Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

Comment.

Aknot.

Itulus articuli decimi clarus eft.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

In corpore articuli duo fiunt, primò ponitur diftinctio bimembris de gratia. fecundò refpondetur quæfito tribus conclufionibus. Diftin&tio eft. Gratia pro voluntate Dei gratuita, vel pro gratuito dono.

¶Ubi nota duo:primum eft,quod in utroque membro fit mentio de gratuito: quia voluntas quandoque eft debita, quandoque gratuita: voluntas enim juftitiam miniftrantis eft voluntas ex debito dantis unicuique, quod fuum eft: voluntas autem non ex debito, nec mercenariè, nec vi, aut metu dantis, fed amore benevolentia gratuita eft : & fimiliter donum gratuitum eft, quod ex tali voluntate datur. Secundum eft, quòd appellatione doni gratuiti non folùm venit habitualis gratia, fed etiam quodcumque donum gratis conceffum, five illud fit actuale aliquod auxiliuin, five quæcumque alia res. Unde, quia hoc membrum fubdividitur in litera, quamvis non fub forma fubdivifionis, ideò numerus conclufionum excedere videtur membra divifionis, cùm tamen in veritate juxta tria membra in litera pofita, f. gratuitam voluntatem Dei, & gratuitum donum habitualis gratiæ, gratuitum donum ipfius unionis, tres fint conclufiones. Comment. Prima igitur conclufio eft, fumendo gratiam pro gratuita Dei voluntate, unio incarnationis facta est per gratiam,ficut & unio fanctorum ad Deum per cognitionem, & amorem. Probatur, quia ad hoc, quòd natura humana clevetur in Deum, five per effe perfonale, five per operationem, eget Dei voluntate gratuita: quia utrumque eft fupra facultatem naturæ fuæ. Secunda conclufio eft, fumendo gratiam pro gratuito Dei dono, hoc eft, gratia habituali, unio incarnationis non eft facta per gratiam; unio verò fanctorum ad Deum fit per gratiam. Probatur, quia in communi loquendo formaliter ad perfectionem operationis requiritur, quòd potentia fit perfecta per habitum: ad hoc autem, quòd natura fit in fuo fuppofito, non exigitur habitus aliquis. Differentia autem inter has duas uniones in hoc confiftit, quòd unio fanctorum ad Deum eft per elevationem ad operationes cognitionis, & amoris: unio autem Chrifti eft per elevationem naturæ humanæ ad effe perfonale filii Dei. nulla ergo gratia hic mediat, fed ibi.

Aknot.

87

[ocr errors]

20

ponitur in effentia animæ, ut diftinguitur à charitate, & aliis habitibus infufis: fed communiter fumitur, ut comprehendit fub fe quemcumque infufum habitum. Et hoc habes in litera ex eo, quòd habitus ad perfectionem operationis requifitus in potentia operativa ponitur, quod non verificatur de gratia reftricta ad habitum in effentia, ut patet.

Ubi nota primò, quòd hinc habes apud Auctorem, eodem fe habere modo naturam humanam Chrifti ad perfonam filii Dei, ficut fe haberet 30 ad perfonam propriani, & ficut fe habet natura Socratis ad perfonam Socratis. na hinc habes, quòd ex eo,quòd, formaliter loquendo,inter natură, & proprium fuppofitum nullus exigitur habitus, ideò inter naturam humanam, & perfonam filii Dei in Chrifto nullus exigitur habitus, fundatúr enim hic proceffus fuper illa proportionalitate,ut patet.Nota fecundò,quòd gratiæ habitualis in propofito nomen non reftringitur ad gratiam, quæ

[blocks in formation]

Suarez q. 2. art. 11, in exp. lit.

1.2.9.8.4. Valent. quæft. 2. art.11.

4.Corp.&3.

dif.4.q.3.0.

1. & RO. 1.

1. co.2.fi.

punct. 8.

