cir. lius. qua faltem ipforum opera moraliter bona in ipfis annis facta, fi poffent aliquandò vivificari, non dicerentur abfolutè, ut patet, effe tanquam ea, quæ pro nihilo habentur. Patet ergo ex hoc intentum: cùm re vera anni eorum fint apud Deum, ficut annos bonorum, & an quae ܝ illa, quæ habentur pro in vita æterna debetur folis nihilo. In cujus fignum operibus vivis, ideft ex charitate factis : evidens eft differentia, *Hom.40. quæ in facris Dei literis, fed remunerat ca temporali remunerain Euang. Lin quarto,& quinto Ge- tione, ficut *Grego. dicit in Hom. de ti medal. nefis capitulo fit, inter Divite, & Lazaro, quòd,nifi dives ille alinos malorum. Nullo.n. quod bonum egiffet, & in prafenti fæculo modo penfandum eft, remunerationem accepißet, nequaquam ei fcripturam in amboru Abraham diceret: Recepifti bona in vita defcriptione fine caufa legitima obfervaffe ditua: vel etiam hoc poteft referri ad hoc, *Lt. de pa- fcrimen, & quòd fine il. quòd patietur tolerabilius judicium, untientia, ca. lius mira providentia, de dicit * Aug. in lib. de Patientia: non 26. in med. qui fingulas mariu gut 10.40 tas fapienter annumeravit, quicquam in fuo facro eloquio pofitum fit, vel Etique funt omnes dies Enos 905. anni. Vixit quoque Cainan 70. annis, & genuit Malalehel. Et vixit Cainan, poftquam genuit Malalehel 840. annis, genuitque filios, & filias. Et facti funt omnes dies Cainan 910, anni,&c. Ex hoc differenti poßumus dicere:fchifmatico melius fuißet, modo loquedi de utrif ut Christum negando nihil eorum patere- que putas ne, quòd mali vixerint fine diebus tur,quæ paßus eft confitendo,fed exiftiman materialibus, & annis? D. 46, dum eft,'d tolerabilius ei futurum judicium, Non certè. Quid ergo? 114 quàm,fi Chriftum negando, nihil eorum pa- Quòd vixerunt fine dieteretur, ut illud, quod ait Apoftolus: Si bus, & annis Deo acceptis, inquantum nulla tradidero corpus meum, ita, ut ardeam,cha- in his opera ex charitaritatem autem non habuero, nihil mihi te fecerunt. Unde im prodeft, intelligatur pertinere ad regnum piorum dies, & anni fiCelorum & obtinendum,non ad extremi fup- hilo reputati funt: &, D.,8. mul apud Deum pro niplicii judicium tolerabilius fubeundum. ficut ipfos malos fe nefcire fatetur per ly ne fcio vos, Matth. 25. ita dies eorundem, & annos fe nefcire demonftrat per hoc, quòd nullam dierum, vel annorum voculam exprimit, dùm vitas illorum in libro fuo Gen.recenfet. Hac de caufa & de malis dictum eft, Pfal. 77.defecerunt in vanitate dies eors, & è contra de bonis,Pfal.72. dies pleni invenientur in eis. Ex præmiffis itaque fcripturis omnibus patet, quòd Deus nofter, cùm fit Deus veritatis, Pfal. 30. & non vanitatis, juftorum dies, & confequenter opera tunc facta approbat, ita ut etiam mortifica ta quandoque per eorundem poenitentiam vivificet: malorum autem dies, & confequenter opera tunc facta pro ignotis habet, ita, ut ipfa nunquam, pœnitentia etiam corum accedente, vivificet. Secundò vides:quomodò ex his, &c. & explicat diffusè, ibi: Alio modo, &c. Tertiò juxta hoc fecundum membrum negativè refpondet, ibi, Sic igitur, &c. NONA GESI GESIMA. De partibus penitentiæ in generali, in quatuor articulos divifa . EINDE Confiderandum eft de partibus pœnitentiæ. SUPER QU. LXXXX. ART. I. ONCL. Sacramen 30 Primò. Utrum penitentia habeat partes. Tertiò. Quales partes fint. ¶ Quartò. De divifione ejus in partes fubjectivas. ARTICULUS PRIMU s. D PRIMUM fic proceditur. Vi- bet partes. ¶ cramento pœnitétiæ ex co, quòd actus humani, 2. Prætereà. Penitentia & eft virtus,& quos oportet effe plures eft facramentum: fed ei, inquantum eft ad pœnitentie perfectio 1. &, ubicumque ex par forma, d viditur. nem, arr.2. fe habent in virtus, non affignantur partes, cùm viripfo facraméto per mo- tus fit habitus quidam, qui eft fimplex dum materiæ, q. 84.ar. qualitas mentis: fimiliter etiam & penite materia: invenitur a- tentiæ,inquantum eft facramentum, non liqua pluralitas, ibi eft videtur, quòd fint partes affignandæ : invenire partium ratio- quia baptifmo, & aliis facramentis non nem, cùm partes fint, affignantur partes. ergo penitentiæ nulin quas, tamqua in materiam,totum,tanquam lo modo debent partes affignari. 