tur ex peccato ultimo perpetrato, quod ex prioribus, ideft ex priorum dimiffione aggravatur: fed non inquantum caufabatur ex illis peccatis priùs dimiffis. Cæterùm hoc non eft, peccata dimiffa quas fecit, etiam præcedens pœnitentia 4.85.4.3 redire fimpliciter, fed continetur, cùm fuprà dictum fit*, pœniredire fecundum quid. PROB. 1. Quia con- tentiam effe partem juftitiæ. ergo, pofttingit, quòd peccatum quam pœnitens peccat, non imputatur mortale fequens pani- ei præcedens poenitentia, per quam contentiam virtualiter co- fecutus eft veniam peccatorum. redeunt tinet reatu prioris peccati, feu priorum pecca- ergo illa peccata. torum, inquantum, fa- 4. Prætereà. Peccata preterita per graliquis homo fecundà pec- tiam teguntur, ut patet per Apostolum cans, &c.ut in tex.ufque Roman. 4. inducentem illud Pfalmifta ad ly quam peccatorem fuftinere, & hoc eft, 31. Beati,quorum remiffa funt iniquitates, peccatü fequés ex prio- quorum tecta funt peccata: fed per pecru dimiffione aggrava- catum mortale fequens gratia tollitur. ri, ideòque per iftud fe

1Q

quens illa priora dimif- ergo peccata, quæ fuerant priùs commif-
fa quodammodò redire. fa, reinanent detecta; & ita videtur,quòd 29
Secunda verò pars, fed redeant.

non inquantú, &c.Pro-
batur primò: Quia opus
Dei non poteft irritari lus dicit Roman. 11. Sine pænitentia funt
per opus hominis,ut pa- dona, & vocatio Dei: fed peccata pœni-
tet ex Roman. 3. Num- tentis funt dimiffa per donum Dei.
Dei.ergo
quid incredulitas illoru
fidem Dei evacuabit per peccatum fequens non redeunt di-
& remiffio peccatorum miffa peccata, quafi Deus de dono re-
Refertur priorum eft opus Dei, miffionis poeniteat,

SED CONTRA eft, quod Apofto

dift.4 cap. caufa, f. Deus,remiffio

doc depan. ut patet. Secundò, quia 5. Prætereà. * Auguftinus dicit in li-
Qui rece nem priorum peccatoru bro refponfionum Profperi: Qui recedit
diridhabet fecit, non cum aliqua à Chrifto,& alienatus à gratia finit
Profp. in
refpon. ad conditione in futurum hanc vitam; quid, nifi in perditionem
fecundam dependente, fed abfolu-
rationem tès alioquin nec gratia, vadit; fed non in id,quod * dimiffum est, re-
Gallorum. nec gratiæ facramenta cidit, nec pro originali peccato damnabitur.
RESPONDEO dicendum, quòd (fic-

Jum

effent fufficiens caufa

30

*4.86.ar.4.
al. remif remiffionispeccatorum: ut fuprà * dictum eft) in peccato mortali
quod eft erroneum, & funt duo, fcilicet averfio à Deo, & conver- 40
fi caufa abfolutè poni
tur, effectus etiam ab- fio ad bonum creatum. Quicquid autem
folutè ponitur, eft ex parte averfionis in peccato mortali,
COROLL. Ergo ex fecundum fe confideratum,eft commune
hoc ultimo probationis
medio patet ; quàm fint omnibus peccatis mortalibus; quia per
& gratiæ divinæ, & le- quodlibet peccatum mortale homo aver-
gis novę facramentis in titur à Deo: unde & per confequens ma-
jurii illi confeffarii, fi
qui tamen tam infenfa cula, quæ eft per privationem gratiæ, &
ti, tanquam fub quodã reatus pœnæ æternæ communia funt o-
zelo,fed non fecundum mnibus peccatis mortalibus; & fecun-
fcientiam, inveniantur, dum hoc intelligitur id, quod dicitur Ja-
qui abfolverent pœnité-

redeant per peccatum mortale fe- femper. Deus enim
propter actus numera-
quens.
les illorum peccato-

*

¶ Quibufdam igitur vifum eft, quòd rum, quæ femel per fimpliciter etiam hoc modo redeant; gratiam fuam dimifit, fed hoc non poteft effe: quia opus Dei numquam ampliùs priyabit hominem gratia, per opus hominis irritari non pot- neque reum æternæ pe eft. Remiffio autem peccatorum prio. na judicabit: juxta il lud Rom. 11. Sine perum fuit opus divinæ mifericordiæ ; nitentia funt dona Dei, unde non poteft irritari per fequens pec- Per peccatum igitur fe catum hominis, fecundum illud Rom.3. quens licèt tollatur graNumquid incredulitas illorum fidem Dei e- tia non tamen peccata vacuabit? & ideò alii ponentes peccata detecta, ita quòd fit præcedentia remanent redire, dixerunt, quòd Deus non remit homo propter illa in decret de tit peccata pœnitenti poftmodùm pecca- feipfis confiderata pri- Penit. 4. turo fecundum præfcientiam, fed folùm vandus gratia, aut 6.7.8. pœnæ æternæ adjudifecundum præfentem juftitiam præfcit candus. Et ideò, licèt .n. fe pro his peccatis eum æternaliter pu- per ipfum gratia tolla niturum, & tamen per gratiam facit eum tur; non tamen redeunt præfentialiter juftum: fed nec hoc ftare peccata præterita jam dimissa. poteft: quia,fi caufa abfolutè ponatur,& effectus ponitur abfolutè. Si igitur non abfolutè fieret per gratiam, & gratiæ facramenta peccatorum remiffio, fed cum

APPENDIX.

Unlites

pro Eccl.

Ex quomodo per Das.

: 'Dei. & rectè intelligas, merationem & oftendas, ritò effe infinuatum à fcripturis, Papa, &

