis Chrifti muniamus. Et cùm ad hoc fiat Euchariftia, ut poffit accipientibus effe tutela, quos tutos effe contrà Adverfarium volumus, munimento Dominice Saturitatis armemus. Nam quo modo docemus aut provocamus eos in Confeffione Nominis Domini Sanguinem fuum fundere, fi eis militaturis Chrifti Sanguinem denegamus? Aut quo modo ad Martirii Poculum idoneos facimus, fi non eos priùs ad bibendum in Ecclefia Poculum Domini jure Communicationis admittimus? Ecce grandes & reverendos effectus Sacro-Sanctæ Euchariftiæ. Etiam fanctus Petrus fupponit iftos Lapfos erectos, nec per tormenta, nec per carcerem ; fed per folum Ecclefiafticæ Reconciliationis Sacramentum donari remiffione peccatorum. ← Dominica Confeffionis gloria reddiderunt, Sermo- attrahunt, vel potius Fratribus pec Differt. Procem. Tom. I. catorum carbonem accendunt, ipfis ||mus, ejus veftigiis infiftens, Mar tyrium paffus, Hierofolymis ab ini- quoque communicandum eft, ut mus , tet in Regnum Dei ingredi. Quæ- SCHOLION. Pontaneam fui ad Martyrium oblationem que confugere; ne ipfis quoque de re in quarto Stromaton Libro fcribit Sanctus Clemens Alexandrinus: Quidam ex Hæreticis, Fol.481 fophifmata, callidaque commenta timiditatis in 107 primò comprehendit femet-ipfum, quia diligendi Proximi formam Dilector in femetipfo accipit. Ejufdem Sententiæ fuit fanctus Cyprianus. Etenim ejus extrema,quam Paffioni ac morti proximus fcripfit ad fuum Clerum, Epiftola habet: Vos, Fratres Chariffimi, pro Difciplina, quam de Mandatis Dominicis à me femper accepiftis, medium afferunt. Adversùm quos dicetur, cùm tem- ad Africa Pro-Confule comprehenfus, atque interrogatus, juffum eft etiam ut Presbyteros requiram, volo ergo fcire per te, qui fint Presbyteri qui in hac Civitate confiftunt. Et refpondet: Legibus veftris benè atque utiliter cenfuiftis nos delatores non effe. Itaque eos exhibere non poffumus. Sed neque ipfi fe ultrò offerunt, cum hoc Scriptura fanda prohibeat. A te enim quæfiti invenientur. Ita habent antiqua atque Authentica fancti Cypriani Acta. Et alia Acta habent: Cùm Difciplina pròhibeat, ut quis fe ultrò offerat, & tuæ quoque Cenfure boc difpliceat, nec offerre fe ipfi poffunt Nec iftam folam, fed etiam ab Orthodoxis factam fui ipfius Traditionem damnat in eodem fol.504. Libro. Refert hanc Gentilium quæftionem : Si Deus veftri curam gerit, cur patimini perfecutionem, & morte afficimini? An ipfe vos eis tradit ? Et refpondet: Nos autem non fic exiftimamus velle Dominum ut in cafus incidamus, fed Pro-fed à te exquifiti invenientur. Et in funebri Frapheticè prædixisse ea, que effent eventura. Fore fcilicet, ut propter nomen ejus pateremur Perfecu tionem ut occideremur & ut fufpenderemur. Quam ob rem noluit nos pati Perfecutionem, fed ea quæ passuri fumus, priùs fignificavit, per eam prædictionem exercens ad tolerantiam, cui promifit bæreditatem. Laudat Dominicum in Evangelio verbum: Quando vos perfecuti fuerint in hac Civitate, fugite in aliam, atque profequitur: Dominus non fuadet fugere, tanquam malum fit pati Perfecutionem, nec ut mortem extimefcentes jubet nos eam fuga declinare. Vult autem nos nulli effe auctores, neque alicujus mali cauffa adjutores, nec nobis ipfis, nec ei qui perfequitur, nec ei qui interimit. Denuntiat enim quodammodò ut caveat. Qui autem non obedit, eft audax & temerarius, &inconfultè fe in manifefta pericula conjiciens. Si autem qui hominem Dei interimit in Deum peccat, is quoque ejus cædis reus tenetur, qui fe offert Judicio. Talis autem erit qui