Annot, Commentaria Cardinalis Cajetani. TN corp, duo, Primò conclufio affirmativè refponfiva quæfito. Secundò cjus probationes. Nhoc art, & reliquis ejufdem 75.q. duo folùm notanda occurrunt. Primum eft in artic. 6. ad primum, quòd forma panis eft forma fubftantia lis, fpecie differens à pafta fecundum Auctorem,dùm dicit, quòd ars producit formam fubftantialem panis virtute ignis decoquentis materiam ex farina, & aqua confectam, Perfuadetur autem fic effe: quia ex fide tenemus converfionem solius fubftantia panis in fubftantiam corporis Chrifti: fi enim forma panis effet accidens, non per fe, fed per aliud, fcilicet fubjectum, converteretur panis in corpus Chrifti. Et rursùs nihil prohiberet, facta confecratione,re manere formam panis cum cæteris accidentibus remanentibus, quod conftat effe falfum. Num forma panis convertatur in animam Chrifti, fecundum quòd Inf.q.77.a. 1.6.cor. Præt. Converfio realis debet fieri in rem realem, ut realem: fed ani- Ad hoc dicitur,quòd,quia corpus Chrifti unum,& idem eft, quod con- 4.dif., confecratione in facra q.1.4.1.q. mento Euchariftia. fiquidem hæc Salvatorem noftrum apud penetrantes, quòd dignatus eft. etiam mori, & ufque ad refurrectionem fuam pœnalitatibus finem non imponere, ut feparatio animæ à corpore evidenter teftatur, durans ufque ad dictam refurrectionem, Et, fi contra hanc refponfionem objiciatur ex eodem Scoto in 7.9. ob. contra Affertur dift. 10, quòd fequeretur fub hoftia fervata illo triduo non efse corpus refol. dara, Chrifti, quia non contenta fuifset fub hoftia materia fola, quoniam mate- & Solviria continetur fub facramento, ut pars totius, hoc eft, corporis, materia autem fola non eft pars corporis, nec materia cum anima Chrifti, quia erat feparata abilla, nec materia fub nova forma: quia fequerentur duo contradictoria, feilices, quòd materia haberet fimul novam formam, & non haberet illam, nam in efse naturæ haberet illam, & in facramento non haberet illam refpondendum eft, quòd fuifset in illo triduo materia cum forma nova fub facramento: ita, quòd, quia fecundum veritatem,præfuppofita unitate formæ in compofito,corpus Chrifti in illo triduo conftituebatur per novam formam, ideò in facramento continebatur corpus per novam formam conftitutum, ·que addu Et, fi inftetur, quòd in illam formam numquam facta eft conver- Tollitur fio, refpondetur, quòd fufficit fuifse factam converfionem in corpus Chri- inftantia fti remanens femper idem numero, per quamcumque formam conftitua ipoffe: tur, quia femper remanet non folùm eadem materia, fed eadem hypoftafis, &, quod plus eft, idem esse: nam nova forma non dedit novum efse, ficut nec conftituit novam hypoftafim. Et ifta, licèt fint mirabilia, funt tamen vera fingulariter in Chrifto, & proptereà corpus Chrifti in triduo propter diverfitatem formæ non nifi fecundum quid efficitur aliud: fimpliciter enim, & abfolutè loquendo, remanet, & eft femper idem numero. Videtur tamen, quòd nova illa forma, ficur adventitiè pertinet ad corpus Chrifti in fupplementum feparatæ ad tempus propriæ animæ,ita potiùs concomitanter,quàm ex vi facramenti, nova illa forma contenta fuifset fub fervata tunc hoftia. Ad fecundum dicitur, concedendo, quòd terminus converfionis eft quid reale,ut reale,& proptereà negatur, animam dantem efse corporeum, ut fic,efse rationem aut minimam aliquam diminutionem realitatis fonare. Licet enim diftinctio ipfius dantis efse corporeum á feipfa dante cffe animatum, fit ratio,feu rationis ens: ipfa tamen tàm dans efse corpo. reum, ut fic, quàm dans efse animarum, ut fic, non minùs eft realis, ut realis, quàm, fi diftingueretur à feipfa realiter: diftinétio enim, vel indiftin&tio hujufmodi per accidens fe habent ad realitatem ipfius dantis hoc, & dantis illud, Sol.ob. a, Et tu novitie fcito, non referre ad fidei doctrinam, fed ad philofo- Annos. phicas opiniones, fic, vel aliter fentire de identitate formali corporis Chrifti in triduo: tenentes enim unam tantùm formam substantialem in compofito, de quorum numero eft Auctor, confequenter dicunt fic: opinantes autem efse plures formas fubftantiales in propofito, aliter di cerent. ARTICULUS SEX TU S. RAD SEXTUM fic proceditur. Videtur, quòd, facta confecratione,remaneat in hoc 49 facramento forma fubftantialis panis: dictum eft e3.04.12. ¶ PROB. Quia, fi nim, * quòd, facta confecratione, re4.1.4.3.q. forma ipfa fubftantialis manent accidentia: fed, cùm panis fit ibi remaneret,fequeren- quoddam artificiale, etiam forma ejus lec. 4. fi. tur tria inconvenientia, eft accidens. ergo remanet,facta confe*Ar.prec, ut de fingulis distinctè cratione. 