Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

larwe en rogge wassen en meelachtige graentjes voortbrengen, bezitten eene zwymeling verwekkende kracht, en kunnen aen de menschen en dieren eene bevende dronkenschap veroorzaken. Dit Dravikgraen, met rogge-koorn in den genever gestookt, doet welhaest het hoofd draeijen en dronke worden; zelfs de kiekens, die eenige rype graentjes van dien Dravik eten, ziet men zwymelen, draeijende nedervallen, en somtyds wel een kwaert uers als dood liggen. De schapen en andere dieren, die 's winters het ryp graen eten, kunnen daervan geheel dronke worden; maer die Dravik gedroogd, met rogge of tarwe gemalen, en met het brood in den oven gebakken, verliest zyne draeijing-verwekkende kracht en zynen wrangenden smaek, en brengt geene hindering aen de menschen noch dieren meer toe.

DRIEZAK, in 't fransch Troscart, in 't latyn Triglochin, van Tournefort Juncago genoemd, en onder zyne 6o klasse, 6o sectie der roosachtige bloemen, die met veelbladige, regelmatige bloemkransjes bloeijen, gesteld; door Jussieu onder de familie van de Biezen of Rietplanten, en onder de 6 klasse van Linnaeus, Hexandria trigynia, slach van planten die met zes meeldraedjes bloeijen en drie stampertjes hebben.

De moerassige Driezak (Triglochin palustre van Linnaeus) is eene langlevende kruidplant van Europa, die in België op vele plaetsen, in de waterpoelen, moerassen en vochtige meerschen groeit, met gevezelde wortels en dikke lynvormige bladen, waeruit alle jaren met de lente stengels spruiten, die meer dan 1 meter hoog wassen; bloeit in juny zonder bloemkelken, met zes bloemblaedjes in twee ryen verdeeld en veel meeldraedjes, die een duis-. ter kleur hebben; brengt veel kleine zaedhuisjes voort, die zich van onder openen en hunne zaedjes verspreiden.

De Zee-Driezak (Triglochin maritimum van Linnaeus) groeit in België en elders in de zeekreken, waterpoelen, enz., met langlevende wortels en eivormige bladen, waeruit in de lente gepypte stengels spruiten; bloeit meest in juny, met donkere bloempjes en veel meeldraedjes, die zaedhuisjes in zes hutjes verdeeld voortbrengen. Het is van deze soort van riet, dat de

pypkens worden gemaekt, die de doctors en heelmeesters gebruiken om de zieken, die met de waterzucht gekweld zyn, het water af te tappen. Overigens wordt die soort van riet veel gebruikt om de huizen, strooijen huttekens, enz., mede te dekken; in zyne jeugd wordt het geacht om paerden en andere kruidetende dieren te voeden.

DRUIFRANK, Wynrank, Wyngaerd, in 't fransch Vigne, in 't latyn Vitis, is onder de 21 klasse, 2° sectie van Tournefort gesteld, der boomen die veelbladige, roosvormige bloemkransjes dragen; door Jussieu onder de familie van den Wyngaerd, en onder de 5o klasse van Linnaeus, Pentandria monogynia, slacht van planten die met vyf helmstyltjes bloeijen en maer een stampertje hebben.

De Wynrank of Wyngaerd (Vitis vinifera van Linnaeus) is een langlevend houtachtig rankgewas van Azië, dat heden in de vier deelen der wereld is verspreid, ten alle kanten in België wordt geplant, en buiten tegenspraek onder alle slachten van gewassen den eersten rang bekleedt, niet alleen omdat de vrucht de edelste en aengenaemste, maer ook de gezondste en voordeeligste voor den mensch is; want de wyn die van de beziën voortkomt, wordt voor zieken en gezonden zeer geacht hy verkwikt hart en geest, wordt naer alle landen der wereld, waer geen wyn groeit, gezonden, en verschaft aen duizende menschen een bestaen, zoo door het kweeken en bewerken, als door den koophandel, de vervoering, enz.

