ས་

non fuiffent perdita'. tiæ procedút jam ex gratia, & virtutibus.
Ab Ecclefia verò idem Ad tertium dicendum, quòd, ficut
9.86.ar.5. infinuatur per hoc
quod in hymn. de B. fuprà dictum eft, quandoque poft pri-
Maria Magdalena dicit. mum actum penitentiæ, qui eft contri-
Uni Deo fit gloria pro tio,remanent quædam reliquiæ peccato-
multiformi gratia, qui rum,f. difpofitiones ex prioribus actibus
culpas, & fuppliciar e-
mittit,& dat præmia. peccatorum caufatæ,ex quibus præftatur
Scilicet, penitenti. Non difficultas quædam pœnitenti ad operan-
enim datur præmia,nisi

Notandum x. circ.q.89.

e char

3.

Notandum

541

meritis, & non meremur fine gratia, & virtutibus, 1. 2.q. 114. artic. se

IN

Commentaria Cardinalis Cajetani.

N corpore duo facit. Primò ex remotione peccati dicit gratiam infundi, & hoc pro fundamento. Secundò ex infusione gratiæ concludit, per pœnitentiam virtutes reftitui, ibi: Ex gratia autem, &c.

I

Nquæft. 89. quatuor notanda occurrunt. Primum in artic. 1, ad fe-
cundum, ubi dicitur, quòd contritio fe habet, ut ultima difpofitio ad
gratiam confequendam. Sciendum eft enim, dupliciter fumi contritio-
nem: vel pro ipfo actu nudo, vel pro ipfo actu informato charitate: per-
fectus fiquidem dolor de peccatis commiffis cum voluntate fatisfaciendi,
&c. contritio dicitur, formata quidem, fi charitate veftita confideretur,
abfolutè verò, fi nuda fumatur. Et fic nudè confideravit cam Auctor,
cùm dixit, quòd eft ultima difpofitio ad gratiam: formata autem chari- 20
tate confideratur, cùm defcribitur, quòd eft dolor charitate informatus.

¶ Secundum notandum est in 2. art. in calce cor. ubi dicitur;& eadem
ratio eft de virtutibus, quæ ex gratia confequuntur. Poteft fiquidem hoc
dupliciter intelligi, vel referendo fingulas virtutes ad fingulas pro eis dif-
pofitiones in refurgente, vel referendo quantitatem virtutum ad quan-
titatem gratiæ. Et primo quidem intellectu fenfus effet, quòd refurgens
à peccato recuperat aliquam infufam virtutem majorem, & aliquam mi-
norem, fi ad unam magis fe difpofuit, quàm ad aliam: ficut recuperat gra-
tiam majorem, vel minorem, prout magis, vel minùs fe difponit ad il-
lam. Juxta fecundum verò intellectum fenfus effet, quòd recuperans gra-
tiam minorem recuperat etiam virtutes minores, & fi recuperat gratiam
æqualem deperditæ, recuperat etiam virtutes æquales, & fi majorem,
ma ores. Quicquid autem de veritate primi dicti fecundum fe fit, præ-
fenti tamen literæ fecundus folus fenfus confonat: quoniam in litera red-
ditur ratio, quare eft eadem ratio de gratia, & virtutibus. Et ratio, quæ
redditur, eft lequela virtutum ex gratia: ex hoc enim, quòd virtutes con-
fequuntur ad gratiam, abfque fcrupulo ambiguitatis cujufque deducitur,
quòd ad majore gratia fequuntur majores virtutes, & ad minore minores.
T Tertiò advertendum eft in 3. ar. in cor, ubi de irregularitate homi-

Sot.4.fent.dift.16.quæft.

2. ar. 2. art. 4. c. 14.
9.2.concl.2.

Inf.ar.sad SUPER Q. LXXXIX.

3. Et 3. d.

31.9.1.ar.

rept.@gra

ART. II.

CON

ONCL. Penitens

quandoque refur

penfatis, & applicatis
doctrina præfens Ange-
gelica viciffim declare-

cidii, & defentione commiffi tangitur. Diftinguendum fiquidem eft de
defenfione. Nam quædam eft neceffitans ad homicidium, cùm quis fci-
licet non poteft totaliter, fe defendendo, fuum evadere invaforem, nifi
occidat illum, & hæc non inducit irregularitatem per nova jura, condita,
fcilicet poft tranfitum beati Tho. ut patet in 6. de homic.cap. unico. De-
fenfio autem non urgens ad homicidium, & olim, & nunc irregularem
conftituit, & de hac textus ifte intelligendus eft.

Quartò advertendum eft in s. art. in cor, juncto cum refponfione ad Nutandum
tertium, quòd aliud eft loqui de opere meritorio, & aliud eft loqui de 4
quantitate operis meritorii. Cùm enim mortificata revivifcunt, femper
omnia opera meritoria, quæ mortificata erant, revivifcunt: quoniam ifti,
in quo revivifcunt debita, eft vita æterna ex vi illorum priorum operum,
& non folùm ex vi præfentium operum, ita, quòd hoc operatur revivifce-
re, quod ex pluribus capitibus debetur huic vita æterna, fcilicet ex meritis
prioribus, & ex meritis pofterioribus, fed quantitas operis meritorii non
femper revivifcit fimpliciter: quoniam non femper recuperat propriam ef-
ficaciam, quæ eft perducere hunc ad tantum gradum beatitudinis æternæ,
ut patet in eo, qui refurgit in minori gratia, ita,quòd in illa minore dece
dit. Talis enim numquam perveniet ad illum beatitudinis gradum, quem
quantitas prioris meriti debitum fibi fecerat. Et in promptu caufa hujus
non revivifcentiæ eft ipfa refurgentis indifpofitio : ficut enim, fi non refur-
rexiffet à peccato, mortificata merita non fibi revixiffent, quia peccatum
proprium impediviffet meritorum efficaciam, ita refurgendo à peccato,
cum minore tamen gratia,ex hoc ipfo indifpofitus eft ad fufcipiendum fru-
&tum majoris meriti, ipfe enim minor conatus refurgentis, & ad majora
non progredientis impedimentum præftat efficaciæ quantitatis magni me-
riti præcedentis. Et facit, ut quantitas illa non revivifcat fibi fimpliciter,&
abfolutè: cum quo tamen ftat, quòd revivifcit illi fecundum quid, hoc eft
quoad gaudium accidentale: quia, ut in litera dicitur, plus gaudebit de ma-
jore merito præcedente, quàm de minore, quod fubfequutum eft.

