Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

Utilitas
Eccl.
S.Dr.

error circa commun.

probatio ad id, ad quod adducitur, nihil valet.

III DE MAJORI. Celebratur. B. Tùm in confecratione, tùm in ufu facerdotis. §. Sufficit enim, fi celebretur fic in memoriam Dominicæ paffionis. Tunc nihil, &c. ut de fe patet. Ad hanc enim recolendam memoriam videmus, quòd facerdos nec confecrat, nec fumit corpus fine fanguine,

ITEM DE MAJORI. Sumitur pro falute anime. B. Et ad hanc falutem fufficit: & quòd facerdos in perfona totius populi offerat, ac fumat fanguinem ; & quòd fub

alii Euchariftiam fu

ΤΟ

fpecie panis,qua omnes hujus facramenti, fi populus fum at cor-
totus Chriftus pus fine fanguine, dummodò facerdos to
contineatur. §. Ut ha confecrans fumat utrumque.
betur, quæft.76.articu¶Ad tertium dicendum, quòd repræ-
lo fecundo. Tunc nihil, fentatio Dominicæ paffionis agitur in i-
&c. Ex his enim, vel
etiam tenuiter refta ra- pla confecratione hujus facramenti, in
tione utentibus, patet, qua non debet corpus fine fanguine con-
quòd populo nihil pe-

nitùs detrimenti falutis animæ fequitur ex eo, quòd fub fpecie fanguinis.
fanguinem non fumit. Ipfum namque fanguinem fi non fumeret, poffet
dici aliquo modo: quòd detrimentum falutis animæ ex privatione calicis 20
pateretur. Sed, quia fanguinem totum re vera fumit fub fpecie panis com-
municando: ideò nullus conquerendi, etiamfi vellet, de falutis animæ de-
trimento rationabiliter locus relinquitur alicui de populo. Quinimò, fi
cum hoc non detrimento conjunctim ponderet maximum emolumentum
in text, corpor, dictum fibi, inde fcilicet ex communione fub fpecie tantùm
panis proveniens, videbit apertè, fe habere occafionem maximam & gau-
dendi de propria falute fine periculo facrilegii, & recognofcendi providam
curam piiffimæ fuæ matris Ecclefiæ refpectu falutis filiorum ejus ; & gra-
tias immenfas agendi tùm Deo, tùm Ecclefiæ ipfi, de privatione calicis,
quam fibi in facra communione jamdudum benignè fecerunt, Hæc omnia
virtualiter ex text.

A P P ENDI X.

Exaiculari ham unam, & Bohe morum, dicentium: fub utra

X articulo habes primò : quomodò per rationem interimas hærefes

[ocr errors]
[ocr errors]

que fpecie panis, & vini neceffariò effe communicandum. Et adden-
tium: quòd communicans fub una tantùm fpecie committit facrilegium,
& agit contra præceptum Chrifti præcipientis effe communicandum sub
utraque fpecie, ideò peccat etiam, fi laicus fit. Et deftruas errorem Lu-
theri, ut refertur in Bulla Leonis X. contra errores illius, dicentis: quòd
confultum videtur, quòd Ecclefia in communi concilio ftatueret ; Laicos
fub utraque fpecie communicandos. Secundò habes: quomodò per ratio-
nem oftendas, has meritò damnari à Concilio Conftantienfi feff. decima 40
tertia. Licet Chriftus fuis difcipulis adminiftraverit fub utraque fpecie
panis, & vini hoc venerabile facramentum ; tamen, hoc non obftante, ap-
probata confuetudo Ecclefiæ fervat: quòd à laicis tantummodò fub fpecie
panis fufcipiatur. Et, licèt in primitiva Ecclefia hujufmodi facramentum
reciperetur à fidelibus fub utraque fpecie: tamen hæc confuetudo ad evi-
tandum aliqua pericula, & fcandala eft rationabiliter introducta; quòd
à conficientibus fub utraque fpecie, & à laicis tantummodò fub fpecie pa-
nis fufcipiatur :cùm firmiffimè credendum fit, & nullatenus dubitandum,
Christi corpus integrum, & fanguinem tam fub fpecie panis; quam fub
Specie vini, veraciter contineri. Quapropter dicere, quòd hanc confue-
sudinem, & legem obfervare fit facrilegium, aut illicitum, cenferi debet 50
erroneum: & pertinacuer afferentes oppofitum præmifforum, tanquam
hæretici, arcendi funt, & graviter puniendi per diacefanos locorum,
aut inquifitores hæretica pravitatis, İtem præcipimus: quòd nullus pres-
byser communicet populum fub utraque fpecie panis, & vini. Hæc ibi.
Ubi nota ly hoc non obftante. Non enim Chriftus laicis tunc, fed facer-
dotibus facramentum tale adminiftrabat: quoniam ipfe in cœna illa difci-
pulos inftituit facerdotes, tefte Concilio Trid. feff. 22. can, 1. & can. 2. Ibi
etiam nota ly hac confuetudo eft rationabiliter introducta, & ly afferen-
ses oppofitum, tanquam hæretici, &c. Negant enim hi auctoritatem juri- 60
dicam Ecclefiæ,quam habet à Chrifto in adminiftratione facramentorum:

[ocr errors]

pró quó melius intelligendo vide Conc. Trident. feff. 21. can, 2. recitatum
fup. art. 8. ad primum, in exam. Item meritò damnari ab codem Conci-
lio Trident.feff. 21. capitulo primo, Sancta ipfa fynodus à Spiritu fanéto
edofta, atque ipfius Ecclefiæ judicium, & confuetudinem fecuta declarat,
ac docet ; nullo divino præcepto laicos, clericos non conficientes obliga
ri ad Euchariftia facramentum fub utraque fpecie fumendum. Neque ullo
pacto, falva fide, dubitari poffe, quin illis alterius speciei communio ad
falutem fufficiat. Nam,etfi Chriftus Dominus facramentum hoc in panis,
vini fpeciebus infti-
fecrari. Poteft autem à populo cor- tuit,& Apoftolis tradi-
pus fine fanguine fumi. Nec exinde fe- dit: no tam illa inftisu-
tio, & traditio eò ten
quitur aliquod detrimentum: quia fa- dunt, ut omnes Chrifti
cerdos in perfona omnium fanguinem fideles ftatuto Domini
offert, & fumit, & fub utraque fpecie ad utramque fpeciem
totus Chriftus continetur ut fuprà accipiedam adftringan-

habitum est.

tur. Sed neque ex fer-
mone illo apud Joann.
fexto rectè colligitur ; *q.76.0.2.

utriufque fpeciei communionem à Domino præceptam effe. Nam-
que, qui dixit; Nifi manducaveritis carnem filii hominis, biberitis
ejus fanguinem, non habebitis vitam in vobis, dixit quoque, fi quis mandu-
caverit ex hoc pane, vivet in æternum. Et qui dixit ; Qui manducat
meam carnem, & bibit me um fanguinem, habet vitam æternam, dixit
etiam; Panis, quem ego dabo, caro mea eft pro mundi vita, Et denique
qui dixit: Qui manducat meam carnem, & bibit meum fanguinem, in
me manet, & ego in illo, dixit nihilominus; Qui manducat hunc
panem
vivet in æternum. Hæcibi. Ubi vides, à Domino fubindicatum fuiffe,
duplicem confuetudinem fumenda Euchariftiæ, quandoque, fcilicet fub
utraque fpecie, quandoque verò fub fpecie folùm panis, futuram effe in
Ecclefia; & utramque fufficientem ad falutem; & confequenter utram-
que pro fuo tempore bonam : & fimul proptereà vides: quòd ipfemet
utramque confuetudinem illam approbavit. Item meritò damnari ab co-
dem feffione eadem, capitulo fecundo. Quare agnofcens fanéta mater
Ecclefia hanc fuam in adminiftratione facramentorum auctoritatem, licet
ab initio Chriftianæ religionis non infrequens utriufque fpeciei ufus fuif-
fet, tamen progreffu temporis, latiffime jam mutata illa confuetu-
dine, gravibus, & juftis caufis adducta hanc confuetudinem fub al-
tera fpecie communicandi approbavit ; & pro lege habendam decre-
vit. Quam reprobare, aut fine ipfius Ecclefiæ auctoritate pro libi-
to mutare non licet. Hæc ibi. Et capitulo tertio. Infuper declarat,
fatendum effe, fub altera tantùm fpecie totum, atque integrum Chri-
stum, verumque facramentum fumi, ac propterea
quoad fructum
attinet, nulla gratia neceffaria ad falutem eos defraudari, qui unam
fpeciem folùm accipiunt. Hæc ibi, & canon. 1. Si quis dixerit :
Dei præcepto, vel neceffitate falutis, omnes, & fingulos Chrifti fi-
deles utramque fpeciem fanctiffimi Euchariftia facramenti fumere
debere; anathema fit. Et canon. fecundo. Si quis dixerit fanctam
Ecclefiam catholicam non juftis caufis, & rationibus adductam fuif-
fe; ut laicos at que etiam clericos non conficientes, fub panis tan-
tummodò fpecie communicaret : aut in eo errasse; anathema fit.
Et canon. 3. Si quis negaverit; totum integrum Chriftum, o-
mnium gratiarum fontem, & auctorem, sub una panis fpecie fumi:
quia, ut quidam falsò afferunt, non fecundum ipfius Chrifti inftitutio-
nem fub utraque fpecie fumatur: anathema fit. Hæc ibi. Item meri-
tò damnari illum errorem Lutheri à Papa Leone X. in prædicta Bulla.
Ex quibus omnibus patet & vafrici es grandis hæreticorum, qui fub pal-
lio zelandi pro falute populorum contra reverenti am Chrifti armantur,
fanguinem ipfius effundere parvipendentes : & irrationabilitas, atque ftul-
titia eorundem. Non enim irrationabile folùm, fed & ftultum eft: cùm
tantundem boni, quod quæris, poffis abfque criminis periculo veraciter
obtinere ; præeligere illud cum tanti facrilegii periculo, atque fcandalo
confequi, ut omnibus, dummodò fenfum reprobum non habeant, ma-
nifeftiffimè conftat ex terminis. Tertiò vides: quomodò ex iis benè pen-
fatis, & applicatis doctrina præfens Angelica viciffim declaretur, atque

confirmetur.

