Annotat Quafi. Object Du randi. dicavit neceffarium D.Thomas: quia nec rationes humanitùs demonftrati va, nec exempla inde mutuata ad plenum fufficiunt. Hinc eft, quòd ipfe, tanquam hanc humanam infufficientiam proteftans, inquit in opufc. 59. Quod eft de facramento altaris, cap. 1. Benè dicitur If.6. (fecundum aliam translationem Nifi credideritis, non intelligetis. Hoc autem non eft fic accipiendum, quod credentes per fidem, per rationem intelligant,quic quid credunt. Quia, fi fic effet: evacuaretur meritum fidei, fecundum ditum Gregorii: Fides non habet meritum, ubi humana ratio præbet experimentum. Intelligere autem dicuntur credentes : quia innitentes potentie, & fumma veritati increatæ fciunt, & fupponunt certiffimè, verum effe, quicquid à dicta veritate procedit. Et, quamvis per naturalem ratio- 10 nem modum ipfius veritatis non comprehendant non ideò minùs credunt id, quod vera fides fuggerit effe verum: quia clariffimè hoc intelligunt atteflari excellentie & majeftati, & immenfitati ipfius primæ veritatis ut nec in fe, nec in fuis principalibus effectibus comprehendi poffit ab anguftia, & imbecillitate intellectus humani. De quo dicitur 2. Metaphyfic, quod, ficut fe habet oculus noctua ad radios folis, fic intellectus nofter ad manifeftiffima natura. Unde, ficut non eft defectus ex parte lucis folaris, quod a noctua clarè videri non poffit, fed hoc accidit ex parte debilitatis oculi ipfius noctuæ : ita etiam contingit in nobis, quòd intelleetus nofter non eft proportionatus immenfitati lucis divine. Ideò multa funt, quæ nequimus comprehendere ratione. Proptereà clamat Apofto- 20 lus, Rom.11. o altitudo divitiarum, &c. Quamvis autem comprehendere nequeamus: quod nihilominus comprehendere poffumus, quoquo modo, i. ex parte cognofcimus, non in toto, quia per fpeculum nunc videmus in enigmate. Inde eft: quòd fidei myfteria per auctoritates facre fcripturæ,cui fides catholica innititur, plenè probari poffunt, atque perfecte, fed per rationes demonftrativas omninò nequeunt omnia probari. Verum eft autem: quòd omnes errores infidelium non folum per facram fcripturam, fed etiam per rationes poffunt elidi, & multæ etiam fuafiones bone per rationem naturalem inveniuntur, quibus intellectus fidelium jam eredentium adjuvatur, & confortatur ad veritatem clariùs, & obnixius amplectendam. Hæc ibi, Etinfrà loquens de exemplis creatis, quæ ab ipfo- 39 met, vel etiam ab aliis adduci folent ad propofitum rerum mirabilium in Euchariftiae facramento repertarum, inquit capit. 7. Non autem credo, quòd in fcriptura, vel in natura huic aliquid bene valeat affimilari. Et infrà de eifdem exemplis loquens ait. Non debet aliquis ex his rebus affumere materiam, vel occafionem calumnie, vel erroris :cùm pròteftati fuerimus, fuprafcripta noftro propofito ita adaptari, quòd in ipforum fimilitudine, & proprietatum comparatione multiplex diffimilitudo, &improprietas invenitur. Hæc ibi. Ex quibus exponas ly bene, ideft, perfectè APPEN DI X, S. Des X articulo habes primò: quomodò per rationem interimas hærefes Urit EX Metamorphiftarum dicentium, quòd in euchariftiæ facramento eft pro Eut divina effentia tantùm, non caro humanæ naturæ confubftantialis. Et Ludovici Alemani dicentis: Chriftus, licèt à fuis fidelibus non fit abfens, tamen illius fubftantiale corpus conftanter affirmamus non effe præfens in hac coena. Secundò habes: quomodò per rationem oftendas, has meri tò damnari à Concil, Floren. Totus Chriftus continetur fub fpecie panis, &totus fub fpecie vini. Hæc illud in conftitution. fuper union. Armenor. Item à tota Ecclefia catholica inter Miflarum folemnia fefti corporis Chrifti canente, in fequentia. Caro cibus, fanguis potus, manet tamen Chriftus totus fub utraque fpecie. Hæc illa. Licèt enim Divus Thomas nofter ad mandatum Papæ Urbani IV. totum illud officium de fefto corporis Chrifti compofuerit, ut notiffimum eft, tamen, quia idem Papa cum omnibus fequentibus id acceptando approbavit, ideò à tota ecclefia effe dictum verè reputatur illud, quod ibi folemniter recitatur. Item à Concilio Trident.feff. 13. ca.3.Semper hæc fides in Ecclefia Deifuit,ftar tim poft confecrationem verum Domini nostri corpus, verumque ejus fan guinem fub panis, & vini fpecie, unà cum ipfius anima, & divinitate exiftere. Sed corpus quidem fub fpecie panis, & fanguinem fub fpecie vini, ex vi verborum ipfum autem corpus fub fpecie vini, & fanguinem fub Specie panis, animamque fub utraque, vi naturalis illius connexionis, concomitantiæ, qua partes Chrifti, qui jam à mortuis refurrexit non am pliùs moriturus, inter fe copulantur, divinitas porrò propter admirabilem illam ejus cum corpore, & anima hypostatica unionem. Hæc ibi. Et can.1. Si quis negaverit, in fanctiffima Euchariftia facramento contineri verè, realiter,& fubftantialiter corpus, & fanguinem unà cum anima,& divinitate domini noftri JESU Chrifti, ac proinde totum Chriftum ; anathema fit. Hæcibi. Tertiò vides: quomodò ex iis benè penfatis, & applicatis, doctrina præfens Angelica viciffim declaretur, atque confirmetur. Commentaria Cardinalis Cajetani. IN corpore duo. Primò ponitur conclufio affirmativa. Secundò affignatur duplex modus, quo aliquid Chrifti eft in hoc facramento, ibi: Sciendum tamen, &c. N titulo 1. ar. ly totus Chriftus importat ejus divinita tem, & huma- ¶ Num, quandò aliqua funt realiter conjuncta, ubi eft IN corpore ejufdem art, dubium occurrit ex Duran. in 4. fentent. dift.10. 