3.cor. 1.Cor.11. declaratur in tex. I. DE MINORI, EL- 2. Præt. Forma corporis Chrifti eft iam forma ejus eft ac- anima, dicitur enim in fecundo de cidens. B. Negatur. S. * Lia.tex. Nihil enim prohibet, anima, quòd anima eft actus corporis 4.66.30.3. arte fieri aliquid, cujus phyfici, potentia vitam habentis: fed non farma non, &c. ut in poteft dici, quòd forma substantialis tex. Ex quo dic: quòd Magi Pharaonis fic fe panis convertatur in animam cerunt ferpentes per ar videtur, quòd remaneat,facta confecra tem magicam. 11. tione. ergo DE MINORI. In ris, fecundum quòd i- tialis panis eft de fubftantia panis: fed tia panis, fed etiam forma substantia in text. Ex quo dic: faciebat. Vide q.18.ars. continetur non tantùm cis multis annotavi ¶ Sed hoc effe non poteft. Primò quidem, quia, fi forma fubftantialis panis remaneret, nihil de pane conver- APPENDIX. teretur in corpus Chrifti, nifi fola ma- EX articulo habes Utilitas primò: quomodò pro Eccl. teria, & ita fequeretur, quòd non con- per rationem interimas S. Dei. verteretur in corpus Chrifti totum, fed hærefes prænarratas in in ejus materiam, quod repugnat for- articul. 2. appen. In mæ facramenti, qua dicitur hoc est fubftantia enim panis corpus meum. Secundò, quia, fi forma materia panis, fed & fubftantialis panis remaneret, aut re- forma fubftantialis ejus, maneret in materia, aut à materia fepa- Verùm (ut aliàs pro lorata. Primum autem effe non poteft, mus) ideò S. Doctor aquia, fi remaneret in materia panis liquos articulos, jam virtualiter in aliis tratunc tota fubftantia panis remaneret &tatos, ac determinaquod eft contra prædicta. * In alia autos, noviter pofteà in tem materia remanere non poffet: quia fpeciali mover propter propria forma non eft, nifi in propria fpeciales de illis aliomateria;fi autem remaneret à materia fe- rum opiniones, vel difparata, jam effet forma intelligibilis atu, & etiam intelligens, nam omnes forme à materia feparatæ funt tales. Tertiò effet inconveniens huic facramento: nam accidentia panis in hoc facramento remanent,ut fub eis videatur cor- fe 13.cap.4.&cano, 2. pus Chrifti: non autem fub propria fpecie, ficut fupradictum eft .* Et ideò dicendum eft, quòd forma fubStantialis panis non remanet . poffet effe facta: fi de ratione totius eft non folùm materia,fed etiam fub ftantialis forma Idem ergo eft dicere, tunc coverfionem fieri totius quod eft dicere, tunc ne- duci ranæ, & ferpentes; talem enim for- thematizare fimul contrarium hujus fecundi. ¶Ad fecundum dicendum, quòd aniItem ab codem concilio ma eft forma corporis, dans ei totum a. deeft ibidem capit. quinto, ordinem effe perfecti, f. *effe, & effe corcanone fexto. Latriæ fiquidem cultum, qui poreum, & effe animatum, & fic de aliis: vero Deo debetur, fan- convertitur igitur forma panis d in for&tiffimo Euchariftia fa- mam corporis Chrifti, fecundum quòd cramento exhibendum dat effe corporeum, non autem, fecundú 1.5772 446 effe,utrobique decernit. Tali autem venerationi quòd dat effe animatum tali anima. hujus facramenti contrariaretur (ut patet ar siculo fecundo, corp.) fi aliqua fubftantia effet ibi, quæ non pofset adorari adoratione latriæ. Quod utique tunc efset; fi forma fubftantialis, SUPER QU. LXXV. CONCL. Converfio hæc art. 4. prædiSupartic3 act cft inftantanea. corp.