3. Prætereà. Penitentia materia est vina eft una,& fimplex, peccatum, ut fuprà dictum est : * sed *4.8. ar.2. B. Operari tamen poteft cato non affignantur partes. ergo etiam non folùm per unum, nec penitentiæ funt partes affignanda. fed etiam per multa. §. TSED CONTRA eft,quòd partes funt, Tunc nihil, &c. Nam partes non affignantur ex quibus perfectio alicujus integratur: facramento pœnitentiæ, fed penitentię perfectio integratur ex quafi quòd virtus divi- pluribus, f. ex contritione,confeffione, & na activè operas in ipfo fatisfactione. ergo pœnitentia habet parnon fit una, & fimplex, 40 so 60 quodlibet aliud facra- RESPONDEO dicendum, quòd parmétum ex parte hac,i. tes rei funt, in quas materialiter totum ratione virtutis divinæ dividitur, habent enim fe partes ad toin co operantis habet fimplicitatem, fed affi- tum, ficut d materia ad formam, unde in gnantur ei, ad denotan- 2. Phyficor.* partes ponuntur in genere 70 dum, quòd virtus illa i- caufe materialis, totum autem in genere *.a. te. 57. bi operatur per multa, caufa formalis. Ubicumque igitur ex tritione, confeffionem, parte materię invenitur aliqua pluralitas, ibi eft invenire partium rationem. ¶Dictum est autem fuprà, quòd in facramento penitentię actus humani fe habent per modum materiæ. Et ideò, cùm plures actus humani requirantur ad penitentię perfectionem, fcilicet contritio, confeffio, & fatisfactio,ut infrà patebit*, confequens est, quòd facramentum penitentia habeat partes. facramentis, materia, &c. ut in text. Ex quo dic, quòd virtus illa divina, de qua loquebatur ad primum, in aliis facramentis operatur per unum, ideft per unam materiam, ad differentiam pœnitentiæ, in qua operatur per multa. Materia. B. Remota,S. »ar fit. III.DE MAJORI. Ut quæft.84. articulo fecundo. Tunc nihil, &c. Non enim ex parte ma X attic, habes pri- Util potum dabis nobis in la AD PRIMU Mergo dicendum, quòd teriæ cujufcumque, fed propinquæ in pœnite quodlibet facramentum habet fimplici- tiae facramento funt aftatem ratione virtutis divinę, que in eo fignandæ partes. operatur: fed virtus divina propter fui APPENDIX. magnitudinem operari poteft, & per u- Emè: quomodò per pro Ecks. num,& per multa, ratione quorum alicui rationem oftendas, me- Dei. facramento poffunt partes affignari. ritò effe infinuatum à Ad fecundum dicendum, quòd peni- tentia debent partes af fcripturis, quòd pœnitentię, fecundum quòd eft virtus, non fignari. Infinuatur au affignantur partes: actus enim humani, tem per hoc, quod diciqui multiplicantur in penitentia, non tur Pfal. 79. Cibabis nos comparantur ad habitum virtutis, ficut pane Lachrymarum,& pártes, fed ficut effectus. unde relinqui- chrymis in mefura. Ecce tur, quòd partes affignentur penitentię, pars una, fcilicet contriinquantum eft facramentum, ad quod a- tio. Item Pfal. 31. dixi: cofitebor adverfum me &us humani comparantur,ut materia.In injuftitiam meam Doaliis autem facramentis materia non funt mino. Ecce alia pars,fcia&us humani,fed aliqua res exterior una, Matth. Luc. 3. facite licet confeffio. Item five fimplex, ut aqua,vel oleum,five com- fructus dignos pænitenpofita,ut chrifma: & ideò aliis facramen- tie Ecce alia pars,fcili tis non affignantur partes. cet fatisfactio. Item per ¶ Ad tertium dicendum, quòd peccata ftræ pœnitentiæ antiquiid, quod in figura nofunt materia remota penitentiæ, inquan- tùs dicebatur Levit. ș tum, fcilicet funt