enim manifeftè implicatur in eis cötradictio. Secunda auté pars,f.& vítada, &c. probatur: Quia pofitio ipfa contrariatur & formæ facramenti hujus, & adorationi latrię exhibe craměti fumptione à je dæ facraméto huic,& ri- & vinum bibere, conjugavit eis Deus divitui Ecclefiæ de hujus fa- nitatem, & fecit ea corpus,& fanguinem junís, ut de his tribus fuum: & ita panis communicationis non mediis declaratur in tex. panis fimplex eft, fed unitus divinitati; fed à ly fecundò, quia hac pofitio contrariatur, &c. conjugatio eft rerum actu exiftentium. ufque in finem,` ergo panis, & vinum fimul funt in hoc 1. MINOR: Conjuga- facramento cum corpore, & fanguine tio eft rerum actu exi- Chrifti, ftentium. R. Non tamen 12. Prætereà. Inter Ecclefiæ facraactu remanentium,poftquam ex una eft facta menta debet effe conformitas : fed in aliis alia. §. ut patet ex ter- facramentis fubftantia materiæ manet, minis. Vide probatio- ficut in baptifmo fubftantia aquæ, & in nem prime partis con- confirmatione fubftantia chrifmatis. erclufionis, Tunc, &c, Nam fic res fe habet in go & in hoc facramento fubftantia panis, propofito veri sefus Da- & vini manet. mafceni, Deus .n.con jugavit divinitate fu, fumuntur in hoc facramento, in quan་ 3. Prætereà. Panis, & vinum afideft, divinam virtu tem, &c. ut in textu. tum fignificant ecclefiafticam unitatem: MAJOR. Inter Ecclefiæ facramenta de Prout unus panis fit ex multis granis, & bet effe conformitas. . unum vinum ex multis racemis, ut AuPro quanto res patitur. guftinus dicit in lib. de fymbolo: fed hoc Traft. 6. S. Tunc nihil,&c. Nam, pertinet ad ipfam fubftantiam panis, & in J. in quòd talis conformitas, vini. ergo fubftantia panis, & vini rema ter med. qualis adducitur ab fin. 10.9. gumento, fit inter Ec- net in hoc facramento. clefiæ facramenta, res ¶ SED CONTRA eft, quod Ambr.* * Golligi. ipfa non compatitur. dicit in lib. de facramentis. Licèt figura tur ex b. Ratio eft: quia in aliis 4.6.4.& facramentis non eft ipfe, panis, & vini videatur, tamen nihil aliud, quàm caro Christi, & fanguis poft confesom. 4. III. DE MINORI, crationem credenda funt. fertur de Ad ipfam fubftantiam confecr. di, 3.c.Omnia panis, & vini. R. Vel 6.c.1. &c. ut in tex. ar RESPONDEO dicendum, quòd ad fpecies panis, & vini. quidam pofuerunt, poft confecrationem S. Nam per accidentia fubftantiam panis, & vini in hoc facracognofcitur ratio fub- mento remanere Species enim, feu acci non mancat, ftantiæ, Tunc nihil,&c. ¶ Sed hæc pofitio ftare non poteft.Pridentia panis, & vini re- mò quidem, quia per hanc pofitionem manent in hoc facrame- tollitur veritas hujus facramenti,ad quam to, q.77. ar, 1. & ideò pertinet, ut verum corpus Chrifti in hoc hæ fufficiunt ad illam, facramento exiftat, quod quidem ibi non quæ in majori ponitur, fignificationem ; etiam eft ante confecrationem: non autem aliquod fubftantia panis,& quid poteft effe alicubi, ubi priùs non vini poft cofecrationem erat, nifi, vel per loci mutationem, vel per alterius converfionem in ipfum, ficut APPENDIX. in domo aliqua de novo incipit effe ignis, Util,pros. Erticulo habes aut quia illuc defertur, aut quia ibi geper rationem interimas neratur: manifeftum eft autem, quòd herefes Joanis Uvicleff, corpus Chrifti non incipit effe in hoc faut refertur in Cöcil. Con- cramento per motum localem. Primò ftantienfi feff. 8. dicen- quidem, quia fequeretur, quòd definetis: quòd in facramento altaris remanet fubftan- ret effe in cœlo, non enim, quod localitia materialis panis, & ter movetur, pervenit de novo ad alivini. Et Lutheri dicen Eccl. primò quomodò 10 modò panis porrectus difcipulis exiftente corpore Chrifti localiter in alio loco, puta ad menfam recumbendo, fit corpus Chrifti ; & vinum, exiftente fanguine Chrifti locaquem locum, nifi deferat priorem. Se- liter in alio loco, puta cundò, quia omne corpus localiter mo- in corpore ejus recumbente ad menfam, sit tum pertranfit omnia media, quod hic fanguis ipfius. Nunc audici non poteft. Tertiò, quia impoffibi- tem, ideft pofita träfuble eft, quòd unus motus ejufdem corpo- ftantiatione ab Euangeris localiter moti terminetur fimul ad di- lecta, & panis in corpus verfa loca; cùm tamen in pluribus locis Domini, & viniin fancorpus Chrifti fub hoc facramento fi- guinem ejus, non eft mul effe incipiat, & ideò relinquitur impoffibile intelligere verum effe ly Hoc eft quòd non poffit aliter corpus Chrifti incipere effe de novo in hoc facramento, nifi corpus meum, & ly Hic eft fanguis meus; etiam per converfionem fubftantiæ panis in dùm Chriftus actu locaipfum, quod autem convertitur in ali- liter effet ad menfam recumbens. Non .n. imquid, facta converfione non manet; un- plicatur illa contradictio 20 de relinquitur, quòd falva veritate hujus in hoc intellectu, f. quòd facramenti fubftantia panis poft confe- Corpus Chrifti fit locacrationem remanere non poffit. ¶ Secundò, quia hæc pofitio contrariatur formæ hujus facramenti, in qua dicitur: Hoc eft corpus meum, quod non effet verum, fi fubftantia panis ibi remaneret: numquam enim fubftantia panis eft corpus Chrifti, fed potiùs effet dicen30 dum; Hic eft corpus meum. 40 so 60 70 tis: in Euchariftia poft confecrationem remanere panem, & vinum: nihilominùs veras effe has propofitiones: Panis eft corpus Chrifti, vinum eft Janguis Chrifti; Nulla enim, inquit, tranfubftantiationis