fillo Del dia

fimbolo fidei

uidem excoce

es Cons

fecundi, explin rant ly je ipturas, ibi per tellectum

entes,

=fecunda's Nam, ke

lum

Comm.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

In corpore una conclufio: Judiciaria poteftas propriè attribuitur Chrifto. Probatur: Trium requifitorum ad judicium, fcilicet poteftatis, 10 rectitudinis zeli, & fapientia, tertium eft, fecundum quòd accipitur for

Capreol.4.fent.d. 48.q.1.
4.1.& d.49.4.1.concl.1.
Medina q. 59. a. 2.

SUPER QU. LIX.
ART. II.

321 CONCL. Poteftas ju

ma judicii, fed Filius eft fapientia genita, & veritas à patre procedens. er-
go judiciaria poteftas propriè attribuitur filio Dei. Major declaratur dif-
currendo per illa tria. Et probatur: quia ipfa ratio judicii eft lex fapien
tiæ, & veritatis. Et confirmatur auctoritate Auguftini.

SECUNDU S.
Christo, fecundum quòd eft homo.
titur à Deo judiciaria poteftas re-
fpectu corum, qui eorum jurisdictioni
fubjiciuntur. Unde dicitur Deut. 1. Quod
juftü eft, judicate. & pofteà fubditur. Quia
Dei eft judicium, cujus fcilicet auctoritate
vos judicatis. dictum est autem fuprà, * q
Chriftus etiam in natura humana eft
put totius Ecclefiæ, & quòd fub pedibus
ejus Deus omnia fubjecit. unde ad eu per-
tinet,etiam fecundum naturam humanam,
babere judiciariam poteftatem.

ARTICULUS
Utrum judiciaria poteftas conveniat
DSECUNDUM fic proceditur.
Videtur, quòd judiciaria pot-
eftas non conveniat Chrifto,
fecundum quòd eft homo Di- 20
diciaria competit cit enim Aug. in lib. de Vera religione
princ.so.1. Chrifto,fecundum quòd quòd judicium attribuitur Filio, inquantu
eft homo talis, & hoc est ipfa lex prima veritatis: fed hoc perti-
PROB. 1. Quia net ad Chriftum, fecúdú quòd eft Deus.
Chriftus in natura etiã ergo judiciaria poteftas non convenit
humana confideratus Chrifto, fecundum quòd eft homo, fed
talis, ideft caput Eccle-
fiæ, fuis pedibus idcò o- fecundum quòd eft Deus.
mnia fubjecta habens,q.

ca.31.circa

propter tria.

Quia & propinquitas

mines

tex.

Conclufio namque at

ut veritate prima pre ce teris creatis imbutus eft. Conftat aute apud rectè difcurrentes:quod ad hominem, qui veritate im¶ Propter quod Aug.* auctoritatem butus eft,pertinet,&c.ut prædictam Euangelii fic dicit effe intelli- tex.Ex quo formaliter. gendam. Potestatem dedit ei judicium fa- dic:quòd judicium attri-ino pok cere, quia filius hominis eft, non quidem Deus,& ut eft homo: fed buitur Chrifto, & ut eft propter códitioné naturæ:quia fic omnes alia, atque alia ratione. homines hujufmodi poteftatem haberet, IIDE MAJORI.Per* ut Chryfo.* objicit, fed hoc pertinet adtinet premiare benè a- Hom, 18. gentes. B. Vel adducere in F.pari *gloriam capitis, quam Chriftus in hu- cos ad præmium ab alio anie med. mana natura accepit. paratu.§.Erat ergo trun- *al.gratia. Competit autem Chrifto hoc modo catum id, quod argum, dicebat. Tüc, &c. Nam, fecundum humanam naturam judiciaria lices folius Deifit, fui poteftas,propter tria.Primò quidem pro- participat.an be. fa. ta pter convenientiam,& affinitatem ipfius men adducere homines, ad homines: ficut enim Deus per caufas &c.ut in tex.Hinc intelligas illud à Chrifto dimedias, tamquam propinquiores effecti- tum Mat.25. Venite bebus, operatur, ita judicat per hominem nedicti,poffidete regnum Chriftum homines, ut fit fuavius judiciú vobis paratum,fcilicet à hominibus. unde Apoft. dicit Heb. 4.No 20. Non eft meum dare patre meo.Et illud Mat. so habemus pontificem, qui non poffit compa- vobis, fed quibus parati ti infirmitatibus noftris,tētatu per omnia eft à patre meo. Ecce : per fimilitudinera abfque peccato: adeamus quòd Chriftus homo seergo cum fiducia ad thronum gratiæ ejus. Secundò, quia in finali judicio, ut Aug. dicit fuper Joan. crit refurrectio corporú mortuoru, quæ fufcitabit Deus per filiú hominis, ficut per eundem Chriftum fufcitat animas, inquantum eft filius Dei. Tertiò, quia,ut Aug.* dicit in lib. de verbis Domini, rectum erat, ut judicandi vi derent judicem, judicandi autem erant boni, mali: reftabat ergo, ut in judicio forma fervi,& bonis, & malis oftenderetur, forma Dei folis bonis fervaretur.

2. Præter. Ad judiciariam potefta8.art. 1.3. Etiis, qui ha- tem pertinet premiare benè agentes,ficut bent fubditos, Deus co- & punire malos: fed præmium bonorum mittit judiciariam poteftatem refpectu fubdi- operum eft beatitudo æterna, quæ nó datorum ipforum, ut con- tur, nifi à Deo: dicit enim Aug. * fuper ftat ex Deut.1. Secundò. Joan. quòd participatione Dei fit anima *Tract.23. Chrifti hominis ad ho- beata, non autem participatione animæ săin J.inser prin.& & refurrectio ta. ergo videtur, quòd judiciaria potemed.so.. corporum in finali ju- ftas non conveniat Chrifto, fecundum dicio fiěda per Chriftum, & hominem, vifio quòd eft homo,fed,fecundú eft Deus. ቋ Chrifti hominis à malis ¶3. Præt. Ad judiciariam Chrifti potin tali judicio futura,co- eftatem pertinet judicare occulta corclufionem ipfam fuadet dium, fecundum illud 1.ad Cor. 4. Nout de his tribus mediis lite ante tempus judicare, quoad ufque vefigillatim declaratur in niat dominus, qui & illuminabit abfcondi¶ RESPON. tacit. ta tenebrarum,& manifeftabit confilia corLicèt ex conclufione dium: fed hoc pertinet ad folam virtutem deatur improbari opinio divinam,fecundum illud Hier. 17.Pravū D.Chryfoftomi tacta in eft cor hominis, & infcrutabile,quis cognoprincipio textus corpo- fcet illud? ego dominus fcrutans corda, ris,fcilicet,quòd judiciaria poteftas non com- probans renes: & qui do unicuiq; juxta viã petit Chrifto, fecundum fuam. ergo judiciaria poteftas non convequòd eft homo: non ta- nit Chrifto, fecundum quòd eft homo më re vera improbatur. fed,fecundum quòd eft Deus. ¶SED CONTRA eft, quod dicitur nitatem fecundum con- Joan. 5. Poteftatem dedit ei judicium faHim. 18. ditionem non humani- cere, quia Filius hominis eft. in paru tatis, ut fic, fed gratiæ RESPONDEO dicendum, quòd capitalis, ut per ly homo talis ibi infinuatur. D. Chryf. * fuper Joã. fentire videtur,quòd autem Chryf, attendit judiciaria poteftas non conveniat Chriin Chrifto humanitate fto,fecundum quòd eft homo, fed folùm non humanitatis,ut fic, fecundum quòd eft Deus. Unde auctoriideft ut humanitas tatem Joan. inductam fic exponit. Potepræcisè eft, ut in tex. ftate dedit ei judicium facere,& pofteà subcorp.circa medium in- ditur,quia Filius hominis est, nolite miranuitur. Cùm ergo in iifdem verbis, fcilicet, ri hoc,no .n. proptereà fufcepit judciu, quo- 70 Chriftus, fecundu quòd nia ho est: fed quia ineffabilis eft Dei filius, homo, habeant diversū proptereà judex eft: quia verò ea, que dicead invicem. Stant enim bantur,erant majora, quàm fecundum hofimul,& quòd Chriftus, minem, ideò hanc opinionem folvens dixit: fecundum quòd homo, Ne miremini,quia filius hominis eft,etenim fecundum conditionem ipfe eft etiam filius Dei:quod quidem probat fit judex omnium, alio- per refurrectionis effectu. unde fubdit. Quia quin omnes homines ef- venit hora, in qua omnes, qui in monumenfent tales,& quòd Chri- tis funt,audient vocem filii Dei. ftus, fecüdum quòd hoTiendum tamen, quòd, quamvis mo, fecundum cōditionem capitalem,ideft,qua apud Deum remaneat primæva auctoriomnium caput eft, fit tas judicandi,hominibus tamen commitjudex univerforum.Pro

ate me. 1.3.

