feer dor.

Chrifti, & tenendo calicem conficit ejus fanguinem. Et hoc eft illud,'
quod chrifmatis unctione confecratur: de quo loquitur canon in tex-
tu adductus.

VI. CONCLUSIO. Calix debet de petra fieri, & non folùm
de argento, vel auro, vel fanno, R. Nifi hoc effet propter reveren-
tiam facramenti. §. Nè fcilicet fanguis confecratus remanere ali-
quandò poffit in poris petræ: quoniam lapis left porofus. Tunc nihil, &c.
Reverentia enim talis, quæ tùm in non utendo calice petrofo, tùm in
utendo calice aureo, argenteo, vel faltem ftanneo, exhibetur facramen-
to huic, præponderat admodùm illi materiali repræfentationi, de qua lo-
quitur antecedens, Hoc

autem tantò verius eft, pli, reperies,
quantò adhuc, abfque
illa materia perrina, re-

manet repræfentatio
De con- formalis: quoniam et-
Alta iam nunc calix aureus,
argenteus, ftanneus fi-
gnificat fepulchrü Do-
mini.

ria.

*Do

con

fcilicet 3. Reg. 8.

Decernit igitur fan&ta fynodus, ut ordinarii locorum Epifcopi fedulò cu. rent, ac teneantur è medio tollere, que vel avaritia, vel irreverentia, que ab impietate vix fejunéta effe poteft, vel fuperftitio, vere pietatis falfa imitatrix, induxit, &c. Non patiantur, privatis in domibus, atque omninò extra Ecclefiam, & ad divinum tantum cultum dedicata oratoria ab eifdem Epifcopis defignanda, & vifitanda, fan&um hoc facrificium à facerdotibus fæcularibus, aut regularibus quibufcumque peragi, &c. Ne Juperftitioni aliquis locus detur, edicto,& penis propofitis caveant, ne fa 10 cerdotes aliis, quàm debitis horis, celebrent, ne ritus alios, & alias ceremonias, & preces in Missarum celebratione adhibeant, præter eas; que ab ecclefia probate, ac frequenti, & laudabili fu recepte fuerint ximè facit idem ConciHæc ibi. Pro quib. ma lium feff. feptima, de

Ad quintum dicendum, quòd, fic-
ut legitur de confecr. dift. prima, alta-
ria,fi non fuerint lapidea, Chrifmatis un-
&tione non confecrentur. Quod quidem có-
petit fignificationi hujus facramenti:
tùm, quia altare fignificat Chriftum, 20
VII. ILLATIO dicitur autem 1. Cor. 10. Petra autem
CONCL. Ergo,ficut ca- erat Chriftus: tùm etiam, quia corpus
lix, &c. B. Negatur il-
latio. §. Non enim eft Chrifti in fepulchro lapideo fuit recon-
eadem ratio utrobique. ditum. Competit etiam quoad ufum fa-
Unde fciendum eft, cramenti. Lapis enim & folidus eft, &
quòd, ubi potuit fine de facili poteft inveniri ubique, quod nó
erat neceffarium in veteri lege, ubi fie-
VIII. DE MAJORI. bac in uno loco altare. Quòd autem mã-
Difpenfatio facramen- datur altare fieri de terra, vel de lapidi-
rundem. . Non tame bus infectis, fuit ad idololatriam remo- 30
confecratio ipforum fa- vendam.

periculo fieri, &c. ut in

text.

torum, & ordinatio eo

cramentorum. §. Hoc. Ad fextum dicendum, quòd,
eft. Non tamen veroa, ficut in diftin. eadem dicitur cap. Vafa:*
quibus conficiuntur,vel

40

..fecr.di. 1,
conferuntur facramen- quondam facerdotes non aureis, fed ligneis
c. Vaja, in ta. Tunc nihil, &c. Ar- calicibus utebantur. Zepherinus autem
quibus ba gumentü enim in pro- Papa patenis vitreis Miffam celebrari co-
berur bac ceffu tranfit ab illo pri-
mo, ideft ab ordinatis ftituit, deinde Urbanus omnia fecit argen
per Ecclefiam circa dif- tea. Poftmodùm autem ftatutum eft,
penfationem facrame- ut calix Domini cum patena, five ex auro
torum, ad iftud fecun- omninò, five ex argento fiat, vel faltem
dum, ideft ad verba cō-
fecrationis. Ideò nil va- Stanneus calix habeatur: de are, aut ex au-
al. ob vini let. Unde, fi facerdos richalco no fiat,quia*boc vini virtute æru-
Virtutem verba cofecrationis pro- iginem parit, pariterque vomitum provo-
ferat fuper materia de-
bisa, &c. ut in text. Ex cat. Nullus autem in ligneo, feu vitreo ca-
quo formaliter dic, lice prafumat Miffam cantare: quia fcili-
quòd talis facerdos pot- cet lignum porofum eft,& fanguis con-
eft, fed non poteft li- fecratus in eo remaneret: vitrum autem so
fragile eft, & poffet fractionis periculum
imminere, & eadem ratio eft de lapide,
& ideò propter reverentiam facramenti
ftatutum eft, ut ex prædi&tis materiis ca-

Uil.pro B.

S. Dei.

citè.

APPENDIX.

Ex primò

EX

X articulo habes
primò
per rationem often-

:quomodò lix fiat.

crament orum admini

Ad feptimum dicendum, quòd,ubi potuit fine periculo fieri, ecclefia ftatuit circa hoc facramentum id, quod expreffiùs repræfentat paffionem Chrifti. Non erat autem tantum periculum circa cor- facramentis, canon. depus, quod ponitur in corporali, ficut cimotertio, fi quis dixe rit, receptos,& approcirca fanguinem, qui continetur in ca- batos Ecclefia catholi lice, & ideò, licèt calix non fiat de petra: ca ritus in folemni facorporale tamen fit de panno lineo, quo ratione adhiberi concorpus Chrifti fuit involutum: unde in fuetos, aut contemni, epift. Silvestri Papæ in cadem diftinctio- aut fine peccato à miniut facrificium altaris non in ferico panno, quemcunque Ecclefiaris fer dit. ne legitur: * Confulto omnium ftatuimus, ftris pro libito omitti, aut in novos alios per *De con aut intinito quifquam celebrare Miffam paftorem mutari pof- cap. ciful prafumat: fed in panno lineo ab Epifcopo fe: anathema fit. Hæc 10. confecrato, ficut corpus Chrifti in findone ibi. A D. Bernardo autem infinuatur quòd linea, & munda fepultum fuit. Compe- conveniens eft, in locis tit etiam pannus lineus propter fui mun- confecratis, ut quæ ex ditiam ad fignificandam confcientiæ pu- confecratione adipifcăritatem: & propter multiplicem la. tur fpiritualem virtute, borem borem, quo talis pannus præpara- ergo in fermo. dedicatur ad fignificandam Chrifti paffio- tionis Ecclefiæ, qui incipit, Dominica. Quid

nem.