cata femel dimiffa non

quadam conditione in futurum dependente,fequeretur,quòd gratia, & gratiæ facramenta non effent fufficiens caufa remiffionis peccatorum, quod eft erroneum, utpote derogans gratiæ Dei, Et ideò nullo modo poteft effe, quòd ma- Auguftino, quod peccula, & reatus præcedentium peccatorum redeuat per peccatum redeant, fecundum quòd ex talibus actibus fequens. A fcripturis caufabantur. Contingit autem, quòd fe- quidem per hoc, quod quens actus peccati virtualiter continet dicitur Roman. 11. reatum prioris peccati, inquantum f.ali- Sine, & cætera. A D. Auguftin, autem per quis homo fecundò peccans, ex hoc ipfo ly Qui recedit, & videtur graviùs peccare, quam priùs pec- cætera, ut de his duocaverat, fecundum illud Roma. 2. Secun- bus ponitur in argudum duritiam tuam, & cor impenitens lafio quoque per hoc, ment, cont. A Papa Getes cum conditione ali- cobi fecundo. Qui offendit in uno, factus qua in futurum depen- eft omnium reus: fed ex parte converfio- thefaurizas tibi iram in die ira, ex hoc, fci- quod dicit: Divina cle dente. Quod enim non nis peccata mortalia funt diverfa, & in- licet folo,quòd contemnitur Dei bonitas, mentia dimiffa peccafacit Deus, non audeat homo. An amulamur terdùm contraria. Unde manifeftum quæ ad pœnitentiam expectat. Multò au- redire non patitur, Dominum? Numquid eft, quòd ex parte converfionis peccatum tem magis contemnitur Dei bonitas, fi Hæc ille, ut recitatur, fortiores illo fumus 1. mortale fequens non facit redire peccata poft remiffionem prioris peccati fecundò De panit. dift.4. Dixi ly 1. DE CONCLUS, mortalia priùs abolita: alioquin fequerepeccatum iteretur: quantò majus eft be- & recte intelligas: ut Redeunt peccata. R. Ut tur, quòd homo per peccatum prodiga-neficium, peccatum remittere, quàm trarias in verbis, fed no confiderata ex parte a- litatis reduceretur in habitum, vel difpo- peccatorem fuftinere. Sic igitur per pecca- in fenfu, à præmiffis difverfionis abfolutè.§. Sic fitionem avaritia priùs abolitæ: & fic tum fequens pænitentiam redit quodammo- crepare; & confequenenim.i,in hoc fenfu,proter,ut fcias tu ab articucedit ex premiffis. Nam contrarium effet caufa fui contrarii,quod dò reatus peccatorum priùs dimifforum,non lo ifto edoctus, cas in illud verbum Aug. vi- eft impoffibile: fed, confiderando in pecca- inquantu caufabatur ex illis peccatis priùs bono fenfu gloffare, cũ detur intelligendum, tis mortalibus id, quod est ex parte averfio- dimiffis, fed inquantum caufatur ex peccato inveneris. Nam,præter & cætera, ut in textu. nis abfolutè, per peccatum mortale fequens ultimò perpetrato, quod aggravatur ex pec- ctrina habuifti conclumò etiam argumentum redit illud, quod fuerat in prioribus peccatis catis prioribus, & hoc non eft peccata di- fiones de hac materia ftat pro concl. fecunda ante dimiffionem, inquantu per peccatum 70miffa redire fimpliciter, fed redire fecun- claras; habuifti etiam, tanquam probatio e mortale fequens homo privatur gratia, dum quid, inquantum, fcilicet virtualiter velut omniü circa maII. DE MINORI, & fit reus pœnæ æternæ, ficut & priùs in peccato fequenti continentur.

Corin. 10.

Tunc nihil, & cæt. I

jus.

m

Nifi rediret. B. Perite- rat.

fenfum habet Beda, ut

e

rationem actus, i. nifii- Verùm, quia averfio in peccato mor
teraretur. §. Hunc enim tali ex converfione quodammodò caufa-
patet in tex. Vide quæft. tur, recipiunt ea, quæ funt ex parte aver-
84. articulo 8. ad pri- fionis quodammodò diverfitatem per
mum. Tunc nihil, & comparationem ad diverfas coverfiones,
cætera, ut patet. Nam

tertia conclufio articu ficut ad diverfas caufas: ita, quòd fit a- 80 næ,ficut & priùs,non tamen omninò pro- fequenti continentur ; * Profper.

li, quoniam argumentu lia averfio,& alia macula, & alius reatus,
impugnare intendit,non

loquitur de reditu peccatorum in illo fenfu, quafi quòd homo jufti.
ficatus non poffit pofteà pati recidivum, ideft iterare actus fimiles prio-
rum peccatorum fibi priùs dimifforum; maximè fi magna cura non
fibi caveat: fed loquitur de reditu eorum in alio fenfu,
ut ibi
patet.
HII DE CONCL. 1. Non imputatur ei præcedens penitentia. R. Quan-
tum ad meritum vitæ æternæ. §. Sic enim .i. in học fenfu fequitur ex præ-
miffis. Nam per peccatum fequens juftitię priores, & cætera, ut in textu,
Tunc nihil, & cætera. Sufficit enim, quòd quantum ad remiffionem cul-
pæ præcedens pænitentia adhuc poft fequens peccatum imputetur, ut pa-
tet ibid. Immò, quia, ut fic, imputatur; ideò peccatum fequens reddi-
tür gravius,

pter eandem rationem. Unde * Auguft. ratione, videlicet, in- in re/pot.
gratitudinis ut ex- fione ad fe
plicat artic. fecundo, text, corp. princip. Ac fi, in propofito ipfo-
rum dubitabilium, dicatur. Si quæ aliquorum dicta affirment, quòd
peccata jam dimiffa redeunt per hoc, quòd homo poft illorum dimifli- refertur de
onem peccat de novo; ipfa dicta non funt intelligenda de illorum red-
ditu fimpliciter, fed reditu fecundum quid. Et,fi que dicta negent, quòd c.Quirce
peccata jam dimiffa redeunt per, &c. ipfa funt intelligenda de reditu tan- dir.
eùm fimpliciter. Ut breviter ad omnia refpondeamus. Redeunt fecun-
dum quid non redeunt fimpliciter. Secundò vides: quomodò ex
prædictis, fcilicet fcriptura, & patribus, benè penfatis, & applicatis
doctrina præfens Angelica viciffim declarétur, atque confirme

falnom id, in lib. de refponfionibus Profperi, cùm dixiffet, quòd † non in
quod id, quod remiffum eft,recidit, nec pro originali peccato damnabi-
tur, fubdit: qui tamen propter poftrema crimina ea morte afficie-
tur,quæ ei propter illa, quæ ei remiffa funt, debebatur: quia, f. in-
currit mortem æterna, quam meruerat per peccata præterita.
¶ Ad fecundum dicendum, quòd in illis verbis non in-
tendit dicere Beda, quòd culpa priùs dimiffa hominem op-
primat per reditum reatus præteriti, fed per iterationem a-
aus.

10

vitæ æterna,non tamen inquantum erant impeditivæ peccati:
unde, fi aliquis peccet mortaliter,poftquam reftituit debitum,
non efficitur reus, quafi debitum non reddidiffet,& multò mi-
nùs traditur oblivioni penitentia priùs acta, quantum ad re-
miffionem culpa, cùm remiffio culpæ magis fit opus Dei,
quàm hominis.

¶ Ad quartum dicendum, quòd gratia fimpliciter tollit
maculam, & reatum penæ æternæ. Tegit autem actus pecca-
ti præteritos, ne, fcilicet,propter eos Deus hominem gratia
privet, & reum habeat penæ æternæ : &, quod gratia femel fe-
cit, perpetuò manet.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

minato, fub fecundo negativè refpondet, & ad primum deindè redi-
ens affirmativè concludit. Secundò explicat, in quo fit difficultas mote 20
quæft. ibi: verùm, quia, &c. Tertiò duas affert opiniones, & rejicit, ibi:
Quibufdam, &c. Quartò quæftioni fic intellectæ refpondet negativè, quo-
ad fimpliciter, affirmativè, quoad fecundum quid, ibi: Et ideò nul-
lo, &c.