40 Inftantia ¶Affert deinde inftantiam: quia corpori Chrifti conjunctum realiter ejufdem. eft de facto effe in cœlo, & tamen illud efse in calo non eft fub hoc facramento etiam concomitanter. Refolut Ad hoc dicitur, quod aliud eft loqui de habitudine in communi, & Queft aliud eft loqui de habitudine tali, puta contenti ad continens: licèt enim Objectio duorum conjunctorum realiter unum poffit haberc habitudinem ad aliquid, & reliquum non, tamen non poteft unum corum habere habitudinem contenti ad continens, & reliquum non. Et, quia de tali habitudine eft præfens fermo (quoniam credimus, Chriftum veraciter contineri fub fpecie pan s) ideò folida ftat communis propofitio affumpta in litera, & vera non folum de exiftentia alicubi localiter: fed etiam de exiftentia reali facramentaliter, quam fignificamus per contineri fub facramento. RefelliAd inftantiam autem dicitur, quòd propofitio dicta ab omnibus insur Inftat, telligitur de his, quæ infunt Chrifto abfolutè, & non per refpectum ad extrinfecum, de quorum numero eft efse in loco. Et hanc limitationem fubintellectam explicat inferius Auctor in art.s. ad tertium, Notandum, In codem articulo in refponfione ad tertium nota novitie novos terad intelli minos,fcilicet per modum fubftantiæ, per modum quantitatis, & adverte gendare/p, pio hoc loco, & pro artic.3. & 4. fpecialiter, ne oporteat idem fæpiùs read 3. quod petere, tria haberi in litera ab Auctore de iftis modis. Primum attribuiinfervis et tur modo fubftantiæ, quòd propria totalitas fubftantiæ continetur indifjam pro ferenter in parva, vel in magna quantitate, & per hoc intellige quoque fuŭ 3.4. ar. oppofitum, fcilicet, quòd modo quantitatis attribuitur, quod totalitas quantitativa non continetur indifferenter in parva, vel in magna quantitate, fed præcise in æquali. Secundum, quod explicatur in art, tertio eft, quod modo fubftantiæ attribuitur, quod natura fubftantiæ tota eft fub qualibet parte dimensionum, fub quibus continetur, & per oppofitum intellige attribui modo quantitatis, quòd tota quantitas non eft fub qualibet parte dimenfionum loci, fub quibus continetur. Tertium explicativum utriufque, quod in art 4. ad primum ponitur eft, quòd modo fubftantiæ attribuitur, quod ejus natura eft tota in toto, & tota in qualibet parte, & per oppofitum modo quantitatis attribuitur, ut fit tota in totą loco, & fingulæ partes in fingulis partibus. In quibus omnibus efto femper cautus, cùm de tota fubftantia, aut tota natura fermo eft, quoniam non de totalitate partium quantitativarum, fed partium efsentialium loquimur. Et perinde eft dicere, tota fubftantia, ac fi diceretur integra fpecies fubftantiæ: integritas enim fpeciei Vocatur propria totalitas fubitantiæ; non quia in fola fubftantia invenitur, cùm inveniatur etiam in accidentibus integritas fpecifica: fed quia primò invenitur in fubftantia, & directè diftinguitur contra totalitatem quanti tativam, ita, quòd oppofitæ conditiones utriufque utramque nobis manifeftant. Eft igitur fenfus prime differentiæ in litera attribute his modis, fcilicet per modum quantitatis, & per modum fubftantiæ, quòd integritas fpecifica fubftantiæ poteft contineri in magna, & in parva quantitate (ut 70 80 patet in homogeneis, & heterogeneis in litera ) totum autem quantitati❤ vum, ut fic, nonnifi fub æquali primo continetur: oportet enim locum, & locatum æquari. Et fimiliter fenfus tàm fecundæ, quàm tertiæ differentiæ eft, quòd integritas fpecifica fubftantiæ eft tota, ideft, fecundum fuam integritatem in toto quantitativo, & in qualibet quantitatis parte, Sed eft hic dubitationis locus, quoniam evidenter conftat, in substan- Pub, tiis heterogeneis non efse has conditiones veras, fed in homogeneis tantùm licèt enim integritas naturæ ignis, aeris, panis, & cujufcumque alterius homogenei fit tota, ideft, fecundum fuam integritatem fpecificam fub tota quantitate fua, & fimiliter fub qualibet ejus parte, quæ libet enim pars ignis eft ignis, & quælibet pars panis eft panis, &c. integritas tamen naturæ humanæ eft ita fecundum fuam integritatem in toto, quòd non eft fccundum fuam integritatem in qualibet parte, unde non quælibet pars hominis eft homo. Et proptereà videtur, quòd iftæ duæ differentiæ non fint substantiæ, sed subftantia talis, hoc eft, homogeneæ, & incautè loquutus videtur Auctor, feu falso, atibuendo hoc modo fubftantiæ abfolutè. Ad hoc dicitur,fermone Auctoris efse formalem de fubftantia,& fub- Ref. Dub. ftantiæ modo abfolutè, ut patet ex eo, quod, five fubftantia fit fimplex, five ex materia,& forma cōpofita,femper fpecifica integritas fubftantiæ falvatur in tota quantitate, & in qualibet ejus parte, & de fimplici quidem liquet, de compofita verò ex materia, & forma manifestatur ex co,quòd non refpondet forma uni parti quantitativæ,& materia alteri parti quantitativæ, Nec ex ratione compofiti ex materia, & forma aliquid invenitur obftare ad hoc, quòd integrum compofitum fit in qualibet parte: alioquin hoc non falvaretur in fubftantiis homogeneis, quas conftat compofitas efse ex ma& forma. Unde accidit fubftantiæ ex hoc, quòd heterogenea eft; quòd non fit tota