Natandum

ad intelli

ad so

¶ Adverte fecundò, quòd, duab, existentibus rationibus peccati in hujuf modi minifterio (fcilicet ex parte difformitatis miniftri ad Deum, cujus eft minifter,& ex parte contaminationis facramentorum, quæ administrantur) Auctor in hoc corpore articuli ex prima ratione probavit minifterium mali miniftri effe peccatum, ex fecunda autem ratione probavit, illud effe peccatum mortale. Tantam autem differentiam inter has rationes infinuavit, quòd fecunda ufus eft in refponfione ad primum, ut caufa propria, primā autem rationem non tanti fecit. De utraq; autem diffufior erit fermo, & ambarum efficacia magis patebunt.

10 In refponfione ad primum adverte & percipe Auctorem uti regula Notandum illa pofterioriftica, fi affirmatio eft caufa affirmationis, negatio eft caugendärelp. fa negationis; dùm ex hoc, quòd facramenta funt opera confecrationis fanctificata, infert, in miniftro præexigi fanctitatem juftitiæ: & ex hoc, quòd opera charitatis non funt aliqua confecratione fanctificata, infert in Dei miniftro refpectu eorum non exigi sanctitatem juftitiæ; manifeftè .n. ex hoc fignificat, hanc effe propriam caufam mortalis peccati mortalis peccati in adminiftrationib, facris, quoniam regula illa in folis propriis caufis tenet ita, quòd, cùm quæftio aliqua de peccato mortali in operationib. facris contingit ex parte malitiæ miniftri, intuendum eft, an illa operatio, ad quam quis malus exhibet fe miniftrum, fit aliqua confe- 20 cratione fanctificata ( quales funt omnes actus facrorum ordinum) an non fit confecrata. Et, fi eft de numero confecratarum, concluditur hinc mortale peccatum in malo miniftro, &, fi non eft de numero confecratarum, excufatur hinc minifter malus à mortali peccato. Et eft femper fermo de miniftro malo malitia peccati mortalis in fe exiftentis.

Notandum

adz.

¶ Hanc doctrinam, quia diffusè tractavi in quolibetis, ne cadem repetă-
tur, modò pertranfco: unum tantùm adjiciens, quod videtur mihi modò,
actum prædicandi effe de numero actuum confecratorum: quia eft actus, ad
quem minifter confecratur: nam ejus minifter ex officio eft epifcopus pri-
mò,& fecundarius facerdos, Nec obftat, actum istum ex inftitutione eccle-
fiæ appropriatum effe facro ordini, quoniam inftitutio ecclefiæ vel divi- 30
na ad differentiam originis fpectat, & non ad differentiam formalem: ex-
trahere fiquidem hominem ab ecclefia, facrilegium formaliter eft: licèt
ex inftitutione ecclefiæ actus ifte fubftratus fit facrilegio. Et fimiliter come-
dere femel in die ( ut fit in Quadragefima) abftinentia formaliter eft, quã-
vis ex ecclefiæ ftatuto fub abftinentiæ fpecie pofitum fit.Et fimiliter in pro-
pofito, licèt prædicatio ex auctoritate ecclefiæ facta fit actus ordinis, fub
fpecie tamen actuum ordinis formaliter conprehenditur: ac per hoc inter
opera confecrata computanda eft ea ratione: quia ad ipsă, ficut & ad alios
actus ordinis confecrari oportet miniftrum. Et proptereà fecundum doctri-
nam hinc habitam minifter malus prædicans mortaliter peccat, ficut qui
indignè adminiftrat alios actus facrorum ordinum.

40
In refponfione ad fecundum adverte, quòd non loquitur litera de in-
ad intelli- ducente indignum miniftrum ad facramenti exhibitione;fed de accipiēte fa-
Agenda relp, cramentum ab indigno miniftro: quod ideò dixerim, quia alia quæftio eft,
an liceat accipere facramentum ab indigno miniftro, & alia quæftio eft,
an liceat inducere ad adminiftrationem facramenti miniftrum indignum.
Prima quæftio hic folvitur, de fecunda nihil dicitur: fed facilè folvi pot-
eft fecunda, dicendo, quòd, licèt nunquam liceat inducere hominem ad
peccandum, uti tamen licet iniquitate alterius. Et proptereà in duobus ca-
fibus licet inducere indignum miniftrum ad exhibitionem facramenti. Pri-
mus eft, fi minifter tenetur ad hujufmodi exhibitionem: quia nemo pec-
cat petendo actum sibi debitum à fuo debitore. Et hac ratione excufantur,
qui à fuo curato tenente concubinam facramenta petunt. Secundus eft ar-
ticulus neceffitatis ex parte petentis cum difpofitione præparationis ex
parte miniftri: hoc eft,quòd minister fit paratus miniftrare facramentum,
& homo egeat illo: eadem fiquidem ratione, quia licitum eft indigenti pe-
tere mutuum ab ufurario, licitum quoque eft indigenti petere facramen-
Notandum tum ab indigno parato ad miniftrandum,

circa eam

Notandum

!

In eadem refponfione circa acceptionem facramenti à miniftro exdem re/p. communicato, &c. nota primò, quòd hæc doctrina intelligitur, ceffante extrema neceffitate baptifmi. Excipit .n. ipfe Auctor in 4. fent, dift. 4, cafum neceffitatis, quo.f. poffet quis à judæo, vel pagano baptifmŭ recipere. Secundò, quod hodie ex indulto concilii Constantienfis fub Martino 40 quinto licitum eft ab excommunicatis miniftris recipere facramenta, nisi in duobus cafibus,hoc eft,fi nominatim denunciatus fuerit excommunicatus, aut fufpenfus, &c, vel, fi propter injectionem manus violentæ in clericum notorie conftiterit, in excommunicationem incidiffe, ut refert D. Antoninus Archiepifcopus Floren, in fuæ fummæ parte 3. tit. 26.c.3. ¶ Num minifter malus miniftrans ex officio, feu in cafu neceffilatis peccet. N refponfione ad tertium circa illud. In articulo tamen neceffitatis non peccaret baptizando, &c. dubium primò occurrit propter relatas à Durando rationes ad oppofitum in 4. fent. dift. 5. art. 2, Et prima eft contra excufationem ex articulo neceffitatis: quia cafus evitabilis folo voluntatis propriæ arbitrio non conftituit articulum neceffitatis: fed fic eft in propofi- 70

Dub..

Ob. Duran.

di.

355

4.dift.5.q.2

ari, 3.

I

Sot.4.fent.dift. 1.q. s.
artic.7.

SUPER QU. LXIV.
ART. VII.