I

Nar. 1.q. 88. circa illud: homo fecundò peccans ex hoc ipfo videtur gra-
viùs peccare, quàm priùs peccaverat : dubium occurrit: nam falfum
videtur fecundum peccatum effe gravius primo, immò totum oppofitum;
quoniam primum peccatum eft cafus ab innocentia, fecundum autem ad-
dit fordem fordi, juxta illud: Qui fordidus eft, fordefcat adhuc, Conftat
autem,majoris ingratitudinis effe peccare contra beneficium innocentiæ,
ex quo aggravatur primum peccatum quàm contra beneficium 30
expectationis ad pœnitentiam, ex quo aggravatur fecundum pecca-

Sot. 4.fent. dift. 16.914.

1.art. 2. 3. 4.

SUPER Q. LXXXVIII.

ART. II,

CONCL. 1. Per

quodlibet peccatū

4.d..q.1. fequens peccata priùs
for.&.3. dimifsa redeunt ratio-

ARTICULUS

riori non fimpliciter, fed fecundum quid, hoc eft fecundum aliquam certā fpecialem rationem:puta, quia pofterius peccatum eft contra fuftinentë indignum fuftineri. Et ideò cum hac doctrina ftat, quòd primum peccatum fuerit ex propria fpecie gravius, puta blafphemia Dei, fecundò,exiftéte peccato gulæ, & fecundum rationem ingratitudinis, puta, quia primu fuit contra beneficium innocentiæ, fecundum autem, etiamfi leviffimum ex fua fpecie mortale effet, femper habet hanc aggravantem circumftantiam ingratitudinis ex priore peccato confurgentem, quòd eft contra hoc beneficium expectationis indigni ex priore commiffo peccato: fecundum hanc enim circumftantiam gravius eft fecundum peccatum, quàm primu. Et hinc Auctor ad fimilem gravitatem fecundum fimilem circumftantiam procedit in litera, peccatum enim poft pœnitentiam, ut in tertio patet articulo, non oportet effe gravius abfolutè peccato dimifso, fed femper eft gravius fecundum quid, hoc eft fecundum hanc circumftantiam, qua eft contra eum, qui remifit priora peccata: fecundum hanc enim circumftantiam peccatum poft pœnitentiam continere dicitur virtualiter peccata priùs dimifsa, quia ex illis peccatis confurgit hæc circumftantia aggravans peccatum poft pœnitentiam.

SECUNDUS.

Videtur, quòd peccata dimiffa
non redeant per ingratitudiné,
ne ingratitudinis, ideft quæ fpecialiter eft fecundum quatuor ge-
ex eo, quòd aliquid fit nera peccatorum, fcilicet fecundum odi-
contra beneficium. um fraternum, apoftafiam à fide, contem-
TNOT. Præfens co-
clufio eft quafi brevis ptum confeffionis, & dolorem de pani-
replicatio conclufionis tentia habita, fecundum quòd quidam
tertia primi articuli, metricè dixerunt.

& ejus declaratio: ideò

intelligatur de reditu,

ut illa ibi.

PROB. Quia ho

mo per quodlibet pec

eft fallacia fecundum
non caufam,ut caufam.
II. DE CONCLUS.
Ipfa etiam redeunt per
ingratitudinem. B.Ċō-
ceditur, §. Nam peccata
venialia, & ipfum,
ly funt hae peccata re- *lib.2.cöf.
&c. ut in tex. ufque ad
missa. Tunc tamen ni- c. 7. ante
hil eft contra articulü. medio,to 1.
ITEM DE CONCL.
Videtur, quid per pec-
cata venialia redeant

peccat a dimiffa. B. Ne

catum veniale nullus

DSECUNDUM fic proceditur. 40 peccatum vitamus: dicit enim Auguft.*
in 2. confeff. Gratiæ tuæ deputo,quæcun-
que peccata non feci. Majus autem donú
eft innocentia, quàm etiam remiffio o-
mniú peccatorü. ergo non minùs eft in-
gratus Deo, qui primò peccat poft inno.
centiam, quàm, qui peccat poft peni- gatur. S. Nam per pec-
tentiam, & ita videtur, quòd per ingra- fit ingratus. Vide fecu-
titudinem, quæ fit fecundum peccata dum refponfum tex.ly
prædicta, non maximè redeant peccata non tamen per peccatú,
dimiffa.
III. DE MAJORI.
Poft majus beneficium "lib.4. dia-
acceptum. B Cujus ma-
joritas penfetur ex par-
Tunc nihil, &c. Nam
te recipientis illud. §.
ad minorem, & refidu-
um argumenti dici-
tur, quòd beneficium
dupliciter, &c. ut in
aliquod habet penfari

Fratres odit, apoftata fit, fpernitq; fateri,
Panituiffe piget,priftina culpa redit.

catum mortale, cùm Tantò enim eft major ingratitudo, qua-
ipfo Deu offendat, red- tò gravius eft peccatum, quod quis con-
ditur Deo ingratus, qui
peccata priora dimifit, tra Deum committit poft beneficium re-
ut patet ex terminis. miffionis peccatorum: fed quædam alia
cialiter ingratitudo ho- mia contra Deum, & peccatum in Spiri-
CONCL. 2. Spe- peccata funt his graviora, ficut blafphe-
rum peccatorum, ideft

inclufa in his peccatis, tum fan&tum. ergo videtur, quòd pec-
fcilicet odio fraterno, cata dimiffa non redeant magis fecun-
apoftafia à fide,dolor de dum ingratitudinem commiffam, fecun-
peccatis, contemptus dum hæc peccata, quàm fecundum

dolore præhabito de

confeffionis facit redire alia.

peccata priùs dimifsa.

*Habetur T PROB. Quia ho

das.

contemptufque confeffio

60

2. Prætereà. * Rabanus dicit: Ne
de pen. dif. rum quatuor peccato- quam fervum tradidit Deus tortoribus,
.c.si Fu- rum fingula, fcilicet o- quoadufque redderet univerfum debitum, 70
dium fratris, apoftafia quia non folùm peccata, quæ poft baptifmu
à fide, dolor de dolore homo egit,reputabuntur ei ad pœnam, fed
præhabito de peccatis,& originalia, quæ in baptismo sunt ei di-
nis, funt non folùm mifsa: fed etiam peccata venialia inter
contra beneficium, ut debita conputantur, pro quibus dici-
illa, de quibus inten-
dit prima concluf. fed mus; Dimitte nobis debita noftra. ergo i-
etiam contra formam pfa etiam redeunt per ingratitudinem,
beneficii, ut fingillatim & pari ratione videtur, quòd per pecca-
ta venialia redeant peccata priùs dimiffa,
his graviora B.Non ta- & non folùm per peccata prædicta.
men funt directiùs op- 3. Prætereà. Tantò eft major in-
pofita beneficio remif- gratitudo, quantò poft majus benefici-
fionis peccatorum.§.id-
eft non tamen funt dire um acceptum aliquis peccat: fed benefi-
Aiùs contra forma be- cium Dei eft etiam ipfa innocentia, qua
neficii. Tunc nihil, &c.