mentionem fecerunt Euangelifta. Et Carloftadii dicentis: in Euchariftia poft confecrationem fubftantiam panis, & vini remanere. Et Adessenariorum ; ex quibus alii dicunt, quòd corpus Domini eft cum pane; alii, quòd in pane; alii, quòd circa panem, alii, quòd fub pane, ut Pillulæ in ovo reconditæ, &farina fub Paftillo. Unde etiam hi hæretici ultimi vocantur Paftillarii. Secundò habes: quomodò per rationem oftendas, has meritò damnari à Concilio Lateran, fub Innocentio III, ut patet ar. 1. appen. Impoffibile enim cùm fit, rem tranfubftantiatam in aliud remanere in feipfa, conftat manifeftè: quòd, dùm Concilium illud explicitè dicit, ly tranfubftantiatis pane in corpus, & vino in fanguinem,fimul neceffariò dicit implicitè, quod fubftantia panis, & vini materialis nec remanet, nec remanere pot eft, Mentitur verò non minùs impudentiffimè, quàm imprudentiffimè Lutherus, dicendo; quòd nullam transubstantiationis mentionem fecerint Euangelifta: quoniam implicitam ipfius mentionem & fecerunt, & neceffariò fecerunt. Per hoc fiquidem, quòd afferunt ; Chriftum acceptis, & benedictis pane, & vino dixifle: Hoc eft corpus meum, & Hic eft fanguis meus: per hoc, inquam, affertum fimul de neceffitate virtualiter afferunt; quòd ibi, f. inter panem, & corpus Chrifti, inter vinum, & fanguinem 80 Chrifti, fuit tranfubftantiatio. Alioquin intelligibile effe non poffet ; quo ¶ Quartò, quia contrariatur ritui ecclefiæ, fecundum quem poft corporalem cibum non licet fumere corpus Chrifti, cùm tamen post unam hoftiam confecratam liceat fumere aliam, unde hac pofitio vitanda eft, tanquam hæretica. AD PRIMUM ergo dicendum quòd Deus conjugavit divinitatem fua, ideft divinam virtutem, pani, & vino; non, ut remaneant in hoc facramento, fed ut faciat inde corpus, & fanguinem fuum. Ad fecundum dicendum, quòd in aliis facramentis non eft ipfe Chriftus realiter, ficut in hoc facramento, & ideò in aliis facramentis manet fubftantia materiæ, non autem in ifto. * caliter ibi eft, fit, vel etiam poffit effe in aliquo alio loco localiter, quòd incipiat alibi effe per motum localem, & per confequens, quòd propriis fuis dimenfionibus loco illi de novo acquifito commensuretur, ut patet in rex. cor.' principio ufque ad ly impoffibile, quòd unus motus ejufdem corporis tur fimul ad diversa loca. Cæterùm in co,quod addit Lutherus, f.quòd, remanentibus pane, & vino, veræ funt hæ propofitiones: Panis eft corpus Chrifti vinum eft fanguis Chrifti, demonftrat: fe aur loqui hìc per tropos;id, quod flagitiofiffimum eft, ar. 1. app. ex Concil. Triden, aut effe de numero infenfa-9. 77. ar. localiter moti termine , ¶ Ad tertium dicendum, quòd fpecies, quæ remanent in hoc facramento, ut infrà dicetur, fufficiunt ad fignificationem hujus facramenti: nam per acci- torum illorum; qui fe- 3.& 4. dentia cognofcitur ratio fubftantiæ. cundum Philof. in Mctaphyf. oppofita primo primorum principiorum poffunt ore proferre, licèt corde concipere non poffint. Inconceptibilia enim funt & hæc: ficut & illa, Panis eft corpus Chrifti, vinum eft fanguis Chrifti, nisi transubstantiatione data, ut fuprà, de Euangeliftis loquendo, diximus. In Luthero igitur uno, tanquam in exemplo, vide: fi non omnia hæreticorum phantafiata dogmata funt, & monftra; &, ut ait Concilium Nicænum 2, can. 9. puerilia, ludibria, furiofaque dicta, ac fcripta. Item meritò damnari à Concil, Flor, in conftitut. fuper uni. Armenor. dicente: Ipforum verborum virtute fubstantia panis in corpus Chrifti, & fubftantia vini in fanguinem convertuntur. Hæc ibi. Difcurre hinc, ut fuprà, ad propofitum : & apertè cognofces, quòd Concilium hoc in illo à fe explicato fidei dogmate fubintellexit neceffariò & hoc aliud, f. fubftantia materialis panis, & vini non remanet. Ad virtutem enim illorum verborum, qua virtute converfio illa fit, confequitur de infallibili neceffitate: quòd panis, & vini fubftantia poft confecrationem nec remaneat, nec remanere poffit: immò nec fingi,nifi apud infenfatos, terminorumque penitùs ignaros quòd remaneat. Item meritò damnari à Concilio Tridentino feff. 13. canon. 2. Si quis dixerit : in facrofanéto Euchariftia facramento remanere fubftantiam panis, & vini una cum corpore, fanguine Domini noftri Jefu Chrifti: anathema fit. Hæc ibi, Item à D. Ambrofio: ut in argum. cont. Tertiò vides: quomodò ex iis benè penfatis, & applicatis doctrina præfens Angelica viciffim declaretur, atque confirmetur. , Commentaria Cardinalis Cajetani. In corpore duo facit: primò recitat opinionem affirmativam,fecun do reprobat cam, pluribus rationibus, per hoc concludendo negativam:&, Num, quod de novo alicubi effe incipit, ibi incipiat effe vel per loci & Object.. guitur, Primò à Durando: quia Deus poffet creare novum cœlum fupra Secundò ab utroque: quia Deus poffet facere, corpus fuum effe prefens utriufq. facramento altaris fimul cu fubftantia panis,cũ hoc non implicet contradi&tionem, & tunc corpus Chrifti inciperet effe fub facrameuto abfque motu locali, & abfque converfione alicujus in ipfum. Affumptum probatur à Scoto: quia non eft major repugnantia, corpus Chrifti effe fimul cum fubftantia panis, quàm fub quantitate cjus: quia non magis repugnat fubftantia fubftantiæ, quàm fubftantia quantitati quoad talem fimulta Object.3. Scoti Inftans. dupl.sjufd tem. ¶ Tertiò à Scoto: quia de facto quantitas