Ivus Tho. in litera fub inferno damnatorum comprehendit etiam Dinfernum puerorum. q.52.art.2, An etiam ad infufionem luminis gloriæ in fanctis patribus o peratus fit defcenfus animæ Chrifti. Ibid. An defcenfus Chrifti ad inferos fuerit fecundum fubftantiam animæ, an folùm fecundum effectum. Ibid.ad Duran. Ponalitates Chrifti quantum duraverint. art.4. Cum quiete, & immunitate fanctorum patrum in limbo à pœna fenfus, ftat dolor, feu afflictio ex fpe dilata. ar.s.ad 6. Duo genera liberatorum à purgatorio in defcenfu Chrifti. ar.8. Nilli, qui cum Chrifto furrexerunt,ad vitam penitùs immortalem A furrexerint. q.s3.art.3. Oclum refifteret tactui,fi quis ad orbem lunæ pertranfire vellet, ibi Cexiftens,non tamen exiftens,non tamen fentiretur tactu denfitas ejus. q.s3.art.2. Omnis mutatio fpecies quædam mortis eft. art.3. An totus fanguis Chrifti in paffione effufus refurrexerit cum eo. cod. art.ad argumenta. An, Chrifto refurgente, oportuerit fanguinem fecum reaffumere. Ibidem. Quandò fecundum Auguft. corpus fit animale, & quandò fpirituale. Ibidem. Raftimavit hortolanum. q.55.art.4.ada. Ationabilis caufa erroneæ vifionis Magdalenæ, dùm Chriftum Umanitas Chrifti cùm fit organum conjunctum perfonaliter verbo Dei, eft, velut univerfale inftrumentum Dei ad quæcunque miracula facienda : exceptis his, quæ fpectant ad primam rerum creationem. q.56.art.1. Vm dicitur, Chriftum propria virtute glorificatæ animæ afcen Cdifle in cœlum, non intelligitur, nifi de ipfo motu locali afcen fionis. q.57.art.3. An convenienter opinemur, corpus Chrifti effe extra totam continentiam cœlorum corporcorum, ita, quòd planta pedis ejus fit fupra fuperficiem convexam fupremi coli. art.4.ad Duran. Ad quem fenfum fupra convexum, feu in fuperficie convexa cœli empyrei dicatur unus locus altior altero. art.s. An Chriftus corporaliter vifus fuerit à Paulo:& an ifta vifio fuerit tunc, cùm dixit, Saule, Saule, quid me perfequeris? ar.6. 'A' N Chriftus, inquantum homo,ftet, an verò fedeat in cœlo. qu.58. artic. I. Quam diftinctionem importet ly ad, cùm dicitur, Chriftum fedes ad dexteram patris, art.2. An ifta fit concedenda, Chriftus, fecundum quòd komo, eft filius Dei. artic. 3. Erfectum judicium de re mutabili non poteft dari fuaviter ante il lius confummationem. q.59.art.5. Divina judicia extendunt fe etiam ad ea, quæ fant per accidens. N folùm de Adam intelligatur dictum literæ, quòd in ftatu innocentiæ fuperiora nullo modo dependebant ab inferioribus, & quòd anima quantum ad fuperiorem partem non indiguiflet accipere aliquid à corporalibus rebus ad fui perfectionem. q.61.ar.2. An filii innocentes indiguiffent facramentis. Ibid. DE principali effectu facramentorum, qui eft gratia diftinéta con tra characterem . q.62.art.1. An facramentum fit verè, & fecundum rem caufa inftrumentaliter agens ad gratiam. Ibid.ad Scot. An ferra fit effectiva caufa inftrumentalis. Ibid.ad Scot. Quis fit effectus proprius baptifmi. art.2. Gratia facramentalis diftinguitur fpecie à gratia virtutum,& donorum, non ficut habitus ab habitu: fed ficut gratuitum divinum auxilium à gratuito habituali dono. Ibid. In facramentis novæ legis eft quædam virtus fuperaddita: quæ quidem virtus nihil aliud eft, quàm motus, quo inftrumentum movetur à principali agente ad proprium principalis agentis effectum inducendum. art.4. Duplex eft motus, quò inftrumentum poteft moveri, fcilicet, fimplex, & virtuofus. Ibid. SA Acramenta imprimere chara&terem, ex facra fcriptura non habetur: fed ex ecclefiæ auctoritate non multùm antiqua. qu. 63. artic. 