in qualibet parte, & accid it hoc ex parte materiæ, quam oportet difformem efse in talibus fubftantiis. ¶ Dubium alterum fupereft, an per modum fubftantiæ intelligat Au- Dub. tor id, quod communiter dicitur efse indivifibiliter. Et eft ratio dubii, quia in art.3. Auctor declarando modum fubftantiæ dicit,per modum fubstantie, ideft, per modum, quo fubftantia eft fub dimenfionibus: ex hac enim declaratione habetur, quòd modus fubftantiæ non importat indivifibilitatem : nam fubftantia fub dimenfionibus non cft indivifibiliter, mò extenditur, im Ad hoc breviter dicitur, quòd efse per modum fubftantiæ importat Ref,Dub. id, quod communiter dicitur, efse indivifibiliter: ad hunc enim modum fpectant omnes conditiones,& differentiæ fuprapofitæ. Sed cautè attendendum eft quòd indivifibilitas refpicit propriam totalitatem fubftantiæ, hoc eft integritatem naturæ; ita, quòd dicere, quòd fubftantia eft indivifibiliter, eft dicere ; quòd integritas fpecifica fubftantiæ non dividitur fecuncum divifionem dimentionum, feu partium quantitativarum: quia non refpondet una pars specificæ naturæ uni parti quantitativa, & altera alteri: fed integritas naturæ ita eft fub totis dimenfionibus, quòd etiam integra natura eft fub qualibet parte dimenfionum,Eft ergo fubftantia per modum fubftantiæ, ideft, indivifibiliter fecundum integritatem naturæ, fub dimen fionibus,& cum hoc ftat, quòd extendatur fub dimenfionibus: quoniã hujufmodi extenfio non tollit indivifibilitaté integritatis nature, fed ponit fola divifionem quantitativam ex eo, quòd afficit illam folam, ut fubjectum, quam etiam non poneret in illa fubftantia exiftente fub ipfa, fi non afficeret illam. Et proptereà corpus Chrifti fuccedens fubftantia panis, quan tum ad fubeffe dimenfionibus remanentibus, & non quantum ad affici dimenfionibus illis, non extenditur ad extenfionem dimenfionum: ficut extendebatur per illas fubftantia panis ex hoc, quòd afficiebatur illis, ut fubjectum ipfarum. hoc Conclude ergo,& tene, quòd fubftantiam per modum fubftantiæ exi-Fi ftere in aliquo, eft fubftantiam indivifibiliter efse in illo. Et non dico fubbuy us. ftantiam efse indivifibilem, fed fubftantiam efse indivifibiliter in illo, est, substanti ā se habere ad illud indivifibiliter, & non quantitativè, feu divifibiliter;hoc eft coextensè,ficut quatitas locati extenditur quantitati loci. AR S.Bon.4.f.d.10.ar. 1.9.4. SUPER QU. LXXVI. CONCL. Certiffimè tenendu eft, quòd 9.79.4.1. ftus, aliter tamen, & ARTICULUS SECUNDUS. D SECUNDUM fic proceditur. ar frac. * lib.3. 2.10.+. de in ar. 1. factum eft. §.Tunc,&c. ni incipit effe eo modo, *ar. praci APPENDIX. corpus Chrifti ex vi facramenti, fanguis erat in rei veritate. * quam vis reliqua tria,fcilicet cor- 2. Præt. Dictum est, * quòd fub no- ¶ AD PRIMUM ergo dicendum, pus,anima, divinitas, mine carnis omnes aliæ partes corporis ex reali concomitantia, continentur, ficut offa, nervi, & alia quòd, quamvis totus Chriftus fit fub uut patet ex declaratiotraque fpecie, non tamen fruftrà. Nam ne terminorum habita hujufmodi: fed fanguis eft una partium primò quidem hoc valet ad repræfentanhumani corporis,ficut patet per * Ariftot. dam paffionem Chrifti, in qua feorsùm I. ILLATIO CON- in libro de Animal. fi ergo fanguis Christi CL.Si ergo nih, &c. B. fuit fanguis à corpore feparatus, unde & gener, and Negaturillatio.S. Qua continetur fub fpecie panis, ficut contiin forma confecrationis fanguinis fit me- li facramento Eucharimalium.co vis enim totus Chriftus nentur ibi aliæ partes corporis, non de- 30 tio de ejus effufione. Secundò hoc eft con- totum Chriftum contifiia fub unaquaq;fpecie fit fub utraque,&c.ut in beret feorsùm fanguis confecrari, ficut veniens ufui hujus facramenti, ut feor- neri, anathema fit.Hæc tex. Decipiebatur ergo argumentum in hoc feorsum confecratur aliqua alia neque sùm exhibeatur fidelibus corpus Chrifti ibi.Et feff.21. c. 3. Infudeclarat per in cibum, & fanguis in potum. Tertiò Redemptor nofter in fuquòd putavit, ideò fa- pars corporis. cramentum altaris dari 3. Præt. Quod jam factum eft, ite- quantum ad effectum, fecundum quòd prema illa cena hoc fafub duabus fpeciebus,ut rùm fieri non poteft: fed corpus Chrifti fuprà dictum est, quòd corpus exhibe- cramentum in duabus *9.74.0.1. plus de Chrifto participaretur fub duabus,qua jam incepit effe in hoc facramento per tur pro falute corporis, & fanguis pro fa- fpeciebus inftituerit,& Apoftolis tradiderit,tafub una,& hac de caufa confecrationem panis.ergo non poteft men fatendum effe, etjudicavit, alteram illa effe, quòd de novo incipiat effe per con- 40 iam fub altera tantùm rum fpecierum fuper- fecrationem vini, & ita fub fpecie vini fluere,fi tantundem refpecie totum, atq; inteperiatur in una,ficut in non continebitur corpus Chrifti, & per grum Chriftum, veruq; facramentum fumi: ac ambabus. Et re vera, fi confequens nec totus Chriftus. non erpropterea, quod ad fruillius fuppofitum, ideft fi illud, quod fuppone go fub utraq; fpecie totus Chriftus confub utraq; fpecie totus Chriftus contum attinet,nulla gratia neceffaria ad falute fpecie folum accipiunt. Hæc ibi. Quod & ibid. dixerat c. 1. Namq; qui diffufiùs probando predixit: Nifi manducaveritis carnem filii hominis,& biberitis ejus săguinem, non habebitis tinetur. bat,effet