[ocr errors]
[merged small][ocr errors]

Ncorp. duo facit. Primò dicit, duo confideranda effe circa ufum hujus facramenti,unum,fcilicet, ex parte facramenti: aliud ex parte fumentum, & juxta primum negativè concludit. Secundò juxta fecundum affirmativè refpondet, ibi: Ex parte autem, &c.

[ocr errors]

Nar, 12, circa communionem fub utraque fpecie advertendum eft, Duplex elle duos extremos errores vitandos, alter eft corum, qui tenent oportere populum communicare fub utraque fpecie, alter eft corum, 70 fub utraq; qui tenent populum communicantem fub utraque fpecie peccare. Specie. Útrique errant, primi quidem, damnando cos, qui non communicant fub utraque fpecie : alii autem damnando communicantes fub utraque fpecie.

Quid doceat S.

Mater

Eccl.

San&ta autem mater Ecclefia media via incedendum effe docet, &
utrumque pofle fieri licitè tradit: quoniam, fi ad facramentum fpectatur,
communio fub utraque fpecie licita habetur; & fi ad reverentiam facra-
mento debitam spectetur, licitè à communione fanguinis populus abfti-
net, ut in litera dicitur. Et hæc intellige, loquendo abfolutè de facra-
mento, & ipfius reverentia: nam defcendendo ad ritus, confuetudinef-
que ecclefiarum, videtur fervandus in qualibet ecclefia mos in ea ab an- 80
tiquo fervatus, fi debita facramento reverentia tuta eft ibi, nec novita-
te aliqua perturbandus: præfumptionis fiquidem vitio non careret,
introducere communionem fub utraque specie, ubi non eft confueta:
immò à fchifmatis nota non effet alienum propterea quòd apud folos schi-
fmaticos in partibus occidentalibus hic mos vigere videtur.

TRIPLEX QUESTIO DE COMMUNIONE SUB
UTRAQUE SPECIE.

Ccurrit hic circa communionem fub utraque fpecie triplex quæftio perfpicaciter difcutienda propter novitates, fcilicet de neceffitate, de utilitate, & de congruentia.

[ocr errors]

QUESTIO PRIM A.

:

ex

præ

An communio fub utraque specie fit in præcepto.
UÆRITUR primò, an communio fub utraque fpecie fit in
QUE
Argum 1.
cepto. Videtur enim, quòd fic: primò ex verbis domini Joan, 6. Pro part,
Nifi manducaveritis carnem filii hominis, & biberitis ejus fanguinem, affirmas.
non habebitis vitam in vobis, ubi manifeftè de neceffitate falutis explica-
tur effe, manducare carnem,& bibere fanguinem Chrifti. Si dicatur,
quòd textus ifte non loquitur de manducatione facramentali, fed fpiritua-
li, habetur nihilominùs intentum: quoniam manducare fpiritualiter,clau-
dit in fe votum manducandi facramentaliter: & fimiliter bibere fpiritua-
liter, claudit in fe votum bibendi facramentaliter. Hinc enim manifeftè fe-
quitur, quòd fi eft de neceffitate falutis manducare, & bibere hoc facra-
mentum fpiritualiter, oportet de neceffitate quoque falutis effe mandu-
care,& bibere illud facramentaliter: alioquin fruftrà effent hujufmodi vo-
ta, feu defideria,quç numquam oporteret implere. Et declaratur vis hu-
jus proceffus ex fimili in baptifmo flaminis, quod claudit in fe votum
baptifmi fluminis, ut patet applicanti.

Secundo ex præcepto Domini Luc. 12. Hoc facite in meam comme- Argum.1.
morationem: monttrat enim ly hoc, quod ipfe dominus fecit,fcilicet con-
fecrare, & tradere fub utraque fpecie.

Tertiò ex perfectione facramenti. Cadit enim fub divino præcepto
perfectio facramenti, conftat autem, facramentum hoc integrari ex u- Argum.3.
traque fpecie, quoniam eft unum facramentum unitate perfectionis, ex
cibo enim,& potu conftat alimentum perfectum, Si dicatur, quòd, quam-
vis fub divino præcepto cadat perfectio facramenti, non tamen perfectio
ufus, ubi facramentum diftinguitur ab illius ufu,ut contingit in propofito,
90 contra: facramentum hoc eft propter ipfius ufum, alimentum enim eft
propter
propter alendum, ergo, fi perfectio facramenti eft præcepta, multò magis
præcepta eft perfectio ipfius ufus, quantò magis finis eft magis intentus,
quàm id, quod eft ad finem.

[ocr errors][ocr errors]
[merged small][ocr errors]

In hac quæftione fex funt agenda: primò narrabitur varia circa học Sex in obfervatio. fecundo diftinguentur difficultates quatuor circa hoc ; tertiò tractabitur prima difficultas: quartò tractabitur fecunda: quintò tractabitur tertia: fexto tractabitur quarta.

da hac ques. Tractatur

[ocr errors]

¶ Quoad primum Neftorius, & Pelagius cum fequacibus aftruxerunt univerfaliter fervandam communionem fub utraque fpecie: diverfa tamen ratione moti. Nestorius enim putavit, fub fpecie panis corpus tantùm Chrifti effe, & fub fpecie vini fanguinem tantùm; quia in morte Chrifti fanguis fuit feparatus à corpore, & proptereà fub utraque fpecie oportebat facramentum fumi, ut integer Chriftus fumeretur in memoria mortis ejus. Pelagius autem motus ex verbis domini Joann. 6. Nif manducaveritis carnem filii hominis, & biberitis ejus fanguinem,non habebitis vitam in vobis, utramque facramenti fpeciem etiam ad infantes baptizatos extendit, dogmatizando, quòd, fi infans non poffet facramentalem panem fumere, deberet panis contritus cum fanguine infundi in os infantis, & fi quippiam ejectum effet, effe illud comburendum: juxta præceptum antiquum de Agno Pafchali, fi quid refiduum fuerit, igne comburetis. Et hinc fortè olim Græcorum illorum, quos Auctor in litera 9. ar. nominavit, & fimiliter paulò ante centum annos Bohemorum abufus in communicando infantes ortus eft, quodam Jacobello novitatem communionis fub utraque fpecie Bohemis fuggerente. Hæc de primo. Tractatur Quoad fecundum tres funt differentiæ confideranda: prima eft inter infantes, & adultos: fecunda eft inter facerdotes, & alios adultos: tertia eft inter conficientes hoc facramentum, & non conficientes. Emergunt fiquidem ex his tribus differentiis quatuor fpeciales difficultates: prima eft, an communio fub utraque fpecie fit neceffaria omnibus, comprehendendo etiam infantes: fecunda eft, an fit neceffaria omnibus adultis: tertia eft, an fit neceffaria omnibus facerdotibus: quarta eft, an fit neceffaria omnibus conficientibus, quælibet enim harum difficultatum habet opinantes pro utraque parte. Hæc de fecundo.

Tractatur 3.

[ocr errors]

20

30

¶ Quoad tertium circa primam difficultatem, an fcilicet communio fub utraque fpecie fit neceffaria etiam infantibus, quicquid garrire poffint hæretici, tenentes partem affirmativam, aut quicumque errantes communicantes fub una tantùm fpecie infantes,clara luce manifeftum eft, infantibus neutro modo facramentum hoc effe exhibendum. Tum, quia fundamentum ex fcriptura fumptum à Pela. Nifi manducaveritis carnem filii hominis, & biberitis ejus fanguinem, non habebitis vitam in vobis,pro cis non facit, quoniam intellectum de facramentali manducatione hærefim inducit manifeftam, f. quòd baptifmus non fufficiat infantibus ad vitam æternam. Si enim ad baptizatos infantes dicitur, nifi fumpferitis hoc facramentum euchariftiæ, non habebitis vitam in vobis, confequens eft, 40 quòd ex baptifmo non habeant vitam,& confequenter, fi cum folo baptifmo decederent, non haberent vitam æternam, quod conftat hærefim effe damnatam: tùm, quia facramentum euchariftia datur, ut alimentum animæ: proptereà enim datur fub fpecie panis, & vini, alimentum autem,ficut non datur, nifi viventi, non enim poteft fumi à mortuis, ita non datur, nisi habenti aliquam operationem vitalem: fruftrà enim alimentum poneretur in os impotentis illo quovis modo uti: nam nihil prodeft alimentum alicui, qui ad illud, ut mortuus, fe habet : fed infans baptizatus nullam habet operationem vitalem fecundum vitam fpiritualem. ergo ei non convenit fumere alimentum fpirituale. Affertur At, fi contra hanc rationem objiciatur, falfum affumere, quia eccleob.&fol- fia confuevit infirmis adultis in extremo vitæ infenfibiliter conftitutis,vel etiam phrenefim patientibus euchariftiam tribuere fine omni operatione vitali interioris fpiritus, facilè excluditur objectio, animadvertendo,quòd, licèt tales adulti in extremo conftituti nullam habeant pro tunc vitalem fpiritus operationem, habuerunt tamen eam antè petendo implicitè, vel explicitè hoc facramentum, & proptereà negatur amentibus à nativitase, ficut & infantibus, quoniam utrique nec pro tunc, nec anteà actum aliquem fpiritus habuerunt.

itur ·

[ocr errors]

ftia eft manducatio alligata ad facramentum re, vel voto, & hoc quidem teftatus eft Auctor in fecundo hujus quæftionis articulo, cùm dixit: Alio modo contingit fpiritualiter manducare Chriftum, prout eft fub fpeciebus hujus facramenti, inquantum, f. aliquis credit in Chriftum cum defiderio fumendi hoc facramentum: ubi manifeftè apparet, fpiritualem manducationem cuchariftiae claudere in fe ordinem ad facramentum. Manduca tio autem Chrifti abfolutè, quòd fit ex fuo genere purè fpiritualis, ex co patet, quòd hujufmodi manducatio terminari poteft & ad deitatem fecundum fe, juxta illud Luc. 22. Ego difpono vobis, ficut difpofuis mihi Pater meus regnum, ut edatis, & bibatis fuper menfam meam in regno meo, ibi .n. nulla erit ratio facramenti, fed purè fpiritualiter edent, & bibent Deum, ficuti eft, ficut ipfa Chrifti anima Deo fruitur, & ad fpiritua lia dona gratiæ, juxta illud Jo. 4. Qui biberit ex aqua, quam ego dabo ei, non fitiet in æternum, &c. Et hinc differunt fecundo in hoc, quòd manducare fpiritualiter Chriftum fub facramento proprium eft viatoribus in novo teftamento adultis, manducare autem purè fpiritualiter Chriftum commune eft comprehenforibus, & viatoribus: fcriptum cft.n. Panem an gelorum manducavit homo: commune quoque eft novi, & veteris teftamenti juftis: fcriptum eft.n. quòd non aliud nomen datum eft fub calo,in quo oportet homines falvos fieri, & demùm commune eft juftificatis infantibus, & adultis: per baptifmum enim Chrifti membra viva etiam infantes fiunt.