& in 2.6s.cor. hac converfione & ter ARTICULUS quæ procul dubio aliqua fubftantia eft, poft confecratione in facra mento ipfo remaneret. tionum panis quædam confequuntur ipfu Pro codem igitur acciratione accidentium, ficut immutare fen- piendum eft hoc, fcilicet: Euchariftiae facrafum, & tales operationes inveniuntur in mentum eft cultu latric fpeciebus panis poft confecratione pro- adorandum, & illud pter* ipfa accidentia,quæ remanent: que- fcilicet,neque materia, ali dam autem operationes confequuntur neque fubftantialis for vel ratione materiæ, ficut, quòd manent in hoc facrama panis, & vini repanem, convertat ur in aliquid, vel ratione/for- mento.Anathematiími mæ fubftantialis, ficut eft operatio con- ergo contra negantes fequens fpeciem ejus, puta, quòd con- cointelliguntur de nefirmat cor hominis: & tales operationes ceffitate efse etiam coinveniuntur in hoc facramento, non pro- tra ponentes, aut materiam pter formá, vel materiam, quæ remaaut fubftantialem formam panis, neat: fed, quia miraculosè conferuntur feu vini remanere in 4.77.4.1.5. ipfis accidentibus,ut infrà dicetur .* facramento illo. Quæ & omnia clara funt. Ter adorationem talem Utrum ista con verfio fiat in instanti . D SEPTIMUM fic proceditur. fit fucceffiva. In hac enim. converfione priùs eft fubftantia panis, & f.978.art. PROB. Quia in pofteà fubftantia corporis Chrifti. non 4.1. minus mutationis non ergo utrunque eft in eodem inftanti, fed q1 art. 3. fufcipit magis, neque in duobus inftantibus: fed inter quælibet 3.4. 2. per minus, & non eft ali- duo inftantia eft tempus medium. ergo 10. E: 4. quod fubjectum, quod contra e. fucceffivè præparetur,& oportet, quòd hec converfio fiat fecun cor. art. Lib. 4. c. virtus agentis eft infini- dum fucceffionem temporis, quod eft in- 40 ta,ut de his tribus medi- ter ultimum inftans, quo ibi eft panis, & is fingillati, tùm in uni- primum inftans, quo ibi eft corpus verfali ftando, tùm ad Chrifti. fpeciale hoc applicado, declaratur in tex. 2. Prætereà. In omni converfione eft 1. DE CONCLUSIO- fieri, & factum effe: fed hæc duo non sút NE PRIMA. In duo fimul : quia, quod fit, non eft, quod aubus inftantibus. R. Vel in duobus, quorum u- tem factum eft, jam cft. ergo in hac connum cft tempus, aliud verfione eft prius, & pofterius, & ita oautem eft inftans. S. Tuc portet, quòd non fit instantanea, fed fuc eft, quòd hæc converfio, 3. Prætereà. Ambrof.* dicit in lib. de ficut dictum eft, perfici facr. quòd iftud facramentum Christi fers.fariem à bur per verba, &c.ufque mone conficitur : fed fermo Chrifti fuccefgrin.to.4. in finem. Infufficienter ergo concludebatur: fivè profertur. ergo hæc converfio fit inquantum non con- fucceffivè. partes enumerandæ. O numerabantur omnes ¶ SED CONTRA eft, quòd hæc portebat fiquide, fi fuffi converfio perficitur virtute infinita, cucienter procedendu erat, jus eft fubitò operari. fic concludi: Non ergo RESPONDEO dicendum, aliqua utrumq; eft in codem mutatio eft inftantanea triplici ratione. u inftanti; fed vel in duo in mutationibus inftan so 60 bus inftantibus; vel in no quidem modo ex parte formæ, quæ eft, duobus, quorum unum terminus mutationis: fi enim fit aliqua fit tempus, aliud fit in- forma, quæ recipiat magis, & minùs ftans. Quòd fi ita conclufum fuiffet, tunc, refucceffivè acquiritur fubjecto, ficut fajecto ly in duobus infta nitas; & ideò, quia forma fubftantialis sibus, concederetur ly non recipit magis, & minùs, inde eft, 70 in duobus, quorum unu eft tempus, aliud eft in- quòd fubitò fit ejus introductio in mateftans. ria: alio modo ex parte fubjecti, quod II. MINOR, Hæc duo quandoque fucceffivè præparatur ad funon funt fimul, B. Nifi fceptionem formæ, & ideò aqua fucceffitaneis.§.Tunc nihil,&c. vè calefit; quandò verò ipfum fubjectum Nam conclufio articuli eft in ultima difpofitione ad formam, fuhanc mutationem dicit bitò recipit ipfam, ficut diaphanum fubitò illuminatur. Tertio modo ex parte aChrifti fucceffive profer- gentis, quod eft infinitæ virtutis: unde 30 tur.&. Tamen habet ul- ftatim poteft materiam ad formam difpotimum inftans, in quo nere: ficut dicitur Marc. 7. quòd, cùm terminatur. S. Tunc, Chriftus dixiffet, Ephetha, quod eft adaperire, ftatim aperta funt aures hominis, & folutum eft vinculum linguæ ejus . Ex his tribus rationibus hæc converprimò : quomodò fio est inftantanea. Primò quidem, quia per rationem oftendas, fubftantia corporis Chrifti, ad quam ter minatur ifta converfio non fufcipit magis, neque minùs. fecundò, quia in hac convertione non eft aliquod d fubje&tum, quod fucceffivè præparetur:tertiò, quia agitur Dei virtute infinita.. meritò infinu atum effe à fcripturis, & concilio; quòd converfio, quæ fit in Euchariftiæ facrame to, fit in inftanti. A Concilio quidem Flo rentino. Per hoc enim, quod dicit (fuprà artic. 