corporis Chrifti, & anima ejus incipiunt effe in hoc facramento abfque hoc, quòd aliquid convertatur in ipfas. Et, fi gloffetur major, arctando ipfam ad id, quod primò incipit Quarto: Deus poteft facere in creatura aliquid fine eo, quod non eft Quinto arguitur ex alio capite, ex hoc. 1. quòd corpus Chrifti immoQuinta ob, tum poteft fimul effe in diverfis locis localiter. Sed de hoc alias. de qua alib. Circa applicationem verò majoris ad hanc materiam tripliciter arOb.. Dur, guitur. Primò à Durando. Corpus Chrifti effe in facramento, non eft effe contra ap- alicubi, quia non eft effe in loco: malè ergo applicatur illa major de ubi, plicatione & alicubi adeffe in facramento, & falfa eft minor dicens, quòd corpus majoris Chrifti incipit effe, ubi priùs non erat, effendo in facramento. Secundò à Scoto. Genitum effe in loco corrupti eft verum propter Ok.a. Scoti, materiam communem utrique : proptereà enim ignis incipit effe, ubi crat acr converfus in ignem, quia ex materia, quæ fuit aeris, remanente ibidem, & forma ignis, fit compofitum ibidem. În propofito autem, quia non remanet materia panis, non habet locum major, dicens, quòd per converfionem corpus Chrifti eft, ubi erat panis. 3. น. Tertio ab eodem, & Durando, quia aliud eft loqui de converfione Oh, abfolutè, & aliud de converfione in præexiftens. Nam, quod convertitur Arisque in præexiftens, trahitur ad conditiones præexiftentis, & non è contra, ut patet in alimento, & alito : & proptereà hinc fequitur, quòd panis eft, ubi cft corpus Chrifti, & non è converfo. Queft.2. ¶ Num ad prafentiam corporis Chrifti necessaria fiv 40 Ontra perfeitatem, hoc eft, neceffitatem converfionis ad exiftentiam ¶ Primò à Scoto. Per nullam mutationem habetur per fe illud, quod Ob.. Scot. eft aliud, & pofterius fuo per fe termino: fed præfentia corporis Chrifti contra per hic, ideft, in hoc facramento eft quid aliud pofterius corpore Chrifti,quod feitatem. eft proprius terminus tranfubftantiationis. ergo per converfionem panis in corpus Chrifti non habetur per fe hujufmodi præfentia. Secundò, & fupponitur, Deum pofse facere corpus Chrifti præfens hoftiæ, manente fubftantia panis, quod probatur: quia novitas pofterioris non infert novitatem prioris ex 8. Phyf. ubi ponitur motus localis in cœlo fine mutatione fecundum formam abfolutam. Arguitur ergo fic, Sine mutatione fubftantiali poteft efse nova præfentia corporis Chrifti ad panem. ergo oportet dare aliquam mutationem ad hujufmodi præfentiam. ergo hujufmodi præfentia non habetur per converfionem. Et probatur fequela: quia terminus unius rationis,cujufmodi eft præfentia, non propriè per fe eft terminus duarum mutationum diftinétarum fecundum genus. 60 Et, fi dicatur, inquit Scotus, corpus Chrifti poffe efse præfens cum Inftantia fubftantia panis, fine mutatione fubftantiali, tamen nunc de facto fit effertur præfens per fubftantialem mutationem panis in corpus Chrifti, & non & à scoto refutaiur, per aliam: contra: in corpus Chrifti prius factum præfens pani poffet Deus convertere panë: quia non effet magis contradictio tunc,quàm nunc: ergo talis converfio vel non faceret corpus Chrifti præfens, vel fieret præfens, poftquam fuit præfens, & fic eadem præfentia terminaret duas dictas mu- 70 tationes. Deinde extenduntur argumentationes ad hoc, quòd converfio nihil facit ad præfentiam corporis Christi in facramento. Et arguitur primò fic: Deus poffet convertere panem in corpus ChriOb.1.con- fti, ut habens effe in cœlo: quia non eft ibi major contradictio, quàm in tra effica converfione, quæ nunc ponitur : fed tunc non haberetur corpus Chrifti cia cover- fub fpecie panis ex ipfa converfione. ergo nec nunc. fiomis. Ob. 2. 06 3. Secundo. Si panis quantus converteretur in corpus Chrifti quantum, ita, quòd fubftantia in fubftantiam, & quantitas in quantitatem verteretur, tunc corpus Chrifti quantum non haberet ubi circumfcriptivè, quod fuit circumfcriptivè panis quanti, ergo nunc non habet ubi definitivum fubftantiæ panis. Et probatur fequela: quia ita fe habent fubftantiæ, quæ fubfunt quantitatibus ad loca definitivè, ficut fubftantiæ, quantum ad loca circumfcriptivè, ac per hoc, quod facit converfio fubftantiæ in fubftantiam ad ubi definitivè, hoc facit ad ubi circumfcriptivè conversio substantiæ quantæ in fubftantiam quantam. ¶Tertio. Si per converfionem fit terminus ad quem, ubi fuit terminus à quo. ergo modus efsendi utriufque erit fimilis, ille faltem modus, qui poteft effe communis utrique: fed panis erat hic quantitativè, ergo corpus Chrifti erat hic quantitativè, quod eft inconveniens. ¶ Quartò arguit Durandus. Sicut fe habet fubftantia ad substantiam,fic Ob.4. Dur. fe habet quantitas ad quantitatem : fed, fi quantitas panis converteretur in quantitatem corporis Chrifti, non propter hoc quantitas corporis Chri 80 ¶ Ad evidentiam horum præmittendum eft, quòd non eft hic quæftio Notandi de divina (potentia: non enim ad hunc tractatum hæc fpectat quæftio: fed ad R quærimus, quid inftitutus ordo caufarum habeat, Unde, cùm dicitur in Quet litera. Impoffibile eft, &c. non eft fermo de impoffibili, fecundum divinam potentiam abfolute, fed fecundum potentiam ordinatam, fecundum quam attenditur poffibile, vel impoffibile in ecclefiafticis myfteriis. Et hinc multorum argumentorum, quæ adduximus, folutio pendet. Unde ad objecta