¶ Ad octavum dicendum, quòd dif. penfatio facramentorum pertinet ad miniftros ecclefiæ: fed confecratio eorú eft ab ipfo Deo, & ideò miniftri ecclefiæ non habent aliquid ftatuere circa formam confecrationis, fed circa ufum facramenti, & modú celebrandi, & ideò, fi facerdos verba confecrationis proferat fuper materia debita cum intentione confecrandi, abfque omnibus prædictis, fcilicet domo, & altari, calice, & corporali confecratis, & cæteris hujufmodi per ecclefiam inftitutis, confecrat quidem in rei veritate corpus Chrifti: peccat tamen graviter, ritum ecclefiæ non fer

vans.

Miffam celebrare. Dicit

parietes iftos dicere fan

ctarum reliquiari ho

tos vereamur > quos manus Pontificum tantis fanctificavere myfteriis? Ex tunc quoque, inibi lectionum refuldeinceps fanctarum tavit frequentia, fanctarum orationi murmurare fufpiria, fannoratur præfentia, faclorum fpirituum indefella nofcitur vigilare custodia. Super muros tuos Hierufalem, ait Dominus per propheta, conftitus cuftodes, Licès ergo parietes hos (chariffimi fratres) dici, eje fanctos faciat cofecratio epifcoporum, frequentatio fcripturarum, inftantia orationum, reliquiæ fanctorum, vi fitatio Angelorum, minimè tamen eorum fanctitas propter fe credenda 60 eft honorari, quos nec propter fe certum eft fanctificari: quinimmò fanEta eft propter corpora domus corpora propier animas, anime propter fanctum inhabitantem fpiritum. Hæc ibi. Quibus & fuprà ad reverendam illam fanctitatem loci oftendendam præmiferat. Teftantur fanEte litera, olim pofitum in Paradiso primum Adam: ut operaretur,& cuftodiret illum. Sic fecundus Adam in Ecclefia fanctorum, in horto delitiarum fi quidem delitiæ fuæ funt, effe cum filiis hominum, ita, inquã, eft in loco ifto, ut operetur, & cuftodiat. Porrò, Angelos afcendentes,& defcendentes effe in loco ifto, patriarchalis ipfa vifio manifeftat. Ascen dentes, ut videant facie patris, defcendentes, ut provideant nobis. Quid ergo nos, quomodo hic effe debemus, cum qua reverentia ftare in loco ifto: ubi Deus eft operans, & fervans: Angeli afcendentes, & defcendentes? Hæc ibi. Ubi ad intelligendum rectè ly afcendentes, ut videant faciem patris, confule D. Thomam in pri. par. q. 107, art. 3. Secundò ex articulo per rationem, & cæteris per auctoritatem meritò damnari noveris errorem Adiaphoriftarum, qui Ecclefiæ, & conciliorum legitimas conftitutiones, & ceremonias adeò fentiunt effe indifferentes, ut, qui eas five obfervet, five violet, five metet, nihil cum peccare dicant. Tertiò vides: quomodò ex iis benè penfatis, & applicatis doctrina hæc Angelica viciffim declaretur, atque confirmetur.

das, meritò effe infinuatum à fcripturis, Ecclefia, Concilio, & Ber-
nardo, quòd oportet in domo, & vafis facris celebrare hoc Euchariftiæ
myfterium. Ab Ecclefia quidem, ut patet etiam per experientiam,
& in arg, contr. Pro cu us textus majori noritia, applicanda à te ad
fubjectam materia (ut in fimilibus femper præfupponitur ) vide quæft. 67.
articu. feptimo, ad tertium, & quæft. 72. articu, duodecimo. A fcripturis
autem, fecundum quòd llas citatas videbis in Veritatibus aureis fuper
legem veterem, indicatis fuprà Exam. 1. poft ad primum, & exam. poft
ad tertium. De quibus etiam vatis facris in quanta reverentia fint habenda,
vide Veritates eafdem Levit, vigefimo fecundo, concluf prima, & capit. vi-
gefimofexto, concluf. prima, & cap. vigefimofeptimo, concluf. quinta.item
Num. quarto, concluf. prima, & capit, 18, concluf. fecunda. A Concilio
quoqi Trident, feff. 22. Decr. de obfer. & evit.in celebr. Mil. Quanta cura
adhibenda fit, ut facrofanctum Ma facrificium omni religionis cultu, 70
ac veneratione celebretur, quivis facile exiftimare poterit,qui cogitaris,
maledictum in facris literis eum vocari, qui facit opus Dei negligenter.
Quad fi neceffariò fatemur, nullum aliud opus adeo fanctum, ac divinu
à Chrifti fidelibus tractari poffe, quàm hoc tremendum myfterium, quo vi-
vifica illa hostia, qua Deo patri reconciliati fumus, in altari per facerdo-
tes quotidie immolatur,fatis etiam apparet omnem operam, & diligentiã
in eo ponendam effe, ut quanta maxima fieri poteft interiori cordis mundi-
tia,& puritate, atque exteriori devotionis, ac pietatis fpecie peragatur.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

Ncorpore duo. Primò duo confiderat, quæ circunftant hoc facramen- 80 non erat. Et ratio eft, quia confecrationes iftæ funt humana opera, nihil
tum. Secundò juxta hæc virtuali conclufione refpondet quæfito affir-
mativè, ibi: Unde, &c.

