Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub
[ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors]

Inf.1.19.4.

tad, 3.6 3.4.1.9.20 6.2.04.

coat. C 39. fa, 42.

D.Alb.3.f.dift. 1.arti.8.

9.

S.Bonav.3.f.dift.1.art.2,

P.3.

Ricard. 3.fent. dift. 1.p.

2.9.3.
Medina q. 3.ar.8.

SUPER QUÆ, III.

ART. VIII.

convenienter uniuntur.

[ocr errors]

20

qua

fioni veritatis jā in corpore determinatæ: & ad hanc petrā veritatis allidunt parvulos fuos.i. fuggeftiones fibi in cotrariú ab arg. inimicorum oblatas. Pfal. 136.

APPENDIX.

ARTICUL USO CTA V us. Utrum fuerit magis conveniens, quòd perfona filii affumeret humanam naturam, quàm alia perfona divina. DOCTAVUмfic procedi- participationem hujus fimilitudinis creatur. Videtur, quòd non turæ funt in propriis fpeciebus inftitutæ, fuerit magis conveniens fi- 10 fed mobiliter, ita per unionem verbi ad lium Dei incarnari, quàm creaturam non participatam, fed perfo Patrem, vel Spiritumfan- nalem, conveniens fuit reparari creatu- Xart. habes primò Uril.pros. ONCL. Conve- &tum. Per myfterium.n.incarnationis ho- ram in ordine ad æternam, & immobile E quodo per ratio- ! nientifsimum fuit mines, ad veram Dei cognitionem funt perfectionem. Nam & artifex per forma ne oftédas, meritò effe à perfona filii incarnari. perducti, fecundum illud Joan. 18. In artis conceptam, qua artificiatum condi fcripturis infinuatum: PROB. primò, quia hoc natus fum, & ad hoc veni in mundum, quòd convenientifsimū dit,ipfum, fi collapfum fuerit, reftaurat. fuit filiu Dei incarnari. filius habet convenienut teftimon perhibeam veritati: fed ex hoc, tiam ad totă creatura Alio modo habet convenientiam fpeciali- Ut per hoc,quod dicitur specialiterq;ad naturam quòd perfona filii Dei eft incarnata,mul- ter cum humana natura,ex eo, quòd ver1. Cor.1.Chriftum, &c. humana,ut patet in tex. ti impediti fuerút à vera Dei cognitione, ut cum difcurfu ex Dabum eft conceptus æternæ fapientiæ, à mafceno applicatur in & ea, quæ funt fimilia, ea, quæ dicuntur de filio fecundum hu- omnis fapientia hominum derivatur. arg. contr. Item per diSecudo, quia finis unio- manam naturam,referentes ad ipfam filii Et ideò per hoc homo in fapientia perfi- ctum Hier. 18. Diffipati nis eft impletio præde- perfonam: ficut Arrius, qui pofuit inæ citur, quæ eft propria ejus perfectio,pro- faciebat e luto manibus eft vas; quod ipfe figulus ftinationis filioru ado- qualitatem perfonarum propter hoc, ut eft rationalis,quòd participat verbum fuis.Converfusq;fecit ilptivoru,us ex Ro.8.Et fi- dicitur Jo. 14.Pater major me est, qui quihius naturalis het quanDei: ficut difcipulus inftruitur per hoc, lud vas alterum, ficut da congruetia ad filios de error non proveniffet, fi perfona Paprecipit verbũ magiftri; unde Eccl. 1.di placuerat in oculis ejus, adoptivos (ut ex Ro.8.) tris incarnata fuiffet: nullus enim aftiut faceret. Et facium citur. Fons fapientiæ verbum Dei in excel- est verbum Domini ad Tertiò, quia homo pec- maffet patrem filio minorem.Magis ergo 30 fis; & ideò ad confummatam hominis me dices. Nuquid, ficur caverat per appetitū inordinatú fciétie,ut patet videtur fuiffe conveniens, quòd perfona perfectionem conveniens fuit, ut ipfum figulus ifte,no potero voGen. 3.Et vera fapientia, patris incarnaretur,quàm perfona filii . verbum Dei humanæ naturæ perfona- Ecce ficut lutum in mabis facere: ait dominus? quæ eft filius Dei, conliter uniretur. nu figuli, fic vos in magruentiam quanda ha bet ad ordinandum apnu mea Ac fi apertè in propofito dicatur : Vas primò factum difsipatu eft: quia homo in creatione ex luto formatus femetipsu peccãdo malè lus pofteà fecit alterü, perdidit: vas illud figuficut placuerat in oculis ejus, ut faceret,i. eadem quia ho in recreatione arte,qua fecerat primò, hō ad statu novú ex culpa revocãduserat code verbo à Deo, quo priùs cōditus fuerat. Item infinuatur, & quidé à fortiori,per illud, Sap. 11. Omnia in pondere, nufuifti, Domine. Tuu erit mero,& menfura difpo fuifti, Domine. Tuu erit applicare, quoniam facile eft. Pro quo vide. 1. 2.9.68,ar.4. appen.& z. 2.9.140.art.1.appen.Secund, vides: quomodo ex his, &c.

[blocks in formation]

2. Prætereà. Incarnationis effectus vi-
detur effe recreatio quædam humanę na-
petitú fciëtiæ, ut patet. turæ, fecundum illud Gal. ult. in Chrifto
IDE MINORI. Jefu neq;circumcifio aliquid valet, nec præ-
Ex hoc, quod perfona fi- putium, fed nova creatura: fed potentia
multi impediti fuerunt creandi appropriatur Patri. ergo magis
a vera Dei cognitione decuiffet patrem incarnari,quàm filium.
R. Negatur. §. Non n. 3. Prætereà. Incarnatio ordinatur ad
tale impedimentu pro- remiffionem peccatorum,fecundum illud
cefsit ex hoc: fed ex ma-
Matth. 1. Vacabis nomen ejus Jefum: ipfe
litia humana,que tanta
eft, ut nihil fit, quo non enim falvum faciet populum fuum à pecca-
poffit abuti,&c.ut in tex. tis eorum remiffio aut peccatorum at-
Patri, R. Creanti per tribuitur Spirituifanéto, fecundum illud
verbü.S.Tunc nihil,&c. Jo.20. Accipite Spiritumfanétum, quorum
Nam recreatio per ver- remiferitis peccata, remittuntur eis. ergo
in tex. Ex quo dic; quòd
in tex. Ex quo dic; quod magis congrucbat perfonam Spirituffan-
arg.procedebat,ac fi pa- &ti incarnari, quàm perfonam filii .
ter fine verbo creafset ; SED CONTRA eft, quod Dam.dicit
ideò decipiebatur.
*
in 3. lib. in myfterio incarnationis ma-
III. DE MINORI. nifeftata eft fapientia, & virtus Dei: fa-
Spirituifacto.B. Tāquã
dono Dei. S. Tunc, &c. pientia quidem, quia invenit difficillimi
Nam ideò convenietius folutionem pretii quàm decentiffimam:
fait ad, &c. ut in tex. Ex virtus autem, quia victum fecit rursùs vi-
quo dic, quòd argumé
tum fic gloffatum eft &tore: fed virtus, & fapiétia appropriatur 60
contra femetipfum. filio,fecundum illud 1.Corin. 1. Chriftum

bufieri debuit à &c. ut

videre eft inconftantia

hæreticorum, quorum

fionibus videre eft cōftā

NOT. Hic, & alibi Dei virtutem, & Dei fapientiam. crgo
in fimilibus argumentis conveniens fuit perfonam filii incarnari.
RESPONDEO dicendum, quòd cō-
perfonam per argumeta venientiffimum fuit, perfonam filii in-
hujufmodi depingit S. carnari.
Doctor:ficut & in refpe- Primò quidem ex parte unionis. Có
tia catholicoru. Argu- venienter.n. ea, quæ funt fimilia, uniun-
menta enim ad omnem tur: ipfius autem perfonæ filii,qui eft ver-
ventum moventur, mo- bum Dei, attéditur uno quidem modo co-
do pro patre magis,qua munis covenientia ad tota creatura: quia
pro Spiritufancto, mo-
do pro fpiritusacto ma- verbú artificis,i.conceptus ejus,eft fimili-
gis, qua pro patre, ve- tudo exemplaris eorum, quæ ab artifice
rum refponfiones fem- fiunt. Unde verbum Dei,quod eft æter-
per, quicquid in contra-
xiū dicatur, ftant firmi- nus conceptus ejus, eft fimilitudo exem-
ter adhærentes conclu- plaris totius creaturæ: & ideò, ficut per

[merged small][ocr errors]

so

30

70

Secundò poteft accipi ratio hujus congruentiæ ex fine unionis, qui eft impletio prædeftinationis, eorum, f. qui præordinati funt ad hæreditatem cœleftem, que non debetur, nifi filiis ejus, fecundum illud Ro.8. Si filii, & heredes: & ideò congruum fuit, ut per eum, qui eft filius naturalis, hoies participarent fimilitudiné hujus filiationis fecundum adoptionem, ficut Apoft.ibidem dicit; Quos præfcivit, prædestinavit conformes fieri imagini

filii fui.

per

¶Tertiò poteft accipi ratio hujus congruentię ex peccato primi parentis, gruentię ex peccato primi parentis, cui incarnationem remedium adhibetur. Peccaverat enim primus homo appetendo fcientiam, ut patet ex verbis fer pentis promittentis homini fcientiam boni, & mali. Unde conveniens fuit, ut per verbum verę fapientię homo reduceretur in Deum, qui per inordinatum appetitum fcientię recefferat à Deo.