[ocr errors]

60

Si verò objecerit quifpiam,falfum in adducta ratione fubfumi,co,quòd Alia ob infantes habent vitales fpiritus operationes, f. credere, & abrenunciare faadducitur, tanæ: etfi non fpiritu proprio, fpiritu tamen ecclefiæ, ut patet, cùm bapti &refuta zantur, facilè quoque hæc objectio excluditur, quoniam, fi fic effet, accommodaffet ecclefia has operationes vitales pueris in fufceptione euchariftiæ, ficut accommodavit eis in fufceptione baptifmi, &, cùm hujufmodi accommodatio nullibi facta fit refpectu euchariftia, confequens eft, ut non nifi propria voluntate fingatur. In promptu enim ratio eft, quare in baptifmo habeat locum hujufmodi accommodatio, & non poteft habere locum in euchariftia: per baptifmum enim generatur infans in filium Dei, generatio autem non exigit cooperationem ejus, qui generatur: & propter ca accommodatio ecclefiæ non neceffitatis, fed folemnitatis ceremonialis eft in baptifmo, per euchariftiam autem nutritur fumens illam, nutritio autem exigit cooperationem vitalem ejus, qui nutritur: & proptereà ac-70 commodatio ceremonialis non fuppleret actus perfonales neceffarios fumenti euchariftiam ; unde stat ratio folida : tùm, quia hoc etiam verbis domini repugnat, cùm primò tradidit hoc facramentum: dixit enim:accipite, & manducate, docens per hoc,quòd illis tantùm eft tribuendum,qui poffunt, aut potuerunt manducare corporaliter: ita, quòd, ficut non regeneratur baptifmo, nifi carnaliter natus, ita non fumitur hoc facramentu, nifi carnaliter manducatum, & proptereà infans, qui numquam potuit, nec poteft manducare carnaliter panem, ab ipfo domino excluditur à mãducatione facramentali. Hæc de tertio.

Quoad quartum, an communio fub utraque fpecie neceffaria fit oTractatur mnibus fidelibus adultis: ex argumentis in principio adductis apparet pars 80 affirmativa vera. Ex ufu autem ecclefiæ monftratur falfa. Et, quoniam maxima vis fit in fæpè dictis verbis domini, fo. 6. ideò fubtiliùs difcutienda funt, & in primis notandum,ultra duos manducandi modos, qui confueverunt diftingui circa hoc facramentum, inveniri alium modum manducandi non facramentum, fed Chriftum:ita, quòd conficiuntur tres modi manducandi Chriftum, f. vel facramentaliter, vel fpiritualiter, fub facramento tamen in re, aut in voto, vel purè fpiritualiter.

tur id

Et,ut clariùs percipiatur, quod dicimus, declarandum ex convenienDeclaratia, & differentia, & deindèprobandum ex fcriptura eft, quod dicimus:conveniunt fiquidem hi duo modi manducandi Chriftum fpiritualiter in hoc, quod di quòd uterque ponit,manducante effe Chrifti membrum vivum. Differunt 90 um eft. autem primò in hoc,quòd manducare Chriftü eft ex fuo genere manducatio purè fpiritualis: manducare autem fpiritualiter Chriftum in euchari

Probatur autem hic modus comedendi Chriftum fpiritualiter, quòd Probstur non fit confictus, aut noviter adinventus, tùm ex eo, quod omnes fatemur, Chriftum effe panem angelorum, & hominum, tum ex eo,quòd hujusmo di manducatio millies habetur in fcriptura, & nulla eft ratio, quare non poffit terminari ad Chriftum, ficut terminatur ad alia, & fuperiùs indu&ta, & quæ poffent induci, ut eft illud Prover. 9. in perfona Sapientiæ: Venite, comedite panem meum, & bibite vinum, quod mifcui vobis, &c. Nec proptereà arguendi funt Doctores infufficientiæ, qui duos tantùm modos manducandi diftinxerunt: quoniam de modis manducandi Chriftum fub facramento tractabant: tales autem modi non funt, nifi duo, nos autem ex ipfis facris Doctoribus appofuimus hunc alium modum fpiritualiter manducandi non facramentum, fed Chriftum, ut hinc clariorem redderemus fenfum Euangelii, & fan&torum Doctorum.

"

[ocr errors]

His itaque præmiffis dicimus, quòd fæpè dicta Domini verba: Nifi Ex dific manducaveritis carnem filii hominis, & biberitis ejus fanguinem,non ha explica bebitis vitam in vobis, intelliguntur ad literam de manducatione fpiri- auff, J. tuali Chrifti, abftrahendo tàm à manducatione facramentali, quàm à tripliciter. manducatione fpirituali facramenti in re, vel in voto. Probaturque tripliciter, primò ex textu euangelico :fecundò ex contextu ejufdem: tertiò auctoritate Sanctorum.

Textus in primis ipfe, dùm dicit: Nifi manducaveritis, non habebitis Protein vitam in vobis, manifeftè monftrat, quòd de illa manducatione, & bibi- x.emplices. tione loquitur, fine qua non poteft efle vita fpiritualis in nobis:fed fola ma- . ducatio fpiritualis Chrifti eft illa, fine qua non poteft effe vita in nobis, ergo de ipfa fola loquitur textus euangelicus, Major eft nota per fe,minor autem propter dictionem exclufivam habet duas partes,alteram affirmativa, f. manducatio fpiritualis Chrifti eft illa, fine qua non poffumus habere vitam, & hæc etiam eft per fe nota intelligentibus terminos: quoniam manducare fpiritualiter Chriftum, eft effe Chrifti membrum vivum ; conftat enim, quòd,nifi fimus Chrifti membra viva, non poffumus habere vitam fpiritus in nobis, alteram negativam,f. nulla alia manducatio eft, fine qua non eft vita in nobis, & hoc probatur ex eo, quòd tàm fine manducatione facramentali, quàm fine manducatione fpirituali facramenti hujus in re, vel in voto, poteft effe, & de facto eft vita in nobis, ut teftatur vita infantium baptizatorum, quibus firmiter credimus baptifma folùm abfque aliquo alio facramento fufficere ad vitam æternam.

[ocr errors]

Nec mihi aliquis occurrat, dicendo, quòd baptifmus habet annexum Toliar votum facramenti Euchariftia: quoniam hujufmodi fententia, cùm in ob que pro facris invenitur Doctoribus, venerabiliter fufcipienda eft, in fuo tamenordine: hoc eft, ut adaptatio quædam, & non ut inde argumentum fumatur efficax ad firmandam veritatem eorum, quæ in quæftione fidei verfantur, fecundum namque veritatem baptifmus ex fe folo fufficit ad vitam æternam, & non mendicat hoc ex aliquo annexo voto alterius facrasec facramento, infantium baptizatorum falus attribueretur,& attribuenmenti, Si enim hoc ex annexo voto haberet : non ipfi baptifmo, fed illi alteri

da effet: cùm tamen non folùm ecclefia univerfalis cum fanctis Doctoribus, fed etiam Dominus ipfe baptifmo attribuat vitam fpiritus, ut patet Joan. 3. Ubi,cùm dixiffet Nicodemo: Nifi quis renatus fuerit ex aqua, & Spiritu, non poteft introire in regnum Dei, ftatim fubdit, effectum hujus regenerationis efle vitam fpiritus, dicens: Quod natum est ex carne, caro est, &, quod natum eft ex fpiritu, fpiritus eft.

Et confirmatur hoc, quia in idem redit, dicere, baptifmum dare vi- Cofirmal tam ex voto alterius facramenti, & dicere, baptifmum non fufficere ad vitam, & hoc, fi propriè, & formaliter loquimur, ut loqui debemus, & fcripturæ intelligendæ funt. Patet autem non intendi à facris Doctoribus, per hujufmodi adaptationē baptifmum habere in voto manducare carnem filii hominis, & bibere ejus fanguinem in facramento, ex hoc, quòd ipfi facri Doctores tenent, hujufmodi votum non effe de neceffitate falutis: quoniam tenent, quòd communicate fub utraque fpecie non eft de neceffitate falutis, cujus oppofitum eflet verum, fi in baptifmo manducarerur fpiritualiter panis facramentalis, & biberetur fpiritualiter fanguis facramentalis : nam, quod tunc fit voto: neceffe eft pofteà exequi in re, quandò opportunitas aderit. Stat ergo folida fundata ratio fuper textu euangeli co, qui eft lex generaliffima à Chrifto promulgata, & non minùs neceffaria, quàm illa alia lex: Nifi quis renatus fuerit ex aqua, & fpiritu, non pot eft introire in regnum Dei. Nec oportet laborare ad hoc probandum, quoniam aperta funt utrobique verba Domini, & ad literam intellecta

hæc continent.