1. Quomodò valeat hæc confequentia:chara&ter facramentalis eft deputa tivus hominis ad cultum confiftentem in recipiendo, & tradendo, ergo eft potentia, art. 2. Sub quo genere generaliffimo, & in qua fpecie ponatur character. Ibid. ad Scot,& Duran. Quomodò valeat hæc literæ ratio:fi relatio characteris fundaretur immediatè fuper effentia anima, conveniret naturaliter omni animę. Ibid. ad Scot, Quomodò valeat ratio literæ probans: quòd character non eft habitus: quia omnis habitus eft bonus, vel malus. Ibid.ad Scot. An character fit fubjectivè in potentia animæ. art.4. ad 4. Scot, & Duran. An character fit in intellectu. ad Scot.cod.art.ad 3. Quomodò valeat ratio litera probans, characterem effe in intellectu, fcilicet, quia divinus cultus,ad quem character difponit, eft quædam fidei proteftatio per exteriora figna, ideò character eft in intellectu, in quo eft fides. Ibid. Character non poteft poni in alia potentia, quàm in intellectu, vel voluntate. Ibid. Omnis fanctificatio, quæ fit per facerdotem Chrifti, eft perpetua, re confecrata manente. art.5. Ninterior gradus gratia comprehendatur fub annexis effectui facramenti, quæ per devotionem miniftri impetrari poffunt reci pienti facramentum. q.64.ar.1. Quo pacto hæc ratio litere valeat miniftri ecclefiæ instrumentaliter operantur in facramentis, ergo poffunt facramenta conferre, etiamfi fint mali. art.5. Debitum fecundum decentiam ad opus operatum eft debitum fecundum neceffitatem ad opus operans miniftri, art.6. Ifta regula, fi affirmatio eft caufa affirmationis, & negatio negationis, tenet in folis caufis propriis. cod.art.ad 1. Actus prædicandi eft de numero actuum confecratorum. Ibid. In duobus cafibus licet inducere indignum miniftrum ad exhibitionem facramenti. cod.art.ad 2. Ex indulto concilii Conftan, licitum eft ab excommunicatis miniftris recipere facramenta, nifi in duobus cafibus. Ibid. An minifter indignus in ar.neceffitatis,quo laico licet baptizare, bapti zans excufetur à peccato. cod.art.ad 3. An D.Th. in litera intendat excufare facerdotem indignum in art. neceffitatis baptizantem: tàm fi baptizet cum folemnitate, quàm fine folemnitate. Ibid. An hujufmodi adminiftratio facramenti ab indigno miniftro fit ex fuo genere peccatum mortale. Ibid, An angeli poffint adminiftrare facramenta. art.7.ad Sco. An mentalis intentio miniftri exigatur ad perfectionem facramenti. art. 8. Conditio requifita ad facramenta non fufficit, quòd fit fecundum habitum, fed oportet, quòd fit fecundum virtutem. cod. artic. ad 3. Tripliciter dicitur quis aliquid intendere, fcilicet actualiter, virtualiter, & habitualiter. Ibid. An intento jocofa miniftri tollat veritatem facramenti, art.10. N juftus, ideft fine peccato mortali exiftens, teneatur femel in an Quomodò extrema unctio præparet ad Euchariftiam, art.3. Quomodò fideles per confirmationem deputentur ad fpeciale fervitiu fpectans ad officium principis. cod.art.ad 2. Cum ponitur ordo neceffarius fimpliciter ad falutem Ecclefiæ,intelligitur de ecclefia fimpliciter, & abfolutè, ar.4. Vomodò ifte proceffus valeat: ibi perficitur facramentum, ubi per ✪ficitur fanclificatio, ergo. q.66.ar.1. An mutatio nominum quoad fignificatum in formis facramentorum tollat veritatem facramenti. ad 7. Omiffio nominis alicujus trium perfonarum tollit veritatem baptifmi. art. 5. An baptifmus nomine Chrifti, aut trinitatis celebratus valeat. Ibidem. An, trina immerfione intenta à miniftro, fi aliqua omittatur, fit verus baptifmus, art.8. Validæ funt rationes S.Tho.ex eo, quòd in morte Chrifti