contra Auctoris propofitionem majorem abfolutè, Refol. Q & univerfaliter intellectam refpondendo dicitur,quòd duo prima argumen- & 10. Job ta,quia equivocant de poffibili,dùm de divina potentia abfolutè loquuntur, 1.61. non militant contra Auctorem. Prima tamen objectio de ultima fphæra præter hoc dupliciter deficit. Primò, quia major literæ manifeftè loquitur de locis præexistentibus : objectio autem erat de novo loco præexiftenti locabili. Secundò deficits quia, fi crearetur alia fphæra,ifta, quæ nunc eft fupre- 2.50.1. ma, propriè loquendo, effet in eodem loco, in quo nunc eft: varietas autem effet de loco imaginario in locum realem, & de loco potentiali in locum actualem: unde, propriè loquendo, non acquireret novum locum, fed novum continens, fermo autem literæ eft de loco novo totaliter, & non fecundum quid. A ¶ Ad tertium verò dicitur, quòd refponfio recitata non eft mala, meliùs tamen diceretur; Nihil immotum poteft effe, ubi priùs non fuit, nifi Sol.ob z. per converfionem in ipfum, aut aliquid fibi realiter conjunctum. Refutatur Et per hoc excluditur prima inftantia Scoti,dicendo,quòd converfio eft propria mutatio afferens præfentiam proprii termini primò, & conjuncto- inftans, 1. rum illi concomitanter: fic enim nulla fit exceptio ab illa majore, fed declaratur, vim converfionis extendere fe ad præfentiam, non folùm proprii termini, fed concomitantium illum. ¶ Ad fecundam autem inftantiam negatur,aliam effe præfentiam ani- Refutetur mæ, & aliam corporis in hoc facramento: eadem enim numero præfentia, infant, a qua corpus Chrifti præfens eft facramento, anima ejus corpus concomitans, denominativè dicitur præfens. Unde falfum eft, efse aliud, & aliud fundamentum præfentiæ in anima, & corpore: ficut etiam anima mea eft in hoc loco,quia corpus meu eft hic, & à corporis præfentia in loco denominatur anima mea præfens, nec oportet ponere aliam propriam in anima mea præfentiam ad locum hunc. ¶ Ad quartum dicitur, quòd major eft diminuta: debet enim addi, nec Sol,ob.4 neceffariò connexum : & ultra hoc minor eft etiam diminuta, quantum ad converfionem: quoniam connexio præfentiæ ad converfionem nec eft, ut ad præfentem, nec ut præteritam, fed, ut ad viam in ipfam : habet enim fe, ut factum effe in termino ad fieri. Illud quoque, quod additur de fpeciebus, diminutum eft: datur enim tertium, fcilicet, quòd fub illis corpus Chrifti habet præfentiam, quam fine illis haberi non eft intelligibile: quia implicat contradictionem. Nam, fi corpus Chrifti effet facramentaliter, fine aliquo fenfibili figno, integraret, & non integraret facramentum, & fimiliter contineretur fub figno fenfibili, & non contineretur, & fimiliter effet præfens fenfibili figno, & nulli fenfibili figno effet præfens. Et tenent fequela, quia de ratione facramenti eft fenfibile fignum, ac per hoc facramentale efse intelligi nequit abfque fenfibili figno T Secundo, quia licuit Philofophorum more latentes res per concomi- Refp.1. tantia accidentia declarare;conftat aute, quòd effe in facraméto,eft effe valdè latens, verificans locu eundem de facraméto,& exiftente fub facramento. Licuit igitur uti propofitione de ubi, & alicubi pro majore, & fubfumere de efse in facramento tanquam verificante ubi, & alicubi de corpore Chrifti exiftente in facramento. Et hinc patet tertium, quòd fcilicet verè, quamvis per accidens, per Refp.3. efse in facramento acquirit novum ubi, puta altare, quod eft locus fpecierum. Et poteft unico verbo dici; quod efse in facramento, licèt non fit efse in loco formaliter: eft tamen caufaliter, pro quanto per illud esse Chriftus eft, ubi eft facramentum. ¶ Ad fecundum verò dicitur, quòd,formaliter loquendo, materia, in- Sol.ob. quantum remanens ibidem fub utroque termino, facit, quòd genitum fit in loco corrupti, & ex hoc habetur, quod quodcumque quantum remanens alicubi fub utroque termino fufficit ad hoc, quòd genitum fit in loco corrupti: &,quia fic contingit in propofito(nam eadem numero fpecies panis, quanta ibidem remanet fub utroque termino) ideò fufficienter habetur: unde corpus Chrifti fit in loco panis converfi in ipfum, quamvis materia nulla communis remanferit; fpecies enim quanta remanens æquivalet materiæ quoad hoc. Ad tertium autem dicitur, quòd in hac mirabili tranfubftantiatione Sol. ob.. concurrunt due rationes, fcilicet, ratio converfionis, & ratio præexiftentis, & pro quanto invenitur in hoc facramento ratio converfionis, qua id, quod erat panis fubftantia, eft fubftantia corporis Chrifti, habemus, juxta, generalem regulam converforum in naturam aliam,corpus Chrifti efse, ubi erat panis, & hoc eft, quod litera fonat,quòd ignis incipit efse alicubi, quia id, quod eft ibi, convertitur in ignem, & hoc eft clarum, & expedit ad manuducendum intellectum, qui, fi folùm attenderet, quòd ex pane hic exiftente fit corpus Chrifti, ita, quòd contentum fub accidentibus panis, acquifivit fubftantialiter integram naturam Chrifti corporis per converfionem in ipsum, facilè intelligeret,corpus Chrifti efse, ubi erat panis conver fus in Chrifti corpus, ficut ignis eft, ubi erat lignum converfum in ignem: fed,quia rationi converfionis adjungitur ratio præexiftentis Chrifti corporis, impediri videtur, quod dictum eft haberi ex ratione converfionis: quoniam ipfum præexiftens trahere videtur ad fe, quod convertitur in