Deinde probatur hoc idem ex contextu euangelii. Ubi advertendum 2. probat. eft, quòd doctrina ifta Domini incœpit occafionaliter, ficut doctrina,quam explicat. Dominus dedit Samaritana de aqua viva, occafione fumpta ex aqua naturali, ut patet Joan. 4. Judæi enim poft miraculum de quinque panibus, & duobus pifcibns, quærentes Jefum audierunt ab ipfo: Quæritis me, quia manducaftis ex panibus,& faturati eftis,& ftatim fubdidit Dominus. Operamini non cibum, qui perit, fed, qui permanet in vitam æternam. fic, inchoato fermone de cibo fpirituali, quæfierunt Judæi, intelligentes per cibum fpiritualem opera fancta: Quid faciemus, ut operemur opera Dei? & audierunt à Domino, ut crederent in ipfum declarando, quòd cibus fpiritualis, ac opus Dei effet credere in ipfum, quo audito Judæi quæfierunt ab eo fignum, ut fic crederent ipfi commemorantes fignum man

[ocr errors]

Et

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors][ocr errors][ocr errors][subsumed][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors]

Quæft. LXXX.

pa

[blocks in formation]

mnibus confecrantibus,clarè patet quæftionis folutio ex decreto Gelafii Papæ, de confec.dift. 2. cap. comperimus, ubi grande facrilegium effe dicitur, celebrantem fumere fub altera tantùm fpecie, & in c. præcedenti damnantur celebrantes, & in nulla fpecie fumentes. Et, quoniam hoc in dubium non vertitur,ideò hæc de fexto fufficiant.

TAD PRIMUM ergo in oppofitum ex dictis patere poteft refponfio Sol.argum. confiftens in hoc, quòd præceptum Domini intelligitur de cibo, & po- 1. tu fpirituali carnis,& fanguinis Domini. Et,licèt manducare fpiritualiter facramentum corporis, & fanguinis Chrifti, claudat in fe votum manducandi, & bibendi facramentaliter: non eft tamen verum, quòd manducare,& bibere fpiritualiter carnem, & fanguinem Chrifti, claudat in fe votum manducandi, & bibendi facramentaliter: fed claudit in se beneficium, quod fignificatur, & confertur corporis, & fanguinis lacramento, scilicet effe Chrifti, & ecclefiæ membrum vivum.

[ocr errors]

Ad fecundum de Chrifti mandato: Hoc facite in meam commemo- Sol.1 orrationem, refpondetur ad hoc, ut omnis cavillatio tollatur, quadruplici gum. 2. ter. Primo,quòd illa verba Domini habent triplicem vim: funt enim inftitutoria celebrationis euchariftię in ecclefia,ut patet: sut & collativa pot eftatis facerdotalis ad confecrandam euchariftiam: communiter enim fatemur, per hæc verba Apoftolos effe ordinatos in facerdotes: funt & præceptiva non ipfius operis, fed ordinis ad fuam commemorationem, quod eft præcipere ordinem operis in fui memoria, ut ecclefia atteftatur, utens his Domini verbis in Miffa fub hac forma. Hæc, quotiefcumque feceri tis, in mei memoriam facietis, ubi manifeftè explicatur præcipi non opus ipfum, fed ordinationem operis in fui memoriam. Et, fi arguat quis ex vi inftitutoria, fcilicet, quòd ex hoc ipfo, quòd Dominus inftituit hoc facramentum fub utraque fpecie,obligamur ad fervandam ejus inftitutionem, facilè patet nullitas argumenti: tùm, quia fufficit, quòd hoc fervetur ab aliquibus de ecclefia, hoc eft facerdotibus celebrantibus, ad quos folos in Apoftolis fermo dominicus tunc dirigebatur, ut ex hoc pateat, quòd foli facerdotes poffunt hoc facere, quod Chriftus fecit, fcilicet confecrare facramentum corporis, & fanguinis Domini: tùm, quia ad obligandos fingulos de ecclefia fub præcepto plus requiritur, quàm inftitutio facramen ti, ut patet de facramento confirmationis, & extreme unctionis, quorum neutrum eft de neceffitate falutis: quamvis corum contemptus effet damnabilis, & fic ex his verbis Domini non habetur præceptum fumendi fub utraque fpecie, fed quòd fumentes fumant in fui memoriam, hoc eft, fi fumimus, in ipfius memoriam fumamus, juxta ecclefiæ expofitionem, Hæc quotiefcumque feceritis, in mei memoriam facietis,

næ in deferto, tanquam panis cœleftis; quafi dicerent, ut Auguftinus ex-
ponit: Sivis,ut credamus tibi,fac plus nobis, quam fuerit factum patribus
noftris, qui manducaverunt manna in deferto. Et tunc Dominus, ubi priùs
de cibo locutus fuerat, ad cibi fpeciem defcendit, proponens panem fpiri-
rualem, & primò quidem proponit panem verum effe non quemcumque,
fed eum, qui de cœlo defcendit, & dat vitam mundo; & fubdit, fe effe
nem vitæ, & de cœlo defcendiffe. Manifeftatque horum duorum primum
ex actibus fpiritualibus, fcilicet,quòd venire ad ipfum, & credere in ipfum,
tollit totaliter famem, & fitim mentis, & tandem etiam corporis. Et, in-
terpofita murmuratione Judæorum de fecundo, fcilicet, quòd defcendit de
cœlo, & eorum repreffione, manifeftat fecundum, de quo murmurave- 10
rant: ex fpiritualibus quoque actibus, fcilicet, quòd credere in ipfum eft
habere vitam æternam, & ex differentia inter manducantes manna,
& i-
pfum: quia illi mortui funt,fi quis autem manducaverit ex ipfo, non mo-
rietur, fed vivet in æternum. Et in calce ampliùs explanans Dominus pa-
nem,de quo loquebatur, ad carnem defcendit, dicens: Et panis, quem ego
dabo, caro mea eft pro mundi vita. Quo audito, litigabant Judæi adinvi
cem, quomodo poteft hic nobis dare carnem fuam ad manducandum? Et
tunc dixit eis jefus: Nifi manducaveritis carnem filii hominis, & biberi.
tis ejus fanguinem, non habebitis vitam in vobis. Úbi diligenter adverten-
do clara luce patet, quòd, cùm totus præcedens fermo fuerit de actibus
pure fpiritualibus, de fpirituali quoque manducatione, & potatione i
pfius Chrifti carnis, & fanguinis, fermo præfens ad literam elt. Poft panes
enim materiales primò de cibo fpirituali, deindè de pane cœlefti, quia Ju-
dæi objicientes manna adduxerunt fcripturam: Panem de calo dedit eis
manducare, & pofteà de carne, & fanguine. Et iterùm rediens Dominus
ad panem, qui de cœlo defcendit, & ipfius excellentiam fupra manna, con-
clufit fermonem, ut refponderet Judæis de pane dato de cœlo, & mon-
ftraret, fe, & non manna, effe panem verum, qui de cœlo defcendit. Carnis
quoque,& fanguinis meminit, ut doceret, non fufficere ad vitam noftram
credere in ipfum Chriftum, panem, qui de cœlo defcendit, hoc eft Deum,
& hominem, fed oportet etiam credere ipfius pro mundi vita paffionem,
& mortem, in qua fanguis feparatus fuit à carne: hoc enim eft,quod aper-
tè Dominus fubdidit, cùm dixit: Panis, quem ego dabo, caro mea eft pro 30
mundi vita: caro enim fua pro mundi vita caro paffa, & occifa pro
mundi vita: morte enim fua vivificavit mundum. unde & litigantibus de
hoc Judæis, ftatim de carne, & fanguine, & non de fpeciebus facramenta-
libus fubdidit: Nifi manducaveritis carnem filii hominis,& biberitis ejus
fanguinem, &c. & fine intervallo declaravit, quid fit manducare ejus car-
nem,& bibere ejus fanguinem, fubdens: Qui manducat meam carnem, &
bibit meum fanguinem,habet vitam æternam, & ego refufcitabo eum in
noviffimo die, ubi etiam vitam corporis confequendam, non tunc tamen,
fed in noviffimo die à manducantibus ejus carnem, & bibentibus ejus fan-
guinem explanavit. Quocircà, cùm ex folo fenfu literali trahatur efficax
argumentum, & fenfus literalis ex contextu præcipuè pendeat, & ad li- 40
teram tàni ex textu,quàm ex contextu de fpiritualibus actibus folummodò
fermo fit,confequens eft, ut textus ifte de fpirituali manducatione Chrifti
carnis, & fanguinis, hoc eft de fide in ipfum, & morte ejus fermo fit.
Affertur Et, fi quæratur, quare Chriftus noftram in ipfum, & mortem ejus fi-
inftantia, dem fub metaphora manducationis, & bibitionis docuerit, in promptu eft
eique qua ratio multiplex. Primò,ut monftraretur, quòd noftra in ipfum conjunctio
drupliciter
re/poderar. per fidem formatam effet participatio cœleftis beatitudinis, de qua fcri-
ptum eft: Inebriabuntur ab ubertate domus tuæ, & torrente voluptatis
tua potabis eos. Secundò, ut monftraretur, fe effe patris fapientiam; quæ
dixerat Proverb. 9. Venite, comedite panem meum, & bibite vinum, quod
mifcui vobis. Tertiò,ut monftraretur, quòd etiam caro fua occifa, & fan- 50
guis fuus etiam feparatus à carne haberent vim fatiativam mentis huma-
næ, & hinc difceremus carnis,& fanguinis Chrifti conjunctionem ad dei-
tatem, ex qua vim fatiativam intellectus, & affectus habent. Quartò,ut
fic fundamenta jacerentur ad manducationem, & bibitionem facramen-
talem: nam ex hoc, quòd credere in Chriftum, & mortem ejus,eft fatietas
mentis, & refectio fapientiæ, & participatio quædam cœleftis felicitatis
facilè difcere poffumus,quòd dignè fumere facramenta corporis, & fan-
guinis Domini eft & cœleftis participatio convivii, & in fapientiæ menfa
edere, & bibere, &c. Et hinc proceffit, ut à Doctoribus facris extendatur
quandoque textus iftius capituli ad facramentum euchariftiæ, & mandu-
candum, & bibendum facramentaliter, dignè tamen, Chriftum, feu car- 60
nem,& fanguinem ejus: quamvis multiplex aliàs fit hujus ratio, fcilicet
quia res, de qua eft fermo in textu ifto, eft res fignificata facramento Eu-
chariftia familiare eft enim fignati cond tiones figno attribuere. Et, quia
unus, atque idem fecundum fubftantiam eft panis fpiritualis, & panis fa-
cramentalis,& manducare, ac bibere fpiritualiter Chriftum, & manduca-
re, ac bibere fpiritualiter facramentum, funt unum, & idem, fecundum
fubftantiam, fola relatione ad facramentum fenfibile differentia: hinc enim
fit, ut tàm in fcriptis, quàm in fermonibus, in quibus hujufmodi differen-
tia propofitum non variat, frequentiffimo ufu unum pro alio ponamus,

[merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors]

aut exponamus.