CONCL.1.Ad hoies

pertinet dispensare facramenta, & in eis. miniftrare: no autem ad Angelos.

to, quia indignus minifter poteft ftatim conteri, fi vult, & tranfire de ma-
lo in bonum: ac per hoc non eft cafus neceffitans, miniftrum cum indi-
gnitate ad baptizandum.

¶ Secunda verò ratio contra excufationem ex perfona non miniftri ten-
dit: quia, quicumque baptizat, five vetula, five paganus, baptizat, ut mi- Ob 2.ejusd.
nifter principalis agentis, qui eft Chriftus: eft enim minifter de neceffitate
facramenti baptifmi, ficut & forma, & materia, Falfum eft ergo, quòd
baptizans in neceffitate non exhibeat fe miniftrum ecclefiæ: ac per hoc no
inde excufatur, fi indignus baptizat.

Dubium fecundò eft, an Auctor in litera intendat excufare facerdo- Düb, 2.
tem indignum in articulo neceffitatis baptizantem, tàm, fi baptizet cum
folennitate, quàm, fi fine folennitate, vel intendat folùm excufare bapti-
zantem fine folennitate. Et eft ratio dubii, quia in litera hac nulla fit me-
tio de folennitate, & confequenter videtur excufari utroque modo bapti-
zans, dummodò baptizet, ut fubveniat neceffitatem patienti in cafu, in
quo laicus poffet: fic enim in litera dicitur. In oppofitum autem eft, quod
ab auct. dicitur in 4. fent, de baptizante cum folennitate.

¶ Dubium tertio occurrit, quo pacto poteft ftare doctrina hæc cum Dub 3.
fuperiùs dictis, fcilicet miniftratio facramenti eft ex fuo genere peccatum
mortale, fi minifter fit indignus. Nam, fi fic eft, five miniftrans illud mi-
niftret ex officio, five ex cafu neceffitatis, five quavis alia ratione, fem-
per fequitur, quòd actum exercet, qui ex fuo genere eft peccatum mortale:
puta contaminare facramenta, quantum ex ipfo eft.

¶ Conftat enim, quòd in cæteris actibus, qui de fuo genere funt pecca-ob.
ta mortalia, variata conditio agentis non excufat à mortali, ut patet de
adulterio, furto, & aliis. Aut igitur hoc non eft mortale ex genere: aut
quilibet indignè miniftrans peccat mortaliter.

Ad evidentiam horum fciendum eft, quòd præfentis doctrinæ fenfus eft in articulo neceffitatis, in quo laico licet baptizare, fi facerdos baptizet (procul dubio fine folennitate ) non peccat: quamvis in peccato mortali fit. Et ratio affignatur: quia tunc non gerit perfonam miniftri ex officio, quem probatum eft oportere effe juftum: fed gerit perfonam minifterialiter fubvenientis neceffitatem patienti.

Et per hoc patet folutio fecunde rationis: diftinctum fiquidem eft de
miniftro, vel ex officio, vel ex articulo neceffitatis. Et, licèt, quicumque Sol. Ob,2.
baptizet, fit minifter Chrifti, & ecclefiæ altero modo, non tamen femper
eft minifter ex officio, de quo folo probatum eft, quòd oportet effe juftū.
Refol dub
Et per hoc patet folutio fecundi dubii: nam, fi articulus neceffitatis
pateretur miniftrum cum folennitate baptizare, non effemus in cafu, în
quo laicus poffet baptizare. Et rursùs, fi cum folennitate baptizaret, ma-
nifeftè conftat, quòd exhiberet fe, ut miniftrum ex officio. Ex utroque
ergo capite, hoc eft ex cafu, in quo laicus poffet baptizare, & ex hoc,quod
dicitur, quòd non exhiberet fe, ut miniftrum ex officio, manifeftè patet,
quòd Auctor non intendit excufare hujufmodi facerdotem, nifi in cafu,in
quo cogitur fine folennitate baptizare.

3.

Ad tertium dubium dicitur, quòd, quia baptizans in articulo neceffi-
tatis deficit à perfecta ratione minifterii (quoniam non miniftrat ex offi- Refu dub,
cio) ideò operatio fua imperfectum quid eft in genere adminiftrationis fa-
cramentorum non ex parte objecti (hoc eft facramenti) fed ex parte agen-
tis, hoc eft, miniftri: non .n. exit operatio tunc à miniftro ex officio, fed
à nudum minifterium præbente: ex hujufmodi autem imperfectione actus
excufatur à mortali, quoniam adminiftratio exiens ab indigno habet ra-
tionem mortalis, pro quanto exit ab agente, & non aliter, ut in litera pa-
tet. Ex hoc enim fit, ut, quia adminiftratio hujufmodi non exit ab agente
proprio (hoc eft miniftro ex officio) non exeat etiam cum culpa mortali.
Et proptereà dicendum eft, quòd adminiftratio facramenti ab indigno mi-
niftro ex officio eft mortale ex fuo genere, fi ex claritate verborum exclu-
dendæ funt objectiones: fi tamen abfolutè dicatur, quòd indigni admini-
ftratio eft peccatum mortale ex fuo genere ; verum dicitur, quoniam fub-
intelligitur à proprio miniftro.

Nec obftat objectio de adulterio, & hujufmodi, quoniam conditio fol. ok.
agentis in hoc facrilegio concurrit, ut pars integrativa rationis formalis
peccati mortalis ex fuo genere ita, quòd, ficut ad rationem furti non fuf-
ficit, quòd fit acceptio rei aliena, fed oportet, quòd fit invito domino,
ita ad tale facrilegium non fufficit, quòd fit adminiftratio ab homine ma-
lo, fed exigitur, quòd fit etiam à ministro ex officio, ut fic. Et ratio eft afsi-
gnata in litera: quia fanctis minifteriis nonnifi fanctus convenit minifter,
qui, per fe loquendo, non eft, nifi minister ex officio.

*

PROB. Quia dæmones funt fpiritus mendacii.