non vitat Perfecutionem, capiendum fe præbens per audaciam. Is eft, qui quantùm in fe eft, adjuvat improbitatem ejus, qui perfequitur. Quod fi etiam irritet, planè cauffa eft, ut qui provocat feram. Et fanè Romani Imperatores ac Provinciarum Præfecti per Spontaneam oblationem funt in nos non rarò facti acerbiores. Proindè fanctus Clemens eam damnat gravis peccati. Etenim affirmat effe datum Tyranno fcandalum, & auctoritatem noftræ occifionis. Per incitamentum & cooperationem. Effe quæfitam & procuratam non noxio, fed obnoxio homini cadem, ideoque fceleratiorem. Quod argumentum probat ac infigniter firmat in primo de Dei Civitate Libro etiam fanctus Auguftinus. Uti non poffumus tradere aut occidere alios, ità longè minùs nofmet-ipfos. Divina Lex,non occides Differt. Proam. Tom. I. tris fui Cæfarii Encomio fcribit fanctus Grego- 02 cùm Hæc rum Dominus in noftram & aliorum utilitatem rioluit ipfum fervatum, ut in Afcetica, quam ex Sacris Literis didicerat, multis Magifter foret. Quò Coenobiticum Monachifmum fundaret, fuo tempore diffundendum fub omni fole, ac futurum è firmioribus Ecclefiæ fundamentis. Generalem Profcriptionem fanctus Athanafius cenfuit non curandam. Interim an istam sancti Antonii generofitatem fan&us Cyprianus fuifset generatim probaturus,ignoro. Exiftimo in Antonio fuiffe Charifmatis opus, ideoque probatum à Magno Athanafio. Contra fancti Cypriani doctrinam egiffe quibufdam videtur etiam fanctus Ambrofius illa fua conftantia, quam defcribit in Sermone de non Tradendis fanctus Bafilius: Miror quid hoc fit, nifi fortè quia per Tribunos me vidiftis aut audiftis Imperiali Mandato esse conventum, ut quò vellem, abirem hinc, & fi qui vellent, fequendi po Hæc enim Objectio paffim fit ex humanæ laudis ambitu, aut ex præfumptu de propriis viribus adeoque non eft firmæ Petræ infixum ædificium, fed fuper-ædificatum fluxæ arenæ. Iftiufmodi habent vana Martyrii defideria, non fidem Martyre imitari dignam. Et qui hanc fidem habuerint debent fanctum Antonium, de quo in ejus vita fcribit Magnus Athanafius: Poft hæc perfecutio illa, que Maximinum habebat auctorem, Ecclefiam invafit. Antonius itaque fanctos Martyres in Alexandriam ductos, relicto Monafterio & ipfe comitabatur, dicens, abeamus & nos, ut vocati vel in certamen defcendamus, vel alios decertare videamus. Ac Martyrii quidem defiderio flagravit, ipfe autem se nolens tradere, Confefforibus tam in metallis, quàm in carceribus refervavit. Quò ipfis opitularetur ac deferviret. Et de Menfurii, qui in ifta eadem perfecutione rexit Carthaginenfem ac omnem Africanam Ecclefiam, ad Secundum Tigifitateftatem haberent. Metuiftis quidem ne Ecclefiam denum Epifcopum ac Numidiæ Primatem Literis fcribit fanctus Auguftinus in Carthaginenfis ColColl. 3. lationis Breviculo: In eifdem etiam Literis lectum cap.13. eft, eos qui fe offerrent Perfecutoribus, non com prehenfi, fed ultro dicerent fe habere Scripturas, fererem, & dum faluti meæ timeo, vos relinquerem. Sed quid & ipfe mandaverim, potuiftis advertere : Deferendæ Ecclefiæ mihi voluntatem subesse non posse, quia plùs Dominum mundi, quàm fæculi hujus Imperatorem timerem. Sanè fi me vis aliqua abduceret ab Ecclefia, carnem meam exturbari posse, non mentem. Paratum me effe, ut fi ille faceret quod folet effe Regie Poteftatis, ego fubirem quod Sacerdotis re noluit: Immò declaravit non effe veros Marty-effe confuevit. Quid ergò turbamini? Volens nun- quam vos deferam: Coactus repugnare non novi. Dolere potero, potero flere, potero