RESPONDEO dicendum, quòd
(ficut fuprà dictum est) peccata dimif. E
*
fa, per penitentiam redire dicuntur, in-
quantum reatus eorum ratione ingrati- ritò efse infinuatum à pro Eccl. S.
tudinis virtualiter continetur in pecca-
to fequenti. Ingratitudo autem poteft
committi dupliciter: uno modo, ex eo,
quòd aliquid fit cótra beneficium.& hoc
per omne peccatum mortale
, quo
Deum offendit, redditur homo ingratus
Deo, qui peccata remifit. & fic per quod
libet peccatum mortale fequens redeunt
peccata priùs dimiffa, ratione ingratitu-

modo

fcripturis, & Greg.quòd Del.
fpecialiter per ingrati-
odio fraterno, & aliis
fimilibus, redeunt pec-
cata dimifsa. A fcri-
quod narratur Marsh.
pturis quidem per hoc,
18. de fervo illo jam
abfoluto à debito decē
millium talentorum:
qui ideò pro dimiffis i-
dinis.
pfis talentis pofteà mif-
¶ Alio modo committitur ingratitu- fus eft in carcere omnia
do, non folùm faciendo contra ipfum illa redditurus, quoni-
beneficium, fed etiam faciendo con- am benefactori de rece-
pto beneficio fuit ingra-
tra formam beneficii præftiti: quæ qui- tus, per hoc, quòd no-
dem forma, fi attendatur ex parte be- luit imitari benefactore
nefactoris, eft remiffio debitorum. Un- fuu in miferendo alteri
confervo fuo: quinim-
de contra hanc formam facit, qui fra- mò cu pro centü dena-
riis fibi debitis malè tra-

&tavit. Quod, ut clariùs videas fervire huic propofito, vide cóparationem
fequentem.Legitur Luc. 17. de decem leprofis novem fuifse Chrifto bene-
Nnn 2 factori

Tertia S. Thome.

1

2

*al,recipit.

factori tàm ingratos, ut nec ad referendum ei de tanto beneficio gratias redirent: & tamen cos propter hoc iterùm in lepram incidiffe, non legimus. Notato horum differe

tiam, ut perpedas,quòd tri petenti veniam non remittit: fed otextus conclufionis art. dium tenet. Si autem attendatur ex parte non fine caufa dixit ly Specialiter. Servus ille, pœnitentis, qui *accipit hoc beneficium, & novem hi leprofi co invenitur ex parte ejus duplex motus libeveniüt in ingratitudine, ri arbitrii; quorum primus eft motus libeut patet, fpecialiter ta ri arbitrii in Deum, qui eft actus fidei forme folus fervus propter fuam ingratitudine pu- mate, & contra hoc facit homo apostanitur i hoc,quòd debita tando à fide; fecundus autem eft motus fibi priùs dimiffa red liberi arbitrii in peccatum, qui eft actus cunt. Scis quare? Audi, quare. Servum feciffe poenitentiæ. Ad quem primò pertinet (ut *y. 85.art, non tantùm contra be- fuprà dictum eft)* quòd homo deteftetur neficium, fed etiam co- peccata præterita, & contra hoc facit ille, tra formam beneficii, habemus ex Euangelio: qui dolet, fe poenituiffe. Secundò pertileprofos verò cötra be- net ad actum pœnitentiæ, ut pœnitens neficium quidem venif proponat fe fubjicere clavibus ecclefie per fe legimus, fed non con- confeffionem, fecundum illud Pfalmi 3 r. tra formă beneficii. Ad fervum enim illum, ex- Dixi, confitebor adverfum me injuftitiam probrando ejus ingrati- meam Domino, &tu remifisti impietatem tudine, dicit Dominus peccati mei, & contra hoc facit ille, qui fuus Matth. 18. Omne contemnit confiteri, fecundum quòd prodebitum dimifi tibi,quoniam rogafti me. Nonne pofuerat. ergo oportuit, & te mi

506.

538

1:4.2.9.30

Et ideò dicitur, quòd fpecialiter in-
fereri confervi tui:ficut gratitudo horum peccatorum facit redire
&ego tui mifertus fum?
In his verbis inf ice for peccata priùs dimiffa.

mam beneficii conten- AD PRIMUM ergo dicendum,quòd
quoniam rogafti me: in- tis, quia fint cæteris graviora, fed quia
tam in ly dimifi tibi, hoc non dicitur fpecialiter de iftis pecca-

fpice, & ingratum pec

caffe cotra iftam formā

in ly oportuit, & te mifereri, ficut ega tui mifertus fum. Ac fi exprefsè dica-
tur: Periifti à me veniam, ego conceffi illam tibi, en forma procedendi in
beneficio dato, confervus petiit à te veniam, tu non concessisti illam ei; en

Sot. 4. fent, dift. 16,
q. 1. ari. 3.

SUPER Q.LXXXVIII,

ART. III,

CONCL. No eftner

ta mortalia, inquantum contemnitur Dei nifi hic alienigena. Patet enim hic, quòd agbeneficium, quo hæc peccata funt remif- gravatam quidem illofa: non tamen per peccatum veniale ali- rum ingratitudinem efquis incurrit ingratitudinem: quia ho- fe oftendit ex comparamo peccando venialiter non facit contra genam, fed cos contra Deum, fed præter ipfum, & ideò per pec- beneficii formam peccata venialia nullo modo peccata dimif- caffe, non annotavit, A fa redeunt.

tione ad unum alieni

B. Greg, autem id in principio appen, dictü

¶ Ad tertium dicendum, quòd bene- infinuatur per hoc ficium aliquod habet penfari dupliciter quod dicit,ut in argu. uno modo ex quantitate ipfius beneficii, & contr.Ubi, pro text, ly fecundum hoc innocentia eft majus Dei aliis, recole Masina de beneficium, quàm pœnitentia, quæ dici- logicale, f.De fimilibus tur fecunda tabula poft naufragium: alio ide eft judiciu: & mox, modo poteft penfari beneficium ex parte tuor süt fimilia, videbis vifo, quòd illa quarecipientis, qui minùs eft dignus, & fic veritate ipsa,f.quòd camagis fit fibi gratia: unde & ipfe magis de ratio eft de aliis.Por eft ingratus, fi contemnat. & hoc mo- rò, omnia quatuor effe fimilia, docuit text. 30 do beneficium remiffionis culpæ eft ma- corp. quandò, ca conjus, inquantum præftatur totaliter indi- venire in hoc, f. quòd gno, & ideò ex hoc fequitur major ingra- funt contra formam betitudo.