baptizati fumus: & quòd baptifmus imprimit characterem,concludentis,baptifmum effe irreiterabilem. art.9.ad Sco. Vomodò verum fit, prædicandi, & baptizandi officium non convenire diaconis. q.67.art. 1. An baptizare extra neceffitatis cafum co modo, quo in neceffitatis cafu fieret, fit peccatum mortale. art.4. Suppofito, quòd plures fimul poflunt unum baptizare,utroque abluente, & dicente: ego te baptizo, an etiam plures fimul poffint unum baptizare, utroque abluente, & dicente, nos te baptizamus. art.6. ad Duran,& Pet, de Pal. An plures fimul poffint unum baptizare, uno abluente, & altero verba proferente: ita,quòd unitas miniftri baptifmi ex duabus perfonis integretur. Ibidem. An D.Th.fufficienter difcutiat formas,quibus uti poffent plures,unum baptizantes. Ibid. Quomodò fieri, feu intelligi poffint duo agentia totalia, quamvis inftrumentalia, ejufdem rationis, producere efficaciter fimul unum effectum non perfectum magis, quàm fi ab uno corum tantùm produceretur: & hoc in fubjecto capaci perfectionis effectus, & de effectu fufcipiente magis, & minùs. Ibid. : Si, baptizando plures, non intercederet alia mutatio, quàm dicere,baprize ves non videretur magna ad hoc neceffitas exigi. cod.art. ad 2. A A N in cafu neceffitatis ad falutem puerorum fufficiat baptifmus in Qualiter debeat determinari tempus dilationis baptifmi. ar.3. An ex parte baptizati ita neceffaria fit intentio fufcipiendi facramen- In hoc, quòd ecclefía pro parvulis credit, intendit, & renuntiat, eft quædam accommodatio. art.9. Quomodò fides ecclefiæ profit infanti, qui baptizatur, eod.artic ad 2. An filii Judæorum, feu aliorum infidelium poffint, feu debeant, invitis parentibus, baptizari. ar.10. An parvuli in maternis uteris periclitantes poffint per facramentum baptifmi in voto parentum fufceptum falvari. art.i Vare aperire januam regni cœleftis, cùm fit per fe primò effectus mortis Chrifti, attribuatur etiam baptifmo. q.69.art.7. Nullius auctoritate conftat, Conftantinum fuiffe mundatum à lepra in baptifmo. ar.8.& 9. An,recedente fictione, baptizatus confequatur remiffionem peccatorum ex vi baptifmi. art.9.& 10. Character, diverfimodè confiderato baptifmate,tenet locum & difpofitionis, & formæ. Ibid. Fictio (quæ nihil aliud eft, quàm impeditio gratia) per pœnitentiam Aliud eft dimidiam à Deo expectare veniam : & aliud variis mediis à Q Vomodò intelligatur, quòd exorcifmus baptifmalis aperit fenfus: & quòd unctio, quæ fit in vertice baptizati, operatur confervationem gratiæ baptifmalis. q.70.& 71.ar.3. Differentia inter modum fubftantiæ, & modum quantitatis in litera An per modum fubftantiæ intelligatur in litera id, quod communiter An fimpliciter neceffariò fequatur,fi corpus Chrifti habet partes,& pro- An non folùm fubftantia corporis Chrifti, fed etiam quantitas ejus ad Scot.& Duran. Subftantia individualis fecundum materiam fignatam quantitate per- An intellectus tàm angelicus, quàm animæ feparatæ, quàm etiam ho- An intellectus beatus per actum beatificum videat corpus Christi in An corpus Chrifti fecundum effe facramentale non videatur ab intel- Qua adoratione adorandus fit fanguis aliquandò miraculosè in calice Væ ex 9.77.tribus primis art. MT Ixtum ex oleo, & balfamo (quod chrifma vocatur) eft regularis Dva opiniones de modo effendi accidentium Euchariftia fine sub materia confirmationis de neceffitate præcepti, & non de neceffitate facramenti. q.72.ar.1.