literas, veritatem: ut nulla tergiverfatione celari poffit; nec ab aliquo,
vel etiam proterviente, veritas ipfa rationabiliter occultari.Item ab eodem
Chrifto verbis ipfis damnari Jo. 6. Si quis manducaverit ex hoc pane, vi-
vet in æternum. Et; Panis, quem ego dabo, caro mea eft pro mundi vita.
Et Qui manducat hunc panem, vivet in æternum. Ecce, quòd hic nul-
lam mentionem facit de vino confecrato; fed folùm de pane. Per hoc er-
go denotatur; quòd fub fpecie panis confecrati Chriftus, per cujus dignā
manducationem vivit quis in æternum, continetur: etiam quòd confe-
cratio vini pofteà non fieret-Item à Conc. Trid. feff. 13. c.3.Nondùm Eu-10
charistiam de manu Domini Apoftoli fufceperant; cùum verè tamen ipfe
affirmaret, corpus fuum effe, quod præbebat. Hæc ibi. Ex quibus patet,
quòd corpus fuum verè erat fub fpecie panis à Domino porrecti; antequam
confecraffet vinum. Nondùm enim vinum in calice confecraverat, ut ex

ferie Euangelii conftat priùs, quàm de manu ipfius Apoftoli confecratum
panem fufcepiffent. Item à tota Ecclefia catholica facto fuo manifeftè
damnari; quod factum ponitur in arg. contr. Et jure fanè optimo id facit
Ecclefia :
: quandoquidem fic ab ipfo Chrifto factis recitatis Matth. 26.
Marc. 14. Luc. 22. & fuprà declaratis edocta eft, cùm ipfius corpus fub
fpecie panis confecratum latria adorari debeat fecundum Concil. Triden
feff. 13.cap.5.& can. 6. Cæterùm vide 3. part, de Salv. q. 27. art. 1. app.
item art. 4. ad 3. in Elucidat. Et memento quoque aliquem potuiffe di
cere non folùm errorem, fed etiam hærefim, abfque hoc, quòd fit verè,
& formaliter hæreticus, ut aliàs annotatum eft, & habetur in Decret,
24. quafi. 3. cap. dixit Apoftolus. Tertiò vides: quomodò ex iis benè
penfatis, & applicatis doctrina præfens Angelica viciffim declaretur, at-
que confirmetur.

Secundò cam refellit dupliciter, ficque refpondet conclufione affirmati va, ibi: Sed hoc, &c.

SEPTUAGESIMA

De effectibus facramenti Euchariftia, in octo articulos divifa.

EINDE confiderandum eft de effectibus hujus fa-
cramenti.

Et circa hoc quæruntur oƐto .

Primò. Utrum hoc facramentum conferat gratiam.
Secundò. Utrum effectus hujus facramenti fit adeptio
gloriæ.

Tertiò. Utrum effectus hujus facramenti fit remiffio pec

cati mortalis.

Sot.4.fent.dift. 11.quæft.

2. art. 1.

Durand. 4.f.d. 13.9.4

SUPER QU. LXXIX.

ART. I.

20

ARTICULUS

Inf.4.4.cor. CONCL. Sachariftiae mentum

NONA.

¶ Quartò. Utrum per hoc facramentum remittatur pecca

tum veniale.

ресса

¶Quintò. Utrum per hoc facramentum tota pœna pecca

ti remittatur.

¶Sextò. Utrum hoc facramentum homines præfervet à peccatis futuris.

¶Septimò. Utrum hoc facramentum profit aliis, quàm fu

mentibus.

Octavò. De impedimento effectus hujus facramenti.

PRIMUS.

Utr um per hoc facramentum conferatur gratia.
D PRIMUM fic proceditur.
Videtur, quòd per hoc fa-
cramentum non conferatur

gratia. Hoc enim facra-
eft nutrimentum fpirituale: nu-
&4.d.12.9. tum
2 ar 39 gratiam confert . trimentum autem non datur, nifi vi-
1.ad 2. PROB. Quia hoc venti: cùm ergo vita fpiritualis fit per

patet, & ex eo, quod

exhi

in hoc facramento con- gratiam, non competit hoc facramentinetur, & ex paffione tum, nifi habenti gratiam. non ergo per Chrifti, quæ in hoc fa- hoc facramentum confertur gratia, ut cramento repræfentasur; & ex modo, quo primò habeatur, fimiliter etiam nec ad hoc facramentum tra- hoc, quòd augeatur: quia augmentum ditur, & ex fpeciebus fpirituale pertinet ad facramentum con*9.72.4.1. facramenti, in quibus firmationis, ut dictum est. * non ergo betur, ut de his omni- per hoc facramentum gratia confertur. bus quatuor mediis fin- 2. Præter.Hoc facramentum confergillatim declaratur in tur, ut quædã fpiritualis refectio: fed reI ILLATIO CON- fectio fpiritualis magis videtur pertinere CLUSIONIS TER- ad ufum gratiæ, quàm ad gratiæ collaTIÆ. Non ergo per hoc tionem. ergo videtur, quòd per hoc fafacramentum gratia cofertur. B. Negatur illa- cramentum gratia non conferatur. tio. §. Nam & gratia

30

40

60

feipfum propria carni, fecit ipfam vivi-
ficativam : decebat enim, eum noftris quo-
dammodò uniri corporibus per facram ejus CONCLUSIONIS.Er
carnem, & pretiofum fanguinem, que ac- go ad minus, &c. B.
cipimus in benedictionem vivificativam in Negaturillatio. §. Pro-
pane, vino. Secundò confideratur ex cedit enim ex co; quòd
co, quod per hoc facramentum repræ miffas. Aliter fiquidem 4.6.4.2.
non benè intelligit præ-
fentatur, quod eft paffio Chrifti, ficut intelligi debent. Quia ad1.01.
fuprà dictum est : & ideò effectum, enim facramenta ope- & 9174.4.1.
rantur falutem, quam, D. 534.
quem paffio d Chrifti fecit in mundo
&c. ut in text.
hoc facramentum facit în homine. unde
fuper illud Joan. 19. continuò exivit fan-
guis,& aqua, dicit Chryfoft.* Quia hinc
fufcipiunt principium facra myfteria, cùm
primò: quomodò pro Eccl.
accefferis ad tremendum calicem, ut ab
per rationem interimas S.Dei.
pfa bibiturus Christi cofta, ita accedas: hærefes Enthusiastarum
unde & ipfe Dominus dicit Matth. 26. dicentium: quòd cibus
Hic eft fanguis meus, qui pro vobis effun- Euchariftiae nec obeft,
nec prodeft. Et Arme
detur in remiffionem peccatorum. Tertiò norum dicentium: quòd
'confideratur effectus hujus facramenti cibus Euchariftiae foli