ARTI CU LUS SEPTIM U S. Utrum Angeli poffint facramenta ministrare. DSEPTIMUM fic procedi- lantur Angelis in cælo, ut dicitur Matth. 1. MAJOR. Quicquid tur. Videtur, quòd An- 22. fed aliqui fancti in cœlo exiftentes poteft minister inferior, geli poffint facraméta mipoffunt miniftrare in facramentis, quia poteft & fuperior. R. niftrare. Quicquid .n.potcharacter facramentalis eft indelebilis, ut Uterqtame in fuo ordicft minifter inferior, potne. §. i. inferior inferiodictum eft.* ergo videtur, quòd etiá An- ri modo, & fuperior qpre.as. eft & fuperior, ficut, quicquid poteft dia- geli poffint in facramentis miniftrare. modo fuperiori. §. Tuc . Jacrafto fecundù humanita- conus, poteft facerdos, fed non conver¶ 3. Prætereà.Sicut fuprà di&tum eft, nihil, &c. Na illud, menta mite, à cujus paffione tota titur: fed Angeli funt fuperiores miniftri diabolus eft caput malorum, & mali funt quod faciunt homines, verr.. virtus facraentorum eft, in ordine hierarchico, quàm etiam qui- membra ejus: fed per malos poffunt mi- II.DE MAJORI. Afsicap.9.cl conformantur in natura cunq; homines,ut patet per Diony. in lib.* niftrari facramenta. ergo videtur, quòd milantur.&.Quantü ad anse med hōies; no aute Angeli. Cæleft. hierar. ergo, cùm homines poffint gloria.§.Tuc nihil, &c. CONCL.2.Si,aliquid etiam per dæmones. facraentale minifterium miniftrare in facramentis, videtur, quòd ad veritatem .n. prime cóclufionis articuli fufà bonis Angelis perfice- multò magis Angeli. ficit, quòd inter hoïnes, & Angelos no fit affimilatio quãtu ad natu

SED CONTRA eft, quod dicitur Hebr. 5. Omnis Pontifex ex hominibus affumptus pro hominibus cöftituitur in his,

ra: ut etiam ibi ex fua probatione infinuatur.

&c. ut in tex,

PROB. Quia boni Angeli funt nucii veritatis (ut patet) & Deus ipfis poteft tribuere virtutem miniftrandi in facramentis cùm non alligaverit 9° III. ILLATIO CONCLUSIONIS. Ergo videtur, &c. B. Negaturillatio. virtutem fuam, quin, &c. ut in text. )

CONCL. 3. Si Angeli mali, ideft, dæmones aliquod facramentale

ministertum exercerēt, non effet ratú habendū.

§. Procedit .n. ex præmiffis malè intellectis. Nam minorem illam adducit,
quafi talem fenfum habeat; quòd mali homines miniftri, ex hoc, quòd
mali funt,poteftatem habeant miniftrandi facramenta:quod tame falsu eft

4.3.

tùm,

quæ funt ad Deum: fed Angeli boni, vel APPENDIX. mali non funt ex hominibus. ergo ipfi non conftituuntur miniftri in his, quæ EX Xart. habes primò: funt ad Deum, ideft, in facramentis. tilitas quomodò per ra- RESPONDEO dicendum, quòd (fic pro Eccl.S. tionem & oftendas, & Dei. rectè intelligas, meritò ut fuprà dictum eft)* tota virtus facra*q.prac. effe infinuatum à fcri- mentorum à paffione Chrifti derivapturis, & ab Ecclefia, tur, que eft Chrifti, fecundum quòd é fum, quòd ad Angelos homo, cui in natura conformantur ho-10 non pertinet miniftrare facramenta mines, non autem Angeli, fed potiùs quòd,fi Angeli boni fa- fecúdum paffionem dicitur modico ab Anceret aliquod facramen- gelis minoratus, ut patet Hebr. 2. & ideò tale minifterium, illud ad homines pertinet difpenfare facramenta, effet pro rato habendum. A fcripturis qui- & in eis ministrare, non aute ad Angelos. dem illud primum infi- ¶ Sciendum tamen, quòd, ficut nuatur per hoc, quod Deus virtutem fuam non alligavit facradicitur Heb. S. omnis Pontifex, &c. ut cum mentis, quin poffit fine facramentis effedifcurfu eft in arg. cont. &tum facramentorum conferre, ita etiam Inde enim colligitur in virtutem fuam non alligavit ecclefiæ minitentum categorematicè. Hoc eft: quòd ifta ftris, quin etiam Angelis poffit virtufimplex propofitio, fci- tem tribuere miniftrandi in facramentis. licet, Angeli poffunt Et, quia boni Angeli funt nuntii vede fe adminiftrare fa- ritatis, fi aliquod facramentale ministecramenta, eft falfa: ab Ecclefia verò illud fe rium à bonis Angelis perficeretur, effet ratu haben dum: quia deberet conftare, hoc

fnnot.

Comment,

Annat. Op. Scot,

357 Sup. q. 60. a.8.cor.Et 4.d..6.q.1.

1.9.1.ad 3. Et 8.q.1.4.

cundum infinuatur per
hoc, quòd ipfa cele
brat feftum Sanét. Michaelis de menfe feptembris. Tali enim facto

fieri voluntate divina, ficut quædam fuo, & quidem fole-
templa dicuntur Angelico minifterio mni, demonftrat in-
confecrata.
tentum hypotheticè
ideft, quòd hæc con-

feu

confecrata fuit ab i

Si verò dæmones, qui funt fpiritus ditionalis propofitio, mendacii, aliquod facramentale minifte- fcilicet, fi Angeli bo rium exhiberent, non effet ratum habendu. ni exercerent minifteTAD PRIMUM ergo dicendum,quòd mentale, effet ratum rium aliquod facraillud, quod faciunt homines inferiori habendum, eft vera. modo, fcilicet per fenfibilia facramenta, rationis (us, din idRatio hujus demoneft, quia quæ funt proportionata naturæ ipforum, eò illud feftum hac faciunt Angeli, tamquam fuperiores mi- ratione inter alias niftri fuperiori modo, fcilicet invifibili celebrat co quòd ter_purgando,illuminando,&perficiédo. tunc dedicata Ad fecundum dicendum, quòd pfo Archangelo Bafilifancti, qui funt in cœlo, funt fimiles ca in antro apud GarAngelis, quantum ad participationem ganum Apuliæ mon20 zo gloriæ, non autem quantum ad condi- tem ad ipfius montis tionem naturæ, & per confequens ne- gendarium Domini Jaque quantum ad facramenta. cobi de Voragine, & Ad tertium dicendum, quòd mali Rationale divinoru officiorum circa hoc. homines non habent, quòd poffint mi- Secundò vides: quoniftrare in facramétis ex hoc, per mali- modò ex iis benè tiam funt membra diaboli, & ideò non fatis & applicatis Doctoris Angelici in fequitur, quòd diabolus, qui eft copræfenti articulo conrum caput, magis hoc poffit. clufio viciffim claretur, atque

30

firmetur.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

N titulo eft fermo de Angelis quoad naturam, five boni, five mali Ifint. Et rursus eft fermo de poteftate ordinaria, hoc eft, an fecundum communem curfum ordinis inftituti à Deo Angeli poffint miniftrare facra

menta.

