Utilitas error circa commun. probatio ad id, ad quod adducitur, nihil valet. III DE MAJORI. Celebratur. B. Tùm in confecratione, tùm in ufu facerdotis. §. Sufficit enim, fi celebretur fic in memoriam Dominicæ paffionis. Tunc nihil, &c. ut de fe patet. Ad hanc enim recolendam memoriam videmus, quòd facerdos nec confecrat, nec fumit corpus fine fanguine, ITEM DE MAJORI. Sumitur pro falute anime. B. Et ad hanc falutem fufficit: & quòd facerdos in perfona totius populi offerat, ac fumat fanguinem ; & quòd fub alii Euchariftiam fu ΤΟ fpecie panis,qua omnes hujus facramenti, fi populus fum at cor- nitùs detrimenti falutis animæ fequitur ex eo, quòd fub fpecie fanguinis. A P P ENDI X. Exaiculari ham unam, & Bohe morum, dicentium: fub utra X articulo habes primò : quomodò per rationem interimas hærefes que fpecie panis, & vini neceffariò effe communicandum. Et adden- pró quó melius intelligendo vide Conc. Trident. feff. 21. can, 2. recitatum habitum est. tur. Sed neque ex fer- utriufque fpeciei communionem à Domino præceptam effe. Nam- confirmetur. Ncorp. duo facit. Primò dicit, duo confideranda effe circa ufum hujus facramenti,unum,fcilicet, ex parte facramenti: aliud ex parte fumentum, & juxta primum negativè concludit. Secundò juxta fecundum affirmativè refpondet, ibi: Ex parte autem, &c. Nar, 12, circa communionem fub utraque fpecie advertendum eft, Duplex elle duos extremos errores vitandos, alter eft corum, qui tenent oportere populum communicare fub utraque fpecie, alter eft corum, 70 fub utraq; qui tenent populum communicantem fub utraque fpecie peccare. Specie. Útrique errant, primi quidem, damnando cos, qui non communicant fub utraque fpecie : alii autem damnando communicantes fub utraque fpecie. Quid doceat S. Mater Eccl. San&ta autem mater Ecclefia media via incedendum effe docet, & TRIPLEX QUESTIO DE COMMUNIONE SUB Ccurrit hic circa communionem fub utraque fpecie triplex quæftio perfpicaciter difcutienda propter novitates, fcilicet de neceffitate, de utilitate, & de congruentia. QUESTIO PRIM A. : ex præ An communio fub utraque specie fit in præcepto. Secundo ex præcepto Domini Luc. 12. Hoc facite in meam comme- Argum.1. Tertiò ex perfectione facramenti. Cadit enim fub divino præcepto In hac quæftione fex funt agenda: primò narrabitur varia circa học Sex in obfervatio. fecundo diftinguentur difficultates quatuor circa hoc ; tertiò tractabitur prima difficultas: quartò tractabitur fecunda: quintò tractabitur tertia: fexto tractabitur quarta. da hac ques. Tractatur ¶ Quoad primum Neftorius, & Pelagius cum fequacibus aftruxerunt univerfaliter fervandam communionem fub utraque fpecie: diverfa tamen ratione moti. Nestorius enim putavit, fub fpecie panis corpus tantùm Chrifti effe, & fub fpecie vini fanguinem tantùm; quia in morte Chrifti fanguis fuit feparatus à corpore, & proptereà fub utraque fpecie oportebat facramentum fumi, ut integer Chriftus fumeretur in memoria mortis ejus. Pelagius autem motus ex verbis domini Joann. 6. Nif manducaveritis carnem filii hominis, & biberitis ejus fanguinem,non habebitis vitam in vobis, utramque facramenti fpeciem etiam ad infantes baptizatos extendit, dogmatizando, quòd, fi infans non poffet facramentalem panem fumere, deberet panis contritus cum fanguine infundi in os infantis, & fi quippiam ejectum effet, effe illud comburendum: juxta præceptum antiquum de Agno Pafchali, fi quid refiduum fuerit, igne comburetis. Et hinc fortè olim Græcorum illorum, quos Auctor in litera 9. ar. nominavit, & fimiliter paulò ante centum annos Bohemorum abufus in communicando infantes ortus eft, quodam Jacobello novitatem communionis fub utraque fpecie Bohemis fuggerente. Hæc de primo. Tractatur Quoad fecundum tres funt differentiæ confideranda: prima eft inter infantes, & adultos: fecunda eft inter facerdotes, & alios adultos: tertia eft inter conficientes hoc facramentum, & non conficientes. Emergunt fiquidem ex his tribus differentiis quatuor fpeciales difficultates: prima eft, an communio fub utraque fpecie fit neceffaria omnibus, comprehendendo etiam infantes: fecunda eft, an fit neceffaria omnibus adultis: tertia eft, an fit neceffaria omnibus facerdotibus: quarta eft, an fit neceffaria omnibus conficientibus, quælibet enim harum difficultatum habet opinantes pro utraque parte. Hæc de fecundo. Tractatur 3. 20 30 ¶ Quoad tertium circa primam difficultatem, an fcilicet communio fub utraque fpecie fit neceffaria etiam infantibus, quicquid garrire poffint hæretici, tenentes partem affirmativam, aut quicumque errantes communicantes fub una tantùm fpecie infantes,clara luce manifeftum eft, infantibus neutro modo facramentum hoc effe exhibendum. Tum, quia fundamentum ex fcriptura fumptum à Pela. Nifi manducaveritis carnem filii hominis, & biberitis ejus fanguinem, non habebitis vitam in vobis,pro cis non facit, quoniam intellectum de facramentali manducatione hærefim inducit manifeftam, f. quòd baptifmus non fufficiat infantibus ad vitam æternam. Si enim ad baptizatos infantes dicitur, nifi fumpferitis hoc facramentum euchariftiæ, non habebitis vitam in vobis, confequens eft, 40 quòd ex baptifmo non habeant vitam,& confequenter, fi cum folo baptifmo decederent, non haberent vitam æternam, quod conftat hærefim effe damnatam: tùm, quia facramentum euchariftia datur, ut alimentum animæ: proptereà enim datur fub fpecie panis, & vini, alimentum autem,ficut non datur, nifi viventi, non enim poteft fumi à mortuis, ita non datur, nisi habenti aliquam operationem vitalem: fruftrà enim alimentum poneretur in os impotentis illo quovis modo uti: nam nihil prodeft alimentum alicui, qui ad illud, ut mortuus, fe habet : fed infans baptizatus nullam habet operationem vitalem fecundum vitam fpiritualem. ergo ei non convenit fumere alimentum fpirituale. Affertur At, fi contra hanc rationem objiciatur, falfum affumere, quia eccleob.