Medina q. 2. art. 11.

&Heb. 1. SUPER QUÆ. II.

1.+. col.3

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]

ARTICULUS

Tertia conclufio eft, fumendo gratiam pro gratuito Dei dono, quid- Comment quid fit illud, unio incarnationis est gratia. Probatur: quia eft donum Dei conceffum humanitati Chrifti, nullis præcedentibus meritis.

Ubinota primo: quòd, hoc modo loquendo de gratia, ipfa unio appel- Annor, latur gratia modaliter, quia .f. gratuitè facta eft, f. abfque ullo merito, & hinc fit, ut in Chrifto ponatur ultra habitualem gratiam gratia unionis, quæ eft ipfa unio gratuito concefla. Nota fecundò, quòd cautè Auctor locutus non dixit, quòd hoc modo fumendo gratiam, unio fit facta per gratiam,ficut dixit in præcedentibus conclufionibus, & ficut quæfitu eft in tit. fed dixit, quòd ipfa unio eft gratia. Et ratio eft: quia ly per denotat caufalitatem gratiæ fuper unione: ejufdem autem ad feipfum non eft caufali

40

ar.

tas.

In refponfione ad primum ejufdem articuli nota ex fupradictis in art. 7. ejufdem quæstio. quòd conjunctio humanæ naturæ cum perfona filii Dei, quæ nihil aliud eft, quàm utriufque indivifio in effe perfonali ipfius filii Dei, poteft dupliciter accipi, f. vel fecundum illam entitatem pofitivam, quæ eft illud effe perfonale iftius naturæ creatæ, vel fecundum mutationem, & relationem, qua unitur, & unita relativè dicitur humana natura perfonæ illi: nullum fiquidem aliud ens reale apparet interveniffe, aut inveniri in hoc myfterio ultra extrema. Et fi quidem unionis gratia pro gratuito dono fumatur fecundo modo, fic eft donum creatum: quoniam tàm mutatio paffiva, quàm natura humana elevata ad effe perfonale Dei, quàm relatio unionis inter creatas res eft. Si verò unionis gratia fimiliter pro dono gratuito fumatur primo modo, fic quoad rem datam increatum donum eft, quia data eft perfonalitas divina naturæ creatæ: quoad fubftantialem verò compofitionem, feu conjunctionem perfonalitatis cum natura, donum creatum eft, ut patet. Et, quia unionis gratia hæc omnia concludit, ideò quandoque res increata ponitur, ut in hac litera, dùm dicitur,majus autem eft ipfa res,quàm ipfa fimilitudo ejus participata, & eft fermo de re divinæ naturæ, & perfonæ, in qua unionis gratia confiftit. Quandoque autem ponitur res creata, dùm ex volütate Dei gratuita facta dicitur in hac literà, & diffusè inferiùs artic, 12. hujufmet quæft. & verum eft, quantum ad communionem illius effe divini ad naturam humanam, quæ per affumptionem facta eft, & ad quam relatio unionis confequitur.

[blocks in formation]

Utrum unionem verbi incarnati aliqua merita præcefferint.
DUNDECIMUM fic pro-
ceditur. Videtur, quòd
unio incarnationis fuerit
aliqua merita fubfecuta :
quia fuper illud Pfal. 32.
Fiat mifericordia tua fuper nos quemad-
modùm, &c. dicit gloff. * Hic infinuatur
defiderium Propheta de incarnatione
&
meritum impletionis.ergo incarnatio ca-
dit fub merito.

plicat a regenerationis inquirat: fed nulla
merita præcefferut regenerationé noftrá
fecundum illud Ti. 3. Non ex operibus
juftitia, quæ fecimus nos, fed fecundum
fuam mifericordiam falvos nos fecit per la-
vacrum regenerationis ergo nec illam
Chrifti generatione aliqua merita præ-

[ocr errors][merged small][ocr errors]