veru, judicium etiam ejufdem, quo fu- ¶ SED CONTRA eft, quod 1. Cor. perfluitatem illam co- 11. Super illud,& calicem,dicit *gl.quòd *Gl. Ord, cludebat, effet verum. fub utraque fpecie, fcilicet panis, & vini, fup. illud: Sed, ut diximus, decipie Accipite, batur in illo fuppofito: idem fumitur. & ita videtur fub utraque ideòque nihil valoris fpecie totus Chriftus effe. conclufio, qua inde inRESPONDEO dicendum, certifnim non propter illum fimè tenendum effe, quòd fub utraque fpefinem ab argumento cie facramenti totus eft Chriftus, aliter phantafiatum de pluri tamen, & aliter. Dubit. Scoti opi nio. fub duabus fpeciebus, fed propter alium finem, qui in textu affignatur tri- II. ILLATIO CONCL. Si ergo fanguis Chrifti, &c. B. Negatur illatio. in æternum. Et qui dixit, qui manducat mež carnem, &bibit meum fanguinem, habet vitam æternam, dixit etiam: Panis, quem ego dabo, caro mea eft pro mundi vita. Et denique qui dixit, qui manducat meam carnem, & bibit meum fanguinem, in me manet, & ego in illo, dixit nihilominus. Qui manducat hunc panem, vivet in æternum. Hæc ibi. Et adhuc clariùs, ad literam in propofito, dixit feff. 13. c. 3. Veriffimum eft, tantundem fub alterutra fpecie, atque fub utraque contineri. Totus enim,& integer Chriftus fub panis fpecie, & fub quavis ipfius fpeciei parte,totus item fub vini fpecie,& fub ejus partibus exiftit. Hæc ibi. Tertio vides: quomodò, &c. *In corp. Prætereà Deus poteft fine quocumq;caufato extrinfeco alicui,illud cau- 0.4. fare:fed exiftentia modo naturali no eft intrinfeca euchariftia. ergo, &c. Et,fi dicas,quòd major eft vera de abfolutis,& non de refpectu, quia refpectus fine fundamento,& termino fieri nequit, euchariftia autem includit refpectum,cujus terminus eft exiftentia modo naturali; Contra: existentia, licèt fit eadem fub duobus modis, scilicet naturali, & facramentali, tamen non eft terminus relationis, quæ includitur in euchariftia fub modo naturali,fed fub modo difparato. Quod probatur;Eo modo eft res contenta in euchariftia,quo modo eft primum fignatum hujus figni: fed exiftentia fub modo naturali non continetur hic realiter, fed fub modo alio difparato, fcilicet facramentali, ergo. Multa alia affert Scot, quæ etiam referre pudet, ne tanto tempore in chimeris verfer. N corpor. duo præftat. Primò ponit conclufionem bimembrem. Secundò probat eam quoad 2. membrum, ex quo deducitur probatio primi. N2.ar.circa id,quod in calce corporis dicitur, ficut erat in rei veritate, 70 chimera potiùs, quàm dubitatio, ex Sco.in d.10.4.fentent. 9.4. occurrit, tenente, quòd non fequitur fimpliciter neceffariò, fi corpus Chrifti habet partes,& proprietates fuas fub modo facramentali, quòd habeat eas fub e xiftentia naturali. Et intantum procedit,quòd ponit,quòd ante incarnationem verbi Dei potuit ita verè euchariftia fuisse, ficut & nunc, & hoc tàm quantum ad fignificationem, quàm quantum ad rem fignată,& cótentă. Et rursùs,fi corpus Chrifti annihilaretur,fecundü fuü effe naturale;euchariftia tamen verè poffet manere ēt quātū ad rem contentā,fi tame corpus Chrifti corruperetur corruptione naturali, puta, quia forma corporeitatis fepararetur à materia prima, non remaneret euchariftia quoad rem contentam. ¶Et fundamentu Scoti eft: quandò exiftentia aliqua eft indifferes ad duos 80 ¶Ad aliqualem claritatem horum fcito dignum admiratione effe, quòd, modos,poteft fimpliciter haberi fub uno modo fic,quòd nō sub alio: fed cxiftêtia corporis Chrifti fimpliciter, feu realiter indifferens eft ad iftos duos modos,f.naturale,& facramentale.ergo poteft haberi fub uno fine altero. Affertur ¶ Et,fi dicatur, inquit Scotus, quòd major propofitio intelligitur, quandò mftant.& neuter modus dependet ab altero, modus autem facramentalis dependet à tollitur,& naturali, contrà: exiftentia fub modo naturali non eft de effentia exiftentie hes eft 2, fub modo facramëtali,nec eft ejus caufa,ergo ifta non dependet ab illa Prima pars hujus antecedentis patet, quia res Euchariftiæ non habet ibi modum exiftendi naturalem, fed extenfivum: haberet autem, fi effet de effentia illius exiftentiæ, quia omne habens aliquid habet illud, quod eft de effentia ejus. Secunda pars probatur, quia Deus eft caufa immediata illius e- 90 xiftentiæ,fcilicet corporis Christi in sacramento. cu Scotus fupra corpus Chrifti verum, quod eft in cœlo, nihil addere po- Pranotan- Sel ab. s. Sal, ob. 2. cum inft. 450 3.9.3.di. funt: magnaque differentia eft inter requifita, & concomitantia ad veri- Et hæc fint dicta ad claritatem doctrinæ, & fecundum veritates con- 10 Et, ut omnibus fatisfiat, fingillatim refpondendum eft rationibus Et ad objectionem Scot, dicitur, quòd aliud eft loqui de ipfa exiftentia, i. præfentia in facramento, & aliud eft loqui de re exiftente, ideft præfente in facramento. Si enim fit fermo de ipfa exiftentia, feu præfentia,tunc confequenter loquendo de ipfa, fecundum naturam refpectuum loquendum eft, & fic confequentia inducta à Sco, non valet: quia refpectus dependet ab aliquo, quod nec eft de effentia ejus, nec caufa ejus: dependet .n. 30 à termino, feu ad terminum, & non poteft effe fine termino, qui nec eft de effentia ejus, nec caufa ejus. Si autem eft fermo de toto hoc, f. de re exiftente, feu re præfente, tunc falfum cft antecedens pro prima parte, quia Ferrar.4.cont.gent.cap. 63. 