In corpore articuli quatuor fiunt. Primò refpondetur quæfito. dein-
dead bonitatem doctrinæ tractatur de poteftate delegabili ipfis Angelis: u-
bitria dicuntur, ut patebit.

Quoad primum conclufio eft: Angeli non poffunt miniftrare facra-
menta. Probatur. Tota virtus facramentorum derivatur à Chrifto patie-
te. ergo ad homines, & non ad Angelos pertinet miniftrare facramenta.
Confequentia probatur ex duobus. Primò ex diffimilitudine naturæ :
quia fcilicet Chrifto homines, non Angeli, affimilantur in natura.Secun-
dò, quia Chriftus patiens, inquantum patiens,fuit minor Angelis:minifter
autem non debet effe major principali agente, ut contingeret in proposi-
to, fi fancti Angeli effent ordinariè miniftri Chrifti patientis. Secuda con-
clufio eft, quòd poteft conferri Angelis, quòd adminiftrent facramenta.
Probatur, quia Deus non alligavit virtutem fuam miniftris Ecclefiæ, fic
ut nec facramentis. Tertia conclufio eft de exercitio adminiftrationis
facramentorum à bonis Angelis: Si administrarent fanéti Angeli facrame-
tum aliquod, deberet haberi pro vero facramento.Probatur:quia fancti
Angeli funt nuntii veritatis. Quarta eft: Si dæmones aliquid hujufmodi so
facerent, habendum effet pro falfo: quia funt fpiritus mendacii.

Adverte hoc in loco, quòd circa primam conclufionem Scotus in 4.
fentent dift.6.q. 1. opinatur oppofitum, tenens, quòd omne fuppofitum
intellectualis naturæ poteft facramentum aliquod conferre, faltem baptif-

verticem Vide le

pen

de

con

ma. Et ratio fua eft, quia poteft abluere aqua hominem proferendo verba debita, & habere intentionem faciendi, quod facit Ecclefia, hæc enim tria requiruntur, & fufficiunt ad ministrum, & hæc omnia poteft Angelus in affumpto corpore exercere.

Demin

Jententia

Scor.

¶Rationabilior autem auctoris pofitio ex allatis in litera invenitur: fundata enim eft fuper auctoritate Apoft. ad Hebr. s. ubi Pontificem o- ftratur s mnem hominem declarat, unde magnum argumentum affumitur ad pro- tionabilior pofitum, quòd, fi maximum minifterium Ecclefiæ foli homini convenit D. 7 bom. ita, quòd Angelis denegatur (quale eft Pontificatus) multò magis mini- doftr. ma minifteria Ecclefiæ Angelis denegantur. Fundatur & fuper ratione, refellitur qua miniftri debent affimilari principali agenti. Ratio autem Scoti deficit in hoc manifeftè, quòd æquivocè utitur locutione. Locutio enim requifita ad miniftrum facramenti eft actus vitalis loquentis: locutio autem Angeli in corpore affumpto eft motus corporis non viventis, ut pa tet. Poteft quoque dici, quòd deficit in alio, f. quòd applicatio facramenti debet fieri per inftrumentum conjunctum primo, & mediante illo per inftrumentum feparatum, quod hic non haberet locum. Et, quamvis hoc non multùm urgeat, primus tamen defectus cogit. Et, quia primus defectus invenitur in omni fuppofito rationali extra humanam fpecud, ideò oportet hominem effe, qui miniftret facramenta. Et fic patet, quòd minor Scoti eft falfa, univocè fumendo rationem verborum: aut major eft falfa, fi prolationem verborum fumat quovis modo præter principalem defectum priùs dictum, fcilicet, quòd oportet, baptizantem effe Chrifti miniftrum, ac per hoc Chrifto homine non majorem, fed conformem in natura.

O CTA V US.
Utrum intentio ministri requiratur ad perfectione facramēti.
DOCTAVU Mfic procedi-
tur. Videtur, quòd in-
tentio miniftri non requi-
ratur ad perfectionem fa-
cramenti. Minister enim

4.2.7.1.6 CON
4.6.q.1.ar, faria ad perficiendum in facramento inftrumentaliter opera-
facramentum. Hoc eft. tur: fed actio non perficitur fecundum
4.2.3.ad 1. Minifter numquam con- intentionem inftrumenti, fed fecundum
4.30. 9. ficiet, neque conferet intentionem principalis agentis. ergo in-
aliquod facramentum
nifi habeat intentio- tentio miniftri non requiritur ad perfe-
nem tale facramentum &tionem facramenti.

1.4.3.ad 3.

&c.

(puta Eucharistiam ) ¶ 2. Prætereà. Non poteft homini ef-
conficiendi, & confe- fe nota intentio alterius. Si igitur inten-
rendi, puta, Baptifmu,
tio miniftri requiratur ad perfectionem
facramenti: non poffet homini ad sa-
cramentum accedenti effe notum, quòd
facramentum fufcepiffet: & ita non pof-
fet habere certitudinem falutis, præci-
puè, cùm quædã facramenta sit de necef-
fitate falutis, ut infrà dicetur.

PROB. Quia illa,
quæ in facramentis a-
guntur, poffunt diver-
fimodè agi, ideft, pof-
funt ordinari ad diver-
fa (ut patet in text. de
*q.65.ar.3, ablutione aqua) & il
4. lud, quod fe habet ad
multa, oportet, quòd
¶3. Prætereà. Intentio hominis non
per aliquid determine- poteft effe ad id, circa quod non eft at-
tentus: fed aliquandò illi, qui in facra-
lud effici debeat, ut ex mentis miniftrant, non attendunt ad

§. De quocunque fcilicet inftrumento. Nam actio nunquam fieret per inftrumentum ina

dum modum conve

ea, quæ dicunt, vel faciunt, alia cogi- nimatum, nifi illud ab tantes. ergo fecundum hoc non perfi- alio moveretur fecunceretur facramentum propter intentio- nientem intentioni anis defectum. gentis principalis ; ut SED CONTRA eft, quòd ca, quæ patet per experientiam, 60 funt præter intentionem, funt cafualia cùm aliter moveatur quod non eft dicendum de operatione fa- faciendo lecto aliter cramentorum. ergo facramenta requi- autem pro facienda na

ferrea inftrumenta pro

inanimati modo fuo habita. Sic

vi, quod, runt intentionem miniftri. vel quam ¶ RESPONDEO dicendum, quòd, Et motio talis reputa principalis intendit. quandò aliquid fe habet ad multa, o- tur pro intentione inportet, quòd per aliquid determinetur ftrumenti ad unum, fi illud effici debeat. Ea verò, à proportione argumëo quæ in facramentis aguntur, poffunt di- tando ad inftrumenverfimodè agi, ficut ablutio aquæ, quæ tum animatum, tame fit in baptifmo, poteft ordinari & ad quam munditiam corporalem, & ad fanitatem dum fenfum nota procorporale, & ad ludum, & ad multa alia cedendo, dicendum eft. hujufmodi,& ideò oportet,quòd determine- Nifi animatum inftrutur ad unum, i. ad facramentalem effectum cundum animam ad per intentionem abluentis. Et hæc intentio conformandum fe in exprimitur per verba,quæ in facramentis tali actione agenti prindicuntur, puta,cùm dicit. Ego te baptizo cipali, tunc per ipfum