AD PRIMUM ergo dicendum, & nihil eft, quo humana malitia non poffit abuti, quandò etiam ipfa Dei bonitate abutitur, fecundum illud Rom. 2. An divitias bonitatis ejus contemanis? Unde, etiamfi perfona patris fuiffet incarnata, potuiffet ex hoc homo alicujus erroris occafionem fumere, quafi filius fufficere non potuiffet ad humanam naturam reparandam.

¶ Ad fecundum dicendum,& prima rerum creatio facta eft à potentia Dei patris per verbu. Unde & recreatio per verbum fieri debuit à potentia Dei patris, ut recreatio creationi refponderet fecundum illud 2. Cor. 5. Deus erat in Chrifto mundum reconcilians fibi.

Ad tertium dicendum, quòd Spirituifancto proprium eft, quòd fit donum Patris, & Filii. Remiffio autem peccatorum fit per Spiritumfanétum, tanquam per donum Dei, & idcò convenientius fuit ad juftificationem hominum, quòd incarnaretur Filius, cujus Spirituffanctus eft donum.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

In corpore una eft conclufio refponfiva quæfito affirmativè. Convenientiffimum fuit perfonam filii incarnari. Probatur tripliciter. Primò, ex parte unionis. Similia convenienter uniuntur, perfona filii, & humana natura, tàm fecundum communem creaturæ rationem, quàm fecundum propriam rationem funt fimiles. ergo. Minor quoad primam partem & probatur fimpliciter, quia verbum Dei eft exemplaris fimilitudo omnis creaturæ: quia verbum artificis eft exemplaris fimilitudo corum, quæ fiunt ab artifice; & probatur, applicando ad deducendam inde convenientiam incarnanationis, primo in comuni, quia artifex per conceptă formam, qua condidit, reftaurat collapfum. Secundò in fpeciali ex tribus inventis in dependentia creaturarum à verbo. Primum eft participatio fimilitudinis exemplaris. Secundum conftitui in propriis naturis. Tertium modus, quo mobiliter conftant. Quibus convenienter adjunguntur tria perfectiora .f. fuper participationem unio non participativa,fed perfonalis:fuper conftitu

80 tionem in propriis, reparatio in divinis,f, gratia,gloria, & vita celeftis : fu-
per mobilitatem æternè, & immutabiliter vitam, fœlicitatemque habere;
quoad fecundam verò parte probatur fimiliter primo mo fimilitudo fimpli-
citer quoad duo fe habentia, ut caufa, & effectus. primò, quia verbum eft
conceptus æternæ fapientiæ, & omnis fapientia hominum ab æterna fa-
pientia derivatur. Secundò ex hoc, quia propria perfectio hominis, ut ra-
tionalis, quæ eft fapientia, confiftit in participando verbum Dei. Quod
probatur exemplo, ficut perfectio difcipuli participando verbum magiftri,
& auctoritate. Fons fapientia, &c. Probatur deinde applicando, quod
fupra participationem divini verbi, in qua propria perfectio hominis fe-
cundum mentem confiftit, convenientifsimè apponitur, ut ipfum verbum
Dei perfonaliter uniatur naturæ humanæ,ut confummata fit hominis per-
fectio, ut f. quæ inchoatur in participatione ipfius verbi humana perfe
ctio confumetur, non in participatione, fed in perfonali adeptione ipfius
verbi. Reliqua rationes clarè patent in litera .

༡༠

27

3.d.2.q.1.a

1.4.cont. c.ss. ad 3. & S.

[blocks in formation]
[blocks in formation]

Durand.3.fent.d.2.q.1.
Arg.3.fent.d.2.q.1.4.1.
Suar. q.4. ar.1.in comm.
Valent.q.4.4.1.punct.1.
Medina 9.4.art. 1.

SUPER QUÆ. IV.

ART. I.

In epift.3. fumptibilis.

non multu ante

me

[merged small][merged small][merged small][ocr errors]
[ocr errors]

lius.

[ocr errors]

10

¶ Primò. Utrum humana natura fuerit magis affumptibilis
à filio Dei, quàm aliqua alia natura.
Secundò. Utrum affumpferit perfonam.
Tertiò. Utrum affumpferit hominem.

Quartò. Utrum fuiffet conveniens, quòd affumpfiffet na-
turam humanam à fingularibus feparatam.

¶ Quintò. Utrum fuiffet conveniens, quòd affumpfiffet hu-
manam naturam in omnibus ejus fingularibus.

ARTICULUS

Sextò. Utrum fuerit conveniens, quòd affumeret huma-
nam naturam in aliquo homine ex ftirpe Adæ proge-

nito.

PRIMUS.

[blocks in formation]

D PRIMUM fic proceditur. 20 eft contingere aliqualiter ipfum verbum
Videtur,quòd humana natu- per fuam operationem, cognofcendo, f.
ra non fuerit magis affumpti- & amando ipfum. Secundum neceffita-
bilis à filio Dei, quàm quæli- tem autem, quia indigebat reparatione,
CONCL. Sola natu- bet alia natura. Dicit enim Auguft. in cùm fubjaceret originali peccato. Hæc
ra humana eft af- Epift. ad Volufianum, in rebus mi-
autem duo foli humanæ naturæ conve-
PROB. Quia inter rabiliter factis tota ratio facti eft potentia
omnes naturas fola hu- facientis: fed potentia Dei facientis in-
mana habet ad affum- carnationem, quæ eft opus maximè mi-
ptibilitatem congruen- rabile,non limitatur ad unam naturam,
tiam & dignitatis, &
reparabilis neceffitatis. cùm potentia Dei fit infinita. ergo natu-
1. DE CONCLUS. ra humana.non eft magis affumptibilis
Non eft magis affumpti- Deo, quàm aliqua alia creatura.
bilis. B. Ex parte pot-2. Præt. Similitudo cft ratio faciens
nihil,&c.Nam conclufio ad congruitatem incarnationis divinæ
articuli affumptibilita- perfonæ, ut fuprà dictum eft:* fed, ficut
tem, i. quòd aliquid fit in creatura rationali invenitur fimilitu-
affumptibile, confiderat
in alio fenfu, fcilicet, ex
do imaginis, ita in creatura irrationali 40
parte conditionis natu- invenitur fimilitudo veftigii. ergo crea-
ræ creatæ. Et meritò tura irrationalis aflumptibilis fuit, ficut
quidem. Nam creatu humana natura .
ræ denominantur ali-
quales, &c.ut in textu.

m

entiæ divinæ. §. Tunc

in

à

3.Præt. In natura angelica invenitur

II. MAJOR. Simili- expreffior Dei fimilitudo,quàm in natutudo eft ratio faciens ad Ho.34. in congruitatem incarna ra humana, ficut Greg.dicit in hom.*de Euang an- tionis divinæ perfona centum ovibus, introducens illud Ezese med, il R. Si fit fimilitudo; qua ch.28. Tu fignaculum fimilitudinis: invepoteft quis propria ope- nitur etiam in angelo peccatum, ficut in ratione conjungi Deo. homine, fecundum illud Job 4. In angeS. Tunc nihil, &c.ut pa- lis fuis reperit pravitatem. ergo natura III. DE ANTECED. angelica fuit ita affumptibilis, ficut naPeccatum. R. Irreme- tura hominis. diabile, §. Tunc nihil, &c. Nam peccatum hominis erat remediabile. Vide 1.9.64. art.2. cum

[ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

4. Præt. Cùm Deo competat fumma
perfectio, tantò magis eft Deo aliquid
fimile, quantò eft magis perfectum: fed
totum univerfum eft magis perfectum,
Totum univerfum est quàm partes ejus, inter quas eft huma-
magis perfectum..Per- na natura. ergo totum univerfum eft
fectione pofitionis, & magis affumptibile, quàm humana na-
ordinis. S. Tunc nihil,
&c. Nam conclufionis tura.

articuli non attingit in- SED CONTRA eft, quod dicitur
tentum,oporteret enim, Proverb.8.ex ore fapientiæ genita: Deli-
quòd perfectio univerfi tia mea eße cum filiis hominum. Et ita vi-
effet perfectio unius per- detur effe quædam congruentia unionis
tes funt aflumptibiles: filii Dei ad humanam naturam.

fonæ, cujus omnes par

non quia perfona affu- RESPONDEO dicendum, quòd
matur; fed quia omnes
partes natura, cujus effe aliquid affumptibile dicitur, quafi aptu
poteft illa perfona,debet affumi à divina perfona. Quæ quidem
effe affumptibiles. Cùm aptitudo non poteft intelligi fecundum
igitur univerfi perfectio potentiam paffivam naturalem:quæ non
fit alterius generis à per fe extendit ad id, quod tranfcendit or-
fectione ad affumptibi-
litatem requifita,de qua dinem naturalem, quem träfcendit vnio
intendit præmiffa con- perfonalis creaturæ ad Deum. Unde re-
clufio, reftat, ut argu- linquitur, quòd afsumptibile aliquid di-
quatnor terminis exi- catur fecundum cógruentiam ad unio-
ftens, reprobandum fit. nem prædictam. Quæ quidem congrue-
tia attenditur fecundum duo in humana
natura, f.fecundum ejus dignitatem, &
art, habes primò neceffitatem Secundum dignitatem
quomodò per ratio-
ne oftendas, meritò effe quidem, quia humana natura, inquan-
à fcripturis infinuatum, tum eft rationalis, & intellectualis,nata

mentum, tamquam ex

APPENDIX.

so

60

in facraméto matrimo

quòd natura humana magis, i.valdè eft inter omnes naturas affumptibilis à filio Dei. Ut per hoc, quod dicitur. Proverb. 8. fecundum quòd cum applicatione ponitur in arg. coir. Ite per hoc, quod dicitur. Genef. 2. Ada verò non inveniebatur adjutor fimilis ejus. Immifitque Dominus, &c. Edifica vit eam in mulierem, &c.Relinquet homo,&c. Apoftolus enim appli cat dictum hoc Genefis ad incarnationem Chrifti dices Ephef.s.QuamAD PRIMUM ergo dicendum,quòd obrem relinquet, &c.adcreaturæ denominantur aliquales ex eo, Sacramentum hoc mahærebit uxori fuæ, &c. quod competit eis fecundum proprias gnum eft. Ego autem dicaufas: non autem ex eo,quod convenit co in Chrifto,& in Eccis fecundum caufas primas, & univer- clefia. Ex eo igitur,quôd fales:ficut dicimus aliqué morbú effe in- nii Adæ non inveniebacurabilem, non quia non poteft curari à tur inter alia animantia Deo,fed quia per propria principia fub- adjutor fimilis ei, figujecti curari non poteft. Sic ergo dicitur rabatur: quòd in magno aliqua creatura non efse afsumptibilis, nis duarum naturarum, non ad fubtrahendum aliquid potentia f.divinitatis, & humani divinæ, fed ad oftendendum conditio- tatis in una perfona nonem creaturæ, quæ ad hoc aptitudinem erat invenienda natura viffimi Ade,i.Christi,nō non habet. aliqua ad propofitum, i. ¶ Ad fecundum dicendú, & fimilitudo affumptibilis ab ipfo ad imaginis attenditur in natura humana, adiutorium regenerandi › homines per mortem ifecundum eft capax Dei, f.ipfum at- pfius,nifi humaa. Quod tingendo propria operatione cognitio- verò à figuris ad coclunis,& amoris. Similitudo autem veftigii dendum aliqua de figuattenditur folùm fecundum repræfenta- procedere, exemplo fuo ratis liceat Theologo tionem aliqua ex impreffione divina in fub perfona Moyfi, & creatura exiftentem:non autem ex eo, q creatura irrationalis,in qua eft fola talis ciliu Hifpalenfe 2. quod fimilitudo,poffit Deum attingere per fo- aureis fub legem vetere, lam fuam operationé. Quod auté deficit Levit. 8.concl.2.Secundo à minori,nó habet congruitate ad id, q vides: quomodò, &c. eft majus:ficut corpus, quod non eft aptum perfici anima fenfitiva, multò minùs eft aptum perfici anima intellectiva. Multò autem major, & perfectior eft unio ad Deum fecundum effe perfonale, quàm, quæ cft fecundum operationem: & ideò creatura irrationalis,quæ deficit ab unione ad Deu per opera tione,non habet congruitate, ut uniatur ei fm efse perfonale.

[merged small][ocr errors]

Aaron nos docuit Con

recitatur in veritatibus.

Ad tertium dicendum, quòd quidá dicunt angelu non esse afsuptibilé, quia à principio fuæ creationis eft in fua perfonalitate perfectus,cu non fubjaceat generationi, & corruptioni, unde non pofset in unitatem divinæ perfonæ afsumi, nifi eius perfonalitas deftrueretur,quod neq;covenit incorruptibilitati naturæ cjus,neq;bonitati affumétis, ad quá nó pertinet, aliquid perfectionis in creatura afsupta corrupat:fed hoc non videtur excludere totaliter congruitaté afsúptionis angelicæ naturæ:poteft.n. Deus, producedo novam angelica natura,copulare d'ea fibi in unitate perfonæ,& fic nihil præexiftens ibi ruperetur:fed,ficut dictü est,* deeft congruitas ex parte neceffi- * In corp. a. tatis: quia, etfi natura angelica in aliquibus peccato fubjacet, eft tame ejus peccatu dirremediabile,ut in 1.parte babitu eft.

[merged small][ocr errors][merged small][ocr errors]
[merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small]

Annotat.

Comment

[ocr errors]

1.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

Itulus artic. 1. q. 4, in corporis principio declaratur, quòd intelligitur Tde affumptibili non fecundum potentiam paffivam naturalem, & in refponfione ad primum,nec fecundum potentiam obedientiæ ad omnipotentiam Dei, fed fecundum potentiam cogruitatis ad unionem perfonalem. Et ratio omnium in locis fuis patebit.

In corpore artic. eft unica conclufio. Sola natura humana eft affum-
ptibilis. Probatur. Hæc duo, f. congruentia dignitatis, & neceffitatis, foli
naturæ humanæ conveniunt. ergo fola natura humana eft affumptibilis.
Antecedens quoad exponentem affirmativam probatur, quoad dignitatem
quidem: quia natura humana nata eft attingere per propriam operatione,
cognofcendo,& amando, verbum Dei, quoad neceffitatem verò, quia fub-
jacens peccato originali indigebat reparatione. Quoad exponentem au-
tem negativam, probatur: quia creaturæ irrationali deeft dignitas: na-
turæ autem angelicæ deeft congruitas neceffitatis. Confequentia proba-
tur, quia affumptibile dicit aptum natum assumi à divina perfona non per
potentiam paffivam naturalem. ergo per potentiam congruitatis ad unio-
nem perfonalem divinam. Hoc ultimò affumptum probatur: quia pot-
entia paffiva naturalis non se extendit ad id, quod tranfcendit ordinem
naturalem.

Num valeat hæc confequentia: affumptibile non attenditur fe-
cundum potentiam paffivam naturalem, ergofecun-
dum congruentiam.

Clica argc dent rubi dolonetur, priuam dubium eft circa
Irca hæc due dubitationes funt, quæ ex dictis literæ in refponfioni-

tiam illam affumptibile non attenditur fecundum potentiam paffivam
naturalem, ergo fecundum congruentiam, cùm poffit refponderi, confe-
quentia non valet: quoniam poteft attendi fecundum potentiam obe-
dientiæ.