Sol. 3.

Secundò dicitur, quòd,pofito, quòd præcipiatur per hæc Domini ver- Sol 2, ba ipfum opus, non proptereà argumentum urget: quoniam ly hoc non ejufdem. demonftrat utrumque opus, quod Chriftus legitur feciffe, fcilicet confecrare,& tradere fumendum: & ratio eft, quia,fi ly hoc demonftraret utrumque opus, ut præceptum à Domino, fequeretur, quòd quilibet celebrans teneretur fub præcepto Domini ad tradendum hoc facramentum aliis quod omnium ecclefiarum pias aures offendit, cùm conftet, multos fan&tos facerdotes carentes cura animarum, & in monafteriis, & extrà fæpe celebraffe, & numquam tradidiffe, & quotidie fic fiat ab innumeris facerdotibus irreprehenfibiliter. Et fecundum hoc non habetur hinc præceptum traditionis fub utraque fpecie, ac per hoc non habetur hinc præceptum fufcipiendi ab aliis fub utraque fpecie, nam non celebrantium fumptio traditionem præfupponit, cùm nullus talium fumat, nifi fibi traditam euchariftiam. Tertiò dicitur, quòd, dato,quòd ly hoc demonftraret omne opus, fcilicet confecrare, fumere, & tradere fub utraque fpecie, & quòd intelliga- ejufdem. tur præcipi omne hujufmodi opus, adhuc argumentum non cogit: quoniam, cùm præceptum hoc fit affirmativum,& præcepta affirmativa obligent femper,fed non pro femper, fed pro tempore neceffitatis, confequens eft,ut ex hoc Domini præcepto facerdotes non teneantur tradere fub utraque fpecie, nifi neceffitas communicandi fub utraque fpecie advenerit,ac per hoc,fi hujufmodi neceffitas alicubi numquam intervenit, numquam facerdos reus violati præcepti eft. Exemplum: præceptum de honorandis parentibus factum, quia eft affirmativum, intelligitur tempore neceffitatis, & proptereà, fi numquam contingit, parentes meos neceffitatem habere fubventionis meæ, numquam ego reus præcepti fum,&,quia in innumeris Chrifti ecclefiis Rom. ecclefiam imitantibus numquam contingit alicui non celebranti neceffitas communicandi fub utraque fpecie (quoniam docente Spiritufancto contenti funt communione fub fpecie panis) ideò nullus facerdos in hujufmodi ecclefiis reus eft violati præcepti do

minici.

¶ Quartò dicitur ex ipfo ordine textus euangelici, quòd hoc Domini Sol. 4. præceptum nullibi invenitur à Domino traditum, nifi refpectu facramen- judem. ti fub fpecie panis tantùm, ita, quòd ly boc nihil demonftrat de pertinentibus ad calicem, & proptereà ex ifto præcepto argumentum fumptum fi efficax eft, gladius eft Goliath, quoniam hinc fequitur, quòd fola panis fancti communio præcepta eft tradenda.

Probat, I.

Et probatur, quod dicimus, primò ex auctoritate euangelii, folus e- fol. daid. nim inter Euangeliftas Lucas verba hæc pofuit in c. 22. ubi exprefsè refert, Dominum ante confecrationem calicis, poft tamen confecrationem panis, dixiffe: Hoc facite in meam commemorationem.

Tertiò probatur idem auctoritate fanctorum. Et primò, quòd hæc 7o
3. prol, fit communis Sanctorum,& Theologorum expofitio: quoniam commu-
explicat, niter exponitur de fpirituali manducatione carnis, & fpirituali potu fan-
guinis Chrifti: deinde probatur idem fenfus auctoritate Auguft. ad Boni-
fac.exponentis, hanc Domini legem adimpleri in infantibus baptizatis, di-
cendo, tunc unufquifque fidelium corporis, & fanguinis Domini parti-
ceps fit, quandò in baptifmo membrum Chrifti efficitur. ubi videre potes
utrumque, fcilicet, quòd de manducare, & bibere fpiritualiter corpus, &
fanguinem Chrifti intelligitur lex Domini,& quòd lex illa extendit fe ad
omnes,ficut & illa: Nifi quis renatus fuerit ex aqua, & spiritu,&c,& eun-
dem fenfum explicat idem Auguft. fuper Joannem, dicens: Hunc cibum
&potum focietatem vult intelligi corporis, & membrorum fuorum, quod 80
eft ecclefia, &c.

Probat. 2.

¶ Secundò Auctoritate Pauli Apoft. 1. ad Cor.11. ubi refert, Dominum dixiffe: Accipite,& comedite, hoc est corpus meum, quod pro vobis trade- ejufdem. tur, hoc facite in meam commemorationem: poft confecrationem autem calicis Lucas de hoc nihil refert. Paulus autem Apoftolus refert, Chriftum dixiffe: Hoc facite,quotiefcumque bibetis,in meam commemorationem. Ubi ex ipfa diverfitate verborum à Paulo narratorum, manifeftè apparet, quòd de facramento fub fpecie panis Dominus dixit abfolutè: Hoc facite in meam commemorationem,de codem autem facramento fub fpecie vini non dixit abfolutè: Hoc facite: fed dixit, quòd hoc facerent, quotiefcumq; biberent,in fuam commemorationem. Ubi meridiana luce clariùs patet, quòd non præcipitur bibere,fed, quòd,quotiefcumque bibimus,in fuam comemorationem hoc faciamus. Et hinc fequitur, quòd, fi ex hoc præcepto Domini: Hoc facite in meam commemorationem,efficax argumentum ad communionem populi fumitur, optimè fequitur abfque Confirmat. ulla controverfia, quòd non eft præcepta communio populi, nifi fub fpecie panis. Et confirmatur ifte fenfus ex eo, quòd in numero fingulari dicitur: Hoc facite, & non dixit, hæc facite, ficut per oppofitum ecclefia volens utramque fignificare fpeciem facramenti explicat in numero plurali dicens: Hæc,quotiefcumque feceritis, in mei memoriam facietis.

Ex quibus omnibus conjunctis cum dicendis in folutione argumenEpilogus torum manifeftum relinquitur, quòd communio fub utraque fpecie non dictor u in eft neceffaria adultis omnibus: cùm nullum ad hoc habeatur præceptum, 4.quod tra. tatum eft, nullaque ad hoc ratio cogat, & innumeræ Chrifti ecclefiæ cum ecclefiarum omnium magiftra Romana Ecclefia oppofitum doceant, ac faciant. Hæc de quarto.

¶ Quoad quintum, an communio fub utraque fpecie fit neceffaria omnibus facerdotibus, quia hoc coincidit cum quæftione illa,an quilibet facerdos teneatur quandoque celebrare, & hoc ex propofito tractabitur inferiùs in artic. ult. q. 82, ideò nunc pertranfeundum eft, ne idem fæpiùs re- 90 Tracta tur petatur. Hæc de quinto.

Tractatur

[ocr errors]

6.

¶ Quoad fextum, an communio fub utraque fpecie fit neceffaria o

3.

Ad tertium argumentum dicitur, concedendo, quòd tàm perfectio Sǝl, argu facramenti in confecratione, quàm perfectio ejufdem in ufu eft fub præcepto, & hoc propter allatam objiciendo rationem, fcilicet, quòd facra

Avg. I. pro parte affirm.

Argu a.

Confirm...

mentum hoc fuapte natura eft propter ufum, & perfectio facramenti eft propter perfectionem ufus. unde & grande facrilegium effe, dixit Gelafius dividere myfterium hoc, quoad ufum: fed non proptereà argumentum hinc fumptum urget ad ufum utriufque fpeciei in communione populi Et ratio eft, quia perfectio facramenti fecundum ufum non dependet, nifià per fe concurrente ad facramentum illud, quemadmodùm cæterarum rerum perfectiones non attenduntur fecundum ea, quæ funt per accidens: fed in ordine ad ea, quæ concurrunt per fe: alioquin numquam res aliqua fuam perfectionem fortiretur, folus autem facerdos concurrit 10 per fe ad perfectionem hujus facramenti tàm confecrando, quàm utendo: & proptereà, ficut facrilegus effet facerdos, confecrando panem, & non vinum, ita facrilegii reus effet fumendo panem fanctum, & non fumendo calicem. Et quidem, quòd facerdos concurrat per fe ad confecrationem, & ufum hujus facramenti, clarè patet, quòd autem folus concurrat per fe,patet, tum ex eo, quòd folus fufficit ad perfectionem facramenti, tàm confecrando, quàm utendo : tùm, ex eo, quòd populi communio poft confummatu facrificium, atque facramentum, tàm quoad confecratione, quàm quoad oblationem, & ufum fupervenit, facerdos enim per feipfum perfecit hæc omnia, quod autem fupervenit alicui poft illius perfectionem, non eft de concurrentibus per fe ad illius perfectionem: tum ex eo, quòd zo accidentaliter conjungitur perfecto ufui hujus facramenti, quòd aliquis circunftantium fit communicandus, quod ex eo patet, quòd nihil minùs perfectum eft facramentum, & in fe, & in ufu, fi nullus circunftantium communicet: fi enim perfectio ufus dependeret ab aliorum communione, non poffet abfque facrilegii vitio facramenti hujus ufus effe, nifi aliquis ex circunftantibus communicaret : ficut non poteft abfque facrilegio ejus ufus à celebrante omitti, aut dividi. Quocirca manifeftum eft, quòd ex perfectione hujus facramenti, tàm quoad confecrationem, quàm quoad ufum per fe ( ea enim, quæ funt per accidens, & ab arte,& à fcientia relinquuntur) non habetur neceffitas communicandi populum fub utraque fpecie, fed neceffitas communicandi feipfum celebrantem fub utraq. fpe- 30 cie, Et hæc de prima quæftione dicta fufficiant.