De Wyngaerd is een gewas dat meer graden warmte begeert, dan onze luchtgesteldheid in België geeft; derhalve kunnen veel soorten van druiven by ons niet ryp worden, dan in goede warme jaren, en dan zelfs nog maer deze soorten die vroeg in den zomer rypen; zy moeten daer en boven aen de muren in leiboomen op warme stand plaetsen zyn geplant, en nog daerby in goeden, lossen, vruchtbaren, velten grond, met steengrys en goede aerde gemengd, worden gekweekt, om wel vruchten te dragen; want in zwaren, styven, kleiachtigen, vochtigen grond, zullen zy weinig goede vruchten geven, maer veel wilde ranken voortbrengen.

Ik heb alle mogelyke proefnemingen op de Wyngaerden verrigt, al de beste soorten, die in het Zuiden van Frankryk en elders groeijen, verzameld, en te Waerschoot (Oostvlaenderen) met alle zorg op goede standplaetsen gekweekt, alwaer zy zeer welig groeiden, maer al hun sap in de ranken verspilden, hetgeen de rypheid der bezien gansch belette, en maekte dat zy in stede van rype, eindigden met zure en onsmakelyke vruchten te geven.

De soorten die men in de belgische luchtgesteltheid met zorg aen de muren in leiboomen kan kweeken, zyn de blauwe Muskaetdruif, die gewoonlyk met september hare rypheid verkrygt. De Bontedruif, met hare bevallige beziën, rypt ook met septemiber; de bladen hebben langs onder een witachtig grys kleur. De witte Chasselas van Fontainebleau, met zyne schoone doorschynende bezien, die eenen aengenamen zoeten smaek inhouden, rypt by ons met het begin van september. De rooze blauwe Chasselas van Fontainebleau, rypt maer op het einde van september. De blauwe Frankendaler (Vitis germanica) met zyne schoone druiftrossen en groote hoogblauwe naer het rood hellende beziën, die zeer aengenaem van smack zyn, wordt in goede warme zomers by ons wel met october ryp; maer men kan de rypheid dezer druiven veel verhaesten door de kleinste beziën, die zeer digt ineen gedrongen zyn, korts na de zetting met eene scheer uit te knippen; hetgeen ook zeer dienstig is aen allerlei andere soorten van druiven, die digt ineen gedrongen groeijen. De Groscouleux-druif is eene zeer schoone, doorschynende, witte druif met groote beziën, die maer een steentje of kiempje inhouden. Deze wydvermaerde druif is in de kweekery van den Luxemburg, te Parys, uit het zaed gewonnen; by ons verkrygt zy gemeenlyk t'halven september geheel hare rypheid, en overtreft door haren zoeten aengenamen smaek en schoon blinkende, doorzigtige beziën alle andere druiven; het was deze druif, die meest tot model heeft gediend aen onze twee vermaerde kundige bloemschilders en landgenooten, de heeren Van Spaendonk en Jan Van Dael, op wier kunststukken men gemeenlyk eenen druifkrap ontmoet. Het was wylen myn vriend J. Van Dael, die my eerst eene rank van die schoone bezien uit zynen kruidhof te Parys, in 1828,

heeft gegeven, waervan ik sommige vrienden heb medegedeeld, en die met den naem van Groscouleux van J. Van Dael bestempeld. De beziën komen nog veel grooter, als de ranken op den vroegen Van der Laon of andere witte vroege druiven klofwyze worden geënt. De Korintendruif (Vitis corinthiaca) heeft beziën die klein en blauw van kleur en zeer zoet van smaek zyn; zy rypen op het einde van augusty, maer worden, om hare overbodige kiempjes in de beziën, weinig gekweekt.

De witte Marillon-druif, met schoone tamelyk groote beziën, die een geurig verheven sap inhouden, wordt veel omstreeks Luik en Huy gekweekt, alwaer zy met september hare rypheid verkrygt.