ipsu. Verumtamé oportet in hujufmodi mirabilibus homine efse perfuafibilem, & conceptus noftros facris adæquare myfteriis, & no è contra. Et proptereà 80 dicimus, quòd ex ratione converfionis habemus, corpus Chrifti efse, ubi fuit panis hoc enim, ut ex fupradictis patet, tàm Ecclefiæ, quàm facrorum Doctorum tradidit auctoritas. Ex ratione verò præexiftentis Chrifti cor 3. poris abfque additione, mutationeque aliqua in ipfius fubftantiam, habe Ad objecta contra neceffitatem converfionis ad corpus Chrifti effe Unde ad primam objectionem Scoti, quæ eft maximum ejus fundaSol..Ob.. mentum, dicitur, quòd tàm major, quàm minor eftfalfa. Major quidem, Contra per quoniam in naturalibus videmus, quòd per eandem mutationem habetur feitatem. per fe non folùm fubftantia per fe primò terminans, fed concomitans paffio: : nam per unam, & eandem generationem habetur per fe terra, & ejus gravitas, & fimiliter ignis, & ejus levitas, intantum, quòd gravia, & levia zo dicuntur ab Ari, moveri per fe à generante, & fimiliter per eandem mutationem habetur substantia Socratis, & ejus filiatio, cùm Socrates generatur. Falfa eft ergo major in abfolutis, & relativis, minor autem, univocè loquendo de converfione, non eft ufquequaque vera, pro tanto: quia, licèt converfionis abfolutè terminus proprius fit folummodò corpus Chrifti, converfionis tamen facramentalis proprius, & per fe terminus eft corpus Chrifti verificans Chrifti verbum, hoc eft corpus meum, fic .n. ut ex fuperiùs dictis apparet, ab Ecclefia, & prifcis Doctoribus docti fumus: &, quia incognitum nobis eft, quid addit fupra corpus Chrifti ly verificans, hoc eft corpus meum (quoniam vires humani intellectus excedit, quomodò corpus Chrifti eft in facramento hoc) ideò pro frivolis moleftiis po- 30 tiùs, quàm rationabilibus argumentis habendæ funt objectiones ; quæ contra hoc fierent, ex eo, quòd corpus Chrifti in hoc facramento non eft per fe unum, fed aggregatum per accidens, & fimilia. Sufficiat nobis addifcentibus in hac via credere Ecclefiæ, & Doctoribus prifcis, quia fic eft. Verumtamen pro aliquali quiete humani intellectus, frito meritò frivola hæc dici, quia manifeftè conftat, terram, & gravitatem non conftituere unum per fe, utpote res diverforum prædicamentorum, & tamen per candem haberi mutationem. Sol, z.ejuf dem. Pranotan Poffet quoque aliter folvi dicta Scoti ratio, fignificando illum effendi modum nomine relativo, puta contineri fub fpecie panis, & dicendo, quòd converfio facramentalis in hoc differt à converfione abfolutè, quòd facramentalis converfio eft in corpus Chrifti non folùm fecundum fe, fed, ut confequitur inter ipfum, & accidentia panis, refpectus contenti, & continentis ita, quòd, ficut generatio eft illativa fubftantiæ geniti cum filiatione confequente, ita converfio facramentalis habet vim illativam ex parte corporis Chrifti cum relatione contenti fub accidentibus panis. Et fecundum hoc ad rationem Scoti dicendum effet, quòd duo funt genera rerum: quædam enim funt, quæ fecundum fe ex fuo genere per fe primò fiunt, & funt, & hæc apud Arift. funt fola compofita, ut patet 7. Metaph. Quædam verò funt, quæ ( ut Arift. verb, utar) funt, & non funt abfque hoc, quòd generentur, vel corrumpantur, &, extenfiori vocabulo loquen 40 creaturam fervam, fed quia creatura refertur ad ipfum, non facilè dixerim: quia ignotus eft modus, quo corpus Chrifti continetur fub fpecie panis.. Cum his tamen omnibus conclude, ita effe hic unam folam mutationem, ut, affirmando unicam, perfpicias ita intervenire in hoc facramento unicam mutationem in actu, ut non negetur, effe plures in potentia, non naturali, aut facramentali, fed divina abfolutè, hoc eft, quòd id, quod de facto fit per unicam mutationem, poffet Deus facere per plures mutationes, poffet enim murare panem in corpus Chrifti una mutatione, & facere corpus Chrifti contentum fub fpecie panis alia mutatione fed, & abfolutè loquendo, unicam dicito intervenire mutationem. Et hæc diquoniam hoc ad potentiam abfolutam Dei refpicit, fimpliciter, ata de his mutationibus actu, vel potentia in ordine ad relationes, non aliter dicta intellige, quàm confiderando effe facramentale corporis Chrifti relativè fecundum relationes contenti, & continentis: nam fecundum rem longè altius eft, quàm hujufmodi relativa fignificent, & magis reverenter, ac eminentiùs de illo fentitur, & dicitur, cùm de illo fecundum fe fentimus,& dicimus, quòd fe habet ad converfionem, ut factum effe in termino ad fieri, ut fuperiùs explicavimus. ¶ Communicando tamen in confideratione refpectiva cum adverfariis, ne fugere difficultates videamur, his præmiffis, ad fecundum Scoti di- Sol... inferens à poffibili logico neceffarium, dùm dicit, poteft effe, ergo oporcitur,admiffo præfuppofito, quòd confequentia prima nihil valet, utpote tet. Et per hoc patet, quòd fecunda confequentia dicens, ergo hujufmodi præfentia non habetur per converfionem,non infertur ex primo antecedente. Et ad probationem dicitur, quòd terminus unius rationis, cujufmodi eft præfentia, non eft terminus per fe duarum mutationum, quia non intervenit, nifi una mutatio, quamvis per potentiam divinam poffit effe terminus duarum mutationum, fubftantialis quidem confecutivè, accidentalis autem fecundum se. ¶ Ad tertium autem contra bonam refponfionem de facto, vel potentia, dicitur, quòd, fi