I

Nart. 3. quæft. 83. ad tertium dubium occurrit de virtute altaris, eccle-
fiæ, & aliorum inanimatorum confecratorum: an fit folùm ex parte
noftri (qui inde concipimus reverentiam, ac devotione) an ex parte rei,
&, fi ex parte rei, an fit in ipfis rebus virtus aliqua fpiritualis, an fola divi-
na affiftentia, & an generali modo tantùm,an fpeciali quodam modo divi-
na ibi virtus affiftat

Duplex Ad horum evidentiam fciendum eft, quòd funt in hac re modi dicen-
dub.reful.
evitanda, di duo extremi. Alter, quòd hujufmodi confecrationes ab ecclefia adin
ventæ ex parte tantùm noftra fe tenent: ita, quòd devotio noftra eft, quæ 90
effectus divinæ virtutis provocat apparere ibi magis, quàm alibi, quo-
niam Deus nullo fpeciali modo eft in his poft confecrationem, quo priùs

conferentes rei confecratæ fecundum rem, Alter, quòd per hujufmodi confecrationes adipifcuntur res ipfæ quandam virtutem fpiritualem, quæ eft quædam qualitas intentionalis, velut intentio coloris in aere, & fuper verba literæ hujus fundatur.

¶ Uterque autem modus vitandus videtur, & media via progrediendo, dicendum eft, quòd per hujufmodi confecrationes adipifcuntur con- Per fecratæ res fpiritualem virtutem inchoativè, & in hoc ipfo fortiuntur fol. b. divinam præfentiam fpeciali modo. Confecrationes fiquidem ecclefiafticæ non funt humana tantùm opera, fed funt efficaces ex Chrifti facerdotio, à quo, ficut per feipfum efficaciam habent facramentales operationes, quia ab ipfo immediatè funt inftituta facramenta, ita participatum in miniftris fuis efficaciam præbet confecrationibus, quæ ab ipfis fiunt: ita, quòd ex Chrifti facerdotio diffufo, participato in no

,

507

bis; res confecratæ habiles redduntur ad excitandam in nobis reverentiam,
& devotionem, ficut aquæ ex tatu carnis Chrifti reddite funt habiles
ad baptifmum, & hujufmodi habilitas vocatur spiritualis virtus inchoa-
tive. Et hinc apparet, quòd Deus, qui ante confecrationem erat ecclefiæ
præfens, ficut aliis rebus per præfentiam, effentiam, & potentiam, fit post-
cà præfens altari, ecclefiæ, & aliis hujufmodi fpeciali modo, ficut novo
inftrumento ad excitandam reverentiam, & devotionem circa divinum 10

Sot.4.fent.dift.3.quæst.

2.47.4.

SUPER QU.LXXXIII.

ART. IV.

CONCL. Singula in

celebratione hujus

4.d..q.1. facramenti, ideft, in

ARTICULus

cultum. Perducitur autem ad complementum hujufmodi virtus, cùm
divina hujufmodi affiftentia actualiter utitur re confecrata ad excitan-
dam devotionem, reverentiam, vel aliquem alium effectum, ad quem
res confecrata eft faciendum. Confonare aurem doctrinam hanc fupra-
dictis,& literæ huic,& his, quæ cōmuniter opinamur de rebus inanimatis
confecratis,facilè patet applicando, præter hoc,quod probabilis valdè eft.
Et hæc de Euchariftia dicta pro nunc fufficiant.

QUARTUS.

Utrum convenienter ordinentur ea, quæ circa hoc facramentum dicuntur .

D QUARTUM fic proce-
ditur. Videtur, quòd in-
convenienter ordinétur ea,
quæ circa hoc facramentum 20
dicuntur. Hoc enim facra-

ad 2. &d.
5. Miffa, fecundum quòd mentum verbis Chrifti confecratur, ut
3. in expof ab Ecclefia inftituta
lir.Etd.;. funt, dicuntur conve- Ambr. dicit in lib. de Sacramentis. Non
ergo debent aliqua alia in hoc facramen-

in expof. nienter. lit.prin.

d.is.q 4. 3.9.1.

۵۲۰

cor. Et s.

Lect. 1.

3.

PROB. Quia hoc to dici, quàm verba Chrifti.
inductivè de fin-
patet

gulis pertinentibus tùm

&tantia, five pars ifta

ad oblationem facrifi

2. Prætereà. Verba, & facta ChriTimut. ad partem præparato- fti nobis per Euangelium innotefcunt: riam ad dignè agenda fed quædam dicuntur circa confecratioomnia ad Miffam fpe- nem hujus facramenti, quæ in Euangecontineat laudem Dei, liis non ponuntur: non enim legitur in five contineat inftru- Euangelio, quòd Chriftus in confecra&tionem populi tum tione hujus facramenti oculos ad cœlum cii-confecrandi: tùm ad levaverit. fimiliter etiam in Euangeliis confecrationem ejufde dicitur: Accipite, & comedite, nec pomateriæ oblatæ, tùm ad nitur omnes, cùm in celebratione hujus perceptionem facraméti facramenti dicatur: Elevatis oculis in cœconfecrati, five dicat præparationem ad ipsa lum: & iterùm: Accipite, & manducate perceptionem, five fit ex hoc omnes: inconvenienter ergo huperceptio ipfa, five di- jufmodi verba dicuntur in celebratione cat gratiarum actionem hujus facramenti. de ipfa perceptione, ut

¶ 9. Prætereà. Corpus Chrifti, ficut
omnia. S. Tunc nihil, non incipit effe in hoc facramento per lo-
&c. Nam inter illa, quæ
Euangelifta de Chrifto ci mutationem (ut suprà dictum est *) ita
*7.75.4.2. non fcripferunt.fuit hoc, etiam nec effe definit; inconvenienter er-
quod Dominus in cœna

oculos, &c.ut in tex. Un-go facerdos petit: Jube hoc perferri per
de patet, quòd, licèt manus fan&ti Angeli tui in fublime alta-
ca, de quibus objicitur, re tuum.

non legantur exprefsè SED CONTRA eft, quod dicitur de
in Euangeliis: leguntur confecr, dift. 1.* Jacobus frater Domini se-
hoc fufficit. Non enim cundù carnem, & Bafilius Cæfarienfis epi-

fcopus ediderunt Misse celebrationem. ex
convenienter
quorum auctoritate patet
fingula circa hoc dici.

nexo, ex hoc omnes.

