tim. Quia ex apparitione illa, fcilicet in alia effigie, reducti funt iidem difcipuli ad verè videndum videlicet nullum ibi eft; Chrifti effigiem, ideò il fe longiùs finxit, f. ac fi effet peregrinus. latio ipfa negatur, feu ¶ AD PRIMUM ergo dicendum, *lica. (ut verbis text,utat) rain princ. tio illa non fequitur, quòd, ficut Aug. dicit in lib. de QueNOT. Aureum il- ftio. Euang. Non omne, quod fingimus lud B. Aug. pronuncia- mendacium eft: Jed, quandò illud fingimus, tum in argumento, f. quòd nec unum menda- quod nibil fignificat, tunc eft mendacium, 10 cium in facra fcriptura cu aut fictio noftra refertur in aliqua fignifirecipiendum eft, quia cationem, non eft mendacium, fed aliqua fi confirmatur clariùs ex gura veritatis,alioquin omnia,quæ à fapiëProverb. 8. ubi fapientib.& fanctis viris, vel etiam ab ipfo Domi tia divina, à cujus dicta- no figuratè dicta funt, mendacia deputabunmine tota fcriptura canonica dependet, fic fo- tur, quia fecundum ufitatum intellectu non quitur.Veritatem medi- confiftit veritas in talib. dictis: ficut autem tabitur guttur meum, dicta, ita etiam finguntur facta fine men &labia mea deseftabu- dacio ad aliquam rem fignificandam, & ita *In istamet tur impium. Jufti funt factum eft hic, ut dictum est. * folutione. omnes fermones mei, no ¶ Ad fecundum dicendum, quòd,ficut eft in eis pravum quid, neque perverfum. Recti Aug. dicit in lib. de Confenfu Euang *11.3.c.16. funt intelligentibus, & Dominus poterat transformare carnem fua, lūd prins. æqui invenientibus fcientiam. Hæcibi Rur ut alia revera effet effigies ab illa, qua folesùs & confirmari abun- bant intueri, quandoquidem & ante paffio danter poteft ex Sap. 11. nem fuam transformatus eft in monte,ut aliquantu 34.40 Omnia in numero, pon fcriptura. Pro quorum meliori captu vide 2.2.q.122, art. 2. append. & 9. 140. ar. `1. app. & 9.68. art.4. appen.Hæc APPENDIX. 9. -Util pro X articulo habes Ecc.S.Dei. primò: facies ejus clarefceret, ficut fol: fed non ita 179. art. 2.app.& 1.2. nunc factum est. Non autem incongruen- maximè valent contra ter accipimus,hoc impedimentu in oculis eo- hæreticos, &c. ideò, &c. rum à Satana factum fuiße, ne agnofceretur Jefus unde Luc. ult. dicitur, quòd oculi eorum tenebantur, ne eum agnofcerent 4 Ad tertium dicendum, quòd ratio E primo quomodo illa fequeretur, fi ab alienæ effigiei afpe- per rationem oftendas tu non fuiffent reducti ad verè videndú meritò infinuatum effe "b. c.5 Chrifti effigiem, ficut .n. Aug. dicit ibi.* à fcripturis, quòd Chris na pag.d ftus convenienrer ap tal, sami. princ.sos. Tantum a Chrifto facta eft permiffio, ut paruit quibufda difcipu f. pradicto modo oculi eorum teneren- lis in alia effigie. Ut al. fra tur ufque ad* facramentu panis, ut, unitate Mar. ult. fecundü quòd fi corporis ejus participata, removeri intelli- apertius dicat. Oftenfus 20 gatur impedimentum inimici, ut Chriftus eft in alia effigie, ergo poffit agnofci:unde ibidem fubditur, quòd conveniens fuit, ut fic aperti funt oculi eorum, & cognoverunt valore talium confeque cum, non quòd ante claufis oculis ambula- tiarum femper de fatis rent, fed inerat aliquid, quo non finerentur à Chrifto in Euangelio agnofcere, quod videbant, quod fcilicet ubilibet narratis fub intellectarum vide q. caligo, & aliquis humor efficere 35. ar. 8. 9. 41. 4r. 1. Corollar, poft concl. & citat. in q. 54. artic. 4. folet. dere, & menfura difpofuifti Domine, Applica hæc ad contenta in facra 30 appendic. Secundò vides: quomodò, &c.!!. Titulus clarus ex euangelio, in quo narratur Christus vifus modò, ut hortulanus: modò, ut peregrinus. In corp. unica conclufio: Chriftus quibufdam ad credendum difpofitis convenienter apparuit in fua effigie, quibufdam autem minus difpofitis convenienter apparuit in alia effigie. Probatur: Refurrectio Chrifti revelanda erat hominib, fecundum modum, quo eis divina revelantur, fed di- 40 vina diverfimodè affectis diverfimodè revelantur, quia benè difpofiti percipiunt fecundum veritatem, & non benè difpofiti percipiunt fecundum quandam confufionem dubietatis, feu erroris, ergo. Minor