ARTICULUS S ECUND U S.
Utrum poft penitentiam refurgat homo in æquali virtute .
D SECUNDUM fic procedi- 40
tur. Videtur, quòd poft pe-
nitentiam refurgat homo in
æquali virtute. Dicit enim A-

git in majori gratia, qua poft. Roman. 8. Diligentibus Deum o-
priùs habuerat,quando- mnia cooperantur in bonum. Ubi dicit glo.
Augu. in que autem in æquali * Aug. quòd hoc adeò verum eft, ut fi qui
li, de cor. quandoque etiã in mi-
sia c. 9-poft nori: & cadem ratio eft horum devient,& exorbitent, hoc ipfum eis
med, c. 7. de virtutibus, quæ ex Deus faciat in bonum proficere: fed hoc
gratia confequuntur.
TPROB.I.Quia,fecun- non effet, fi homo refurgeret in mino-
dum quòd motus liberi ri virtute. ergo videtur, quòd peni-
arbitrii in penitentia eft tens numquam refurgat in minori vir-
intenfior, vel remiffior: tute.
¶

*Roc habet fecundum hoc ponites 2. Prætereà. * Ambr. dicit, quòd pe-
Aug.3. by confequitur majorem,
pognoftico vel minorem gratiam, nitentia res optima eft, quæ omnes defectus
à medio il, ut patet ex eo, quòd for revocat ad perfectum: fed hoc non effet,
Lins, so. 7. mæ, quæ poffunt reci- nifi virtutes in æquali quantitate recupe-
pere magis, ac minùs,
intenduntur, ac remit- rarentur. ergo per penitentiam femper 60
tuntur fecundum diver- recuperatur æqualis virtus.

fam difpofitionem fub- 3. Prætereà.Super illud Gen. 1.Factum
jecti, 1.2. 9.66. artic. I. est vefpere, & mane dies unus, dicit glo.
Motulque liberi arbitrii
eft difpofitio ad gratia, Vefpertina lux eft, à qua quis cecidit : ma-
1.2.q.113. artic. 5.7.& tutina, in qua refurgit: fed lux matuti-
motus liberi arbitrii pe na eft major vefpertina. ergo aliquis re-
cenfionem, quandoque furgit in majori gratia,vel charitate, qua
proportionatus majori priùs habuerit: quod etiam videtur per
gratia,quàm erat illa, id,quod Apoft.dixit Roman.5.Ubi abun-
qua ceciderat per pec- davit delictum, fuperabundavit &
catum: quandoque au-

fam. Nam juxta fenfum verum ipfius exponendu eft ly in bonum pro-
ficere, ideft in gratia permanentiori refurgere. Et hoc femper verum

¶ Manifestum est autem, quòd formæ, non femper hoc effe ve- *a prec.
rum de quibufcumque
quæ poffunt recipere magis, & minùs, prædeftinatis cadentib.
intenduntur, & remittuntur fecundum fciebat Auguft. Rectifi-
so diverfam difpofitionem fubjecti, ut in fe- cetur ergo, ad mentem
eus, fic illa minor. Hoc *1.2.q.52.
cunda parte habitum eft. *Et inde eft, non effet, fi homo præ-
Et 4.66.ar.
quòd, fecundum quòd motus liberi ar- deftinatus non refurge-1.
bitrii in penitentia eft intenfior, vel re- ret in permanetiori gra
miffior, fecundum hoc penitens confe- tia. Tunc cóceditur mi-
nor ifta, fed, ut pater,
quitur majorem, vel minorem gratiam. nihil inde eft contra ar-
Contingit autem,intenfionem motus pe- ticuli conclufionem.
nitentis quandoque proportionatam ef- II. EX D. AMB.Que.
fe majori gratiæ, quàm fuerit illa, à qua virtutem, qua habet de
ceciderat per peccatum: quandoq;aut æ fe.§.Tunc nihil, &c. Cũ
quali, quandoque verò minori. Et ideò hac enim veritate ftat,
penitens quandoque refurgit in majori confiderata fecundum
quòd pœnitentia ipfa
gratia, quàm priùs habuerat, quando debilem liberi arbitrii
que autem in æquali, quandoque etiam pœnitentis motionem
in minori, & eadem ratio eft de virtuti- non femper revocet ad
perfectum in hoc fenfu,
bus,quæ ex gratia confequuntur.
fcilicet, quòd penitente
ADPRIMUM ergo dicendum, quòd faciat refurgere in equa-
non omnibus diligentibus Deum coope- li virtutum gradu. Et
hoc eft, quod dicit tex-
ratur in bonum hoc ipfum, quòd per
quòd per tus ly' panitentia
peccatum à Dei amore cadunt: quod pa- quantum eft, &c.
tet in his, qui cadunt, & numquam re- III. ILLATIO CON-
furgunt, vel qui refurgunt, iterum cafu- CLUSIONIS. Ergo ho-
ri: fed his tantùm,qui fecundu propofitum &c.B.Negatur illatio.S.
mo refurgit in majori,
vocati funt fanéti, ideft, prædeftinatis,Procedit enim ex præ-
qui, quotiefcumque cadunt, finaliter ta- miffis non benè intelle-
men refurgunt. Čedit ergo eis in bonum ctis: fed nec benè intel-
ligit Apoftolum pofteà
hoc,quòd cadunt, nó quia femper in ma- adductum. Nam ali-
jori gratia refurgant:fed,quia refurgut in milatio illa utriufque
permanentiori gratia : non quidem ex gratia, &c. ut in tex.
IV. CONT. DE MA-
JORI. Eft major. B. In eodem, non autem femper in diverfis. §. Tunc ni-
hil, &c. ut patet confideranti.