gemere; Adversùs arma, Milites, Gothos quoque lachrymæ meæ arma funt. Talia enim munimenta funt Sacerdotis. Aliter nec debeo, nec possum refiftere. Fugere autem, &relinquere Ecclefiam non foleo, ne quis gravioris pœnæ metu factum interpretetur. Ambrofius, inquam, non egit adversùs doctrinam fancti Cypriani. Egit enim & fcripfit non adversùs Pagani, fed adversùs Chriftiani Principis tyrannica Edicta, quibus Epifcopus deferre non debet, nifi vi adactus. Iftiufmodi Edicta damnare debet & exufflare, & ejus Judicio deber Princeps obedire. Et hinc etiam releganti Imperatori Conftantio, Orthodoxi Epifcopi non cefferunt, nifi executione compulfi. Sancti Patres eodem paffim modo egerunt circa iftiufmodi Decreta aliorum Regum Hæreticorum. Eifdem Principiis nititur fancti Cypriani ad Rogatianum Presbyterum ac alios Confeffores Refcriptum. Confeffores ad omnibus dandum bonæ vitæ exemplum nervosè hortatur & adjungit: Epift.7. Cùm quanto enim nominis veftri pudore delinquitur, quando alius aliquis temulentus lafciviens demoratur; alius in eam Patriam, unde extorris factus eft, regreditur , ut deprehenfus non jam quafi Chriftianus, fed quafi nocens pereat ? Licet ista Relegationis Sententia effet iniquiffima, ipfi tamen omnes parere fanctus Cyprianus voluit ob duas cauffas. Primò, quod ifte reditus effet Pagani Judicis exacerbatio. Deinde, quod effet Oblatio atque Traditio. Attamen fancti Cypriani Affertum debet accipi de Relegatione fingulari. Etenim de fancto Antonio,qui fui ipfius Oblatio- Quidam fancti Martyres olim femetipfos obnem penitus improbavit, fcribit in ejus vita Ma- tulerunt Tyrannis, & de hoc Spiritus fervore laugnus Athanafius: Maxime quoque Antonio cu- dantur à fanctis Patribus. Etenim fanctum Gorræ fuit, in judicio ad certamina vocatos exhorta- dium Militem ac Martyrem Cæfarçenfem in Capri, & alacriores reddere, Martyriumque paffuros padocia, quod femet-ipfum obtulerit, prædicat in excipere, deducere ac profequi, donec confummati Festivali ejus Homilia Magnus Bafilius: Adeò infuo fanguine Deo confecrarentur. Judex itaque vi- trepido atque excelfo animo fuit, ut cùm in eminentiori fo tam illius, quàm eorum qui unà aderant ani- Theatri parte ftaret, ingenti voce, quam qui audiemo intrepido, & ad quævis toleranda parato, in- runt exftant adhuc aliqui, exclamaverit & dixerit : terdixit ne quis Monachorum in Judicio confpectus Inventus fum ab bis qui me non quærebant, his qui fieret , neque in Urbe ullus eis commorandi locus me non interrogabant, palàm apparui. Quibus fanè effet. Aliis ergò omnibus placuit illo die abfcondi. verbis fe in eum veniffe locum fignificavit minimè At Antonium adeò non movit Interdictum, ut ve- coactum, fed ultrò fe ad certamen exhibuiffe. Sanftem, Scapulare magis etiam laverit, & fequen- &us Bafilius affirmat ab ipfo expletam Sapienti die in loco edito anterior feterit, nec Judicis tis paremiam: Juftus confidit ut Leo: Et imiafpectum effugerit. Quod admirabantur omnes tationis expletum exemplum Domini, qui Judæis ipfe quoque Dux ac Præfectus cum fuo Satellitio proceffit obviam, femet ipfum offerens & dicens: in tranfitu videbat. Verùm ille abfque omni timoQuem quæritis? Ego fum. Et ad nonas Decemre ftabat ut Chriftianorum alacritatem animi often-bres Romanum Martyrologium habet : Sandt deret. Martyr enim & is fieri exoptabat. Cujus Cujus voti non factus compos in maximo dolore fuit. Ve Anaftafii Martyris, qui ardore Martyrii fpontè fe perfecutoribus obtulit. Et de fancto Albano, fa mofiffimo |