CLUSIONIS. Ergo in

fum fit in fcripturis: fed fufficit, quòd ibi ponaturquoad fenfum. Vide 1. 9. 29. art. 3. ads. q. 32.ar. 2.ad primum, De conf. & 9. 36, art. 2. ad 1. d..c. Ja ¶ NOT. Cæterùm cobus fraier Domifpecialiter de ly omnes ni. RESPONDEO dicendum, quòd, habes à fimili de calice quia in hoc facramento totum myfte- in codem contextu. Birium noftræ falutis comprehenditur,ideò bite, iquit,ex hoc omnes. præ cæteris facramentis cum majori fo- Comedite igitur, inquit, lemnitate agitur, &, quia fcriptum eft à fimili tunc fimul anEccl. 4. Cuftodi pedem tuum ingrediens do- Quantum verò ad ly mum Domini, & Ecclef. 18. Ante oratio- elevatis oculis in calum confirmatur exnem præpara animam tuam, ideò ante ce- prefsè ex Innoc. Papa, lebrationem hujus myfterii primò qui- extrà de celebra. Miffar. dem præmittitur præparatio quædam ad c.cum Marche. dignè agenda ea, quæ fequuntur. Cu- III. ILLATIO CONjus præparationis prima pars eft laus di- convenienter, &c. R. vina, quæ fit in introitu, fecundum il- Negaturillatio. §. Nam lud Pfal. 49. Sacrificium laudis honorifica- Euchariftia piæ cæteris eft facramentum bit me,& illic iter, quo ostendam illis falu- totius, &c. ut in tex. Ex tare Dei. Et fumitur hoc, ut pluries de quo dic, quòd defuncti Pfalmis, vel faltem cum Pfalmo canta- in purgatorio exiftentes * ftica, ideft de corpore tur, quia ut * Dion. dicit in 3. c. Ecclef. funt de unitate ecclefia-med. hierar. Pfalmi comprehendunt per modum Ecclefiæ: & confequenlaudis, quicquid in facra fcriptura conti- ter, quòd Chriftus eft netur.Secunda pars continet commemo- actu caput illorum. Virationem præfentis miferia, dùm mife- de 3. de Sal. 1.8.a 1.3. ricordia petitur, dicendo, Kyrie eleifon, ter quidem pro perfona Patris, ter autem pro perfona Filii, cùm dicitur, Chrifte eleifon, & ter pro perfona Spiritus fancti, cùm fubditur:Kyrie eleifon, contra triplice miferia,ignoratia,culpa, & pœnæ, vel ad fignificandu, quòd omnes perfonæ funt in

V.in ANTECEDENS fe invicem. Tertia autem pars commemo- In omni facramento exirat cœleftem gloriam,ad quam tendimus gitur devotio fidelium. poft præfentem vitam, & miferiam, di- B. Sed tamen major, & cendo: Gloria in excelfis Deo, quod canta- mento Euchariftiæ tur in feftis, in quibus commemoratur quàm in aliis. §. Tunc cæleftis gloria, intermittitur autem in nihil, &c. ut de fe

communior in facra

officiis luctuofis, quæ ad commemora patet.
VI. CONCLUSIO.

१.

inser pri.

tionem miferiæ pertinent. Quarta autem omnia, quæ in hoc facontinet orationem pars , quam facer- cramento dicuntur ; à dos pro populo facit, ut digni habean- Jacerdote dici deberent tur tantis myfteriis. Secundò autem præ- Aris, quædam à choro. & non quædam à minimittitur inftructio fidelis populi, quia R. Nifi hoc facramenhoc facramentum eft myfterium fidei, ut tum effet facramentum fuprà habitum est:* quæ quidem inftru- totius Ecclefiafticæ uni&tio difpofitivè quidem fit per doctrinam tatis. §. In cujus fignum *9.98.6.3. vocatur Communio. Prophetarum, & Apoftolorum, quæ in Vide q. 73, art. 4. & ecclefia legitur per lectores, & fubdia- 74. art. 1. q. 79. ars. conos. Poft quam lectionem cantatur à 1.9.80, 4.4. Tunc, &c. Hinc enim, quia choro Graduale, quod fignificat profe- fcilicet eft lacramëtum &tum vitæ, & alleluja, quod fignificat ecclefiafticæ unitatis,fit, fpiritualem exultationem, vel Tractus in quod in folemni celebratione hujus facraofficiis luctuofis, qui fignificat fpiritua- menti debeant tangi ca, lem gemitum: hæc enim confequi debent que pertinent ad totam in populo ex prædicta doctrina, Perfe- Ecclefiam Id, quod &è autem populus inftruitur per doctri- denotatur per illud, quòd aliqua dicuntur nam Chrifti in Euangelio contentam, ibi à facerdote, aliqua quæ à fummis miniftris legitur, fcilicet à miniftris, aliqua à à Diaconibus: &, quia Chrifto credimus choro, ut declaratur tanquam divinæ veritati ( fecundum il- VII. ANTEC. Hoc lud fo. 8. Si veritatem dico vobis, quare facramentum per cersi▾ non creditis mihi?) lecto Euangelio fym- tudinem operatur virbolum fidei cantatur, in quo populus 99 oftendit, fe per fidem Chrifti doctrine contrariam intentionë affentiri. Cantatur autem hoc fymbo- facerdotis. §.f.fi non inlum in feftis, de quibus fit aliqua men- tenderet facere tunc, tio in fymbolo, ficut in festis Chrifti, & nihil, &c. Non enim eft quod facit Ecclefia. Tüc fuperfluum, quòd facerdos poftulet à Deo, ne fua voluntas, quæ eft de fe volubilis, mutetur in

intendendo facere tunc,

sactus Doctor in noftra

contrarium, fed quòd B. Virginis, & Apoftolorum (qui hac
firmiter perfeveret in fidem fundaverunt) & aliis hujufmodi.
quod facit Ecclefia. Et Sic igitur, populo præparato, & in-
hoc poftulat facerdos ftructo, confequenter acceditur ad cele-
per ly qua oblationem, brationem myfterii, quod quidem & of-
&c. ut nobis corpus, & fertur, ut facrificium,& confecratur,&
fanguis fiat. Ex ifta re-
fpofione prima textua- fumitur, ut facramentum. Unde primò
li vide , quantam vo- peragitur oblatio: fecundò confecratio 10
lubilitatem annotavit materiæ oblate: tertiò ejufdem perce-
ptio. Circa oblationem verò duo agun-
tur,f. laus populi in cantu offertorii, per
quod fignificatur lætitia offerentium,&
oratio facerdotis, qui petit, ut oblatio
populi fit Deo accepta, unde & 1. Para-
lip. 29. dixit David: Ego in fimplicitate
illo breviffimo, immò cordis mei lætus obtuli univerfa hæc,
etiam pro illo inftanti, populum tuum, qui hic repertus est, vidi
Sacerdotis.n.propiquif- cum ingenti gaudio tibi offerre donaria,&
fimi ad confecratione, pofteà orat dicens; Domine Deus cufto-
qui femper à principio di banc voluntatem.