X articulo habes primò: quomodò per rationem oftendas, meritò effe
infinuatum à fcripturis, quòd poft pænitentiam aliquandò in minori,
aliquandò in æquali, &

aliquãdò in majori gra- parte ipfius gratiæ, quia, quantò gratia
du virtutis, quàm fue-

rat priùs, refurgit ho- eft major, tantò de fe eft permanentior: mo. Quod quidem in fed ex parte hominis, qui tantò stabiliùs majori,ut per hoc,quod in gratia permanet, quantò eft cautior, * Ang loco Zachæus dicit Luc. 19. & humilior, unde & glof. ibidem fubci, inarg. Ecce dimidium bonomeorum Domine dit, quòd ideò proficit eis in bonum, quòd do pauperibus,& fi quid cadunt, quia humiliores redeunt, atque aliquem defraudavi, › doctiores. reddo quadruplum. CōAd fecundum dicendum,quòd pœftat enim his verbis, quòd poft poenitentiam nitentia, quantum eft de fe, habet virtuZachæus & plus reddit, tem reparandi omnes defectus ad perfequàm defraudaverat, & plus dat pauperibus, ctum, & etiam promovendi in ulterioré quàm fibi pro neceffita. ftatum:fed hoc quandoque impeditur ex te falutis opus erat.Por parte hominis, qui remiffiùs movetur in rò ex ly Ecce, datur intelligi, quòd Zacheus Deum, & in deteftationem peccati; ficut hæc, tamquam infolita etiam in baptifmo aliqui adulti confefibi priùs, Domino pro- quuntur majorem, vel minorem graponebat, & confequen- tiam, fecundum quòd diverfimodè se ter, quòd per hoc confidifponunt. tebatur, fe numquam in tanto gradu virtutis vi Ad tertium dicendum, quòd affixiffe. Item,quòd in ma- milatio illa utriufque gratiæ ad lucem jori: Ut per hoc, quod vefpertinam, & matutinam, fit profuit fenfus vefter, ut pter fimilitudinem ordinis, quia poft erraretis à Deo: decies lucem vefpertinam fequuntur tenebræ tantùm iterùm conver- noctis, poft lucem autem matutinam fetentes requiretis eum. Item, quod in majori: quitur lux diei, non autem propter fimi

542

3.d.31.9.8. ar.4.q.7.ad 1. 4. d. 14.9.1.ar. 5.q. 1, ad 3. Et d. 19.q.1.ar. 3.4.2. ad

2. ad 4.

ibid.

dicitur Baruch 4. Sicut

Ut per hoc, quod de Pe

10

interrogationibus continuis à te factis: quapropter judicium meum de me tibi fubmitto dicens, tu omnia nofti. Ecce: Petrum correxifle infipientiam prioris fui fervoris in hoc, quod nunc magis credit, & credere fe protefta tur Chrifto, quàm fibi

magifter meus magis

litudinem majoris, vel minoris,quantita. metipfi. Sed & ejufdem tis. Illud etiam verbum Apoftoli intel- rexit in hoc alio, quòd fe fervoris infipientia corligitur de gratia Chrifti, quæ fuperat preferre fuis condifcipuomnem abundantiam humanorum pec- lis recufavit: dùm ad cōcatorum; non autem eft verum in omni- paratione importatam per ly plus his exprefbus, quòd quantò abundantiùs pec- fum refponfum non cant,tantò abundantiorem gratiam con. dedit, fed fimpliciter di fequantur, penfata quantitate habitualis xitly amo te. Quasi B. gratia. Eft tamen fuperabundans gra- rus pœnitens, & aliorum Petrus, tanquam & vetia, quantum ad ipfam gratiæ rationem: poenitentium bonum c quia magis gratis beneficium remiffio- xemplar, priùs delibe nis magis peccatori confertur: quamvis intra fe dixiffet. Experrando prudentiffimè, quandoque abundanter peccantes,abun- tus fum factis ipfis, & 20 dantiùs doleant, & fic abundantiorem quòd mei condifcipuli, habitum gratiæ, & virtutum confequun. contra æftimationem meam priftinam fuetur, ficut patet in Magdalena. runt minùs infirmi,qua Ad id verò, quod in contrarium ego:cùm illi magiftrum objicitur,dicendum, quòd una, & cadem meum non negaverint, gratia major eft proficiens, quàm inci- ego verò fic, & quòd piens, fed in diverfis hoc non eft neceffe; cognovit intrinfecu m unus enim incipit à majori gratia, quàm meum, quàm ego ipfe, alius habeat in ftatu profectus, ficut cum ille affirmaret, me negaturum, quod feci, Greg. * dicit in 2. Dialog. Quatenùs ego autem contra num- Lib.s... præfentes, & fecuturi omnes agnofce- quam me negaturum ante med, rent, Benedictus puer* converfionis gra- crederem, verbifque creal.conver dulitatem meam verè Jationis. tiam à quanta perfectione cœpiffet. exponentibus confirma. rem, quod tamen non feci. Idcircò animum meum, atque loquelam ita poft hac temperabo, ut in primis magiftro meo omnem honorem in omnibus, & per omnia deferam, & meorum fratrum bonitati, veritati, cæterifque virtutibus non me præferam. Poenitentium ergo aliqui, fecundum fcripturas, refurgunt in majori gradu virtutum, quam ante fuerant. Quibus & B.Paulum connumerandum vult ly plus omnibus laboravi, 1.Corinth.15.& B. Mariam Magdalenam ly lachrymis cæpit rigare pedes ejus, &c. Luc.7. de qua etiam D.Greg. in quadam Homil. dicit, quòd, que priùs peccando frigida remanferat, poftmodum amanda fortiter ardebat. Quòd verò quis in minori, vel etiam in virtute æquali confurgat, infinuatur per hoc, quod ad quendam dicitur Apoc. 2. Charitatem tuam primam reliquifti. Memor efto itaque, unde excideris,& age pænitentiam, & prima opera fac. His enim verbis, ut ea confiderantibus conftat, innuitur id, quod nunc dicebamus. Sed & qui diligenter intellectu vigili fcrutatus fuerit ejufdem Apoc. totum fecundum, ac tertium capitulum, inveniet, quòd poenitentium triplex eft (illa, quam dixit art culus, differentia, videlicet, quòd quidam in minori, aliqui in æquali, nonnulli in majori vir tute refurgunt. Secundò vides: quomodò ex iis bene penfatis, & applicatis doctrina præfens Angelica viciffim declaretur, atque confir