tendit in Chrifto huma

fecundum conditionem

fenfum:non contradicut

humanitatis, ut fic, non

pter hoc Chrifto homini omnium fcientiam convenire, dictum eft 9.10.a.3.
ad 1. Unde etiam haberi poteft id,quod nunc pro concordantia premifloru
dictum eft de fenfu D. Chryfoft. quoniam ipfe ibi, ut allegatur, dicit: ho-
mine Chriftü effe judice:inferens ex hoc, quòd fcit, ut homo,tepus judicii.
1." EX D.Augu. Filio, B. Sicut primæ regulæ judicii. §. Et fic judicare co-

tum:& dicit,nó effe suŭ, cipaliter ad fe, ut homo ideft non pertinere prineft, præmiare, hoc enim folius Dei eft, & confequenter ipfius,ut Deus, *trac. 23. fed dare præmiu paratu in Fo.ance ut Deo, & à Spūfanc. abalio,f.à patre,& à fe, III. DE MINORI. Sed In fer.54% Tunc nihil, &c, Nam ad à me illius hoc pertinet.R. per fe. §. ultim. hoc, quòd Chriftus, ut $0.10. nihil,&c, homo, fit judex univer¶AD PRIMU Mergo dicédũ,quòd ju- falis, fufficit:quòd ad cũ, diciú pertinet ad veritaté, ficut ad regula quodammodò per acciut hominem, pertineat judicii: fed ad hominem, qui eft veritate dés,ideft ex refluetia diimbutus,pertinet,fi q eft unu quodam- vinitatis,cognofcere ocmodò cum ipfa veritate, quafi quædam culta cordium lex, & quædam juftitia animata . unde & ibide Aug.* introducit,& dicitur 1.Cor.2. Spiritualis judicat oĩa. Ánima auté Chrifti præ cæteris creaturis magis fuit unita veritati, & magis ea repleta, fecúdum illud Jo. 1. Vidimus eum plenum gratia, & veritatis, & fecundum hoc ad animam Chrifti maximè pertinet omnia judicare.

quomodò per ratio Ur.pro Ec oftédas, meritò effe i- S. vei. finuatu à fcripturis,quòd hō, judex e univerfalis. relig. 6.31.& Chriftus, fecüdum quòd de ver. Ut Jo. 5. poteftatem,&c. med.so. prout e in arg. cons.Pro pofition.B.Aug.in tract. cujus captu adhibe ex19.fuper fo. quæ & brevibus sumatur hic i tex. corpo.ãte mediŭ, Itē per hoc:quod dicitur Mat.25.cu venerit filius hominis, &c.cögregabutur ate eu omnes gentes,&c. Ibi enim tractat de judice venturo ad judicandum omnes tùm oves, tùm hedos: & ipfum judicem vocat filiú hominis.Hoc aute nomine fignificatur,more folito, Chriftus,fecundü quòd homo.Item per hoc, quod fubditur ibid. Quãdiù feciftis uni de his fratrib,meis,&c, Manifestú est Tertia S.Thom.

¶ Ad fm dicédú, o folius Dei e, fui par

Comm.

322 4.d. 8. q. &

ar.1.4..

2.6149.

T

Itulus clarus eft.

ta cordi,& dijudicare, per fe quide pti- Na dicitur Act. 1. Que
net ad folü Dei,fed ex refluctia divinita- admodum vidiftis eum
euntem in celu, ita ve-
tis ad aïa Chrifti, cóvenit et ei cognofce- niet, .i. fecundü modu
re,& judicare occulta cordiu,ut fup. dictu illü, quo afcedit, ad ju-
eft,cú de fcientia Chrifti ageretur, & dicādu redibit. At cu ci-
ideò df Ro. 2. In die, cùm judicabit Deus &tu eft) ergo cum cica-
catricibus afceditur di "q10,7,1
occulta hominum per Jefum Chriftum.

tricibus veniet ad judicandum,Eft igitur,fecu

dum fcripturam illam 47, 1. judex, fecundum quòd homo. Secundo vides; quomodò, &c,

Commentaria Cardinalis Cajetani.

¶ Incorpore tria fiunt. Primò recitatur opinio Chryfoftomi, qui
aliter punctuat textum euangelii, quàm nos, ipfe enim illa verba: Quia Fi- 20
lius hominis eft, non conjungit cum præcedentibus, f. poteftatem dedit ei
judicium facere; fed conjungit ea cum fequentibus.f., nolite mirari hoc,
ita,quòd apud Chryf.concluditur prima fentétia ibi, Poteftatem dedit ei jum
dicium facere, & inchoat fecunda fententia ibi. Quia Filius hominis eft,
& concluditur ibi, Nolite mirari hoe. Et eft fenfus, quòd proptereà, quia
Filius hominis eft,non accipiant admirationem de antedicta fententia, pot-
eftatem dedit ei judicium facere, ut clarè patet in hac litera. Secundò re-
fpondet quæfito una conclufione, Ad Chriftum, etiam fecundum humană

Ferrar.4.c. gen.c.49.
Medina q. 59.4.3.
SUPER QU. LIX.

ART. III.

CONCL. Homo

Chriftus ex meri

30

naturam, pertinet habere judiciariam poteftatem. Probatur: judiciaria pot. eftas committitur à Deo hominibus refpectu eorum, qui illorum jurifdictioni fubduntur, remanente apud Deum primæva poteftate judicandi: fed Chriftus, ut homo, eft caput Ecclefiæ, & omnia habet fub pedibus fuis.ergo.Major probatur auctoritate Dent,& Minor habetur ex fupradictis. Tertio refpondetur ad Chryf. ex auctoritate Aug. folvitque objectione ejus, Et folutio cófiftit in hoc, quòd, cũ dicitur, quia Filius hõis eft, nō significatur fola natura Filii hoinis, fed et gratia, qua plenus erat Filius hoinis, & fic ly quia filius bois é cócludit præcedete setétia.Et verè fic clarior apparet litera euägelii. Quartò reddit triplice ratione quare convenienter Chrifto fecundú humana natutā cōpetir judiciaria poteftas. Et clarè patet in litera,