probatur,quia animalis homo non percipit ea, quæ Dei funt. Indifpofitio quorundam difcipulorum probatur ex euangelio, Nos autem fperabamus, &c. Et confirmatur ratio auctoritate Greg. ¶ In refponfione ad Secundum adverte, quòd dua 'rationes hactenus Et op. 2. probavit per argumen op. 60.ca. ARTICULUS cft in arg. cont. Achi oftenderetur. Porrò de allatæ funt in litera circa erroneam vifionem, qua Chriftus corporali vifu non cognofcebatur in propria, quam retinebat, effigie. Altera affertur hìc ex parte videntis, quæ tangitur ab Euangelifta; Oculi autem eorum tenebantur, ne eum agnofcerent, & hæc attribuitur opinioni diaboli ab Aug. Altera eft pofita in quest, præc, art. 1. ad tertium, & tenet se ex parte actionis objecti, quia f corpus gloriofum co, quòd fpirituale eft, in poteftate fua habet agere in vifum fecundum aliquid fui, & fecundum aliquid non, puta immutare vifum fecundum quædam lincamenta fua, & fecundum quædam non, & fimiliter fecundum quendam colorem, & fecundum quendam non, & fic facilè apparet vifui alia effigies corporis, in fe tamen immutati. Et hanc caufam rationabile eft fuiffe in errore Ma gdalenæ exiftimantis hortulanum,de qua non eft fcripta caufa ex parte oculorum. QUINTUS. Utrum Chriftus veritatem refurrectionis debuerit argumentis declarare. DQUINTUM fic proceditur. Videtur, quòd Christus veritatem refurrectionis non debuerit argumentis declarare. art. 3. 4. tionem difcipulis non Dicit.n. Ambr. * Tolle argumenta, ubi Ca. 245. Eta, fecundum quod ar- fides quæritur: fed circa refurrectionem gumentum eft quæcu- Chrifti quæritur fides. non ergo habent lib. 1. de que ratio rei dubiæ fa- ibi locum argumenta. f.c. c. s. non ciens fidem. procul à fi. PROB. Quia per 22. 10.2. *Hom 16. prin.illius. 5° 2.Prætereà.Gregor. dicit:* Fides no talem probationem hu- babet meritum, cui humana ratio præbet in Eu. in manæ rationis, aut ni- experimentum: fed ad Chriftum non per- 60 hil de refurrectione, di- tinebat meritum fidei evacuare. ergo ad fcipulis manifeftaretur (fi.f. procederetur ex cũ non pertinebat refurrectionem per arprincipiis ignotis) aut gumenta confirmare. inefficaciter aliquid de 3.Prætereà. Chriftus in mundū veeadem oftenderetur, fi nit, ut per cum homines beatitudinem f. procederetur ex principiis notis, ut de utro- adipifcantur, fecundum illud Jo. 10. Ego que patet in tex. veni, ut vitam habeant, & abudantiùs haCONCL. 2. Chri- beant: fed per hujufmodi oftéfiones argudifcipulis probavit per mentorum videtur humanæ beatitudini argumenta, fecundum impedimentum præftari:dicitur .n. Joan. quòd argumentum eft 20. Beati,qui non viderunt,& crediderunt. aliquod fenfibile fignü, quod ad alicujus verita ergo videtur,quòd Chriftus non debuerit tis manifeftationem in- per aliqua argumenta refurrectioné fua ¶ PROB. Primò, SED CONTRA eft, quod dicitur quia Act. 1. pro ly ar- Actuú 1. quòd apparuit difcipulis Chrigumesis ponitur in græ co ly Texuniors, hoc ftus per dies quadragintain multis argueft, fignis evidentibus. mentis, loquens de regno Dei. Secundo, quia oftendere talia figna difcipulis ad probandum refurrectio- argumentum dicitur dupliciter. Quandonem, erat neceffarium, que dicitur argumentum quæcumq; ratio tum propter difponen- rei dubiæ faciens fidem, quandoque auté da corda corum ad re- dicitur argumentum aliquod fenfibile fi ¶RESPONDEO dicendum, quòd ceptionem fidei refurre tionis (non .n. erant 70 80 gnum, quod inducitur ad alicujus veritatis manifeftationem, ficut etiam Arift. culi conclufione. In cu- ad Alex. in libris fuis aliquandò utitur nomine ar- jus favorem ftat argugumenti. Primo igitur modo accipiendo mentum hoc primum, 10.6. argumentum,Chriftus non probavit difcipu- 11. EX B. GREG. Hutanquam probatio ejus. lis fuam refurrectionem per argumenta, mana ratio. B. Demon quia talis probatio argumentativa pro- ftrativa. §. Tunc nihil, ceffiffet ex aliquib. principiis, quæ,fi non &c. ut patet in textu ly hujufmodi autem ratioeffent nota difcipulis, nihil per ea eis ma- nes Chriftus, &c. Quòd nifeftaretur, quia ex ignotis non poteft humanas rationes