&fol- fia confuevit infirmis adultis in extremo vitæ infenfibiliter conftitutis,vel etiam phrenefim patientibus euchariftiam tribuere fine omni operatione vitali interioris fpiritus, facilè excluditur objectio, animadvertendo,quòd, licèt tales adulti in extremo conftituti nullam habeant pro tunc vitalem fpiritus operationem, habuerunt tamen eam antè petendo implicitè, vel explicitè hoc facramentum, & proptereà negatur amentibus à nativitase, ficut & infantibus, quoniam utrique nec pro tunc, nec anteà actum aliquem fpiritus habuerunt. itur · ftia eft manducatio alligata ad facramentum re, vel voto, & hoc quidem teftatus eft Auctor in fecundo hujus quæftionis articulo, cùm dixit: Alio modo contingit fpiritualiter manducare Chriftum, prout eft fub fpeciebus hujus facramenti, inquantum, f. aliquis credit in Chriftum cum defiderio fumendi hoc facramentum: ubi manifeftè apparet, fpiritualem manducationem cuchariftiae claudere in fe ordinem ad facramentum. Manduca tio autem Chrifti abfolutè, quòd fit ex fuo genere purè fpiritualis, ex co patet, quòd hujufmodi manducatio terminari poteft & ad deitatem fecundum fe, juxta illud Luc. 22. Ego difpono vobis, ficut difpofuis mihi Pater meus regnum, ut edatis, & bibatis fuper menfam meam in regno meo, ibi .n. nulla erit ratio facramenti, fed purè fpiritualiter edent, & bibent Deum, ficuti eft, ficut ipfa Chrifti anima Deo fruitur, & ad fpiritua lia dona gratiæ, juxta illud Jo. 4. Qui biberit ex aqua, quam ego dabo ei, non fitiet in æternum, &c. Et hinc differunt fecundo in hoc, quòd manducare fpiritualiter Chriftum fub facramento proprium eft viatoribus in novo teftamento adultis, manducare autem purè fpiritualiter Chriftum commune eft comprehenforibus, & viatoribus: fcriptum cft.n. Panem an gelorum manducavit homo: commune quoque eft novi, & veteris teftamenti juftis: fcriptum eft.n. quòd non aliud nomen datum eft fub calo,in quo oportet homines falvos fieri, & demùm commune eft juftificatis infantibus, & adultis: per baptifmum enim Chrifti membra viva etiam infantes fiunt. 60 Si verò objecerit quifpiam,falfum in adducta ratione fubfumi,co,quòd Alia ob infantes habent vitales fpiritus operationes, f. credere, & abrenunciare faadducitur, tanæ: etfi non fpiritu proprio, fpiritu tamen ecclefiæ, ut patet, cùm bapti &refuta zantur, facilè quoque hæc objectio excluditur, quoniam, fi fic effet, accommodaffet ecclefia has operationes vitales pueris in fufceptione euchariftiæ, ficut accommodavit eis in fufceptione baptifmi, &, cùm hujufmodi accommodatio nullibi facta fit refpectu euchariftia, confequens eft, ut non nifi propria voluntate fingatur. In promptu enim ratio eft, quare in baptifmo habeat locum hujufmodi accommodatio, & non poteft habere locum in euchariftia: per baptifmum enim generatur infans in filium Dei, generatio autem non exigit cooperationem ejus, qui generatur: & propter ca accommodatio ecclefiæ non neceffitatis, fed folemnitatis ceremonialis eft in baptifmo, per euchariftiam autem nutritur fumens illam, nutritio autem exigit cooperationem vitalem ejus, qui nutritur: & proptereà ac-70 commodatio ceremonialis non fuppleret actus perfonales neceffarios fumenti euchariftiam ; unde stat ratio folida : tùm, quia hoc etiam verbis domini repugnat, cùm primò tradidit hoc facramentum: dixit enim:accipite, & manducate, docens per hoc,quòd illis tantùm eft tribuendum,qui poffunt, aut potuerunt manducare corporaliter: ita, quòd, ficut non regeneratur baptifmo, nifi carnaliter natus, ita non fumitur hoc facramentu, nifi carnaliter manducatum, & proptereà infans, qui numquam potuit, nec poteft manducare carnaliter panem, ab ipfo domino excluditur à mãducatione facramentali. Hæc de tertio. Quoad quartum, an communio fub utraque fpecie neceffaria fit oTractatur mnibus fidelibus adultis: ex argumentis in principio adductis apparet pars 80 affirmativa vera. Ex ufu autem ecclefiæ monftratur falfa. Et, quoniam maxima vis fit in fæpè dictis verbis domini, fo. 6. ideò fubtiliùs difcutienda funt, & in primis notandum,ultra duos manducandi modos, qui confueverunt diftingui circa hoc facramentum, inveniri alium modum manducandi non facramentum, fed Chriftum:ita, quòd conficiuntur tres modi manducandi Chriftum, f. vel facramentaliter, vel fpiritualiter, fub facramento tamen in re, aut in voto, vel purè fpiritualiter. tur id Et,ut clariùs percipiatur, quod dicimus, declarandum ex convenienDeclaratia, & differentia, & deindèprobandum ex fcriptura eft, quod dicimus:conveniunt fiquidem hi duo modi manducandi Chriftum fpiritualiter in hoc, quod di quòd uterque ponit,manducante effe Chrifti membrum vivum. Differunt 90 um eft. autem primò in hoc,quòd manducare Chriftü eft ex fuo genere manducatio purè fpiritualis: manducare autem fpiritualiter Chriftum in euchari Probatur autem hic modus comedendi Chriftum fpiritualiter, quòd Probstur non fit confictus, aut noviter adinventus, tùm ex eo, quod omnes fatemur, Chriftum effe panem angelorum, & hominum, tum ex eo,quòd hujusmo di manducatio millies habetur in fcriptura, & nulla eft ratio, quare non poffit terminari ad Chriftum, ficut terminatur ad alia, & fuperiùs indu&ta, & quæ poffent induci, ut eft illud Prover. 