ARTICULUS TERTIUS.
Utrum Christus ex meritis adeptus fuerit judiciariam poteftatem.
D TERTIUM fic proceditur. fa tua quafi ipii judicata eft, judicium, cau-
Videtur,& Chriftus no ex meri- famq; recipies,& Aug.*dicit in l.de verbis
tis fuerit adeptus judiciaria pot- Domini.Sedebit judex,qui ftetit fub judice:
con. c. 95. to obtinuit judiciariam eftate judiciaria.n.poteftas cófequitur re- damnabit verè reos,qui falsò factus eft reus.
pri.& op.. poteftatem : ut f. fecun-
dum Dei juftitia judex gia dignitate,fin illud Prov.20.Rex,quife-
RESPONDEO dicedu, nihil prohi-
effet, qui pro Dei ju- det in folio judicii, diffipat omne malu intui- bet unũ, & idé deberi alicui ex caufis di-
ftitia pugnavit, & vicir, tu fuo; fed regia dignitate Chriftus obti- verfis,ficut gloria corporis refurgétis de-
ac injufte judicatus eft. nuit abfq; meritis: cópetit .n. ei ex hoc i- bita fuit Christo nó folũ ppcogruentia
PROB.I. Quia pa-
tet à fimili de gloria pfo,qe unigenitus Dei. df .n. Luc. 1. Da- divinitatis,& pp gloriam aix, fed etiá ex
corporis Chrifti refur- bit ei Dominus De' fedē David patris ejus merito humilitatis paffionis. Et fimiliter
gentis ( ut declaratur in &regnabit in domo Jacob in æternum. er- 40 dicédum eft, & judiciaria potestas homini
conclufio docetur ab go Chriftus judiciariam poteftatem non
Chrifto copetit & propter divină perfona,
Apocal. 3. cum Pfal.9. obtinuit ex meritis.
&propter capitis dignitate,& propter ple-
nitudine gratia habitualis: & tame etia ex
merito ea obtinuit, ut .f. fm Dei juftitia ju-
dex effet, qui pro Dei juftitia pugnavit,
& vicit, & injuftè judicatus eft. üde dicit
Apoc. 3. Ego vici, & fedi in throno patris
mei. In throno aut intelligitur judiciaria
poteftas, fecundú illud Pf. 9. Sedifti fuper
thronum, qui judicas juftitiam.

ced.

quòd obtinuit cam ex

DE CONCLUS. 2. Præt.Sicut dictu est,*judiciaria pot-
Par pra No obtinuit ex meritis, eftas cópetit Chrifto,inquátú é caput no-
B. Solis.§.Tunc,&c.Nã
articuli conclufio non
ftrú:fed gratia capitis nó cópetit Chrifto.
dicit, quòd Chriftus că ex meritis,fed cófequitur perfonale unio-
obtinuerit ex meritis né divinę,& humanæ naturæ, fin illud:Vi-
folis: fed tamen dicit, dimus gloriam ejus, quafi unigeniti à patres
meritis. Ratio ergo illa, plenu gratia,& veritatis,& de plenitudine
.i. argumentum illud, ejus nos omnes accepimus, & pertinet ad
non attingit verum fen- ratione capitis.ergo videtur, & Chrus nó
culi: fed procedit alio, habuerit ex meritis judiciaria poteftaté.
i, efficaciter concludit ¶3.Præt. Apoft.dicit 1. ad Cor. 2. Spiri-
de judiciaria poteftate, tualis judicat omnia: fed ho efficitur fpi-
fecundum quod, &c. ut ritualis per gratia, q nó é ex meritis: alio-
11. DE CONCLUS. quin ja no effet gratia,ut df Rom. 11.ergo
Non habuit ex meritis, videtur, judiciaria poteftas no conve- 60
B. Solis. §. Tunc, &c. niat nec Chrifto, nec aliis ex meritis,
Stant .n, fimul ifta duo, fed ex fola gratia .
f.quòd Chriftus judi-

ciariam poteftatem ha- SED CONTRA é, dr Job 36. Cau
beat ex gratia capitis(ut

dicit ratio illa, ideft argumentu) & quòd eam habeat ex meritis (ut
dicit articuli cóclufio. Vide ad primum, & viciffim te inde juva muta-
tis mutādis. Utraque .n. formalis applicatio poft ly tunc ni, &c. eft bona.
III." DE CONCL. Sed ex fola gratia. R. Negatur ly fola. §.Non .n. fequi-
tur ex præmiffis (ut patet confideranti) licèt inde fequatur ly fed ex gratia.
Quo conceffo, f. quòd fit ex gratia, negatur, quòd non fit etiam ex meritis: 70
cujus tamen oppofitum deducere nitebatur argumentum in fua ifta con-
clufione. Stant.n. fimul duo hæc, f. quòd fit Chrifto ex gratia habituali:

Itulus clarus eft.

d

APPENDIX *In ferm EXartic. habes pri- ui.alqui :quomodò per rationem oftendas, med.to,10 rità infinuatum effe à pro Ecl. fcripturis: quòd judicia Dei, riam poteftatem habet Chriftus ex merito. Ut Job 56. fecundum quòd cu expofitione B. Aug. Item Matth. 26. Amodo videbitis filiumbõinis fedentem à dextris virtutis Dei, & venie n.verbis Chriftus fe véturum judicem illorum manifeftat: ut vel fic f. timore ducti pralpiciant fuæ ipforum falu ti,faltem poftquam occiderint ipfum. Ubi notaly amodo: quòd propter hoc .n. (inquit

tem in nubib. cali. His

AD PRIMUM ergo dicedū, ratio illa què à vobis, ego ide ju❤ X ftè judicabo vos..Igitur procedit de judiciaria poteftate, fm op de- mereri, judice rectum betur Chro ex ipfa unione ad verbú Dei. aliorum à Deo fieri, de ¶ Ad fecundum dicendum, quòd ra- monftrat ex co: quod tio illa procedit ex parte gratiæ capitis. Spontanea volütate fe Ad tertiu dicédů, o ratio illa procedit illorum. Si enim Dens fubjicit diftorto judicio ex parte gratiæ habitualis, quæ eft perfe- facit judicium injuriž ctiva aia Chrifti: per hoc tame, his mo- patientibus, Pfal. 145. dis debetur Chrifto judiciaria poteftas,nó bus illatam patienter fi injuriam ab homini excluditur, quin debeatur ei ex merito. amore Dei fuftinentes

merentur ex hoc, & viicari de facientibus fibi injuriam, & remunerari de fua patientia: nulli dubiù effe debet, quòd Chriftus ex hoc quòd tot, tantafque injurias patienter fuftinuit, meruerit & vindicari de fuis inimicis à Deo, & de tanta fua patientia remunerari ab ipfo. Pro tali autem vindicari, & remunerari computatur, ipfum Chriftum effe à Deo judicem juftum univer falem conftitutum. Confirmatur verò gloffa data fuper ly Amoda, ex Luca dicente c. 22. Ex hoc autem erit filius hominis à dextris virtusis Dei, Ubi patet exprefsè, meritum defignari per ly ex hoc. Secundò vides, &c.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

In corp. una concl. Judiciaria poteft as homini Chrifto competit, & propter divinam perfonam, & propter capitis dignitatem, propter gratia habitualis plenitudinem, & cum his ex merito, eam obtinuit. Proba

Suarez q.59.a.4.incom.

Medina q.59.4.4.

tur, & primò quoad fimultatem tot modorum; quia unu poteft deberi a li cui ex caufis diverfis, quod declaratur exemplo gloria corporis Chrifti. Deinde quoad ultima parte : quia, qui pro Dei juftitia judicatus pugnavit, & vicit, debet effe judex, &c. Et confirmatur auctoritate Scripture.

QUARTUS.

ARTICULUS
Utrum Chrifto conveniat judiciaria poteftas, quantum ad omnes res humanas.
D QUARTUM fic proceditur.
Videtur, ad Christú non per-
CONCL. Ad judicia tineat judiciaria ptás, quantú ad
riam poteftatem
Chrifti etiam fecundü oes res humanas. Ut .n. legitur Luc. 12.
humanitate omnes res cùm quidam de turba Chrifto diceret:
humanæ pertinent. Dic fratri meo, ut dividat mecum hæredita-
patet & ex habitudine tem, ille refpondit: Homo,quis me conftituit
animæ Chrifti ad verbü judicem,aut diviforem fuper vos? non ergo
Dei,& ex merito mortis habet judiciu fuper omnes res humanas.
Chrifti, & ex compara- 2.Pręt.Nullus habet judiciũ,nisi super

TPROB. Quia hoc

tione rerü humanarum

ad fine humanæ falutis; ut de his tribus mediis figillatim declaratur in tex.