¶ 2. Prætereà. Quicumque meretur fine aliquid, meretur illud, quo illud haberi non poteft : fed antiqui Patres merebantur vitam æternam, ad quam tura uniretur divinæ in pervenire non poterant, nifi incarperfona. TEXAM. Ly prace nationem;dicit enim Gregor.* in lib. 13. 20. circa fi dere, fcilicet, nec tem- mor. Hi, qui ante Chrifti adventum in buc pore (quod manifeftum mundum venerunt, quantamlibet justitia eftnec natura ( quod declarabitur) ita vi- virtutem haberent, ex corporibus educti, delicet, ut mereri pof- in finum cæleftis patriæ ftatim recipi nullo 60 fent unionem. Tunc modo poterant: quia nondum ille venerat, aliquid præcedit natura folùm aliud, quan- qui juftorum animas in perpetua fede collodò funt fimul tempore: caret. ergo videtur, quòd meruerint infed tamen, comparan- carnationem.

[blocks in formation]

93.
Prætereà. De beata Virgine *
naturam alterius, inve-
nitur, quòd naturali- cantatur,quòd Dominum omnium meruit

ter unum ordinatur ad portare, quidé factum eft per incarna-
aliud, & confequen- tione. ergo incarnatio cadit fub merito.
ter, quòd hoc fic præ-
¶SED CONTRA eft, quod Aug. 70
cedit aliud. Ut fi di-
quòd homo dicit in lib.* de Prædestinat. Sanct. Quif-
Profi jam juftificatus mere- quis in capite noftro præcedetia merita fin-
tur aliquo fuo actu au- gularis illius generationis invenerit,ipfe in
gmentum gratiæ, quod nobis mebris ejus præcedetia merita multi-

[ocr errors]

ne tum. 7.

[blocks in formation]

cefferunt.

de unione primò facta ad differétia unionis faæ poft mortis triduum cum humanitahypoftatica remanferit in triduo cum fingutis fejunétis, ideft, cum lis partibus humanita

te. Licèt enim unio

anima, & corpore ; RESPONDEO dicendum, qp quätu non tamen remanfit ad ipfum Chriftu,manifeftü eft *ex præmif- cum humanitate pro fis,quòd nulla ejus merita potuerunt præce- priè dicta, ideft, cum toto conjuncto, cùm dere unionem. Non enim ponimus, an- per feparationem reatè fuerit purus homo,& pofteà per meri- lem partium humatú bonæ vitæ obtinuerit effe filius Dei nitatis abinvicem de? fierit effe humanitas. ficut pofuit Photinus: fed ponimus, à Denuò igitur tertia die principio fuæ conceptionis ille homo ve- facta eft reunio cum rè fuerit filius Dei, utpote non habens humanitate, quia hualiam hypoftafim, quàm filii Dei fecüdü manitatis per realem conjunctionem parti illud Luc. 1. Quod ex te nafcetur fanétum, fuarum redintegrata vocabitur filius Dei. Et idcò omnis ope- fuppofitum fuit perforatio illius hominis fubfecuta eft unioné. na divina, ficut & anergo nulla ejus operatio potuit effe meri

[blocks in formation]
[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

¶ COROL. Ergó òmnis operatio meritoria Chrifti hominis fubfecuta
eft illam unione.Præmiu ergo præcederet meritum, fi Chriftus homo me-
ruiflet ipfam unionem: quod eft inconveniens, maximè loquendo formali-
ter, ideft de præmio fub ratione præmii, & de merito fub ratione meriti
Ergo fidei catholicæ eft fentire, quòd Chriftus in codem penitùs inftanti
in quo fuit homo, fuerit perfonaliter Deus ; ut vitetur hærefis Photini. Co-
tra hanc hærefim vide D. Tho. 4. cont. gen. c. 28.