64. 65.& 68. SUPER QU. LXXVI. ART. III. Con quòd Chriftus ARTICULUS Utrum fit totus Chriftus fub qualibet de effentia rei præfentis facramento eft ipfamet res præfens, fcilicet corpus Chrifti habens fuum effe naturale. Et,cùm contra hoc fophifticè inftatur, fi corpus Chrifti habens fuum effe materiale, effet res euchariftiae, habe ret ibi modum effendi naturalem, ideft, extenfivum, clariffima pater refponfio,quòd mutatur res præfens in modum præfentiæ. Eft fiquidem res præfens Euchariftiæ modus Chrifti naturalis, fed modus præfentiæ non eft modus ille naturalis, fed modus facramentalis. Et proptereà diximus, quòd eft de effentia rei præfentis, & non diximus, quòd eft de effentia modi præfentiæ. Ad tertium dicitur, quòd corpus Chrifti verum in fuo effe naturali Sol.of. eft euchariftia, & facramentum, & res facramenti, ut patet in Magiftro fent, 4 li, dift. 3. & Aug. ibidem alleg. Ad quartum, fuftinendo refponfionem recitatam, dicitur, quòd ter- Sol.ob 4. minus, feu fundamentum refpectus præfentiæ,eft corpus Chrifti in effe fuo um Lat naturali. Et ad probationem in oppofitum dicitur, quòd committit manifeftè fophifma figuræ dictionis, divertendo à re ad modum rei, hoc eft à re præfente ad modum præfentiæ, à re contenta ad modum,quo continetur. Exiftentia enim corporis Chrifti in fuo modo naturali eft res primò contenta,& fignata:& dicente Chrifto,hoc eft corpus meum: dicendo enim corpus meum, fine additione aliqua, proculdubio fignificavit corpus fuum in uo effe naturali. Modus auté, quo continetur, non eft res fignata, neque contenta in hoc facramento, fed modus continendi. Et conftat,non valere argumentum: corpus Chrifti non continetur modo naturali, ideft extenfivo, ergo res contenta non eft ipfe modus naturalis, & extenfivus corporis Chrifti, ut patet. Et hinc manifeftum eft, chimæram effe, quòd ante incarnationem Chrifti potuerit verè effe hoc facramentum, ficut nunc: dato enim,quòd Deus potuiffet efficere fub accidentibus panis cudem refpectum præfentiæ, qui nunc fieri dicitur: nulla tamen res inveniretur proptereà præfens, quia nec corpus Chrifti, quod non erat, nec alia res. Et proptereà falfa fuiffet hæc propofitio, hoc eft corpus meum: nulla enim alia veritatis ejus ratio affignatur, nifi quia hoc eft corpus illud, quod eft in cœlo: ita, quòd illud, quod eft in cœlo, veraciter continetur fub fpecie panis, ac per hoc,fi corpus Chrifti, quod eft in cœlo, in feipfo annihilaretur, nullum remaneret fundamentum veritatis hujus. Hoc eft corpus meum. DTERTIUM fic proceditur. Videtur, quòd non fit totus 4. di. 10.ar. totus eft fub qualibet V Chriftus fub qualibet parte 12.7.1. ar. parte fpecierum panis, fpecierum panis, vel vini. 13.9.2.ad 3. etia hoftia integra maE 4. con. nente, & non folùm, Species enim ille dividi pofca. 67. Et cùm frangitur. funt in infinitum. Si 40 Chriftus toergo quol. 4. ar. PROB. Quia ma- tus eft fub qualibet parte fpecierum præ.cor.fi. nifeftum eft, quòd tota dictarum: fequeretur, quòd infinities natura fubftantiæ eft fub qualibet parte di effet in hoc facramento, quod eft inconmenfionum, fub quibus veniens, nam infinitum repugnat non continetur, five dimen- folùm naturæ, fed etiam gratiæ. fiones illæ fint actu di vile, five fint actu indi Chrifti eft in hoc facra 2. Prætereà. Corpus Chrifti, cùm vife; ut patet ab exem- fit organicum, habet partes determinatè plo de tota natura acris, diftantes: eft.n. de ratione organici corac panis. Et corpus poris determinata diftantia fingularum mento per modum fub- partium abinvicem : ficut oculi ab ocuftantiæ, non autem per lo, & oculi ab aure: fed hoc non poffet modum quantitatis, ut effe, fi fub qualibet parte fpecierum efpatet ar. 1, ad tertium fet totus Chriftus, oporteret enim,quòd 1. DE CONCLUS. fub qualibet parte effet quælibet pars : & ties effet in hoc facra- ita, ubi effet una pars, effet & alia. non mento. R.Negatur,quòd ergo poteft effe, quòd totus Chriftus fit iftud fequeretur. §. Ra- fub qualibet parte hoftia, vel vini connumerus fequitur divi- tenti in calice. Sequeretur,quòd infini tio negationis eft, quia quätitas manet indiviJa, &c.ut in tex. Ex quo fione. Et ideò, quamdiu 3. Prætereà. Corpus Chrifti femper veram retinet corporis naturam, nec patet: quòd aliud eft; unquam mutatur in fpiritum: fed de raa ca. de Chriftum totu effe fub tione corporis eft, ut fit quantitas pofiquantitate, qualibet parte fpecieru, tionem habens, ut patet in * prædicamen tom. I. fingu. hoftia manente integra: tis. Sed ad rationem hujus quãtitatis per- effe toties fub qualibet tinet, quòd diverfæ partes in diverfis par- autem fecundum negat SED CONTRA eft, quod* Aug. di- merum: hoc verò, f. to * so 50 60 70 go 80 tum Chriftum effe fub qualibet parte fpecierum actu divifarum (quod eft, TERTIU S. parte fpecierum panis, vel vini. Doctor lib. 4. cont.Gentiles, cap. 64. ita in partibus fpecieru toties eft integer Chriftus,quoties eft ex vi facramenti, quantitas autem di- numeraliter in parte menfiva ex vi realis concomitantiæ, ideò li divifio actualis fue fpecierum facramentacorpus Chrifti eft in hoc facramento rit facta. per modu fubftantiæ, ideft,per modum, II, DE MINORI, Si quo fubftantia eft fub dimenfionibus, fub qualibet parte fpecierum effet. R. Per monon autem per modum dimenfionum, dum quantitatis: nō auideft, non per modum illum, quo quan- tem per modum fubtitas dimenfiva alicujus corporis eft fub ftatie.