materia, vel objectum Anima, que pec caveric humanorum a&uum, qui funt propria per ignoratia,&peccati rea intellexerit iniquimateria penitentiæ, prout eft facramen- tate fu,offeret arietem per Leviticum patet. Specialis oblatio allata facerdoti notificabat quali- hoc, quod legitur Luc. 15. In fe reversus dixit, furgam, & ibo ad patrem meum, & dicam: Peccavi, &c. Ecce plures partes (ut patet) pœnitentiæ. Item per dictum Zachæi ad Dominum Luc. 19. Ecce dimidium bonorum meorum do pauperibus. Conftat enim, quòd his verbis promittit fatisfactionem pro peccatis præteritis: fecundum quòd Spiritus fanctus talem viam effe bonam ad fatisfaciédum declaraverat per os Danielis in hoc,quòd cuidam maximo peccatori dixit cap. 4. Peccata tua eleemofynis redime, & iniquitates tuas mifericordiis pauperum. Secundò vides: quomodò ex iis benè penfatis, & applicatis doctrina præfens Angelica viciffim declaretur, atque confirmetur. Commentaria Cardinalis Cajetani, IN corp. duo. Primò, quid fignificet hoc nomen, pars, & ubi inveniatur I Dubit. Opinio u rand Sent, Tk. tes. 547 D. 4.d.16.q.1. &4.61i. mentalem. 10 univerfali fynodo fub Eugenio IV. ubi fic legimus., Quartum (acramenta eft pænitentia, cujus quafi materia funt actus penitentis: qui in tres diftinguuntur partes, quarum prima eft cordis contritio, ad quam pertinet, ut deleat de peccato commiffo cum propofito non peccandi de cætero, fecunda eft oris confeffio, ad quam pertinet, ut peccator omnia peccata,quorum memoriam habet fuo facerdoti confiteatur integraliter;tertia eft fatisfactio propeccatis, fecundum arbitrium facerdotis, quæ quidem præcipue fit per orationem, jejunium, & eleemofynam. Forma hujus facramenti funt verba abfolutionis, que facerdos profert, quum dicit, ego te abfolvo, hæc ibi. Ideò fanctae matris ecclefiæ doctrina monftrat, tàm Scoti, quàm Du- Motivun randi opiniones deficere: ex hoc enim, quòd pœnitentiæ facramentum doctrina conftare dicitur ex actibus penitentis, ut materia, & abfolutione, ut for- Thomifti. ma, fequitur, quòd facramentum pœnitentiæ non eft fola abfolutio fa- ve refpon, ad cerdotis, ex hoc verò, quòd actus pœnitentis, qui funt, ut materia fa- Scot. cramenti, diftingui dicuntur in tres partes,f. contritionem, confeffionem, Dur. & fatisfactionem, fequitur, quòd non fola confeffio eft, ut materia in facramento penitentiæ. Stat ergo folida Auctoris doctrina. ¶ Durand. verò in 4.f.d. 14. q.2.4.1. tenet,facramentum pœnitentiæ integrari ex abfolutione, ut forma, & confeffione, ut materia, contritionem 20 verò non ponit ejus partem, fed difpofitionem præviam; fatisfactionem autem pro confequente. Auctor autem, ut patet in litera, tenet,hæc tria effe partes penitentiæ facramenti ex parte materię. Et, quoniam Auctoris via canonizata est ab Sot.4.f.d.17.q.1.4.2. Ricard.4.f.d.16.q.1.4.1. SUPER QUÆST. XC. ARTI CUL us Utrum convenienter affignentur partes pænitentia, contritio,con- DSECUNDUM fic proceditur. 12 CU dotis locu Dei gerentis, qua gratia. ergo fatisfactio non eft pars 40 RESPONDEO dicendum, quòd du. plex eft pars, ut dicitur in 5.*Met. fcilicet pars effentia, & pars quantitatis. Partes 30 effentiæ funt naturaliter quidem forma, & materia,logicè autem eft genus, & difIII. DE MAJORI. ferentia. Hoc autem modo quodlibet fa- Rei. Refp. Eodem mocramentum diftinguitur in materiam, & do fumptæ. §. Tunc niformam, ficut in partes effentiæ. unde hil, &c. Nam hæc res, & fup. dictum est, quòd facramenta con- fumitur eodem modo &. fcilicet pœnitentia, non 9.6.a.s. fiftunt in reb. & verbis: fed, quia quan- in hac propofitione, fatitas fe tenet ex parte materiæ, partes tisfactio eft fructus pœquantitatis funt partes materiæ. Et hoc nitentie, & in ifta alia, fatisfactio eft pars penimodo facramento pænitentia fpecialiter af- tentie. In prima enim