& 2. An quicunque Chrifti contactus fit fanctificativus materiæ facramenti, ait. 4. An character fit potentia purè paffiva, art.s. Character confirmationis de neceffitate præfupponit characterem ba ptifmi ficut & ordo facer baptifmum. art.6. : Quandò accedens ad facramentum cum peccato mortali, vel quia ejus confcientiam non habet, vel quia non perfectè contritus, gratiam ex facramento confequatur in remiffionem peccatorum. ar.7. An epifcopus fit ita proprius minifter confirmationis, quòd à non epifcopo facta nulla fit, & tamen ex difpenfatione apoftolica non epifcopus poffit illam conferre. ar.8 9.10.& 11. Vm dicitur, facramenti euchariftia rem tantùm effe gratiam fufci pientium,aut unitatem ecclefiæ, aut corpus Chrifti myfticum, hæc omnia fumuntur pro uno, & codem,fcilicet, gratia Dei. qu.73. art. 1.ad 3. Sacramentum euchariftiæ dicitur multa materialiter, & quare. Ibid. Habere rem facramenti euchariftiæ per votum ecclefiæ, quid fit. Ib. AN Aliud eft judicium de præfenti, & quantitate materia euchariftiæ. Falfum eft,quod Græci offerant calicem domini cum vino tantùm,hoc enim Armeni, non Græci, olim faciebant. art.6. An oporteat, aquam, ex qua fit panis pro facramento,effe aquam veram, & naturalem, art.7. Ο Vid de exiftentia corporis Chrifti in facramento cuchariftiæ ex An hæc propofitio: aliquid non poteft effe,vbi priùs non erat,nifi vel per Quomodò hac ratio literæ valeat, Si fubftantia panis remaneret Quomodò intelligatur modus convertibilis talis in litera pofitus. Tres opiniones de modo, quo in inftanti generationis novæ fubftantiæ An in rarefactione fpecierum facramentalium nova illa quantitatis A Nomnia verba,quibus utimur in forma confecrationis fanguinis, An fola verba confecrationis prolata à facerdote conficiant facramen- Quid fit virtus facramentalis inexiftens verbis facramentalibus. ar.4. artic. 5. DE tempore, modo, & fubjecto sex effectuum Eucharistiæ, quæst. 79. art. 1. Sumens Euchariftiam poteft effe ita difpofitus, quòd nec confequatur An differentia inter fufcipientem baptifmum, & fufpicientem Eucha- Oblatio Euchariftiæ ex fui quantitate fufficit ad fatisfaciendum pro A co. N contritus, non autem confeffus de peccato mortali, habita An facrilegium indignè communicantium fit gravius peccatum omni- An occultis peccatoribus petentibus deneganda fit communio, ar.6. An expediat quotidie celebrare, art. 10. Qualiter intelligitur, quòd fruftra effet votum, nifi impleretur, quandò An communio non folùm ecclefiæ, fed Chrifti præcepto fit neceffaria. An communio popularis fub utraque fpecie fit licita. art.II. An communio fub utraque fpecie fit neceffaria omnibus, comprehen- An utilius fit fumere Euchariftiam fub utraque fpecie, quàm fub fpecie Sacramenta novæ legis poffunt confiderari, ut caufæ, & ut figna. An expediat ecclefiæ Chrifti, quòd populus communicet fub utraque Rulfo cujufdam Scotchimara, negantis, quod corpus Chrifti fub facramento annihilatum fuiffet, fi in propria fpecie annichilatum fuiffet: concedentis autem,quòd in triduo corpus Chrifti fub facramenro fuiffet mortuum, quia in propria fpecie fuit mortuum. q.81.art.4. vide fuperiùs q.76.art.2. E virtute altaris ecclefiæ, & aliorum inanimatorum confecratorum. q.83.art.3. DE dinata converfio ad commutabile bonum, art.4.ad 1. AN facramentum pœnitentiæ habeat materiam, ex qua conftitus. A fingula mortalia deteftat. 9.87.atf. Α tur. q.84.art.1.