¶3. Prætereà. Sicut fuprà dictum so ex modo, quo traditur hoc facramen- corporis faluti prodeft.
tum, quod traditur per modum cibi, & corporis, fanguinifque
potus; & ideò omnem effectum, quem Chrifti fumptionem ad
cibus, & potus materialis facit, quan- falutem nihil prodeffe.
tum ad vitam corporalem, quòd fcili- Secundò habes: quomo-
dò per rationem often-
cet fuftentat, auget, reparat, & delectat, das,illas meritò damna-
hoc totum facit hoc facramentum, quan- ri à Concil. Trid. feff.
tum ad vitam fpiritualem. Unde Ambr. 7. de facramentis, per
* dicit in lib. de facramentis: Iste panis thematizat negantes, med, 10.4
hoc, quòd can. 1. ana- *8.2.c.4.in
eft vitæ æterna, qui animæ noftræ fubftan- Euchariftiam effe fa-
tiam fulcit. & Chryfoft. dicit fuper cramentum novæ legis;
Jo. Præftat fe nobis defiderantibus & pal- & can.6.negantes, facra- *
menta novæ legis con- 45.7.4
pare,& comedere, & amplecti: unde & ferre gratiam. Item ab me
ipfe Dominus dicit Joann. 6.Caro mea ve- cod. feff. 13. cap. 2.f
rè eft cibus, & fanguis meus verè eft po- miautem voluit Salva.
tus. Quartò confideratur effectus hujus hoc, tanquam fpiritua-
70 facramenti ex fpeciebus, in quibus tradi- lem animarum cibum:
tur hoc facramentum: unde Auguft. quo alantur, & con-
ibidem dicit: Dominus nofter corpus, & forsentur viventes vi- "Tr
fanguinem fuum in eis rebus commendavit, manducar me,
ta illius, qui dixit: Qui in Fo.non
&ipfe mote à fin
que ad unum aliquid rediguntur ex multis: vivet propter me. A 10.9.
namque aliud, fcilicet panis,ex multis gra- deòque Symbolum u-
nis in unum conftat, aliud,fcilicet vinum, jus ipfe caput exiftit,
in unum ex multis acinis confluit: & ideò cuique nos tanquam
ipfe alibi dicit fuper Joann.* O facramen- membra arctiffima fr
tum pietatis, è fignum unitatis, & vincu- dei, fpei, & charitatis
ò Tra
lum charitatis.

76.6.1. primò habita ante rea- eft, in hoc facramento corpus Chrifti of-
lem fumptionem facra- fertur pro falute corporis, fanguis au-
menti Euchariftia non tem pro falute anima: fed corpus non eft
ejufdem facramenti: & fubjectum gratiæ, fed anima, ut in se-
*... ideft ad alium finem,in
gratia augetur aliter, cunda parte * habitum est. ergo ad ininus
ad
quantum
facraméto Eucharistiæ,
corpus per hoc facramen-
quàm in facramento tum gratia non confertur.
confirmationis.
SED CONTRA eft, quod Do-
II. MINOR. Spiri- minus dicit Jo. 6. Panis, quem ego dabo
sualis refectio magis caro mea eft pro mundi vita: fed vita fpi-
videtur pertinere ad
ufum gratia, quam ad ritualis eft per gratiam. ergo per hoc fa-
gratia collationem. &. cramentum gratia confertur.
Vel pertinere ad colla-
tionem gratiæ fimul effectus hujus facramenti debet confi-
RESPONDEO dicendum, quòd
cum excitatione ipfius
in actum. S. Manca er derari primò quidem, & principali-
go erat illa propofitio ter ex eo, quod in hoc facramento con-
minor, ut adducebatur tinetur, quod eft Chriftus: qui, ficut in
in argumento. Tunc
nihil, &c. Nam hoc mundum vifibiliter veniens contulit mu-
dictum in refponfo for- do vitam gratiæ, fecundum illud Joan. 1.
mali verificatur de fa- Gratia, & veritas per Jefum Chriftum fa
Per iftud enim facra &ta eft, ita in hominem facramen taliter
mentum, quantum eft veniens vitam gratiæ operatur, fecun-
ex fui virtute, non fo- dum illud Joann. 6. Qui manducat me,
lum confertur habitus vivet propter me. Unde & Cyrillus * di-
tatur in actum. Et inde cit: Vivificativum Dei verbum, uniens
eft: quòd ex virtute hu-

quoad vitam

Quæft. LXXIX.

Art. I.

conftat,

609

quantæ da

hoc facramentum confert gratiam fpiri-
tualiter cum virtute charitatis: unde mnationis fint digna
hærefes prædictæ. Ad
Damaf. comparat hoc facramentum car-
quarum damnationem
boni, quem Ifaias vidit Ifa. 6. Carbo e- addas quoque dicta in
nim lignum fimplex non eft, fed unitum Veritatibus aureis fu-
igni, ita & panis communionis non fim- per legem veterem, Ge-
nef.49.concl.2. Exod.
plex panis eft, fed unitur divinitati. Sicut 16. concl. 6. Numer. 9.
autem Gregorius *dicit in Homil. Pen- concluf. 6. & cap. 25.
tecoftes: Amor Dei non eft otiofus: ma- concluf. 3. Tertio vi-
gna enim operatur, fi est : & ideò per nè penfatis, &c.
hoc facramentum, quantum eft ex fui

menti Euchariftia effe- ¶ Et, quia Chriftus,& ejus paffio eft
cius, quem in anima caufa gratiæ, & fpiritualis refectio, &
operatur dignè fumen-
tis, est adunatio ho charitas fine gratia effe non poteft, ex o-
manis ad Chriftum. Et, mnibus præmiffis manifeftum est, quòd hoc
quia per gratiam homo facramentum gratiam confert.
Chrifto incorporatur,&
membris ejus unitur
AD PRIMUM ergo dicendum
confequens eft, quòd quòd hoc facramentum ex feipfo virtu
per hoc facramentum in tem habet gratiam conferendi, nec ali-
fumentibus dignè gra- quis habet gratiam ante fufceptionem 10
tia augeatur. Omnem-
que effectum, quem ma hujus facramenti nifi ex aliquo voto
terialis cibus, & potus ipfius, vel per feipfum, ficut adulti, vel
"9.73.4,3⋅ corporalem, fuftentan- dictum eft. unde ex efficacia virtutis ipfius
agunt voto ecclefiæ, ficut parvuli, ficut fuprà
do, augendo, reparan-
do, & delectando; fa- eft, quòd etiam ex voto ipfius aliquis
cramentum hoc quoad gratiam confequatur, per quam fpiri-
visam operatur fpiritualiter vivificetur. Reftat igitur, ut,
tualem. In quo (ut in-
quit Urbanus Papa) cùm ipfum facramentum realiter fumi-
gratam Salvatoris no- tur, quòd gratia augeatur, & vita fpiri- 20
fri recenfemus memo- tualis perficiatur. Aliter tamen, quàm
mur; confortamur in per facramentum confirmationis, in
bono: & ad virtutü,& quo augetur, & perficitur gratia ad persi-
gratiarum proficimus ftendum contra exteriores impugnatio-
incrementum. Hæc il- nes inimicorum Chrifti. Per hoc autem
Jud in conftit. fuper u-
nio. Armenor. Abun- facramentum augetur gratia, & perfici-
dantiffimè igitur maxi- tur fpiritualis vita, ad hoc,quòd homo in
mè fi videris totam Pa- feipfo perfectus exiftat per conjunctio-
pa Urbani epiftolam,
in Clement.de reliquiis nem ad Deum.
& vener, fanct. cap. 1.