panis converteretur in Chrifti corpus priùs præfens Sol ob.com verfionis facramentalis factum, corpus Chrifti effet duplici vinculo præfens, hoc eft, ex vi con- tra inftan& ex vi prioris actionis divinæ omnipotentiæ. tiam. Unde nihil aliud fequitur, nifi, quòd hujufmodi præfentia poteft per divina omnipotentiam terminare duas mutationes, quod gratis conceffum fuit, Ad objecta demùm contra efficaciam converfionis ad præfentiam corporis Chrifti in facramento, refpondendo per conditionales, ut in præ- Sal, ob. 1. cedenti fecimus refponfione,dicitur, quòd, fi Deus converteret pane in cor- contra efpus Chrifti,ut habens effe in cœlo, non effet converfio ejufdem rationis cum ficacia conifta f cramentali,ac per hoc non eft ad propofitu, quicquid inde fequeretur. verfionis. Et per idem refpondetur ad fecundum, in quo funt multi alii defe&tus, puta, quòd corpus Chrifti nunc de facto acquirit ubi, definitivum Sol. ob. 2. definitivè præter ubi circumfcriptivè. Nam fubftantia, feclufa quantitate, fubftantiæ panis, & quòd fubftantia fubjecta quantitati habet fuum ubi virtualique contactu nufquam eft, & effe corpus Chrifti fub facramento non eft effe alicubi. ¶ Ad tertium negatur fequela, quia voluntariè affertur. ¶ Ad quartum, quod eft Durand. dicitur, quòd argumentum, à ficut Sol. ob. 3. fæpe claudicat, & in propofito nihil valet. Et ratio eft, quia non effet con- Sol. ob. 4. verfio ejufdem rationis cum ifta facramentali, fi quantitas converteretur in quantitatem, & proptereà non eft mirum, fi aliud inde fequeretur, & aliud fequitur hinc. Num,fi fubftantia panis in facramento remaneret, vera effent Chrifti verba dicentis: Hoc eft corpus meum do, abfque hoc, quòd fiant, & hæ funt formæ omnes, & præcipuè rela- 50 COntra fecundam rationem literæ, f. fi fubftantia panis remaneret, non tiones, quæ regulariter aliorum factionem confequuntur. Quocirca,dato, Antequam autem refpondeatur aliis argumentis, quia fuperiùs dedu ad Sol. claratas mutationes duas fupponunt, præmonftrandum eft, quid fentien aliar ob. dum fit de his mutationibus, Scito igitur, recolendo antediéta, duplicem Duaft. verum, quod Chriftus dixit: Hoc eft corpus meum, &c. fed fuiffer potiùs dicendum: Hic eft corpus meum. Contra hanc, inquam, rationem ob. Sco1i Scot. & Duran, arguunt. Scotus quidem, quia tunc ly hoc non demon- contra 2. ftraret fubftantiam panis, fed contentum fub pane, ficut modò demon- ratione li ftrat non accidentia, fed contentum fub accidentibus, & utrumque esset ve- tere.` rum, hoc eft corpus meum, & hic eft corpus meum. contra ca ¶ Durādus verò,quia indefinita verificatur pro uno folo,ac per hoc fi effet ibi panis,& corpus Chrifti, poffet reddi locutio vera pro folo corpore Chrifti, Ob. Dur. Ad hæc dicitur, quòd veritas enunciationum propriè fignificantium dem. ex communi fenfu propriè intelligentium, & terminis utentium propriè Notandum 60 pendet, & non eft attendendum ad quid ifte, vel ille poffet eandem enun- ad folur. ciationem applicare. Conftat autem, quòd, propriè loquendo, & intelli- barum ob gendo,cùm dicitur, à quocumque dicatur, five facramentaliter, five non jest. facramentaliter, hoc eft corpus meum, ly hoc demonftrat hanc fubftantiam, quod patet ex hoc, quòd, fi aliquis demonftrando feipfum; dicat, hoc eft corpus meum, fignificatur apud omnes intelligentes, quòd hæc fubftantia eft corpus meum. Et ad hoc fuffragatur ratio, fecundum quam talia funt fubjecta enunciationum, qualia permittunt prædicata, & proptereà, quia prædicatum eft fubftantia nam corpus meum fignificat fubftantiam identitas prædicati cum fubjecto fignificata per ly eft, cogit ly hoc, ad demonftrandam hanc fubftantiam, ut propofitio fit propriè vera. cidentia, fed fubftantiam fub accidentibus, & ad hoc fuffragatur, quòd Et hinc excluditur, quòd in hac propofitione ly hoc non demonftrat acly hoc eft pronomen demonftrativum fubftantiæ apud Grammaticos. Rursus ly hoc, quia demonftrat non vagè, aut indefinitè, fed fingulariter, oportet abfolutè prolatum fuper certo fenfibili demonftrato demonftrare non vagè hanc, vel illam, fed fingularem fubftantiam fub illis ac cidentibus exiftentem. Et, fi quidem una sola substantia fubfit, fola demonftratur; fi verò multæ fubfint, omnes per modum unius fingularis demonftrantur, fecundum communem intellectum, propriamque fignificationem nominum, ac pronominum, ut patet in exemplo allato, nam, me dicente, hoc eft corpus meum fignifico hanc fubftantiam compreretur, quòd,fi remanerer fubftantia panis cum corpore Chrifti, ly hoc dehendentem carnes, nervos, & offa, effe corpus meum, ex quibus fequemonftraret hanc fubftantiam comprehendentem panem, & corpus Christi per modum unius fingularis fubftantiæ, & fic propofitio effet falfa, propriè loquendo: quia fignificaret, panis fubftantiam effe corpus Chrifti, quod conftat effe falfum. opinionem effe de eis poffe. altera, quæ eft Scoti, ponit duas in hoc fa- Unde ad Scoti objectionem dicitur, quòd non eft varianda demonftratio, quam facit ly hoc in ifta enunciatione facramentali ex Sol,ob Scoaliqua hypothefi, fed ftandum eft in proprietate fuæ demonftratio- ti. nis, fecundum quam ly hoc non fignificat contentum fub hoc pane, fed fignificat hanc fubftantiam, quæ f. continetur fub his accidentibus, hæc enim fubftantia eft corpus Chrifti. Et notanter dico, hæc fubftantia, & non dico, hic panis, quia, ut dictum eft, demonftratur hæc fubftantia fine qualitate. Ad Duran. verò dicitur, quòd chimæricum eft, fingulare facere sol. object. 