§.Tunc nihil, &c. Nam fub qualibet parte quantitate dimensiva loci. illarum fpecierum toti ¶ Manifeftum eft autem, quòd natu- corpus Chrifti eft per ra fubftantiæ tota eft fub qualibet parte modum fubftantiæ: non dimenfionum, fub quibus continetur, titatis. Illa verò ( quam autem per modū quan ficut fub qualibet parte aeris eft tota affert argumentum) de natura acris, & fub qualibet parte panis terminata diftãtia par eft tota natura panis, & hoc indifferen- tium in corpore organi ter, five fint dimenfiones actu divife (fic- co, &c. ut in tex. (fic-III. DE MINORI. ut cùm aer dividitur, vel panis fecatur) Sed de ratione corporis. vel etiam fint actu indivile, divifibiles R. Accepta fecundum verò potentia, & ideò manifeftum eft,quòd quantitatem dimenfivā. totus Christus eft fub qualibet parte fpecie- ctum eft enim, quod cor§. Tunc nihil, &c. Dirum panis, etiam hoftia integra manente, pus Chrifti, &c. ut in non folùm, cùm frangitur, ficut qui- text. dam dicunt, ponentes exemplum de ima- tis omnibus difficultagine, quæ apparet in fpeculo, quæ appa- tum harum, aliarumq; ret una in fpeculo integro,in fpeculo au- fimilium folutionibus tem fracto apparent fingula in fingulis quamvis veræ fint,& efpartibus, quod quidem non eft omninò ficaces, habenda femper funt præ oculis verfimile; quia multiplicatio hujufmodi ba aurea ejufdem fancti imaginum accidit in fpeculo fracto pro- Doctoris, quæ in 4. lib. pter diverfas reflexiones ad diverfas par- funt hæc. Licet aute dites: fpeculi hic autem non eft, nifi una vina virtus fublimiùs, confecratio, propter quam corpus Chri- & fecretius in hoc fa fti eft in hoc facramento. APPE X articulo habes primò quomodò per rationem interimas hærefim Ecujufdam (de quo Frater Jofeph Angles Valentiaus Ordinis Mino Eccl. S. rum,in lib. Flores Theo logicarum quæftionum, bet particula quantum De Euchariftia, 9.1.def. determinata diftantia partium in corpo- quomodò per rationem ar.I.append.continuò fubjungit: Sub qualibet quoque parte hoftiæ confecra- * ligitur, quòd totus Chriftus non maneat fub qualibet parte hoftiæ, etiam metur. Commentaria Cardinalis Cajetani. rumdam opinionem, ibi: Manifeftum eft autem, &c. Num quantitas corporis Chrifti indivifibiliter conti- N artic. 3. duo occurrunt dubia. Primum circa rem ipfam ex Duran verit in venerabili localiter: ordo enim partium in loco fine effe localiter non eft intelligi- I do, fecundum circa rationem in litera redditam cx Scoro, & Durando 30 cimus per hujufmodi negationem annexam pofitivæ præfentiæ Chrifti Quaft. I Dub. 1. Durandus contra communem opinionem tenentem, non folùm substantiam corporis Chrifti, fed etiam quantitatem ejus naturali concomitantia contineri, indivifibiliter tamen, in hoc facramento, objicit dupliciter.PriOb.. Dur. mo. Nihil poteft comparari ad aliud modo incompoffibili fuæ naturæ : fed indivifibilitas eft incompoffibilis naturæ quantitatis, quia ipfa de natura fua intrinfeca eft divifibilis. ergo quantitas corporis Chrifti non poteft comparari ad quantitatem hoftiæ indivifibiliter, hoc eft, ut fit tota fub toto, & tota fub qualibet parte. Ob.a. ejuf dem. Secundo, Ubicumque eft fubftantia in se realiter, ibi est substantialiter, quia ifte modus eft ab ea infeparabilis. ergo fimiliter, ubicumque eft quantitas in fe realiter, ibi eft quantitativè, quia ifte modus eft infepara- 40 bilis à quantitate. non eft ergo Chrifti quantitas per modum fubftantiæ in hoc facramento. ¶ Circa rationem verò in litera redditam, quia fcilicet ex vi facramenti fola corporis Chrifti fubftantia continetur fub hoftia,quantitas autem concomitanter, Scotus in 4.fent. dift.10.q.1. improbando occurrit, fic ar Ob. Scoti guens. Unumquodque,five fit primus terminus converfionis,five fecundus: fi tamen eft ibi, habet proprietates fuas, quæ fibi neceffariò, & naturaliter conveniunt, ergo quantitas corporis Chrifti, five per converfionem fit fub facramento, primò,vel fecundariò, fi eft ibi,habet fuum modum naturalem, quod eft effe modo quantitativo. Confequentia eft clara, & antecedens probatur dupliciter, fcilicet exemplo,& ratione. Exemplum eft: quia, fi Deus, vel natura caufaret fubftantiam quantam ita, quòd quantitas concomitetur fubftantiam: nihilominùs quantitas habebit fuum modum naturalem, unde apparet, quòd concomitantia non mutat modum naturalem quantitatis concomitantis. Ratio verò eft: quia diverfa habitudo ad agens (fcilicet primaria, vel fecundaria, mediata, vel immediata) non variat naturam rei: dùm tamen producatur, ergo nec carebit quantitas fuo modo naturali propter hoc tantùm, quia non eft primus terminus converfionis: dùm tamen fit ibi realiter, five primò, five concomitanter per illam converfionem. ¶ Duran, verò alia via contra hanc rationem procedit, arguens. Quantitas de ratione fua intrinfeca eft divifibilis, ergo nullo modo poteft fibi competere ratione cujufcumque alterius indivifibiliter fe habere, ergo non poteft comparari ad locum modo fubftantiæ. ¶ Et confirmatur: quia anima rationalis, licèt fit in loco mediante humano corpore quanto, ipfa tamen eft indivifibiliter in loco, eft enim tota in toto loco, & tota in qualibet parte ejus, & hoc ideò, quia animæ rationali repugnat divifibilitas, ergo per oppofitum, non obftante, quòd quantitas Chrifti fit in facramento mediante fubftantia, eft indivifibiliter, quia quantitati repugnat indivifibilitas. 