De Gros-Guillaume is eene groote donkerblauwe druif, met trossen van omtrent 25 centimeters lang, die welriekende en zeer aengename beziën dragen, welke in september rypen; wordt zeer veel omtreeks Parys gekweekt.

De witte vroege Pareldruif (Vitis praecox) geeft bezien welke eenen aengenamen smaek hebben; deze wyngaerd, door zyne lommerryke bladen, schikt zich zeer wel om de priëlen te bekleeden.

De rhynsche Druif (Vitis rhenensis) brengt tamelyk groote trossen voort met groenachtige beziën, maer die by het rypen een geelachtig kleur verkrygen; zy zyn aengenaem van geur, maer toch wat wrang van smaek. Het is van deze soort dat de vermaerde rhynsche wyn voortkomt. Deze wynranken zyn in het jaer 1525, op last van den keizer Karel V, door eenen kundigen Belg in Spaenje gebragt, en aldaer door den behendigen Pieter Simoens, omtrent de stad Guadalensar eerst geplant, alwaer nog heden een beroemde, kostelyke, geelachtige wyn van gemaekt wordt, dewelke door zynen goeden en aengenamen smaek, al de andere spaensche wynen overtreft, doordien hy niet zoo vet, sterk, noch koppig is, maer nog den aerd van den rhynschen wyn heeft behouden. Zulks bewyst wel, dat niet alleen de luchtgesteldheid, maer ook de ingeboren aerd van een gewas, veel toebrengt tot deszelfs hoedanigheid, mindere of meerdere deugd en nuttigheid.

De vroege Van der Laon (Vitis praecox Belgarum) brengt tame

lyk groote, witte trossen voort en witte blinkende bezien, die een zeer zoet sap inhouden en in België op veel plaetsen in augusty ryp worden. Deze druif is door Mr A. Van der Laon in de Nederlanden uit zaed gewonnen; men kan deze zoo als de witte Pareldruif veel vervroegen, met ze in de oranjery of in de broeiplaetsen te kweeken.

Alle soorten van Druifranken kunnen door inleggers van jonge ranken, die het eerste jaer wortel vatten, aengekweekt en door het zaed vermenigvuldigd worden; ook wel door stekken van jonge éénjarige scheuten, die men in vochtigen grond, op belommerde plaetsen, omtrent 20 centimeters in de aerde zet, en enkelyk twee of drie daerboven hoog laet, alwaer zy genoeg wortel vatten om het tweede jaer te verplanten. Alle Wyngaerden willen verplant worden terwyl zy jong zyn; want oude Wyngaerds verplant wordende, willen niet meer groeijen. Om eenen Wyngaerd wel te doen dragen en rype vruchten te bekomen, hangt er veel af van het snoeijen van die boomen: om die wel te snyden, begint men eerst met die geheel te overzien, en te overwegen wat er aen te doen staet, welke ranken men moet behouden en geheel kort snoeijen, en welke geheel moeten weggenomon worden. Het zyn gemeenlyk de dikste en zwaerste ranken die men tot het vrucht voortbrengen bewaert, en waeraen men enkelyk drie of vier oogbotten laet; de overige kleine ranken snydt men op een of twee oogbotten, en al de overvloedige kleine en magerste ranken snoeit men geheel weg; indervoegen dat er niet meer dan twee of drie kortgesnoeide loten, die de vruchten moeten geven, aen den moedertak blyven. Men neemt ook wel acht van de vruchtbare loten altyd aen eenen vruchtknoop te snoeijen, en men zorgt dat de sneden niet te ver boven de botte of niet te digt daerby zyn, hetwelk beide zeer nadeelig is.

De beste tyd om de Wyngaerden in onze landen te beginnen snoeijen, is vroeg in het voorjaer, als de vorst schynt van kracht te verminderen, en dat de fluitbek-snede niet meer kan hinderen. Het is derhalve goed van in february af te beginnen, eer het sap zich in beweging zet, en de snede nog tyd heeft zich vóór het ryzen des saps te sluiten. Het zomer-snoeijen is ook in onze lucht

« VorigeDoorgaan »