Notandum circa effe

Etus Eu

char.

Tempus,

& modus eMecutionis horum

riam: à malo retrahi

¶ Ad fecundum dicendum, quòd

*li.4.orth. fid.c. 14.à

* Hom. 39. in Eugel.

princ.

virtute, non folùm habitus gratiæ, & virtutis confertur, fed non longe &
etiam excitatur in actum, fecundum illud fecundæ Co-
rinth. 5. Charitas Christi urget nos. Et inde eft, quòd
ex virtute hujus facramenti anima fpiritualiter reficitur
per hoc, quòd anima fpiritualiter delectatur
& quo-
dammodò inebriatur dulcedine bonitatis divinæ,fecundum il-
lud Cant.5.Comedite amici,& bibite, & inebriamini chariffimi.
¶ Ad tertium dicendum, quòd, quia facramenta operan-
tur falutem, quam fignificant; ideò fecundum quandam af-
fimilationem dicitur, quòd in hoc facramento corpus offertur
pro falute corporis, & fanguis pro falute animæ, quamvis
utrumque ad falutem utriufque operetur, cùm fub utroque
totus fit Chriftus, ut fuprà dictum eft: &, licèt corpus non fit
*
immediatum fubjectum gratiæ, ex anima tamen redundat ef- 9.76.a. 1.
fectus gratia ad corpus, dum in præfenti membra noftra ex-
hibemus arma juftitiæ Deo, ut habetur Ro. 6. & in futuro
corpus noftrum fortietur incorruptionem, & gloriam animæ.

30

fecundum Auctoris doctrinam, ut patebit in proceffu. Auctor enim in
4.fent. dift. 12. q. 2. ar. 1. tenet augmentum gratiæ impediri ex impedi- Confidera
mento actualis converfionis animæ ad Deum: ac per hoc fentit, quòd idem tur sempus
exécutionis
eft tempus fumptionis facramenti, & tempus augmenti gratiæ, quia il-
2. effectus,
lud idem conftat effe tempus transformationis actualis animæ in Deum: quoad au
in hac autem quæftione ar. ult, verba literæ fonant oppofitum: dùm di- gmentum
cit, quòd mentis diftractio per peccata venialia in actu tollit quidem gratia.
actualem refectionem fpiritualis dulcedinis, non autem augmentum gra-
tiæ habitualis. Et rursus in refponfione ad primum inquit, ille, qui cum
habitualiter quidem
manducat fpiritualiter, fed non actualiter, & ideò habitualem effectum
hujus facramenti percipit, non autem actualem.

actu venialis peccati ad hoc facramentum accedit
De tempore quidem aliquid clarum eft,& aliquid ambiguum. Nam
de primo effectu, vita æterna, conftat, tempus executionis non oporte-
effectuum re effe tempus fumptionis Euchariftiæ: fumpta fiquidem longè antè Eu-
Examina chariftia, contingit, effectum æternæ vitæ fubfequi, juxta verbum Domi-
executionis ni. Qui manducat hunc panem, vivet in æternum.
primi effe- De aliis verò effectibus in dubium vertitur, an unum, & idem fit
tempus,quo fumitur hoc facramentum, & quo in executionem ponuntur so
illi effectus, & proptereà fingillatim declarandi funt.

tur tempus

Aus

tur tempus

¶ Quae auctoris verba poffunt tripliciter intelligi, primò, ut fonant fe1. fenfus cundum fuperficiem, ut per hoc facramentum augeatur intenfivè habi- verborum tualis gratia tunc, cùm fumitur, etiamfi nullus interior charitatis actus D.Tho. ob mentis diftractionem interveniat, & hoc ex virtute ipfius facramenti caufantis hujufmodi augmentum in anima nullum huic habituali augmento impedimentum præftante. Et hic fenfus favorabilis eft, & demulcens aures multitudinis innumerabilium facerdotum, quafi quotidie, aut frequentiffimè celebrantium, qui tamen feipfis meliores non quotidie fiunt.

¶ Secundus igitur effectus, qui eft gratia gratum faciens, tres ramos
Examina- habet, prout tripliciter contingit confequi gratiam, f. vel de novo acqui-
executionis rere ipfam vitam gratiæ, vel, præfuppofita gratia, acquirere de novo au-
3. effectus gmentum gratiæ, vel acquirere de novo actualem delectationem, ac re-
quoad de fectionem fpiritualem, fecundum vitam gratiæ: hæc enim tria compre-
novo acqui- henduntur fub uno effectu Euchariftiæ,cùm dicitur,quòd confert gratiam.
vere gratia. Poteft fiquidem intelligi, quòd confert gratiam habitualem, vel primam,
vel augmentando primam, aut gratiam actualem fpiritualis refectionis,
ac delectationis in actu charitatis. Et, quia primam gratiam fumptio hu-
jus facramenti non per fe confert, fed per accidens, hoc eft propter con- 60
tingentem fumentis difpofitionem, quoniam per fe prærequirit fumen-
tem vinum, prima autem gratia mortuo datur, ideò tempus primæ gra-
tie per accidens confideratur, & videtur coincidere cum tempore fum-
ptionis: nam, fi exiftens in peccato mortali fibi incognito, quandò fumit
hoc facramentum, non refufcitatur ad vitam, non apparet, quare dein-
ceps ex virtute hujus facramenti refufcitabitur. Intelligo autem in tota
hac materia per tempus fumptionis Euchariftiæ, non illam folam mo-
rulam, qua deglutitur : fed cum confequente temporis fpacio, quo Chri-
fti corpus facramentaliter in fumente perfeverat. Eft enim tunc præfens
corporaliter in nobis, ac per hoc pafcens, & illuminans fpirituali-
ter animam, ut fic etiam illud impleatur. Quamdiù fum in mundo, lux
fum mundi.