1.2.appen.) quòd ver borum Chrifti à facerdote prolatorum virtute convertitur fubftan gum.contr. & monftra D575. ¶ ADPRIMUM ergo dicendum, q quidam non fimpliciter concedunt, quòd tia panis in corpus, & Resp inter quælibet duo inftantia fit tempus fubftantia vini in fanmedium. Dicunt enim, quòd hoc ha- guine Chrifti, fignifi bet locum in duobus inftantibus, quæ re- fio eft inftantanea. Nă cat: quòd ifta converferuntur ad eundem motum, non autem virtus Chrifti eftinfiniin duobus inftantibus, quæ referuntur ta; cujus eft fubitò ope-, ad diverfa unde inter inftans, quod rari (ut dicitur in armenfurat finem quietis, & aliud inftans, tur in corp. ex Mar.7.)` quod menfurat principium motus, non A fcripturis autem, taneft tempus medium. quam per locum à fi¶Sed in hoc decipiuntur, quia uni- mili, ut Luc. 1. Ecce ancilla Domini: fiat mi-` tas temporis, & inftantis, vel etiam plu- hi fecundum verbum Reprobat. bujus refp. ralitas eorum non accipitur fccundum tuum. Sicut enim in ulquofcumque motus, fed fecundum pri- timo inftanti prolatiomum motum celi, qui eft menfura omnis unigenitus Deus in utemotus, & quietis. ro B. Virginis carnem nis horum verborum ¶ Et ideò alii hoc concedunt in tem- induit, & homo factus pore, quod menfurat motum dependen- eft; ita in ultimo inftä- 3.refp. tem ex motu cæli, funt autem quidam facramentalium unigeti prolatiōis verborum motus ex motu celi non dependentes,nec niti Dei corpus, & fanab eo menfurati, ficut in prima parte guis per converfionem dictum est de motib. Angelorum. unde toties præmiffam in hoc facramento fiunt: &.par.. inter duo inftantia illis motib. refpondé- horum unum,f. incar 53.4.3. tia non eft tempus medium. tal pro ximo. * L.s.Phy. inftans, in quo eft in facramento corpus Chrifti; in toto au tem tempore præcedente eft ibi fubftantia panis, cujus temporis non eft accipere aliquod inftans † proximè precedens ultimum, quia tempus non componitur ex inftantibus confeà princ,lib. quenter fe habentibus, ut probatur 6. * Phyfic. Et ideò eft quidem dare primum inftans, in quo eft corpus Chrifti, non eft autem dare d ultimum inftans, in quo fit fubftantia panis, fed eft dare ultimum tempus. Et idem eft in mutationibus natu*Li.s.sex ralibus, ut patet per Philof. in 8. Phyfic." D.743. 71.10.2. 447 1 N corp. duo facit, Primò dicit, tripliciter mutationem effe inftanta Sot.4.f. d. 9. q. 2. art. 8. SUPER QU. LXXV. ART. VIII. CON ONCL. 1. No pot eft,facta confecra tione, dici panis eft 4. d. rr.q. corpus Chrifti. I art. 4. Ad fecundum dicendum, quòd in mutationibus inftan- ¶ Ad tertium dicendum, quòd ifta converfio, ficut * In folu- ARTICULUS neam. Secundò juxta tres modos affignatos concludit,converfionem istam OCTAVU S. Utrum hæc fit falfa: Ex pane fit corpus Christi. DOCTAVUM fic proceditur. Videtur, quòd hæc fit falfa: ex pane fit corpus Christi. Omne enim id , 20 ex quo fit aliquid, fetiam COROLL. Ergo dicitur,quòd fit illud,fed non covertitur: taletid. hec conclufio eft dire- dicimus enim, quòd ex albo fit nigrum, te contra Lutherum & quòd album fit nigrum, &, licèt dicafup. recitatum, art. mus, quòd homo fiat niger, non tamen 2. appen, dicentem, ve- dicimus, quòd ex homine fiat nigrum, ras cíle has propofitiones, fcilicet: panis eft ut patet in i. Phyfic: *fi Phyfic: *fiergo verum eft, corpus Chrifti, vinum quòd ex pane fiat corpus Chrifti, veeft fanguis Chrifti, Vide rum erit dicere, quòd panis fiat corpus Chrifti, quod videtur effe falfum; quia CONCL. 2. Pof- panis eft factus corpus Chrifti, vel et- hac converfione est or- 3. Præt. Omne id, ex quo fit ali- ¶ 4. ¶ SEDCONTRA eft, quod* Ambr. rificatur ratione fubjeti, ut pater in tranfmutationibus naturalibus puta dicendo ; Album erit nigrum : Album fiet nigrum. funt, fecundum quandam fimilitudinem concedi hæ propofitiones: Panis fit corpus Chrifti: panis erit corpus Chrifti: De pane fit corpus Chrifti. CONCL. 6. Pof tione naturali in duobus, licèt non fimi- Et ex his poteft accipi, qualiter verò in creatione unum extremorum ¶ RESPONDEO dicendum, quòd tur. ut in prob. concl. 