QUESTIO II.

An utilius fit fumere Euchariftiam fub utraque specie,
quam fub fpecie panis tantùm.

UÆRITUR fecundò, an utilius fit fumere Euchariftiam fub utraq;
fpecie, quàm fub fpecie panis tantùm. Et videtur, quòd fic.

Primo ex parte facramenti, quia utilius eft fumere facramentum integrum, feu integrè, quàm imperfectum, feu partialiter. Et, fi dicatur, quòd non eft hic differentia fecundum perfectum, & imperfectum, inte- 40 grum, aut diminutum, totum, vel partem, nifi in fignificando, contrà: facramenta efficiunt, quod fignificant. ergo imperfectio in fignificando redundat in imperfectionem in conferendo: alioquin aliud efficeret, & aliud fignificaret, dùm fignificaret partem, & efficeret totum

¶Secundò ex parte quoque facramenti utilius eft tangi à Chrifto pluribus diverfarum rationum inftrumentis, quàm uno tantùm: fed communicans fub utraque fpecie tangitur à Chrifto inftrumentis diverfarum rationum communicans autem fub altera tantùm tangitur à Chrifto uno tantùm inftrumento, ergo. Major eft per fe nota: quoniam diverfarum rationum inftrumenta ad diverfas utilitates per fe ordinantur, ut patet in artificialibus. Minor autem manifeftatur, quia fpecies vini, vel faltem po- so tatio ipfa inftrumentum eft quoddam ipfius Chrifti ad lætificandam animam: & fimiliter fpecies panis, vel faltem manducatio ipfa inftrumentu eft Chrifti ad confirmandum hominis animu: ficut de aqua baptifmi Auguft. dicit, quòd corpus tangit, & cor abluit.

¶ Et confirmatur, quia potus facramentalis fignificat potum fpiritualem: regula autem generalis eft, quòd facramentales actus funt inftrumenta, aut quafi inftrumenta divinæ virtutis.

Et confirmatur rursùs ex eo, quòd, fi fignificatus effectus per fumConfirm. 2. ptionem Euchariftiae non provenit in fumenten, dicimus, quòd hoc non eft ex defectu facramenti, quin conferret, quod fignificaret, ficut & cætera facraméta conferunt, quod fignificant, fed ex indifpofitione fumentis: hæc enim omnia atteftantur, quòd hujufmodi facramentalibus Chriftus utitur, ut inftrumentis, quod erat affumptum: conftat enim,hæc, fcilicet fpeciem, panis, & vini, feu manducationem, & bibitionem facramentales diverfarum efle rationum, ficut diveríarum funt rationum in effe naturali.

Arg.3.

Inflantia.

¶ Tertiò ex effectuum differentia: utilius eft comedere fpiritualiter, & bibere fpiritualiter facramentum hoc, quàm illud fpiritualiter comedere tantùm.

60

Et, fi dicatur, quòd comedere fpiritualiter, & bibere fpiritualiter funt idem, contrà : tùm, quia comedere fpiritualiter eft actus intellectus,utpote fpectas ad fidem, & contemplationem,juxta illud Eccl. 15. Cibavit illis pane vise, & intellectus, & illud Auguft. Crede, & manducasti. Bibe- 7° re verò eft actus affectivæ partis, utpote fpectans ad dulcedinem charitatis, & delectationem fpiritus, juxta illud: Et vinum lætificat cor hominis, & rursùs: Torrente voluptatis tuæ potabis eos.

Et confirmatur hoc ex ipfa diverfitate fignorum: diverfa enim figna Confirm. 1. factamentalia oportet diverfa quoque habere fignificata. Et proptereà, quia manducare, & bibere funt diverfa figna facramentalia, confequens elt, ut diverfa quoque habeant fignificata: fi enim idem fignificarent, terum fuperfluum efset in fignificando.

al

¶ Et confirmatur rursùs ex proprietate attributorum fignatorum: nam Confirm.2. calici facramentali attribuitur, quòd fignificat exprefsè mortem Chrifti, go redemptionemque per illius fanguinem peractam, vitam animæ, lætitia cordis, &c.

Arg. 4.

Quartò arguitur, ducendo ad inconveniens: facerdos celebrans,fumpto facramento fub fpecie panis, quæritur, an pofteà fumendo fub fpecie vini aliquid utilitatis fpiritualis acquirat, aut nihil. Si dicatur,quòd acquirit aliquid fpiritualis utilitatis intùs in anima, habetur intentum, fcilicet, quòd utilius eft fumere fub utraque fpecie, quàm fub altera tantùm. Et rurfus, cùm par fit ratio, proportionaliter tamen de facerdote,& laico dignè famente, utilius erit laico dignè fumenti fumere fub utraque fpecie, quàm fub altera tantùm. Si dicatur, quòd nihil fpiritualis fructus acquirit ex calice, fequitur, quòd porus ille facramentalis non confert facerdoti,quod fignificat, &, cùm infructuofitas ifta non proveniat ex parte facra- 90

menti: quoniam calix ille eft calix vitæ non folùm contentivus, fed collativus, nec proveniat ex parte facerdotis (quoniam fupponimus,ipfum dignè celebrare) confequens eft, quòd non nifi temerè,& voluntaric negatur fructus fumptionis fub fecunda fpecie.

in

TIN OPPOSITUM eft Auctor in litera hujus 12. artic. in calce dicens: poteft autem à populo corpus fine fanguine fumi: nec exinde fequitur ali- Arg, h quod detrimentum: quia facerdos in perfona omnium fanguinem offert & fumit, & fub utraque fpecie totus Chriftus continetur. Vbi clarè vides diatum, nec exinde fequitur aliquod detrimentum, quod falfum efset, fi damnum fpiritualis fructus populus incurreret, fumendo corpus, & non

fumendo calicem.

Tria agen

Ad evidentiam veritatis quæftionis hujus tria agenda funt : primo da in ba declarandæ funt due adices difficultatis: fecundò profequemur primam radicem, & tertiò profequemur fecundam.

¶ Quoad primum fciendum eft, quod, quia facramenta novæ legis Tračiais conferunt, quod fignificant, ideò in duplici confueverunt locari genere, 1. quatenus enim conferunt,locantur in genere caufæ inftrumentalis,aut quafiinftrumentalis, quatenùs verò fignificant, locantur in genere figni fenfibilis, & proptereà de facramentis dupliciter loqui contingit, vel, ut ha bent rationem caufæ, vel ut habent rationem figni, cùm enim de virtute facramentorum eft fermo, ad caufalitatem facramenti fpectatur: virtus enim caufalitatem fonat: & fimiliter,cùm de facramentali medicina eft fermo, ad caufalitatem quoque fpectatur, inter caufas enim medicina locatur. Et breviter, cùm de efficacia, aut effectu alicujus facramenti agitur, ad caufa litatem fpectatur: quandò autem de fignificato,aut fignificatione fa craméti eft fermo,clarè liquet,quòd facramentu, inquantü fignů, tractatur.

¶ Duabus igitur in facramento inventis conditionibus, cilicet, quòd eft caufa, & quod eft fignum, quòd confert, & quòd fignificat, difficultas in propofita quæftione ex utraque oritur. Nam ex eo, quòd dominicus calix non minorem habet virtutem, quàm facra hoftia, nec minùs natus eft conferre, quàm facra hoftia confert, rationi confentaneum eft,ut,queadmodùm facræ hoftiæ cfus proprium habet fructum fpiritus in anima edentis: ita facri calicis potus proprium habeat fructum fpiritus in anima bibentis: ac per hoc duplex fructus utiliorem monftrat fumptionem facramenti fub utraque fpecie, quàm fub altera tantùm. S militer, quia non minùs dominicus calix cum ejus potu facramentali fignificat interiorem fructum fpiritus, quam facra hoftia cum ejus efu fignificat interiorem fpiritus fructum, confequens eft, ut,ficut donum fpiritus fignificatum efu facræ hoftiæ abfque dubio acquiritur, ita donum fpiritus fignificatum potu facramenti calicis abfque dubio habeatur à dignè bibente, & fic ex mul tiplicato dono juxta diverfitatem figni, utilius concluditur communicare fub utraque fpecie, quàm fub altera tantùm.

Oritur ergo tota hujus quæftionis difficultas ex diverfitate facramentalis caufæ, vel facramentalis figni, aut utriufque, & proptereà diligenter difcutienda eft primò virtus, atque caufalitas hujus facramenti, & deinde fignificatio. His enim patefactis, facile erit nodum folvere quæftionis. Hæc de primo.

Intrafik do 2. just 3. expli

¶ Quoad fecundum, ut clarè appareat veritas, ut cognofcatur, quid in Euchariftia facramento eft caufa, & quomodò caufat, declaranda per ordinem funt tria. Primum eft, quòd caufans non eft virtus aliqua in facra- Canda mento, aut divina affiftentia, fed eft res contenta in Euchariftia. Secundu eft, quòd hujufmodi res contenta caufans non eft minùs res concomitanter contenta, quàm res contenta ex vi converfionis. Tertium eft,quòd res contenta in hoc facramento caufat abfque aliquo fenfibili inftrumento.

tur .

Primum horum, fcilicet, quòd res caufans, feu conferens fpirituale Explica fructum in fumptione euchariftiae, eft res contenta in euchariftia, ab omnibus eft confeffum, qui confitentur, Chriftum realiter contineri fub hoc facramento, ipfe enim Chriftus perfectus Deus, & perfectus homo, eft largitor omnis fructus gratiæ, & eft res contenta fub hoc facramento. Et hinc abfque controverfia habetur, quòd non oportet, recurrere in ufu hujus facramenti ad virtuté aliquam in facramento pofitam per modum intentionis, aut ad divinam affiftentiam, ficut in aliorum facramentorum ufu, & in hujus facramenti confecratione recurritur. Singulare eft enim in hoc facramento, in quo folo ufus à confecratione feparatur, quòdipfum fontem gratiæ præfentialiter habeat,ut rem in facramento contentă, & ex hac fingulari excellentia provenit, ut, ficut per feipfum in feipfo fons gratiæ fub facramento continetur, ita per feipfum conferat facraméti fructum.