voluntate: ut nunquã
poffimus confidere de
illius ftabilitate vel in
parviffimo tépore, im-
mò nec pro inftanti, ni-
fi Deus ftabilitatem in
ca pro tempore etiam

mifericorditer faciat

intentionem confecrã

tatis noftræ, etiam in

puncto uno (puta in in-
ftanti, feu puncto mor-
tis nihil prorfus nobis
promittere poffumus.
unquam, & quòd fem-
per de inftabilitate il
lius pertimefcentes jux

Prover.28.Beatus homo,

auxilio concurrere.

clarificatione: quã uti

cundum tex. ly nec ta

30

donari, ut cum æquali

qui aliis divina tradit, primò debet ipse par- verba poftulamus nobis
ticeps effe.
Ultimò autem tota Miffe celebratio devotione ad prædictos
patres offeramus hoc
in gratiarum actione terminatur, popu- facrificium, non autema
lo exultante pro fumptione myfterii (q(quod falsò putavit ar-
fignificat cantus poft communionem gumentum, ut facrifici
um hoc noftrum fiat fe-
& facerdote per orationem gratias offe- cundü fe acceptü Deo
rente, ficut & Chriftus, celebrata coena ficut illorum, quafi ex
cum difcipulis, hymnum dixit, ut dici- feipfo non fit ita,imò in
immenfum plus, acce-
ptum ei præ omnibus

ad

illorum citatorũ ex ca

tur Matth. 26. ¶ AD PRIMUMergo dicendum, antiquorum facrificiis. confecratio folis verbis Chrifti confici- IX. ILLATIO CONtur: alia verò neceffe eft addere ad præCLUSIONIS Inconvenienter ergo facerdos, parationé populi fumétis, ficut dictú eft.* &c. R. Negatur illatio. *Inc Ad fecundum dicendum, quòd, fic- §. Procedit eni ex igno nitie. 20 ut dicitur Joan. ult. Multa funt à Domi- rantia, qua ignorat veno facta, vel dicta, quæ Euangel. non rum fenfum verborum fcripferunt:inter quæ fuit hoc,quòd Do- none Miffa. Per ipfa näminus in cœna oculos levavit in cœlum, que verba facerdos non quod tamen Ecclefia ex traditione Apo- petit, ut putabat arguftolorum habuit. Rationabile enim vide- mentu, neque quòd species facramétales defetur,ut,qui in suscitatione Lazari, ut ha- rantur in calum, neq; betur Joan. 11. & in oratione, quam pro quòd deferatur in calú difcipulis fecit, Joan. 17. oculos levavit corpus Chrifti verum, Patrem, in hujus facramenti inftitu- defiis: fed petit hoc pro tione multò magis hoc fecerit, tanqua corpore, &c. ut in tex. in re potiori. Quod autem dicitur; Manducate, & no comedite,non differt quantú ad fenfum, nec multum refert,quid dicatur, præfertim cùm verba illa non fint de hæc eft in corp, tùm informa, ut fupradictum est. * Quod auté directam, hæc eft folutio argumentorum, de- *9.98.4.3, additur, omnes,intelligitur in verbis Eu- ftruas errores illorum: &a, 1.ad angelii: licèt non exprimatur, quia ipfe qui no intelligentes new nõ dixerat Joan 6. Nifi maducaveritis carne que, qua loquuntur,nefilii hominis, non habebitis vitam in vobis. que de quibus affirmat. i. Timoth. 1.dicunt,ut Ad tertium dicendum, quòd eucha- ex Concilio Tridentino riftia eft facramentum totius ecclefiafti- nunc videre erit, quòd cæ unitatis: & ideò fpecialiter in hoc fa- Canone, vel etiam in cramento magis, qua in aliis, debet fieri aliqua alia parte Miffe mentio de omnibus, quæ pertinent ad falutem totius ecclefiæ.