3.4. &. dictum eft, tamen in hac converfiomilitudo hujus. Nam, quamvis accidentia utrobique reperta non fint fubjectum, neque que corporis Chrifti, fubftantiæ panis, neficut è contrario contingit in mutationibus naturalibus: ubi idem, &tum,& albe dinis priùs, puta paries eft fubje& negredinis pofterius: tamen accidentia ipfa funt verè aliquod commune utrobique, fcilicet & ante, & poft ne manet quædam fi converfionem facra mentalem hane. Hac conveniunt cum illo mino mutationis, par ¶ Rursùs, quia hujus converfionis Omne extremum, & fubje ly ex pane, quod ponitur in fecunda conclufione articuli, folummodò importat unum, f. extremum : ut dicamus. Ex pane fit corpus Chrifti,ideft poft hoc extremum,quod eft panis, advenit per tranfubftantiationem corpus Chrifti. Et hoc tandem redit in idipfum, quod dicebatur in ejufde conclufionis probatione, fcilicet,quòd ly ex dicit ordinem. II. "MAJOR. Fieri terminatur ad effe, vel ad factum effe. R. Quoniam in ly fieri importantur duo fcilicet extremum, & fubjectum. §. Ut, quia fic fit album ex nigro: ideò' fo 10 verificatur pofteà, & liter in creatione, quia nullum eft subjequòd albu priùs nunc &tum,non dicitur, quòd unum extremum eft nigrum, & quòd album factum eft nigrum. poffit effe aliud, ficut, quòd non ens pofTunc nihil, &c. Nam fit eße ens, vel, quòd panis poffit effe corin ly fieri, quoniam di- pus Christi, & eadem ratione non poteft Chris; Ex pane fit corpus propriè dici, quòd de non ente fiat ens, citur. lummodò unum, f. ex- vel quòd de pane fiat corpus Chrifti, quia tremum. Vide ad pri- hæc præpofitio, DE, defignat caulam mum, & ibi annotata: confubftantialem, quæ quidem confubquoniam textus & hic, & illic intendunt idem ftantialitas extremorum in tranfmutatioIII. "MINOR. Hac vi- nibus naturalibus attenditur penes condetur falfa, panis cover venientiam in fubje&to, & fimili ratione situr in corpus Chrifti non conceditur, quòd panis erit corpus B. Negatur. §.immò eft veriffima, tu ex cóciliis, Chrifti, vel quòd fiat corpus Chrifti, ficut tùm ex art. 4. &c. Ad neque conceditur in creatione,quòd non probationem refponde- ens erit ens, vel quòd non ens fiat ens: quia tur: quòd non probat hic modus loquendi verificatur in tranfidem judicium facien- mutationib. naturalibus ratione fubjecti: dum, quoad verbum puta, cùm dicimus cùm dicimus, quòd album fit ni- 30 converfionis, de crea negatum. Non enim eft tioné mundi, & de hoc grum, vel album erit nigrum. facramento (ut putat ¶ Quia tamen in hoc facramento, faargumentum)quòd,fic- &ta converfione,aliquid idem manet, fciut converfio non datur licet accidentia panis, ut fuprà dictum *ar. 5. bu. ibi, dicendo: Non ens Jasqueft. convertitur in ens, ita est,*fecundum quandam fimilitudinem quare non cadat nomen non longè multùm à 20 40 non detur hic, dicendo. aliqua harum locutionum poffunt concePanis covertitur in cor- di, fcilicet,quòd panis fit corpus Christi, pus Christi. Cæterùm, vel panis erit corpus Chrifti, vel de pane fit converfionis in creatio- corpus Christi, ut nomine panis non inne, & quare cadat in telligatur fubftantia panis, fed in univerpropofito ifto de facra- fali hoc, quod fub fpeciebus panis contimenta; vide textú corp. netur, fub quibus priùs continetur fubprincipio. Decipieba- ftantia panis, & pofteà corpus Chrifti. tur ergo argumentum ¶AD PRIMUM ergo dicendum, in hoc fundamento fuo, quòd illud, ex quo aliquid fit, quandoquia,f. putabat, quòd nome converfionis pof. que quidem importat fimul fubjectum cu fet minùs dari in co, uno extremorum tranfmutationis: ficut, so quod eft miraculofius, cùm dicitur ; ex albo fit nigrum, & fic etifeu difficilius: quàm in am dici poteft: hoc fit illud, ideft, album raculofum, feu tàm dif- fit nigrum: quandoque verò importat foficile. Majoritas enim, lum oppofitum, vel extremum, ficut, co,quod no eft tàm mi vel minoritas miracu li, feu difficultatis, non eft vera caufa hujus,fcilicet, quòd detur, vel non detur ibi converfio difficilior, quàm in creatione, &c. ut ibid. Sed vera hujus caufa eft illa quæ habetur ex tex. corp. nunc citato, qui etiam intelligitur citari in fine præfentis textus per ly ficut dictum eft. Porrò ad meliorem intellectum textus ly de quibus in fequentibus a- 60 getur. vide q.77.78.ar. fuis. IV. MAJOR, Illud, ex quo fit aliquid, poteft effe illud.B. Si in illa factione fit fubjectum. §. Nam potentia pertinet ad fubjectum. Tunc nihil, QUÆ STIO &c. In hac enim converfione non eft accipere fubjectum (ut in probation, concluf. 