Probat do-
Elrinam

¶ Mihi autem, hinc ordiendo, fenfus ifte verus non apparet: fi enim Reprobatur qualibet fumptione Euchariftia augeretur gratia infinitorum penè facer à Cajesano dotum,quos credimus verè in gratia celebrare,charitas ja effet major inten bic fenjus. fivè, quam credi rationabile fit, cùm tanta magnitudo charitatis in tanta multitudine otiofa appareat, quoniam nec extrà apparent, nec intùs de feipfis teftantur actus fimiles ferventiffimæ charitati, & tamen certum eft, quòd, ficut amor Dei non eft otiofus, fed operatur magna, si est, ita tàm magna augmentatio amoris Dei non eft otiofa, fed operatur multa majora, quàm priùs proportionaliter, fi eft, & confequenter, fi longè majora operari renuit, longè major charitas non eft, & tamen longè major ponitur effe in fingulis celebrationibus, quantumcunque parum creviffet charitas facerdotis, qui tot annis diebus ferè fingulis in gratia celebravit. Præter autem hanc ex experientia conjecturam, in promptu ratio cum auctoritate fuffragatur: facramentum caim hoc, quia datur per modum cibi, & potus, dicente Domino; Caro mea verè eft cibus, & fanguis meus vere eft potus, non auget, ficut nec nutrit, nifi per modum nutrimenti: fed fine actu virali nutriti tàm cibus, quàm potus, nec nutrit, nec auget, ut patet in alimento corporali. ergo fine operatione vitali spiritualis animæ, quæ nutritur, cibus ifte nec nutrit, nec auget. Auctoritas quoque ex eodem fundamento, ex 4. fent. jam allata eft.

70

Nec obftat efficacia hujus rationis, quòd phreneticis in mortis articulo datur hoc facramentum : tùm, quia facramenti effectus ex his, quae Affertur per fe concurrunt, confiderandus, ac judicandus eft, & non ex his, quæ in inftantia,& cafu accidunt:tum, quia phreneticis conftat dari viaticum non ad primum, dupliciter & proprium Euchariftiæ effectum, qui eft actualis' refectio fpiritus, & filætur. confequenter, nec ad nutriendum, nec ad augendum in hac vita gratiam : quia phreneticis datur viaticum propter vitam æternam, & propter impugnationes dæmonum, juxta illud Ambrof. Recedant procul à potentia præfentiæ tuæ.

¶ Atteftatur autem huic fententiæ neceffaria mentis occupatio com-
municantium, & præcipuè facerdotum circa reverentiam exteriorem hu-
traditam. jus facramenti, ne, f. aut fanguis effundatur, aut partes hoftia dentibus,
aut palato hæreant, & hujufmodi, quo fit, ut magis effectus facramenti,
puta contritio, cùm prima datur gratia in tempore confequente fumptio-
nem, quàm in ipfa fumptione appareat, & fimile videtur de aliis effecti-
bus actualibus. Puto tamen pofle contingere, ut fumens fit ita difpofi-
tus, quòd nec confequatur vitam gratiæ, nec de novo mortaliter peccet
fumendo, fed ita excufetur à peccato in fumendo, ut propinquior fiat vi-
tæ gratiæ, ex qua appropinquatione fecundum aliquos actus attritionis, go
& defiderii divinæ gratiæ, paulatim perducatur, divina duce mifericor
dia, ad occafiones veræ contritionis, ut tandem alia fortè vice fumendo,
gratiam veræ contritionis percipiat. Moveor autem ad hoc, quia nullam
apud me habeo rationem cogentem ad alterum horum, f. exiftens in pec-
cato mortali, facta diligenti, quamvis non fufficienti, fui probatione com-
municando aut juftificatur, aut peccat mortaliter: videtur enim, ut di-
&tum eft, poffe dari medium propter latitudinem, quæ datur in illa dili-
gente, non tamen fufficiente probatione fui: non enim confiftit in indivi-
fibili. Divinæ quoque liberalitatis largitas, ex cujus abundantia hic effe-
&tus per accidens huic facramento tribuitur, ad quantam ordinaverit in-
difpofitionem peccatoris fe fuppleturam, dicat, qui novit.

De tempore verò augmenti habitualis gratiæ magis ambiguum eft

Aliter ergo intelliguntur verba literæ de perceptione habituali, ut

fit fenfus, quòd talis diftractus non actualiter, fed habitualiter percipit Alter ver.
effectum habitualem, feu augmentum gratiæ fpiritualis, ficut habituali- borum D.
ter manducationem fpiritualem habet: ita, quòd manducans habituali- Th.fenjus .
ter tantùm, ideft habens habitum, quo poteft fpiritualem manducatio-
nem actualiter habere, hoc eft habendo charitatem, fumens hoc facramé-
tum abfque actuali interiori devotione, habet etiam habitum percipiendi
augmentum. Et, ficut non impeditur per venialia peccata cum hujufmo-
di diftratione, quin per hanc fumptionem mereatur augmentum chari-
tatis exequendum, tamen tempore, quoad hoc erit difpofitus, ita non
impeditur, quin ex hac fumptione percepturus fit augmentum charitatis;

20

quandò tamen ad hoc erit difpofitus. Et fecundum hunc fenfum tempus augmenti charitatis eft, quandò fumens eft difpofitus ad augmentum, fi ve hoc fit tempore fumptionis, five poft. Minorem tamen difpofitionem requirere ad augmentum charitatis ex hoc facramento, quàm ad augmentum fine facramento, ut habeatur ratio virtutis facramentalis, & præfertim hujus facramenti, in quo eft ipfe Chriftus. Fovet autem hunc fenfum, quod Auctor intendit ponere differentiam inter refectionem fpiritualem confiftentem in operatione, & augmentum habitus quoad impediri à peccato veniali. Et fic falvatur differentia, quòd refectio fpiritualis ita tollitur per diftractionem, quòd numquam ex hac fumptione habebitur: augmentum verò habitus habendum relinquitur poft, ficut & vita æterna. Tertius autem fenfus confiftit in declaratione terminorum, dicenAfferter do, quòd, duobus exiftentibus per fe propriis hujus facramenti effectibus, fenfus,& fcilicet operatione, & habitu, Auctor utriufque latitudinis id, quod præfimul examinatur cipuum eft, nominavit. Et in latitudine quidem operationum nominatempus e- vit fpiritualem refectionem cum fua delectatione: in latitudine verò haxecutionis bitualium donorum nominavit augmentum gratiæ, feu charitatis, ut fic 2. effectus loqueretur de hoc facramento fecundum fuam perfectionem, docendo quoad acea, quæ ipfius funt, quatenùs aut alterum quirere afert. Et fic per actualem manducationem Auctor non intelligit quamaut utrumque eorum conEtuale delecbatione. Cumque actualem devotionem, fed illam folam, quæ refectio eft, quæ fpiritualis delectatio animæ eit. Et fecundum hunc fenfum plana funt omnia, & confonant dictis in 4. fent. Habent fiquidem fe hi duo effectus inter fe: non ut neceffariam connexionem habentes, fed alter fine altero ex facramento hoc haberi poteft. Refectio fiquidem fpiritualis delectationis abfque augmento habitualis gratiæ in Chrifto fuit, quandò fumpfit hoc facramentum, augmentum verò habitualis gratiæ ex hoc facramento in valdè multis credimus contingere, qui dignè ad hoc facramentum, & devote accedunt, & tamen expertes funt fpiritualis dulcedinis, ita, ut ipforum vox ad Cælefte patre fit:Ecce tot annis fervio tibi,& nunquam dedifti mihi hadum, ut cum amicis meis epularer. Non igitur docet hæc litera, quòd fumens abfque omni actuali devotione confequitur augmentum 30 gratiæ, fed quòd fumens abfque actuali refectione delectationis fpiritualis.& hoc ex culpa fua veniali,quoniam non eft ex defectu facramenti, fic, inquam, fumens fic mente diftractus, fi quoad alios actus devotè accedit, habituale augmentum gratiæ ex hoc non impeditur, quod tamen poffet aliunde impediri puta, ex tàm parva devotione, ut non fufficiat difponere ad augmentum gratiæ. Et hæc expofitio amplectenda videtur, quoniam quoad rem omnia confonant, quoad expofitionem verò nomina nulla fit extorfio, fed applicatio communioris termini ad principale fuppofitum, & fecundum hoc tempus augmenti coincidit cum tempore fumptionis.