so

Miffa continua habuit ¶ Deindè circa confecrationem, quæ
di, poftulatio hæc de- fupernaturali virtute agitur, primò ex-
monftrat: & quòd de citatur populus ad devotionem in præ-
bona ftabilitate volun- fatione, unde & monetur furfum corda
habere ad Dominum : & ideò, finita præfa-
tione, populus devotè laudat divinitaté
Chrifti, cum angelis dicens; Sanctus,
Sanctus, Sanétus: & humanitatem cum
pueris dicens: Benedictus, qui venit, &c.
Deindè facerdos fecretò cómemorat,pri-
ta confilium fapientis, mò quidem,pro quibus hoc facrificium
qui femper eft pavidus) offertur, fcilicet pro univerfali ecclefia
ad Dei mifericordiam & pro his, qui in fublimite funt cöftituti,
magnam debemus pro 1. Timoth. 2. & fpecialiter quofdam, qui 40
ITEM'LLATIO offerunt, vel pro quibus offertur. Secun-
CONCLUSIONIS.Su- dò commemorat fanctos, quorum pa-
perfluè ergo, &c. B. Ne- trocinia implorat pro prædictis, cùm di-
gatur illatio. S.Procedit cit, communicantes, & memoriam vene-
enim ex falfa imagina-
tione in antecedente in- rantes,&c. Tertiò petitionem concludit,
clufa,fcilicet, quòd po- cùm dicit, ut hæc oblatio fit illis,pro quib.
ftulare à Deo ea, quæ offertur,falutaris. Deindè accedit ad i-
certò futura fcimus, fit
fuperfluum. Nã hoc no pfam confecrationem, in qua primò petit
effe inconveniens, neq; confecrationis effectum,cùm dicit, quam
fuperfluu, demonftrat oblationem tu Deus, &c. Secundò conse-
oratio Chrifti ad patre crationem peragit per verba Salvatoris,
Joan. 17. facta pro fui cùm dicit: Qui pridie, &c. Tertiò excufat
que Chriftus ipfe fcie- præfumptionem per obedientiam ad má-
bat certiffimè effe futu- datum Chrifti, cùm dicit; unde & me-
ram. Vide refponsú fe- mores. Quartò, petit hoc facrificium per-
me eft incoveniens, &c, actum effe Deo acceptum, cùm dicit:
ITEM CONCLUSIO. Supra que propitio,&c. Quintò petit hujus 60
Superflue ergo facer- facrificii, & lacramenti effectum. Primò
dos pesis hujus facra- quidem, quantum ad ipfos fumentes
menti perfectionem. R.
Non tamen (hoc dato, cùm dicit. Supplices te rogamus. Secun-
fed non conceffo) facer- dò, quantum ad mortuos, qui jam fume-
dos fuperfluè petit hu- re non poffunt, cùm dicit: memento et-
jus facramenti falutife-
ræ utilitatis confecutio- iam Domine, &c. Tertiò fpecialiter, quá-
nem. §. Quam quidem tum ad ipfos facerdotes offerentes, cùm
petit per ly ut nobis dicit; Nobis quoq; peccatoribus, &c.
corpus, & fanguis fiat.
¶ Deindè agitur de perceptione fa-
Et hoc fignificat verba,
quæ præmittit dicens; cramenti, & primò præparatur populus
Hane, &c.ut in tex. Ubi ad percipiendum, primò quidem per o-
etiam fecundum excel- rationem communem totius populi(quæ
lentes Grāmaticos ex-
pone ly nobis, ideft ad eft oratio Dominica, in qua petimus, pa-
utilitate noftram. Tunc, nem quotidianum nobis dari) & etiam
&c. ut de fe patet. Dixi privatam, quam fpecialiter facerdos pro
in formali refponfione populo offert, cùm dicit: Libera nos,quæ-.
ly non conceffo: ut fal-
ventur prime due xe- fumus,Domine, &c. Secundò præparatur
fpofiones. Vide hoc rer- populus per pacem, quæ datur dicendo;
tium refponfum in tex. Agnus Dei. Eft enim hoc facramentum
ly non tamen videtur
ibi facerdos orare (fcili- unitatis, & pacis, ut fuprà dictum est.*
*q.79.ar.1. cet pricipaliter) ut cöfe In Miffis tamen defunctorum, in quibus
1.73.ar. cras. impleatur, fed,&c. facrificium offertur non pro pace præ-
VIII. DE ANTECE- fenti, fed pro requie mortuorum, pax
cellentius. R. Ex feipfo, intermittitur. Deindè fequitur perce-
$. Tunc nihil, &c. Quia ptio facramenti, primò percipiente fa-.
enim cum prædiéta ex- cerdote, & poftmodùm aliis dante. quia, 90
*C..eccle. cellentia ftare poteft, ut Dion. dicit 3.c. ecclef. hierar. ille,
non quòd ex parte nostri no
mult pro- offeratur cu tanta devotione, ex quanta illi patres, fcilicet Abel, Abra-
cul à fine. ham, Melchifedech obtulerunt fua antiqua facrificia ; ideò per illa

4.

bier

DENTE. Multò est ex

liquit, & quòd nulla falfitas in Canoe Miffe, nec in aliis partibus co- *Allas cir rum,quæ in Mifsa dicũ. ¢4. tur, inveitur,& quòd illi, qui contrarium afse & talis inftructio fit in hoc facramento: runt, quoru locü tenet & tamen ab inftructione non repelluntur argumenta, ignorantiæ etiam catechumeni, & infideles. unde borant. Secundò habes: morbo graviffimo ladicitur de confecr. dift. 1. Epifcopus quomodò per ratione nullum prohibeat ingredi ecclefiam, & au- oftendas,errores illorum De confe dire verbum Dei, five Gentilem, five here- merito damnari a Con- det. c.Ept cil. Trident.fefs. 22.cap. ticum, five Judæum, ufque ad miffam cate- 4.Cum fancta fanéte adchumenorum, in qua fcilicet continetur miniftrari conveniat inftructio fidei. fitque hoc omniu säti fimum facrificium, EcAd quintum dicendum, quòd in clefia Catholica, ut dihoc facramento & major devotio requi- gne, reverenterque of ritur, quàm in aliis facramentis, propter ferretur, ac perciperehoc, quòd in hoc facramento totus Chri- tur,facri Canone mul tis ate fæculis inftituit, ftus continetur, & etiam communior: ita ab omni errore puquia,in hoc facramento requiritur devo- r ut nih, in co cocineatio totius populi Chriftiani, pro quo fa- tur, quod non maxime crificiu offertur,& nó folú percipiétiú fa- fanctitate, ac pietatem cramentum, ficut in aliis facramentis, & sefy; offerentiu in Deut idcò,*ut Cyprianus dicit:Sacerdos præfa erigat. Is enim coflat cù tione pramiffa parat fratrum mentes, dice ex ipfis Domini verbis, "In lib. de tu ex Apoftoloru tradi- orat. Dodo: Surfum corda, ut,dum refpondet plebs; tionibus, ac fanctorum mini non Habemus ad Dominum, admoneatur,nihil quoque Pontificum pis mure analiud fe, quàm Deum, cogitare debere. inftitutionibus.Et capit. se fin. ¶ Ad fextum dicendu,g in hoc facra- 8. Miffa magnam continet populi fidelis erumento, ficut dictum eft, tanguntur ea, aitione. Et canone 6. Si quæ pertinent ad tota ecclefiam: & ideò quis dixerit”: Canonem quædam dicuntur à choro, quæ pertinet. Misse errores couinere, ad populum: quorum quædam chorus ideoque abroganau effe; 3. erg, 16 anathema fit. Hæc ibi, totaliter profequitur, quæ fcilicet toti & in prioribus locis cipopulo infpirantur, quædam verò popu- tatis. Item à Synodo lus profequitur, facerdote inchoante, fexta, ut recitatur dift. 1.Jacobus frater Domini fecundum carnem, cui primùm credita eft Hierofolymitana Ecclefia,& Bafilius Cæfarienfis Epifc. cujus claritas per toti orbem refulfit in fcriptu

devot one at stor atres ofer

acrificium,

quod faso parano

gumentam ar lacite

um hoc

Hæc ibi. Ubi dicit Glof.

