Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

looze bloemen, die door hare gedaente zeer fraei versieren; maer deze plant kan geene 12 graden koude wederstaen, en moet derhalve 's winters in potten in de oranjehuizen bevryd worden.

De boomachtige Hydrangea (Hydrangea arborescens van Linnæus) is ook een langlevend houtachtig gewas van Virginië, dat in België in de lusthoven by veel liefhebbers is geplant, en in struiken groeit, met stengen maer omtrent 70 of 80 centimeters hoog, en tamelyk groote, hartvormige, bleekgroene bladen; bloeit meest van juny tot in augusty, met trossen op de stengen en schoone, enkele, witte bloemen, die welriekend zyn.

De witte Hortensia (Hydrangea radiata van Willdenow of Hydrangea nivea van Lamarck) is een houtachtig gewas van de Caroline, dat in België in de bloemhoven veel wordt geplant, en in struiken groeit, met stengen maer omtrent 60 of 70 centimeters hoog, en eironde bladen die van boven groen en van onder met schoonen witten dons geheel zyn bedekt; bloeit van july tot in october, met bloemtrossen en schoone, enkele, vereenigde bloembladen, die zonnescherm-wyze geschikt zyn.

De Hydrangea heterophylla is een houtachtig heestergewas van Noord-Amerika, dat in België sedert eenige jaren is overgevoerd; het groeit met stengen wel 1 meter hoog, en oneffene, groene, blinkende bladen, en bloeit meest van july tot in september, met trosvormige, witte, ineengedronge bloemen, die zonneschermig op de toppen der stengen zyn geschikt. Deze drie laetstgemelde heestergewassen kunnen onze wintersche koude wel wederstaen.

De Hydrangea azisai is een houtachtig heestergewas, dat door M. Von Siebold van Japan in de Nederlanden is overgebragt, en in zyne Flora japonica beschreven staet. Deze plant, die voor de eerste mael in maert 1844 in het Casino, te Gent, werd ten toon gesteld, heb ik niet zien bloeijen.

Al deze schoone gewassen, waervan de nuttige krachten my niet bekend zyn, kunnen zeer wel door inlegging of scheuring vermenigvuldigd worden, daer zy gemakkelyk wortel vatten, inzonderlyk als zy in vochtigen heigrond, op belommerde plaetsen worden geplant; zelfs in gemeene gronden kunnen zy aengekweekt worden.

HYPECOUM, Hoorn-Heul, Gehoornd-Heul, in 't fransch Pavot cornu, Hypecoum, in 't latyn Hypecoum, door Tournefort Papaver corniculatum genoemd, en onder zyne 5° klasse, 5o sectie gesteld, der Kruisbloemen, met eenen veelbladigen, regelmatigen bloemkrans, uit vier kruislings geplaetste bloembladen bestaende; door Jussieu onder de familie van de Slaeproozen, en onder de 4o klasse van Linnaeus, Tetrandria digynia, vierhelmigen, planten die met vier meeldraden bloemen en twee stampertjes hebben.

De Hypecoum of nederliggend Hoorn-Heul (Hypecoum procumbens van Linnaeus) is eene eenjarige kruidplant van Languedoc, die ik veel in de velden, omstreeks Nimes en Montpellier, onder de Olyfboomen heb zien groeijen; de heer Ch. Van Hoorebeke zegt dat hy die ook in Vlaenderen in de velden gevonden heeft, waer het zaed waerschynelyk door de vogels uit Zuid-Frankryk of Spaenje was overgebragt. Zy wast met bladstelen en zeer diep gekerfde, dunne blaedjes aen de wortels, die byna aen de Dille gelyken, maer toch zoo lang niet zyn, en waertusschen zwakke stengen uitspruiten, die grondwaerts neêrliggen, en waeraen bloemstelen groeijen, waerop roode, vierbladige bloemen, meest in juny, bloeijen, die eenen welriekenden geur verspreiden en kromme peulvruchten voortbrengen, die als hoorntjes in verscheidene ledekens verdeeld zyn en geelachtige, vierhoekige zaden inhouden.