Poffet & quarto modo fortè exponi locus ifte de augmento habituali
4.expofitio, extenfivo, ita, quòd facramentum hoc fit extenfivum gratiæ ad actus
que poffet confortativos fpiritus, & hoc ipfum fit gratia facramentalis, quam in
afferri.
anima per modum habitus facramentum hoc efficiat etiam in mente dif-
tractis ex peccato veniali.

Affignatur ¶ De tempore autem actualis gratiæ, quæ homini confertur in hoc
Tempusa facramento, nulla ambiguitas eft, quin fit tempus fumptionis facramen-
Etualis gra- ti, tunc enim præfens Chriftus excitat mentem difpofitam ad fui ferven-

¶ Secundò apparet idem ex propriis hujus facramenti: quia facra. Fro, 2 mentum hoc vivificat animam, ut cibus, cibus autem,ut fic,non vivificat, nifi viventem, operatione aliqua vitali cibo utentem. Si enim circa cibum corporalem nullam haberet animal operationem vitalem intùs, inutilis effet cibus tali animali: immò non effet cibus, nifi remotè, feu in pot entia: quoniam cibus materia, & objectum operationum potentie vegetativæ eft.

•Prob. j.

Tertiò apparet hoc idem difcurrendo fingillatim per ipfos effectus. o Euchariftia fiquidem facramentaliter fumpta ab homine, Chriftum cor porali præfentia intùs in homine ponens, ex parte quidem fui pro primo contactu animæ habet excitationem charitatis, ac actualem unionem, feu transformationem animæ amantis in Chriftum amatum: ex parte verò animæ primus contactus eft ipfa manducatio actualis: quæ eft actus charitatis, & magnam latitudinem habet juxta latitudinem actuum charitatis, & graduum illorum, & extendit fe ufque ad actum liberi arbitrii, qui tandem charitate perficitur ita, ut vera contritio fit. Mediante ergo actuali manducatione fpirituali effectus reliqui fiunt ab hoc facramento. Et de vita quidem æterna verba Domini teftantur dicentis: Qui mandu cat hunc panem, vivet in æternum. De prima verò gratia, & remiflione peccati mortalis, quæ tamen per accidens fit ab hoc facramento, ex co patet, quòd, nifi inchoative faltem manducaret carens gratia, illam non confequeretur: cibus enim non nifi manducatus vivificat: unde & Auctor in litera tertii articuli de hos loquens inquit: Devote, & reverenter accedens confequetur per hoc facramentum gratiam charitatis, que contritionem perficiet, ubi tres operationes intervenire ponit, devotionem, reverentiam, & contritionem, quæ fcilicet nova charitate informatur, & fit contritio. De augmento verò habitualis gratiæ, & ex nunc dictis tam communibus, quàm propriis,& ex fuperiùs difcuffis,fatis patere arbitror: non eft enim intelligibile,cibum augere abfque actuali devotione, quam abfque actuali manducatione etiam fingere non licet. Refe nialis, & pœnæ, fi fit, cùm confequatur fervorem charitatis, manifeftè tio autem fpiritualis manducatio quædam eft, remiffio verò peccati vemanducationem fequitur;nam fervor ipfe manducatio eft. Præfervatio demùm ab offenfis Dei, quia directè ad confirmationem cordis, ideft voluntatis, fpectat, ex parte anima; panis autem non nifi manducatus confirmat cor hominis, ideò mediante manducatione fpirituali fit ; dixi autem directè, & ex parte animæ, quoniam non eft remotum, quin ex parte Chrifti præfentis fub facramento præfervatio nonnulla fiat per modum cuftodia: propter quam diximus dari phreneticis in articulo mortis Euchariftiam. Nec ex his dictis accipias, nos fentire, numquam conferri gratiam, nifi actualiter ratione utentibus: non enim hoc dicimus, fed mus. Cum quo tamen ftat, quòd fecundum fuavem difpofitionem alifecundum communia fuavis difpofitionis creaturæ rationalis fic fieri dixicujus facramenti aliter conferatur gratia juftificans, ut patet in baptifmo, qui, quoniam fpiritualis eft regeneratio, ex propriis habet, ut abfque coo peratione cjus, qui baptizatur, gratiam conferat in remiffionem peccatorum generatio enim eft mutatio de non effe ad effe, nec præfupponitur, fed fit vivus, qui generatur: cibus autem vitam præfupponit, & non nifi manducanti prodeft. Dicta funt autern hæc ad fugandam illorum fiduciam, qui putant, fe confequi femper novum gratiæ habitualis augmen tum, cum quantulacunque devotione celebrent, etiam diftractè,ut vel fic ab hujufmodi negligentia fomno excitentur, pulfati faltem ex eo, quòd nem fpiritualem, quæ interiùs exerceri debet. Et, ubi non nifi in fui manducatio facramentalis, quæ actualiter fit, fignificat manducatioprincipio, hoc eft in habitu falvatur, licèt ad vitandum fictionis peccatum mortale fufficiat, ad nutriendum tamen animam nihil prodeft : immò hinc & anima malum venialis peccati, & corpus damnum infirmitatis, imbecillitatis, aut etiam mortis, quandoque incurrit, dicente Apoftolo; Ideò inter vos multi infirmi, & imbecilles, & dormiunt multi, Hanc ergo pœnam corporalem puto fæpè à Deo infligi ob parvam præparationem, quæ fit ad hoc facramentum.

40

tem amorem, atque ad fentiendam dulcedinem fuæ præfentiæ. Sed perAffignatur fectorum eft folidus hic cibus, corum, qui pro confuetudine, &c. tempus re- Tempus autem remiffionis peccati mortalis coincidit cum tempore miffionis fumptionis, ut patere poteft ex fupradictis: quoniam coincidit cum tem- 50 peccati pore actualis infufionis primæ gratiæ.

mortalis.