50 60 ¶ Pro faciliori intellectu corum, quæ tractantur (ne obfcuritate nomiad 2. renum impoffibile reputetur, quod credimus ) fcito, idem effe quantitatem corporis Chrifti indivifibiliter fe habere ad quantitatem hoftiæ, & inter quantitatem corporis Chrifti prefentem hoftiæ,& quantitatem hoftiæ non 70 effe pofitionem, quæ unum inter decem prædicamenta ponitur : ita,quòd corpus Chrifti quantum fub hoftia contentum in feipfo quidem eft divifibile, & habens pofitionem in partibus (pofitionem autem dico illam, quæ ponitur differentia quantitatis,cùm diftinguitur quantitas in quantitatem habentem pofitionem in partibus, & quantitatem carentem illa) ut continetur verò fub hoftia, caret pofitione, feu fitu, uno ex decem generibus: dicit enim hujufmodi pofitio ordinem partium in loco: quo ordine conftat carere corpus Chrifti quantum, ut eft fub hoftia,quia non eft in ca corporis quanti ad hoftiam, continetur enim veraciter Chrifti corpus qua- Hac ergo manifeftatione fuppofita, ex qua apparet, quòd quantitas Ref.Que. ¶ Ad fecundum verò facilè dici poteft, quòd argumentum à fimili clau- Sel. ob. 2. : Ad objecta fecundi dubii refpondendo, dicitur primò ad Scoti argu- Refol.dub. ¶Et, fi quæratur, quare potiùs in hac, quàm in aliis mutationibus hoc Instan. af QUARTUS. Utrum tota quantitas dimensiva corporis Chrifti fit in hoc facramento. DQUARTUM fic proceditur. Clis concomitantiæ tantùm eft,in hoc facramento tota quantitas 80 fit in hoc facramento. Dictum eft diméfiva corporis Chri- ut in rerum natura, ideft, ut in cœlo cft, non denudatur à fua quantitate dimenfiva, ab aliifque accidentibus ejus, ut patet, & 4 converfio panis ex vi facramenti eft in fubftantiam corporis Chrifti (ut patet artic. 1. cum 3.75.articu. 4. Secun- cratæ: fed nulla quantitas dimenfiva toda autem pars, fcilicet ta continetur in aliquo toto, & in qualilytantùm, probatur: Quia quantitas dimen- bet parte ejus. ergo eft impoffibile, fiva corporis Chrifti no tota quantitas dimenfiva corporis Chrieft in hoc facramento fti contineatur in hoc facramento. ex vi facramenti, cùm ¶ 2. Prætereà. Impoffibile eft, duas directè non terminetur converfio panis ad di- quantitates dimenfivas effe fimul, etiammenfiones corporis e- fi una fit feparata, & alia in corpore na*. 3.text, jus. turali, ut patet per Philofophum inter9. 10m.3. 1.DE MINORI.Nul la quantitas dimesiva. tio Metaphyf. fed in hoc facramento reB. Confiderata fecun- manet quantitas dimenfiva panis, ut dum proprium, ideft, fenfu apparet. non ergo eft ibi quantifecundu modum quan- tas dimenfiva corporis Chrifti. titatis.§.Tunc nihil,&c. * 10 Nam quantitas dimen- ¶ 3. Prætereà. Si duæ quantitates di- 20 &tè intelligas, meritò effe infinuatum à Conciliis: quòd tota quantitas dimenfiva corpodirectè terminatur ad fubftantiam cor- ris Chrifti eft in factaporis Chrifti, non autem ad dimenfio- mento Euchariftiæ. Ut à Concil. Flor. fenes ejus, quod patet ex hoc, quòd quan- cundum quòd ar. 1 titas dimenfiva panis remanet, facta con- 3. appen, recitatur, fecratione, fola fubftantia panis tranf- Nam ly totus demonftrat propofitum. Chriftus enim effe totus, titatis, fed fecundum titas dimenfiva corporis Chrifti eft mulmodum fubftantiæ. Et tò major, quàm quantitas dimenfiva hoideò, ficut fubftantia ftiæ confecratæ, fecundum omnem dieft tota in toto, & tota menfionem. fi ergo in hoc facramento in qualibet parte: ita quantitas dimenfiva fit quantitas dimenfiva corporis Chrifti corporis Chrifti, ut in cum quantitate dimenfiva hoftiæ, quanhoc facramento, eft to- titas dimenfiva corporis Chrifti exten- '30 ta in toto, & tota in detur ultra quantitatem hoftiæ, quæ taqualibet parte. Nec mirum. Modus enim ef- men non eft fine fubftantia corporis fendi cujuslibet rei de- Chrifti: ergo fubftantia corporis Chriterminatur, &c. ut in fti erit in hoc facramento, etiam præter II. DE MAJORI, Du- fpecies panis, quod eft inconveniens, as quantitates dimenfi- cùm fubftantia corporis Chrifti non fit vas. R. Sumpras per in hoc facramento, nifi per confecratiomodum quantitatum nem panis, ut dictum est. Impoffibile dimenfivarum. §. Sic fus quest, ibi Philof, intelligit, ergo videtur, quòd tota quantitas diméTunc nihil, &c. ut pa- fiva corporis Chrifti fit in hoc facra "art.1.bu. Par prac. tex. tet in textu. mento. 