INOT. pro ly etiä, quod in conclufione poea, quæ sut fibi fubjecta: fed Chronódú ejus probatio ponitur nebatur, adverte: quòd videmus oia effe fubjecta, ut di Heb. 2.er- in principio tex. corp. go ví, quòd Chriftus non habeat fu- declarato sefu, qui fupponitur à ly etia. Ut diper omnes res humanas judicium. camus formaliter, Cōcl. 3.Prat.Aug.dicit 20. de civ. Dei, ad Res ões pertinent ad jujudiciu divinu pertinet hoc, quòd iterdu bo- diciú Chrifti, fecundu ni affligütur in hoc mudo,& interdu profpe- divinitatem. Probatur rantur, &fimiliter mali: fed hoc fuit omnia verbo fuo; ita etiam ante Chrifti incarnationem. ergo & judicat omnia Verbo nó omnia judicia Dei circa res humanas fuo.Vide 1. q. 36, ar.3. & 9.37.ar.2.& q.42.ar. 6.ne erres in intelligédo ly Verbo fuo: five, quod idé eft, per Verbu fuum.

facit

Primum

I. ILLATIO CONCL. Non ergo habet, &c. B. Negatur illatio, S.Pro-
cedit.n, ex antecedente malè intellecto. Putat namque, quòd illa refponfio
Chrifti fit intelligenda de judicis poteftate, quafif, quòd Chriftus non ha-
buerit legitimam pote-

constitutus, f. ab æterno:

ftatem judicandi res il- pertinent ad judiciaria poteftate Chrifti,
las: & tamen non fic,fed
SED CONTRA eft, quod dicitur
aliter, intelligi debet.f.
de executione poteftatis Jo.5.Pater omne judicium dedit filio.
prædictæ. Nam,quamvis RESPONDEO dicendum, quòd,fi
Chriftus effet rex,& con- de Chrifto loquamur fecundum divinam na-
fequenter judex conftitu-
turam, manifeftum eft, quòd omne judi- 10
tus à Deo:no tamẽ in ter-
ris, &c.ut in tex. Pro cu- cium patris pertinet ad Filium; ficut. n.Pa-
jus meliori notitia fcito, ter facit omnia verbo fuo, ita & omnia
quòd exponendum eft ly judicat verbo fuo. Si verò loquamur de
fi loquamur de Chrifto, Chrifta fecundum naturam humanam, fic
ut Deus eft, 1.9.42.4.2.6. etia manifeftum eft,quòd omnes res humang
Et exponendu eit ly con- fubduntur ejus judicio. Et hoc manifeftum
ftitutus.f, ab inftanti co- eft: primò quidem, fi confideremus habi-
fi loquamur de Chrifto, tudinem animæ Chrifti ad verbum Dei:
ut homo eft. Tunc.n.fta fi.n.fpiritualis judicat omnia, ut dicitur 1.
tim rex omnium creatu- ad Cor. 2. inquantum mens ejus verbo
rarum quoad omnia,
ideò judex(nam poteftas Dei inhæret, multò magis anima Chrifti,
judiciaria confequitur quæ eft plena veritate Verbi Dei, fuper
dignitatem regia, art.3.) omnia judicium habet.

ceptionis in utero B. V.

&

de mente S. Tho. often

monium reddente con- in arg..

dicabit Deus occulta ho

humanas. A fcripturis quidem: ut Jo.s. Pater, &c. fecundum quòd eft in
arg.cont. Ubi fignanter pondera ly omnes,& inde ftatim patebit intentum.
Ad quod mul recole conclufionem implicita in prima, i, in illa, quæ
exprimitur.Vide in Eluc.
etiam repelluntur judicio Chrifti, ut pa- princip. & not. poft ejus
tet Matth. vigefimoquinto. Et ideò mani- probat. Ite Matth. 12.
de omni verbo otiofo,quod
feftum eft, quòd ad judiciariam potefta- Locuti fuerint homines,
tem Chrifti pertinet omnes res humanæ. reddent rationem in die
AD PRIMU Mergo dicendum, quòd, judicii. Item Ro.z. testi- *art prec.
ficut dictum eft,* judiciaria poteftas con- fcientia ipforum, & in-
fequitur regiam dignitatem. Chriftus au- ter fe cogitationum ac-
tem,quamvis effet rex conftitutus à Deo, cufantium, aut etiam de-
non tamen in terris vivens terrenum re- fendenti in die : cùm ju-
gnum temporaliter adminiftrare voluit: minum per Jefum Chri-
unde ipfe dicit Jo.18. Regnum meum non ft.Item Eccl. 12. Omnia,
eft de hoc mundo. Similiter et judiciariam quæ fiunt, adducet Deus
poteftatem exercere noluit fuper res té- in judicium pro omni er-
rato five bonu, five malu
porales, qui venerat homines ad divina fit. Ite Luc. 16. Redde ra-
30 transferre: unde Amb. ibidem dicit: * tionem villicationis tug, lib.7. in
Bene terrena declinat, qui propter divina &c. Item Matth. 25. Luc /uper
Homo quidam vocavit
defcenderat: nec judex dignatur effe litium, fervos, & tradidit illis me confi.-
arbiter facultatum, vivorum habens, bona fua, &c. Fenit Do- inter vas!
mortuorumque judicium, arbitriumque minus fervorum illoru: tom.s.
&pofuit rationem cum
meritorum.
eis. Et accedens,qui quin-
que talenta acceperat,
&c. Euge ferve bone, &
fidelis, &c. Accessit ausë,
&qui duo talenta, &c.
Enge, &c. Intra in gau-
dium Domini tui. Et,qui
unum talentum, &c.
Serve male, &
piger,

carundem fuit: femper Secúdò apparet ide ex merito mortis
talis rex, judexque per-
manfit, & numquam ta- ejus: quia, ut dicitur Ro.14. in hoc Chri-
lem jurifdictionem ami- ftus mortuus eft,& refurrexit,ut piporum, 30
fit. Ex hoc item loco tex-mortuorum dominetur. Et ideò fuper
tuscöfirmantur, effeque omnes habet judicium: propter quod &
duntur apertè dicta in q. Apoftolus ibi fubdit, quòd omnes ftabi-
31, art. 2. vel potiùs mus ante tribunal Chrifti. Et Dan.7. dici-
9.35.ar.7. Eluc, de regno
Chrifti, quòd ipfe, ctia tur, quòd dedit ei poteftatem,& honorem,
fecundum quòd homo, &regnum, & omnes populi, tribus,&
ab initio conceptionis lingua fervient ei.

40

fuerit rex téporalis quo- Tertiò apparet idem ex comparatione,
ad poteftatem: licèt ipfo
fic volente) non quoad rerum humanarum ad finem humanæ fa-
executione. Et viceversa lutis: cuicumque enim committitur prin-
Ex loco illo corrobora- cipale, committitur & accefforium. O-
tur,magifq; aperitur ifte: mnes auté res humanæ ordinantur in fi-
11, DE MAJORI. Sibi
fubjecta. B. Vel quoad nem beatitudinis,quæ eft falus æterna,ad
poteftatem, vel quoad quam homines admittuntur, vel à qua
executionem.§.Tunc ni-

,

¶
Ad fecundum dicendú, quòd Chri-
fto funt omnia fubjecta quantum ad pot-
eftatem, quam à Patre fuper omnia acce-
pit, fecundum illud Mat. ult. Data est
mihi omnis potestas in cælo, & in terra.
Nondùm tamen funt omnia ei subjecta
quantum ad executioné fue poteftatis,
quidem erit in futuro: quandò de omni-
bus voluntaté fuá adimplebit, quofdam
quidé falvando, quofdam auté puniedo.
Ad tertium dicendum, quòd ante
incarnationera hujufmodi judicia exer-
cebantur per Chriftum, inquantum Dei
Verbum eft, cujus poteftatis facta eft
particeps per incarnationem anima ei
perfonaliter unitą.

feiebas, &c. fervum inu-
tilem ejicite in, &c, Ec ce.
De reb. humanis omnia
& verba per Matth. 12.
& cogitata per Ro,2. &
facta per Eccl.12.& pof-
feffiones, mercationes,
commutationes, &c, per
Luc. 16. & quæcunque
in majori, tùm in me-
diocri,tu in minori nu-
mero beneficia per Mar.