ris, addiderunt nobis qui perfonam Dei gerit in fignum, quòd
Miffe celebrationem talia pervenerunt ad populum ex revela-
Ordine Miffa celebran- tione divina, ficut fides, & gloria cœle-
de tradiderunt. Item à ftis, & ideò facerdos inchoat Symbolum
fancto Damafo Papa in- fidei, & Gloria in excelfis Deo. Quædam
ftitutum eft, quòd con- verò dicuntur per miniftros, ficut do-
feffio in principio Miffa
præmitteretur. A fan- &trina veteris, & novi teftamenti, in fi-

20

*

ribusChri

quam benedicamur, fcilicet, per gratiam, Miffa tempore fuo cele-
adfcriptam, ideft, per quam in cœlo adfcri- brabatur, & confequen-
bamur:ratam, ideft, per quam de vifceri- te, quòd à S.Petro A-
A-*al vifie
bus Chrifti effe cenfeamur: rationabilem, probata fuit. Item præ- ciamur.
poftolo tunc vivo ap fti traji
ideft, per quam à beftiali fenfu exuamur: dictos malitiosè erran-
acceptabilem,ut,qui nobifipfis difplicemus, tes in fua illa erronea

pofitione meritò, da

Ad octavum dicendum, quòd, licèt ipfis, ab omnibus SS. hoc facramentum ex feipfo præferatur omnibus antiquis facrificiis: tamen facrificia antiquorum fuerunt Deo acceptifsima ex eorum devotione. Petit ergo facerdos, ut fic hoc facrificium acceptetur à Deo ex devotione offerentium, ficut illa accepta fuerunt Deo.

Pontificibus, Martyribus, Confefforibus, Ecclefiæ catholicæ Doctoribus, qui Miffas,dum in præfenti viverent, perfonaliter devotiffimè à mille quingentis nonaginta annis, continua fucceffione celebrave

to Gregorio Papa,quòd gnum, quòd per miniftros à Deo miffos Per hanc acceptabiles ejus unico filio fimus. mnari, & quidem factis
Kyrie eleifon novies eft doctrina hæc populis annunciata. 10
in Miffa diceretur, ut
patet in vitis corum. Quædam verò facerdos folus profequi-
De aliis vide Rationale tur:quæ fcilicet ad proprium officium fa-
divinorum officiorum. cerdotis pertinent, ut fcilicet dona, &
Item ab Apoftolis Mif-
fam traditam nobis fuif- preces offerat pro populo, ficut dicitur
fe, docet B. Ignatius Hebr. 5. In his tamen quædam dicit pu-
martyr, & S. Joannis blicè, fcilicet, quæ pertinent & ad facer-
Apoftoli difcipulus in dotem, & ad populum, ficut funt oratio-
epiftolas .ad Smyrnen-
fes: qui & inter alia ibi nes communes, quædam verò pertinent
dicit. Non licet fine Epi- ad folum facerdotem, ficut oblatio, &
fcopo neque offerre, ne- confecratio, & ideò, quæ circa hæc funt
que facrificium immo dicenda, occultè à facerdote dicuntur. In
lare, neque Miffas cele-
brare. Item Beatus utrifque tamen excitat attentionem
Dionyfius martyr, & populi, dicendo: Dominus vobifcum, &
Sancti Pauli Apoftoli expectat affenfum dicentium, Amen, &
difcipulus, ab ipfis Ec-
clefiæ columnis, ideft ideò etiam in his, quæ fecretè dicuntur,
Apoftolis inftituta fuif- publicè præmittit: Dominus vobifcum, &
fe Miffam affirmat: & fubjungit, Per omnia fæcula fæculorum.
Vel fecretè aliqua facerdos dicit, in fi-
gnum, quòd circa Chrifti paffionem di-
fcipuli nonnifi occultè confitebantur
Chriftum.

Refp.3.

Refp. 3.

cum quanta reverentia
in primitiva Ecclefia ce-
lebraretur Miffa ipfa,
idem manifeftat in lib.
Ecclefiaft. hierarch.c.2.

Item Beatus Marcus
Euangelifta Sancti Petri Ad feptimum dicendum, quòd effi-
Apoftoli difcipulus idi- cacia verborum facramentalium impedi-
pfum de Miffa infinuare ri poteft per intentionem facerdotis.
videtur per hoc, quòd
Nec tamen eft incóveniens, quòd à

ipfe fuit dignitate facer

dos, ut teftatur B. Hiero- Deo petamus id, quod certiffimè fcimus
nym.in lib.de viris illu- ipfum facturum, ficut Chriftus Joan.17.
ftribus, & tamen polli- petiit fuam clarificationem.
cem fibi amputaffe dici-
Non tamen videtur ibi facerdos

tur,

ut facerdotio

repro

¶ Ad nonum dicendum, quòd facer- runt.Abfit enim à comdos non petit, neque quòd fpecies facra- muni omnium fapientum animi conceptione mentales deferantur in cœlum, neque vel minimum fufpicari, corpus Chrifti verum, quod ibi effe non tantos virorum procedefinit, fed petit hoc pro corpore my- res omni virtutum geftico, quod fcilicet in hoc facramento fi- nere decoratos, ac fplendidos admififfe aliquangnificatur, ut fcilicet orationes facerdo- dò aliquod erroneum tis, & populi Angelus afsiftens divinis dictum in Mifsarum fomyfteriis Deo repræfentet, fecundum il- lemniis à fefe celebralud Apocal.8. Afcendit fumus incenforum dictis ipfis etiam minutarum: vel,fi affuifset in 30 de oblationibus fanétorum de manu An- tiffimus error,nunquam geli. Sublime autem altare Dei dicitur, fuis perfpicaciffimis invel ipfa ecclefia triumphans, in quam fe: cumque è fuis libris tellectibus deprehendiftransferri petimus, vel ipfe Deus, cujus non abrafifse, aliofque participationem petimus: de hoc enim tùm præfentes, tùm fualtari dicitur Exod.20. Non afcendes ad turos verbo, aut fcripto altare meum per gradus, ideft, in Trinita- non admonuifse. Ex his te gradus non facies. Vel per Angelum ergo omnibus hactenus intelligitur ipfe Chriftus, qui eft magni præmiffis, quæ & pro confilii Angelus, qui corpus fuum my- tanto à nobis adducta fticum Deo patri conjungit, & Ecclefiæ tiffimè deftructio errofuerunt,patet abundan❤ triumphanti,& propter hoc etiam Miffa rum in principio appennominatur: quia per Angelum facerdos dicis narratoru. Tertiò preces ad Deum mittit, ficut populus vides:quomodò ex iis per facerdotem: vel quia Chriftus eft ho- benè penfatis, & applicatis doctrina præfens tia nobis miffa à Deo. unde & in fine Angelica viciffim declaMiffa Diaconus in feftivis diebus popu- tetur, atque confirmelum licentiat, dicens: Ite, Miffa eft, fcili- tur.