dealiquid fieri notum, fi autem effent eis monftrativas non indunota, non tranfcenderet rationem huma- xerit Dominus ad hoc, & ita non effent efficacia ad fidem culi primam cum prorefurrectionis adftruendam, quæ rationé batione, & fcias etiam, humanam excedit. Oportet .n. principia quòd iftud argumentum ex eodem genere affumi, ut dicitur in 1. conclufionis. ftat in favorem ipfius Poft. *Probavit autem eis refurrectionem III. MINOR. Per hufuam per auctoritatem facræ fcripturæ, jusmodi oftenfiones ar(quæ eft fidei fundamentum) cùm dixit. gumentoru videtur húmana beatitudini impeOportet impleri omnia, qua fcripta funt in dimentum præftari, B. lege, & pfalmis, & prophetis de me, ut Negatur, abfolutè lohabetur Luc, ult. Si autem accipiatur fe- quendo. §. Nam meri tum beatitudinis, quod cundo modo argumentum, fic dicitur Chricaufat fides, &c. ut in ftus fuam refurrectionem argumentis decla- tex. Ad probationem ex raße, inquantum per quædam evidentia Jo. 20. dicitur,quòd non figna fe verè refurrexiffe oftendit, unde probat negatum, quoni in græco, ubi nos habemus in multis ar- tur, non autem abfolu am comparativè loqui gumentis, loco argumenti ponitur te, quafi quòd velit exτεκμήριον TEXμйPIOV, quod eft fignum evidens ad cludere totaliter meriprobandum: quæ quidem figna refurre tum beatitudinis ab his, qui ex vifis accedunt ad &tionis Chriftus oftendit difcipulis pro- fidem. Vide textum ly pter duo: primò quidem, quia non erant & fecundum hoc poteft corda eorum difpofita ad hoc, quòd de intelligi, &c. Melius facili fidem refurrectionis acciperent, ex fignis vifis induci ad tamen eft, vel fic, ideft fide, qua totaliter ea pri difpofita, Luc. 24. Mar, 16.) tùm propter reddendum efficacius coru 90 vari.Vide quid fimile q.42.4.3.cor. Vide 2.2.q.1.4.4.5.9.2.4.10.0 9.5.4.4. AP 1 t.2.append.b ar, 1, 4pp. q. 1.2.49.0 1,1. 7.4. appen Ha ne valent contra cos, dr.ideo, &c. PENDIX. articulo babes rimo: quomodo onem calendas infinuarum de utis, orod C quibuida t alia effe Cr 1. fecundi arg, cons, d s dicat, Oftri ia effe, iens fait, i retur. Pome alium cour femper cent to in Euando martats D arum vide १. 8.0 9.44.0. 9.54.4 Utilitas pro Eccl. corporali vife Alter & after #cutem est oni diabola & teneti irituale S.Dri fecundum enta fua,k orem, &s corpors. errore fa ex pa APPENDIX. unde ipfe dicit eis Luc. ult.Oftulti,& tar- &tionem per argumen facit videri per fcientiam id, quod credendo propo- erg. ¶ Ad tertium dicendum, quòd (ficut dictum est) * meri- * In folu- ta. Ut Act. 1. fecundu AD PRIMUм ergo dicendum, ботт. tata omnia in ar. 4. app. Ad fecundum dicendum, quòd meritum fidei eft ex hoc, quòd homo ex mandato Dei credit, quod non vidit:unde illa fola ratio meritum excludit, quæ 20 ARTICULUS, SEX TU s. PROB. 1. Quia quenter in humana effigie fe hominibus &c. Nam fufficit, quòd oftenfa à Chrifto de gloria fua non contrarientur humanæ naturę fecundum fe fimpliciter confideratæ,& quòd oftenfa ab ipfo de natura humana fua non con sů Jupple trarientur gloriæ fecun- Argume- ratæ, inquantum, f. co- .n. liis mulieribus fimul tā 15. Prætereà.* Angeli in teftes refur- 1. MAJOR. Nihil ad cos januis claufis intravit: quædam au- ftendere potuerint. B. &ti, dicere potuerunt. 60 fe effe verè homines,fed 3. Prætereà. Corpus Chrifti nõ erat Nō verè manducabam, non folùm vifus fuifse 70 ducaffem vobifcum, & 4. Prætereà. Inter dotes glorificati adducta ab argumento non eft fufficiens, & quòd non eft idem judi- II. DE MINORI. Natura humana. B. Confideratæ fecundum præ- 4 Utilitas pro Ecel.S. Del. APPENDIX. EX X artic. habes pri mè: quomodò per rationem oftendas, me refurrectionem manife Chrifto Sap. 8. Sapien tæ ult, dixit. eis. Videte manus meas,& pedes meos, quia ego ipfe fum. Alio modo oftendit eis veritatem fuæ refurrectionis ex ritò effe à fcripturis in- parte animæ iteratò corpori unitę. Et finuatum, quòd argu- hoc oftendit per opera triplicis vitæ. menta Chrifti ad fuam Primò quidem per opus vitæ nutritive in 10 standam fuerunt fuffici- hoc, quòd cum difcipulis manducavit, entia, & efficacia. Ut & bibit, ut