442 4.d.11.9.1. ar 1. Et 4. cont.c.63. qual.g.art. Scot.4. dift. 11.9.3.& 4. SUPER QU. LXXV. ART. III. ONCL. 1. Subftan Ctia panis, & vini per 5. ad 3. E tem materiam. le. S. * ar praca tem materiam: tunc ele ARTICULUS cunque aliam fubstantia effe fub illis accidentibus, fed arguentes falluntur in hoc, quoniam divertunt ab adoratione, quæ nunc fit, ad eam, quæ tunc fieret, fieffet etiam ibi fubftantia panis. Auctor aure ex adoratione, quam de facto exhibemus euchariftiæ, infert non effe ibi aliam fubftantiam à Chrifto. Unde ad argumentum Scoti, conceffo toto, dicitur, quòd non impu-Sud. Snatur ratio literæ, quia ad adorationem, qua poffet fieri, divertit,& non si fiftit in adoratione, quæ de facto fit, qua adoramus fubftantiam contentam fub his fpeciebus, quod tunc non fieret, nifi partialiter, puta aliquam fubftantiam contentam adorando, diftinguendo inter fubftantiam panis, & fubftantiam Chrifti, conftat enim nunc abfque distinctione aliqua sub ftantiam ibi contentam adorari ab ecclefia, TERTIUS. Utrum fubftantia panis, vel vini poft confecrationem hujus 20 30 D TERTIUM fic proceditur. Videtur, quòd fubftãtia panis poft confecrationem hujus facramenti annihiletur,aut in priftinam pr.Et quo. confecrationem no pot materiam refolvatur. Quod enim eft aliS.art.. Et eft refolvi in præjacen- quid corporale, oportet alicubi effe : fed 1. Cor. 154 PROB. 1.Quia, fi fubftantia panis, quæ eft quiddam corfubftantia panis, ac vini porale, non manet in hoc facramento, refolveretur in præjacē- ut dictum * est, nec etiam eft dare aliqué menta, in qua refoluta locum, ubi fit, ergo non eft aliquid poft ponitur fubftãtia panis, confecrationem Igitur aut eft annihila ac vini, difcederent inde ta, aut in præjacentem materiam refoper motum localem (cũ luta. præjacens materia talis fint quatuor elementa ) 2. Præter. Illud, quod eft terminus & hoc hic no contingit, à quo in qualibet mutatione, non remaut patet: nam difceffio net, nifi fortè in potentia materia; ficut, prædicta fenfu non per cùm ex aere fit ignis, forma aeris no macipitur; cùm tamen, fi hic daretur, perciperetur net, nifi in potentia materiæ, & fimiliter, fenfu. Secundò, quia no quandò ex albo fit nigrum:fed in hoc faeft dare aliquod inftans, cramento fubftantia panis,aut vini fe hamateria: alioquin aut bet, ficut terminus à quo: corpus autem, crit dare inftans, in quo vel fanguis Chrifti, ficut terminus ad 40 In lib. de fub aliqua parte hoftia quein:dicit enim Ambr.*in lib.de officiis, bis, qui my fit fimul corpus Chrifti ferius ini- cum fubftantia panis, ante benedictionem* illa fpecies nominatur, titur, 6.9. Aut erit dare tempus, in post benedictionem corpus Christi significaà med.to 4. quo fub aliqua parte ho- tur. ergo, facta confecratione,fubftantia refertur de tia neque fit fubftantia panis, vel vini non manet, nifi fortè reconfid.2.ca. panis, neque fit corpus foluta in fuam materiam. ¶3. Prætereà. Oportet, alterum *al, alia, fe, fi fubftantia panis re- contradictoriorum cffe verum; fed hæc folveretur in præjacen- eft falfa: Facta confecratione, fubftan- 50 tem materiam, ut pa- tia panis, vel vini eft aliquid. ergo T CONCL. 2. Sub- eft vera; Subftantia panis, vel vini eft ftantia panis,& vini non nihil. poteft per confecratio Ante. libro 83. que. 21. in med to. 4. verfum in aliud.§.Tunc nihil,&c. Nam,licèt fubftantia panis, & vini materialis fit aliquid corporale: tamen, facta confe¶ Præjacens autem materia, in quam cratione, neque fub fpecorpora mixta refolvi poffunt, funt qua- ciebus facramenti eft, tuor elementa:non enim poteft refolutio neque alicubi; non quidem eo,quòd annihilata fieri in materiam primam, ita, quòd fine fit, vel in præjacentem forma exiftat: quia materia fine forma materiam refoluta, ut effe non poteft. Cùm autem poft confe- putavit argumentum, crationem nihil fub fpeciebus facra- eft in aliud, ideft, in cog fed eo, quod converfa menti remaneat, nifi corpus, & fan- pus Chrifti. guis Chrifti, oportebit dicere, quòd II. DE MAJORI. elementa, in quæ refoluta eft fub- Quod est terminus a quo. ftantia panis,*& vini, inde difcedant id, quod eft terminus ad * al. vl. per motum localem,quod fenfu percipe- quem. §. Quemadmodū retur. Similiter etiam fubftantia panis, verificatur de his,quæ in vel vini manet ufque ad ultimum inftans argumento adducuntur. Forma enim,quæ ibi eft confecrationis. In ultimo autem inftanti terminus à quo, non coconfecrationis jam eft ibi fubftantia cor- vertitur in formam alia, poris, vel fanguinis Chrifti, ficut in ulti- quae fcilicet eft terminus mo inftanti generationis jam ineft for- fuccedit alteri in fubje ma: unde non erit dare aliquod inftans, &ta materia. Tunc nihil, in quo fit ibi præjacens materia: non &c. Nam hic, ideft, in enim poteft dici, quòd paulatim fubftan- hoc propofito, fubftantia panis, quæ eft termitia panis, vel vini refolvatur in præjacen- nus à quo,convertitur in tem materiam, vel fucceffivè egrediatur corpus Chrifti: quod eft de loco fpecierum: quia, fi hoc inciperet terminus ad que. Et ideò fieri in ultimo inftanti fuæ confecratio- de utrifque non fequitur eadem ratio, ut ponebat nis, fimul fub aliqua parte hoftia effet argumentum. corpus