tro legitur, quòd altioris gradus virtutis fuit poft pænitentiam, quàm ante
lapfum: fi bene penetrentur de illo narrata, Match 26. & Joan. Ecfi, in-
quit primò, omnes fcandalizati fuerint, ego numquam fcandalizabor. Si
oportuerit, me mori tecum, non te negabo. Fervidus quidem eft utrobique
Petrus, fed tamen fervorem fuum gubernare nefciens, & utrobique magis 40
fibimetipfi, quàm Chrifto, credit; & in priori fententia feipfum, quafi cæ-
teros de infirmitate taxans, præfert condifcipulis. Dixerat enim Chriftus
ly omnes vos fcandalizabimini. Et ly ter me negabis, respondit autem
Petrus ly ego numquam fcandalizabor: Et ly non te negabo. Cui ergo
magis credit Petrus? Nonne fibi? Rursus ad ly omnes vos fcandalizabimi-
ni, dùm refpondet ly etfi omnes, fcilicet alii, ego numquam, fe firmum,
reliquos infirmos effe pole concedens, teftatur apertè. Verumtamen, ficut
zelum non fecundum fcientiam, Apoft. Rom. 10. non approbat: ita fervo-
rem iftum fuum non fecundum fcientiam Petrus ipfe humilior, & doctior
ex lapfu factus & animo, & verbis, tantum malum corrigit, Joan.21. Chri-
fto fiquidem ibi fibi ter dicenti ly diligis me plus his? Semper refpondit
ly tufcis, quia amo te, & in tertia interrogatione contriftatur, & addit ly
tu omnia nofti. Ac fi, colligendo omnia in unum, Petrus apertè dicat: Mihi
quidem videtur,quòd ego amem te, fed ideò ad interrogatione tertiam con-
triftor, quia forfan non effe verum illud, quod mihi videtur,conjicia ex tot

Sot .4.fent.dift.16.qu.z.

art.3.
SUPER QU, LXXXIX.

ART. III.

CONCL. 1. Homo

Cper penitentiam re

CONCL. 2. Homo per penitentiam re

50

metur.

gratia juxta difpofitionem pœnitentis, idemque refpondendum dicit de virtutibus, ibi: Manifeftum eft, &c.

TERTIU S.

qui vel non penitent, vel negligenter pœnitent, vel annexa irregularitate peccarunt,

tum commiferunt.

ut

ARTICULUS Utrum per pœnitentiam reftituatur homo in pristinam dignitatem. DTERTIUM fic proceditur. pœnitenti; dicitur enim Ezech.44. LeviVidetur, quòd per penitentæ, qui recefferunt à me, numquam appro- vel fcandalofum peccatiam non reftituatur homo pinquabunt mihi, ut facerdotio fungantur. PROB. Quia docet in priftinam dignitatem : Et,ficut habetur in decret. dift.50. in Hiler- primam hujus conclu3. Et dif. cuperat dignitatem,qua quia fuper illud Amos 5. Virgo Ifrael ce- denfi* Concilio legitur: Hi, qui fancto al- fionis partem Ifidorus, 37.4.2. ar. computatus erat inter cidit, dicit glof.* Non negat, poße refurfilios Dei per gratiam. tari deferviunt, fi fubitò in flenda carnis fecundam verò, tertiam, & quartam dift. *in decret, *Glo,ord. PROB. Quia id do- gere, fed non refurget virgo Ifrael: quia fe- fragilitate corruerint,,dom no refpicien- 50. capitula multa, d.so. cap. bi, qui al. cetut Luc.15. exemplo mel aberrans ovis, etfi reportetur humeris te dignè pænituerint, officioru fuoru fic loca declaratur in textu. tari. filii prodigi. paftoris, non habet tantam gloriam, quan- recipiant,ut non poffint ad altiora officia ul- EXAM. Ly fcantam, quæ numquam erravit. ergo per pę- teriùs promoveri. non ergo pœnitétia re- milibufque arbitrio bodalum. Hoc igitur, finitentiam non recuperat homo prifti- ftituit hominem in priftinam dignitate. ni viri condignè fublanam dignitatem. ¶ SED CONTRA eft, ficut in eadem dift. tis, poterit de priftina legitur, Greg. * fcribens Secundino dicit: Ecclefiaftica dignitate præftanda, feu etiam "Greg. lib. poft dignam fatisfactionem credimus, bo- reftituenda, fieri, quòd 2/art. minem poffe redire ad fuum honorem. Et in in textu dicitur à ly qui era med. Cóc. Agathenfi legitur,cotumaces clerici, autem de predictis pec- refertur d. catis abfconsè, &c. ufprout dignitatis ordo permiferit, ab epifcopis corrigantur: ita ut,cu eos pœnitetia cor- 1m DE CONCLU rexerit,gradum fuum,dignitateq;recipiant. SIONE. Priftinam di- tur d 50 c RESPONDEO dicedu, hó per pec- gnitatem. R. Virginita Contums: catu duplice dignitaté amittit: una,quátu tix. §. Sic.n. fequitur ex mitur ad Deu, aliam verò, quantú ad Ecclefia: præmiffis no fine caufa Concil. 4. quantu aūt ad Deũ, amittit duplicem di- dicentibus ly que numquam erravit, Tunc nialiqui libri hil,&c. Cú hoc enim, quod etiam fecunda conclufio concefsit, ftat, quòd kabens, penitens poteft recuperare priftina dignitate, qua computabatur priùs inter filios Dei. Quinimmò hac poteft recuperare majore,ideft in majori gradu,

cuperare non poteft dignitatem innocentia: poteft tamen recuperare 2. Præt. Hiero.* dicit. Quicumque aliquid majus. * Refertur PROB. 1. Quia dignitatem divini gradus non cuftodiunt, in del .dift. 5.cap.qui patet ex terminis, cùm, contenti fiant animam falvare:reverti enim cumque, qui peccavit femel, in priftinu gradum difficile eft. Et Inn. Papa nunquam poffit facere, dicit, quòd apud Niceam conflituti canoquòd non peccaverit. *Innoc. 1. Secunda autem pars, nes pænitentes etiam ab infimis officiis cleepifto. 6. fcilicet poteft tamen, ricorй excludunt. non ergo per penitentia ad Agapi tum, to &c.probatur.Quia pot homo recuperat priftinam dignitatem. Maced ba eft recuperare valenbetur dift. tiorem animum, vires, 3. Præt. Ante peccatum poteft aliSo.c.1. Ca atque victorias, contra quis ad majorem gradum afcendere: non won, apud. hoftes fpirituales, fcili- autem hoc poft peccatum conceditur

no.

34.