9. in perfona Sapientiæ: Venite, comedite panem meum, & bibite vinum, quod mifcui vobis, &c. Nec proptereà arguendi funt Doctores infufficientiæ, qui duos tantùm modos manducandi diftinxerunt: quoniam de modis manducandi Chriftum fub facramento tractabant: tales autem modi non funt, nifi duo, nos autem ex ipfis facris Doctoribus appofuimus hunc alium modum fpiritualiter manducandi non facramentum, fed Chriftum, ut hinc clariorem redderemus fenfum Euangelii, & fan&torum Doctorum. " His itaque præmiffis dicimus, quòd fæpè dicta Domini verba: Nifi Ex dific manducaveritis carnem filii hominis, & biberitis ejus fanguinem,non ha explica bebitis vitam in vobis, intelliguntur ad literam de manducatione fpiri- auff, J. tuali Chrifti, abftrahendo tàm à manducatione facramentali, quàm à tripliciter. manducatione fpirituali facramenti in re, vel in voto. Probaturque tripliciter, primò ex textu euangelico :fecundò ex contextu ejufdem: tertiò auctoritate Sanctorum. Textus in primis ipfe, dùm dicit: Nifi manducaveritis, non habebitis Protein vitam in vobis, manifeftè monftrat, quòd de illa manducatione, & bibi- x.emplices. tione loquitur, fine qua non poteft efle vita fpiritualis in nobis:fed fola ma- . ducatio fpiritualis Chrifti eft illa, fine qua non poteft effe vita in nobis, ergo de ipfa fola loquitur textus euangelicus, Major eft nota per fe,minor autem propter dictionem exclufivam habet duas partes,alteram affirmativa, f. manducatio fpiritualis Chrifti eft illa, fine qua non poffumus habere vitam, & hæc etiam eft per fe nota intelligentibus terminos: quoniam manducare fpiritualiter Chriftum, eft effe Chrifti membrum vivum ; conftat enim, quòd,nifi fimus Chrifti membra viva, non poffumus habere vitam fpiritus in nobis, alteram negativam,f. nulla alia manducatio eft, fine qua non eft vita in nobis, & hoc probatur ex eo, quòd tàm fine manducatione facramentali, quàm fine manducatione fpirituali facramenti hujus in re, vel in voto, poteft effe, & de facto eft vita in nobis, ut teftatur vita infantium baptizatorum, quibus firmiter credimus baptifma folùm abfque aliquo alio facramento fufficere ad vitam æternam. Nec mihi aliquis occurrat, dicendo, quòd baptifmus habet annexum Toliar votum facramenti Euchariftia: quoniam hujufmodi fententia, cùm in ob que pro facris invenitur Doctoribus, venerabiliter fufcipienda eft, in fuo tamenordine: hoc eft, ut adaptatio quædam, & non ut inde argumentum fumatur efficax ad firmandam veritatem eorum, quæ in quæftione fidei verfantur, fecundum namque veritatem baptifmus ex fe folo fufficit ad vitam æternam, & non mendicat hoc ex aliquo annexo voto alterius facrasec facramento, infantium baptizatorum falus attribueretur,& attribuenmenti, Si enim hoc ex annexo voto haberet : non ipfi baptifmo, fed illi alteri da effet: cùm tamen non folùm ecclefia univerfalis cum fanctis Doctoribus, fed etiam Dominus ipfe baptifmo attribuat vitam fpiritus, ut patet Joan. 3. Ubi,cùm dixiffet Nicodemo: Nifi quis renatus fuerit ex aqua, & Spiritu, non poteft introire in regnum Dei, ftatim fubdit, effectum hujus regenerationis efle vitam fpiritus, dicens: Quod natum est ex carne, caro est, &, quod natum eft ex fpiritu, fpiritus eft. Et confirmatur hoc, quia in idem redit, dicere, baptifmum dare vi- Cofirmal tam ex voto alterius facramenti, & dicere, baptifmum non fufficere ad vitam, & hoc, fi propriè, & formaliter loquimur, ut loqui debemus, & fcripturæ intelligendæ funt. Patet autem non intendi à facris Doctoribus, per hujufmodi adaptationē baptifmum habere in voto manducare carnem filii hominis, & bibere ejus fanguinem in facramento, ex hoc, quòd ipfi facri Doctores tenent, hujufmodi votum non effe de neceffitate falutis: quoniam tenent, quòd communicate fub utraque fpecie non eft de neceffitate falutis, cujus oppofitum eflet verum, fi in baptifmo manducarerur fpiritualiter panis facramentalis, & biberetur fpiritualiter fanguis facramentalis : nam, quod tunc fit voto: neceffe eft pofteà exequi in re, quandò opportunitas aderit. Stat ergo folida fundata ratio fuper textu euangeli co, qui eft lex generaliffima à Chrifto promulgata, & non minùs neceffaria, quàm illa alia lex: Nifi quis renatus fuerit ex aqua, & fpiritu, non pot eft introire in regnum Dei. Nec oportet laborare ad hoc probandum, quoniam aperta funt utrobique verba Domini, & ad literam intellecta hæc continent. Deinde probatur hoc idem ex contextu euangelii. Ubi advertendum 2. probat. eft, quòd doctrina ifta Domini incœpit occafionaliter, ficut doctrina,quam explicat. Dominus dedit Samaritana de aqua viva, occafione fumpta ex aqua naturali, ut patet Joan. 4. Judæi enim poft miraculum de quinque panibus, & duobus pifcibns, quærentes Jefum audierunt ab ipfo: Quæritis me, quia manducaftis ex panibus,& faturati eftis,& ftatim fubdidit Dominus. Operamini non cibum, qui perit, fed, qui permanet in vitam æternam. fic, inchoato fermone de cibo fpirituali, quæfierunt Judæi, intelligentes per cibum fpiritualem opera fancta: Quid faciemus, ut operemur opera Dei? & audierunt