& An res facramenti poenitentiæ fit interior pœnitentia, an ornatus ali quis. Ibidem. An totum facramentum pœnitentiæ (compofitum fcilicet ex materia, & forma) caufet remiffionem peccatorum ratione utriufque partis. Ibidem. Licèt forma abfolutionis confiftat in his duobus verbis,fcilicet,abfolvo An pænitentia fit de jure naturali quoad dolorem, & doloris reme- N poenitentiæ virtus fit verè, & propriè una fpecialis virtus diftin An actus poenitentia contineatur fub commutativa juftitia, an fiftat A Noffenfa directè opponatur gratiæ. q.86.art.2. An ad omnem remiffionem peccatorum actualium requiratur actualiter immutatio voluntatis. cod.art.ad 1. Quomodò intelligatur,quòd, remiffo peccato mortali, remaneat inor An virtualis difplicentia fufficiat ad remiffionem peccati mortalis. Ibidem. An veniale peccatum opponatur fervori charitatis. Ad Durand. cod. art.ad 3. Quis fit ille fervor charitatis in hac vita, qui non compatitur fecum An,quandocunq; gratia infunditur,peccata venialia remittantur, ar.2. A Nfecundò peccans, ex hoc ipfo graviùs peccet, quàm priùs pecca verit. ar.i.ad 1. Ingratitudo quantificatur ex beneficio. art.s. E irregularitate homicidii ex defenfione commiffi. quæft, 89. DE A art. 3. N contritio, confeffio, & fatisfactio fint partes facramenti pœnitentiæ.q.90.ar.1.ad Scot.& Durand. An contritio fecundum effentiam fit pars facramenti, art. 2. ad Scot. & Durand. Satisfactio facramentalis ex hoc ipfo, quòd eft pars facramenti, auget gratiam, eod.art.ad 2. An facramentum pœnitentiæ fine fatisfactione fit verum facramen tum. Ibid. ad Durand. Tex. Tex. Tex. DIVI THOMÆ AQUINATIS SUMMÆ THEOLOGICE Cu M COMMENTARIIS EMINENT ISS. CARDINALIS DE VIO CAJETANI, Ordinis Prædicatorum. ECESSE eft; ut ad confummationem totius, &c. Hinc Tex. Poft confiderationem ultimi finis, &c.Hoc eft. Poft primam fecundæ partis, & poft fecundam fecundæ partis . Nam prima fecundæ de ultimo fine hominis tractat in prioribus; ut ibi patet, à qua priori parte Sanctus Doctor PROLOGU S. UIA Salvator nofter Do- 10 ftrá confideratio fubfequatur. fte angelo, populum fuum , per denominationem facit, nobis in feipfo demonftrávit a chem à parte defignare refurgendo pervenire poffimus, neceffe tum, ac vitiorum, expo nendo fcilicet in communi. Rursùs dicebatur, quòd in textu illo ¶ De ipfo omnium Salvatore, ac beneficiis ejus, &c. Per hæc duo 20 30 ¶ Primò confiderandum, &c. Secundò de Sacramentis, &c. Tertiò Circa primum duplex confideratio, &c. Hoc eft. Tractatus de quæft. 39. inclufivè. Et progreffum ipfius in mudo, à quæft. 40. ufque ad quæst. 45. inclusivè : Et egreffum ipfius de Circa quam primò confiderandum oc- mundo, à quaeft. 46. ufcurrit de Salvatore. que ad quæft. sz. inclu¶Secundò de Sacramentis ejus, quibus fivè. Et exaltationem falutem confequimur. ipfius poft vitam mortalem, à quæft. 53. uf¶Tertiò de fine immortalis vitę, ad quã que ad quæft. 59. incluper ipfum refurgendo pervenimus. five. Circa primum duplex confideratio oc- Ergo in hac tercurrit. Prima eft de ipfo incarnatio. tia theologiæ, à quaeft. 1. ufque ad 59. inclunis myfterio, fecundum quòd Deus fivè tractatur de uno pro noftra falute factus eft homo. folo, tamquam fubje ¶ Secunda de his, q per ipfum Salvatore to, fcilicet, de Deo innoftrũ,i.Deũ incarnatú, sút a&ta,& paffa. fed tamen quoad plura. carnato, ideft, Chrifto, Hoc eft: Et quoad fta tum ejus in utero B. Virginis Matris, à quæft. 1. ufque ad quæft. 26. in- Epilogus particular. Epilogus ¶ Cæterùm, fi volueris epilogum, qui dependeat ex tex. examinato fuprà in quarto loco, qui ideò dicetur Epilogus univerfalis, ideft, totius universal. tertiæ partis ibi divife à D. Thom, dices. Ergo tota pars tertia theologiæ tractat de uno folo, tanquam fubjecto, ideft, de Chrifto: quoad plura tamen. Hoc eft: Et quoad incarnationem ejus cum fuis circumftantiis, à quæft. 