ar. prec. fignantur partes,ut dictum eft,* quantum fumitur pœnitentia pro ad a&us pœnitentis,qui funt materia hu- virtute, in fecunda autem pro facramento. jus facramenti. Nam fatisfactio eft pars ¶ Dictum eft autem fuprà, quòd alio pænitentia, &c. in tex. modo fit recompenfatio offenfa in peni- Vide art.1.ad 2. tentia, & in vindicativa juftitia. Nam in IV. ILLATIO CONvindicativa juftitia fit recompenfatio fe- Ergo & pænitentia. R. cundum arbitrium judicis, non fecundú Negatur illatio. §. Pluvolütaté offendentis,vel offenfi:fed in pe- ra fiquidem requiruntur nitentia fit recōpenfatio offenfæ fecundú ad bonum,& cætera, ut in tex. Ex quo ulteriùs voluntate peccantis, & fecundú arbitriú virtualiter neganda veDei,in qué peccatur,quia hic non quæri- nit etiam illatio contur fola integratio æqualitatis juftitiæ, clufionis fecunda, fcilicet. Non ergo pænitenficut in juftitia vindicativa, fed magis re- tie debent ut in fecunda parte habitum eft. * ergo & &cæt. teriorem. Porrò, con- pœnitentia. non ergo pœnitentiæ debent conciliatio amicitiæ,quod fit, dùm offen- Quibus tàm perfpicuis, tritionem virtualiter ad partes poni confeffio oris, & satisfa- dens recompenfat fecundum voluntaté folidifque verbis confacramentum hoc, ut Aio operis. ejus,quem offendit. Sic igitur requiritur diabolica teneantur hgftat, quanta illufione ex parte penitentis primò quidem volun- retici illi, qui confefsiotas recompenfandi, quod fit per contri- nem folo corde factam tionem,fecundò, quòd fe fubjiciat arbi- Deo fufficere ad falutrio facerdotis loco Dei, quod fit in V. CONTR. DE confeffione: tertiò, quòd recompenfet CONCLUSIONE. fecundum arbitrium miniftri Dei, quod Quarta penitentie pars. fit in fatisfactione. & ideò contritio, eft enim in text. corp. Refp. Effentiæ. §. Dictu confeffio, & fatisfactio ponuntur partes princip. quòd duplex eft pænitentia. 1.2.9.780 ar.7. Prætereà. Non eft idem fructus tio fit pars pœnitentiæ, ¶4. Prætereà. Pœnitentia ordinatur ter, ad penitentiam ex dicit textus, pertinere, confirmatur ex Concil. ¶ SED CONTRA. Videtur, quòd de Trid. feffion. 14. cap. 4. beant poni plures partes penitentiæ.Pars Contritio, que primum enim hominis ponitur no folùm corpus, locum inter dictos panitentis actus habet, ani- quod eft ejus materia, fed etiam anima *Pufita in mi dolor, ac deteftatio que eft ejus forma: fed tria prædi&ta, eft de peccato commiffo cùm fint actus penitentis, fe habent,ficut cum propofito non pec- materia,abfolutio aut facerdotis fe habet candi de cetero.Fuit ausem quovis sempore ad per modum formæ. ergo abfolutio facerimpetrandă venia pec- dotis debet poni quarta pars penitentiæ. arg. s. catorum hic contritionis in homine poft Baptifmum lapfo ita demùm præparat ad remissionem pec- pars, &c. Tunc nihil, &c. Articuli namque conclufio loquitur de partibus quantitatis in hoc facramento: abfolutio autem facerdotis non eft pars quantitatis, cùm non fe teneat ex parte materiæ. In illo igitur, quod adducebatur de argumenti conclufione, negandum eft ly quarta, & concedendum eft ly pars, in fenfu prædicto. Non enim abfolutio illa poteft effe pars quarta, cùm in fenfu alio à præmiffis, fcili▪ cet à contritione, confefsione, & fatisfactione fit pars. Remanent ergo folùm tres partes quantitatis facramenti pœnitentiæ, & non plures, nec pauciores, ficut intendebat articuli conclufio. APPENDIX. Utilitas E eft in tex. corpo., tùm indirectam (Hæc eft folutio argumentorum. pro Eccl.S. Et hoc femper fubintelligi in fimilibus locis appendicum, aliàs dictum fu- gebergi, dicentis: p-¶AD PRIMU м ergo dicendum, quòd Concilii Florentini fu *9.58. ar.2. cujus quafi materia sut Dib. Ref. dub. 148 tres diftinguuntur par Ad tertium dicendum, quòd fatisfa- 20 tes. Quarum prima eft cordis contritio, ad quam pertinet, ut doleat 1 Satisfactio Qui quatenùs in pænitente ad integritatem facramenti, ad plenamque, & perfectam peccatorum remiffionem, ex Dei infiitutione requi runtur, hac ratione partes panitentiæ dicuntur. Hæc ibi. Et canon. 