2.2.quã priùs haberet,cũ hæc dignitas confiftat in habere gratia, & virtutes,

גן

II. DE CONCLUS. Recuperat. B. Faciliter. §. Sic enim fequitur ex præ.
miflis. Nam B. Hiero-

rentur, penitentias fictas

vulpeculas illas, quæ

10

20

nymus ibi adductus in gnitate, unam principalem, qua 1. cópuverbis illis non dicit, effe impoffibile, &c. ut tatus erat inter filios Dei per gratiam, & in te.In cujus fine nota- hanc dignitatem recuperat per pænitentia, bis acriter, non defuif- quod fignificatur Luc. 15. in filio prodife etiam tempore Ni eni Concilii fubdolos, go, cui poenitenti pater juffit reftitui stoceni Concilii fubdolos, qui,ut dignitatem ali- lam primam, & annulum, & calceamenta. quam (five ecclefiaftică, Aliam verò dignitatem amittit fecufive mundanam à fimi dariam, f. innocentiam, de qua (ficut ili intelligas) confeque- bidem legitur) gloriabatur filius fenior pro veris venditabant dicens, ecce tot annis fervio tibi,& numpro poffe fuo populis, quam mandatum tuum præterivi. & hanc vel etiam majoribus, ad dignitatem penitens recuperare non poteft. quos hujufcemodi à fe Recuperat tamen quandoque aliquid majus, *Hom. dignitates affectatas coin Euag in ferre, aliquo modo fpe- quia, ut Greg. * dicit in Hom.de centum illud, gau- &taffet. Verùm,cũ quan- ovibus, qui errasse à Deo fe confiderant, di eff - to ftomacho locutu fit damna præcedentia lucris fequentibus redo Juger u concilium ipfum cotra compenfant. Majus ergo gaudium de eis fit fub falfæ pœnitentia in celo: quia & dux in prælio plus eum mipallio demoliri ftude- lite diligit,qui post fugă reverfus hofte forbant vineas, audifti, qui ita vehementer juftiffi titer premit, qua illum, qui nunquã terga mo zelo adverfus cafde prebuit,& numquä aliquid fortiter fecit. excanduit, ut ab infimis Dignitatem auté ecclefiafticam hoetiam dignitatum gra- mo per peccatum perdit, quia indignum dibus ipfas exturbariu- fe reddit ad ea, quæ competunt dignitatis fanciverit. Juftiffi- ti ecclefiafticæ, exercenda: quam quidem mo, inquam, zelo,qua- recuperare prohibetur: uno modo, quia non Fan Maf doquidé fimulata, qua- poenitet: unde Ifido. ad Maffianum epilis erat ipfarum vulpiŭ, æquitas tefte beatiffi fcopum fcribit (ficut in cadem dift. legiIn decret mo viro Hieronymo tur*c. Domino) Illos ad priftinos gradus redd.50. Do- duplex iniquitas. Et ta- ire canones præcipiunt, quos penitentia mino fan- tò magis in cafu prefenFlo, parùm ti. Magnus.n. ille Gre- præceffit fatisfactio, vel condigna peccatoru gorius Papa in Pafto- confeffio. At contra hi,qui à vitio corruptiorali, quod & hodie nis non emendantur, nec gradum honoris, 40 in experientiæ cæcutire nec gratiam recipiunt communionis.Secudo, nolentibus apparet, di- quia penitentiam negligenter facit, unde gis in Ecclefia nocet, in eadem diftin.* cap fi quis diaconus, di*In deer d. quam qui per verse ages citur: cùm in aliquibus nec compunétio bu50.c.fi quis nomen, vel ordinem Diaconus, fanctitatis habet. De militatis,nec inftatia orädi appareat,nec jelinquentem namque eu juniis, vel lectionibus eos vacare videamus, redarguere nullus fre- poffumus agnofcere,fi ad priftinos honores fumit:& in exemplum redirent, cum quanta negligentia permaculpa vehementer exteSo nerent. Tertiò, fi commifit aliquod peccaditur, quandò pro reverentia ordinis peccator tum, quod habet irregularitatem annehonoratur. Hæc ibi. xam. unde in eadem diftin. *ex Concilio *Dift.5o. Quæ plus jam in quorūF quis vi dam populorum falutis Martini Papæ dicitur:fi quis viduam, aut

Janum.

prin.

circa dium.

Quam.

me

nanimis canonum vo

cebat Nemo quippe ma

.1. Refer ex articuli conclufione

de his ve

கம்.