legitur Luc. ult. Secundò per per hoc, quod dicitur de opera vitæ fenfitivæ in hoc, quòd difcitia difponit omnia fua pulis ad interrogata refpondebat,& præviter Et Sap. 11. Omnia fentes falutabat, in quo oftendebat, fe in numero, pondere, & videre, & audire. Tertiò per opera vimenfura difpofuifti Dom mine. Et Marc. 7. Bene te intellective in hoc, quòd eis loqueba omnia fecit, Ab his n. tur, & de fcripturis differebat. Et, ne generalibus dictis, fi ad quid deeffet ad perfectionem manifestapropofitum arguas, videbis: hinc haberi & fuf- tionis, oftendit etiam fe habere divinam ficientiam, & efficacia naturam per miraculum, quod fecit in argumentoru prædicto- pifcibus capiendis, & ulteriùs per hoc, rum manifeftatione ve- quòd eis videntibus afcendit in cœlum, Quòd fi Chriftum effe quia,ut dicitur Joan. 3. Nemo afcendit in non folùm fapientem, cœlum, nifi, qui defcendit de cælo, Filius fed & fapientiam (ut in hominis, qui eft in calo. Gloriam etiam arg.cons.) dices, quòd fue refurrectionis oftendit difcipulis, exfcripturis ipfis habetur, Chriftum non poffe per hoc, quòd ad eos januis claufis intra-30 Ho.26. In non facere fapienter, vit: fecundum.n. quòd Greg. * dicit in Lunon re- immò fapientiffimè .i. Hom. palpädam carne Dominus præbuit, marè àprin. ritatis de refurrectione. fine ulla commixtione cujufvis vel minima in- quam januis claufis introduxit, ut effe post fiti admixtum in feipfis conditionem corporis gloriofi, ut suprà od 2. argu compatiantur, & hoc dictum eft. Gaadi ad differentiam concre torum, ut fic. Item per 20 40 humanæ naturæ, quædam verò ad probandam gloriam refur- *Ho 16 à prisc. ¶ Ad tertium dicendum,quòd (ficut Aug.* dicit fuper Jo.) hoc, quod Dominus dixit; Noli me tangere, nondum n. afce-.med. di ad Patrem meum, fic dictum eft,ut in illa fœmina figuraretur ecclefia de gentib. que in Chriftum non credidit,nifi, cum afcediffet ad patrem, aut fic in fe credi voluit Jefus, hoc eft, fic fe Spiritualiter tangi, quòd ipfe, & pater unum funt. Ejus quippe intimis fenfib. quodammodò afcendit ad patrem, qui fic in eo profecerit, ut patri agnofcat æqualem. Hæc autem carnaliter adbuc in eum credebat, quem ficut hominem flebat. Quòd autem Maria alibi legitur Chriftum tetigiffe, quandò fimul cum aliis mulierib. accelfit, & tenuit pedes ejus, quæstionem non facit, ut Severianus dicit, * fiquidem illud de figura eft, hoc de fexu, "vel Cy illud de divina gratia, hoc de humana natura: vel, ficut Chryf dicit, volebat hæc mulier adhuc cum Chrifto converfari, ficut & Ho.8. ante paffionem,& præ gaudio nihil magnum cogitabat, quamvis illud; nola caro Chrifti multò melior facta fuerit refurgendo. Et ideò dixit: nō- me tigere, dum afcendi ad patrem meum, quafi dicat, non eftimes, me jam terrenam vitam agere, quòd .n. in terris me vides, hoc eft, quia nondùm afcendi ad patrem meum, fed in promptu eft, quòd afcedam, unde fubditur; Afcendo ad patrẽ meu, & patrč vestrú. AD PRIMUM ergo dicendum, quòd, licèt fingula argumentorum non ca, quæ dicuntur q. 41. art. 1. Corol. poft con- fufficerent ad manifeftandam perfectè cluf.& q.43. ar. 4. ap- Chrifti refurrectionem, tamen omnia fipen. & 9. 44. 45. artic. mul accepta perfectè Chrifti refurrectio- so multorum appen, Vide etia citata in hujus que- nem manifeftant, maximè propter fcriftionis a. 4. app. Secun- pturæ teftimonium, & angelorum dicta, dò vides: quomodò,&c. & etiam ipfius Chrifti affertionem miraculis confirmatam, angeli autem apparentes non afferebant, fe homines effe, ficut afferuit Chriftus, verè fe hominem effe. Et tamen aliter Chriftus manducavit, & aliter angeli: nam, quia corpora ab angelis affumpta non erant corpora viva, vel animata, non erat vera comeftio, licèt eflet vera cibi contritio, & trajectio in interiorem partem corporis affumpti: unde & angelus dixit Tobia 10. Cum effem vobifcum, videbar quide Robifcum manducare, & bibere, jed ego cibo invifibili utor, fed, quia corpus Chrifti verè fuit animatum, vera fuit ejus comeHi.11.c.2. ftio, ut .n. Aug. dicit 13. de Civit. Dei, non poteftas, fed egecirca fin. ftas edendi corporibus refurgentium auferetur: unde, ficut Bec. 97. in da* dicit, Chriftus manducavit poteftate, non egestate. Luc. paru ante med. 10.2 *ar. prac. Comm. 308 4.d.43, 0.2. 