Ad hoc ex refponfione ad primum in litera refpondetur, quòd creaR.Qtura denominantur aliquales ex eo, quod convenit eis fecundum propria, & non ex eo, quod convenit eis fecundū primas, & univerfales caufas, potentia autem obedientiæ convenit creaturæ in ordine ad primam caufam

Objeft. 1.

Object. 2,

[ocr errors]

Notila ad
Sol. Ob.

Sol. Ob.1.

[ocr errors]

Sol. 3

ut patet: potentia autem congruitatis attenditur fecundum propria ipfius

creaturæ: & ideò creaturæ denominantur aliquales, hoc eft, affumptibiles
fecundum congruitatem, non fecundum obedientiam.

Sed hec refponfio non videtur folida, tùm, quia etiã fecundum aucto-
rem humana natura dicitur affumptibilis per potentiam obedientię, tùm,
quia affumptibilis eft.denominatio conveniens creaturæ folùm ex ordine
ad Deum caufam universalissimam, cùm dictum jam fit, proprium effe di-
vinæ perfonæ fubfiftere in pluribus naturis, tùm, quia creaturæ denomi
nantur aliquales ex eo, quod convenit illis fecundum caufas primas, &
univerfales, dicuntur enim creaturæ & confervatæ, ac confervabiles
ex prima caufa, dicitur etiam natura reparata ex prima, & univerfaliffima
caufa Deo, &c.

[ocr errors]

40

Ad hæc dicitur, quòd propofitio in refponfione ad primum allata, f.
Creature denominantur aliquales ex eo quod convenit eis fecundum pro-
prias caufas,non autem ex eo, quod convenit eis fecüdum primas, & uni-
verfales caufas, intelligenda eft cum grano falis, f. quandò oppofitæ de-
nominationes conveniunt illis fecundum proprias, & fecundum primas
caufas. Et hanc gloffam manifestat Auctor effe fuæ intentionis in fubjun-
to exemplo de morbo, qui fecundum propria dicitur incurabilis, quamvis
fecundum Deum oppofitam denominationem habeat, & dicatur curabi-
lis. Ita,quòd intendit Auctor, quòd, quandò denominatio aliqua fic fe ha-
bet ad creaturas, quòd fecundum propria affirmativè, & fecundum prima so
caufam negativè, aut è contra fecundum propria negativè, & fecundum
primam caufam affirmativè funt denominanda, tunc creaturæ denomi
nantur aliquales fimpliciter fecundum propria, & non fecundum primam
caufam, fed cum additione,ut patet in exemplo literæ, morbus denominari
pót curabilis, & incurabilis, fecundú propria incurabilis, & fecūdū primă
caufam curabilis, & ideò fimpliciter dicitur curabilis, vel incurabilis, atté-
dendo ad propria, fecundum primam auté caufam dicitur cum additione
curabilis per Dei potentiam. Et fimile eft in propofito, creaturæ fimplici-
ter dicuntur affumptibiles, quæ congruitatem habent ad unionem perfo
nalem, & inaffumptibiles, quæ illa carent: cum quo tamen ftat, quòd o-
mnes naturæ dicantur affumptibiles cum additione, fcilicet per Dei pot- 60

entiam.

Ad primam ergo objectionem dicitur, quòd potentia obedientiæ, quia refpondet omnipotentiæ divinæ, clauditur in propofito fub denominatione ex omnipotentia Dei : ejufdem .n. rationis eft, quòd denominetur natura affumptibilis ex potentia Dei, & ex potentia obedientiæ, qua creatura fubditur Dei potentiæ abfolutè : & ideò prætermifla eft in hoc proceffu, ficut & potentia Dei.

Adfecundam dicitur, quòd, licèt affumptibile dicatur folummodò in ordine ad Deum, attendi tamen poteft etiam ex parte congruentiæ naturæ fecundum illius propria, & ex parte omnipotentiæ Dei, & fecundum hoc oppofito modo natura aliqua eft denominabilis : & ideò fecundum propria dicitur congruè affumptibilis, vel inaffumptibilis.

Ad tertiam conceditur, quòd creaturæ denominantur fimpliciter aliquales ex Dei potentia, quandò ex propriis non funt oppofito modo indenominabiles. Nec oppofitum habetur ex litera fanè intellecta.

¶ Num Angeli reparatione indiguerint,ficut homo,

Q4. 2. Dubium fecundum eft, quomodò verum eft, quòd in angelis deficiat

neceffitas reparationis, cùm angelica natura adhuc reparatione indigear.

Ref. Qual. Ad hoc dicitur, quòd non intendit Auctor excludere ab angelica natura indigentiam, feu neceffitatem reparationis, fed congruentiam neceffitatis ita, quòd, licèt in angelica natura fit major indigentia, quia irreparabilis eft illius lapfus: quia tamen neceffitas illa non habet congruitatem ad reparationem, quia eft neceffitas non viæ, fed termini, ideò notanter dicitur, quòd deeft angelicæ naturæ congruitas ex parte neceffitatis, tàm in corpore articuli, quàm in refponfione ad tertium.

70

80

[blocks in formation]

Nota in dictis hujus art, illam propofitionem de potentia paffiva naturali, quòd non fe extendit ad id, quod tranfcendit naturalem ordinem: quoniam veriffima eft, & formalis, & propria, & fecundum illa judicāda, quæ hic,atque illic inveniuntur dicta. Secundum quam patet, quòd poten tia naturalis intellectus noftri non fe extendit ad vifionem Dei, &c. Unde & hìc dicitur de natura humana, quatenùs intellectualis, quòd nata eft aliqualiter contingere per operationem verbum Dei.

In refponfione ad primum ejufdem i. art. notandi eft, quòd hinc apparet Auctorem non contradicere fuis dictis in 3. Sent. d. 2.q. 1. art. 1. nec retractare illa, fed altiùs, ac Theologo digniùs locutus eft de affumptibili, fententiam eandem fervans,& fermonem quafi cohibens. Unde & pertran feundo,in hac refponfione prætermittit difcuffionem confequentium, ad effectum divinæ omnipotentiæ,fi affumeret angelum,aut lapidem, Unde & nos Auctoris veftigia fectantes, quæftionem illam:an Deus poffit affumere lapidis naturam, tanquam communiter acceptam,& fufficienter difcuffam, & quafi offenfivam piarum aurium, in illius difcuffione relinquendam duximus. Vide hæc, fi vis, in Auctore in loco allegato, & in Capreolo ibidem.

autem

Annotat.

¶ Num majus fit uniri Deo in perfona,quàm fecundum operationem. Multo IN refponfione ad fecundum dubium occurrit circa illud major, & perfectior est unio ad Deum fecundum effe perfonale, quam, Qua 3 que eft fecundum operationem,quoniam non caret fcrupulo propofitio ifta & multi gloffant, aut negant cam. Eft autem ratio fcrupuli: quia feorsùm Object. 1. ifta fumpta, unio perfonalis cõis eft rationalibus, & irrationalibus, unio fecundum operationem propria eft rationalibus. Et rursus unio perfonalis Object, ↳ convenit rationalibus fecundum id, in quo cõicant cum omnibus fubftantiis:quia convenit eis, inquantum funt naturæ potentes fubfiftere, unio aut fecundum operationem perfectæ felicitatis convenit eis,inquantum funt cofortes divinæ naturæ per adoptionem. Major ergo, & perfectior eft unio fecundum operationem fruitionis beatæ, quàm fecundum effe perfonale, & proptereà ifta propofitio negatur, feorsum acceptis extremis. Et confirmatur, quia majus eft affumere lapidem in filium Dei adoptivum, quàm ad unionem perfonalem : quoniam illud implicat contradictionem, hoc non: gloffatur autem, quòd vera eft in natura capaci utriufque unionis. Et aliqui Dub.mulde veritate illius etiam fic intellecta dubitant: quia melius eft concipere torum. Deum mente, quàm carne, ut dicitur in lib. de fancta virginitate, & de B. Virgine dicitur, quòd beatior fuit concipiendo fidem Chrifti, quam carnem Chrifti.

Confirm.1.

¶ In oppofitum autem eft literæ auctoritas ex Auguft. fuper illud. Ver- Ref.Qua. bum caro factum eft.