nobis à Deo credita tùm

25. judicio Chrifti, tùm quoad præmiationem, tùm quoad punitionem,
fubfunt. Tu autem (quod facile eft: & alibi quoque facere debes) obferva
diligenter notationem pro lectorib. in 2.2.q.70. art. 1. pofitam. A Conc.
Sirmienfi autem pro illa parte, qua fuit facrum (ad differentiam partis, qua
fuit profanum) intentum in principio expreffum infinuatur can.13. Si quis,
quod fcriptum eft, faciamus hominem, non patrem ad filium, fed ipfum
ad femetipfum afferit dixife: anathema fit. Et can.15. Si quis illud, quod
fcriptum eft: Pluit Dominus à Domino, non de patre, filio perceperit:
fed ipfum à femetipfo pluere dixerit, anathema fit. Pluit.n. Dominus filius
à Domino patre. Hæc ibi. Ubi patet: quòd judicia Dei & in bonum fa-
Acta, ut eft illud Gen. 1. faciamus hominem ad imaginem,&c. & in malū
facta, ut eft illud Gen. 19. Pluit, &c. exercentur à patre per filium: atque
ideò pertinent ad judiciariam poteftatem Chrifti. Secundò vides: quomo-
dò ex iis, &c.

hil,&c. Chrifto,n.omnia funt fubiecta, quantum ad poteftatem, &c. ut in text. Pro cujus captu faciunt dicta, & citata in formali refpon, ad primum. III. CONCLUSIO. Non omnia judicia Dei circa res humanas perti- so nent ad judiciariam potestatem Christi, R. Nifi Chriftus effet etiã Deus.§. Tunc, &c. Nam ipfe, ut Deus, erat ante incarnationem fuam: & tunc hujufmodi judicia (de quibus loquitur argumentum) exercebantur per Chriflum, &c. ut in tex. Ex quo valdè clarificatur, extenfaque demonftratur articuli conclufio: dùm ad judiciariam Chrifti poteftatem, & omnes res humanæ, & omnia Dei judicia circa quafcumque res humanas ab initio etia mundi facta, nuncque, ac deinceps facienda pertinere dicuntur. P P EN D I X. Xart.habes primò quomodò per ratione oftendas, meritò effe infinua tu à fcripturis, & Concilio:quòd ad judiciaria Chrifti poteftate pertinet Ecc,S.Dei, & omnes res humanæ,& omnia Dei judicia etiam antiquitùs facta circa res

Util.pro E

Comm

324

4.4 47.9.1.

A

Itulus eft..

60

Commentaria Cardinalis Cajetani.

Tricotas de funt conclufiones. Prima c&, Chrifto fecundü divină

naturam convenit omnium judicium. Probatur: quia, ficut Pater

Ferrar. 4. cont. gentil.
cap.95.

Medina q. 59.4.5.

SUPER QU LIX.

ART. V..

4.1.2.1. Caliquo judiciú perfe

ONCL.1.De homine

ARTICULUS.

70

QUIN T U S. Utrum poft judicium, quod agitur in præfenti tempore, reftet aliud judicium. DOUINTUM fic procedi idipfum: fed in hoc tempore Dei judicium adhuc in præfenti viventur. Videtur,quòd poft ju exercetur, & quantum ad temporalia,& tiú: & ex fuis filiis: & dicium, quod in præfenti quantum ad fpiritualia.ergo videtur, ex fuorum operu effeetibus, & ex fui corpotempore agitur,non reftet quòd non fit expectandu aliud finale juris eventu, & ex his, aliud judiciú generale.Poft dicium. to in quibus affectu fuŭ deprop. tè dari non poteft: qua- ultimam n. retributionem præmiorum, 3. Præt. Præmium, & poena refpon- fixit, ut de his quinque 69.op. diù vita ejus termine- & penarum fruftrà adhibetur judicium: dent merito,& demerito:fed meritü,& de- figillatim declaratur in PROB. Quia homo, fed in hoc præfenti tépore fit retributiomeritum non pertinent ad corpus, nifi inpriufqua moriatur,poteft præmiorum, & pœnarum: dixit .n. Domultipliciter mutari (ut minus latroni in cruce, Lu. 23 Hodie me patet in tex. ac experien- cũ eris in paradifo, & Luc. 16. df, o moro bili judiciu dari non pot- tuus, eft dives, & fepultus eft in inferno. eft perfectè ante ejus co- ergo fruftrà expectatur finale judicium. fummatione, ut patet ab 2. Præt. Nahum 1. dicitur fecundum exemplo de actionibus.

T CONCL. 3. O.
quantum eft animæ inftrumentum.ergo portée, effe finale ju-
dicium in noviffimo
nec præmiú,feu pena debetur corpori,nifi die in quo perfectè
propter animam non ergo requiritur a- id, quod ad unum-
liud judicium in fine, ad hoc, quòd ho- quenque
mo præmietur, aut puniatur in corpore, cunque modo (f. illorü,
præter illud, quo nunc puniuntur, aut quæ in conclufione fecu-
da dicuntur) pertinet,
præmjantur animæ.
dijudicetur perfectè, &
manifeftè.
PROB. Quia omnia illa quinque (pofita, fcilicet in 2. cóclufio-
ne fubduntur exiftimationi judicii divini coram omnibus manife-
Tertia S.Thom.
Nn 3
ftandi:

illud: Qu.s

tuit judi. e

Comment.

ftandi: & de illis omnib, non poteft perfectum, ac manifeftum judicium haberi, quamdiu hujus temporis curfus durat.

EXAM. Ly non poteft, fcilicet ita,ut manifeftum omnib. fit: quòd tale judicium, five punitivum, five falvativum

¶SED CONTRA eft, quod dicitur fiat, fit omni ex parte Jo. 12. Sermo,quem locutus fum, ille judiperfectum,ideft, rectum, Juftum, irreprehenfibi cabit eum in noviffimo die. erit ergo quodle, atque omninò com- dam judicium in noviffimo die præter jupletum. Non enim di- dicium,quod nunc agitur. citur ly non poteft, attenta Chrifti cognitio

hominum effe intelli

dicta funt limanda: aut confervanda: aut faltem pro confcia, & charitate per aliquam poft illam ibi defcriptam eft admonendus lector: ut fibi legendo talem locum profpiciat, ne cadat in errorem; V. g. poftilletur fic. Hæc hujus doct. opin, priùs

II. ILLATIO CON

eft, quamdiù hujus temporis curfus du- teneri potuit: nunc aurat: & propter hoc oportet effe finale ju- tem non poteft, propter dicium in no iffimo die, in quo perfectè id, in tali c. feff. vel in tali Papam, vel Concilium quod ad unumquemque hominem perti- loco. Alioquin pericula net, quocumque modo perfectè, & ma- multa ingeruntur lecto rib, novellis:& majores, nifeftè judicetur. ¶ AD PRIMUM ergo dicendum, fuccurredo, ut diximus, qui prævenire illa in quòd opinio quorundam fuit, quòd ani- vel meliori modo demæ San&torum non præmientur in cœlo, buerant,ac poterant,no nec animæ damnator u puniantur in in- fcandali pufillorum funt fine peccato talis ferno ufque ad diem judicii: quod qui- Rursus: contra illam odem apparet effe falfum ex hoc, quod A- pin.hereticalem in prinpoft. 2. ad Cor. 5. dicit: Audemus, & bo- cipio textus narratam vide D. Tho. Opuf. z. 20 nă voluntate habemus magis peregrinari à fcilicet contra Græcos, corpore, & præfentes effe ad Dominu,quod Armenos, &c. cap.9. eft jam non ambulare per fidem, fed per CL. Ergo videtur, quòd, fpeciem, ut patet ex his, quæ fubfequun- &c. Negatur illatio.. tur: hoc autem eft videre Deum per ef- Procedit enim ex præfentiam, in quo confiftit vita æterna, ut miffa auctoritate Nahi patet Jo. 17. Unde manifeftum eft, ani- malè intellecta. Putat namque, quòd propheta mas à corporib. feparatas effe in vita æ- voluerit ibi fignificare, terna: & ideò dicendum eft, quòd poft quòd Deus nullo modo 30 mortem,quantum ad ea, quæ funt ani judicabit bis id ipfum.& homo fortitur quendam immutabi- voluit dicere, feilicet, tamen no hoc, fed aliud lem ftatum. & ideò quantum ad præmiu quòd Deus non judica animæ non oportet ulteriùs differri judi- bit bis idem fecundum cium,fed quia quedam alia funt ad homi- idem. Ex quo fuo vero fenfu reliquit clarum nem pertinentia, quæ toto temporis cur- quòd Deus bis idem fefu aguntur, quæ non funt aliena à divino cundum diverfa judica judicio, oportet iterùm in fine tempo- poterit, abfque offen ris omnia hæc in judicium adduci. licèt enim homo fecundum hæc non mereatur, neque demereatur, tamen pertinent ad aliquod ejus præmium, vel penam. unde oportet, hæc omnia æftimari in finali judicio.