Quæft. LXIV.

tionem principalis agentis. Oportet ergo, quòd omnia concurrentia ad
actionem ordinentur fub ifta intentione (nam & ca, que funt ad finem, or-
dinantur fecundum exi-
gentiam finis) alioquin
non concurrerent, nifi

¶ AD PRIMUM ergo dicendum
nominaliter ad illam quòd inftrumentum inanimatum non
actionem, quandò reali- habet aliquam intentionem refpectu
ter de facto concurreret effectus, fed loco intentionis eft motus,
contra ipfam actionem. quo movetur à principali agente; fed in-
Si.n. (ut à notiorib. no-
bis adhuc procedamus) ftrumentum animatum (ficut eft mini-
principalis agens inten- fter) non folùm movetur, fed etiam quo-
deret, fibi fieri nave per dammodò movet feipfum, inquantum
talia inftrumenta,& age- fua voluntate movet membra ad ope-
cant manuales, move- randum: & ideò requiritur ejus intentio,
rent inftrumenta fecun- qua fe fubjiciat principali agenti, ut fci-
dum modum, non quo licet intendat facere, quod facit Chri-
per ipfa fieri folet navis, ftus, & Ecclefia.
fed quo fieri folet lectus:
tunc utiq; illi manuales

Ad fecundum dicendum, quòd cir-
verè concurrerent no ad ca hoc eft duplex opinio. Quidam.n. di-
actionem, fed contra a- cunt, quòd requiritur mentalis intentio
ctionem,quam principa-
lis intendit: & ideò per in miniftro, quæ fi defit, non perficitur
talem inftrumentorum facramentum. fed hunc defectum in puc-
motum nunquam fub- ris (qui non habent intentionem acce-
ministrarent ageti prin- dendi ad facramentum)fupplet Chriftus,
cipali, immò quantum

ad hoc minifterium fru- qui interiùs baptizat, in adultis autem,
ftrà laborarent, i. nihil qui intendunt facramentum fufcipere,
prorsùs facerent. Quare? fupplet illum defectum fides, & devotio:
conformant intentione fed hoc fatis poffet dici, quantum ad ul- 30
fuam intentioni princi- timum effectum, qui eft juftificatio à
nomen miniftroru fuo eft res, & facramentum, f. quantum ad
palis: & proptereà nec peccatis, fed quantum ad effectum, qui
licèt tunc ore tenus illius characterem, non videtur, quòd per de-
fe effe miniftros omni-

so

Commentaria Cardinalis Cajetani.

In refponfione ad fecundum nota primò, Novitie, pro claritate literæ, 1.ad intel Auctorem, referendo primam opinionem, narrare ipfam, primò quo ad 60 ligendam hoc, quòd requiritur mentalis intentio ita, quòd, fi defit, non perficitur faresp.ad 2. cramentum:fecundò, quoad hoc, quòd, ftante cafu, quo hujufmodi imper

Et hæc eft, quæ fufficere dicitur ad facramenta, & verè fic eft: fufficit enim ad confectionem euchariftiæ, quòd facerdos vadat ad altare, utdicat Miffam, etiamfi per totam Miffam evagetur mens ejus.

¶ Adverte fecundò documentum Auctoris, fcilicet, quòd ftudiosè debet minifter operam dare, ut etiam actualiter intendat, &c. non efse intel- Notandum ligendum in actu fignato, fed in actu exercito. Non enim ftudendum eft, ut habeamus hoc in mente actualiter.ego intendo conficere,fed ftudendum, ut actualiter mens noftra ad ea, quæ funt confecrationis, attendat, puta ad prolationem diftinétam formæ, ad reverentem contrectationem materiæ, ad futuram tunc ineffabilem præfentiam divinæ gratiæ in facramento, vel etiam ipfius Chrifti, quoad euchariftiam, hoc eft enim confecrare cum actuali intentione in actu exercito.

753 4.169.1

ar.1.9.2.

Scot.4.f.d.a. art.s.
Ricard.4.f.d. 1.9.3.4.4.
Sot.4/.d.1.9.3.4.5.

SUPER QU. LXIV.
ART. IX.

CONCL. Non re-
quiritur ad perfe-

r prace. &tionem facramenti fi

*Id haber

modò. cætera

te m:.to.8. facramenti.

D NONUM fic proceditur.
Videtur,fides ministri fit
de neceffitate facramenti.
Sicut enim dictum eft, *in-
tentio miniftri eft neceffa-

10

des miniftri: fed infide- ria ad facramenti perfectionem: fed fides lis poteft verum facraAug pre- mentum præbere; dum intentionem dirigit,* ut Aug. dicit contra fa.plal. 3. adfint, Julianum. ergo, fi defit vera fides in nologè an. quæ funt de neceffitate miniftro non perficitur facramenTPROB. Quia mi- tum. nifter in facramentis ¶ 2. Prætereà. Si minifter ecclefiæ venon agit virtute pro- ram fidem non habeat, videtur effe hæpria,fed virtute Chrifti. reticus: fed hæretici, ut videtur, non 1. DE MAJORI. Intentio. R. Faciendi, poffunt facramenta conferre: dicit enim quod facit Ecclefia. S. Cyprianus in epift.* contra hæreticos: *H.1.epift. Licèt æftimet id, quod Omnia, quæcumque faciunt hæretici, car12. non re- per talis facramenti exmotè à fin, hibitionem facit Eccle- nalia funt, & inania, & falfa ita, ut, Incipit cu fia, nihil effe. Sic enim nihil eorum, quæ illi geßerint, à nobis fimul in cocilio. intelligenda eft articuli probari debeat:& Leo Papa dicit in epift. * Octavi prædicta conclu- ad Leonem Auguftum: manifestum eft Leo in e- tione miniftri. Tunc per crudeliffimam, & infaniffimam vefapift.qua in nihil, &c. Nam ad fa- niam in Alexandrina fede omnium cœlesipit in tisfaciendum D. Augu- ftium facramentorum lumen extin&tum, inftin, in minori adducto tercepta eft facrificii oblatio, defecit chrifdicitur, quòd poteft consingere, quod aliquis matis fanctificatio, & parricidialibus mapatiatur defectum fidei nibus impiorum omnia fe fubtraxere my- 30 circa aliquid aliud, &c. fteria. ergo vera fides miniftri eft de neut in tex. Ex quo dic formaliter ad illius auceffitate facramenti. &toritatem, quòd fides 3. Prætereà. Illi, qui non habent largo modo fumpta, veram fidem, videtur effe per excommuideit, five Catholica, nicationem ab ecclefia feparati: dicitur

ras.clemenBietur,

te.