à Domino, ut crederent in ipfum declarando, quòd cibus fpiritualis, ac opus Dei effet credere in ipfum, quo audito Judæi quæfierunt ab eo fignum, ut fic crederent ipfi commemorantes fignum man Et Quæft. LXXX. pa mnibus confecrantibus,clarè patet quæftionis folutio ex decreto Gelafii Papæ, de confec.dift. 2. cap. comperimus, ubi grande facrilegium effe dicitur, celebrantem fumere fub altera tantùm fpecie, & in c. præcedenti damnantur celebrantes, & in nulla fpecie fumentes. Et, quoniam hoc in dubium non vertitur,ideò hæc de fexto fufficiant. TAD PRIMUM ergo in oppofitum ex dictis patere poteft refponfio Sol.argum. confiftens in hoc, quòd præceptum Domini intelligitur de cibo, & po- 1. tu fpirituali carnis,& fanguinis Domini. Et,licèt manducare fpiritualiter facramentum corporis, & fanguinis Chrifti, claudat in fe votum manducandi, & bibendi facramentaliter: non eft tamen verum, quòd manducare,& bibere fpiritualiter carnem, & fanguinem Chrifti, claudat in fe votum manducandi, & bibendi facramentaliter: fed claudit in se beneficium, quod fignificatur, & confertur corporis, & fanguinis lacramento, scilicet effe Chrifti, & ecclefiæ membrum vivum. Ad fecundum de Chrifti mandato: Hoc facite in meam commemo- Sol.1 orrationem, refpondetur ad hoc, ut omnis cavillatio tollatur, quadruplici gum. 2. ter. Primo,quòd illa verba Domini habent triplicem vim: funt enim inftitutoria celebrationis euchariftię in ecclefia,ut patet: sut & collativa pot eftatis facerdotalis ad confecrandam euchariftiam: communiter enim fatemur, per hæc verba Apoftolos effe ordinatos in facerdotes: funt & præceptiva non ipfius operis, fed ordinis ad fuam commemorationem, quod eft præcipere ordinem operis in fui memoria, ut ecclefia atteftatur, utens his Domini verbis in Miffa fub hac forma. Hæc, quotiefcumque feceri tis, in mei memoriam facietis, ubi manifeftè explicatur præcipi non opus ipfum, fed ordinationem operis in fui memoriam. Et, fi arguat quis ex vi inftitutoria, fcilicet, quòd ex hoc ipfo, quòd Dominus inftituit hoc facramentum fub utraque fpecie,obligamur ad fervandam ejus inftitutionem, facilè patet nullitas argumenti: tùm, quia fufficit, quòd hoc fervetur ab aliquibus de ecclefia, hoc eft facerdotibus celebrantibus, ad quos folos in Apoftolis fermo dominicus tunc dirigebatur, ut ex hoc pateat, quòd foli facerdotes poffunt hoc facere, quod Chriftus fecit, fcilicet confecrare facramentum corporis, & fanguinis Domini: tùm, quia ad obligandos fingulos de ecclefia fub præcepto plus requiritur, quàm inftitutio facramen ti, ut patet de facramento confirmationis, & extreme unctionis, quorum neutrum eft de neceffitate falutis: quamvis corum contemptus effet damnabilis, & fic ex his verbis Domini non habetur præceptum fumendi fub utraque fpecie, fed quòd fumentes fumant in fui memoriam, hoc eft, fi fumimus, in ipfius memoriam fumamus, juxta ecclefiæ expofitionem, Hæc quotiefcumque feceritis, in mei memoriam facietis, næ in deferto, tanquam panis cœleftis; quafi dicerent, ut Auguftinus ex- aut exponamus. Sol. 3. Secundò dicitur, quòd,pofito, quòd præcipiatur per hæc Domini ver- Sol 2, ba ipfum opus, non proptereà argumentum urget: quoniam ly hoc non ejufdem. demonftrat utrumque opus, quod Chriftus legitur feciffe, fcilicet confecrare,& tradere fumendum: & ratio eft, quia,fi ly hoc demonftraret utrumque opus, ut præceptum à Domino, fequeretur, quòd quilibet celebrans teneretur fub præcepto Domini ad tradendum hoc facramentum aliis quod omnium ecclefiarum pias aures offendit, cùm conftet, multos fan&tos facerdotes carentes cura animarum, & in monafteriis, & extrà fæpe celebraffe, & numquam tradidiffe, & quotidie fic fiat ab innumeris facerdotibus irreprehenfibiliter. Et fecundum hoc non habetur hinc præceptum traditionis fub utraque fpecie, ac per hoc non habetur hinc præceptum fufcipiendi ab aliis fub utraque fpecie, nam non celebrantium fumptio traditionem præfupponit, cùm nullus talium fumat, nifi fibi traditam euchariftiam. Tertiò dicitur, quòd, dato,quòd ly hoc demonftraret omne opus, fcilicet confecrare, fumere, & tradere fub utraque fpecie, & quòd intelliga- ejufdem. tur præcipi omne hujufmodi opus, adhuc argumentum non cogit: quoniam, cùm præceptum hoc fit affirmativum,& præcepta affirmativa obligent femper,fed non pro femper, fed pro tempore neceffitatis, confequens eft,ut ex hoc Domini præcepto facerdotes non teneantur tradere fub utraque fpecie, nifi neceffitas communicandi fub utraque fpecie advenerit,ac per hoc,fi hujufmodi neceffitas alicubi numquam intervenit, numquam facerdos reus violati præcepti eft. Exemplum: præceptum de honorandis parentibus factum, quia eft affirmativum, intelligitur tempore neceffitatis, & proptereà, fi numquam contingit, parentes meos neceffitatem habere fubventionis meæ, numquam ego reus præcepti fum,&,quia in innumeris Chrifti ecclefiis Rom. ecclefiam imitantibus numquam contingit alicui non celebranti neceffitas communicandi fub utraque fpecie (quoniam docente Spiritufancto contenti funt communione fub fpecie panis) ideò nullus facerdos in hujufmodi ecclefiis reus eft violati præcepti do minici. ¶ Quartò dicitur ex ipfo ordine textus euangelici, quòd hoc Domini Sol. 4. præceptum nullibi invenitur à Domino traditum, nifi refpectu facramen- judem. ti fub fpecie panis tantùm, ita, quòd ly boc nihil demonftrat de pertinentibus ad calicem, & proptereà ex ifto præcepto argumentum fumptum fi efficax eft, gladius eft Goliath, quoniam hinc fequitur, quòd fola panis fancti communio præcepta eft tradenda. Probat, I. Et probatur, quod dicimus, primò ex auctoritate euangelii, folus e- fol. daid. nim inter Euangeliftas Lucas verba hæc pofuit in c. 22. ubi exprefsè refert, Dominum ante confecrationem calicis, poft tamen confecrationem panis, dixiffe: Hoc facite in meam commemorationem. Tertiò probatur idem auctoritate fanctorum. Et primò, quòd hæc 7o Probat. 