RESPONDEO dicendú,quòd judiciu 10 ne folùm. Nam ipfe, & de aliqua re mutabili perfecte dari non ut Deus, cognofcit per- poteft ante ejus confummatione: ficut jufectè omnia, antequam dicium de aliqua actione,qualis fit,perfefiant, etiam quæ num- &tè dari non poteft, antequam fit con qua actu fiet, 1.9.14.4.6. 9.13.15. & ut hô oĩa, fummata & in fe, & in fuis effectibus qua quãdoq; actualiter quia multa actiones videntur effe utiles, fiet, cognofcit perfectè, antequa fiant, fup.q. 10. quæ ex effectibus demonftrantur nocivęs 4.2. Item q. 11. art. 1. & fimiliter de homine aliquo judicium Prædicta fuper ly non perfectè dari non poteft, quoad ejus vita poteft,refpectu omnium terminetur,eo,quòd multipliciter poteft geda innuit tex, per hoc mutari de bono in malum, aut è converquòd ly manifeftu ad- fo,vel de bono in melius, aut de malo in dit ad ly perfect Qua- pejus. unde Apoft. dicit Heb. 9. quòd fi per talem additionem hominibus statutum eft femel mori, poft fingulis hominibus pof- hoc autem judicium. Sciendum tamen fet effe omninò perfe- quòd,licèt per mortem vita hominis tem&tum, etiam ante novif- poralis terminetur fecundum fe,remanet fimum die:fed non poffet effe cunctis manife- tamen ex futuris fecundum quid depenftum, fed nec eidem ho- dens. Uno quidem modo, fecundum quòd mini,fi de folùm in pot adhuc vivit in memoriis hominum, in entia factis judicare- quib.quandoque contra veritatem rematur. Quæ enim actualizer vel corde, vel ore, net bonæ famæ, vel male. Alio modo in vel opere, vel omiffio- filiis, qui funt quafi aliquid patris, fene, vel commiffione, cundum illud Eccl. 30. Mortuus eft pater gare aliquo modo pof- ejus, & quafi non eft mortuus; fimilem eTet: maximè cùm ad ex- nim reliquit fibi poft fe, & tamen multo 40 cufandas excufationes rum bonorum funt mali filii, & è conin peccatis fit valdè in- trario. Tertio modo,quantum ad effe&tum elinatus, ut patet. Uti- fuorum operú, ficut ex deceptione Arrii, illud Dei juftum judi- & aliorum feductorum pullulat infideli cium, obftruatur os lo- tas ufque ad finem mundi, & ufque tunc quentium iniqua, Pl.6. proficit fides ex prædicatione Apoftolofuo reprehenfus obmu- rum. Quarto modo, quantum ad corpus, tefcat, Mar 22, ideft re- quod quandoque honorificè traditur fe&tè, etiam fibimet con- pulturæ, quandoque verò relinquitur infufus appareat:dixit tex. quòd oportet, illud Dei fepultum, & tandem incineratum omnijudicium effe non tantü no refolvitur. Quinto modo, quantum ad perfectum, fed etiam ea, in quibus homo fuum affectum defixit, puta in quibufcunque temporalinale judiciu. R. Quoad bus rebus, quarum quædam citiùs finiúanimæ præmium, vel tur, quædam diutiùs durant. Omnia aufupplicium effentiale.Ş. tem hæc fubduntur exiftimationi judicii Tunc, &c. Nam, quia divini: & ideò de his omnibus perfectum, fcilicet dictum eft in & manifeftum judicium haberi non pot tex.corp.funt ad homi

non feciffet homo, ne

gitur totaliter, quoad

& peccator de peccato.

manifeftum.

1. DE CONCL. Fi

nem pertinentia,quæ toto, &c. ut in tex.

EXAM. Ly opinio quorumdam fuit, &c. Hoc, antequam damnaretàr abecclefia catholica, potuit dici opinio:fed, poftquam damnatum eft per fui contrarii approbationem, non poteft deinceps fimpliciter dici opinio, nifi cum adjectione hac faltem fubintellecta, fcilicet, hæreticalis. Eft enim hærefis pofitio illa, quæ repugnat fenfui ecclefiæ in rebus fidei. Quòd autem contrarium fit ab ecclefia determinatum, patet in Conc. Florent, fef. ult. in literis fanc, unio, Definimus: illorum animas, quæ poft baptifmi fufce

50

60

mæ,

Ad fecundum dicendum, quòd Deus no judicabit bis in idipfum, idelt,fecundú idem. fed fecundum diverfa non eft inconveniens Deum bis judicare.

Ad tertium dicendum, quòd,licèt premium, vel pœna corporis dependeat ex præmio,vel pena anime:tamé,quia anima non eft mutabilis, nifi per accidens, propter corpus, ftatim feparata à corpore het ftatum immutabile, & accipit fuum judicium: fed corpus remanet mutabilitati fubjectum ufq;ad finem temporis: & ideò oportet, quòd tunc recipiat fuum premium, vel poenam in finali judicio.

re

fa talis fuæ auctoritatis. III. ILLATIO CON

CL.2.Non ergo requiri tur,&c.R. Negatur illatio. S. Procedit enim ex premiffis fallaciam fe

cundum non caufam,ut caufam, continentibus. Nam putant,nos dicere, finale judicium efse furturum propter hanc caufam, quafi fcilicet, præmium, & poena cor posis non dependeant ex præmio,& pena animæ, & tamen dicimus id non propter hanc caufam,fed propter aliam, fcilicet corporis ufque in finem fæculi durantem: & immutabilitatem ftatus animæ mox, poftquam Ideò enim mox de ani

propter mutabilitatem

feparata fuerit, habitā.

ma fertur judicium, & differtur judicium de corpore ufque ad noviffimum diem. Proptereà ad probandam conclufione articuli inducebatur,tanquam propofitio maxima illud,fcilicet, quòd de re mutabili, quandiù mutabilis eft, non poteft dari perfectum, & manifeftu judicium. Vide proba, concl. 1.3.& exam, ibi mox fequens.