NOT. Bafis fundamentalis prædicta probationis eft hoc, quòd meritu
fit per operari, ut patet ex 1. 2. q. 114. ar. 1. & ex Hier, 31. Eft merces operi
to. Clariffimum verò prorsùs eft cuilibet vel mediocriter terminos intelli-
genti,quòd impoffibile eft,quòd aliquis valeat operari, antequam fit: Chri- 10
Itus autem (ut fub aliis verbis dixit prima pars probationis) non fuit Chri-
ftus, nifi per illam unionem hypoftaticam.

CONCL. 2. Opera alterius hominis cujufcumque non potuerunt effe
meritoria hujus unionis ex condigno.

PROB. Quia unio hæc incarnationis & tranfcendit opera meritoria hominis, & eft merendi principium, & eft reformativa totius humanæ

naturæ.

¶NOT, Ecce tria media, quæ faciliter per te, logica mediāte, extende-
re potes, probationes ex textu defumptas interponedo ad propofitiones fin-
gulas,prout opus erit, & fic.Opera meritoria hominis non poffunt attinge-
reid,quod trafcendit fuas vires (patet ex terminis) fed unio incarnationis
tranfcedit vires operu meritorioru hominis ( cùm ifta unio,utpotè perfona-
lis, tranfcendat beatitudine confiftente in actu fruitionis Dei, quæ eft ulti-
mu,in quod poffunt propriè merita humana ) ergo opera hominis cujufcun-
que non potuerunt,&c.ut in conclufione 2. Ite. Opera hominis non poffunt
mereri principiu meredi ( patet ex terminis confideranti, quòd nullus poteft
mereri fine principio meredi, i. antequã habeat principiú meredi ) fed unio
incarnationis eft principiu meredi (patet à fortiori,cùm ifta unio,fecundum
Jo. 1. fit principiu principii merēdi, i. gratiæ ) ergo opera hominis, &c. Itē.
Opera hominis non poffunt mereri reformatione totius naturæ ( cũ homo
fingularis purus non poffit effe caufa boni univerfalis naturæ humanæ ) fed
anio incarnationis eft reformativa totius naturæ (præfupponitur ex quest.
1. art. 4. ubi dicitur, quòd eft facta ad originale deledu) ergo, &c. Simili
modo extendes per te,quandò oportuerit, media à nobis breviter formaliza-
ta; quoniam intentio noftra eft, non tantùm te docere: fed etiam quafi ape-
riendo viam, te provocare ad currendũ, ideft difcurrendum in ftudio.
EXAM. Ly pro-

prie.Vocula hec textus, quia gratia non poteft cadere fub meri-
que pertinet ad prima to, quia eft merendi principium. Unde
coclufionis probatione,
æquivalet huic, f. ordi- multò minùs incarnatio cadit fub meri-
nario curfu.Quafi aper- to, quæ eft principium gratiæ, fecundum
tiùs diceret. Beatitudo illud Joan. 1. Gratia, & veritas per Jesu
confiftens in operatione Christum facta est. Tertiò, quia incarna-
(1.2.9.3.4.2.4.5.) eft, fe-
cundum ordinariu cur- tio Chrifti eft reformativa totius huma-
fum, illud fupremu, ad næ naturæ: & ideò non cadit fub merito
quod ordinantur opera alicujus hominis fingularis, quia bonum
9.1.4.6.& q.2.4.8.& q. alicujus puri hominis non poteft effe
3.4.2.& 8. Per hanc igi- caufa boni totius naturæ .

meritoria hominü, 1. 2.

tur vocula monstrat S.

tentionis coclufione ex

20

30

40

Ex congruo tamen meruerunt fancti
Doctor,non effe fuæ in- Patres incarnationem, defiderando, & pe-
tedere ad refpondédum tendo: congruum enim erat, ut Deus so
quæftioni de omnipo- exaudiret eos, qui ei obediebant.
tétia abfoluta Dei, hoc
Et per hoc patet refponfio ad pri-

eft, an Deus de potentia
abfoluta potuiffet face- mum.