1, ufque ad quæft. 59. inclufivè: vide Epilogum particularem, & quoad facramentorum inftitutionem ab eo cum fuis circumftantiis, à quæft.60. ufque ad quæft. 158. inclufivè : & quoad corporum noftrorum refufcitationem ab co cum fuis circumftantiis, à quæft. 159. ufque ad finem libri. De his duobus videbis infrà in quodam quafi prologo voluminis fequentis,fcilicet tertiæ partis Theol. de Sacramentis, &c.D. Thom. de Aquino, Angelici, & S. Ecclefiæ Doct. Quid ergo hic, ideft, in tota tertia parte tractatur? R. De Deo incar- Summa s★. nato per quaft. 59. priores; facramenta inftituente, per quæft. 99. immediatè marum. fequentes, ad immortalitatem homines refufcitante per q. 31. immediatè fubfequentes. Subjectum ergo (largè loquendo) in tota hac tertia parte quid erit? B. Deus incarnatus, Sacramenta inftituens, ad immortalitatemque homines refufcitans, Commentaria Cardinalis Cajetani. Q VIA Salvator nofter, &c. Debitum D. Thom. famulatum perfolvere cupiens, expeditis commentationibus trium librorum fue fummæ, ad ultimum me confero, expofiturus textum multarum quæftionum fecundum modum in comment. 1. lib. inchoatum (ut petentibus hoc morem geram) adducturus, quod rationis, fideique lumi- 60 ni confonum apparebit, firmando femper ratione, aut auctoritate omnem fententiam, ut nullus meæ auctoritati refervetur locus. Dividitur igitur præfens liber, ut in illius apparet principio, in partes tres principales: quarum prima de Domino noftro Jefu Chrito ufque ad quæst. 60. protenditur fecunda verò de Sacramentis inde inchoans imperfecta relicta eft ob immaturam Doctoris mortem : tertia autem de immortali vita refurgentium omninò deficit. Nos autem, fi ejus ope Deus dederit, quafdam adjungemus quæftiones ARTICULUS Utrum conveniens fuerit AD PRIM UM fic procedi tur. Videtur, quòd non fucrit conveniens Deum 54. Durand. 3. f.dift. 1. q. 1. incarnari. Cùm .n. Deus op..c.s Argent, 1.f.d.i.q.1.4.1. 6.of.3. Suarez 3. P.q.1.a.1.difp. ab æterno fit ipfa effentia 3.fect. 3. bonitatis, fic optimum eft ipfum effe,ficSUPER QUE. I. ut ab æterno fuit: fed Deus ab æterno 6.40.49.53. cap.207. a 08. concl. 2. ART. I. incarnari.. CONCLUSIO.Con- fuit abfque omni carne. ergo convenien- cùm ipfa fit fummum COROLLARIUM. utrum ditur enim, pro quanto bus in tota ifta Beati 20 tet per , , RESPONDEO dicendum quòd creaffe mundum,ex quo 3.4.1.4.1.4. unicuique rei convenies eft illud, quod cum ab eterno non creacompetit fibi fecundum rationem pro- enim fecit creaturam, & verat. Per creationem 9.2.a. 2. ad priæ naturæ: ficut homini conveniens eft fimul traxit eam ad effe: c. ad 2, ratiocinari, quia hoc convenit fibi, in- unde videtur mutatus, quantum eft rationalis fecundum natu- licèt non tantoperè, ficram fuam. Ipfa autem natura Dei eft ef- ut in incarnationis myfentia bonitatis, ut patet per Dionyf. 1. eft mutatione fui alicap. de divinis nominibus.* Unde, quic- quid agere, quod eft cor- c.1, à me. quid pertinet ad rationem boni, conve- porum, aliud eft fim- illiusle. 3. niens eft Deo pertinet autem ad ratio- pliciter aliquid agere. Sed, inquis, habet carnem boni, ut fe aliis communicet, ut pa- nem in fe perfonaliter 30 per Dionyf. 4. cap. de divinis nomini- per incarnationem : non bus. Unde ad rationem fummi boni pertinet, quòd fummo modo fe creaturæ communicet quod quidem maximè fit hoc, quòd naturam creatam fic fibi conjungit, ut una perfona fiat ex tribus, verbo, anima, & carne, ficut dicit Aug 13. de Trin. Unde manifeftum eft, quòd conveniens fuit Deum incarnari. 