ARTICULUS

dinftinguit,& ad primé subdistinctionis membrum reducit Apoftafiam à fidejad fecundum duo pertinere declarat, ad quorum primum reducitur dolor de penitentia habita; ad secundum cōtēptus confeffionis,ibi: Alio modo,&c. Tertio ex dictis generali cöclufione quelito refpödet,ibi:Et ideò dicitur, &c.

TERTIU S.

Utrum per ingratitudinem peccati fequentis confurgat tantus reatus, quan-
tus fuerat peccatorum

D TERTIUM fic proceditur.
Videtur,quòd per ingratitu-
4. d. 13.q. cetle,quòd propter
dine peccati fequentis con-
ingratitudinem per pec-
furgat tantus reatus, quan-
catum fequens redeat
tus fuerat peccatorum priùs
femper tantus reatus,
quantus fuit præceden- dimifforum:quia fecundum magnitudinem
tium, peccatorum: fed peccati eft magnitudo beneficii, quo pecca-
*al remit neceffe eft, quòd pro- tum *dimittitur,& per confequens magni-
portionaliter, quantò
peccata priùs dimiffa tudo ingratitudinis, qua hoc beneficium
fuerüt plura,& majora, contemnitur: fed fecundum quantitatem
tantò redeat major rea-
tus per qualecumque ingratitudinis eft quantitas reatus confe-
quens peccatú mortale, quentis. ergo eft tantus reatus, qui con-
PROB.1.Quia reatus furgit ex ingratitudine fequentis peccati,
precedétiú peccatorum, quantus fuit reatus omnium præceden-
inquantum fequebatur tium peccatorum.
ex actibus ipforú pecca-
toru,non redit per pec-

40

so

60

2. Præt. Magis peccat, qui Deum of-
catü fequens, fed redit, fendit, quàm, qui offendit hominem: fed
inquantü confequitur a fervus manumiffus ab aliquo domino re-
Au ipfius peccati fequé ducitur in eandé fervitute, à qua priùs fuit
femper eft neceffe, quòd liberatus, vel etiam in graviorem.ergo mul-
gravitas ipfius peccati tò magis ille, qui contra Deum peccat poft
fequentis, five fecundü liberationem à peccato, reducitur in tantú
fuam fpeciem, five fe-
cüdum ingratitudinem reatum penæ, quantum primò habuerat.
annexam confiderata, ¶ 3. Præt. Matth. 18. dicitur, quòd ira-
adequetur gravitati o tus Dominus tradidit eum (cui replicabātur
mniú præcedetium pec- peccata dimiffa propter ingratitudine)tor-
catorum,ut patet in tex.
à ly cùm quádoque pec- toribus, quoadufq: redderet universū debitu:
catum fequens fit forni- fed hoc no effet, nifi confurgeret ex ingra-,
catio,ufque ad ly minus titudine tantus reatus, quantus fuit omniú
contemnit,vel quia mi-
nus cötra benefactorem præteritorum peccatorum. ergo æqualis
agit.Secunda verò pars, reatus per ingratitudinem redit.
fcilicet, fed neceffe eft, ¶SED CONTRA eft, quod dicitur
titas ingratitudinis in mortali peccato fequenti exiftentis adæquatur pro-
portionaliter quantitati beneficii in remiffione præcedentium peccatorum
confiderati, ut patet ex hoc, quòd, fuppofito æquali contemptu beneficii,
vel offenfa benefactoris: tantò eft gravior ingratitudo, quantò beneficium
fuit majus.

&c.probatur.Quia quã

70

priùs dimifforum .

COROL.Ergo pofitio quorundam prenarrata in tex corp. princ, rejicitur à D. Thoma folùm pro quãto innuit

ceffarium: non autem

Deut. 25. Pro menfura peccati erit & pla illud,quòd dicit effe ne garum modus. Ex quo patet, quòd ex quafi quòd illud quanparvo peccato non confurgit magnus doque non contingat. reatus: fed quandoque peccatum morta- Ad hoc enim denotanfequens eft multò minus quolibet pec- & in ejus probatione dum, & in conclufione, catorum priùs dimifforum.non ergo ex fuit expreffum ly non peccato fequenti redit tantus reatus, femper eft neceffe. Sed quantus fuit peccatorum priùs dimiffo & in coext.idipfum de

le

noraffe voluit per ly oportet, quòd quantitas RESPONDEO dicendum, quòd reatus redeuntis fit fem quidam dixerunt, quòd ex peccato fequé- cundum gravitatem ti propter ingratitudinem confurgit tan- peccati fubfequentis: poteft autem continge tus reatus, quantus fuit reatus peccato- re, quòd gravitas pecrum priùs dimifforum fuper reatum pro- cati fubfequentis ade prium hujus peccati; fed hoc non eft ne- quetur gravitati omniceffarium, quia, ficut fuprà dictum eft, um peccatorum prace * Ar.1.bo reatus præcedentium peccatorum non 1. DE MAJORI. E redit per peccatum fequens, inquantum per confequens magnifequebatur ex actibus præteritorum pec- Negatur hoc. 5. Nontudo ingratitudinis, R. catorum, fed inquantum confequitur nim peccatum ingratiactum fequentis peccati. Et ideò opor- tudinis recipit quantita tet, quòd quantitas reatus redeuntis tem abfolutam fecundu fit fecundum gravitatem peccati fubfc- quantitatem beneficii: quentis.

NOTAT. Dixi ly abfolutam: quia, fi loquamur de quantitate proportionali, aliter dicendum eft, ut etiam textus corp. infinuavit. Ingratitudo fiquidem habet quantitatem proportionaliter juxta quantitatem beneficii ab ingrato præaccepti de manu benefactoris. Pro cujus meSo liori captu dicamus fub exemplo. Comparentur duæ unius, five duorum

Annot.

