clear and unsuspicious evidence of the purity of their doctrines 3 and is frequently applied to by the early writers of the Church against the calumnies of their adversaries."

C. PLIN. TRAJANO, IMP. S.

SOLENNE' est mihi, Domine, omnia de quibus dubito, ad te referre. Quis enim potest melius vel cunctationem 2 meam regere, vel ignorantiam instruere? Cognitionibus de Christianis interfui nunquam: ideo nescio quid et quatenus aut puniri soleat, aut quæri. Nec mediocriter hæsitavi, sitne aliquod discrimen ætatum, an quamlibet teneri3 nihil a robustioribus differant: deturne pœnitentiæ venia, an ei, qui omnino Christianus fuit, desîsse non prosit; nomen ipsum, etiamsi flagitiis careat, an flagitia cohærentia nomini, puniantur. Interim in iis, qui ad me tanquam Christiani deferebantur, hunc sum sequutus modum. Interrogavi ipsos, an esset Christiani: confitentes iterum ac tertiò interrogavi, supplicium minatus: perseverantes1 duci jussi. Neque enim dubitabam,

4

Solenne-On the etymology and orthography of this word, see Facciolati.

The Christian Father Tertullian (who flourished A. D. 196) has the following passage, relating to this letter, in his Apologeticus, ch. II.

"Plinius Secundus, quum 66 provinciam regeret damna"tis quibusdam Christianis, "quibusdam gradu pulsis,

ipsa tamen multitudine per"turbatus, quid de cætero 66 ageret, consuluit Traja"num, tunc Imperatorem, "allegans, præter obstinatio"nem non sacrificandi, nihil "aliud se de sacramentis "eorum comperisse, quàm "cœtus antelucanos ad ca"nendum Deo ut Christo, et "ad confœderandam disciplinam; homicidium, frau

66

"dem, perfidiam, et cætera "scelera prohibentes. Tunc "Trajanus rescripsit, hoc genus conquirendos quidem "non esse, ablatos vero pu"niri oportere."

66

2 Cunctationem-' scruples.' See Crombie, Gymn. 11. p. 13. 3 Quamlibet teneri-'or whether those of the most tender age &c.' So quamlibet in Ep. 11. 14. Hoc pretio quamlibet numerosa subsellia implentur.

4 Perseverantes Cf. Tertullian, Apol. 11. Laniari jube sacrilegum, (sic enim dicere soletis), si confiteri perseveraverit. Nam odio erat in hominibus innocuis etiam nomen innocuum.

5 Duci-i.e. ad supplicium, or, ad mortem; which are sometimes expressed.

10

qualecunque esset quod faterentur, pervicaciam certè, et inflexibilem obstinationem debere puniri. Fuerunt alii similis amentiæ: quos, quia cives Romani erant, adnotavi in urbem remittendos. Mox ipso tractatu', ut fieri solet, diffundente se crimine, plures species inciderunt. Propositus est libellus sine auctore, multorum nomina continens, qui negarent se esse Christianos, aut fuisse, quum, præeunte me, deos appellarent, et imagini tuæ1o, quam propter hoc jusseram cum simulacris numinum afferri, thure ac vino supplicarent, præterea maledicerent Christo: quorum nihil cogi posse dicuntur, qui sunt reverà Christiani. Ergo dimittendos putavi". Alii ab indice 12 nominati, esse se Christianos dixerunt, et mox negaverunt: fuisse quidem, sed desîsse, quidam ante ante triennium, quidem ante plures annos, non nemo etiam ante viginti quoque. Omnes 13 et imaginem tuam, deorumque simulacra venerati sunt; ii et Christo maledixerunt, Adfirmabant autem, hanc fuisse summam vel culpæ suæ, vel erroris, quod essent soliti stato 14 die ante lucem con

6 Quia cives Romani erant -It was ordained, by the lex Sempronia, that the life and privileges of a Roman citizen could not be affected without the suffrage of the people. Hence St. Paul and others were sent, upon their own appeal, to Rome.

7 Tractatu-i.e. the crime spreading through the very means taken to put it down. This result may be constantly observed as attending the persecutions mentioned in the Acts of the Apostles.

8 Species-more instances fell under' my notice.

9 Libellus-i.e.accusatorius. 10 Imagini tue-This will be illustrated by the following passage from Tacitus: Ann. xv. 29. Medio tribunali sedem curulem, et sedes effigiem Neronis sustinebat. Ad

16

venire: carmenque Christo, quasi Deo 15, dicere secum invicem; seque sacramento non in scelus aliquod obstringere, sed ne furta, ne latrocinia, ne adulteria committerent, ne fidem fallerent, ne depositum appellati" abnegarent: quibus peractis morem sibi discedendi fuisse, rursusque coëundi ad capiendum cibum 18, promiscuum tamen, et innoxium : quod ipsum facere desîsse post edictum meum, quo secundum mandata tua hetarias esse vetueram. Quo magis necessarium credidi, ex duabus ancillis, quæ ministræ 20 dicebantur, quid esset veri, et per tormenta11 quærere. Sed nihil aliud inveni, quàm superstitionem pravam et immodicam, ideoque, dilata cognitione, ad consulendum te decurri. Visa est enim mihi res digna consultatione, maxime propter periclitantium

22

Τὴν δὲ τοῦ ἡλίου ἡμέραν κοινῇ πάνε τες συνέλευσιν ποιούμεθα κ. τ. λ. See note 2.