al.qua

*ar.s.bujus 9.01.62.a. 1.02.

fit, dirigit fibi corre- enim in fecunda canonica Joannis. Si
fpondentem intentione. quis venit ad vos, & hanc doctrinam non
Hoc eft, Fides catho-
lica dirigit intentionem affert, nolite eum recipere in domum, nec
habitam, vel habēdam Ave dixeritis ei, & ad Tit. 3. Hæreticum
in rebus Catholicis, id- hominem poft primam, & fecundam cor-
eft, rationem exceden- rectionem devita: fed excommunicatus
tibus: fides autem tan-
tùm humana dirigit in non videtur poffe conferre ecclefiæ fa-
cramentum, cùm ab ecclefia fit fepara-
vel habendam in rebus tus, ad cujus minifterium pertinet fa-
humanis. Ratio horum cramentorum difpenfatio. ergo videtur,
cft: quia fides dicit cog-
nitionem; cognitio au- quòd vera fides miniftri fit de neceffitate
tem aliqua exigitur ne- facramenti.

ftri.

ca veritatem facramenti, quod exhibet puta, fi aliquis credat juramentum effe in omni cafu illicitum: & tamen credat fimili, intellige tu etiam de fufcipiente facrabaptifmum efficaciam habere ad falu- menta, hoc idem,quod tem, & fic talis infidelitas no impedit in- in præfenti textu dicitur tentionem conferendi facramentum. Si circa miniftrum facramentorum ita, quòd verò patiatur fidei defectum circa ipfum ad fufcipiendum factafacramentum, quod exhibet, licèt cre- mentum ordinis dat per id, quod agitur exteriùs: nul- ptifmi, & confirmalum fequi interiorem effectum, non ta- dem ex parte ordinantionis requiritur qui men ignorat, quòd ecclefia catholica dorum , baptizandointendit per hujufmodi, quæ exteriùs a- rum, & confirmandoguntur, præbere facramentum. unde, rum intentio recipiennon obftante infidelitate, poteft inten- ecclefia: non autem de di illud, quod tradit dere facere id, quod facit ecclefia, licèt neceffitate requiritur fiæftimet id nihil efle. Et talis intentio des corundem. Non fufficit ad facramentum: quia, ficut fu- infidelitate circa fufciobftante enim ipforum 20 prà dictum eft, *minifter facramenti a- pienda illa facramenta git in perfona totius ecclefiæ, ex cujus ii poffunt intendere id q fide fuppletur id, quod deeft fidei mini- recipere, quod tunc dat ecclefia, licèt (ut dicitur in text.) eftiment, ¶ Ad fecundum dicendum, quòd hæ. id nihil effe: & talis inreticorum quidam in collatione facra- tentio fufficit ad recimentorum formam ecclefiæ non fervant, ideft, characterem fa& tales neque facramentum conferunt, cramenti, quamvis non neque rem facramenti, quidam verò fufficiat ad recipienfervant ecclefiæ formam, & tales con- dam gratiam facramenti, ideft, gratiam ju ferunt quidem facramentum, fed non ftificantem, aliàs à faconferunt rem facramenti: & hoc dico, cramento in eis caufanfi funt manifeftè ab ecclefia præcifi, quia dam. Vide infrà 9.9. ex hocipfo, quòd aliquis accipit facra- art.7.8. Quod verò dicitur ibi de baptifmo, menta ab eis, peccat, & per hoc impe- intellige etiam de cæ ditur, ne effectum facramenti confequa- teris duobus: quoniam tur. unde Aug. * dicit in lib. de fide ad affimilantur adinvicem Petrum: Firmiffimè tene, & nullatenus tria hæc in hoc, quòd ad med & fingula imprimunt dubites, extra ecclefiam baptizatis, fi ad characterem, & in finecclefiam non redierint, baptifmo cumula- gulis virtus Chrifti ope ri perniciem. Et per hunc modum dicit ratur. Non enim ( ut ibi 9.9.dicitur) facramenLeo Papa: *in fede Alexandrina Sacra- tum perficitur per jumentorum lumen effe extinctum, fcilicet, ftitiam hominis dantis, med. *epift.g.d quantum ad rem facramenti, non autem vel fufcipientis illud,fed per virtutem Dei. quantum ad ipfum facramentum. Cy- 1, DE MINORI. pale prianus autem nullo modo facramen- Sed hæretici. R. Non ..Epift. tum conferre hæreticos poffe credebat: fervantes formam ecfed in hoc ejus fententia non tenetur . un- clefiæ in collatione ia* Ex epif. cramentorum.§.i. non de Aug. dicit:* martyrem Cyprianum, qui utentes tunc materia, bebeurt. 48. are fia. apud hæreticos, vel fchifmaticos datum & forma verborum, Expre baptifmum nolebat cognofcere, tanta me- quibus utitur ecclefia, filha.co rita ufque ad triumphum martyrii fecuta tionem faciendi, quod 18.. funt, ut charitatis, qua excellebat, lu- facit ecclefia, ut in ad c obumbratio illa fugaretur, &, fi primum. Adeò, quòd purgandum erat, paffionis falce tol- per ly formam ecclefia

*

40

ce

60 leretur.