60 Ad quartum dicendum, quòd, ficut Aug. * dicit in Dia- "in dist log. ad Orofium: Clarificata carne, Dominus refurrexit, fed noluit in ea clarificatione difcipulis fuis apparere, quia non poffent oculis fuis talem claritate perfpicere, fin. antequam moreretur pro nobis,& refurgeret, quandò transfiguratus eft in monte, difcipuli fui eum videre non potuerunt, quantò magis, glorificata carne Domini, eum videre non potuerit? Eft etiam confiderandu, quòd poft refurrectionem Dominus hoc præcipuè volebat oftendere, idem ipfe effet, qui mortuus fuerat, quod mul tùm poterat impedire, fi cis fui corporis claritatem oftenderet, nam immutatio, quæ fit fecundum afpectum, maximè ofté dit diverfitatem ejus, quod videtur,quia fenfibilia communia, inter quæ eft unum, & muita, vel idem, & diverfum, maximè dijudicat vifus, fed ante paffionem, ne infirmitatem paffionis ejus difcipuli defpicerent, intendebat Chriftus eis gloriá majeftatis fuæ oftendere, quain maximè demonftrat claritas corporis. Et ideò ante paffionem gloriam fuam demonftravit difcipulis per claritaté,poft refurrectioné auté per alia indicia. * 10.41 Ad quintum dicendum, quòd, ficut Aug. dicit in lib. de "lib.6. 4. Confenfu Euang. poffumus intelligere unum angelum vifum à mulierib. fecundum Mat. & Mar. ut eas ingreffas in monumetum accipiamus, in aliquod .f. fpatium, quod erat aliqua maceria communitú,atq;ibi vidifle angelu † fedentem à dexteris, fupra la quod dicit Marcus. Deindè, dùm introfpicerent locum, in quo jacuerat corpus Domini, vifos ab cis alios duos angelos, pri- nume Ad fecundum dicendum, quòd (ficut dictum eft *) argu- mò quidem fedentes ( ut dicit Jo.) & pofteà eos furrexifle, ut Marrb, a menta quædam inducebantur à Chrifto ad probanda veritaté 70 ftantes viderentur, ut dicit Lucas. Commentaria Cardinalis Cajetani. teftimonio angelorü, fecudo de teftimonio fcripturaru. Ubi quoad teftimo Et intellige fufficientiam ad caufandam certitudinem fidei, non cer- SEXT A. QUINQUAGESIMA q.1.Et4.co. Fer.4.cont.g.c.79.& 8. 80 Et ve Medina q. 56. a. 1. ri.q.27. ar. 3.ad 7. Et op.2.c 236. Et opu. 60. C.22. Et. x. SUPER QU. LVI. ART. I. Dei primò tribuit vitam immortale cor luti i mo numento, ficus dicie TPROB.Quia principiu humanæ vivificationis é verbü Dei(ut patet pf.35. corporum. Pofita .n. caufa fufficienti,ne- ite fo.5.&quælibet cau ceffe eft, effectu poni. fi ergo refurrectio fa agit primò i fibi d 90 Chrifti eft caufa fufficiens refurrectionis agit in alia, ut patet de Utrum refurrectio Chrifti fit caufa refurrectionis corporum. pori fibi fubftantialiter unito, q. 2, art. 6.& per ipfum operatur refurrectio- igne, ac Deo. 1. ANTECED. Pofita caufa fufficienti, neceffe est effectum poni. R. Secundum difpofitione illius caufæ. S.Maximè verò, fi voluntariè agat. Tunc dam bucet Ejus quer 3.dmed. 4.0.28. Tune nihil, &eet. Na corporum, ftatim eo refurgente omnes &c. ut in tex. 2. Prætereà. Caufa refurrectionis mortuorum eft divina juftitia, ut.f. corII. MINOR. Juftitia pora fimul præmientur, vel puniantur cũ Dei neceffe effet imple- animab. ficut communicaverunt in meri, fi etiam Chriftus nõ impleri fine medio tali. Chrifti. minát fubftãtias fibi magis propinquas, fufcitabit corpora ipfo 20 furrectione cum bona i men ex fuo hoc dicto *C.13. non multu pro cul à prin. *In corp.a. per quas illuminat magis remotas, ut rum. Licèt autem Apoftolus per ly propter inDion.* dicit 13. c. Cal. Hier. & ideò ver- habitantem fpiritum. bum Dei primò tribuit vitam immortale reftringat fuu fermonem .13 an corpori fibi naturaliter unito, & per ipsu ad electos eo, quòd inoperatur refurre&tione in omnibus aliis. tendit hic loquí de reStatim elpa, refurrexiffet.B.Si Deus rito, vel peccato, ut dicit Dion.