4. Si quis negaverit, ad integram, & perfectam peccatorum remiffionem requiri tres actus in penitente, quasi materiam facramenti pænitentia videlicet,Contritionem, * &io eft pars penitentię facramenti, fru- Confeffionem, & fatif- Commentaria Cardinalis Cajetani. plicat præfenti doctrinæ, ficque affignat Sacramento penitentiæ par- 30 Ad hoc dicitur, quòd in contritione plura inveniuntur: inter quæ D. Alb. 4.fent.d.16.art. 2. SUPER. Q. XC. ART. III. .16.4.1. CONCL. Tria præ dicta, fcilicet, conartritio, confeffio, & fatisfactio funt penitentiæ *4.84. ar.3. partes integrales. pœnitentiæ. Auctor enim per illa verba, inquantum fcilicet implicat propofitum confitendi, & fatisfaciendi circumloquitur voluntatem xcompenfandi, quam in corpore artic. concluferat effe primam partem penitentiæ. Unde patet, quòd contritio non folùm fecundum fe, fed ut eft prima pars penitentiæ, diftinguitur à confeffione, & fatisfactione, nam voluntas recompenfandi diftinguitur à fubjectione, & ab executione. ARTICULUS Et per hæc patet refponfio ad Scot, & Durand. utentes hoc argu mento. In codem articulo in refponfione ad fecundum nota diligenter, & Satot, prædica doctrinam hanc, quòd fatisfactio facramentalis auget gratiam ex hoc, quòd eft pars facramenti. Et potes hoc intelligere ex differentia, quæ eft inter fatisfactionem facramentalem, & non facramentalem, nam fatisfactio facramentalis valet non folùm fecundum fe, fed etiam ex vir tute clavium, fatisfactio autem non facramentalis valet folùm fecundum fe: quoniam à clavibus non emanavit, quocirca plus prodeft unus jejunii dies, aut unum pfalterium ex impofitione confefforis, quàm fine tali impofitione. Et hinc fequuntur duo,primum, quòd penitentes errant parvam fatisfactionem volentes fibi à confeffore imponi, fecundum,quòd confelfores minùs penè provident pænitentibus, paratis tamen, dando eis levem penitentiam: ipfa enim prorogatio fatisfactionis facramentalis virtute clavium & augere nata eft gratiam, & plus valere ad fatisfaciendum pro peccatis, ¶In eadem refponfione folvenda occurrit objectio Durand. in 4. diff. Dur.06. 16. q. 1. contra fatisfactionem; quia id non eft pars facramenti, fine quo facramentum eft completum, vel,deficiente una parte facramenti, facramentum nullum eft,fed fine fubfecuta fatisfactione facramentum pœnitentiæ jam fuit verum facramentum.ergo. Ad hoc dicitur, quòd pars eft duplex, effentialis, vel integralis. Et fine parte quidem effentiali facramentum nullum eft: ficut nec homo eft, fi defit anima, aut corpus. Sed fine una parte integrali facramentum verum quidem, fed imperfectum effe poteft: ficut homo fine manu eft verus homo, fed mancus. Satisfactio autem non ponitur pars effentialis fa cramenti pœnitentiæ, fed integralis: eft enim pars actuum pœnitentis, qui funt, ut materia, feu pars effentialis facramenti: ficut manus eft pars corporis humani, quod eft materia, & pars effentialis hominis. TERTIUS. bus perfectio, &c. ut in Sol.cb.ejuf. 1. & q. 144. art. 1.& q. pofit, in ar arg. contr. TEXAM, Ly inte¶3.Prætereà. Ex partibus integralibus grales. Ad horum notitiam facientia, videz. fimul, & æqualiter conftituitur totum: 2.q.48. & q. 79. 4r. 1. ficut linea ex fuis partibus: fed hoc non Sed & pro fubjectivaru contingit hic. ergo prædicta non funt notitia vide ibid.q.61. partes integrales penitentiæ. ar. 1.