Secundum autem, , fcilicet, quòd non minùs ad conferendum fructu hujus facramenti concurrit res contenta concomitanter, quàm res conte Explica ta ex vi facramenti, feu converfionis, declaratur recolendo, quòd dupli- tur 2. citer res aliqua continetur fub hoc facramento, vel ex vi facramenti, feu converfionis, & fic fub hoftia continetur corpus Chrifti tantùm, ita, quòd nec fanguis, nec anima, nec deitas fic continetur fub hoftia: & fimiliter in calice ex vi facramenti folus fanguis continetur, ita, quòd nec Chrifti corpus, nec anima, nec deitas, fic continetur fub fpecie vini, vel concomitanter, & fic fub hoftia continetur tàm fanguis Chrifti, quàm ejus anima, & deitas : & fimiliter fub fpecie vini continetur concomitanter Chrifti corpus, anima, & deitas. Ex his enim conftat, quòd nec fub fpecie panis, nec fub fpecie vini continetur Chrifti anima, & fimiliter deitas, nifi concomi tanter. Quo ftante, declaratur propofitum fic: Spiritualis fructus eucha riftiæ non minùs caufatur à Chrifti anima,& ab ejus deitate, quàm à Chrifti corpore, feu fanguine: fed tàm deitas, quàm anima Chrifti, eft res concomitanter exiftens fub facramento: ergo non minùs caufat fructum fpiritualem euchariftiæ res concomitanter contenta, quàm res ex vi facra menti contenta.proceffus totus eft clarus cum minore jam declarata. Prima autem propofitio per fe evidens eft: tùm, quia deitas præfens perfonaliter eft, quæ maximè confert fructum hunc fpiritualem, tum, quia Chriftus in hoc facraméto præfens confert volütariè dona fui fpiritus,voluntaria autem collatio principaliter, & maximè pendet à voluntate, quæ est in anima :tùm, quia plus eft, quàm,quod dixi, nam tàm fanguis,quam corpus Chrifti vim cibandi, a tque potandi habet ex conjunctione ad deitatem: nifi enim effet corpus verbi, & fanguis verbi, quod in principio erat Deus, non conferret vitam æternam.

tur tripli

fpiritua- citer.

¶Tertiй autem, fcilicet, quòd Chriftus in hoc facramento contentus 3. expl confert per feipfum, & non per aliquod fenfibile inftrumentum, lem fructum, declaratur tripliciter.

[ocr errors]

tio.

¶ Primò, quia, ubi eft præfens agens, fufficiens per feipfum, non eft Expla opus inftrumento, nec confuevit ad hiberi inftrumentum. ¶ Secundo, quia fic fe habet efus, & potus facramentalis ad hoc alimen tum fpiritus, ficut fe habet tàm manducatio, quàm potus naturalis ad f alimentum corporale: fed in nutritione corporali panis, & vinum no per inftrumenta, fed fecundum feipfa alunt: quoniam,ut dicitur in 2 de anima, alimentum fecundum fuam fubftantiam nutrit, & fimiliter edere, & bibere non funt inftrumenta alimenti corporalis ad alendum corpus, fed comedere concurrit, ut adducens alimentum ficcum, & bibere, ut addu

cens

Explica. sio 3.

cens alimentum humidum: conftat autem fecundum philofophiam, quòd
approximatio agentis, & patientis, alimenti, & aliti non locatur inter in-
ftrumenta. Relinquitur igitur ex hoc, quòd Chriftus continetur in hoc fa-
cramento, ut alimentum ( ut fpecies panis, & vini atteftantur) quòd i-
pfe fecundum feipfum nutriat fpiritum fumentium, & fimiliter ex hoc,
quòd ad fumentium animas pervenit co ipfo, quòd manducatur, & bi-
bitur facramentaliter,quòd efu,& potu facramentali non utitur, ut inftru-
mentis, fed ut approximationibus alimenti ad hominem, qui alendus eft.

Tertio, quia de divinis facramentis oportet fapere ad fobrietatem, 10
non excedendo limites patrum noftrorum, accepimus autem ex ecclefiæ
doctrina incomprehenfibilem, ac ineffabilem conjunctionem Chrifti, &
fpecierum facramentalium fub ratione continentis, & contenti veraciter
præfentis, & figni, & fignati, & hujufmodi, & non fecundum rationem
agentis, & inftrumenti, & proptereà voces hujufmodi, tanquam profanæ
novitates, vitandæ funt.

1.quod in- Ex quibus omnibus infertur primò, quòd in calice, & hoftia non funt fertur ex diverfæ virtutes collativæ fpiritualis gratiæ, fed una tantùm eft res uerobique conferens, fcilicet Chriftus ipfe fecundum feipfum, & non per virtutes medias.

dictis.

2. quod in fertur.

¶ Infertur fecundò, quòd in hoftia, & calice Chriftus non utitur diverfis inftrumentis ad conferendum fructum fpiritus, quia utrobique nullo utitur fenfibili inftrumento ad hujufmodi collationem, & quia,exclufa omni virtute media, & exclufo omni inftrumento medio, nulla remanet ex parte Chrifti præfentis differentia caufandi, diftribuendi, feu conferedi fub utraque fpecie, nifi voluntas dividens fingulis, prout vult.

20

3.quod de-
Ideò infertur tertio, quòd, quæcumque argumenta ad probandam
ducitur. diverfitatem fructuum fpiritualium in fumptione utriufque fpeciei, ex di-
verfitate virtutum facramentalium, vel facramentalium inftrumentoru,
vel modorum conferendi, & aliorum ejufmodi, ex falfo procedunt prin-
cipio, nihilque valent, utpote abfque fundamento erecta. Quo fit, ut côfi-
derando facramentum euchariftiae infra latitudinem caufae, prout eft col-
lativum fpiritualis gratiæ, nutritivum animæ, & medicina ejufdem, nul- 30
la fit differentia inter fpecies ipfas inter fe, & fimiliter nulla fit differentia
inter utramque fimul, & alteram tantùm : quoniam, ut ex dictis pater,
una, & cadem omninò abfque omni virtute media, abfque omni fenfibili
inftrumento medio eft utrobique, & in altera tãtùm cuju fcumque fpiritua-
lis doni caufa, fcilicet Chriftus ipfe perfonaliter præfens fecundum deita-
tem, & humanitatem. Hæc de fecundo.

Tractatur

3.

¶ Quoad tertium advertendum eft, quòd diverfitas in fignificando,
quæ ingerit difficultatem, dupliciter invenitur in hoc facramento, Inveni-
tur fiquidem & diverfitas figni: quia aliud fignum eft fpecies panis cum
ipfius efu,& aliud fignum eft fpecies vini cum ejuf potu, & diverfitas mo- 40
di fignificandi. Et hæc invenitur dupliciter, hoc eft comparando fpecies
inter fe, ficut expreffiùs fignificat redemptionem noftram per Chrifti mor-
tem calix, in quo, ut feparatus, monftratur fanguis à corpore, quàm ho-
ftia, & comparando utraque fimul fpeciem facramenti ad alteram tantùm:
nam utraque fimul fignificat integrè refectionem fpiritualem: fingulæ au.
tem fpecies imperfectè repræfentant illam, una fcilicet, ut cibu,& altera,

ut potum.

Probat. ■.
diverfita-
Nulla autem harum diverfitatum, fi diligenter perfpexerimus,diver-
sem figni fitatem aliquam in fructu fpirituali hujus facramenti arguit: quòd qua-
ficandi ni- drupliciter manifeftatur. Primò ex communibus: quoniam nec fignorum
bil proba diverfitas, nec diverfus modus fignificandi, diverfitatem arguit in re fi-
gnata, fed una, eademque res omninò immutata, & diverfis fignis, & di-
verfimodè poteft fignari, ut patet, cùm unus, idemque homo repræfen-;
tatur per imaginem in fpeculo, & per ftatuam, picturam, &c. & ab una
perfectiùs, & ab alia imperfectius repræfentatur, ex his enim diverfitati-
bus in fignis,& fignificationibus nulla circa rem fignată varie tas möftratur.

repro comunione

fub utraq,

(pecie.

Probatur 2. idem.

Probatur 3.idem,

4.

Secundò declaratur exemplo in baptifmo: immerfio fiquidem, quæ in celebratione baptifmi fit, fignificat eum, qui baptizatur, confepeliri Chrifto,& emerfio fignificat refurgere eundem cum Chrifto in novitatem vitæ, juxta illud Apoftoli ad Rom. 6. Confepulti fumus cum Christo per baptifmum in mortem, ut, quomodò Chriftus furrexit à mortuis, ita & nos in novitate vitæ ambulemus. Si tamen aliquis baptizatur non per mo- 6 dum immerfionis, fed per modum effufionis, aut afperfionis, deficit tuc baptifmo dictus modus fignificandi, & non proptereà is, qui baptizatur, minùs eft confepultus Chrifto, aut minùs refurgit in novitatem vitæ, quàm ille, qui baptizatus eft per immerfionem. Hinc enim manifeftè ha bes, quòd non folùm in communi loquendo diverfitas, feu defectus in modo fignificandi nullam varietatem arguit in re fignata:fed etiam in fpeciali de facramentalibus fignis loquendo,defectus in fignificando nihil adimit de fructu facramenti, & plenitudo in fignificando nihil adjungit ad fructum facramenti: æquale fiquidem donum ex baptifmo recipiunt baptizatus per immerfionem, & baptizatus per afperfionem, quamvis magna fit diverfitas utrobiq; in fignificando.

Tertiò ex ratione, quia aliud eft diminutè, feu partialiter fignificare, & aliud eft fignificare diminutum, feu partem. Primum invenitur in fingulis feorsum hujus facramenti fpeciebus, fecundum autem non: &,ut patet, non fequitur ex primo. Similiter aliud eft pleniùs, feu expreffiùs fignificare, & aliud eft pleniorem fructum fignificare, & fimiliter aliud eft integrè fignificare, & aliud eft totaliter fignificare, & fimiliter aliud eft diverfis fignis fignificari, & aliud eft diverfa fignificari. Diverfitas namque tàm fignorum, quàm modorum fignificandi in fignis ipfis fiftit, & non pertranfit ad rem fignatam: funt enim conditiones fignorum, & non rei fignatæ: & proptereà inter figna, & fignorum conditiones advertenda eft differentia hæc, quòd figno quidem refpondet fignatum, fed diverfitati fignorú non refpondet diverfitas rei fignatæ : & fimiliter modo fignandi non refpondet modus rei fignatæ. Et ratio eft: quia una, & eadem omninò immutata res poteft & diverfis fignis, & diverfimodè fignari .