bus haberetur. Hoc eft, orare, ut confecratio impleatur, fed ut
ut ad facerdotii execu nobis fiat fructuofa. Unde fignanter di-
tionem in celebranda cit: Ut nobis corpus, & fanguis fiat; &
Miffa, tanquam myfte-
rio tanto indignum fe hoc fignificant verba, quæ præmittit di-
*De conf. reputans,non adftringe- cens: Hanc oblationem facere digneris be-
2. ca. U retur. Ex hoc enim facto nedictam, fecundum * Auguft. ideft, per
Brum fub, à Beati Marci patet, quòd

sed.

50

ARTICULUS

de codem abradendo

cet hoftia ad Deum per Angelum, ut fcilicet fit Deo accepta.

materiæ per fingulas partes, ibi: Sic igitur, &c. Tertiò confecrationem,
afsignando ei partes fuas, ibi: Deinde accedit, &c. Quartò fumptionem pa-
riter juxta partes fuas, ibi: Deindè agitur, &c. Quintò gratiarum
actionem, ibi: ultimò autem, &c.

QUINTUS.

Utrum ea, quæ in celebratione hujus facramenti aguntur, fint convenientia.

D QUINTUM fic procedi-
tur. Videtur, quòd ea, quæ
in celebratione hujus facra-
menti aguntur non fint con-

12. in exp. ideft in Mifsa, funt venientia. Hoc enim facramentum ad
novum teftamentum pertinet, ut ex for-

Et convenientia.

lis. Er op 65. c. 5. opufc. 66. per tot.

tinentia ad bonum Eu

60

clefiæ aguntur, non funt iteranda. In-
convenienter igitur facerdos multoties
iterat crucefignationes fuper hoc facra-

mentum.

cerdos celebrans deber
habere in utendo hoc
facramento. Et hoc du

ea, tamquam ceremo

pliciter. Primò quidem, quia, &c. ut in textu. Vide 1.2.q.103.art.3. & qu. 104, art. 3. Item 2. 2.9.147.art.s. ad fecun 4. Præt. Apoftolus dicit Hebr.7. dum, femper cum Eluc. 11. CONCLUSIO Sine ulla contradictione, quod minus eft, à Inconvenienter in Mifmajori benedicitur: fed Chriftus, qui eft in fa facerdos thurificatiohoc facramento, poft confecrationem ne utitur. B. Si uteretur eft multò major facerdote. inconvenien- niali veteris legis præter igitur facerdos poft confecrationem cepto. §.Tunc nihil, &c. benedicit hoc facramentum, cruce fi- Nam neque in Milsa, neque alias nos thurifignando. catione utimur, quafi ¶ 5. Præt. In facramento ecclefiæ ni- ceremoniali, &c. ut in hil debet fieri, quod ridiculofum videa- textu. tur. Videtur autem ridiculofum gefticu- III. DE ANTECE DENTE. Non funt itelationes facere, ad quas pertinere vide- randa, R. Sine caufa. §. tur, quòd facerdos quandoque brachia Tunc nihil, &c. Cruceextendit, manus jungit, digitos com- fignationes enim in plicat, & feipfum* inclinat. ergo Mifsa quoties iterantur; non fine caufa, immò incurvat. non debent fieri in hoc facramento. ex magna caufa iteran6. Præt. Ridiculofum effe * videtur, tur. Utpatet in duplici *al.etiam, quòd facerdos multoties fe ad popu- rum fecunda eft ibi.Porrefponfione textus,qua

70

¶ PROB. Quia ó- ma ipfius apparet. In novo autem testa-
mnia, quæ ibi aguntur, mento non funt obfervanda ceremonia
vel fiunt ad repræfen- veteris teftamenti, ad quas pertinebat,
tandum aut paffionem
Chrifti, aut difpofitio- quòd facerdos,& miniftri aqua lavaban-
nem corporis myftici: tur, quandò accedebant ad offerendum:
vel fiunt, tanquam per- legitur enim Exod.30. Lavabunt Aaron,
chariftiæ ufum, ideft &filii eius manus fuas,ac pedes, quadò in-
cum devotione, ac re- greffuri funt tabernaculum teftimonii;&
verentia exequendum, quandò acceffuri funt ad altare. non eft
ut in folutione argu- ergo conveniens, quòd facerdos lavet
Im. DE MINORI. Non manus fuas inter Miffarum folemnia.
funt obfervande cere- 2. Prætereà. Ibidem Dominus man-
monia veteris legis. B. davit, quòd Aaron adoleret incenfum
Ut ceremoniæ ipfius le-
gis. S. Tunc nihil, &c. fuave fragrans fuper altare, quod erat
Nam inter Mifsarum antè propitiatorium: quod etiam perti-
folemnia obfervatur ce nebat ad ceremonias veteris testamenti.
remonia lotionis ma- inconvenienter ergo
in Missa facerdos
ceremoniale præceptú thurificatione utitur.
antiquæ legis, in cujus 3. Præt. Ea, quæ in facramentis ec-
fignum prætermittitur

30

40

sa

60

mento fiunt ad fignifi- ¶Et ideò in celebratione hujus myfterium facrum. Quinqui rii quædam aguntur ad repræfentandam es enim fe facerdos ver- paffionem Chrifti, vel etiam difpofitiosit ad populum, &c. ut ne corporis myftici, & quædã aguntur 70 extracta ex refp. ad pertinentia ad devotionem,& reverentia hujus facramenti.