& pro potentialium, ibid.q. 80, art. 1. SED CONTRA. Illæ dicuntur par- Item adhuc vide pro tes integrales, ex quibus perfectio totius ampliori captu 2.2. q. integratur: fed ex tribus pradictis* inte- 128. art. 1. & q. 145 44. eft, art. pral. gratur perfectio ipfius penitentiæ .ergo 15. Ex iis enim lector gu. 1. funt partes integrales penitentiæ. ingeniofus percipiet, RESPONDEO dicendum, quòd quid requiratur ad hoc, quidam dixerunt, hæc tria effe par- vel fubjectivam,velpot fcilicet ad effe partem tes fubjectivas penitentiæ, fed hoc non entialem, vel integra 80 poteft effe quia fingulis partibus fub- lem: & ideò ad textus D. 990. jectivis adeft tota d virtus totius, & fi- prefentis pleniorem inmul, & æqualiter, ficut tota virtus ani- telligentiam inde profimalis, inquantum eft animal, falvatur I. DE MINORI. Peccatum cordis,oris, &operis funt partes subjectivæ peccati, & non partes integrales. R. Tamen tria hæc, fcilicet quod eft in corde, & quod eft in ore, quod eft in opere, funt partes quafi integrales talis peccati. §. i. pec cati cordis, oris, & operis. Tunc nihil, &c. Quia enim pœnitentia perficitur fimul in his tribus fcilicet, corde, ore,opere,ideò pœnitentiæ hæc fuo. Ut dicamus.Pecca effe in ore, effe in opere, concurrunt ad integrandum illud unum peccatum numero. Dictum hoc folvit argumentu, ut vifum eft in refponfo formali, & ad pœnitentiæ propofitum fatis ficut pœnitentia eft u benè adaptatur. Nam eft in opere, & ideò poenitentiæ, quæ in his tribus perficitur, hæc tria funt partes integrales. num quid totum, ex Ad fecundum dicendum, quòd partibus tribus, fcilicet, una pars integralis poteft continere to- contritione, confeffione fatisfactione, integra tum, licèt non fecundum effentiam, fun- tum,ita peccatum illud damentu enim quodammodò virtute có- cft unum quid totum 19 tinet totum ædificiu.Et hoc modo contri- ex partibus tibus, fcilitio continet virtute totam poenitentiam. cet, deformitate in corde, deformitate in ore, ¶ Ad tertium dicendum, quòd omnes deformitate in opere partes integrales habent ordinem quen- integratum:&,ficut pardam adinvicem: fed quædam habent or- tes integrantes penitentiam funt in corde, ut dinem tantùm in fitu, five confequenter contritio, in ore, ut fe habeant, ficut partes exercitus, five le confeffio, & in opere, ut tangant, ficut partes acervi, fiye etiam fatisfactio, ita partes incolligentur, ficut partes domus, five et tegrantes illud peccatum funt deformitas in iam continuentur ficut partes lince. corde, deformitas in ore, Quædam verò habent infuper ordine vir- deformitas in opere. tutis, ficut partes animalis, quarum prima virtute eft cor, & aliæ quodam ordine virtutis dependent abinvicem . peccatum, quod in folo, in qualibet fpecie animalis, quæ fimul,& hoc fcilicet ly folo dicitur ad denotandum, æqualiter dividunt animal; led hoc non quòd de peccato ipfo, eft in propofito; & ideò alii dixerunt, uteft triplex, ideft, ut quòd funt partes potentiales, fed nec unum eorum realiter hoc verum effe poteft,quia fingulis partidiftinguitur ab alio,vult loqui. Sic enim quodli- bus potentialibus adeft totum fecundum bet illorum trium erit totam effentiam; ficut tota effentia anipeccati fimpliciter dicti ma adeft cuilibet ejus potentia, fed hoc pars fubjectiva, ideft, fpecies côtenta fub pec non eft in propofito. cato fimpliciter dicto, ¶ Unde relinquitur, quòd prædicta tria tamquam fub genere fint partes intégrales pænitentia. Ad tum fimpliciter, ideft, quarum rationem exigitur, ut totum nullo addito, dictum non adfit fingulis partibus, neque fequotuplex eft? Triplex, cundum totam virtutem ejus, neque fefcilicet, vel in corde fo- cundum totam ejus effentiam, fed olo perpetratum, vel in corde, & ore fimul, vel mnibus fimul, in corde,& opere fimul. ¶ AD PRIMUM ergo dicendum, Ita,quòd prima species quòd peccatum, quia rationem mali hapeccati fimpliciter bet, poteft in uno tantùm perfici, ut diideft,nullo addito, dicti *ars.prac. eft in corde folo: Se- &tum eft, * & ideò peccatuin, quod in focunda autem ejufdem lo corde perficitur, eft una fpecies peccafpecies eft in corde, & ti. Alia d verò fpecies eft peccatum, ore folis. Tersia verò quod perficitur in corde, & ore. Tertia ejufdem fpecies eft in corde, & opere folis. verò fpecies eft peccatú, quod perficitur tal. deeft 9: Hactenus dicta faciunt in corde,fore,& opere,& hujufmodi pecad declarationem illius cati partes quafi integrales funt, quod minoris in argumento, eft in corde, & quod eft in ore, & quod quoniam oftendunt, quomodò peccatu cor ad 4. D.994. Te. Annotat. 