*ult.ca. ¶AD PRIMUM ergo dicendum,quòd mutatione dotium quavoluiffet juftitiam fu- Cæleft. Hierar. & et Damafc. dicit in 4. (ficut dictum eft)* refurrectio Chrifti eft tuor, pofteà ab eodem Damall. am circa tale quid lib. fed juftitiam Dei neceffe effet impleri, 10 caufa noftræ refurrectionis per virtutem expreffarum, 1.Cor. 15. & confequenter de re5. Puta, fine refurrectio etiamfi Chriftus non refurrexiffet. ergo, Verbi uniti, quod quidem operatur fecu- furrectione, ut eft caune Chrifti. Tunc, &c. etiam Chrifto non refurgente, mortui dum voluntatem, & ideò non oportet, fa etiam exemplaris (ut vis ad hoc non obliga fti eft caufa refurrectionis corporum. Nam Deus voluit, qua- refurgerent. non ergo refurrectio Chri- quòd ftatim fequatur effectus, fed fecun- in refp. ad tertium) tadum difpofitionem verbi Dei,ut f. primò habetur quoque univerretur, quòd fua justitia talis (de qua dicit ma conformemur Chrifto patienti, & mo- faliter, quòd omnium 3. Prætereà. Si refurrectio Chrifti fit rienti in hac vita paffibili, & mortali,de- hominü corpora fufcijor impleretur folùm caufa refurrectionis corporú, aut effet mediante refurrectione caufa exemplaris, aut caufa effectiva, aut indè perveniamus ad participandum fi- tabuntur à Deo propter III, DEMINORI. meritoria: fed non eft caufa exemplaris, militudinem refurrectionis ipfius. Sed non eft caufa exem- quia refurrectionem corporum Deus plaris, fimiliter etiam operabitur, fecundum illud Jo. 5. Sicut non eft caufa effectiva. R. Negatur hoc totú pater fufcitat mortuos: Deus autem non Nam refurrectio Chrifti indiget infpicere ad aliquod exemplar exeft caufa efficiens quide, tra fe. fimiliter etiam non eft caufa effeinquantum humanitas, &tiva, quia caufa efficiens non agit, nifi iam patet, quid refpon- per contactum, vel fpiritualem, vel cordendum fit ad probatio- poralem, manifeftum eft autem, quòd nes illarum duarum ne- refurrectio Chrifti non hết contactu corgativaru in argumento. poralem ad mortuos, qui refurgent, proCLUSIONIS SECUN- pter diftantiam temporis, & loci, fimiliDE. Non ergo ejus,&c. ter etiam nec contactum fpiritualem, qui R. Negatur illatio.§.Na eft per fidem, & charitatem, quia etiam fecundum rationem ef infideles, & peccatores refurgent, neque ficientia, quæ dependet ex virtute, &c. ut in etiam eft caufa meritoria, quia Chriftus sex. Ex quibus etiam fa- refurgens jam non erat viator, & ita cilè patet fapienti, quid non erat in ftatu merendi, & ita nullo dicedū fit ad premiffas. modo refurrectio Chrifti videtur effe cau- 40 Chrifti refurrectionem, tamquam inftrumentu ¶ Ad fm dicendú, juftitia Dei é caufa effectivum folùm refpeprima refurrectionis noftræ, refurrectio &tu refurrectionis maloaut Chrifti é caufa fecüdaria, & quafi in- rum, Chriftus enim eft ftrumétalis.Licèt aut virtus prícipalis age- ctiam infidelium, dùm tis nó determinetur ad hoc iftrumétú de- hic viverent, q. 8. ar.3. terminatè, tamen, ex quo per hoc inftru- & hoc fufficit ad refumentum operatur, inftrumentum illud fcitari à Deo propter eft caufa efficiens. fic ergo divina juftitia, 15.Omnes quidem refurquantum eft de fe,non eft obligata ad re- gemus, fed non omnes. immutabimur furrectioné noftram caufandam per re.n. in contextu docuiffurrectionem Chriftispotuit.n. alio modo fet Apoftolus, refurrenos Deus liberare, quàm per Chrifti paf- &tione Chrifti effe causă fionem, & refurrectionem, ut fup. dictu refurrectionis noftrę, oeft. *Ex tamen decrevit hoc modo portet in ly omnes requo furgemus intelligere fe- 2.46.ar.1. nos liberare,manifeftum eft,grefurrectio cundum planum ejuf Chrifti eft caufa noftræ refurrectionis. dem Apoftoli fenfum, tio Chrifti non eft, propriè loquendo, etiam malorum, qui no Ad tertium dicendum, quòd refurre- non bonorum tantùm qui immutabuntur, fed caufa meritoria noftræ refurrectionis, fed immutabuntur,refurreeft caufa efficiens, & exemplaris, Effi- tionis caufam effe reciens quidem, inquantu humanitas Chri- furrectionem Chrifti. Secundò vides: quò, &c. fti, fecundum quam refurrexit, eft quodamodò inftrumentum divinitatis ipfius,& operatur in virtute ejus, ut fup. dictú eft. * Et ideò, ficut alia, quæ Chriftus in fua humanitate fecit, vel paffus eft, ex virtute divinitatis ejus funt & 3. nobis falutaria (ut fuprà dictum