3. 4. & s. dictum eft) & ideò non conceditur, &c. ut in text. APPENDIX. EX artic. habes primò : quomodò per rationem interimas hærefes Utilis cùm dicitur: ex mane fit dies, & fic non hæc, fcilicet:Ex pane fit tur, tialis panis non manet: pro hære Ad fecundum dicendum, quòd illud, ex quo fit aliquid, quandoque erit Secundò habes:quomoillud propter fubjectum, quod importa- dò per ratione oftendas, & ideò, cùm hujus converfionis nó illas meritò damnaria fit aliquod subjectum, non eft fimilis conciliis, &c. ibi relatis. Per hoc enim, quòd hic, fcilicet ex pane fit corpus Chrifti, importatur ordo terminorum, ratio. a ¶ Ad tertium dicendum, quòd, licèt in hac converfione fint plura difficiliora, quàm in creatione, in qua hoc folum dif.& extremum fine fubjecto (ut declaravit pro ficile eft, quòd aliquid fit ex nihilo,quod bat.concl.z. 3) conftat, tamen pertinet ad proprium modum quòd reprobantur jure productionis primæ caufæ, quæ nihil oppofita iftorum triü: quod utique ab ipfis coliud præfupponit: fed in hac converfione ciliis fit: dùm in fenfu non folùm eft difficile, quòd hoc totum proferunt propofitione convertitur in illud totum, ita, quòd ni- hanc,f. Ex pane fit corhil prioris remaneat (quod non pertinet pus Chrifti. Nam, fi ad communem modum productionis ali- in ly tranfubftantiatis cujus caufæ) fed etiam habet hoc diffici- pane in corpus, & vino le, quòd accidentia remaneant, in fanguinem, penetrefubftantia, & multa alia, de quibus per hæc verba fignifica- "Q.. turut decet videmus in fequentib. agetur:* tamen verbum ri & ordinem terminoconverfionis recipitur in hoc facramen- rum, fcilicet, quòd poft to, non autem in creatione, ficut dictum eft. * tum id, quod importat tranfubftantiatio art. 4.) quomodò poteft vel intelligi, quòd aliquid prioris, tanquam fubjectum pofterioris, remaneat? Patet ergo, fingulis verborum concilii præmiffi confideratis, quòd ipfum dicendo ly tranfubftantiasis pane in corpus, & vi, in fanguinem, dixit fententialiter hoc,fcilicet: Ex pane verè, & proprie fit corpus Chrifti, & ex vino verè, & propriè fit fanguis ejufdem. Tertio vides quomodò ex iis benè penfatis, & applicatis doctrina præfens Angel. &c. ex his, &c. Tertiò affignat fecundam regulam, quare aliquæ propofitiones non verificentur, ibi: Rursus, &c. Quartò ponendo tertiam regulam oftendit, quomodò poffunt falvari aliquæ propofitiones, ibi: Quia tamen &c. SEP TUA GESI MAS E XT A. liter conjungitur deitas, corpus, atque anima, ut declaratur in,& ex, ad primum. NOT. Ideò in text. quòd panis, & vinum non poffunt con" corp. non probatur ex- verti neque in divinitatem Chrifti, neplicitè conclufio,fed folùm declarantur duo que in ejus animam. Cùm ergo Chriftus modi ad illam facientes exiftat ex tribus fubftantiis, fcilicet divi(ut patet ibi) quia non nitate, anima, & corpore, ut fuprà habiindiget alia nova pro- tum eft, * videtur, quòd totus Chriftus ar. 1. & id, quod impli- non fit fub hoc facramento 2. Præt. Chriftus eft in hoc facra *q75.4. batione à dicta in 9.75. citè in modis ipfis de candum abundè in re maliter, fecundü quòd 10 reali concomitantia co- mento, fecundum quòd competit refetinetur, erat mox expli- &tioni fidelium, quæ in cibo, & potu con*1.74.4.1, fponfionibus ad argu- fiftit, ficut fuprà dictum eft:* fed Domimenta. Ut tamen o- nus dicit Joan. 6. Caro mea verè eft cibus, mnia patefierent for fanguis meus verè est potus. ergo forequirit libri titulus, fci- lùm caro, & fanguis Chrifti continentur licet Elucidationes for- in hoc facramento: funt autem multæ males, ideò nos proba aliæ partes corporis Chrifti: puta nervi, 20 tionem præmiffam verbatim explicuimus in offa, & alia hujufmodi. non ergo totus loco ipfo. Id,quod & a- Chriftus continetur fub hoc facramenlibi, quandò expediens to. vifum eft, pro