Α P P E N D I X.

ptum nulla omninò peccati macula incurrerunt: illas etiam, que pot core 70 Exart, habes primo: quomodò per ratione interimas hærefim Barboria

ctam peccati macula vel in fuis corporib, vel eifdem exuta corporib. prout
fuperiùs dictum eft, funt purgate, in cœlum mox recipi, & intueri clarè
Deum trinum, & unum, ficuti eft: pro meritorum tamen diverfitate, alium
alio perfectiùs; illorum autem animas,qui in actuali mortali peccato, vel
folo originali decedut, mdx în infernum defcendere: pænis tame difparibus
puniendas. Hæc ibi. Item a Papa Benedicto XI. priùs anno 1305. fuit pro
herefi damnata fimilis pofitio: ex quo utique facto confirmatus remanet
hic tex. Vide totam illam & longam, & pulchram, & contra multas hære-
fes neceffariam, Benedicti bullam,five extravagante, quæ incipit Benedictus
Deus, in Direct. Inqu, 2,p.q.7. & parte illiusin 1. z. art.num. 29. 36. Elu. &
Addit ar nu.201. Eluc.& in 1.q.12.ar. 2. Eluc. Ex prædictis in princ. examiu 80
nis fume tu regulam ad cognofcendum de multis opin, utrum nunc per-
maneant opiniones,an fint herefes,ftudēdum ergo in primis eft determina-
tionib.de fide factis à fummis Pont. vel à Conciliis,& fecudum normam ec-
clefiæ fanctæ omnia quorumcunque aliorum, vel priorum, vel pofteriorum

:

Utilitas

pro Eccl. S.

dicentium Judicium univerfale, feu extremum, non efse futurum. Del.
Secundò habes: quomodò per rationem oftendas, hanc meritò damnari à
Jo, 12. ut cum applicatione ponitur in arg, contr. Item à fymbolo fidei per
ly venturus est judicare vivos,& mortuos. Item à Mat.25.Cùm venerit fi-
lius hominis in majeftate fua, & feparabit eos, &c. Ibunt hi in fupplicium
æternum, jufti autem in vitam æternam. Item à Mat.13. Sic erit in cöfum-
matione fæculi:exibunt Angeli,& feparabunt malos de medio juftorum,&
mittent eos in caminum ignis. Ibi erit fletus, & ftridor dentium. Hoc enim
fiet juffu Chrifti judicis, juxta illud ibid. in tempore meffis dicam mefo-
ribus. Colligite primùm zizania, & alligate ea in fafciculos ad comburen-
dum: Triticum autem congregate in horreum meum, &c. Mellis, utibi
fubditur,eft confummatio fæculi: Mefsores funt Angeli. Mittet ergo fi
lius hominis Angelos fuos, &c. ut ibi, Item à dictis in Addit, art.nu. 366.
cum Elucid, & in Veritatibus Aureis fuper totam legem veterem, Gen.17.
concl. 1. Tertiò vides: quomodò, &c.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

In corpore una è concluf.Ultra judicium, quod in cujuslibet homi-
nis morte fit,oportet effe finale judiciü in noviffimo die. Probatur fic. Judi- 90
cium de aliqua re mutabili dari perfectè non poteft ante ejus confumma-

tione:fed vita hominis,licèt fit per mortem terminata fecundü fe, remanet tamen fecundum quid mutabilitati fubjecta ufque in finem mundi dependens ex futuris, ergo non poteft vita hominis, fecundum id, quod quomodolibet ad unumquemque pertinet,perfectè judicari ante finem mundi.er

go

evenire lag Edo, ut diring

Mon moto

- ас росспада e peccato als

pulilom

contra lamo

ticalem in p

Tho C ontra Cas Ds, &c.

LATIO C vider and

atur a

enim er

&toritatea ellecta quod pro

Notand, 2.

perfectè, præfupponit confummationem operis puniendi, vel præmiandi •.
Et juxta hunc fenfum clarè patet proceffus literæ abfque objectione ali -
qua: quia nec Deus priùs punit, quàm fiat, quod puniendum eft, &c.
¶ Circa reliquias fpectantes ad poena, vel præmium fecundú Auctoris
fententiam, adverte, quòd, licèt apud noftra judicia hæc videatur per ac-
cidens, & confequenter aliena ab examinatione judicii: apud tamen divi-
nym judicium omnia æftimanda effe ex facris poteft colligi literis. Legi-
mus.n. Nabuchodonofor præmiatum à Deo ob fervitium fibi exhibitum
fatis per accidens in oppugnatione Tyri, ut patet Ezec. 28. David quoque
punitum legimus ob effectum fatis per accidens, quia, inquit Natha pro-
pheta, inimicos fecifti blafphemare nomen Domini, filius, qui natus eft
tibi, morietur, 2.Reg. 12. Unde patet ad ea etiam, quæ per accidens funt,
divina fe extendere judicia.

go oportet effe finale judiciú in noviffimo die ultra particulare, quód fit in
cujufq; morte: Major propofitio manifeftatur dupliciter: primò i actionib.
fecudo in hominibus, & ad hoc affertur auctoritas Apoft. Minor aūt propo-:
fitio manifeftatur in quinq; generibus reliquiaru vitæ humanæ, f. in memo
riis, in filiis, í effectibus,i corporib. & in amatis. Et quoniã dixiffet fortafsè,
aliquis, quòd reliquiæ ifte funt impertinentes ad Chrifti judicium, ideò ad
hoc excludedū auctor apponit roem, quã perficit in refpofione ad primi.
Eft autem ratio integra, quòd hæc omnia, quia clauduntur fub genere præ-
mii, vel penæ, ideò cadunt fub æftimatione divini judicii, quod ad omnia 10
humana præmia, omnefque humanas penas fe extendit. Patet autem dif-
currendo per fingula enumerata, quòd nonnulla poena, & nonullum præ-
mium eft hominis in fupradictis reliquiis, præfuppofita immortalitate ani-
mæ, & corporis poft refurrectionem, ut hic fupponimus.
Notandü 1. Adverte hic,quòd Major propofitio eft per fe nota, loquendo de judi-
ad intellcio alicujus rei ex propriis ipfius, ut patet. Et hoc dico, ne fallaris à ca-
gendum do-
ptiofis, objicientibus de æterno Dei judicio, quo fingula perfectiffimè judi-
Etr.corp.
cat, antequam fiant. Chriftus etiam, fecundum quòd homo, ab inftanti
conceptionis fuæ perfectiffimè cognovit omnes has reliquias, antequam
fiant:fed hæc funt ex parte cognofcentis: præfens autem ratio ex rei cogni-
tæ fe tenet, & per fe notam propofitionem affumit, quòd rei mutabilis per-
fectum judicium dari non poteft ante illius confummationem. Et fi ipfi
jungas, quòd divina fapientia difponit omnia fuaviter, ac per hoc, quia
fuavis difpofitio judicii rei mutabilis exigit, ut difcutiatur fecundum mo-
dum naturæ fuæ, videbis, quòd fapientiffimè procedit auctor ad con-
cludendum finale judicium ex eo, quòd perfectum judicium rei mu-
tabilis non poteft fuaviter dari ante illius confummationem.

Et hæc dicta fint de judicio, quatenùs infra cognitionis, feu fpeculationis limites confiftit, ut autem extenfione fit practicum ad puniendum, vel præmiandum, abfque diftinctione aliqua, patet, propofitionem majorem effe univerfaliter veriffimam : quoniam reddere præmium, vel pena

S.Bon.4. f. d. 47.4.1.9.4.
Ricard.4.f.d.47.4.1.9.6.
Medina q. 59.a.6.

SUPER QU. LIX.
AR T. VI.

ONCL. Angeli &
boni, & mali fub-

CONC

funt judiciariæ potefta

hō,ideft non folu

quan

20

Notand.al

In refponfione ad primum, & tertium adverte, quòd aliud eft, intelligen hominem poft mortem fortiri ftatum immutabilem fecundum animam,& dam relp. aliud eft fortiri ftatum non impedibilem: anima .n. per mortem pervenit ad 1.3. ad ftatum immutabilem de bonitate in malitiam, aut è contra: & aut eft confirmata in bono, aut obftinata in malo, aut civis cœleftis, aut inferni, Et penes hoc attenditur immutabilitas ftatus, cũ qua immutabilitate ftat,, quod poffit impediri ad tempus, ne ad fua civitatem perveniat. Et hujuf modi impedimenta pertinent ad purgatorium, quod non conftituit tertiu ftatum animarum, neque facit mutationem aliquam in ftatu animæ, quia eft immutabilis, fed impedimentu præftat confummationi ftatus illius. Et fimile eft ei, quod invenitur in motib. naturalibus, leve .n. afcendens fursùm, fi impediatur in via, non proptereà mutat fui motus naturam, nec, ceffante impedimento, afcendendo,novum acquirit principium motus: fed, remoto prohibente à primævo immutato principio afcenfum profequitur. Sic enim anima immutata fecundum ftatum fuum, foluto purgatorio tamquam remoto prohibente, ad finem fui immobilis ftatus, in quo confirmata eft per mortem, gratia duce pervenit.