eft *) ita & refurrectio Chrifti so é caufa efficiés noftræ refurrectionis virtute divina, cujus pro- 7.48.4 6. priú eft mortuos vivificare, q quidé virtus præfentialiter attingit oĩa loca,& tépora,& talis cóta&us virtualis fufficit ad róem hujus efficiétia.Et,quia (ut dictü eft*) primordialis caufa refurrectionis humanę eft divina juftitia, ex qua Chriftus habet pot- ced.ad 2. eftaté judiciú facere, iquãtu filius hominis eft,virtus effectiva refurrectionis ejus fe extédit, nó folú ad bonos, fed etiã ad malos, qui sut ejus judicio fubjecti. Sicut aut refurrectio corporis Chrifti ex eo, q corpus illud eft perfonaliter Verbo unitů, est prima tépore,ita etiá eft prima dignitate, & pfectione, ut dicit gl.*1.ad Cor. 15. Séper aut id, qp eft perfectiffimú, eft exéplar ejus, quod é minùs perfectú fecundum fuum modum,& ideò refurrectio Chrifti eft caufa exemplaris noftræ refurrectionis, q quidé neceffariú eft, nó ex parte refufcitantis, qui non indiget exéplari,fed ex parte refufcitatorú,quos oportet illi refurrectioni conformari,fm illud Phil. 3. Reformabit corpus humilitatis noftre, configuratum corpori claritatis fuæ. Licèt autem efficientia 70 refurrectionis Christi se extédat ad refurrectioné tàm bonorū quã maloru: exéplaritas tamé ejus fe extendit propriè folùm ad bonos,qui funt facti cóformes filiationis ipfius,ut dicitur Rõ. 8. Ex articulo habes fa noftræ refurrectionis. 4. Prætereà. Cùm mors fit privatio nfidera pro Eccl. S. rationem oftendas, me- vitæ, nihil videtur effe aliud deftruere fcripturis, quòd refur- mortem, quàm reducere vitam, quod rectio Chrifti eft caufa pertinet ad refurrectionem: fed Chriftus refurrectionis noftrę. Ut moriendo mortem noftram deftruxit. erper dictu 1. Corinth. 15. Si Chriftus, &c. fecun- go mors Cliristi est causa noftræ refurredum quòd cum glo. eft ctionis. non ergo ejus refurrectio. max comm fum,: nitat trac in arg.cont. Pro cujus ā- SED CONTRA eft, quod fuper ilpliori captu vide capitu- lud 1. ad Cor 15. Si Christus prædicatur lum illud, ubi ex ipfius use Int.b. Apoftoli perfpicuis & quòd refurrexit à mortuis, &c. dicit Glof.* verbis, & argumenta- Qui eft caufa fufficiens refurrectionis noftra. tionib. patet, quòd non poteft negari hæc aper- lud, quod eft primum in quolibet genere, RESPONDEO dicendum, quòd ilta ibi veritas, f. quòd refurrectio Chrifti, fit cau- eft caufa omnium, quæ funt poft, ut difa refurrect ionis noftræ. citur in 2. Meta. * Primum autem in ge*1.2. tex.q. Item per dictum Job c. nere noftræ refurrectionis fuit refurre19. Scio, quòd redem pter meus vivit, & in tio Chrifti,ficut ex fupradictis patet:*un- Comm. Annot su fcitavit Chriftu à mor propter inhabitantem clarus. Ad quartum dicendum, quòd fecundum rationem efficientiæ, quæ dependet ex virtute divina communiter, tàm mors Chrifti, quàm etiam refurrectio, eft caufa tàm deftructionis mortis, quá reparationis vitæ, fed fecundú rationem exemplaritatis mors Chrifti,per quam receffit à vita mortali,eft caufa deftructionis mortis noftræ, refurrectio verò ejus, per qua inchoavit vitá immortale, eft caufa reparationis vitæ noftræ, paffio tamé Chrifti eft infuper caufa meritoria,ut fup. dictum eft.* Commentaria Cardinalis Cajetani. Tulus clara eft conclufio:Resurrectio Chrifti eft caufa noftre refur rectionis.Probatur tripliciter.Primò rõne principii i quolibet genere,&c.fe- In refponfione ad tertium adverte, quòd humanitas Chrifti, quia eft per aliquam ipfius conditionem ita, quòd ex hoc, quòd paffa eft,intelligi- nam. Locis fup. Suarez quæft. 56. art.2. in Commentar. Medina quest.56.art.2. SUPER QU. LVI. ART. II. 'ONCL. Refurre CON * tra c.2).