Chrifti cum fubftantia panis, quod eft contra prædicta:* fi verò hoc incipiat fieri ante confecrationem,crit dare R. Quandò contradicto pr aliquod tempus, in quo fub aliqua parte ria funt folùm duo. §. hoftia erit corpus Chrifti,quod eft incovenies, neque erit fubftantia panis,neque Tunc nihil,&c. Nam coerit corpus Chrifti,quod eft incoveniés, tradictoria illa, quæ in argumento afferuntur, & hoc ipfimet perpendiffe videntur. non funt folü duo, i. in¶ Unde pofuerunt illud fub disjun- fufficienter afferuntur, &tione, fcilicet, quòd annihiletur. ideft, admittŭt tertium. Non enim fufficienter Sed nec hoc poteft effe: quia non fit divifio per ly facta eft dare aliquem modum, quo corpus confecratione fubftantia Chrifti verum effe incipiat in hoc facra- panis,& vini aut eft alimento, nifi per converfionem fubftantiæ quid, aut eft nihil (ut putabat argumentum) panis in ipfum, quæ quidem converfio fed addendo hoc tersi, tollitur, pofita, vel annihilatione fub- fcilicet, aut id, in quod ftantiæ panis, vel refolutione in præja- fubftantia panis, & vini centem materiam: fimiliter etiam non converfa eft, eft aliquid. eft dare, unde talis refolutio, vel annihi- fufficienti, patet: quòd Sic ergo, allata divifione latio in hoc facramento caufetur, cùm nihil contra veritatem effectus facramenti fignificetur per for- articuli ab argumento concluditur. Licet enim mam, neutrum autem horum fignificapoft confecrationem hæc 70 tur per hæc verba forma: Hoc est corpus fit falfa, &c. ut in textu. meum: unde patet, prædictam pofitionem effe falfam. PROBAT. 1. Quia, ftinus dicit in li.83. quæftionum:* Deus pus,ac fanguinem Chri RESPONDEO dicendum, quòd, verfionem art.2.corp. circa princip. Secundò, quia, fi fubftantia panis, ac vini annihilaretur COROLL. Ergo prima conclufionum prædictarum probari poteft 80 ¶ NOT. Pro femper, quoniam ad plurima valet (ut experientia I. MAJOR. Quod eft aliquid corporale, oportet alicubi effe. B. Nifi pro Ecc rim ego, virum talem habuiffe hunc erroneum fenfum in verbis illis. Quando tamen de viris hujufmodi fic agitur: recolendum femper videtur effe illud B. August. Errare possum, & hæreticus non ero) dicentem: quòd substantia panis, & vini annihilantur. Si enim in corpus, & fanguinem Chrifti realiter convertitur (ut veriffimum eft) & non folùm nominaliter, fubftantia panis, & vini :ipfa utique tendit ad effe reale, quod (in propofito) eft corpus Chrifti, & fanguis : non autem tendit ad non effe. Impoffibile igitur eft quòd fubftantia illa, converfione prædicta manente, annihilata fit: quandoquidem annihilari eft rendere ad non effe,imò confequenter effe non effe, ideft, eft tendere in nihil, imò confequenter effe nihil. Tantum verò abeft, quòd fubftantia panis, & vini poft converfionem illam fit nihil: ut magis tunc fit aliquid, quàm priùs, quantò effe realius, feu præftantius eft corpus Chrifti, quàm panis, & fanguis Chrifti, quàm vinum ut patet. ut patét. Taceo, quòd & per rationem univerfalem, qua nihil omninò AD PRIMUM ergo dicendum tione fancti Doctoris tū tanto facramento falsu : aliquid? Eft aliquid, & non eft aliquid non tamen eft nihil. Eft aliquid Itulus clarus. 20 lem coverfionem, ut ar. afferunt, & quòd fubftantia panis, ac vini non annihilatur, & quòd dice- Commentaria Cardinalis Cajetani. In corp.ar.primò recitatur opinio disjunctiva.fecundò tractatur prima disjunctionis pars, tertiò tractatur reliqua pars: & quartò tractantur ambæ fimul, concludendo,opinionem effe falfam. Primum fatis patet in litera. Sed circa fecundum, f. quòd panis, feu vinum per confecrationem refolvitur in præjacentem materiam, Auctor procedit utens implicitè hac diftinctione: hanc refolutionem fieri in præjacentem materiam, poteft in 30 telligi dupliciter, vel in materiam primam, vel in elementa manentia,vel 3° egredientia. Proptereà primò improbat primum membrum, f. quòd ifta refolutio non fit in materiam primă, quia materia non poteft effe fine forma. Tubifcito, quòd, quia opinio ifta ponit refolutionem puram(quoniam nullius meminit generationis, cùm nullum ponat generans) fi ponit refolutionem in materiam primam, ponit confequenter materiam primam fine forma, quod eft impoffibile fecundum caufas fecundas, & potentiam Dei ordinariam, quicquid fit de poffibili fecundum potentiam Dei abfolutam, quoniam hoc eft extra propofitum: quoniam ftultum eft ponere in hoc facramento, quicquid Deus poteft facere, unde non oportet aliter hic respōdere Scoto, & continuè digredi de genere in genus. 40 60 ¶ Pofteà excludit Auctor fecundum membrum, f. refolutionem fieri in Et vide novitie, ex contextu literæ hanc argumentationem induci, ex- Quoad tertium de altero disjunctionis membro, f. annihilatione, im probatur: quia tollit veram converfionem fubftantiæ panis in corpus Chri- ¶ Num fubftantia panis fit poft confecrationem in nihilum converfa. Si fecundus tranfitus non concomitaretur primum, primus effet anni- Ob.. Scot. Secundò fic. Si panis annihilaretur, & corpus Chrifti poneretur hic Ob, ejufd. Notanda Ad horum, & fimilium evidentiam doctrina fanctorum Patrum re- Tubi nota primò ly ut fint, quæ erant, & in aliud commutentur:hic Notada. Secundò nota declarationem, & fenfum prioris dicti, dùm immediatè Notäla 2 Ad argumentü ergo dicitur, quòd falfum affumit,feu fupponit,f.inve- Sal. ob. t. oh. 1. Sol, ab.z. 1 14 |