dalum eft populo Dei, tales perfonas fupra quòd multi fanctorum Je pofitas habere,qui autem de predictis pec- illorum, de quibus talia reprobi dicent, cecicatis abfconsè à le commiffis occultè facer- derunt in peccata mordoti confitentur, fi fe per jejunia, & elee- talia. Non ergo verifimofynas, vigiliafque,& facras operationes caretur de eis, ut verificatur, quòd pofteà purgare curaverint, his etia gradu proprio computatur inter filios fervato fpes venia de mifericordia Dei pro- Dei: nifi per penitentia, mittenda est. Et hoc e,pdf extrà de quali- quam egerunt, reftitutate ordinadorũ,* c. quæfitum.Si propofita ti effent in priftinam dignitatem.Item per hoc, crimina ordine judiciario coprobata,vel aliàs quod dicitur Apocal. lib. 1. tit. notoria non fuerint, præter reos homicidii, 14. Nemo poterat dice- 11. Et eft poft pænitentiam in fufceptis, vel jam fufci- re canticum, nifi illa ribus ord centu quadraginta qua- nationum piendis ordinibus impediri non poffunt. tuor millia: qui empti cap.176 AD PRIMU Mergo dicendu, eadé funt de terra, Hi funt, efi ultimă. PRIMUMergo ratio eft de recuperatione d virginitatis, quicum mulieribus nõ & de recuperatione innocétia, quæ perti- funt coinquinati; virnet ad fecúdaria dignitaté quoad Deum. gines,n,sue. Hifequütur D.1169. agnum, quocumque ie¶ Ad fecundum dicendum, quòd Hie- rit. Iftis,n. verbis maronymus in verbis illis non dicit, effe im- nifeftè datur intelligi, poffibile, fed effe difficile, hominem re- quòd in celo eft queda dignitas aliquibus fancuperare poft peccatum priftinu gradu, torum tàm fpecialis, quia hoc non conceditur, nifi perfectè ut ad cam alii per nulpœnitenti,ut dictum eft. * Ad ftatuta auté las fuas poenitentias, * In corp. 30 canonum, quæ hoc prohibere videntur, fuerint (ut in legendis quantumvis maximæ refpondet Aug. Bonifacio fcribens, ut vitis eorum patet xcconftitueretur in ecclefia, ne quifquam poft ftitui nuquam potuealicujus criminis pœnitentiam clericatum tint. Neminem.n. pof- en in fe dicere căticum ipsu, epift so. ad accipiat, vel ad clericatum redeat, vel in cle- nifi illa 144. millia Bonifaciu. aliquantu ricatu maneat, non defperatione indulge- importat illud, quod lum ante tia, fed rigore factum eft discipline,alioquin nunc diximus. Sed & finem epifto contra claves ecclefiæ datas difputabitur, lud fingulare, quasi ahoc idem fignificat il- to.. de quibus dictum est: Quæcumque folve- liis non conveniens, de ritis fuper terram,foluta erunt & in cœ- eis dictum,f. Hi fequun- loco nunc lo. Et pofteà fubdit:* nam & fanctus Da- tur agnum, quocumque proximè vid de criminibus mortiferis egit pæniten- illa virginitas eft, feierit. Porro dignitas dio. tiam, & tamen in honore fuo perstitit: & cundü contextum huc, beatum Petrum, quadò amariffimas lachry- innocentia eft fecunmas fudit, utique dominum negaffe peni- &tis Innocentibus, ut tuit, & tamen Apoftolus permanfit: fed patet in fefto ipforum, non ideò putada eft fupervacua posteriorum applicantem. Nec midoctorum diligentia: qui ubi faluti nihil rum. Innocentia namdetrahebatur, humilitati aliquid addide- que hoc commune cũ virginitate habet, ut runt experti ( ut credo) aliquorum fitas, dicitur in ad primum, pænitetias per affectatas honoru potétias.* quòd utraque, fi perda * al.pom ¶ Ad tertium dicendum, quòd illud tur femel, femper eft irrecuperabilis. Voluit pas. ftatutum intelligitur de illis, qui publi- ergo ad propofitum cam penitentiam agunt: qui poftmodùm noftrum perilla verba non poffunt ad majoré provehi gradum. B. Joannes Apoftolus Ná & Petrus poft negatione paftor oviu dicere, quòd ad pri ftinam tùm virginitaChrifti cóftitutus eft, ut patet Jo.ul.ubi et tis, tùm innocentiæ diChry.dicit,* Petr' poft negatione,& pœ- gnitatem nullus per in an. nitetiã aftedit, fe habere majore fidutiam ad poenitentiam quamcũ- parùm an que redire poteft. A te mediú, Chrifti,qui.n.in cena no audebat iterrogare, B. Auguft. quoque in to. 3. fed Joani iterrogatione comifit,huic poftea libr.de virginitate infiprepofitura fratru creditae,&no folü no co- nuatur id, quod in mittit alteri iterrogare,que ad ipsu pertinet, dicebatur. Lumbis acprincipio append icis fed de reliquo ipfe pro Jo.magiftru iterrogat. cinctis, & lucernis accenfis, expectate Dominum virgines, quandò veniat; afferatis ad nuptias agni canticum novum, quale nemo poterit dicere, nifi 144. millia fanctorum cytharedorum illibate virginitatis. Sequimini agnum : quia & agni caro utique virgo eft. Sequimini eum, tenendo perfeveranter, quod voviftis. Ardenter facite, quod potestis ne virginitatis bonum pereat: cùm nihil facere poffitis, ut redeat. Sequimini virgines, agnum, quocumque ierit. Toto vobis figatur in corde, qui pro vobis fixus eft in cruce. Hæc ibi. Quæ ideò adducta funt, quia, quoad non reditionem idem eft judicium de dignitate innocentiæ, quod de virginitatis. A Papa autem Leone X. per hoc, quod in Concilio Lateranenfi noviffi mo feff. feptima dicitur: leguntur literæ fubfcriptæ per Bernardinum Caravajal, & Federicum de fancto Severino, olim Cardinales, fuper materia abjurationis fchifmatis, & unionis Ecclefiæ, & confeffionis erroris ipforum, & venie petitionis propter fufcitatum ab illis fchifma, &cæter. Qui poft paucos dies in palatio Apoftolico priftine dignitati funt reftituti inconcitorio fecreto: post folemnem abjurationem fchifmatis, venientes ad palatium tanquam privati clerici, & ante pedes Pape abjuratofchifmate alta,& intelligibili voce. Hæc ibi in fumma conciliorum, Secundò vides: quomodò ex his benè penfatis, & applicatis doctrina præfens Angelica, &c.

60

eternæ difpendio:quàm ab alio relictam duxerit, non admittatur in prædicto libro, legi- ad clerum,quòd fi irrepferit, dejiciatur. Simus. Quæ & intellige à militer, fi homicidii aut facto, aut præcefimili (ut diximus antè) de dignitate mundana, pto, aut confilio,aut defenfione post baptif III. DE CONCLUS, mum confcius fuerit. Sed hoc non eft róne Non ergo pænitentia. R. peccati,fed roe irregularitatis. Quartò spPublica. S.Sic enim fe- pter fcádalum,unde & in eadem d. legitur quitur ex præmiffis. Na illud concilii ftatutum C.de his verò, Rabanus dicit: Hi,qui depre* Rabanus intelligitur de,&c.ut in henfi,vel capti fuerit publicè i perjurio,furin li.Tan, tex. Tunc, &c. ut patet to, atq; fornicatione, & cateris hujufmodi urd.50 C. tertia. Ratione enim criminibus, fecundum canonum facrorum fcandali prohibet quof- inftituta à proprio gradu decidant,quia scãdam à dignitatib.ecclefiafticis, & in eo, qui publicam pœnitentiam agit, præfupponitur etiam 70 peccatum notorium, feu fcandalofum. Non refpondet exprefsè textus ad auctoritatem Ezech. 44. innuens per hoc, quòd,dum refpondebat ftatuto concilii, refponfum etiam Ezechieli implicitè quodammodò volebat.Nam rone scandali etiam Levitæ ifti à functione facerdotii arcentur à Domino. Specialem .n. rationem ipfius exclufionis Levitarŭ adducens ibi Dominus ait. Pro eo, quòd miniftraverunt illis in confpectu idolorum fuorum, & facti funt domui Ifrael in offendiculum iniquitatis: idcircò levavi manum meam fuper eos, & non appropinquabunt ad me, ut facerdotio fungantur mihi.Regulam ergo hinc accipe: quòd, quandò fanctus Doctor exprefsè refpondet ad aliquid in argumentis dictum, & ad aliquid aliud ibi exiftens non refpondet: tunc refponfio ejus re vera non eft, licèt 80 videatur, diminuta; quoniam id, quod explicite dixit ad unum, vult effe dictum implicitè ad aliud. Et hoc, nifi quandò in tex. corp. vel circa, prædixiffet: unde poflet faciliter haberi folutio ad illud. APPENDIX.