ï &io Chrifti habet ARTICULUS SECUNDUS. Utrum refurrectio Chrifti fit caufa refurrectionis animarum. Dicit enim Auguft. *fuper *a.præ.ads. 2. Prætereà. Corpus non agit in fpiper gratiam. Secunda ritum: fed refurrectio Chrifti pertinet ad verò pars, f. refpectu quarum, &c. probatur, corpus ejus, quod cecidit per mortem. Quia Chrifto refurgenti ergo refurrectio Chrifti non eft caufa re- 20 debemus fecundum a- furrectionis animarum. nimam conformari, ut declaratur Rom, 6. Aug. non habet in ver 3. Prætereà. Quia refurrectio Chri I. ILLATIO CON- fti eft caufa refurrectionis corporum, o- &c. ut in text. III. ILLATIO CON 30 nis animarum, confiderat in ipfarum refurre&tione aliud, f.novitate vita per gratiam, ut pa tet ex ipfius conclufio nis probatione per Rad, APPENDIX. pru refurrectionis animarum: fimiliter etiam 5. Tunc, &c. Nam ef¶SEDCONTRA eft, quod Apoft. Aug. dicit, refurre&tionem animarú fie- 60 finalem, fed etiam effi cientem, & exemplare, Ac fi aperte dicat. Retantùm ad hunc finem, ut fibi vivamus, fed etia refurgendo caufavit efficienter, & exemplati ter hoc,f,quòd fibi vivamus. Pro intellectu quo¶ Ad tertiuin dicendum,quòd refurre- que ejufdem fententiæ Atio animarum pertinet ad meritum, eft Apoftoli ad propofitum effectus juftificatoris, fed refurrectio nota, quòd vivere Chri fto, cft vivere fecundü corporum ordinatur ad pœnam, vel pre- voluntate Chrifti, quod mium, quæ funt effectus judicant is. Ad Chriftum autem non pertinet juftificare omnes, fed judicare, & idcò omnes refufcitat fecundum corpus, fed non omnes fecundum animam. ¶Ad quartum dicendum, quòd in juftificatione animarum duo concurrunt, remiffio culpæ, & novitas vitæ per gratia. Quantum ergo ad efficientiam, quæ e per virtutem divinam, tàm paffio Chrifti, me vacua non fuis. Lafum, gratiaejus in refurrectio eft caufa juftificationis quoad boravi, non ego autem, utrumq; fed quantum ad exemplaritatem fed gratia Dei mecum. propriè paffio, & mors Chrifti eft caufa Item à 2. Cor. 5. Proremiffionis culpa, per quá morimur pec- fus, ut & qui vivent, cato; refurrectio autem Chrifti eft caufa iam nõ fibi vivant, sed novitatis vitæ, quæ eft per gratiam, five ei, qui pro ipfis mortuus juftitiam. Et idcò Apoft.dicit Ro.4. quòd pone tu, ut fuprà, ad eft, & refurrexis. Extraditus eft, f. in mortem, propter delicta articuli propofitum, & noftra,fcilicet, tollenda, & refurrexit pro hujus captu vide propter juftificationem noftram, fed paffio etiam refpon, ad 4. A Chrifti eft et caufa meritoria,utdictü eft. id in principio dictum gloffa autem infinuatur per hoc, quod fuper pf. 29. Ad vefperum,&c. dicit, ut recitatur in arg. con. Secundò vides, &c. inftrumétalis ad quecüq;mirabilia opera,exceptis his, que fpectat ad prima rerú creatione,&c.ubi latiùs patuit. Suppofita .n. adequationé organi gra tia materię subjectę tenet argumētu. virtus deitatis pricipalis extedit fe ad vita corporù,&aiaru.ergo virtus iftrumētalis humanitatis extedit fe ad ead. Commentaria Cardinalis Cajetani. Annot. Itulus clarus eft intelligenti, refurrectionem animæ effe à morte peccati: mors enim animæ peccatum eft, & vita ejus eft gratia Dei. In corpore funt due conclufiones. Prima eft. Refurrectio Chrifti habet virtutem inftrumentaliter effectivam refpectu refurrectionis animarum, & non folùm corporum. Probatur: Refurrectio Christi agit in virtute deitatis,extendentis fe non folùm ad vitam corporum, fed animæ.ergo. *Eodeloco Secunda conclufio eft: Refurrectio Chrifti eft caufa exemplaris refur- Comm. rectionis animarum. Probatur, quia Chrifto refurgenti debeinus etia fecundum animam conformati. Et hoc declaratur auctoritate Apoftoli quoad duo, 1. novitatem vitæ, & quoad vitationem ulterioris mortis. SEPTIMA. QUINQUAGESIMA 70 ARTICULUS Tertiò. Utrum propria virtute afcenderit. PRIM U S. Utrum fuerit conveniens,Christum afcendere. ¶ PROB.Quia cove- que optimo modo fe habent, poffident fuum in loco incorruptibili (cùm locus, atq; locatum debeant proportionari) & 80 Chriftus refurreper &tione factus eft icorruhabuit, quia & fecundum divinam na- corruptibile, ut patet. ptibilis,celumque é inturam eft fummü bonum, & fecundum 1. DE MINORI. Opti humanam naturam eft fummè glorifi- me. B. Secundum quid. S. Loquendo, f. de Chricatus. ergo fuum bonum habet fine mo- fto,ut homo,i. de Chritu: fed afcenfio eft quidam motus. ergo fti humanitate. Nam onon fuit coveniës, Chriftus afcederet. ptimè fimpliciter fecundum abfolutam confiderationem,se habet folummodò Deus, & proptereà Chriftus, ut Deus. Tunc |