1

Et hinc de Alexandri tertii ad Bathonienfem Epifcopum Refcripto, Nulli nifi Romano Pontifici licet diebus Dominicis Subdiaconos ordinare, quæri poffit, an iftud privilegium fit antiquum? Et partem affirmantem fuadet liber Pontificalis, fixis Ordinationum temporibus affiduè afferens à Pontificibus Ordinatos fuiffe Epifcopos, Presbyteros, ac Diaconos, & de Subdiaconis nullam faciens mentionem. Quod nempe illos non in certis dumtaxat temporibus, fed in omni Dominica poflet Pontifex ordinare. Etiam intra fuæ confecrationis Miffam celebrare Ordines poteft folus Pontifex. Et effe antiquiffimum privilegium demonftrat in litteris adverfus Timotheum Elurum, Alexandrinæ fedis invaforem, fcriptis ad Leonem Auguftum Orthodoxa Ægypti Synodus: Timotheus neque Regulas Patrum, neque fanctiones Ecclefiafticas mente percipiens, Ordinationes effecit Epifcoporum fimul & Clericorum. Utique mox poft fuam facrilegam confecrationem. Ipfum arguit, quod & violaffet Canones, ac Romani Epifcopi privilegium ufurpaffet. Exftat laudata Epi- Ep.22. ftola poft Synodum Chalcedonenfem. Et in fua Canonum Collectione habet Fulgentius Ferrandus: Unus Epifcopus Epifcopum non ordinat, ex- Cap. 6. ceptâ Ecclefia Romana. Ergo & circa Subdiaconos poffit eadem Ecclefia habuiffe fingulare privilegium. His verò, inquit Dominus Jacobus Hallier Epifcopus Cavalónenfis, repugnant tum Hostienfis, tum alii veteres Canonifta, Romanarum confuetudinum periti, qui Summum Pontificem nullos ex facris Ordinibus extra tempora conferre folere adfirmant, imò nec decere ipfum ea in re communem legem ab alius fervatam prævaricari.

Refpondeo privilegium iftud effe omninò antiquum. Etenim Subdiaconatus olim non fuit major, ac in multis Latinis Ecclefiis nec Sacer Ordo. Et omnia de Ordinationum temporibus antiqua Decreta lo quuntur de folo Presbyteratu ac Diaconatu. Epifcopatum omni Dominicæ diei, Subdiaconatum ac alios inferiores gradus permittunt prioribus fuis temporibus.Hinc item liber Pontificalis folemnibus temporibus nullas ad fcribit Subdiaconorum promotiones.Quod nempe ipfos in quavis ad minimum Dominica facere poffet Pontifex & confueviffet. Urbanus fecundus Subdiaconatum primus fecit effe majorem Ordinem, ideoque & ejus collationem primus ad folemnia tempora adftrinxit. Adftrinxit folos inferiores Epifcopos, non feipfum, nec fuos Succeffores. Hi omnes perrexerunt Subdiaconos in quavis Dominica confecrare. Sic communis totius Latinæ Ecclefiæ mos ac lex cœperunt effe fingulare Romani Epifcopi privilegium.

DISSERTATIO

D E

S. LEONIS NONI

ACTIS

Adverfus Schifma Michaëlis Cerularii Patriarcha Conftantinopolitani.

CAPUT PRIM U M.

Exponitur Photii Patriarcha, qui Schifma hoc inchoavit, exitus.

N Joannes octavus Pontifex miferandi Schifmatis turbulentum Auctorem, & Conftantinopolitana Cathedræ adul terum invaforem Photium ab irreparabilis degradationis vinculo prudenter folverit, & contra rigidiffima Antecefforum fuorum Nicolai primi & Adriani fecundi, necnon totius octave Synodi Decreta reddiderit laudatæ Cathedræ, eruditi • viri certant, & adhuc fub Judice lis eft.. Certè egit ifta valdè infœliciter. Petulco, cui multæ litteræ fuerunt quafi arma in manu furiofi, ingenio anfam dedit & fomenta in Ecclefiafticam Hierarchiam & Catholicam Chriftianitatis pacem liberè fine frono infaniendi. Et homo infaniit quoufque vixit Imperator Bafilius. Quin & optimum Principem per maligniffimè confutos adulandi dolos circumfcripfit in fuas adverfus Romanam ac omnem Latinam Ecclefiam mendaciffimas calumnias, adeò ut Stephanus fextus Pontifex fuerit compulfus & Legatos & litteras mittere Conftantinopolim, & Bafilium de Photio docere. Legationis fucceffum exponit authentica octave Synodi appendix: Hac Epiftola miffa quidem eft ad Imperatorem Bafilium, fed vitâ functo jam parente, Leo Bafilii filius eam accepit. Qui cum vim & auctoritatem Epiftola perSpexiffet, peffimis Photii artibus deprehenfis, fubitò cunctos veritatis Sacerdotes, a Photio damnato acerbè divexatos, revocavit, ejectog, Tyranno Photio,

per vim thronum invaferat, Stephanum Germanum fuum in Patriarchio collocavit.