70

go

80

Quartò declaratur defcendendo ad propofitum facramentum exemProbatur plariter, diverfa in primis figna, fcilicet hoftia comefta, & calix bibitus, non diverfos facramenti fructus: fed unum, atq; eundem fpiritualem fruCtum fignificant ; nam manducare, & bibere fpiritualiter, unum, & idem funt, ut teftatur Auguft. fuper Joan. homil. 25. fuperillo textu: Qui venit ad me, non efuriet, & qui credit in me, non fitiet in æternum. Joann. 6. Inquit enim: Qui venit ad me, hoc eft, quod ait,qui credit in me : & quod dixit, non efuriet, hoc intelligendü est, & non jitiet umquam utrobique 90 enim illa fignificatur æterna fatietas, ubi nulla eft egestas. Ubi ex hoc quòd fitire, & efurire ponitur idem,manifeftè patet, quòd manducare, & bibere funt idem, & quòd alimentum fatians efu, & alimentum fatians potu funt idem fecundum rectum philofophiæ judicium, juxta illud 3. Phyfic. Si poffefanari, & pofse infirmari funt idem, fanari,& infirmari

[ocr errors]

50

funt quoque idem, & fimiliter fanitas, & infirmitas funt idem.

Diverfi deindè modi fignificandi non diverfos fructus fpiritualis mo- Demöftra-
dos fignificat, fed excellente, & preftaté illu fructu diverfimodè fignificari tur, diver-
decet, ut fic fignificante uno, & fic repræfentante alio,& fic repræfentante fosmidos
utroque illorü,unus,& ide fructus inadæquatus omnibus, & fingulis fignis, non facere
fignificandi
utpote fuperexcedens quæcumque hujufmodi figna quocumque modo il diverfos
lum fignificantia, utcumque innotefcat, & in fumma veneratione habea- modos fru-
tur, & toto corde defideretur. Confentaneum autem rationi effe patet, ut us Spiri-
diverfa figna fenfibilia, & diverfimodè fignificantia ad unum fpiritualem talis
intelligibilis ordinis fructum repræfentadum fint inftituta à divina fapien-
tia difponente omnia fuaviter, fenfibilia enim valdè defectivè repræfen
tant excellentiam intelligibilium rerum, & præcipuè tàm excelfam rem
quæ eft ex hoc facraméto fignata, & eft illius fructus, interna fcilicet fatie
tas fpiritus, fecundum participationem æternæ fatietatis, unde non folu
ex ipfis facramentalibus fignis, fed & ex aliis innumeris defectivè signifi-
catur hujus facramenti fructus.

Nec obftat, quòd dicatur, euchariftiam fub utraque fpecie integrè Tollitur
repræfentare internam refectionem; quoniam hujufmodi integritas,feu to- b.
talitas repræfentandi non fimpliciter, & abfolutè, fed refpectivè ad fingu-
las fpecies intelligitur, tanquam fi diceretur, quòd totum euchariftia fa-
cramentum repræfentat internam refectionem non partialiter, ut fpecies
panis, nec part aliter, ut fpecies vini, fed complectendo utrumque. Cum
quo ftat, quod utrumque fimul imperfectè illam repræfentat, fed non ita
imperfectè, ficut alterum tantùm, fingulæ enim fpecies, & ambæ fimul
repræfentant non partem, fed totam internam refectionem fpiritus, fed
non repræfentatur totaliter ab aliqua carũ, nec ab ambabus fimul, nec ab
innumeris aliis, patet ergo, diverfitatem facramentalium fignorum, &
modorum fignificandi in hoc euchariftiae facramento nullam inferre di-
verfitatem in fructu fpirituali fignificato.

Probatur, mudu con

een

Nec ex admixto conferendi actu diverfificari fignificatum facramen-
ti fructum putes;nam, fi diverfitas figni, & modi fignandi non redundat in
fignatum, quod per fe refpicit fignum, multò minùs hujufmodi diverfi- diverfifica-
tas redundabit in collatum, quod per accidens, feu per quandam anne- re fruftu.
xionem refpicit. Et confirmatur, quia, ficut communiter fatemur, facra- Confirm.
mentis novæ legis conferri, quod fignificatur, ita communiter abhorre
mus, quòd modus conferendi commenfuretur modo fignificandi.
Epilogus

Ex quibus omnibus collige, quòd, quatuor inventis in euchariftia fa- dictorum.
cramento integro,fcilicet re contenta, qui Chriftus eft: modo continendi,
fcilicet ex vi facramenti, & concomitanter fignis: fignificatione cum mo
do fignificandi, & collatione, cùm conftet, quòd major utilitas fpiritus
fpectet ad majorem collationem à re contenta procedentem,& non ad mo-
dum continentiæ: nec ad diverfitatem fignorum, fignificationum,aut mo-
dorum fignificandi, & res contenta fub utraque fpecie fit omninò una, &
cadem, & non magis conferat fpiritualem fructum fub una, quàm fub a-
lia, aut fub utraque, quàm fub una, utpote nullo mediante inftrumento,
nullaque mediante virtute utens in hujufmodi collatione, confequens eft,
ut nulla major utilitas fpiritualis fructus proveniat in fumente facramen-
tum fub utraque fpecie, quàm proveniat in fumente facramentum fub
altera tantùm fpecie. Et hoc intellige cæteris paribus ita, quòd, ut exe¬
plariter dicatur, fi funt hic duo æqualiter difpofiti ad communionem, &
unus communicet fub fpecie panis tantùm, alter verò fub utraque fpecie,
non plus prodeft, quoad gratiam, & fpiritualem fructum facramentum
euchariftiæ communicanti fub utraque fpecie, quàm communicanti fub
fpecie panis tantùm. Et ratio eft dicta, quia non intervenit major colla-
tio, quamvis interveniat major fignificatio. Hæc de tertio.

AD ARGUMENTA in oppofitum refpondendo dicitur ad primu: Sol.argum.
quòd fine dubio utilius eft fumere totum fructum facramenti, quàm par- r.
tem fructus ejufdem ; non tamen utilius eft fumere totum facramentum,
quàm partem facramenti, ubi tota vis facramenti non minùs eit in parte,
quàm in toto, ficut eft in propofito, quoniam totus Chriftus continetur
in toto facramento, & qualibet ejus parte, nec eft differentia, nifi in fi-
gnificando non totum, vel partem, perfectum, vel imperfectum: fed in
fignificando partialiter, vel integrè, perfectè, vel imperfectè : unde, cùm
inftatur, quod facramenti pars aliud fignificaret, & aliud conferret, quia
fignificaret partem, & conferret totum, duplex defectus committitur. Pri-
mus eft, qui dictus eft, quòd pars facramenti fignificet partem fructus; fi Sol.Inftãt.
gnificat enim totum fructum, fed partialiter. Secundus eft, quòd, dato,
quòd fignificaret partem, & conferret totum, non proptereà derogaretur
regulæ facramentali, qua dicitur, facramenta conferunt, quod fignificant:
quoniam verificaretur, quòd conferret id, quod fignificat, quamvis ultra
hoc conferret aliquid plus. Multùm enim inter fe diftant hæc, conferre
aliud, & conferre illud, & aliquid plus: unde ex hoc, quòd pars facra-
menti confert, quicquid confert totum, & affirmatur, quòd confert, quod
fignificat, & quòd confert plus, quàm explicitè fignificetur.

Ad fecundum dicitur, quòd minor eft falfa, non funt enim inftrumé-
ta Chrifti contenti in euchariftia fpecies facramentales, aut ufus earum, Sol.argum.
verè, & propriè loquendo: quod ideò addo, quoniam, fi alicubi fcriptum a.
inveniatur, quòd hæc funt inftrumenta, aut quafi inftrumenta divina, piè
exponendum eft, vel de inftrumento ad excitandam devotionem, & non
ad conferendum facramenti fructum, vel inftrumenti nomine intelligen-
dum eft id, fine quo non,fecundum enim hujufmodi extenfionem nomi-
num verificatur, quòd fpecies, & earum ufus funt inftrumenta ad fructum
facramenti, quia fine eis in re, vel in voto non confertur facramenti fru-
ctus à re contenta fub facramento; ubi fcito, quòd hujufmodi fpecies,& u-
fus earum conveniunt cum aliis facramentis non folùm in fignificando,
fed etiam in conferendo :& proptereà,ficut aqua baptifmi corpus tangit, &
cor abluit, fic hoftia facra corpus tangit, & cor alit. Sed multùm differüt
in modo conferendi:quoniam in aliis facramentis Chriftus mediante virtu-
te facramentali confert effectum: hìc autem immediatè per feipfum fru-
&tum confert facramenti : & proptereà efto cautus, cùm objiciuntur hujuf-
modi fimilitudines.

¶Ad confirmationem dicitur,quòd actus facramentales funt in dupli-
ci differentia: quidam enim funt, qui interveniunt in ipfa confectione fa- Refp. ad
cramenti, & de his verificatur, quòd funt aftus inftrumentales: quidam confir..
verò funt, qui poft confectum facramentu ad ufum folummodò fpectant
facramenti, & hi non funt actus inftrumentales ad conferendum facrame-
ti fructum, fed, ut dictum eft, fe habent, ut approximationes nutrimen-
ti ad id, quod nutritur: tales autem funt,de quibus eft fermo præfens,
Ad aliam confirmationem dicitur, quòd non ideò fimile reddimus
judicium de euchariftia, baptifmo, & aliis facramentis, dicendo, quòd
Refp. ad
non provenit ex defectu facramenti, fi infructuosè quandoque fufcipiun- confirm.2.
tur, quafi eodem modo Chriftus operetur in hoc facramento, & in aliis:

[ocr errors][ocr errors][merged small]
« VorigeDoorgaan »