Ad hanc quæftionem dicendum eft: quòd procul dubio majus, nobilius, excellentius, perfectiufque eft uniri Deo in perfona, quàm per gratia, & gloriam confummatam. Et ratio habita eft in ult. art. præcedentis quæftionis, quia fcilicet unio perfonalis non eft unio participativa, fed per fubftantiam Dei, conferens non fimilitudinem, aut participationem Dei, fed ipfum effe perfonale Dei ita, ut perfona Dei fiat perfona naturæ affumptæ, Unio autem per fruitionem unió participativa Dei eft, conferens non efle Dei, fed fimilitudinem, & adoptionem filialem. Eft igitur unio perfonalis major: quia confert majus, fcilicet effe Deum non participativè, fed perfonaliter: quantò namque majus eft effe Deum perfonaliter, quàm participativè, tantò major eft unio perfonalis, quàm participativa. Eft & perfectior, quia confert perfectius, fcilicet, effe Deum fecundum fubftantiam : hoc eft, hypoftafim, non fecundum accidentia,ut funt operationes, quibus fruimur Deo: quantò enim perfectius eft effe Deum perfonaliter, quàm accidentaliter, tantò perfectior eft unio perfonalis, quàm per operationem. Et ideò fimpliciter, & abfolutè cum Auguft. & Auctore fateamur, longè majus effe uniri Deo in perfona, quàm per gratiam, & gloriam.

[ocr errors]

Ad primam autem, & fecundam objectionem dicitur, quòd, dato; quòd mafus fit illud, quod natum eft ex parte entium creatorum convenire Sol. 1. Ég intellectualibus folùm, & fimiliter intellectualibus, ut intellectualia funt, 2, Object. quàm communia, longè tamen majus eft, quod ex parte Dei pot conferri naturis fubftantialibus, ut communicant in natura fubftantiali, quàm id, quod eft cis donabile fecundum earum operationes: quoniam poteft naturis conferri efle Dei perfonale in feipfo, ut fit effe perfonale earum quod non conferri pot per operationes. Rationes enim ifta non inferunt quòd unio per operationem fit major, aut nobilior: fed benè inferunt, quod plus nobilitatis, & perfectionis ex parte creaturæ exigitur ad unionem per operationem: quia exigitur & natura, & operatio intellectualis, & gratia, feu gloria, quæ non exiguntur ad naturam, ut unibilem perfonaliter: fed cum hoc ftat quòd ex parte accepti doni longè major, & perfectior fit unio perfonalis, qua non Deus participativè, fed in propria ipfius perfona habetur à natura unita.

Ad confirmationem dicitur, quòd falfum affumitur, & ad probatio- Sol. Conf. nem refpondetur, quòd falfiffimum eft, quòd implicans contradictoria fit majus : quoniam implicans contradictoria non eft aliquid, non eft ens, nec non ens, fed ens, & non ens fimul. Secundum hujufmodi enim argumenmajus effet albedinem effe nigredinem, quàm effe Deum: quia illud implicat, hoc non.

ta

¶ Ad rationem dubii multorum, quia melius est concipere fidem, &c. Sol. ratiorefpondetur negando confequentiam: quoniam non eft eadem utrobique is dub. ratio, quoniam in conceptione carnali Dei non fit,ut concipiens fit Deus,fic- multorum. ut fit in unione perfonali, ut homo fit Deus, & proptereà non arguitur à fimili, fed à longè alieno. Maximum ergo bonum, quod Chriftus habet eft, quòd fuum effe eft verus Deus, & fuper, ac poft hoc habet, quòd fit creata fruitione Dei beatus.

¶ In refponfione ad tertium ejufdem artic, nota pro fequentis art. quæ Annotat. ftione, quòd hic habetur, quòd, fi Angelus jam creatus affumeretur, perfonalitas ejus corrumperetur, ac per hoc aliquid perfectionis in creatura affumpta corrumperetur. Ex hoc enim infinuatur, quòd perfonalitas Ange li aliquid perfectionis addit fupra naturam Angeli, quod etiam innuitur de omni fuppofito, & perfona fentiendum, dum in refponfione ad quartum dicitur. Perfectio univerfi non eft perfectio unius perfonæ, vel fuppofiti.

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

PROB. Quia perfo- plantavit. Plantavit autem ibi perfonana humana non præin-litaté. ergo filius Dei affumpfit perfona. telligitur affumptioni, ¶3. Prætereà. Nihil confumitur, nifi alioquin vel corrupere- 3:

tur allumpta, vel inde quod eft: fed Innocent.III. dicit in quafequeretur hærefis: & dam Decret. quòd perfona Dei confumpfit illud, quod affumitur, perfonam hominis. ergo videtur, quod fumptioni, ut patet ab perfona hominis fuerit priùs affumpta. exemplo de mobili lo

oportet præintelligi af

6.2.0.3 caliter.

NO. In atomo, R. Di

SED CONTRA eft, quod Augu. dicit in lib. de fide ad Petr.quòd Deus na1. m EX DAMASCE- turam hominis affumpfit, non perfonam. vino. §.Tunc nihil,&c. RESPONDEO dicendum, quòd aliNam articuli conclufio quid dicitur affumi ex eo, quòd ad aliintendit; quòd filius no afsupfit natura huma- quid fumitur. Unde illud, quod afluminã in atomo humano tur, oportet præintelligi affumptioni, creato: & hoc no negat ficut illud, quod movetur localiter,præDamafc. Veru,ut aper intelligitur ipfi motui. Perfona autem tiùs loquamur, vult dicere: quod unio affum- non preintelligitur in humana natura afptæ naturæ non cft fa- fumptioni, fed magis fe habet, ut termi4.preced, ta ad affumente in na- nus affumptionis, ut fuprà dictum est. *Si aristura divina, fed in per- .n. præintelligeretur, vel oporteret,quòd fona divina. Id, quod

non contradicit doctri

næ huic, ut de fe patet, fed concors eft dictis. q. 2. artic. 1. ad 2.

SECUNDUS.

umpferit perfonam.

10

*

tunc natura illa humana,ut quæ de manu Domini recepiffet duplicia, i.pro perfona fua creata corrumperetur, & fic fruftrà effet affum- accepiffet admodü, imvel quòd remaneret poft unionem, mò infinities digniore, pta, & fic effent duæ perfonę, una affumens, no proceffit ulteriùs ad & alia affumpta, quod eft erroncum, ut &tionem. Vide q. 3.ar. creatæ perfona produfuprà oftensu eft.*Unde relinquitur,quòd 3. ad primum. Hæc eft nullo modo filius Dei aẞumpfit humanam perfonam. ¶AD PRIMUM ergo dicendum, quòd naturam humanam affumpfit filius Dei in atomo, ideft, in individuo, quod non eft aliud à fuppofito increato, quod Erime: quomodo Eul. eft perfona filii Dei. Unde non fequi- per rationem tanquam tur, quòd perfona fit affumpta. in radice, interimas he

ergo illa falutaris impe-.. 4, 5. ditio,fiye impropria cofumptio: de qua textus, & Papa loquuntur.

APPENDIX.

X articulo habes Util.pros.

dicentium. In Chrifto

Ad fecundum dicendum, quòd natu- reles Chanzinzariora ra affumpte non deeft propria perfonali- duas fuiffe perfonas, utas propter defectum alicujus, quod ad nam paflam, alteram perfectionem humanæ naturæ pertineat: feorsum ftetiffe, & paf20 fed propter additionem alicujus, quod f. Et hærefim Elceeft fupra humanam naturam, quod eft feorum dicentiu, Chriunio ad divinam perfonam. ftum non unum, fed plures fuifle. Per hoc ci ratione demonstracnim, quòd hic efficatur, quòd Chriftus non affumpfit perfonam commonftratur evide

Ad tertium dicendum, quòd confumptio ibi non importat deftructionem alicujus, quod priùs fuerat,fed impeditio nem ejus, quod aliter effe poffet. Si enim humana natura non effet affumpta à diter: quòd ipfe duas pervina perfona, natura humana propriam fonas non habuit. Quo30 perfonalitatem haberet, & pro tanto modò .n. duas habuifdicitur perfona confumpfiffe perfonam, fet: fi unam non affumlicet impropriè: quia perfona divina fua pfiffet? Secundò habes: quomodò per ratione unione impedivit, ne humana natura oftendas, illas meritò propriam perfonalitatem haberet.