549 1.4.2.qu.. Mat. 3. dis, oris, & operis fint partes fubjectivæ peccati, & non partes integrales: fed non faciunt ad folutionem argumenti, quoniam pœnitentia, contra cujus partes intendit loqui argumentum, non perficitur in aliquo uno exclufis cæteris, ficut perfici poteft peccatum, art.z. ad quartum. Hinc enim fit, quòd nulla pars poenitentiæ poteft effe pars fubjectiva, feu( quod idem eft) fpecies, ut patet in tex.corp. Neque enim contritio fola, neque confeffio fola, neque fatisfactio fola habet totam virtutem pœnitentiæ, ut de fe patet, fed tantùm omnes tres fimul: ficut nec fundamentum folum, nec paries folus, nec tectum folum habet totam virtutem domus (puta, protegere à pluvia, à frigore, &c.) fed tantùm omnia hæc tria fimul. Oportet igitur, ut D.Tho.more fuo doctrinali procedendo, afferat in textu aliquid faciens ad folutionem argumenti, imò illud de facto folvens. Audi ergo. 20 30 ¶ Tertio modo ordinantur ordine temporis, ficut partes temporis, & motus Partes igitur pœnitentiæ habent adinvicem ordinem virtutis, & temporis, quia funt actus: non autem ordinem fitus, quia non habent pofitionem. 40 TEXAM. 2. Ly hujufmodi peccati. Hoc eft, ex talibus pro uno tantùm accepti. Non enim per ly peccati intelligit omnes illas fpecies ibi prædictas, alioquin dixiffet ly hujufmodi peccatorum. Ac fi apertiùs diceret. Si accipiatur aliquod unum peccatum numero, quod motu uno continuato fiat corde, ore, & opere, tunc tria hæc, fcilicet, effe in corde, effe so in ore, effe in opere; erunt illius unius peccati partes integrales. Illud enim unum,peccatum integratur ex his, hoc eft, effe in corde, COROLL. Ergo peccatum cordis, oris, & operis,aut accipitur pro tribus peccatis, ut in exam, 1. aut accipitur. rali peccato habete tres pro uno tantùm nume deformitates, ut in exa. Si primo modo fumatur, tunc argumentum loquitur extra propofitum, licèt in minori illa propofitione dicat verū : 2. fi autem fecundo modo fumatur, tunc argumentum non eft quidem extra propofitum, fed in illa minori dicit falfum. Quæ omnia ex prioribus duobus examinibus, fi benèapplicando confiderentur, facilè patent. 11. DE MAJORI. In fe continet. R. Secundum eflentiam. §. Ut etiam textus corp. dixit. Tunc nihil, &c. Poteft enim pars una continere virtute aliam partem fibi condivifam, ut patet in exemplo textus, & fic contritio continet alias. 111.DE MAJORI. Ex partibus integralibus, &. Habentibus ordinem fitus adinvicem. §. Tunc nihil, &c. Nam illæ partes pœnitentiæ non habent ordinem fitus adinvicem : fed tantùm ordinem virtutis, & temporis. Commentaria Cardinalis Cajetani. N corp, duo, Primò affert duas opiniones circa hoc, eafque refutat, Set.4.f.d. 17.9.1. art.4. SUPER QU. XC. ART. IV. ONCL. Pœniten Utrum convenienter dividatur pænitentia in penitentiam ante baptif- Ctia, fecundü quòd mortale eft majus peccatum, quàm ve- vel per regenerationem in novam vitam, vel per reformationem vitæ præteritæ, jam cor rupte, vel per operationem vitæ perfectiorem, ut patet ex terminis, & fic patet, quòd non funt plures, neque pauciores immutationes vite,quas pœnitens tempore ifto intendere poffit. I. DE CONCLUS. Species pænitentia. B. Sacramenti.