2. ¶ Secundò Auctoritate Pauli Apoft. 1. ad Cor.11. ubi refert, Dominum dixiffe: Accipite,& comedite, hoc est corpus meum, quod pro vobis trade- ejufdem. tur, hoc facite in meam commemorationem: poft confecrationem autem calicis Lucas de hoc nihil refert. Paulus autem Apoftolus refert, Chriftum dixiffe: Hoc facite,quotiefcumque bibetis,in meam commemorationem. Ubi ex ipfa diverfitate verborum à Paulo narratorum, manifeftè apparet, quòd de facramento fub fpecie panis Dominus dixit abfolutè: Hoc facite in meam commemorationem,de codem autem facramento fub fpecie vini non dixit abfolutè: Hoc facite: fed dixit, quòd hoc facerent, quotiefcumq; biberent,in fuam commemorationem. Ubi meridiana luce clariùs patet, quòd non præcipitur bibere,fed, quòd,quotiefcumque bibimus,in fuam comemorationem hoc faciamus. Et hinc fequitur, quòd, fi ex hoc præcepto Domini: Hoc facite in meam commemorationem,efficax argumentum ad communionem populi fumitur, optimè fequitur abfque Confirmat. ulla controverfia, quòd non eft præcepta communio populi, nifi fub fpecie panis. Et confirmatur ifte fenfus ex eo, quòd in numero fingulari dicitur: Hoc facite, & non dixit, hæc facite, ficut per oppofitum ecclefia volens utramque fignificare fpeciem facramenti explicat in numero plurali dicens: Hæc,quotiefcumque feceritis, in mei memoriam facietis. Ex quibus omnibus conjunctis cum dicendis in folutione argumenEpilogus torum manifeftum relinquitur, quòd communio fub utraque fpecie non dictor u in eft neceffaria adultis omnibus: cùm nullum ad hoc habeatur præceptum, 4.quod tra. tatum eft, nullaque ad hoc ratio cogat, & innumeræ Chrifti ecclefiæ cum ecclefiarum omnium magiftra Romana Ecclefia oppofitum doceant, ac faciant. Hæc de quarto. ¶ Quoad quintum, an communio fub utraque fpecie fit neceffaria omnibus facerdotibus, quia hoc coincidit cum quæftione illa,an quilibet facerdos teneatur quandoque celebrare, & hoc ex propofito tractabitur inferiùs in artic. ult. q. 82, ideò nunc pertranfeundum eft, ne idem fæpiùs re- 90 Tracta tur petatur. Hæc de quinto. Tractatur 6. ¶ Quoad fextum, an communio fub utraque fpecie fit neceffaria o 3. Ad tertium argumentum dicitur, concedendo, quòd tàm perfectio Sǝl, argu facramenti in confecratione, quàm perfectio ejufdem in ufu eft fub præcepto, & hoc propter allatam objiciendo rationem, fcilicet, quòd facra Avg. I. pro parte affirm. Argu a. Confirm... mentum hoc fuapte natura eft propter ufum, & perfectio facramenti eft propter perfectionem ufus. unde & grande facrilegium effe, dixit Gelafius dividere myfterium hoc, quoad ufum: fed non proptereà argumentum hinc fumptum urget ad ufum utriufque fpeciei in communione populi Et ratio eft, quia perfectio facramenti fecundum ufum non dependet, nifià per fe concurrente ad facramentum illud, quemadmodùm cæterarum rerum perfectiones non attenduntur fecundum ea, quæ funt per accidens: fed in ordine ad ea, quæ concurrunt per fe: alioquin numquam res aliqua fuam perfectionem fortiretur, folus autem facerdos concurrit 10 per fe ad perfectionem hujus facramenti tàm confecrando, quàm utendo: & proptereà, ficut facrilegus effet facerdos, confecrando panem, & non vinum, ita facrilegii reus effet fumendo panem fanctum, & non fumendo calicem. Et quidem, quòd facerdos concurrat per fe ad confecrationem, & ufum hujus facramenti, clarè patet, quòd autem folus concurrat per fe,patet, tum ex eo, quòd folus fufficit ad perfectionem facramenti, tàm confecrando, quàm utendo : tùm, ex eo, quòd populi communio poft confummatu facrificium, atque facramentum, tàm quoad confecratione, quàm quoad oblationem, & ufum fupervenit, facerdos enim per feipfum perfecit hæc omnia, quod autem fupervenit alicui poft illius perfectionem, non eft de concurrentibus per fe ad illius perfectionem: tum ex eo, quòd zo accidentaliter conjungitur perfecto ufui hujus facramenti, quòd aliquis circunftantium fit communicandus, quod ex eo patet, quòd nihil minùs perfectum eft facramentum, & in fe, & in ufu, fi nullus circunftantium communicet: fi enim perfectio ufus dependeret ab aliorum communione, non poffet abfque facrilegii vitio facramenti hujus ufus effe, nifi aliquis ex circunftantibus communicaret : ficut non poteft abfque facrilegio ejus ufus à celebrante omitti, aut dividi. Quocirca manifeftum eft, quòd ex perfectione hujus facramenti, tàm quoad confecrationem, quàm quoad ufum per fe ( ea enim, quæ funt per accidens, & ab arte,& à fcientia relinquuntur) non habetur neceffitas communicandi populum fub utraque fpecie, fed neceffitas communicandi feipfum celebrantem fub utraq. fpe- 30 cie, Et hæc de prima quæftione dicta fufficiant. QUESTIO II. An utilius fit fumere Euchariftiam fub utraque specie, UÆRITUR fecundò, an utilius fit fumere Euchariftiam fub utraq; Primo ex parte facramenti, quia utilius eft fumere facramentum integrum, feu