SEXTUS.

ARTICULUS
Utrum judiciaria poteftas Christi se extendat ad Angelos.
D SEXTUм fic proceditur.
Videtur,quòd poteftas Chri-
fti judiciaria non fe extendat
ad angelos. Angeli .n, tàm

ti Chrifti,non folùm, ut boni, qua mali judicati funt à principio
Deus eft, fed et, ut eft mundi, quandò,quibufdam cadentib. per
tum ad naturam divi- peccatú,alii funt in beatitudine cófirma-
nam, fed etiam ratione ti: fed illi, qui judicati funt, non indi-
gent iterùm judicari. ergo poteftas judi-
Ciaria Chrifti non fe extendit ad angelos.

humanæ naturæ.

circa homines membra

30

40

PROB. 1. Quia
fupponitur clara. Secu
2. Prætereà. Non eft ejufdem judi-
da verò pars f. fed et-
iam, ut, &c. probatur. care, & judicari : fed angeli venient cum
Quia hoc patet," & ex Chrifto judicaturi, fecundum illud Mat.
propinquitate naturæ
Chrifti huanæ ad Deu: 25. Cùm venerit filius hominis in majeftate
& ex merito humillime fua, & omnes angeli cum eo. ergo videtur,
paffionis ejus;& ex ope- quòd angeli nó funt judicandi à Chrifto.
rationibus angelorum 3. Prætereà. Angeli funt fuperiores
ejufdem myftica, ut de aliis creaturis. fi ergo Chriftus eft judex
his tribus mediis figilla- non folùm hominum, fed etiam angelo-
tim declaratur in tex. rum, pari ratione erit judex omniú crea-
ufque ad ly fubfunt au turarum, quod videtur effe falfum, cùm
sem judicio Chrifti, &c. hoc fit proprium providentia Dei. unde
Non iterùm indigent dicitur Job 34. Quem conftituit alium fu-
judicari. R. Quantum per terram, aut quem pofuit fuper orbem,
ad illum penitùs modū,
quo priùs judicati funt, quem fabricatus est? non ergo Chriftus
$. Tunc, &c. Nã an- eft judex angelorum.

etiam fuper omnes angelos, & bonos, & malos. In cujus fignum dicitur Apoc.7. quòd omnes ageli štabant in circuitu throni. Tertiò ratione corum, quæ circa homines operantur, quorú Chriftus fpecialiquodam modo eft caput. unde dicitur Heb. 1. Omnes funt administratorii fpiri- SIO. PRIMA. Quod vi tus, in ministerium miffi, propter eos,qui detur effe falsi. B. Nehæreditatem capiunt falutis. Subfunt aute gatur hoc. §. Nã Chrijudicio Chrifti,uno quidem modo, quantu ftus habet judicium no ad difpéfationem eorum, quæ per ipfos folùm fuper angelos: aguntur, quæ quidem difpéfatio fit etiã per hominem Chriftum, cui angeli miniftrabant, ut dicitur Matth.4. & à quo de mones petebant, ut in porcos mitterentur, ut dicitur Mat. 8. Secundò quantum ad alia accidentalia præmia bonorú an- Ad probationem verò gelorum, quæ funt gaudia, quæ habent in contrarium per Job 34. refpondetur: quòd de falute hominum, fecúdú illud Luc.15. non probat negatum. Gaudiu erit cora angelis Dei fuper uno pec- Ex co .n. & quòd judicatore penitentiam agente, & etiam quan- care orbem univerfum eft proprium providentum ad penas accidentales demonum, tia Dei,& quod nullu quibus torquentur, vel hic, vel recludú- alium,f, à fe Deo divertur in inferno. Et hoc etiam pertinet ad fum, conftituit super hominem Chriftum.unde Mar. 1. dicitur, ipfum orbem, non fequòd dæmon clamavit, quid nobis,& ti- non fit totius creature quitur, quòd Chriftus bi Jefu Nazarene? venifti ante tempus per- judex, feu gubernator dere nos. Tertiò, quantum ad præmium per judiciariam poteftaeffentiale bonorum angelorum, quod eft tem. Neque enim propter hoc aliu conftituit beatitudo æterna, & quantum ad pœna Deus fuper terra; quia effentialem angelorum malorum, quæ eft unus,&c. ut in tex. Pro damnatio æterna, fed hoc factum eft per cujus captu firmiori reChriftum, inquantum eft verbum Dei, Non erit in te Deus reà principio mundi. cens > neque adorabis Deum alienum. Nam ibi Deus, qui jam Gen. 23. promiferat Abraha Chriftü per ly in femine tuo (ideft in Christo, Gal. 3.) benedicentur Ifraeli: cui daturus erat ipfum Chriftü: qui non * 31.10.1. tantùm homo, fed etia Deus, erat: fecundum nomen ejus Emmanuel, ideft (ut exponitur Mat. 1.) nobifcum Deus: nobifcum f. fimpliciter ideft omnibus modis, quibus eft cum creatu

geli non judicabuntur SED CONTRA eft, quod Apoft.
iterùm quantu ad præ- dicit 1. Cor. 6. An nefcitis,quoniam an- 6
mium, vel fupplicium
effentiale, feu principa- gelos judicabimus? fed fancti non judica-
le (hoc .n. judicio judi- bunt, nifi auctoritate Chrifti. ergo mul-
cati fuerunt, ut dicit ra- tò magis Chriftus habet judiciariam pot-
tio illa,ideft argumentü eftatem fuper angelos.
illud) fed judicabuntur

quantu ad aliqua alia,

RESPONDEO dicendum, quòd

Uno quidem modo qua- angeli fubfunt judiciaria potestati Chrifti,
tum ad difpefatione eo- non folùm quantum ad divinam naturam,
rum, &c. Secundò, quã-
sü ad accidentalia pre- prout eft verbum Dei, fed etiam ratione bu-,
mia beatorum, &c. vide mana natura, quod patet ex tribus. Primò
in tex. corp. verfus fine, quidem ex propinquitate naturæ affum-
ufque ad ly.Tertiò,qua-
sum ad præmium effen- ptæ ad Deum, quia, ut dicitur Heb. 2.
siale. Ex refponfo ifto nufquam angelos apprehendit, fed femen
formali aperitur tibi Abrahæ apprehendit: & ideò anima Chri-
major lux ad confirma- fti magis eft repleta virtute verbi Dei,
dum refponfionem for- quàm aliquis angelorum, unde &
malem datam in ar.s. los illuminat, ficut Dion. dicit 7.c.cal.
ange-
..à me. II. MAJOR. Non eft Hier. *unde de eis habet judicare. Se- 80 ritas.
ejufdem judicare, & ju- cundo,quia per humilitatem paffionis hu-

¶ Ad fecundum dicendum, quòd, ficut dic. * Aug. in lib. de vera relig. licèt Spiritualis judicet omnia: tamen judicatur ab ipfa veritate : & ideò,licèt angeli ex eo, quòd funt fpirituales, judicent, judicantur tamen à Chrifto, inquantum eft ve

¶ Ad tertium dicendum, quòd Chriftus habet judicium non folùm fuper angelos, fed etiam fuper adminiftrationem totius creaturæ ; fi enim, ut Aug.* dicit ra: videlicet per effen- *lib. 3. ca. in 3. de Trin. inferiora quodam ordine re- tiam, præfentiam, pot- 4 tom.. guntur à Deo per fuperiora,oportet dicere, gratiam habituale, ibid. entiam, 1. 9.8.ar.3.per

ad 3. & per gratiam unionis, 3. q. 2. ar. &c. Quia enim in humanitate Chrifti Deus fuit his