II. EX DAMASC. Affumpfit ea, que in natura noftra plātavit. R.Si tamē
ibi erant tempore affumptionis. S. Tunc nihil, &c, Licèt n. Deus planta-
verit perfonam in natura, quæ habet perfonam creatam, ut in nobis, 40
non enim aliunde, nifi à Deo, habemus perfona: tamen in natura huma-
na, quam ipfe affumpfit, nondum plantaverat actualiter perfona, fed fo-
lùm aptitudinaliter, inquantum fcilicet in natura illa humana erat natura-
lis aptitudo ad producendu propriam perfonalitatem, quam & actu pro-
duxiffet, nifi a digniori perfona, i. a verbo divino præventa fuiflet. Nat-
re fiquidem affumptæ non deeft,&c.ut in tex. Perfona igitur creata non crat
ibi tempore affumptionis: & hæc eft etiam una ratio, quare non fit af-
fumpta, quia fcilicet tunc ibi non aderat.

m

III. DE MAJORI. Confumitur. R. Propriè. §. Tunc nihil, &c. Nam confumptio impropriè fumitur ibi ab Innoc. Unde non importat destruElionem alicujus, quod, &c. ut in tex. Pro cujus captu fcias, quòd ex unio- 50 ne animæ, & corporis conftitui folet naturali fequela novum fuppofitum, five perfona. q. 3. art. 7. ad primum. Verùm in conceptione Chrifti in codem inftanti, quo anima creata corpori fuo unita eft, perfona divina,f. verbum, tanquam quodam ineffabili modo fubintrans, præoccupavit perfonam creatam aliàs mox fecuturam, inqantum incœpit facere officiu, quod feciffet perfona ipfa creata, ideft, incoepit fubfiftere in natura humana. Et

damnari, & confequenter articuli conclufionem confirmari à Cō

cilio Toletano 6. can. 1. Deus perfectus, & homo perfectus; in duabus naturis una perfona; ne quaternitas Trinitati accederet, fi in Chrifto geminata perfona effet. Hæc ibi. Item à dictis fuprà queftione 2. artic. 2. 3. Item a Concilio Chalcedonenfi, per fuam definitionem in quinto pofteà, & fexto Conciliis generalibus renovatam. His, qui in duos filios difpenfationis divine myfterium difcerpere nituntur, obfiftit, & infrà. Confonanter autem omnes docemus: unum, eundemque filium Dominum nostrum Jesus Christum perfectum in deitate, eundem perfectum in humanitate; Deum vere, & hominem vere, in duabus naturis inconfusè, immutabiliter, infeparabiliter agnofcendum, non in duas perfonas partitum, five divifum. Hæc ibi. Item ab eodem fexto Concilio. Poft incar natione afferimus duas Christi esse naturas in una ejus radiante fubfiftentia, in qua tàm miracula, quam paffiones per omnem fui difpenfationem converfatus non per phantafiam, fed veraciter demonftravit ob naturalem differentiam in eadem una fubfiftentia agnofcendam. Hæc ibi. Quæ & referuntur, atque renovantur in Concilio Florent. ut patet in conftitut. Engenii IV. fuper unione Armenorum. Item à Concilio Uvormacienfi, in profeflione fidei Chriftianæ, dicente: Dei filius non perfonam hominis accepit, fed naturam. Hæc ibi. Tertiò vides: quomodo ex jis benè penfatis, & applicatis doctrina præfens Angelica viciffim declaretur, atque confirmetur.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

Annotat, TItulus artic. 2. fatis clarus eft quoad quid nominis perfona humana, quoad quid rei, longo tractatu in hoc art. perfcrutandus eft.

Comment.

7.

In corpore articuli unica eft conclufio refponfiva quæfito negativè. Filius Dei nullo modo affumpfit perfonam humanam. Probatur. illud, quod affumitur, oportet præintelligi affumptioni, perfona non præintelligitur in humana natura affumptioni. igitur perfona non aflumitur. Major & probatur, quia affumi aliquid dicitur, quia ad aliquid fumitur, & declaratur exemplo, ficut illud, quod movetur localiter, oportet præintelligi ipfi motui. Minor probatur, ducendo ad impoffibile, fi perfona præintelligeretur, oporteret ipfam, vel corrumpi, & fic fruftrà effet affumpta,vel remanere, & fic effent due perfone, quod eft erroneum, quia non effet unio in perfona.

¶Num perfona, vel hypoftafis addat aliquid fupra fuam na-
turam fingularem.

N hoc art. quæftio difficillima occurrit, quid perfona, feu hypoftafis Qualio. 1. add a fat quita fingularem. Et hoc tam in fubftantiis compofitis, puta,quid addit Socrates fupra fuam hanc humanitatem copofitam ex hac ani1.opin. ma, & hoc corpore: & fimiliter quid addit Gabriel fupra fuam naturam fincirca hane gularem. Et eft fpecialiter ex verbis hujus art.hinc, & inde ratio dubii:quia tam in corpore articuli, quàm in refponfione ad tertium habetur,quòd addit aliquid pofitivum, dùm dicitur, quòd perfonam oporteret corrumpi, fi præexifteret affumptioni,quod in præcedenti quoque articulo de angeli perfona dictum eft cum adjunétione, quòd aliquid perfectionis corrumperetur. Et rursùs dicitur, quòd perfona divina fua unione impedivit, ne natura humana propriam perfonalitatem haberet: fi.n. nihiladderet, impedimentum nihilo præftitum effet. In oppofitum autem fonat refponfio ad fecundum dicens, quòd nature affumpte non deeft propria perfonalitas propter defectum alicujus, quod ad perfectionem humanæ naturæ pertineat: fed propter additionem,&c. fi enim perfona adderet aliquid pofitivum fupra hanc naturam, oporteret illud deeffe naturæ affumptæ. Et fic falfum effet, quòd perfonalitas deeft non propter defectum alicujus, quod ad perfectionem fpectat: conftat.n.quòd, fi perfonalitas pofitivum aliquid addit, illud ad

perfectionem fpectaret, cùm perfona fignificet perfectiffimum quid in genere fubftantiæ. Simpliciter autem,& generaliter ratio dubii magni eft tanta diverfitas opinionum, & obfcuritas rei. Clauduntur autem in quæftione ifta quatuor quæfita. primum eft, an perfona fupra hanc naturam addat in fe aliquid, an folùm fecundum rationem. fecundum, an fuppofito, quòd addat aliquid in fe,an illud fit pofitivum, vel negativum tertium, an illud 6ofit intrinfecum perfonæ, an extrinfecum, & quartum, quid eft illud pofitivum, vel negativum,intrinfecum,vel connotatum.Quæ ad evitandam replicationem fimpliciter tractabunter. Eft igitur prima opinio, quòd fuppofitum, & natura hæc in omnibus fubftantiis funt idem re, & differunt folo modo intelligendi, ut quod eft, & quo eft ita, quòd idem eft quo, & quod diverfa ratione.Natura.n. eft, ut qua Socrates cft homo, Socrates verò eft ipfa fua natura, ut participans, feu habens illam ab agente. Et hujus opin.eft Henricus de Gandavo in quolib. 4. q. 3. Secunda autem opinio eft, quod fuppofitum, & natura funt idem re quoad intrinfeca, fed differunt realiter quantum ad connotata, quæ oftenduntur ex modo fignificandi ; connotata autem hujufmodi funt illa, quæ fimul cum natura habentur 70fine quibus natura non poteft efle. v. g. Socrates eft ipfa fua humanitas in concreto, ut fignificatur habens reliqua, fine quibus humanitas non habetur in rerum natura. Et hujus opin. eft Hervæus in quolibet. 3.q.6. Tertia opinio eft, quòd fuppofitum,& natura differunt realiter, medio modo inter extrinfecè, & intrinfecè ita, quòd fuppofitum addit fupra naturam affe-. ctionem, qua natura fubeft accidentibus ita, quòd Socrates non eft fua humanitas; quia Socrates fignificat humanitatem, ut affectam accidentibus; humanitas verò non. Ab Hervæo, & Joanne de Neapoli recitatur hæc opinio,& improbatur. Quarta opinio cft, quòd fuppofitum differt realiter à natura, ficut totum à parte; quia dicit compofitü ex natura,& effe exiftentiæ; hæc etiam recitatur ab utroq;dictorum,& improbatur. Quinta opinio geft, quòd fuppofitum differt à natura per unum connotatum extrinfecum, fcilicet, actum efsendi ; ponit .n. hæc opinio actum efsendi non claudi in fuppofiti ratione,in quo differt à præcedente, & benè dicit in hoc, fed connotari per fuppofitum ; quia efse eft proprius actus fuppofiti, ut quod eft, & hæc

[merged small][ocr errors][ocr errors][subsumed][subsumed][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small]