Utilitas Xart,habes primò : quomodò per rationem oftendas, & rectè intelligas, meritò efse infinuatum à fcripturis, Papa Gregorio, Chryfoftomo, & Auguftin, quòd per pænitentiam homo reftituitur, & non reftituitur in priftinam dignitatem. A Gregor, quidem, & Chryfofto

dum Ecclefiam hoc să

conclufionem, ibi: Aliam verò. Tertiò rediens ad 2. membrum prioris
diftinctionis refpondet negativè ex ecclefiæ prohibitione propter 4-motiva,
ibi: Dignitatem autem, &c.

* Hom. 1.

Utrum opera virtutum in charitate facta poffint mortificari.
D QUARTUM fic proce-
ditur. Videtur, quòd ope
ra virtutum, in charitate
facta, mortificari non pof-
fint. Quod enim non eft,
non poteft: fed mortificatio
eft quædam mutatio de vita in mortem.

11. MINOR. Subirahere mercedem merenti eft injuftitia. œ. Nisi
quandò ipfe merens reddit fe indignum tali mercede per culpam fequente.
S. Quod quidem patet etiam à fortiori. Nam & ea, quæ homo jam acce- 40
pit, &c. ut in text. Tunc nihil, &c. ut patet ex articuli conclufione.
III. ILLATIO CONCLUSIONIS, Ergo videtur, quòd opera, &c. B.
Negatur illatio. §. Procedit enim ex fallacia fecundum non caufam,ut cau-
fam. Non eft enim, ut putat argumentum, propter for titudinem operum
peccati, &c. ut in text.

ARTICULUS

Utrum opera, mortificata per peccatum, per pænitentiam revivifcant.

Utilitas pro S. Eccl.

$45 4.d.14.q.3.

tu. Tunc nihil, &c, na. Sic autem remanent, quantum eft

ut patet ibid,

APPENDIX.

de fe, etiam poftquam per peccatum
mortificantur
, quia femper Deus il-
la opera, prout facta fuerunt, acce-
ptabit, & fancti de eis gaudebunt, fe-
Ex art habes primè: cundum illud Apoc. 2. Tene, quod habes,
quomodò ra-
per

tionem oftendas, meri- ne alius accipiat coronam tuam.
tò effe infinuatú à fcri- Sed,quod ifti, qui ca fecit,non fint ef.
pturis: quòd opera in ficacia ad ducendum in vitam æternam, 10
charitate facta, fi mor-

tificentur, poffunt per provenit ex impedimento peccati fuper-
pænitentiam revivifce- venientis, per quod ipfe redditus eft in-
re. Ut per hoc, quod dignus vita æterna. Hoc autem impedi-
dicitur Joel.z.Reddam, mentum tollitur per poenitentiam, in-
&c. fecundum quòd cũ
expofitione, & difcurfu quantum per eam remittuntur peccata ;
ponitur in argum, cont, unde reftat; quòd opera priùs mortifica-
Item per hoc: quod di- ta per pœnitentiam recuperant efficaciam
citur Galat. 3. Tanta
paffi eftis fine caufa; fi perducendi eum, qui fècit ea, in vitam e-
th fine caufa. Na per ly ternam, quod eft ea revivifcere. Et ita
fi tamen fine caufa,mo- patet, quòd opera mortificata per pæniten-
ftratur intentum. Vult tiam revivifcunt,
enim dicere Apoftolus

Galatis. Veftra infta- ¶AD PRIMUM ergo dicendum,
bilitas, qua ad dictum quòd opera peccati per poenitentiam ab-
pfeudo Apoftolorü le- olentur fecundum fe; ita, f. quòd ex eis

4-3.9.1.ONCL, Impoffibi

d.159.1.2. 3.9.4.05.

*a.prac,

tiam.

le eft, quòd opera

20

Ad tertium dicendum, quòd ille, qui
per pœnitentiam refurgit in minori cha-
ritate, confequetur quidem præmium ef-
fentiale, fecundum quantitatem charita-
tis, in qua invenitur, habebit tamen gau-
diú majus de operibus in prima charitate
factis, quá de operibus,quæ in fecunda fe.
cit, quod pertinet ad premiú accidentale. gelica, &c.

Ad fecundum dicendum, quòd o- jus noxia inftabilitatis
pera in charitate facta non mortificantur propofito refipifcatis
per penitétiam veram,
fecundum fe, ficut dictum est,* fed folùm runc illa priftina patie? *in cor..
per impedimentum fuperveniens ex par- tia non erit vobis am-
te operantis. Animalia autem moriuntur pliùs fine caufa, ideft
fruftratoria: hoc eft,
fecundum fe, inquantum privantur prin- per pænitentię vigorem
cipio vitæ, & ideò non eft fimile.
revivifcet non quidem
in fe, quia fic femper
viva manfit, cùm nata
fit viva,utpote in chari-
tate, fed revivifcet vo-
bis, ideft ad utilitatem
veftram. Secundo vides:
quomodò ex iis benè
penfatis, & applicatis
doctrina præfens An-

ARTICULUS

Utrum per pænitentiam fubfequentem

D SEXTUM fic procedi-
tur. Videtur, quòd per pe-
nitentiam fubfequétem et-
iam opera mortua, quæ

fcilicet non funt in charita

30

mortua, five effectivè, te facta, vivificentur. Difficilius enim vi-
fiant viva per pœniten- detur, quòd ad vitam perveniat illud,
PROB. 1. Quia o quod fuit mortificatum, quod numquam
fit fecundum naturam, quàm illud, quod
pera mortua effectivè, i.
peccata, per poeniten- numquam fuit vivum, vivificetur: quia
tiam abolentur, ut pa- ex non vivis fecundum naturam aliqua
tet Hebr. 6. item quæft. viva generantur: fed opera mortificata
86.art. 1.Secunda pars,
I. privativè, &c. proba per poenitentiam vivificantur, ut dictum 40
tur. Quia opera dicun- eft.* ergo multò magis opera mortua vi-
tur privativè mortua ex vificantur.

efficaciam ad vitam æternam deperdant, affirmativè concludit, ibi: Sed, quod ifti, &c.