De nederhangende Hypecoum of Hoorn-Heulkruid (Hypecoum pendulum) is ook van Zuid-Frankryk, en wast veel omstreeks Marseille, in de velden; bloeit in juny, met roode of violette vierbladige bloemen, die lange, hangende, rondachtige peulvruchten voortbrengen.

De gedraeide Hypecoum (Hypecoum erectum) is ook eene eenjarige zaeiplant van Dauriën; zy bloeit met violette, blauwachtige, vierbladige bloemen, die gedraeide peulvruchten voortbrengen. De meeldraden van deze plant schynen viermagtigen (tetradynamia) te zyn.

Deze planten schikken zich zeer wel om op de boorden van de bloemperken, alle jaren vroeg in de lente te zaeijen, daer zy door

hare schoonkleurige bloemen, zoo als blauwe, violette, roode en gele, de bloembedden in den zomer fraei versieren, en door de verschillende gedaenten harer hoornvormige peulvruchten zeer behagen.

Men zegt in Zuid-Frankryk, dat het zaed van het geelbloemig Hoorn-Heul, Pavot cornu, met honigwater of meê ingenomen, eenen zachten kamergang verwekt, en de verstoptheid van lever en milt opent; dat de bladen, met olie van olyven gestooten, als zeer goed zyn geacht om de vervuilde zeeren en zweringen van de paerden, muilen, ossen en andere werkdieren zuiver te genezen, en daer opgelegd, al de uitwassen die dikwils aen de kanten der wonden en zeeren komen, wegnemen. Het zaed van dit geel Hoorn-Heul is warm en droog van krachten tot in den derden graed. Er wordt ook in Zuid-Frankryk, Italië, Spaenje, enz., door de kunstscheiders eene olie uit dit zaed gedistilleerd, om de kwade wonden mede te genezen, en die by de apothekers verkocht wordt om de schelen der zeere oogen langs buiten te bestryken. Het schynt dat de andere soorten nergens toe gebruikt worden; toch ziet men die bloemen in veel kruidhoven van Hoogescholen gezaeid, en somtyds nog in september bloeijen; zy zyn door het zaed, dat men van Montpellier had verkregen, in België verspreid.

HYPOXIS, in 't fransch Hypoxide, in 't latyn Hypoxis, is onder de 9° klasse van Tournefort gesteld; door Jussieu onder de familie van de Tydloozen (Narcissus), en onder de 6e klasse van Linnaeus, Hexandria monogynia, zeshelmigen, planten die met zes meeldraden bloemen en maer één stampertje hebben.

De bolachtige Hypoxis (Hypoxis erecta van Linnaeus) is eene langlevende bolplant van Virginië en Canada, die van over vele jaren in België is overgevoerd, en groeit met rondachtige bolwortels, die alle jaren vroeg in de lente, hetzy in potten in de oranjehuizen gezet, of op de bloembedden, op de wyze van de Tulpen, in den vollen grond worden geplant, waeruit eerst regte, gewolde bladen spruiten en dan bloemschachten, die korter dan

de bladen groeijen; bloeit meest van mei tot in juny, met regte, puntige bloeibladen tusschen de steellooze bloemen, die groenachtig zyn en bloemblaedjes van een schoon geel kleur hebben. Zy brengen zaedhuisjes met kafachtige kelkjes, in twee hutjes verdeeld, voort.

De witte bolachtige Hypoxis (Hypoxis alba) is eene bloembolplant van de Kaep de Goede Hoop, die in België, op dezelfde wyze als de voormelde, in den heigrond wordt geplant, en groeit met ronde, gladde, blinkende bladen en schachten; bloeit meest in mei, met zes opene bloembladen, waervan er drie wit zyn en de drie andere langs buiten een groenachtig kleur hebben, die deze plant, terwyl zy bloeit, zeer fraei versieren.