§. Sic enim 3. Præt. Sicut poft baptifmum peccatur venialiter, & mortaliter, ita et- fequitur ex præmiffis, iam ante baptifmum. fi ergo poft ba- fcilicet ex eo, quòd baptifmum diftinguitur pœnitentia ve- ptifmi facramentu eft nialium, & mortalium, pari ratione tabula prima. Tunc nihil, &c. Nam articuli debet diftingui ante baptifmum. non conclufio intendit, quòd ergo convenienter dividitur pœniten- illud, quod eft ante batia per has fpecies. ptifmü, ideft,quòd deteftatio peccatorum præteritoru cum propofito mutandi vitam in melius eft fpecies pœnitentiæ virtutis. *In l.de ut. II. MAJOR. Quod poteft deftruere majus, poteft etiam deftruere minus, ¶ SED CONTRA eft, quòd Au 4.6. Utilitas Dei. ¶ Eft autem triplex immutatio à pœnitente intenta. Prima quidem per regenerationé in nová vita, & hæc pertinet ad pe pę . 20 30 milis,& verax; Dimitte nobis debita noftra Hec ibi.Chriftus ergo per hoc, quòd nos fic orare docuit, connotavit,quod penitentia venialiu datur.A D. Auguftino aute illud in principio appendicis pofitum infinuatur exprefsè in lib.de penit.fecundum quòd dicitur in arg.contr.Porrò, quia de pœnitentia mortaliú delictorü,fine , & & nitentiam, quæ eft ante baptifmum. Se- qua peccatori non pot- tali, & homo ante ba- Xarticulo habes primò: quomodò per rationem & oftendas, & rectè in- ¶ Ad tertium dicendum, quòd ante baptifmum non funt peccata venialia fine mortalibus. Et, quia veniale fine mortali dimitti non poteft, ut fuprà di&tum est, ideò ante baptifmum non diftinguitur penitentia mortalium, & venialium. bit, depingentem.Seci dum confcientia molem exhibenda eft penitentię magnitudo, Pænitentia ergo non verbis agenda eft, fed & actu. Hec aute fic agitur.Si tibi ante oculos ponas, de quanta de libro vite nomen tun gloriarueris, & quod tă deletum fit:& fi se jam na ignibus tradi, nec aliud remedium conftitutum effe poft baptifmum quam panitentia folatium: quantamvis afflictionem, quantumvis laborem, & indecorem fubire, esto contenta; dummodò ab æternalibus panis libereris. Ergo hæc tu tecum cogitans, & mente retractans, proprii facti tuipfa judex esto crudelior. In primis omnis cura vita hujus interimenda tibi est: & quafi mortuam te exiftimans (ficut es ) quomodò poffis revivi fcere, cogita. Deinde lugubris tibi accipienda eft veftis:& eft mens, ac membra fingula digna caftigatione punienda. Amputentur crines, qui per vanam gloriam occafionem luxuriæ præftiterunt defluant oculi lachrymis, qui mafculum fimpliciter non afpexerunt: pallefcat facies, quæ quondam viruit impudice. Denique totum corpus incuria maceretur, cinere afperfum, &opertum cilicio perhorrefcat: quia male fibi de pulchritudine placuit Cor verò fit liquefcens, ficut cera, jejuniis inquietans feipfum, & cogitationibus ventilans, quare fit ab inimico fubverfum, Senfus etiam crucietur, quia, in membra corporis cùm haberet dominationem, malo ceffit imperio. Talis vita, talis actio. Si fuerit perfeverans, audebit fperare, ,fi non gloriam, certe pena vacuationem, Peccator ergo,fi fibi ipfi non pepercerit; à Deo illi parcitur,&,fi futuras penas gehenna perpetuas in boc parvo vise spasio compenfaverit, feipfum ab æterno judicio liberat Grandi plage alta, & prolixa opus eft medicina, Grande fcelus grandem habet neceffariam fatisfactionem. Hæc ille ibi. Qui & in lib. de pæniten. ait. Qui agit pænitentiam, non folùm diluere lachrymis debet peccatum fuum, fed etiam emendatioribus factis operire, & tegere delicta fuperio ra: ut non ei imputetur peccatum. Hæc ille. In quibus, tanquam in imagine, fit cuique, pro fua cujufque portione, defcripta pœnitentia mortalium peccatorum: de qua loquebatur conclufio textus. Secundò vides: quomodò, &c. de fint, ibi, Pertinet autem,&c.Tertiò ex triplici immutatione à penitente intenta tres affirmativas conclufiones deducit; ibi: Eft autem triplex, &c. Hic finitur, quicquid ex TERTIA S. Thomæ Aquinatis PARTE |