SEXTUS.
etiam opera mortua vivificentur.
Hebr.9.fanguis Chrifti emundabit confcien-
tias nostras ab operibus mortuis,hæc igitur
opera mortua non vivificantur per pani-
tentiam, fed magis abolentur, fecundum
illud Hebr.6. Non rursus jacientes funda-
mentum pœnitentia ab operibus mortuis.
¶ Alio modo dicuntur opera mortua
privativè, f. quia carent vita spirituali,
quæ eft ex charitate, per quam anima
Deo conjungitur, ex quo vivit,ficut cor-
pus per animam: & per hunc modum et-
iam fides, quæ eft fine charitate, dicitur
mortua,fecundum illud Jac.2. Fides fine o-
peribus mortua eft, & per hunc etiam mo-
dum omnia opera, quæ funt bona ex ge-
nere,fi fine charitate fiant, dicuntur mor-
tua, inquantum fcilicet non procedunt ex
principio vitæ, ficut, fi dicamus fonum
cithara vocem mortuam.

a charitate, ut patet, & vetur effectus: fed caufa, quare opera de per pœnitentiam non genere bonorú fine charitate facta,nó fuepoteft fieri, quòd eadem rút viva,fuit defectus charitatis,& gratiæ: opera, quæ priùs à cha- fed ifte defectus tollitur per penitétia. erritate non procefferunt, procedant nunc ab ipfa, go per penitétia opera mortua vivificatur. ut patet ex eo, quòd illa 3. Prætereà Hieron, dicit, * Si quanopera,cùm jam tranfie- dò videris inter multa mala opera facere pec• In illud rint,non poffunt eadem catorem quemquam aliqua,quæ justa funt, Aggi, numero resumi. feminaftis, Im DE MAJORI, non est tam injuftus Deus, ut propter mulDifficilius videtur. B. tamala oblivifcatur paucorum bonorum : In rebus naturalibus §. fed hoc maximè videtur, quandò mala Tunc nihil, &c. Nam articuli conclufio, ut præterita per penitentiam tolluntur.ergo de fe patet, loquitur in videtur,quòd poft penitentiã Deus remumoralibus; & in his eft neret priora bona opera in ftatu pecccati 60 liùs mortificatum revi facta, quod eft ea vivificari.

f.6.

è contrario, ideft faci

textum.

vifcere,qua illud, quod ¶ SED CONTRA eft, quod Apost.
numquam fuit vivum, dicit 1. Corinth. 13. Si distribuero in cibos
ut patet confideranti pauperum omnes facultates meas, & fi tra-
II. MINOR. Ifte de- didero corpus meum ita,ut ardeam, charita-
fectus tollitur per pa- tem autem non habuero, nihil mihi prodest:
nitentiam. B. Negatur. hoc autem non effet, fi faltem per pœni-
S. Non enim operibus tentia fubfequenté vivificarentur. non er-
tranfactis à principio
vitali non factis,præfta- go penitétia vivificat opera priùs mortua. 70
tur,fed acc preftari pot- RESPONDEO dicendum, quòd

cul

Ubi cóftat, quòd fic exponědů eft ly nihil mihi prodeft,i, nih. mihiumquam prodeffe poteft. Nifi.n.exponendum fic D. Th.proeffe vidieox Tutori tati illi non fubfumpfiffet ly hoc autem non effet, fi faltem per pœnitentiam fubfequente vivificaretur. Potuiffet fiquidem negari ly bec autem non effet, dicendo, quòd fufficiebat ad poftolicum exponere ly nihil mihi prodeft.f. pro tempore tantú illo,quo extra chatitatem tale opus fiebat. Quia verò fic replicari jure no polfe, vidit fanctus doctor ex eo, quòd Apoftolum abfolutè locutum

¶ Sic igitur differentia mortis, & vitæ in operibus eft fecundum comparatione ad principium, à quo procedunt: opera autem nó poffunt iterùm à principio procedere,quia tranfeunt, & iterùm eadem numero refumi non poffunt, unde impoffibile est,quòd opera mortua iterùm fiant viva per pænitentiam.

ADPRIMU Mergo dicendum, quòd in rebus naturalibus,tàm mortua, quàm mortificata carent principio vitæ:fed opera dicútur mortificata,no ex parte principii,ex quo procefferut,fed ex parte îpediméti extrinfeci: mortua autem dicitur ex parte principii,& ideò nó eft fimilis ratio.

verificandü fenfum A

oportebat abfolutè,i.fi-
ne coarctatione ad præ-
miffam differétiam te-
rectè, &efficaciter illi di-
poris, intelligere: ideò
&to fubfumpfit ly bac
aut non effet,fi per, &c.
Item infinuatur idipsū
Ad fecundum dicendum, quòd ope- bus maloru hoium u-
per hoc, quod de operi-
ra de genere bonorum fine charitate facta niverfaliter dicitur Sap.
dicuntur mortua propter defectum cha- 4. Fructus illorum inu-
ritatis, & gratiæ, ficut principii, hoc au- tiles,& acerbi ad man-
tem non præftatur eis per poenitentiam pri.Si.n. fructus corü de
fequentem,ut ex tali principio procedant; genere bonorú,nã quã-
unde ratio non fequitur.
doq,bonu morale agut,

¶Ad tertium dicendum, quòd Deus
recordatur bonorum, quæ quis facit
in ftatu peccati, non ut remuneret ea

ducadu,& ad nihili a

cùm peccata non tollat totaliter bonü naturæ, 1.2.9.85.4.2. immònec infidelitas, 2.2.9.10.4.4. poffent aliquandò vivificari,tunc nō dicerentur abfolutè fructus inutiles,&,quod magis fonat in futurum,ad nihilū apti. Nec igitur actu vivificabuntur unquã, nec in potentia; quia, cùm ad nihilum fint apti,de neceffitate fequitur,quòd ad hoc, ut quadoque vivificentur,non funt apti. Item infinuatur per dictum Pfalm. 89. Quæ pro nihilo habentur, eorum anni erunt .Anni,n, malorum, ideft, ali