Affignatur ¶ Tempus quoque remiffionis venialium idem eft, quod tempus fum-
tempus
ptionis, quoniam coincidit cum tempore actualis fervoris charitatis.
remiffionis Et fimiliter tempus remiffionis pœnæ, fi tamen ex actuali devotione
venialium aliqua remittitur: poena enim, quia remittitur ex hoc facramento, non
Tempus ut facramentum, fed ut facrificium eft, tempore ipfius facrificii remitti-
remiffionis tur, quoniam tunc Deo fatisfit.

tionis à

Examina

Prob.i.da

pœna. Tempus ¶ Præfervatio demùm à peccando effectus eft facramenti à tempore preferva fumptionis inchoans, & juxta fumentium cooperationem, plùs, vel minùs durat, ficut etiam præfervatio, quæ fit per nutrimentum corporale peccando. unum, & idem, in diverfæ difpofitionis hominibus diverfimodè invenitur, 60 uno magis fumente inde vires, quàm alio, &c. Hæc de tempore. Supereft, ut de modo eorundem effectuum dicatur, modus, quo efsur modus fectus ifti in anima ab hoc facramento fiunt, eft, quod omnes reliqui mehorum ef diante primo fiunt. Primus autem effectus eft actualis exercitatio fefluum. charitatis, & mediante hoc reliqui effectus proveniunt: quod tripliciter apparet. Primò ex communibus: quia fuavis difpofitio rationalis ta doctrin, bet, ut rationabiliter juftificetur, & perficiatur: rationabiliter autem percreatura hafici eft nor per modum dormientis, fed per modum vigilantis: hoc eft 70 ratione actualiter utentis mutari, & perfici; ut patet ex doctrina in fecundo libro habita, de juftificatione impii, & juftificatione Magdalenæ, Latronis, & Pauli: femper enim dona fua Salvator intervenientibus operationibus confequentium illa largitus eft. Et de Magdalena quidem operatio fidei, & charitatis apparet, dicente Domino: Dimiffa funt ei peccata multa, quoniam dilexit multum, & iterùm : Fides tua te falvam fecit. Latronis fidei, fpeique actum videmus. Memento mei Domine dùm veneris in regnum tuum. Paulum fidei, obedientiæ, devotionif que verba proferentem audivimus: Domine, quid me vis facere? Ex quibus omnibus patet, quòd non folùm, dùm regulariter, fed etiam dum miraculosè convertuntur homines ad Deum, actualis operatio interioris hominis intervenit.

491

Sot. 4. fent. distinct.

11. quæft. 2. artic.
2,

SUPER QU. LXXIX.

ART.

II.

CONC

ONCL.Sacramen

us

80

&

In refponfione ad primum primi articuli ejufdem quæftionis adverte, quòd facramentum hoc poteft confiderari dupliciter. Primò, fecundum verificatur de ipfo, quòd ex fe virtutem habet collativam gratiæ, ad dif fe, hoc eft, fecundum rem in ipfo contentam, & fignificatam, & fic ferentiam reliquorum facramentorum, quæ ex alio, hoc eft, ex hoc fa cramento, acquirunt virtutem gratiæ collativam. Nam res fignificata, & contenta in hoc facramento eft ipfe Chriftus, cujus inftrumenta funt reliqua facramenta cum virtutibus fuis, propter quod fe habet ad reliqua facramenta, ut fons gratiæ ad rivos gratiarum. Et hinc verificatur, quòd quilibet quodcunque facramentum fufcipiens actu fufcipit hoc facramentum voto, & quòd votum cujufque facramenti eft votum iftius falo, ad fontem ipfum magis fitit tanquam ad principium, & proptereà in cramenti: nam appetens, feu fitiens ad fontis rivulum, feu bibens ex rivulitera dicitur, quòd fine hujus facramenti voto prima non habetur gratia. Et fimile eft hoc ei, quod Dominus dicit: Nifi manducaveritis carnem filii hominis, & biberitis ejus fanguinem, non habebitis vitam in vobis: loquitur enim Dominus de manducatione fpirituali in voto, feu in habitu, in quo continetur manducatio fpiritualis actualis in voto. Si verò confideretur ufus facramenti hujus quo nobis facramentaliter jungitur, fic prima gratia non eft effectus hujus facramenti, nifi per accidens quod, quia non eft, nifi viventis, non facit primam gratiam: qua primò ex parte fubjecti, ut prædictum eft, quia datur per modum nutrimenti, habetur vita fpiritus, fed præfupponit illam. Unde in articulo tertio ad tertium Auctor loquens de prima gratia dicit: Sic autem non datuṛ in hoc facramento.

ARTICULUS SECUNDUS.
Utrum effectus bujus facramenti fit adeptio gloria.
D SECUNDUM fic
proce-
ditur. Videtur, quòd ef-
fectus hujus facramenti no

fit adeptio gloriæ. Effectus 90
to Euchariftię co enim proportionatur fuæ caufæ: fed hoc
petit, quod caufet ad- facramentum competit viatoribus, un-

Inf.q.8o. eptionem gloria.

ar.2.ad 1.

70.6.

T PROB. Quia &

id, ex quo facramentum Euchariftiæ habet effectum;& id, per quod ha

Annot.

་་

perveniedi tempore fuo ¶ 3. Prætereà Majus non efficitur à
ad gloriam. Et ideò viar minori, quia nihil agit ultra fuam fpe-
11. MAJOR. Pofita ciem: fed minus eft accipere Chriftum

ticum, &c. ut in tex.

tionem oftendas, illas pro tanto damnari à Conc. Tri. fef. 13. c. 2.
Dictis .n. verbis iis,quæ

præftat, nifi iste cibus, & potus, qui eos, fup. ar. 1. app. ex ipfo
à quibus fumitur, immortales, & incorru- recitata funt,fubjungit.
ptibiles facit in focietate fanctorum, ubi voluis future nostre.
Pignus prætereà id effe
pax erit,& unitas plena, atque perfecta. glorie, perpetuæ fe
¶ AD PRIMUM ergo dicendum, licitatis. Hæc ibi. Item
quòd,ficut paffio Chrifti, in cujus virtu- loquitur de facrificio

2 ab co. fef, 22. Dùm .n.

caufa fufficienti,ponitur fub fpecie aliena, quod fit in hoc facra, to te hoc facramétum operatur, eft quidem miffe, quod Eucharist.

effectus. B, Nili pro- mento, quàm frui eo in fpecie pro-
veniat impedimentum
aliunde. S. Pata ab his, pria, quod pertinet ad gloriam. ergo hoc
ad quos effectus deberet facramentum non caufat adeptionem
pervenire, Tunc, &c. gloriæ,

Nam articuli conclufio
intelligitur formaliter,

¶ SED CONTRA eft, quod dicitur ideft quantum eft ex Joann. 6. Si quis manducaverit ex hoc pavirtute caufæ, ficut & ne, vivet in æternum: fed vita æterna eft conclufio primi, alio- vita gloria. ergo effectus hujus facramenrumque articulorum ti eft adeptio gloriæ.

quæftionis hujus, &

20

Dei Oreb.