¶ SED CONTRA eft, quod Augu- so nem ; cùm (ut patet ftin.* dicit contra Petilianum Donati* 4 nemo poffit intendere circa fi.t.7. aliquid de eo, de quo ftam: Mementote, facramentis Dei nial.meme nullam penitùs habet bil obeße mores malorum hominum, cognitionem. Modò,ad quòd illa non fint, vel minùs fancta fint. propofitum hoc de fide RESPONDEO dicendum, quòd, miniftri prædictam au&toritatem predicto mo- ficut fuprà dictum eft, quia minifter in do expofitam applican- facramentis inftrumentaliter operatur, do: dicamus ex textu: Non poffet minifter in- non agit in virtute propria, fed in virtutendere hoc, fcilicet, fe te Chrifti. Sicut autem pertinet ad provelle cooperari tunc ad priam virtutem hominis charitas, ita & interiorem facramenti fides. unde, ficut non requiritur ad pereffectum (id,quod excedit vires humanas) ni- fectionem facramenti, quòd minister fit in fi per fidem catholicam charitate, fed poffunt etiam peccatores anteà crederet hoc, facramenta conferre, ut fuprà dictum ar... fcilicet quòd facramentum caufat exterio est, ita non requiritur ad perfectionem rem effectum, ideft, facramenti fides ejus: fed infidelis poteft gratiam id, quod ex- verum facramentum præbere, dummocedit rationem pure hu- dò cætera adfint, quæ funt de necessitamanam. Similiter non te facramenti. poffet intendere facere tunc, quod facit Ec

& non habentes inten- Donati. in fine lia.

Paulianista in nomine.

ifta tria fimul intelligit refponfum iftud. ¶ Ad tertium dicendum, quòd pote- Tunc nihil, &c. Nam ftas miniftrandi facramenta pertinet ad quidam hæretici ferfpiritualem characterem, qui indelebi- vans ecclefiæ formam: tales conferunt quilis eft, ut ex fupradictis * patet, & ideò dem facramentum, fed per hoc, quòd aliquis ab ecclefia fufpen- non,&c. ut in text. Pro ditur, vel excommunicatur, vel etiam cujus favore ftat Concilium Nicanum pridegradatur, non amittit poteftatem mum canon. 19. Si quis 70 conferendi facramentum, fed licentiam confugiat ad ecclefiam utendi hac poteftate: & ideò facramen- catholicam. Stat & tum quidem confert, fed tñ peccat cófere- Papa Innocentius cap. do: & fimiliter ille,qui ab eo accipit facra- Vide in lib, decrer. 1. métú, & fic no percipit rem facraméti,nifi quæst. 1.capitulis nunc per ignorantiam excufetur. annotatis. Quæ auté dicuntur in tex. de opinio ne Cypriani, vide diffufiùs ibidem, 1. question. 1. cap. fi quis inquit de ecclefia Vide & adhuc melius in fumma conciliorum inter decreta Cornelii Papæ Nam illa Cypriani in concilio provinciali dicta per Cornelium Papam in Concilio majori Rome celebrato funt revocata : & confequéter ergo ex his textum præfentem confirmari noveris. III. DE MINORI. Conferre poffe. B. Licitè, ideft, fine peccato. §. Tunc, &c. Ad veritatem enim conclufionis articuli fufficit:quòd tales poffint abfolutè, ideft verè facramentum conferre. Et hoc utique poffunt. Nam poteftas ministrandi facramenta pertinet ad fpiritualem characterem, &c. ut in text. APPE N DI X.

facere aliquid interiùs. Quòd Ecclefia Chrifti reperiatur, ille credit per
fidem Catholicam: quòd autem ipfa fic dicat, ut nunc narravimus, cre-
dere poteft tantùm per fidem humana; quia fcilicet audivit auribus fuis 80
corporalibus, fic dici. Ex prædictis ergo conftat apertè; quòd ipfe mini-
fter het illa fide de ecclefia,atequa habeat itētione faciēdi, quod facit Eccle-
fia,& cófequéter patet,quòd et i tali miniftro no habete catholică fidé de fa-
craméto à fe tuc adminiftrato, fides parti catholica,parti humana dirigit ī-
tētione neceffariò requifita.Fides ergo correfpodete fibi (ut declaravimus )
femper dirigit intentionem. Ex hac tamen univerfali fententia B. Augu-
ftini nihil habetur contra veritatem conclufionis articuli accipientis ly fi

"pra...

Utilites

des ministrs in alio fenfu, quàm acceperimus nos, dicentes, quòd de Exart, habes primè: quomodò per rationem interimas, & quidem pro Eichs

ecclefia fides illius miniftri, aliàs infidelis, dirigit intentionem i

à for

Comment,

Annotat

35

Inf.9-74.4.

a, ad 2. Et

4. dift. 6.

à fortiori hærefes Joannis Uvicleff, Donatiftarum Valdenfium, feu Pau-
perum de Lugduno, narratas artic.s. 8.append. & quæft. 63. ar.6. append.
Secundò habes; quomodò per rationem à fortiori oftendas, damnari meritò
cas à Conciliis Florentin, & Trident, ut ibidem patet. Si enim neceffariò
requifita ad confectionem, & collationem facramentorum narrare profi-
tentur (ut maximè apparet de Concilio Floren.) Et non narrant, nifi, quòd
intentio requiritur ex hoc manifeftè relinquitur, quòd nec fides miniftri,

Itulus clarus eft,

Commentaria Cardinalis Cajetani.

Tin corpote unaeft conclufie cum uno corollatio Conclufio eft:
Ad perfectionem facramenti non exigitur fides ministri. Probatur: Mini-
fter in facramentis operatur non propria, fed Chrifti virtute, ergo, ficut
non requiritur ad perfectionem facramenti miniftri charitas, ita nec ejus fi-
des. Confequentia probatur: quia fides pertinet ad perfectionem miniftri,
ficut & charitas. Quam non requiri probatur ex eo, quòd mali homines 10
poffunt miniftrare facramenta. Corollarium eft: Infidelis poteft efle mi-
nifter facramenti.

In refponfionibus argumentorum memento corum, quæ diximus in
art. 6. de fufcipientibus facramenta ab indignis, quandò peccant. Et juxta

Sot. 4. fent.dift. 4. 9. 5.

art, 10.

SUPER QU, LXIV.

ART. X.

ONCL. 1. Perver

4.1. ar.a.q.fitas intentionis

3.4.1.9.3.

ad 1.di, miniftri, fi fit refpectu

3,ad zi

ARTICULUS

illa intellige, quæ hic dicuntur, addendo, quòd præcifi manifeftè ab ee-
clefia,fi in articulo neceffitatis facramétum baptifmi conferrent, non pecca-
rent, immò tenentur in tali cafu baptifmum conferre, abfque folennitate
tamen. Nec proptereà facerdotes efficerentur irregulares ratione fuperiùs
dicta: quia non miniftri ex officio perfonam agerent, fed ministerialiter sub-
venientis neceffitatem patienti.

¶ In refponfione ad fecundum adverte incidenter, quòd purgatio Cy-
priani martyris, de qua Aug. loquitur, non nifi venialis peccati fuit, tùm,
quia cum charitate ftabat error ille, ut Auguftini verba fonant: tùm, quia
tempore illo non erat per ecclefiam determinata efficacia facramentorum
per miniftros extra ecclefiam,

DECIMUS.