hóminum ingratitudines ad duo beneficia ab eis de manu Dei, vel alterius
benefactoris recepta: dicemus, proportionaliter loquendo: Quòd,
cæteris una eft

benefas paribus, ut ingratitudo es tanto major, vel rainor altera ingrati

tudine, quantò beneficium unum eft majus, vel minus altero beneficio.
Quia verò (ut ad pro-

mus/beneficium remif-
fionis majorum crimi

pofitum textus acceda- micidia, feu facrilegia) five etiam loqua-
mur de gravitate, qua habet ex ingrati-
num eft majus, quàm tudine annexa. non enim oportet, quòd
beneficium remiffionis quantitas ingratitudinis fit abfolutè æ-
minorum criminum: qualis quantitati beneficii fufcepti, cu-
ideò, cæteris paribus,
tantò quis graviùs fecu- jus quantitas attenditur fecundum qua-
dum circunftantia in- titatem peccatorum priùs dimifforum,
gratitudinis poft pœni- contingit enim, quòd contra idem bene-
rentiam peccat: quantò ficium unus eft multùm ingratus, vel le-
femel, vel pluries ma-
jora fibi dimiffa fuerat, cundum intentionem contemptus bene-
Concludendum itaque ficii, vel fecundum gravitatem culpæ
fecundum textum eft, contra benefactorem commiffe, alius 20
quòd, quantò quis fuit autem parùm, vel quia minùs contemnit,
major peccator ante
pœnitentiam, tantò, vel quia minùs contra benefactorem a-
cæteris paribus, per re- git: fed proportionaliter quantitas in-
cidivů poft penitétiä fit gratitudinis adæquatur quantitati bene-
proportionaliter ma-
ficii: fuppofito enim æquali contemptu
jor peccator, non quia
redeant peccata priora beneficii, vel offenfa benefactoris, tantò
fimpliciter, fed fecun- erit gravior ingratitudo, quantò bene-
dum quid,nec quia pec- ficium fuit majus.
catum ingratitudinis
poft pænitentiam reci-

Unde manifeftum est, quòd non eft ne-
piat quantitatem abfo- ceße, quòd propter ingratitudinem femper
lutam fecundum quati- per peccatum fequens redeat tantus reatus,
nis præcedentis,fed qua- quantus fuit præcedentium peccatorum,
titate proportionalem.

tate beneficii remiffio

II. DE MINORI. Servus manumiffus. R. Aliquam gravem ingratitudi-
nem committens contra dominum fuum. §. Non enim reducitur in pri-
ftinam fervitutem pro qualicumque ingratitudine. Tunc nihil, &c. ut pa-
tet benè confideranti articuli conclufionem cum coroll.

III. DE MINORI. Tantus, quantus. R. Proportionaliter loquendo. §.
Tunc nihil, &c. Nam ex eo, quòd redit reatus proportionaliter tantus,
quantus ante dimiffionem erat ( id, quod etiam articuli conclufio concef-
fit) non fequitur, quòd redeat tantus absolutè, ideft fecundum quantita-
tem abfolutam confideratus, id, quod negavit cadem conclufio. En argu-
menta tria, quibus pofitio illa quorundam innitebatur foluta; quibus fo-
lutionibus alia fimilia ruunt, & confequenter iifdem declaratum effe, in
quo fenfu invalida fit, ac reprobetur.

I

30

40

non redit tantus reatus penæ poft peccatum factum poft poenitentia, quan-
tus ante pœnitentiam

fed neceffe est, quòd proportionaliter,quan
tò peccata priùs dimiffa fuerunt plura, &
majora, tantò redeat major reatus per qua-
lecunque fequens mortale peccatum.

fuerat propter peccata
iam commifsa. A fcri-
pturis quidé per hoc,
quod dicitur Deuter.25.

Pro menfura, &c, ut cũ
difcurfu ponitur in arg.
Apocal, 18.quantu glo-
contr. Item per dictum
rificavit fe, & in deli-

TAD PRIMUM ergo dicendum, q
beneficium remiffionis culpæ recipit
quantitatem abfolutam, fe cundum qua-
titatem peccatorum priùs dimifforum, tiis fuit, tantum date
fed peccatum ingratitudinis non recipit Difcurre fuper hoc, fic-
ei tormentum,& lučtu.
quantitatem abfolutam fecundum quá- ut fecit textus fuper il-
titatem beneficii, fed fecundum quanti- lud Deuter.25.Item per
tatem contemptus, vel offenfæ, ut dictu dictum Luc. 12. Servus,
eft,* & ideò ratio non fequitur.
Ad fecundum dicendum, quòd et-
iam fervus manumiffus non reducitur
in priftinam fervitutem pro qualicumq;
ingratitudine: fed pro aliqua gravi.

Ad tertium dicendum, quòd illi,
cui peccata dimiffa replicantur propter
fubfequentem ingratitudinem, redit u-
niverfum debitum, inquantum quanti-
tas peccatorum præcedentium propor-
tionaliter invenitur in ingratitudine lub-
fequenti,nó auté abfolutè,ut dictum eft.*

qui cognovit voluntaté *In cor ar.
domini fui, & non se
præparavit, & non fe-
cit fecundu' voluntate
ejus, vapulabis plagis
multis: qui autě no cog-
novit, & fecit digna,
plagis vapulabit pau
cis.Per hoc namq,quòd
ponutur hic peccata di-
fparia,& his difparitas
plagaru affignatur, da-
tur intelligi illud efse
veru, quod dicit difcur-
Auguftino auté idé in- *In cor.ar.
fus in arg, conır. A B.
finuatur per hoc, quod

in Homil. fuper Matth.s.dicit. Sicut levius eft effe reum judicio, quàm re-
um effe concilio, ita levius eft effe reum concilio, quam effe reum gehennę
ignis, Itaque oportet, ut levius effe intelligatur irafci fine caufafratri,
quam dicere racha, & rurfus levius effe dicere racha, quam dicere fat ue.
Non enim reatus ipfe haberet gradus: nifi gradatim peccata etiam com-
memorarentur. Hæc ibi. Ex eo enim, quòd reatum ponit correfpondere
peccatis, non quomodocumque, fed proportionaliter, ideft major majo-
ribus, & minor minoribus, dat intelligere, quòd,fi poft pænitentiam quis
peccet minori peccato, puta furto, quàm ante penitentiam peccaverat,
puta cùm blafphemaverat, non confurgit tantus abfolutè reatus, quantus
fuerat antè: fed confurgit tantus proportionaliter, quanta eft gravitas pec-
cati poft commiffi. Secundò vides: quomodò ex iis benè penfatis, &c.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

Ncorpore tria. Primò quorundam opinionem improbat. Secundò e-
xaminat gravitatem peccati fubfequentis, quamdicit adæquari quan-
doque gravitati præcedentium, quandoque non, & hoc explicat pro fun-
damento deducendæ conclufionis, ibi: Poteft autem, &c. Tertiò ex os
dictis deducit bimembrem conclufionem, ibi: Unde manifeftum eft,
&c.

amorem, quantum eft amatum;eft enim aliquid plùs amabile, quàm ame-
tur, & fic de aliis. Quantificatur autem ingratitudo ex beneficio (ut in
litera dicitur) proportionaliter, & hoc eft dicere, quòd, fi comparentur
duæ ingratitudines ad duo beneficia, verum eft, quod, cæteris paribus,
quantò beneficium majus eft beneficio, tantò ingratitudo major eft ingra-
titudine. Et proptereà tantò peccatum poft pœnitentiam eft fecundum in-
gratitudinis circunftantiam gravius, quantò contra majus eft beneficium
remiffionis peccatorum. Et, quia beneficium remiffionis quantificatur fe-
cundum peccata dimifsa, ideò tantò gravius quis poft pœnitentiam pec-
cat, quantò major peccator priùs fuit, & cæteris paribus, quantò pluries
dimifsa fibi peccata fuerunt.