integrè, quàm imperfectum, feu partialiter. Et, fi dicatur, quòd non eft hic differentia fecundum perfectum, & imperfectum, inte- 40 grum, aut diminutum, totum, vel partem, nifi in fignificando, contrà: facramenta efficiunt, quod fignificant. ergo imperfectio in fignificando redundat in imperfectionem in conferendo: alioquin aliud efficeret, & aliud fignificaret, dùm fignificaret partem, & efficeret totum ¶Secundò ex parte quoque facramenti utilius eft tangi à Chrifto pluribus diverfarum rationum inftrumentis, quàm uno tantùm: fed communicans fub utraque fpecie tangitur à Chrifto inftrumentis diverfarum rationum communicans autem fub altera tantùm tangitur à Chrifto uno tantùm inftrumento, ergo. Major eft per fe nota: quoniam diverfarum rationum inftrumenta ad diverfas utilitates per fe ordinantur, ut patet in artificialibus. Minor autem manifeftatur, quia fpecies vini, vel faltem po- so tatio ipfa inftrumentum eft quoddam ipfius Chrifti ad lætificandam animam: & fimiliter fpecies panis, vel faltem manducatio ipfa inftrumentu eft Chrifti ad confirmandum hominis animu: ficut de aqua baptifmi Auguft. dicit, quòd corpus tangit, & cor abluit. ¶ Et confirmatur, quia potus facramentalis fignificat potum fpiritualem: regula autem generalis eft, quòd facramentales actus funt inftrumenta, aut quafi inftrumenta divinæ virtutis. Et confirmatur rursùs ex eo, quòd, fi fignificatus effectus per fumConfirm. 2. ptionem Euchariftiae non provenit in fumenten, dicimus, quòd hoc non eft ex defectu facramenti, quin conferret, quod fignificaret, ficut & cætera facraméta conferunt, quod fignificant, fed ex indifpofitione fumentis: hæc enim omnia atteftantur, quòd hujufmodi facramentalibus Chriftus utitur, ut inftrumentis, quod erat affumptum: conftat enim,hæc, fcilicet fpeciem, panis, & vini, feu manducationem, & bibitionem facramentales diverfarum efle rationum, ficut diveríarum funt rationum in effe naturali. Arg.3. Inflantia. ¶ Tertiò ex effectuum differentia: utilius eft comedere fpiritualiter, & bibere fpiritualiter facramentum hoc, quàm illud fpiritualiter comedere tantùm. 60 Et, fi dicatur, quòd comedere fpiritualiter, & bibere fpiritualiter funt idem, contrà : tùm, quia comedere fpiritualiter eft actus intellectus,utpote fpectas ad fidem, & contemplationem,juxta illud Eccl. 15. Cibavit illis pane vise, & intellectus, & illud Auguft. Crede, & manducasti. Bibe- 7° re verò eft actus affectivæ partis, utpote fpectans ad dulcedinem charitatis, & delectationem fpiritus, juxta illud: Et vinum lætificat cor hominis, & rursùs: Torrente voluptatis tuæ potabis eos. Et confirmatur hoc ex ipfa diverfitate fignorum: diverfa enim figna Confirm. 1. factamentalia oportet diverfa quoque habere fignificata. Et proptereà, quia manducare, & bibere funt diverfa figna facramentalia, confequens elt, ut diverfa quoque habeant fignificata: fi enim idem fignificarent, terum fuperfluum efset in fignificando. al ¶ Et confirmatur rursùs ex proprietate attributorum fignatorum: nam Confirm.2. calici facramentali attribuitur, quòd fignificat exprefsè mortem Chrifti, go redemptionemque per illius fanguinem peractam, vitam animæ, lætitia cordis, &c. Arg. 4. Quartò arguitur, ducendo ad inconveniens: facerdos celebrans,fumpto facramento fub fpecie panis, quæritur, an pofteà fumendo fub fpecie vini aliquid utilitatis fpiritualis acquirat, aut nihil. Si dicatur,quòd acquirit aliquid fpiritualis utilitatis intùs in anima, habetur intentum, fcilicet, quòd utilius eft fumere fub utraque fpecie, quàm fub altera tantùm. Et rurfus, cùm par fit ratio, proportionaliter tamen de facerdote,& laico dignè famente, utilius erit laico dignè fumenti fumere fub utraque fpecie, quàm fub altera tantùm. Si dicatur, quòd nihil fpiritualis fructus acquirit ex calice, fequitur, quòd porus ille facramentalis non confert facerdoti,quod fignificat, &, cùm infructuofitas ifta non proveniat ex parte facra- 90 menti: quoniam calix ille eft calix vitæ non folùm contentivus, fed collativus, nec proveniat ex parte facerdotis (quoniam fupponimus,ipfum dignè celebrare) confequens eft, quòd non nifi temerè,& voluntaric negatur fructus fumptionis fub fecunda fpecie. in TIN OPPOSITUM eft Auctor in litera hujus 12. artic. in calce dicens: poteft autem à populo corpus fine fanguine fumi: nec exinde fequitur ali- Arg, h quod detrimentum: quia facerdos in perfona omnium fanguinem offert & fumit, & fub utraque fpecie totus Chriftus continetur. Vbi clarè vides diatum, nec exinde fequitur aliquod detrimentum, quod falfum efset, fi damnum fpiritualis fructus populus incurreret, fumendo corpus, & non fumendo calicem. Tria agen Ad evidentiam veritatis quæftionis hujus tria agenda funt : primo da in ba declarandæ funt due adices difficultatis: fecundò profequemur primam radicem, & tertiò profequemur fecundam. ¶ Quoad primum fciendum eft, quod, quia facramenta novæ legis Tračiais conferunt, quod fignificant, ideò in duplici confueverunt locari genere, 1. quatenus enim conferunt,locantur in genere caufæ inftrumentalis,aut quafiinftrumentalis, quatenùs verò fignificant, locantur in genere figni fenfibilis, & proptereà de facramentis dupliciter loqui contingit, vel, ut ha bent rationem caufæ, vel ut habent rationem figni, cùm enim de virtute facramentorum eft fermo, ad caufalitatem facramenti fpectatur: virtus enim caufalitatem fonat: & fimiliter,cùm