*Tract.26.

caufa fufficiens gloria, non tamen ita, eft,dicit c. 2. Hujus quipquòd ftatim per ipfam introducamur in pe oblatione placatus Dominus gratiam, & gloriam, fed oportet, ut priùs fimul com- donum pænitentia conpatiamur, ut pofteà fimul glorificemur, cedens crimina, ficut dicitur Rom. 8. ita hoc facramen- peccata etiam ingentia, tum non ftatim nos in gloriam introdu- dimittis. Una n. eade eft hoftia, idem nunc ofcit, fed dat nobis virtutem perveniendi ferens facerdotum miad gloriam, & ideò viaticum dicitur. In nifterio, qui feipfum cujus figuram legitur 3.Regum 19.quòd per feipfum tuc in CruElias comedit, & bibit, & ambulavit in ratione diverfa. Cujus se obtulit: fola offerendi quòd multi accipientes RESPONDEO dicendum, quòd fortitudine cibi illius, quadraginta diebus, quidem oblationis cruehoc facramentum, ut in hoc facramento poteft confiderari &quadraginta noctibus, ufque ad montem einqua, fructus per hac dicit minor, non per- id, ex quo habet effectum, fcilicet ipfe incrueta uberrimè perveniant unquam ad Chriftus contentus, & paffio ejus repræAd fecundum dicendum, quòd, fic- cujus quide,&c.non tancipiütur.Hæc ibi Ubi ly gloriam, provenit ex parte illorum, non ex fentata, id, per quod habet effectum, ut paffio Chrifti nó habet fuum effectú tùm propofito hujus ar. parte facramenti. Sicut fcilicet ufus facramenti, & fpecies ejus. in his, qui fe ad eam non habent, ut de- favet, fed etiam omniu enim paffio Chrifti non aliorum: & eft illud,. habet fuum effectum, ↑ Et quantum ad utrumque competit bent, ita & per hoc facramentum non quod text, a. 1. in cor. &c. ut in tex.Ex quo dic buic facramento, quòd caufet adeptionem 30 adipifcuntur gloriam, qui indecenter i- dixit, fcilicet. Effectus, fub aliis etiam verbis pita æterna. Nam ipfe Chriftus per pfum fufcipiunt. unde Auguftinus dicit que paffio Chrifti fecit in ad eandem majorem fuam paffionem aperuit nobis aditum fuper Joannem exponens illa verba:* mundo, hoc facramen- med, so 9. quòd, pofita caufa fufficienti, ponitur effevitæ æternæ, fecundum illud Hebr. 9. Aliud eft facramentum, & aliud virtus fa- Prædicta quoque Contus, quantum eft ex Novi teftamenti mediator eft, ut morte in- cramenti: Multi de altari accipiunt, ac- cil. auctoritas propter parte caufæ, non autem tercedente, qui vocati funt, accipiant re- cipiendo moriuntur. Panem ergo cæleftem ly gratiam, ly crimina, femper, quantum eft ex promiffionem æternæ hæreditatis: unde & fpiritualiter manducate, innocentiam ad &c.juvat exprefsè artic. 1.3.& 4. Item meritò propter aliqua impedi- in forma hujus facramenti dicitur: Hic altare apportate. unde non eft mirum, menta fe tenentia ex est calix fanguinis mei, novi, & æterni te- illi, qui innocentiam non fervant, effeparte ipforum effectuŭ. ftamenti. Similiter etiam refe&tio cibi fpiIII. MAJOR. Majus ritualis, & unitas fignificata per fpecies Au hujus facramenti non cófequuntur. non efficitur à minori. ¶ Ad tertium dicendum, quòd hoc B. Nifi, quandò minus panis, & vini, habentur quidem in præ- quòd Chriftus fub aliena fpecie fumiTrac. 26. ut inftrumentum, fciliagit inftrumentaliter. §. fenti, fed imperfectè:perfectè auté in fta- tur, pertinet ad rationem facramenti, in Euang tu gloriæ: unde Auguft. *dicit fuper illud quod inftrumentaliter agit: nihil autem non mult cet,alicujus agentis maremote à fi, joris. Unde ad propo- Joan. 6. Caro mea verè eft cibus; Cùm ci- prohibet,caufam inftrumentalem produfitionem majoris addu- bo, & potuid appetant homines, ut non cere potiorem effectum ut ex fupradi&tæ dicitur: quòd, licèt efuriant, neque fitiant, hoc veraciter non Etis * patet. nihil in virtute propria agens agat ultra fuam fpeciem: tamen aliquid in virtute alterius agentis 50 diam, & Chrifti meritum,fi benè agendo, & divina mandata cuftodienpoteft agere ultra fuam fpeciem. Tunc nihil, &c. Nam hoc, quòd Chriflus fub aliena fpecie, &c. ut in tex.

10m.9.

Utilitas pro Eccl.

S. Dei.

472

4.8.9.4. 3. 9.2. cor.

1.12.9.2.0.

2.4.2.

parte effectus, & hoc

Sot. 4. fentent, dift. 11.
quæst. 2. art. 3.

SUPER QU. LXXIX.
ART. III.

40

60

ARTICULUS Utrum effectus hujus facramenti D TERTIUM fic proceditur. Videtur, quòd effectus hujus facramenti fit remiffio pecCentum EuchariCo cati mortalis.Dicitur enim in ftiæ fecundum fe confi. quadam collecta: Sit hoc facramentum abderatum habet virtute lutio fcelerum : fed fcelera dicuntur pecex paffione Chrifti, ad cat a mortalia. ergo per hoc facramentū peccata mortalia abluuntur.

ONCL. 1. Sacra

remittendum quæcum

que peccata.

mnium peccatorum.

TPROB.Quia pas- ¶ 2. Præt. Hoc facramentum agit in fio Chrifti eft fons, atq; virtute paffionis Chrifti, ficut & baptif. 70 caufa remiffionis o- mus:fed per baptifmum dimittuntur pec*9.69.4.1. CONCL.2.Sacra- cata mortalia, ut fuprà* dictum est.ergo mentu Euchariftię con- & per hoc facramentum, præfertim cùm fideratum per compa- in forma hujus facramenti dicatur: Qui rationem ad recipiente

no operatur remiffione pro multis effundetur in remiffionem peccapeccati in eo,quiipfum torum.

,

recipit in confcientia 3. Præt. Per hoc facramentum gra-
peccati mortalis. tia confertur,ut dictu eft:* fed per gratia
PROB.primo.Quia,
quicunq;habet confcie juftificatur homo à peccatis mortalibus
tiam peccati mortalis, fecundum illud Rom. 3. Juftificati gratis
impeditur dupliciter à per gratiam ipfius. ergo per hoc facra-
cramenti. Euchariftiæ, mentum remittuntur peccata mortalia .
eo, quòd non est conveniens fufceptor, &c.ut in tex.ufq; ad ly in affectu pec-
cadi mortaliter.Secudo,quia hoc patet, à fortiori,ex li.de Eccl. dogmatibus.
NOT. Pro intelligendo magis textu ly quod non eft, nifi viventis,vide

percipiédo effectum fa

do, ufque in finem perfeveraverint: anathema fit. Et can. 32. Si quis di-
xerit: ipfum juftificatum bonis operibus, quæ ab eo per Dei gratiam, &
Chrifti meritum, cujus vivum membrum eft, fiunt, non verè mereri au-
gmentum divinæ gratiæ, vitam æternam, & ipfius vita æterna fi tamen in
gratia decefferit, confecutionem, atque etiam gloriæ augmentum : ana-
thema fit: Hæc ibi. Ex quibus fume ad propofitum tuum præfens,quan-
tum opus eft. Tertiò vides, &c.

cludit affirmative quoad utrumque, probatque fuam conclufionem quoad
utramque partem, ibi; Et quantum, &c.