& hæc eft opinio Capreoli in 3. Sent.diftin. s.q.3.fexta opinio eft, quòd perfona addit fupra naturam hanc aliquid intrinfecu conftitutivum perfonæ, negativum tamen. Et hæc eft opinio Scoti in 3. Sent diftin. 1.q. 1. quæ, verbis ipfius utendo,addit duplicem negationem,f. dependentia actualis a perfona divina, & dependentia aptitudinalis refpectu ejufdem termini, f. perfonæ divinæ, hoc eft, non dependere etiam fecundum aptitudinem à perfona divina, ut fic ita, quòd hæc humanitas eft perfona per hoc, quòd nec apta nata eft terminari ad perfonalitatem divinam; nec actualiter terminatur per cam. 7. opinio propinqua huic eft, quòd perfona addit fupra naturam hanc folam negationem annexam extrinfeci pofitivi, & intrinfeca unionis ad illud ita, quòd fuppofitum fignificat illammet rem, quam fignificat natura: fed fignificat cam, ut habet hanc duplicem negationem, fcilicet, quòd in nullo extrinfeco fuftinetur. Et hujus opinionis eft Joannes Fundame de Neapoli in quolib. q. 9. Omnium harum opinionum convenientium um barwin in hoc, quòd fuppofitum nihil pofitivum intrinfecum addit fupra naturā upin. perfonabilem fingularem, fundamentum eft: quia, illud intrinfecum conftat non poffe effe accidens, nec fubftantiam, quæ eft forma,aut materia, aut compofitum ex utraque. Accedit ad hoc auctoritas Arift, in 7. Metaphyf.tractantis hanc quæftionem, & dicentis, quòd in his, quæ funt per fe, idem eft quod quid eft, & id cujus eft: conftat enim fubftantiam effe de numero corum, quæ funt, & dicuntur per fe. Ponendi aut aliquid fupra additum negativum, vel pofitivum, cogit & modus fignificandi, & affumptio fingularis humanitatis à Chrifto fine fua perfonalitate. Præter omnes autem dictas opiniones recitatur alia opinio à Scoto, & Joanne de Neapoli, fi tamen una, & eadem ab utroque recitatur, tenens fuppofitum addere fupra naturam fingularem entitatem pofitivam intrinfecam fuppofito, conftitutivamque ipfius. Sicut hæc, inquit Scotus, humanitas addit fupra humanitatem, vel ficut modus effendi, ut inquit Joannes de Neapoli addit fupra naturam, cujus eft, & reducitur entitas ifta ad genus fubftantiæ, ficut effe quale ad genus qualitatis, & punctus ad genus quantitatis. Improbaturque ab utroque opinio ifta. Omifi afferre opinionem dicentem fuppofitum differre à natura, quia Socrates dicit compofitum ex materia, & forma, humanitas verò formam : quia non effet ad propofitum quæftionis, in qua fupponimus filium Dei affumpfiffe fingularem humanitatem compofitam ex hac anima, & hoc corpore (juxta illud, perfectus homo ex anima rationali, & humana carne fubfiftens) & tamen non affumpfiffe hypoftafim humanam.

Examen tradite 10. étrine.

¶ Examinanda igitur, difcutiendaque funt hæc, & fecundum doctrinam D.Th.& fimpliciter. Ex doctrina D, Th, habetur inter natură, & fuppofitum in creaturis, talem, tantamque effe differentiam,ut fuppofitum fit primum fubjectum actus effendi in terum natura, natura non; & fimiliter, quòd fuppofitum fit fubjectum filiationis realis, natura non ita, quòd, fi natura fine fuo fuppofito poneretur, non effet fubjectum actus eflendi nec efset fubjectum filiationis. Et primum quidem dicit Auctor inferiùs in q. 17. art. 2. per totum, ubi in refponfione ad primum dicit hæc verba. Effe confequitur naturam, non ficut habentem effe, fed qua aliquid est ; · perfonam autem, five hypoftafim, ficut habentem effe. Secundum autem dicit inferiùs q. 35. art. 5. per totum, ubi in refponfione ad primum dicit hæc verba. Nativitas temporalis caufaret in Christo temporalem filiationem realem, fi effet ibi fubjectum hujufmodi filiationis capax, &c. ex hoc autem, quòd hæc humanitas, & hic homo, fic differunt, quòd illa fecundum rem neque actus effendi, neque filiationis realis est capax, nisi ratione hujus hominis, ut per fe primò fubjecti utriufque, oportet dicere, quòd aliqua realis differentia fit inter hanc humanitatem, & hunc hominem ita,quòd aliquid reale includat hic homo, quod non includit hæc humanitas: qua realitate hic homo habeat, quòd fit fufceptivum tàm actus effendi, quàm filiationis realis, cujufque realitatis defectu hæc humanitas deficiat ab hoc, quod eft effe fufceptivum per se primò actus effendi, & filiationis temporalis. Nam hæc differentia in rerum natura eft, & fecundium-conftitutivum per fe primò fubjecti filiationis realis, five actus cffendi. Et proptereà non poteft reduci ad differentiam fecundum modos intelligendi, aut fignificandi, nec ad differentiam fecundum extrà connotata, quæcumque fint illa, quoniam hæc differentia prævenit omnia extrinfeca, & modos intelligendi, & fignificandi, nec ad differentiam penes negationes: quoniam negatio non eft conftitutiva fubjecti entitatis realis, quamvis fit concomitans, & circumloquens conftitutivum illud quandoque, quoniam fubjectum entitatis realis, ut fic, purum ens reale efle in fe fufficit: negatio enim, cùm nihil formaliter fit, non dat formaliter alicui enti efle capax entitatis realis. Scd, fi hæc humanitas, & hic homo ita fe habent, quòd huic humanitati in rerum natura repugnat effe per fe primò fufceptivum harum extrinfecarui entitatum realium, fcilicet,actus effendi, vel filiationis, & huic homini convenit, oportet aliquid pofitivum reale claudi in hoc homine, quod non clauditur in hac humanitate, quo fiat per fe primò fufceptivum hujus rei, cujus illa non eft capax.

Hæc ratio videtur convincere intellectum bene difpofitum ftantibus fundamentis: de quibus feito, quòd, quamvis Thomiftæ aliqui videantur negare fundametum hoc,quantum ad per fe primò fubjectum actus effendi, quorum phantafia in quæftio.17. oftendetur aliena à doctrina auctoris, nul- 70 lus tn inficiari poteft fundamentum hoc effe D. Thomaæ, quoad per fe primò fubjectum filiationis realis. Et hoc fufficit efficaciæ hujus rationis,quoniam tota vis rationis confiftit in hoc, quòd conftitutivum rei in hoc,quod eft effe per fe primò fufceptivum entitatis realis, oportet effe realitatem aliquam, fed hic homo in hoc differt ab hac humanitate, quòd claudit in fe aliquid, quo eft per fe primò fufceptivus alicujus entitatis realis repugnantis huic humanitati. ergo claudit in fe realitatem conftitutivam in effe, quo differt ab hac humanitate, fed non differt, nifi in effe perfonali, quo hic homo eft hypoftafis, five perfona, hæc humanitas non.ergo perfonalitas hujus hominis addit aliquam realitatem intrinfecè conftitutivam perfonæ humanæ fupra hanc humanitatem.

80

Hæc ratio nonnifi ad manifestandum, quid fentiat auctor de differentia inter fuppofitum, & naturam, allata eft, apud alios namque fcio non valere: quia ponunt in Chrifto non folùm plura effe, fed etiam novam filiationem realem.Et hoc ipfum magis atteftatur, quòd fententia auctoris eft, quæ dicta eft: quoniam,confequenter loquendo,ponentes perfonam non conftitui intrinfecè aliquo pofitivo fupra hanc naturam, confequenter ex negatione perfonalitatis humanæ, nihil reale debent auferre ab homine Chrifto, quod eft in aliis : quia nihil reale convenit hominibus ratione negationis, aut hujufmodi. Et per oppofitum tollentes aliquam realitatem à Chrifto homine, proptereà quia aliqua realitas eft perfonæ, & aliqua naturæ, debent confequenter loquendo dicere, quòd perfonalitas aliquam realita-90 tem conftitutivam intrinfecè perfonæ, ut diftinguitur ab hac natura, dicit, quæ in Chrifto non fuit, & ad cujus impeditionem fecuta eft impeditio

60

10

20

30

40

[ocr errors]

reliquarum realitatum perfonalium. Confonat autem hæc fententia his,
qua in præcedenti, & hoc articulo dicuntur de corruptione perfonalitatis,
& impedimento ejufdem, & his,quæ in 4. contra Gent, cap. 43. dicuntur,
dùm afferitur, quòd, fi hypostasis humana non remaneret in ea natura, in
qua affumenda a verbo præextitiffet, hoc fine corruptione accidere non po-
tuiffet: nullum enim fingulare definit effe hoc, quod eft, nifi per corruptio-
nem,hæc ille.