De bundelwyze bolachtige Hypoxis (Hypoxis fascicularis) is eene langlevende bloembol-plant van de Alpische gebergten; zy groeit veel in Zwitserland, Duitschland en elders in de gebergten, en wordt in België in de bloemhoven geplant, om hare zesbladige, zeer lange, gepypte bloemkelken, die gedurende het bloeijen eene schoone versiering maken.

De gesternde Hypoxis (Hypoxis stellata) van de Kaep, met hare lynvormige, gestreepte bladen en éénbloemigen schacht met gevlekte bloembladen, wordt ook alhier geplant.

De Hypoxis spicata van Japan, met zweerdvormige, gladde, gerimpelde bladen en regte stengen, waerop in juny aren met veel zesbladige bloemen bloeijen, wordt ook in België by sommige bloemisten in de oranjehuizen geplant.

De Hypoxis serrata en de Hypoxis plicata, met zyne lansvormige, gehaerde, toegespitste bladen en driehoekige schachten, die éénbloemig zyn, en veel andere soorten onlangs by onze bloemisten verkregen, worden allen gekweekt in potten, met heigrond gevuld, en in de oranjehuizen gezet, alwaer zy, volgens de warmte die men er aen toebrengt, vroeg in de lente bloemen; zy kunnen door aengroeijing van de bolachtige wortels, op de wyze van de Crocussen, Tydloozen of Tulpen, aengekweekt worden.

De krachten van deze planten zyn my niet bekend.

HYZOPE, Hyzopkruid, in 't fransch Hysope, in 't latyn Hyssopus, is onder de 4o klasse, 3° sectie van Tournefort gesteld, der mondvormige bloemplanten (van Haller) of gelipte bloemen (van Auct.), met eenen éénbladigen, onregelmatigen bloemkrans, wier boord als in twee lippen verdeeld is; door Jussieu onder de familie van de lipvormige bloemplanten, en onder de 14° klasse van Linnaeus, Didynamia gymnospermia, tweemagtigen, welke vier meeldraden hebben, waervan er twee langer zyn dan de anderen, welke allen op eenen onregelmatigen bloemkrans zyn ingehecht, en naekt zaed dragen, zoo als de Lipbloemen gemeenlyk hebben.

De winkelkruidige Hyzopeplant (Hyssopus officinalis van Linnaeus) is eene langlevende kruidplant van Europa, die in België, Frankryk, Siberië, Oostenryk en elders groeit, alwaer zy in de kruidhoven wordt geplant, en in struiken wast, met stengen en lansvormige bladen, omtrent 25 of 30 centimeters hoog, maer die meest aerdewaerts gebogen liggen; bloeit alhier van july tot het einde van september, met zeer lieflyke blauwachtige bloempjes, die aen de eene zyde der stengen van het midden tot aen de topjes hangen of te bloeijen staen. Deze kostelyke plant, die zooveel heilzame deugden inhoudt, heeft in al hare deelen eenen zeer aengenamen reuk, die de hersens beweegt; maer zy heeft eenen bitteren smaek en is warm en droog van krachten tot in den derden graed; bovendien dun van stoffe en zuivermakende van aerd, en kan derhalve tegen alle koude gebreken in de ziekten van de borst, longer, verstoptheid van de spieren, kortheid van adem en verouderden hoest nuttelyk ingegeven worden. Hetzelfde kruid opent alle verstoptheid des ingewands, doorsnydt alle grove, dikke vochtigheden, maekt alle taeije slymerigheden van borst en longer dun en los, en doet dezelve gemakkelyk door het spuwen uitwerpen. De Hyzope met rund- of ossenvleesch gezoden en het sap met potagie van Warmoes en Zurkel gekookt en geëten, is aen de maeg zeer aengenaem en zeer nuttig voor degenen die met de druppelpis gekweld zyn. Zie hier al de krachten van de officinale Hyzope, zoo als de doctor De Caux die in zyn werk beschreven heeft: De Hyzope,

« VorigeDoorgaan »