de facramentali medicina eft fermo, ad caufalitatem quoque fpectatur, inter caufas enim medicina locatur. Et breviter, cùm de efficacia, aut effectu alicujus facramenti agitur, ad caufa litatem fpectatur: quandò autem de fignificato,aut fignificatione fa craméti eft fermo,clarè liquet,quòd facramentu, inquantü fignů, tractatur. ¶ Duabus igitur in facramento inventis conditionibus, cilicet, quòd eft caufa, & quod eft fignum, quòd confert, & quòd fignificat, difficultas in propofita quæftione ex utraque oritur. Nam ex eo, quòd dominicus calix non minorem habet virtutem, quàm facra hoftia, nec minùs natus eft conferre, quàm facra hoftia confert, rationi confentaneum eft,ut,queadmodùm facræ hoftiæ cfus proprium habet fructum fpiritus in anima edentis: ita facri calicis potus proprium habeat fructum fpiritus in anima bibentis: ac per hoc duplex fructus utiliorem monftrat fumptionem facramenti fub utraque fpecie, quàm fub altera tantùm. S militer, quia non minùs dominicus calix cum ejus potu facramentali fignificat interiorem fructum fpiritus, quam facra hoftia cum ejus efu fignificat interiorem fpiritus fructum, confequens eft, ut,ficut donum fpiritus fignificatum efu facræ hoftiæ abfque dubio acquiritur, ita donum fpiritus fignificatum potu facramenti calicis abfque dubio habeatur à dignè bibente, & fic ex mul tiplicato dono juxta diverfitatem figni, utilius concluditur communicare fub utraque fpecie, quàm fub altera tantùm. Oritur ergo tota hujus quæftionis difficultas ex diverfitate facramentalis caufæ, vel facramentalis figni, aut utriufque, & proptereà diligenter difcutienda eft primò virtus, atque caufalitas hujus facramenti, & deinde fignificatio. His enim patefactis, facile erit nodum folvere quæftionis. Hæc de primo. Intrafik do 2. just 3. expli ¶ Quoad fecundum, ut clarè appareat veritas, ut cognofcatur, quid in Euchariftia facramento eft caufa, & quomodò caufat, declaranda per ordinem funt tria. Primum eft, quòd caufans non eft virtus aliqua in facra- Canda mento, aut divina affiftentia, fed eft res contenta in Euchariftia. Secundu eft, quòd hujufmodi res contenta caufans non eft minùs res concomitanter contenta, quàm res contenta ex vi converfionis. Tertium eft,quòd res contenta in hoc facramento caufat abfque aliquo fenfibili inftrumento. tur . Primum horum, fcilicet, quòd res caufans, feu conferens fpirituale Explica fructum in fumptione euchariftiae, eft res contenta in euchariftia, ab omnibus eft confeffum, qui confitentur, Chriftum realiter contineri fub hoc facramento, ipfe enim Chriftus perfectus Deus, & perfectus homo, eft largitor omnis fructus gratiæ, & eft res contenta fub hoc facramento. Et hinc abfque controverfia habetur, quòd non oportet, recurrere in ufu hujus facramenti ad virtuté aliquam in facramento pofitam per modum intentionis, aut ad divinam affiftentiam, ficut in aliorum facramentorum ufu, & in hujus facramenti confecratione recurritur. Singulare eft enim in hoc facramento, in quo folo ufus à confecratione feparatur, quòdipfum fontem gratiæ præfentialiter habeat,ut rem in facramento contentă, & ex hac fingulari excellentia provenit, ut, ficut per feipfum in feipfo fons gratiæ fub facramento continetur, ita per feipfum conferat facraméti fructum. Secundum autem, , fcilicet, quòd non minùs ad conferendum fructu hujus facramenti concurrit res contenta concomitanter, quàm res conte Explica ta ex vi facramenti, feu converfionis, declaratur recolendo, quòd dupli- tur 2. citer res aliqua continetur fub hoc facramento, vel ex vi facramenti, feu converfionis, & fic fub hoftia continetur corpus Chrifti tantùm, ita, quòd nec fanguis, nec anima, nec deitas fic continetur fub hoftia: & fimiliter in calice ex vi facramenti folus fanguis continetur, ita, quòd nec Chrifti corpus, nec anima, nec deitas, fic continetur fub fpecie vini, vel concomitanter, & fic fub hoftia continetur tàm fanguis Chrifti, quàm ejus anima, & deitas : & fimiliter fub fpecie vini continetur concomitanter Chrifti corpus, anima, & deitas. Ex his enim conftat, quòd nec fub fpecie panis, nec fub fpecie vini continetur Chrifti anima, & fimiliter deitas, nifi concomi tanter. Quo ftante, declaratur propofitum fic: Spiritualis fructus eucha riftiæ non minùs caufatur à Chrifti anima,& ab ejus deitate, quàm à Chrifti corpore, feu fanguine: fed tàm deitas, quàm anima Chrifti, eft res concomitanter exiftens fub facramento: ergo non minùs caufat fructum fpiritualem euchariftiæ res concomitanter contenta, quàm res ex vi facra menti contenta.proceffus totus eft clarus cum minore jam declarata. Prima autem propofitio per fe evidens eft: tùm, quia deitas præfens perfonaliter eft, quæ maximè confert fructum hunc fpiritualem, tum, quia Chriftus in hoc facraméto præfens confert volütariè dona fui fpiritus,voluntaria autem collatio principaliter, & maximè pendet à voluntate, quæ est in anima :tùm, quia plus eft, quàm,quod dixi, nam tàm fanguis,quam corpus Chrifti vim cibandi, a tque potandi habet ex conjunctione ad deitatem: nifi enim effet corpus verbi, & fanguis verbi, quod in principio erat Deus, non conferret vitam æternam. tur tripli fpiritua- citer. ¶Tertiй autem, fcilicet, quòd Chriftus in hoc facramento contentus 3. expl confert per feipfum, & non per aliquod fenfibile inftrumentum, lem fructum, declaratur tripliciter. tio. ¶ Primò, quia, ubi eft præfens agens, fufficiens