Hæc verba laudat in libris de Occidentalis & Orientalis Ecclefiæ Concordia Leo Allatius, & adjungit: Neque quid interim evenerit Photio, L.2.c.6. Historici tradunt, fed aquè ac de mortuo altum eft filentium. Male itag, ab illis, Græcis Schifmaticis, afferitur in communione Romana Ecclefia obuiffe. Numquam enim abfolutus & receptus in gradum rediit, etiamfi id non abnuiffet Joannes Pontifex. Agit adverfus Auctorem libri de exordio Hærelis apud Latinos, qui ejectum ab Imperatore Leone Sapiente Photium adfirmat Romam appellafle & acceffiffe, fuiffe iftic oculatum varii abufus ac erroris infpectorem, reftitutum in fedem, & ad propria reducem dictos abufus & errores Synodaliter damnaffe. Alii Schilmatici garriunt Romanam Ecclefiam errores iftos recantaffe ob Photii auctoritatem,& perpetuam cum illo communionem foviffe. Hæc funt recentiorum Græculorum fomnia, quæ eruditè iftic refutat laudatus Allatius, & quæ necdum nata dudum anteà præfocavit authentica octave Synodi appendix: Photius quadraginta quinque annis ad hodiernum ufque diem palam anathemate feritur à Leone Papa quarto ufque ad Formofum. Nam annos undecim anathematizatur fecularis & Laicus tamquam qui cum Gre gorio Syracufano exauctorato & anathematizato communicaret. Et alios triginta quatuor, poftquam facris initiatus eft. Etenim Leo Pontifex, & Benedictus, & Nicolaus Gregorium propter varias caufas anathemate damna · bant. Ubi verò Photius à damnato confecratus eft, cum propter alia ipfius facinora, tum quod facris effet à Gregorio initiatus, anathematizatur a novem Romanis Pontificibus, Leone, Benedicto, Nicolao, Adriano, Joanne Marino, Adriano altero, Stephano, & Formoso. Exiftimo Photium ufque ad Formofi Pontificatum fupervixiffe, atque ita à cunctis iftis Pon tificibus, ipfum aut damnantibus aut ejus ab Imperatore Leone ejectionem omninò comprobantibus, fuiffe anathematizatum, ac in anathemate defunctum. Et hinc in Formofum multa fingunt pofteriores Græ, quo noviffima in Photium fententia credatur effe parvi pon

culi

deris.

Quod poft factam à Leone ejectionem Hiftorici de Photio deinceps taceant, eft omninò verum. Ejectionis modum defcribit Leo Grammaticus: Leo Imperator Andream Domefticum Scholarum una cum Joanne Agiopolita viro luteris præftantissime mandavit, qui Ambone Ecclesia confcenfo, & carefis in Photium Patriarcham lectis, throno fe abdicare coegerunt, &in Armeniorum Monafterium, Bordi dictum, detruferunt. Fratrem etiana in Patriarchizm induxit, qui imminentibus Christi Natalitiis Patriarcha con

Nann

fecrator

Fol.988.

fecratur à Theophane Heracleienfi, prima poft Patriarcham Sedis Epif copo, & à reliquis Prafulibus. Utique à Theophane Heracleienfi Epifcopo, Europa Metropolita, ac totius Thracice Dioecefios Exarcho, ad quem de jure fpectat Conftantinopolitani Patriarchæ confecratio. Et ita notatur Photius, qui à Gregorio Syracufe Archiepifcopo, & quidem damnato ac anathematizato, fe permiferat confecrari. Addit laudatus Grammaticus: Andreas Domefticus & Stephanus Magifter, à Thea doro Santabareno contumelias quondam passi, infidias deinde in ipfum machinati, fuggefferunt Imperatori Photium Patriarcham & Theodorum Santabarenum ex Photii Patriarcha confanguineis aliquem conftituere Imperatorem confiliatos. Nec accufatio carebat fundamento. Nam & ipfe Imperator Leo à circumfcripto per Photii calumnias patre fuo Bafilio fuerat paffus carcerem, & de vita periclitatus. Ad Schifma fuum firmandum Photius omninò cogitaverat Bafilii genus perdere, & Imperium in fuum fanguinem derivare. Et ad hafce machinas fuerat ufus ifto Theodoro, nequiffimo Monacho, & magicarum artium infigniter perito, aut certè graviter fufpecto. Etquo hic auctoritatem haberet, ipfum ille creaverat Metropolitam Euchaitarum. Ab horum igitur facinorum memoria, & à laudata Stephani Pontificis Epiftola excitatus Imperator Leo, & Photio & Theodoro Synodalem proceffum fecit in palatio ad fontem, & hunc ad publica flagella & excæcationem damnavit, illum ad perpe tuam pœnitentiam in Monafterio Armeniorum. Quæ latiùs exponunt Leo Grammaticus, Georgius Cedrenus, & Michael Glycas.