ARTICULUS, QUART U S.
Utrum ingratitudo, ratione cujus fequens peccatum facit redire peccata priùs dimiffa,

fit fpeciale peccatum.

D QUARTUM fic proce-
ditur. Videtur, quòd in-
gratitudo, ratione cujus
fequés peccatum facit red-
ire peccata priùs dimiffa,

1.1.ar.3.q. non, fed eft circunftan- fit fpeciale peccatum. Retributio enim
tia quædã tranfiens ad
fpeciem illius peccati, gratiarum pertinet ad contrapaffum.
quod tuc committitur, quod requiritur in juftitia, ut patet per*
*L1.5.c. 5. puta ad fpeciem adul- Philofophum 5. Eth. fed juftitia eft fpe-
no remote à terii.
princ. 10.5.
cialis virtus. ergo ingratitudo eft fpe-

PROB.1.Quia peccans poft pœnitentiam

ciale

peccatum.

quandoque peccat ex ¶ 2. Prætereà. * Tullius in 2. Rhetor. *Lib. 3. de contemptu Dei, ac be- ponit, quòd gratia eft fpecialis virtus: inven. fo. neficii fufcepti, quan- fed ingratitudo opponitur gratiæ. ergo 4. ante fi doque non, ut declaratur in tex. & peccatum ingratitudo eft fpeciale peccatum. primo modo factum eft 「 3. Prætereà. Specialis effectus à fpepeccatum fpeciale, fa- ciali caufa procedit: fed ingratitudo hado non eft fpeciale (ut bet fpecialem effectum, fcilicet, quòd fa

60

70

80

ticuli conclufione. Nã
tunc ingratitudo confi-

deratur fecundum fe,
quandò in contemptū
vel benefactoris, vel su-
cit aliqualiter redire peccata priùs dimif- fcepti beneficii peccatur,
fa. ergo ingratitudo eft fpeciale peccatú. & talem ingratitudiné
SED CONTRA. Illud, quod con- dixit conclufio.
efse fpeciale peccatum,
fequitur omnia peccata, non eft fpecia- II. DE CONCLUS.
le peccatum: fed per quodcumque pec- Ergo ingratitudo, R.
catum mortale aliquis efficitur Deo in- Confiderata fecundum
fe. S. Sic enim fequitur *art.1. bu
gratus, ut ex præmiffis patet:* ergo in- ex præmiffis, fcilicet ex jusq
gratitudo non eft fpeciale peccatum. co, quòd ingratitudo
RESPONDEO dicendum, quòd opponitur gratiæ. Tunc
ingratitudo peccantis quandoque eft fpecia- nihil, &c. ut patet ex
le peccatum, quandoque autem non, fed Cum hac fiquidem ve-
eft circunftantia generaliter confequens o- ritate ftat, quòd ingra-
mne peccatum mortale, quod contra Deum titudo confiderata, fe-
cundum quòd cöfequi-
*Li. 5. Ca
committitur peccatum enim fpeciem
tur omne peccatum, nõ
sè à prin.
recipit ex intentione peccantis. unde,ut* fit peccatum fpeciale: to. s.
Phil. dicit 5. Ethic. ille, qui mechatur,ut fed circunftantia plùs,
furetur, magis eft fur, quàm machus.

X articulo habes primò: quomodò per rationem oftendas, meritò ef-
fe infinuatum à fcripturis, quòd ingratitudo confequitur omnia pec- pro Eccl.s.
cata, velut circunftantia aggravans illa. Infinuatur autem id per hoc, quod Dei,
dicitur 2. Reg. 12. Hæc dicit Dominus Deus Ifrael,Ego unxi te in regem fu-

2

per Ifrael; & ego erui temptum Dei, & fufcepti beneficii ali-
se de manu Saul, & de-
di tibi domum Domini quod peccatum committat, illud pec-
tui, & uxores Domini catum trahitur ad fpeciem ingratitudi-
tui in finu tuo, dedique nis, & hoc modo ingratitudo peccantis
sibi donum Ifrael,& eft fpeciale peccatum. fi verò aliquis in-
Fuda, &, fi parva funt tendens aliquod peccatum committere,
ifta, adjiciam tibi mul-
to majora. Quare erge puta homicidium, aut adulterium, non
contempisti verbum retrahitur ab hoc propter hoc,quòd per-
domini, ut faceres ma- tinet ad Dei contemptum, ingratitudo
lum in confpectu meo?
Uriam Etheum percuf non erit fpeciale peccatum, fed trahetur
fifti gladio, & uxorem ad fpeciem alterius peccati, ficut circun-
illius accepifti in uxo ftantia quædam.
rem tibi,& interfeci
fti eum gladio filio-

2.3.9.52.AY. 3.ad 1. Et 4. 2 14.2.2.42

rum Ammon. His

¶Ut autem* August. dicit in lib.de natu

etenim verbis monftratur, quòd peccata Davidis ratione ingratitudinis
aggravabantur proportionaliter ad ipfa fufcepta beneficia. Et, licèt hæc

I

ra, gratia, non omne peccatum eft ex non dicatur ingratitu contemptu, & tamen in omni peccato remiffionis peccatorum do propter beneficium Deus contemnitur in fuis præceptis. un- priorum; tamen hot de manifeftum eft,quòd ingratitudo pec- nihil obftat propofita cantis quandoque eft fpeciale peccatum, mais quoniam fort fed non femper.

articuli:

tem ex hoc loco lib reg.

utrobique de ingratitu ¶ Et per hoc patet refponfio ad obje- dine ad beneficia jam &ta. Nam prime rationes concludunt, recepta. A fimili auquòd ingratitudo fecundum fe fit qua- monftratur univerfalidam fpecies peccati.Ultima autem ratio ter, quòd ingratitudo concludit, quòd ingratitudo, fecundum eft circunftantia confe quòd invenitur in omni peccato, non fit quens quodlibet peccatum, & illud aggrafpeciale peccatum, vans, Ideò enim beneficia Dei ad David hic commemorantur, ut manifeftum fiat peccata Davidis aggravari ex benefiçiis antè receptis. Secundò vides: quemodò ex his, &c.

Commentaria Cardinalis Cajetani,

Ncorpore tria. Primò conclufio bimembris cum fua probatione. Se-
cundo explicatio utriufque membri, ibi: Si igitur, &c. Tertiò, præmis-
fa auctorit.Aug.pro majori explicatione, repetit conclufionem in prima zo
parte affignatam, ibi: Ut autem, &c.