Utrum intentio reƐła miniftri requiratur ad perfectionem facramenti.
D DECIMUM fic procedi-
tur. Videtur, quòd inten-
tio recta miniftri requira-
tur ad perfectionem facra-
menti. Intentio.n. ministri

10. 1. ar. facramenti, tollit veri- debet conformari intentioni ecclefiæ, ut 20
tatem ipfius facramenti;
præcipuè quando inten- ex dictis patet: * fed intentio ecclefiæ fem-
tionem hanc fuam exte- per eft recta.ergo de neceffitate ad facra-
menti perfectionem requiritur intentio

non dependet à pofterio- 3. Præt. Perverfa intentio facit tori. Secunda verò pars, tu opus vitiofum, fecundú illud Luc. 12. f.fed ipfe,&c. patet.Vide Si oculus tuus fuerit nequam,totum corpus à fimili de irreverentia, tuum tenebrofum erit: fed facramenta &c. art.6. corp. fing Im DE MAJORI. Chrifti non poffunt inquinari per malos Debet conformari. B. homines, ficut Aug.dicit contra Petil. vel 9. vel perfectionem. §.fic enim ergo videtur, quòd, fi fit perverfa intenCrefc. intelligitur illa intentio- tio miniftri, non fit ibi verú facramentu. nis conformatio requi- SED CONTRA eft, quòd perverfa fita de neceffitate facra- intentio pertinet ad malitiam miniftri : menti;que dicta fuit 4.8. fed malitia miniftri non tollit facramen& ab argumento adduci

facramentum fiat. De rectitudine autem alia dicta in textu, quam habet
ecclefia in facramentis, patet ex Concilio Trid. quòd non requiritur de ne 60
ceffitate facramenti in miniftro.Concilium enim apponit ly faltem, dicens
fell.7. de facramentis, cano.11. Si quis dixerit in miniftris, dùm facra-

Itulus clarus eft.

menta conficiunt, &
conferunt, non requi-
ri intentionem faltem
faciendi, quod facit ec-

nem exteriùs manifeftat. Alio modo poteft clefia: Anathema fit.
perverti intentio miniftri quantum ad Hac ibi.
id, quod fequitur facramentum : pu- II. MAJOR, Per-
ta, fi facerdos intendat, aliquam fœ- verfa intentio deterior
effe videtur, quam intë-
minam baptizare, ut abutatur ea: vel, fi sa jocofa, R. Negatur;
intendat conficere corpus Chrifti, ut loquendo de illis inten-
eo ad veneficia utatur: &,quia prius non tionibus refpectu facra-
dependet à pofteriori, inde eft,quòd talis tio jocofa eft deterior..
intentionis perverfitas veritatem facrame- Nam intentio ludicra,
ti non tollit, fed ipfe minifter ex tali in- vel jocofa excludit, &c.
tentione graviter peccat.

menti.§. Sic enim inten

ut in text. Vide etiam ad
primum, Tunc nihil,&c.
TAD PRIMUM ergo dicendum , ut patet.
quòd ecclefiæ intentio recta eft & quan- III DE MAJORI.
tum ad facramenti perfectionem, & quã- Totum opus. R. Inten
tum ad facramenti ufum: fed prima re- Tunc, &c. Cum hoc.n.
dentis, ut intendentis. §.
Atitudo perficit facramentum, fecunda ftat, quòd perverfa in-
operatur ad meritum. & ideò minifter, tentione illius fic inten-
qui conformat intentionem fuam eccle- dentis non pervertatur
opus, quod ipfe facit, in
fiæ, quantum ad primam rectitudinem, perfona alterius faciat,
non autem quantum ad fecundam, per- Ideò ex perverfa inten-
ficit quidem facramentum, fed non eft tione miniftri perverti-
tur id, &c. ut in text,

Ad tertium dicendum, quòd per-
verfa intentio pervertit opus intendetis, hinc; quòd mali ministri
non autem opus alterius: & ideò ex per- polfunt conficere, & co-
verfa intentione miniftri pervertitur id, ferre facramenta. Paret
quod agit in facramentis, inquantum eft enim, quòd ex hoc.,
quòd iftud confirma-
opus ejus, non inquantum eft opus Chri- tur, illæ hærefes ma-
fti, cujus eft minifter. Et eft fimile, fi gis confunduntur: &
minifter alicujus hominis prava inten- confequenter,quòd præ-
fens articulus ad expu-
tione deferret pauperibus eleemofynam, gnandum illas, ac fimi-
quá dominus recta intentione mandaret. les à fancto doctore ec-

Commentaria Cardinalis Cajetani.

In corpore articuli eft diftinétio bimembris in fingulis conclufio-
nibus. Diftinétio eft: Intentio miniftri poteft perverti dupliciter, vel re-
fpectu facramenti, vel refpectu alicujus alterius. Prima conclufio juxta
primum membrum eft: Perverfa intentio respectu facramenti tollit ve-
ritatem facramenti. Hanc conclufionem Auctor non probat in litera : fed
ut manifeftam relinquit ex præmiffis, fcilicet, quòd intentio miniftri requi- 70
ritur ad facramentum, hujufmodi enim perverfitas tollit intentionem
miniftri. Secunda conclufio juxta fecundum membrum eft. Perverfa in-
tentio miniftri circa confequentia non tollit veritatem facramenti. Proba-
tur, quia prius non dependet à pofteriori.

In refponfione ad fecundum adverte, quòd intentio ludicra, feu jo-
cofa in collatione facramenti poteft inveniri dupliciter,¡vel relata ad

ipfum facramentum, vel relata ad finem, aut motivum, quòd admi-
niftret facramentum. Exemplum primi, fi quis non intendendo facere,
quod facit ecclefia, fed facere actum exteriorem fimilem actui, quem
facit ecclefia vel deriforiè, vel delectationis focialis gratia aliquos ba-
ptizaret: hujufmodi enim jocofa intentio tollit veritatem facramenti:quia
tollit intentionem miniftri, & de tali loquitur Auctor in litera. Exem-
plum fecundi. Si quis focialis delectationis gratia aliquos baptizaret:
intendens tamen facere, quod facit ecclefia: ficut è contra, fi quis delecta-
tionis gratia permitteret, fe baptizari. Hujufmodi enim intentio jocofa
non tollit veritatem facramenti: ficut nec, fi fuiffet intentio avara, pu-
ta, fi propter pecuniam conferret, aut fufciperet quis baptifma. Et ra-
tio eft: quia jocofitas talis non tollit intentionem miniftri respectu sa-
cramenti.