De fontis Palatio fcribit laudatus Cedrenus: Imperator Bafilius condi dit Palatium ad fontes. Infignem ad Aureum in Conftantinopolitano fuburbio fontem Deiparæ Virginis Bafilicam exftruxit magnus Imperator Leo, reparavit & ornavit Juftinianus, & plurimis fanitatum miraculis clarificavit divina clementia. Etiam tempore Schifmatis. Ad hanc ergo Bafilicam illuftre Palatium erexit Bafilius: Nam pleræque nobiliores apud Conftantinopolim Ecclefiæ habebant adjuncta Palatia. Et paternum opus dilexit filius Leo, atque ita in ipfo exercuit judicium in Photium & Theodorum. De eadem Ecclefia & Palatio fcribit Hiftoria Tur. Ca. 200. cica: Inde venitur ad decimam fextam, videlicet Selybria portam, que à prifcis porta aurea nominabatur, & porta fontis. Nam extra portam hanc eft hodie fons, qui aureus fons à Græcis antiquo nomine dicitur, celebris in eorum Hiftoriis, qua fæpenumero de Palatio fontis mentionem faciunt, & de Templo Deipare Virginis ad fontem. Ædificia nunc diruta funt, fundamen▪ tis adbuc exftantibus & ipfo fonte, quem hodie Græcorum vulgus aureum fontem appellat, & invifere magno concurfu confuevit certo anni tempore, velut fi Deipara Templum adhuc incolume ftaret.

Etiam variarum gentium Ecclefias & Monafteria habuit Conftantinopolis. Nam quod illic Gothorum Ecclefiam fanctus Joannes Chry- L.5.0.4 foftomus ædificaverit, teftantur Theodoretus & Hermias Zozomenus. L.8.c.5. Et ex illo præfertim tempore gentis iftius Epifcopus fpectare cæpit ad jus & confecrationem Epifcopi Conftantinopolitani. Et in libro de ori ginibus Conftantinopolitanis fcribit Georgius Codinus: Monasterium Roma five Romani condidit tempore Leonis Macela Hamon quidam Patritius Romanus. Ibi enim in urbem veniens habitavit. Uti Roma plura Græca, ita Conftantinopolis habuit plura Latina Monafteria & Templa. Nam & Michaël Cerularius, dum Schifma coepit, claufit feu Ecclefiaftico interdicto fuppofuit omnes Latinorum Ecclefias. Et Conftantinopolitanæ per fanctum Flavianum adverfus Eutychetem Synodo interfuit atque fubfcripfit Theodorus Presbyter & Archimandrita Monasterii Ægyptio rum. Etiam Jacobus Diaconus & Archimandrita Syrorum. Sic & Armeniorum fuit iltic Monafterium, & in ipfo Photium claufit Sapiens Leo ad perpetuam poenitentiam. Videtur fuiffe tenue & anguftum. Vix enim notum eft nifi ex hac Photii captivitate. Et eandem gratiam huic haud dubiè fecerit Leo Imperator, quam relegato & excæcato Santabareno factam fcribit Leo Grammaticus: Post annos aliquot placatus Imperator Theodorum reduxit in urbem, & ex nova Ecclefia Annonam percipere decrevit. Et adjungit: Idem Santabarenus sub Constantino & Zoa ejus Matre defunctus eft. De Photii morte omnes tacent. Conftantinus, ultimus Leonis Sapientis filius, poft fratrem Alexandrum, regnavit cum Zoa Matre annis quatuordecim, à decimi Chriftiani feculi anno nono ufque ad vigefimum fecundum. Porrò Formofus Pontifex federe cœpit noni fæculi anno nonagefimo primo, atque ita dudum mortuus est ante Santabarenum. Stephanus Patriarcha, licet Photii difcipulus & Diaconus Syncellus, fratri tamen Leoni conftanter adhæfit, fuitque infigniter orthodoxus. Et fic omne Schifma fuit exftinctum.

Verum his obftare videtur Synodalis acclamatio ad tohum unionis poft Schifma ob quartas Imperatoris Leonis Philofophi nuptias. Græcæ difciplinæ tenax Patriarcha Nicolaus Myfticus Principem excommunicarat, hic autem Latinam difciplinam fciens provocarat Romam, caufam illic evicerat, ejecit Nicolaum, à Succeffore Euthymio fuit abfolutus, atque ita inteftino ac duro Schifmati dedit anfam. Alii enim Romano, quod Auguftis Juftiniani legibus fuliciebatur, Decreto, alii Epifcopi ac Monachi adhærebant nupero Imperatoris Bafilii Edicto, damnanti acirritanti iftas nuptias uti adverfas Evangelicæ legi. Leonis filius ac Succeffor Conftantinus Porphyrogenitus repofuit Nicolaum PaNann 2

triar