Nart. 4. cjufdem quæft, adverte novitie, ingratitudinem, de qua eft fermo, non effe fpeciale peccatum non folùm ea ratione, quia ipfa,& peccatum, puta fornicatio poft pœnitentiam, non conftituunt duo peccata, fcilicet ingratitudinis, & fornicationis, fed ea potiùs ratione, quia hujuf modi ingratitudinis circunftantia non apponit circa peccatum poft pœnitentiam deformitatem alterius fpeciei ab ipfo peccato, immò ingratitu

do ifta trahitur ad fpeciem peccati, quod circunftat, puta fornicationis, fi peccatum poft pœnitentia eft fornicatio,& fic de aliis: fimile eft enim de fimilibus confequentibus ad omnia peccata mortalia, puta odio Dei, & con temptu divini præceptis quilibet enim peccans mortaliter, interpretativè & contemnit divinum præceptum, quod tranfgreditur, & in odium inimi citiæ divinæ charitati oppofitum incidit Hæ tamen circunftantiæ ad eandem pertinent fpeciem peccati, in qua eft peccatum, cujus funt circunftan tiæ,& non trahunt peccatum in fpeciem oqii divini,& fpecié inobedientia, prout fecundum fe hæc funt fpecialia peccata, ad quas tamen fpecies tra herent, fi quisex Dei odio, & contemptu præcepti fornicaretur.

QUÆSTI
ÆSTI O OCTUA GESI MA NONA.
De virtutum recuperatione per pænitentiam in fex articulos divisa.
EINDE confiderandum eft de recuperatione virtu- ¶ Quartò. Utrum opera virtutum per peccatum fequens
tum per penitentiam.
mortificentur.

ET circa hoc quæruntur sex.
Primò. Utrum per pœnitentiam reftituantur virtutes.
Secundò. Utrum reftituantur in æquali quantitate.
¶ Tertiò. Utrum reftituatur penitenti ęqualis dignitas.

Sot. 4.fent. diftin.4. 16.

qu.2.art.2.qu. 2.conm
cluf.z.

SUPER Q. LXXXIX.

ART. I.

PROB. Quia per pe

Utrum per pænitentiam virtutes reftituantur.

D PRIMUM fic proceditur.
Videtur, quòd per penitentiam
virtutes non reftituantur. Non

CON ONCL. Omnes enim poffent virtutes amiffæ per penitenvirtutes per pœni- tiam reftitui,nifi penitentia virtutes cautentiam reftituuntur. faret: fed penitentia, cùm fit virtus, non nitentiam infunditur poteft effe caufa omnium virtutum: prægratia, qua peccata re- fertim, cùm quædam virtutes fint natumittuntur, ut patet q raliter priores penitentia, fcilicet fides, *q.85, ar.6 86.art. 1. item 1.2.9.11. art. 2. & ad gratia con- fpes, & charitas, ut fuprà dictum eft. * fequuntur omnes virtu- ergo per penitentiam non reftituuntur tes gratuitæ. 1.2.9.110 virtutes.

art. 4.

m

40

1. MAJOR. Non pos 2. Prætereà. Penitentia in quibufdam so fent virtutes amife actibus penitentis confiftit: fed virtutes per penitentiam refti gratuitæ non caufantur ex actibus no* Bu Lac, tui, nisi penitentia vir- ftris: dicit enim * Auguft.in lib. de liber. tutes caufaret. R. Ne

18.10.1

gatur univerfaliter. §. arbit. quòd virtutes Deus in nobis fine noHoc eft.Non eft vera de bis operatur. erga videtur, quòd per pęquacumque penitentia, nitentiam non reftituantur virtutes. feu, quod in idem redit,. Prætereà. Habens virtutem fine de pœnitentia quocumque modo accepta. Ut difficultate, & delectabiliter a&us virtu*1.1..8a oftenditur in textu, ex tum operatur. unde Phil, dicit in 1. Eth. quo etiam fatisfit aliis quòd non est justus, qui non gaudet justa difficultatibus in argu- operatione: fed multi penitentes adhuc

go per penitentiam omnes virtutes refti

tuuntur.

catorum.Sicut enim diElum est, q. 86. art. 5. quandoque poft primum actum penitentia, &c. ut in tex.

APPENDIX.

Exam boration q

Utilites

Xar. habes primo: pros. Eccl. nem oftendas, meri

tò effe infinuatum à
fcripturis, Ecclefia, &
B. Vincentio, quòd per
pænitentia virtutes re-
ftituantur. A fcripturis
quidem, ut per hoc,
quod dicitur Luc. 15.fe
cundum quòd cum ex- 1.2.q.110
pofitione ponitur in ar.4.44 1.

D.677.

¶RESPONDEO dicendum, quòd per penitentiam remittuntur peccata, at di&tum eft:* remiffio autem peccatorum non poteft effe, nifi per infufionem gratiæ unde relinquitur, quòd per penitentiam homini gratia infundatur. ¶dEx gratia autem confequuntur omnes virtutes gratuitæ, ficut ex effentia animæ fluunt omnes potentiæ, ut in fecunda parte habitum est: *unde relinquitur, quòd per pænitentiam omnes virtutes reftituantur. argum, contr.A B. Vincentio aut ordinis præ¶AD PRIMUM ergo dicendum, quòd dicatorum doctore cecodem modo pœnitentia reftituit virtu- leberrimo per hoc,quod in ferm. Sabbati paft tes, per quem modum eft caufa gratiæ, Dom.z.Quadrag. fuper ar ut jam dictum est. Eft autem caula gra- illud Luc. 15. Profertiæ, inquantum eft facramentum, nam, te ftola prima induiinquantum eft virtus,eft magis gratia ef se illis, inquit. Ecce mafectus. Et ideò non oportet, quòd peni- fti: qui non folă remitgna mifericordia Chritentia, fecundum quòd eft virtus, fit tit culpas, fed etiam recaufa omnium aliarum virtutum: fed ftituit fibi gratiam pri quòd habitus penitentię fimul cum habi- finam, veftiendo animam vefte grasie, qua tibus aliarum virtutum per facramen- fuerat nudata Et, quantum penitentiæ caufetur . dò anima veftita eft ve

¶ Ad fecundú dicendum, quòd in facra- fte grasia, poteft cantamento penitentiæ actus humani fe habent gaudebo in Domino, materialiter, fed formalis vis hujus facra- exultabit anima mea menti depédet ex virtute claviu: Et ideò in Dea meo: quia induis virtus claviu effectivè caufat gratiam, & indumento juftitia me veftimentis falusis, virtutes inftrumétaliter tamen, fed a&tus circudedit me,Jaia.61. primus penitentis fe habet,ut ultima dil- Vestimenta (alutis funt pofitio ad gratiam confequendam, f.con- habitus virtutum theologicalium, & moratritio: alii verò fequentes actus peniten- lum five Cardinalium, &feptem dona Spiri tus fanéti. Omnia ifta reftituit Dominus pænitenti. Indumentum juftitia eft gratia divina habitualis. Hæc ibi. Intellige, quòd redditur fides theo logicalis, & fpes pœnitenti: inquantum fit, quòd per gratiam datam fint meritoria: quæ priùs remanferant informes: licèt in peccatoribus multis

non