40 due quatitates dimenfiSED CONTRA. eft,q quantitas dive inæquales. B. Accee menfiva corporis alicujus non feparatur præ per modum qua- fecundú effe à fubftantia ejus: fed in hoc titatis, feu commenfu- facramento eft tota fubftantia corporis rationis. §. Tun nihil, &c. ut patet in tex. Ad Chrifti, ut fuprà * habitum est. ergo tocujus, & præcedentiu, ta quantitas dimenfiva corporis Chrifti so faciliorem captum, ju- eft in hoc facramento. vabit videre fuprà ar.1. not. 1. post ad tertium. Cui a das & hæc mira*art. 1. bu bilia(ut fides fidem adjus q. ad 1. ftruat, quæ fi difcutiatur, inveniuntur effe fi Utilitas pro Eccl.S. Dei. 452 * RESPONDEO dicendum fecudum teftimonium Ezechielis Prophetæ. Secundum de hoc: quòd re- Ex: APPENDIX. e unte. tur 1. Cor. 15. fi fint ¶ Quia tamen fubftantia corpo- feu integer, tunc diris Chrifti realiter non denudatur* à fua citur, quandò nihil Aliàs quantitate dimenfiva, & ab aliis acci- ei de requifitis deeft, viditur. nec in corpore, nec in dentibus, inde eft, quòd ex vi realis con- anima, nec in' deita comitantia eft in hoc facramento tota qua- te. Patet autem, quòd titas dimenfiva corporis Christi, & omnia quantitas dimenfiva accidentia ejus. eft unum de requifitis ad ftaturam corporis; AD PRIMUM ergo dicendum, & proportionaliter ta quòd modus effendi cujuslibet rei deter- ta, quantum eft cor minatur fecundum id, quod eft ei per fe, pus, feu quanta eft corporis ftatura. Nec. non autem fecundum id, quod eft ei per folùm dimenfiva quanaccidens, ficut corpus eft in vifu, fecun- titas eft de requifitis ad dum quòd eft album, non autem fecun- corporis totalem intedum quòd eft dulce, licèt idem corpus lia accidentia: non glogritatem, fed etiam afit album, & dulce, unde & dulcedo eft riofa quidem, fi fint in vifu fecundum modum albedinis, non corporis non gloriofi, fecundum modum dulcedinis. Quia igi- gloriofa verò, qualia tur ex vi hujus facramenti eft in altari ab Apoftolo affignanfubftantia corporis Chrifti,quantitas au- corporis gloriofi. Totem dimenfiva ejus eft ibi concomitan- tam ergo quantitatem ter, & quafi per accidens, ideò quanti- dimenfivam Chrifti, tas dimenfiva corporis Chrifti eft in hoc cidentia gloriofa, effacramento,non fecúdum proprium mo- fe in Euchariftiae fa dum (ut fcilicet fit tota in toto, & fin- cramento, definivit gulæ partes in fingulis partibus) fed per hanc brevem fententi modum fubftantiæ, cujus natura eft to- am dicens: quòd Chrita in toto, & tota in qualibet parte. ftus eft ibi totus. Er' ¶ Ad fecundum dicendum, quòd duæ quia dixit, non tantum ly in hoftia confecrata, quantitates dimenfive non poffunt naturaliter fimul effe in eodem ita, quòd utraque fit ibi fecundum proprium modum quantitatis dimenfive. In hoc au- te, & vini confecratem facramento quantitas dimenfiva pa- ideò de neceffitate fanis eft fecundum proprium modum, fci- tendum eft, fimul ipfù licet fecundum commenfurationem qua- dixiffe, quòd totailla dam, non autem quantitas dimenfiva corporis quantitas, & corporis Chrifti, fed eft ibi per modum funt in qualibet ipforú fubftantiæ,ut dictum * est. X articulo habes primò : quomodò per rationem & oftendas,& re- 70 cap. 64, fin. SUPER QU. LXXVI. Infr. a 6.c. Co & ad 1. & modo corp. Chri 4. d. 1. ads. 6. facramento localiter. A confecratorum parte. Ad tertium dicendum, quòd quan- feff. 13. c. 3. Verifimi Item à Concil. Tridar titas dimenfiva corporis Chrifti non eft eft, &c. & can. 3. Si in hoc facramento fecundum modum quis, &c. ut recitatur commenfurationis, qui eft proprius qua- fup. ar. 2.3. appen. & titati, ad quem pertinet, quòd major divino hoc facrificio, ab eod, feff. 22.c. 2. In quantitas extendatur ultra minorem, fed quod in Mia peragi eft ibi per modum jam * di&tum . ARTICULUS Utrum corpus Chrifti fit in hoc D QUINTUмfic proceditur. Videtur, quòd corpus Chrifti fit in hoc facramento, ficut in loco. Effe enim in a4.10 a. fti eft in Euchariftiae liquo definitivè, vel circumfcriptivè, eft 7.68.6 EXAM. Ly nullo pars ejus, quod eft effe in loco; fed corpus Chrifti videtur effe definitivè in hoc con ca. 64. tione fubftantiæ corpo- facramento (quia ita eft, ubi sunt spefioris Chri fti, nec ratione 6.12. ad 2. dimenfionum corporis cies panis, vel vini, quòd non eft in alio Chrifti, nec ratione di- loco altaris) videtur etiam ibi effe circumenfionum panis. Et fcriptivè : quia ita continetur fuperficie poris panis: quod, licèt hoftiæ confecratæ, quòd nec excedit, nec non fit in loco ratione exceditur. ergo corpus Chrifti eft in hoc 90 fubftantiæ fuæ (ut dicit facramento, ficut in loco. textus) eft tamen in lo a. 3 qu. 2. modo. Hoc eft: nec raad 1.4. hoc ad differentia cor co ratione dimenfionŭ fuarum, ideft, ipfius panis. TPROB.Quia corpus Chrifti no eft in facramento Euchariftiæ fecundu modum quantitatis dimer. five (ut patet art. 4. ) & omne corpus locatum ¶ 2. Prætereà. Locus fpecierum pan is ¶ NOT. Adeò vera non eft vacuus, natura enim non patitur eft conclufio præmiffa vacuum, nec eft ibi fubftantia panis, ut cum fua probatione, i. 80 fuprà✶ habitum eft : sed eft ibi folum adeò corpus Chrifti in hoc facramento non *q.praca. pus Chrifti. ergo corpus Chrifti replet habet rationem corpo- 1.5 locum illum: fed omne, quod replet lo- ris locati, quod eft efle cu aliqué,eft in eo localiter. ergo corpus beat ratione contraria in loco: ut etiam haChrifti eft in hoc facramento localiter. beat ratione contraria corpori locato, quod eft ¶ * 3. Prætereà. Sicut dictum eft, in non poffe effe in loco. & ba hoc facramento eft corpus Chrifti cum Ratio enim, qua corpus q. fua quantitate dimenfiva & cum o- aliquod ponitur in loco, eft ipfam fubftantia mnibus fuis accidentibus: fed effe corporis comparari ad in loco eft accidens corporis. unde locú mediantib, dime & ibi connumeratur inter novem gefronibus propriis, tio autem contraria huic eft, dimenfiones proprias corporis comparari ad locum mediante fubftantia corporis. Sic eft in propofito. Nam fubftantia corporis Chrifti non tantùm no comparatur ad locum iftum mediantibus dimen fionibus |