per feipfum, non eft Expla opus inftrumento, nec confuevit ad hiberi inftrumentum. ¶ Secundo, quia fic fe habet efus, & potus facramentalis ad hoc alimen tum fpiritus, ficut fe habet tàm manducatio, quàm potus naturalis ad f alimentum corporale: fed in nutritione corporali panis, & vinum no per inftrumenta, fed fecundum feipfa alunt: quoniam,ut dicitur in 2 de anima, alimentum fecundum fuam fubftantiam nutrit, & fimiliter edere, & bibere non funt inftrumenta alimenti corporalis ad alendum corpus, fed comedere concurrit, ut adducens alimentum ficcum, & bibere, ut addu cens Explica. sio 3. cens alimentum humidum: conftat autem fecundum philofophiam, quòd Tertio, quia de divinis facramentis oportet fapere ad fobrietatem, 10 1.quod in- Ex quibus omnibus infertur primò, quòd in calice, & hoftia non funt fertur ex diverfæ virtutes collativæ fpiritualis gratiæ, fed una tantùm eft res uerobique conferens, fcilicet Chriftus ipfe fecundum feipfum, & non per virtutes medias. dictis. 2. quod in fertur. ¶ Infertur fecundò, quòd in hoftia, & calice Chriftus non utitur diverfis inftrumentis ad conferendum fructum fpiritus, quia utrobique nullo utitur fenfibili inftrumento ad hujufmodi collationem, & quia,exclufa omni virtute media, & exclufo omni inftrumento medio, nulla remanet ex parte Chrifti præfentis differentia caufandi, diftribuendi, feu conferedi fub utraque fpecie, nifi voluntas dividens fingulis, prout vult. 20 3.quod de- Tractatur 3. ¶ Quoad tertium advertendum eft, quòd diverfitas in fignificando, ut potum. Probat. ■. repro comunione fub utraq, (pecie. Probatur 2. idem. Probatur 3.idem, 4. Secundò declaratur exemplo in baptifmo: immerfio fiquidem, quæ in celebratione baptifmi fit, fignificat eum, qui baptizatur, confepeliri Chrifto,& emerfio fignificat refurgere eundem cum Chrifto in novitatem vitæ, juxta illud Apoftoli ad Rom. 6. Confepulti fumus cum Christo per baptifmum in mortem, ut, quomodò Chriftus furrexit à mortuis, ita & nos in novitate vitæ ambulemus. Si tamen aliquis baptizatur non per mo- 6 dum immerfionis, fed per modum effufionis, aut afperfionis, deficit tuc baptifmo dictus modus fignificandi, & non proptereà is, qui baptizatur, minùs eft confepultus Chrifto, aut minùs refurgit in novitatem vitæ, quàm ille, qui baptizatus eft per immerfionem. Hinc enim manifeftè ha bes, quòd non folùm in communi loquendo diverfitas, feu defectus in modo fignificandi nullam varietatem arguit in re fignata:fed etiam in fpeciali de facramentalibus fignis loquendo,defectus in fignificando nihil adimit de fructu facramenti, & plenitudo in fignificando nihil adjungit ad fructum facramenti: æquale fiquidem donum ex baptifmo recipiunt baptizatus per immerfionem, & baptizatus per afperfionem, quamvis magna fit diverfitas utrobiq; in fignificando. Tertiò ex ratione, quia aliud eft diminutè, feu partialiter fignificare, & aliud eft fignificare diminutum, feu partem. Primum invenitur in fingulis feorsum hujus facramenti fpeciebus, fecundum autem non: &,ut patet, non fequitur ex primo. Similiter aliud eft pleniùs, feu expreffiùs fignificare, & aliud eft pleniorem fructum fignificare, & fimiliter aliud eft integrè fignificare, & aliud eft totaliter fignificare, & fimiliter aliud eft diverfis fignis fignificari, & aliud eft diverfa fignificari. Diverfitas namque tàm fignorum, quàm modorum fignificandi in fignis ipfis fiftit, & non pertranfit ad rem fignatam: funt enim conditiones fignorum, & non rei fignatæ: & proptereà inter figna, & fignorum conditiones advertenda eft differentia hæc, quòd figno quidem refpondet fignatum, fed diverfitati fignorú non refpondet diverfitas rei fignatæ : & fimiliter modo fignandi non refpondet modus rei fignatæ. Et ratio eft: quia una, & eadem omninò immutata res poteft & diverfis fignis, & diverfimodè fignari . 70 go 80 Quartò declaratur defcendendo ad propofitum facramentum exemProbatur plariter, diverfa in primis figna, fcilicet hoftia comefta, & calix bibitus, non diverfos facramenti fructus: fed unum, atq; eundem fpiritualem fruCtum fignificant ; nam manducare, & bibere fpiritualiter, unum, & idem funt, ut teftatur Auguft. fuper Joan. homil. 25. fuperillo textu: Qui venit ad me, non efuriet, & qui credit in me, non fitiet in æternum. Joann. 6. Inquit enim: Qui venit ad me, hoc eft, quod ait,qui credit in me : & quod dixit, non efuriet, hoc intelligendü est, & non jitiet umquam utrobique 90 enim illa fignificatur æterna fatietas, ubi nulla eft egestas. Ubi ex hoc quòd fitire, & efurire ponitur idem,manifeftè patet, quòd manducare, & bibere funt idem, & quòd alimentum fatians efu, & alimentum fatians potu funt idem fecundum rectum philofophiæ judicium, juxta illud 3. Phyfic. Si poffefanari, & pofse infirmari funt idem, fanari,& infirmari 50 funt quoque idem, & fimiliter fanitas, & infirmitas funt idem. Diverfi deindè modi fignificandi non diverfos fructus fpiritualis mo- Demöftra- Nec obftat, quòd dicatur, euchariftiam fub utraque fpecie integrè Tollitur Probatur, mudu con een Nec ex admixto conferendi actu diverfificari fignificatum facramen- Ex quibus omnibus collige, quòd, quatuor inventis in euchariftia fa- dictorum. AD ARGUMENTA in oppofitum refpondendo dicitur ad primu: Sol.argum. Ad fecundum dicitur, quòd minor eft falfa, non funt enim inftrumé- ¶Ad confirmationem dicitur,quòd actus facramentales funt in dupli- |