15 Quasi Deo-This is a remarkable testimony of the views which the early Christians had of the divinity of Christ.

16 Sacramento The early Christians made use of this word to designate Baptism and the Eucharist. The usual meaning of the word was the military test of allegiance to the state. Hence the unitiated Pagans imagined that the sacrament was the administration of some illegal oath, the bond of union for some political purpose; having in view, no doubt, Catiline's fearful rite, as mentioned by Sallust, Bell. Cat. ch. 21.

17 Appellati'v when called upon' to give up their trust.

18 Cibum-alluding to the "Ayazα, or Love-feasts,' of the early Christian Church. He uses the term promiscuum, probably to distinguish these Agape from the sacraments

to

19

which the catechumens were not admitted. Constantine was a catechumen till within a short period of his death.

numerum. Multi enim omnis ætatis, omnis ordinis, utriusque sexûs etiam, vocantur in periculum, et vocabuntur. Neque enim civitates tantùm, sed vicos etiam atque agros superstitionis istius contagio pervagata est: quæ videtur sisti et corrigi posse. Certè satis constat, prope jam desolata templa cœpisse celebrari, et sacra solennia diu intermissa repeti: passimque venire 23 victimas, quarum adhuc rarissimus emptor inveniebatur. Ex quo facile est opinari, quæ turba hominum emendari possit, si fiat pœnitentiæ locus.

23 Venire are sold.'

XXIX.

(LIB. X. 98.)

Trajan's Answer to the preceding Letter.

TRAJANUS PLINIO, S.

ACTUM, quem debuisti, mi Secunde, in excutiendis caussis eorum, qui Christiani ad te delati fuerant, sequutus es. Neque enim in universum aliquid, quod quasi certam formam habeat, constitui potest. Conquirendi non sunt: si deferantur et arguantur, puniendi sunt: ita tamen, ut qui negaverit se Christianum esse, idque re ipsa manifestum fecerit, id est, supplicando diis nostris, quamvis suspectus in præteritum fuerit, veniam ex pœnitentia impetret. Sine auctore verò propositi libelli nullo crimine locum habere debent. Nam et pessimi exempli, nec nostri sæculi est®.

XXX.

(LIB. V. 6.)

Apollinaris had expressed his alarm at the prospect of his · friend Pliny settling at his Tuscan Villa. To calm these fears, Pliny, in the following interesting and important Letter, gives an account of the plan of this Villa, and the salubrity of its situation.

C. PLIN. APOLLINARI SUO, S.

AMAVI curam et solicitudinem tuam, quòd, quum audîsses me æstate Tuscos meos petiturum, ne facerem

suasisti, dum putas insalubres. Est sanè gravis et pestilens ora Tuscorum, quæ per litus extenditur. Sed hi procul a mari recesserunt: quinetiam Apennino, saluberrimo montium, subjacent. Atque adeò, ut omnem pro me metum ponas, accipe temperiem cæli, regionis situm, villæ amoenitatem: quæ et tibi auditu et mihi relatu jucunda erunt. Cœlum est hieme frigidum et gelidum. Myrtos, oleas, quæque alia assiduo tepore lætantur, aspernatur ac respuit: laurum tamen patitur, atque etiam nitidissimam profert; interdum, sed non sæpius quàm sub urbe nostra, necat. Estatis mira clementia. Semper aër spiritu aliquo movetur; frequentius tamen auras quàm ventos habet. Hinc senes multos videas, avos proavosque jam juvenum; audias fabulas veteres sermonesque majorum: quumque veneris illò, putes alio te sæculo natum. Regionis forma pulcherrima. Imaginare amphitheatrum aliquod immensum, et quale sola rerum natura possit effingere. Lata et diffusa planities montibus cingitur: montes summâ suî parte procera nemora et antiqua habent. Frequens ibi et varia venatio; inde cæduæ silvæ cum ipso monte descendunt: has inter pingues terrenique colles (neque enim facilè usquam saxum, etiam si quæratur, occurrit :) planissimis campis fertilitate non cedunt, opimamque messem serius tantum, sed non minus percoquunt. Sub his per latus omne vineæ porriguntur, unamque faciem longe lateque contexunt; quarum a fine imoque quasi margine arbusta nascuntur. Prata inde, campique. Campi, quos non nisi ingentes boves et fortissima aratra