fervando 3. Prætereà. Corpus majoris quanlibri titulo, fecimus, vel fuppledo fubintellecta, titatis non poteft totum contineri fub vel intermifcendo glof. minoris quantitatis menfura: fed menfufas ad in textu explica ra panis, & vini confecrati eft multò mita, vel,&c. Hæc,tanquã univerfalia quædã, annor, quàm propria menfura corporis notaffe volui: nequan- Chrifti. non poteft ergo effe, quòd todò tu aut nunc,aut aliàs tus Chriftus fub hoc facramento contide proceffu noftro in expofitionibus hujufmodi plus,qua oportet, neatur. ¶SEDCONTRA eft, quod Ambrof. mireris, quafi quòd tex-* dicit in lib. de Offic. In illo facramento tum fancti Doctoris no Chriftus est. *Refertur fideliter,quod abfit,obde confec. RESPONDEO dicendum, quòd ofervaverimus fed adi.2 c.ante benedictio- liquid nos de noftro pro mninò neceffe eft confiteri fecundum fidem nem, &c. textu inferere volueri- catholicam, quòd totus Chriftus fit in hoc In facra- mus. Quod profectò vi- facramento. mento. tiofum effet. habetur de bis,qui my 9. 1. DE MAJORI Esse tex, declaratur. ¶Sciendum tamen, quòd aliquid ChriBerlis ini- in hoc facraméto. B. Ex fti eft in hoc facramento dupliciter. Uno tiantur. c. vi facramenti. S. Tunc, modo, quafi ex vi facramenti. alio modo ex &c. Licèt enim nec di- naturali concomitantia. Ex vi quidem vinitas, nec anima sint in hoc facraméto ex vi facramenti eft fub fpeciebus hujus facrafacramenti,ut arguitur, menti id,in quod directè convertitur fubtamen hic funt ex reali ftantia panis, & vini præexiftens: prout concomitantia, ut in fignificatur per verba formæ,quæ funt efII. EXJOAN. 6. Ca- fectiva in hoc facramento, ficut & in cæTo mea. B. ideft, Corpus teris, puta, cùm dicitur: hoc est corpus meum. §. Utitur tamen Dominus hic nomine meum, vel: hic est fanguis meus. Ex natucarnis: quia in loquen- rali autem concomitantia eft in hoc fado condefcendit cofue- cramento illud, quod realiter eft conjuntudini humanæ: & ca- &tum ei, in quod prædicta converfio ter10 fecundum confuetu minatur: fi enim aliqua duo funt reatur effe, &c. ut in tex. liter conjuncta,ubicumque eft unum reaTunc nihil, &c. ut pa- liter, oportet & aliud effe. Sola enim opetet de fe, & in tex. III. MAJOR. Corpus funt conjuncta. ratione animæ difcernuntur, quæ realiter majoris quantitatis nõ poteft totum contineri AD PRIMUM ergo dicendum, fub minoris quantitatis quòd, quia converfio panis, & vini non menfura.B. Nifi corpus illud ibi cötineatur folu terminatur ad divinitatem, vel animam per modů fubftãtiæ. §. Chrifti, confequens eft, quòd divinitas, Propria namque totali vel anima Chrifti non fit in hoc facratas jubftantia contine. mento ex vi facramenti, fed ex reali contur indifferenter,&c.ut comitantia: quia enim divinitas corpus in tex. Vide ar. 3. cor. quid fit ly per modum affumptum numquam depofuit,ubicumfubftantia,& ly per mo dinem humanam vide 40 enim noftra, tefte B. Aug. eft tota in toto corpore, & tota in qualibet parte corporis, & ita maque eft corpus Chrifti, neceffe eft, & ejus gna in folo digito, ficdivinitatem effe, & ideò in hoc facramen- ut in toto corpore, & to neceffe eft, effe divinitatem Chrifti, infantis, ficut in cotita magna in corpore concomitantem ejus corpus. Unde in pore gigantis. Nec proSymbolo Ephefino* legitur: Participes pter corporis augmenefficimur corporis, & fanguinis Christi, nem,feu alicujus mem in con. Enon ut communem carne percipietes, nec ut bri truncationem, ipfa phin cviri fanctificati, & verbo conjuncti fecun- anima augetur, vel mi- pift.ad Ne dum dignitatis unitatem, fed verè vivifica- nuitur, vel truncatur, med illus. tricem,& ipfius Verbi propriam faltam. ut dictum eft, tota in de conje.d. fed remanens femper, refertur Anima verò realiter feparata fuit à cor- toto, & tota in quali- 2 c.necepore, ut fuprà dictú eft, & ideò, fi in illo bet parte, nec excedit, faria. triduo mortis fuiffet hoc facramentum nec exceditur. 