Simpliciter autem, & abfolutè loquendo, monftratur pofitio ifta raConfirm. tioni confentanea, tam fecundum ea, quæ funt ex lumine naturali, quàm rity dofecundum ea, quæ funt ex lumine fidei nota. Rationale fiquidem eft, ut firing. dupliciter dicta fubftantia in 5. Metaph. fcilicet de effentia, & de prima Substantia, ficut fubftantia pro efsentia eft res, cui debetur talis modus effendi, quem circumloquimur per efse per fe, hoc eft non in alio, ficut accidens eft in fubjecto; ita fubftantia pro fubftantia prima fit res, cui debetur talis modus efsendi, quem circumloquimur per efse per fe feparatim ita, quòd repugnet ei efse in alio, ut in quod, five, ut quo: in quod, five, ut pars, aut quafi pars in toto. Sic enim ponendo, quemadmodùm fubftantia pro efsentia non ex modo efsendi affirmativo, vel negativo conftituitur, fed ex conftitutiva intrinfecè realitate, cui debetur efse tali modo; ita fubftantia pro hypoftafi non actu efsendi tali modo, fed ex realitate conftitutiva ipfius intrinfecè, cui debetur actus efsendi, tali modo conftituitur. Nec tacita à Philofopho hujufmodi realitas, fed exprefsa eft in proprio conftituto per ipfam, dùm in 5.Metaph. fubftantia diftincta eft in fub ftantiam pro hypoftafi, & fubftantiam pro efsentia fubftantiali, & in predicamentis fubftantia prima propriè, principaliter, & maximè fubftantia dicitur, idem autem fignificatur per fubftantiam primam, hypoftafim, fuppofitum, & perfonam; nifi, quòd perfona in folis rationalibus locum habet, ut patet ex antedictis."

Accedit ad hæc, quòd nomen Hypoftafis, aut perfonæ, & fimiliter nomina propria naturarum cum pronominibus, ut hic homo, hic bos; & fimiliter pronomina demonftrativa perfonaliter, ut ego, tu, ille,omnes confitemur fignificare formaliter fubftantiam, & non negationem, aut accidens, aut extranea. Si omnes hoc fatemur, cur ad quid rei fignificatæ perfcrutantes divertimur à communi confeffione? &, fi perfonalitatem negationem efse formaliter dicere licet; cur non ftatur in fententia tantò probabiliori, quantò magis confona cominuni confeffioni? Theologi quoque ponentes perfonalitatem in divinis pofitivam rem, cùm ex illa perfonalitate omnis perfonalitas in cœlo, & in terra nominetur, ficut ex illo patre omnis paternitas juxta Apoftoli fententiam, docent nos ad divinæ perfonalitatis aliqualem imitationem, etiam in creaturis perfonalitatem pofitivam rem efse. Ampliùs dicentes perfonam verbi in Chrifto fupplere perfonam humanam, conftat, quòd non dicunt, quòd fupplet nihil, negatio autem eft nihil formaliter; fed intendunt, quod fupplet fubftantiam, quam fignificat perfona humana, feu hic homo. non igitur perfonalitas, negatio, aut modus fignificandi, aut extraneum quid eft, fed fubftantia, loco cujus in Chrifto eft perfona verbi, quæ verè eft hic homo, & perfona humana. Amplius, fi natura afsumpta à verbo, defereretur ab eo in fuis propriis naturalibus, efset tunc alia perfona verbi Dei, & alia perfona illiufimet naturæ humanæ, ergo efset tunc alia fubftantia illiufmet humanitatis ; quoniam alia eft relativum diverfitatis fubftantiæ. ergo perfonalitas addit fupra illam fingularem naturam fubftantiam intrinfecè conftitutivam formaliter perfonæ in efse perfonali.

¶Nec poteft dici ad primam confequentiam, quòd efset alia perfona negativè tantùm, quoniam conftat, quòd non folum non efset cadem perfona cum perfona verbi, fed poneret in numerum cum illa; quoniam effent duæ perfonæ non minùs, quàm modò funt perfona verbi, & perfona mea. Eft igitur perfonalitas realitas conftitutiva perfonæ, ut fic; & ideò ad eam confequuntur negationes, & repugnantiæ ad efse quo, & efse partem, & capacitates ad perfonales realitates, ut funt actus efsendi & filiatio, & quod eft, & habens efse, & reliqua, quæ hypoftafi attribuuntur Eft autem hujufmodi realitas in genere fubftantiæ reductivè, ficut reliquæ realitates conftitutivæ fubftantiarum, ut rationale, & hujufmodi, quamvis non fit differentia, propriè loquendo; fed eft terminus ultimus, ac ut fic, purus naturæ fubftantiæ.

[ocr errors]

¶ Ubi tria dico. Primò, quòd eft terminus naturæ, quod probatur ex
hoc, quòd naturam perfonari eft naturam terminari, & perfonare eft ter-
minare naturam exponimus enim naturam humanam in Chrifto perfo-
nari per verbum, quia terminatur per illius perfonam, & è contrà verbum
perfonare naturam illam, quia terminat illam. Secundò, quòd eft ultimus
quoniam natura nunquam eft ultimatè terminata,donec perfonetur: quan-
tumcunque enim individuctur, nifi perfonetur, non eft ultimate termina-
ta, ut patet de humanitate Chrifti, quæ eft fecundum fe in fe fingularis
& terminabilis per perfonam verbi, aut propriam, terminata autem per
perfonam verbi. Conftat autem, quòd, fi terminata eft perfonalitate pro-
pria, vel aliena, ftante illa, non eft terminabilis ultrà, nifi fortè extenfive
non ex parte fui, fed ex omnipotentia alterius potentis etiam feipfum ter-
minum illius efficere, ut fuperius dictum eft, fi una natura affumeretur
à duabus perfonis divinis. Sed hoc non tollit, quin prima perfona aflu-
mens terminaverit, ut ultimus terminus, fed terminos multiplicat exten-
fivè, ett igitur perfonalitas terminus ultimus naturæ. Quod aute tertio addi-
di, ut fic purus: ad majorem explicatione,non ad neceffitatem appofitü eft,
ad inftruendum novitios, quòd terminare, ut terminare nullam dicit caufa-
litatem, & ad explanandum,quòd perfonalitas, ut terminans naturam, nul-
Jam caufalitatem dicit refpectu naturæ terminatæ ita, quòd non folùm eft
extra genera caufarum extrinfecarum, fed etiam extra caufas intrinfecas,
quoniam nec in genere caufæ formalis, nec in genere caufæ materialis
fe habet ad naturam, fed, ut terminus ejus. Unde & in myfterio incorna-
tionis dictum eft, quòd unio perfonalis fecundum nullum genus caufæ
attenditur. Nec hoc eft figmentum, fed teftimonium habet ex terminis
quantitatis ; punctum enim eft ita terminus lincæ, quòd nulla caufa eft il-
lius.

¶Et quòd hæc non voluntariè, fed rationabiliter dixerim, declaro ex Frob.tra-
auctoritate, & ratione; auctoritas eft D. Tho. in 3. Sent. d. 5.quæft.3.art. 3. dire doctri
dicentis. Quod affumitur, trahitur ad aliquid completius ipfum incom- neratione,
pletum exiftens, & hoc eft contra rationem perfonæ, quæ maximam com- & cuft.
pletionem importat. Hæc ille. Ubi clarè habes, naturam fingularem fine
perfonalitate efse incompletam, & perfonam maximam completionem
importare; hoc enim nihil aliud eft, quàm dicere, quòd natura fingularis
non eft ultimate terminata, & perfonam ultimum terminum naturæ im-
portare. Ratio prima Theologice manifeftata jam diéta eft ; quia fcilicet
perfonare, & perfonari funt terminare, & terminari ultimate. igitur per
fonalitas eft ultimus terminus. Antecedens manifestatur; quia idem, quam-

[ocr errors][ocr errors]
« VorigeDoorgaan »