SED CONTRA eft, quod dicitur in fecunda probatione
1. Cor. 11. Qui manducat, & bibit indi- ly à fortiori: quia liber
gne, judicium fibi manducat, & bibit. Di- ille de Ecclef.dogm.non * Gloff.or
cit auté gl. * ibidem, quòd ille manducat, tantùm dicit, quòd ta din. manu-
lis peccator inde no pu- de Nicol.
&bibit indignè, qui in crimine eft, vel ir-rificatur, fed etia, quòd,
reverenter tractat, & talis manducat, & vitio tamen ipfius reci
bibit fibi judicium, ideft damnationem. er- pientis, non facramenti,
gravatur, f. novo pecca-
go ille, qui eft in peccato mortali, per to mortali, quod facri
hoc, quòd accipit hoc facramentum,ma- legium eft fecundum
gis accumulat fibi peccatum, quàm re- fuam fpeciem cæteris,
gravius, 9.80. ar.s.
miffionem fui peccati confequatur.
CONCL.3.Sacra-
mentu Euchariftic cons
fideratu per compara-
tione ad recipiente pot-
eft operari dupliciter
remiffionem peccati.
PROB. Quia fa-
cramentum Euchariftig
remittit peccatum qua-

RESPONDEO dicendum, quòd
virtus hujus facramenti poteft confide-
rari dupliciter. Uno modo fecundum fe, &
fic hoc facramentum habet virtutem ad re-
mittendum quacumq; peccata ex paffione
Chrifti, quæ eft fons, & caufa remiffionis
so peccatorum.

¶Alio modo poteft confiderari per coparationem ad eu, qui recipit hoc facramentu, prout in eo invenitur, vel non invenitur impedimétú percipiendi hujus fa

vel ex gehenna, & penarum metu communiter concipitur, fi voluntatem peccandi exclu at, & fit cum fpe venia, declarat, non folum non facere hominem hypocritam, & magis peccatorem, verùm etiam donum Dei effe, & Spiritus fancti impulsum, non aahuc quidem inhabi tantis, fed tantùm moventis, quo pænitens adjutus viam fibi ad juftitiam parat. Et, quamvis fine facramento Pænitentia per fe ad juftificationem perducere peccatorem nequeat : tamen eum ad Dei gratiam in facramento Pænitentie impetrandam difponit. Hæc ibi. Ex quibus patet: quòd confeffio fequens illam infufficientem contritionem perficit ad remiffionem peccatorum : & per hoc à fortiori, quòd idipfum fentiendum eft de Euchariftia erga contritionem talem peccatoris, fic cum devota reverentia ad Euchariftiam accedentis. Dicit quoque feffione cadem, cap. quinto. Poftquam quifque diligentiùs se excuerit, & confcientia finus omnes, &latebras exploraverit,ea peccata confiteatur, quibus fe Deum fuum mortaliter offendiffe meminerit. Reliqua autem peccata, quæ diligenter cogi tanii non occurrunt, in univerfum eadem confessione inclufa effe intelliguntur: pro quibus fideliter cum Propheta dicimus: Ab occultis meis munda me Domine. Hæc ibi. Quæ faciunt ad intelligentiam textus ly cujus confcientiam non habet, ly quorum confcientiam non habemus. Secundò vides: quomodò ex iis benè penfatis, & applicatis, &c.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

N corp. tria. Primò ponit diftinctionem, & fub primo diftinctionis Imembro affirmative concludit. Secundo negative fub fecundo diftin&tionis membro, ibi: Alio modo, &c. Tertio ponit conclufionem affirma- do tivam, quòd fc. hoc facramentum dupliciter poffit operari remiffionem peccati, ibi: Poteft tamen, &c.

Nartic.3. in refponfione ad primum nota, novitic, trium expofitionu Iibi allatarum fecundam differre à prima in hoc, quòd perfectio contri

tionis refertur ad fcelera cognita, in prima autem ad occulta: quoad utraque enim petitur ablutio per contritionem perfectam.

In refponfione ad fecundum ejufdem art, dubium occurrit de veritate differentiæ pofitæ inter fufcipientem baptifmum, & fufcipientem Euchariftiam, quoad hoc, quod eft effe, vel non effe in peccato mortali. Et eft ratio dubii, quia utrobique fufcipiens cum confcientia, & affectu peccati mortalis indignè fufcipit, nec gratiam tunc confequitur: immò de novo peccat peccato facrilegii, membrum Chrifti ipfo fe facramento fingens.

Ad hoc dicitur, quòd differentia falvatur & ex parte facramenti, &. ex parte fufcipientis. Ex facramento quidem, quia facramentum Euchari

ftiæ ex proprio ufu habet rationem nutrimenti, ac per hoc convenientis vivis, & non mortuis, baptifmus autem ex propria ratione habet rationem regenerationis, & ablutionis: generatio autem non præfupponit, fed facit ens, & vivum, & fimiliter ablutio non præfupponit mundum, fed mundat. Et proptereà ex propriis confiderata hæc facramenta fufcipientes difpares habent. Euchariftia quidem vivum: baptifmus non vivum, & immundum, & hæc differentia in litera ponitur. Ex parte autem fufcipientis differentia eft, quòd fufcipienti baptifmum fufficit non ponere obicem ad hoc, ut divinam confequatur gratiam, ut ex fupra habitis patet, quia baptifmus omnia condonat: fufcipienti autem Euchariftiam non fufficit non ponere obicem, fed oportet probare feipfum, & fic de pane illo edere. Nec Auctor in litera dicit, convenienter accedere ad baptifmum habentem confcientiam, & affectum peccati mortalis, magna eft enim inter utrumque differentia: non habens affectum peccati mortalis ponit obicem, & fictus accederet ad baptifmum: habens autem ejufdem confcientiam, & non affectum, obicem non ponit baptifmo, licèt mortuus, & immundus vivificandus, & abluendus per baptifmum accedat, quod per Euchariftia fumptionem non eft expectandum.

Utrum per hoc facramentum remittantur peccata venialia.
DQUARTUM fic proceditur.
Videtur, quòd per hoc facra-
mentum non remittantur pec-

ut Auguft. dicit fuper Jo. * eft facra- deratur res facramenti, mentum charitatis: fed venialia

mediis declaratur in tex.

1. DE MINORI, Charitati. R. Confiderate quoad habitum.