11.3.4. tàm longa, lata & celebratum, non fuiffet ibi anima Chri- groffa turris compre fti nec ex vi facramenti, nec ex reali con- henditur realiter,fecuncomitantia, fed, quia Chriftus refurgens dum fuam fpeciem intentionalem, tota in ex mortuis jam non moritur, ut dicitur tàm parvo oculo. ARom. 6. anima ejus femper eft realiter lioquin, fi hoc non efcorpori ejus unita, & ideò in hoc facra- fet verum, homo non mento corpus quidem Chrifti eft ex vi fa- poffet per afpectum de cramenti, anima autem Chrifti ex reali ipfius turris longitudine, latitudine, & groffitie judicare, quod tamen eft falfum,ut patet, quoniam folo vifus afpectu poteft fieri multotiens vera eftima concomitantia . Item ¶ Ad fecundum dicendum, quòd ex vi facramenti fub hoc facramento conti3o netur, quantum ad fpecies panis, non folùm caro, fed totum corpus Chrifti, fci- tio de quantitate menlicet offa, nervi,& alia hujufmodi. Et hoc furæ turris, vel alterius rei. Sic quoque apparet ex forma hujus facramenti, in poteft dici de uno qua non dicitur, hæc eft caro mea, fed: monte, de Sole, Luboc est corpus meum. Et ideò, cùm Domi- na, fphæra coelorum, nus dixit Joann. 6. Caro mea verè est ci- de omnibus talib. quorum quantitas, cùm fit bus, caro ponitur ibi pro toto corpore, quafi immenfa, nihiloquia fecundum cófuetudinem humanam minùs recipitur, & cavidetur effe magis manducationi accom- pitur ab oculo tam parmodata, prout, fcilicet, homines carnivo. Si ergo hoc de turri, monte, &c. illudque bus animalium vefcuntur communi- de anima non poteft ter, non autem offibus, vel aliis hujuf- homo perfectè intellimodi. gere quamvis fit in ¶ Ad tertium dicendum, quòd (ficut & tàm feipfo, & de feipfo, Philofophi fuprà dictum eft *) facta converfione panis infideles, quàm doin corpus Chrifti, vel vini in fanguinem, &tores catholici so accidentia utriufque manent. Ex quo pa- affirment. Quid mitet, quòd dimenfiones panis, vel vini non rum, fi totam corpoconvertuntur in dimenfiones corporis ris Chrifti quantitatem Chrifti, fed fubftantia in fubftantiam, & effe in Euchariftiae fa. fic fubftantia corporis Chrifti, vel fan- riffimum fit, non poffit guinis eft fub hoc facramento ex vi facra- perfectè intelligere?Gramenti, non autem dimenfiones corporis, tias autem Deo, qui vel fanguinis Chrifti: unde patet, quòd iftud, & alia hujufmonon præcepit nobis: ut corpus Chrifti eft in hoc facramento per di de hoc diviniffimo modum fubftantiæ, & non per modum facramento mirabilia quantitatis. Propria autem totalitas fub- perfectè intelligamus: fed ut ca fideliter,firmiftantiæ continetur indifferenter in parva, terque credamus. vel magna quantitate, ficut tota natura aeris in magno, vel parvo aere, & tota natura hominis in magno, parvo mine. unde & tota fubftantia corporis, & fanguinis Chrifti continetur in hoc facramento poft confecrationem, ficut ante confecrationem continebatur ibi tota fubftantia panis, & vini. 60 70 du quatitatis. Tuc nihil,&c. Nã corpus Chrifti eft in Euchariftiæ facraméto ¶ NOT. 1. Ad hujus textus intelligentiam debemus recolere id,quod *995.8.5. dere intendebat, quandò dixit in 2.2. q. 1. art. 8. ad fextum. Quòd in facramento Euchariftiæ miraculosè corpus Chrifti contineatur, concluditur fub omnipotentia Dei; ficut & alia miracula. Ac fi apertiùs explicando ipfam regulam ad propofitum iftud nostrum dixiffet. In difficultatibus intelligendis, quæcumque tibi occurrerint, circa veritatem ab ecclefia catholica prædicatam de facramento Euchariftiae, hoc unum in primis, & fuper omnia vigilantiffimè femper obfervato: quòd, fcilicet, ad omnipotentiam Dei recurras. Hoc tibi fit fcopus: hic fige pedem: in his omnibus omnipotentia Dei fit tuæ animæ anchora tuta Optimum eft nos omnipotentiæ hujus circumfpectione in mirabilibus cunctis tanti facramenti ftabilire cor: fcientes pro certo, quòd plus in infinitum poteft Deus in operando; quàm intellectus five humanus, five Angelicus in apprehendendo. Quod quidem Archangelus Gabriel fubtiliter, atque veraciter docuit per hoc: quòd, quandò agebatur de myfterii facri omnem intellectum creatum fuperexcedentis cognofcenda inquifitione, quafi per conclufionem univerfa concludendo dixit. Non erit impoffibile apud Deum omne verbum, Luc. 1. hoc eft, plus poteft Deus in operando tantum myfterium, & à fimili, feu à fortiori, quæcumque alia, quàm poffit intellectus quilibet creatus in apprehendendo. NOT. 3. Cæterùm tradere illam de omnipotentia regulam, 2.2. ju |