40 AD PRIMUM ergo dicendum,quòd incarnationis myfterium non eft impletum per hoc, quòd Deus fit aliquo modo à fuo ftatu immutatus,in quo ab æterno fuit: fed per hoc, quòd novo modo fe creaturæ univit, vel potiùs eam fibi. Eft autem conveniens, ut creatura, quæ fecundum rationem fui mutabilis eft, nó femper eodem modo fe habeat: & idcò, ficut creatura incoepit effe,cùm priùs non effet: ita convenienter, cùm priùs non effet unita Deo in perfona, poftmodùm ei fuit unita. 50 Thoma Summa no in- parva le transferat : fed Deum, qui to fudavi, ne fcilicet ejuf- tius mundi curam gerit, tota rerum unidem S. Doctoris actum, verfitas capere non fufficit. ergo videtur ut ajunt, agerem, & ut inconveniens quòd intra corpufculum "al par vix ftudioforum ingenii vicui parvapures ad exfculpendum il- vagientis infantia lateat lum fenfum è contextu tatur univerfitas, & tamdiù à fedibus fuis tacendo remittere.Quo- abfit ille regnator, atque ad unum cormodò auté Doctor no- pufculum totius mundi cura transferatur, *EpPf rationis egerit, quandò ut Volufianus fcribit ad Aug. mediй ilSED CONTRA Illud videtur effe lius. 2. in- opus erat,vide in prime ter opera partis quæft. 117.art.1. convenientiffimum, ut per vifibilia monAugu)'. Ibi enim de hoc eft fum- ftrentur invifibilia Dei: ad hoc enim to- 60 & ibi de titulis non exa- tus mundus eft factus, ut patet per illud minatis per formales Apoft. Rom. 1. Invifibilia Dei, per ea, que Elucidationes apta ad- facta funt, intellecta confpiciuntur:fed,fic 3. Orth, tamen labori aliorum ut Damaf. dicit in principio 3 lib. * per in- immutatam in effectibus. §. i. nihil agentem circa creaturas. Tunc ni- Utique. Sed licèt fimi- II. DE MAJORI. entiam finitam : non fit ter infinitæ excellentiæ *1.13.0.17. Tuc nihil, &c. Na illa in infinitum diftantia, que adducuntur in argumēto, funt juncta per potAd fecundum dicendum, quòd uni- entiam infinitam realiri Deo in unitate perfonæ non fuit con- bonitatis divinæ identiveniens carni humanæ fecundum condi- ficatam. Confequenter tionem fuæ naturæ: quia hoc erat fupra ergo dic ex litera, quòd dignitatem ipfius, conveniens tamen fuit ratione potentia poDeo fecundum infinitam excellentiam tione bonitatis conve tuerunt conjungi, rabonitatis ejus, ut fibi cam uniret pro fa- nienter conjuncta funt: lute humana. lis maximè fi confideretur illa bonitas realiter effe Ad tertium dicendum, quòd quali- idem cum fapientia na- inf. q.3.4. bet alia conditio, fecundum quam crea- turæ divinæ. Ex litera 1... tura quæcumque differt à creatore, à Dei quoque fenfum conclu- 2.1.1.ad fapientia eft inftituta, & ad Dei bonita- fionis agnofcas, quòd, fcilicet, intelligebatur tem ordinata. Deus enim propter fuam de convenientia non 70 bonitatem, cùm fit increatus, immobi- quomodocumque, fed & incorporeus, produxit creatu- ex parte Dei. ras mobiles, & corporeas. Et fimiliter III DE MINORI, Sic. R. Quantum ad malum pœnæ à Dei juftitia eft intro- diftantiam in infinitum, ductum propter gloriam Dei : Dei ma non quantum ad rei lum taliter diftantis inftitutionem, & ordinationem . §. Tunc nihil, &c. Nam corpus, etiam quòd in infinitum diftet à fummo fpiritu, aliquam convenientiam habet cum co cùm ab ipfo fit inftitutum, & ad ipfius bonitatem ordinatum quod non fic eft de peccato, ut in textu. 80 IV. DE CONCLUSION E. Ergo videtur inconveniens. R. Hominibus nil nifi corpora cogitare valentibus: non hominibus verè fapientibus. S. Tunc nihil, &c. Nam conclufio intelligitur, quòd Deum incarnati fuit conveniens fecundum judicium verè fapientium non autem infipientium. > ¶ NOT. |