cere, quòd aliquis ho

mno purus in gratia exiftes poffet mereri de condigno incarnatione:fed tan-
tum fiftere in genere cōdignè merédi de ordinario curfu. Poteft etiã exponi
fic ly proprie, i. fecundu omnia requifita ad meritu de códigno. Hæc autem
funt & gratia Spiritus fancti moves liberũ arbitrium ad opus, & æqualitas
operis hujufmodi ad beatitudine, 1.2.q. 114. 4. 3. Horum verò ultimum
nunquã fic propriè falvari poffet refpectu incarnationis, ficut refpectu vitæ
æternæ. Non.n. fic æqualitate habet accides cũ fubftantia, ficut accidés cũ
accidente, ut patet: & opus hominis etiam gratia informatum eft accidens,
quandoquidem tùm operatio, tùm gratia eft de genere accidétis: unio auté
perfonalis eft fubftantia,3.2.4.6.beatitudo verò accides, i. de genere ejus, 1.
2.q.3.artic. 1.

Lygratia eft merendi principium,f. fecundarium,vel( quod idé eft)
fecüdo primu.Na merendi principiu primò primú eft incarnatio,ut ex textu
habetur. Vult itaque per hanc fententia dicere textus.Sicut nullus poteft me-
reri gratia (Cóc. Trid. feffione 6.c.8.) alioquin gratia jā no eft gratia, Rom.
10. ita & multò magis nullus poteft mereri incarnatione ; alioquin incarna-
tio jam no eft incarnatio.Quafi apertiùs dicat.Si dicere, quòd aliquis homo
purus poffit mereri gratiam,eft (fecundum Apoftolum ignorare propriam
voce hujus nominis, Gratia; utique & à fortiori quide dicere, quòd aliquis
homo poffit mereri incarnationem, eft (fecundum eundem ) ignorare pro-
priam vocem, ideft fignificatum hujus nominis incarnatio.

60

༡༠

adhuc non effent meritoria incarnationis:quorum utrumque patet confideranti conclufionem, ut jacet. Si ergo fingulæ illud præfupponunt, ut verum eft, jam de homine conftituto in gratia loquuntur: quoniam fine gratia opera hominis meritoria effe non poffunt: & confequenter tertia ratio, per hominem purum non intendit hominem in puris naturalibus exiftentem, ideft hominem fine gratia, alioquin ratio hæc tertia non effet ad propofitu conclufionis, quam vult probare, fed intendit aliquid aliud. Quid autem fit iftud aliud, fuprà dictum eft.

CONCL. 3. Ex congruo meruerunt fancti Patres incarnationem, defiderando, & petendo.

¶ PROBATIO. Quia congruum erat, ut Deus exaudiret eos, qui ei obediebant.

¶ EXAM. Ly congruum. Quid fit meritum de congruo, & quomodò differat à merito de condigno, vide 1. 2. quæft. 114. art. 3. 6. Stat verò in favorem probationis textualis, tanquam ejus probatio Pf. 144. Voluntatem timentium fe faciet, & deprecationem eorum exaudiet. Et hoc admirationis undique plenu effe demonftrat fcriptura per hoc, quòd obedientia nomine utitur Dei ad homines, quandò volutate eoru adimplet: ut Jofue cap. 10. Non fuit anteà, & postea ta longa dies, obediente domino voci hominis. 1. m EX GLOSSA. Et meritum. R. De congruo . §. Tunc nihil, & cæt. Ut patet ex conclufionibus 2. & 3. Negatur enim folùm ibi meritum de condigno: quod quidem Gloffa adducta non affirmat. Tertiæ conclufioni etiam argum, hoc favet, velut declaratio ejus, atque probatio.

[ocr errors]

II. MAJOR. Quicumque meretur aliquid, meretur illud, fine quo illud
haberi non poteft. R. Negatur. §. Ratio autem negationis hujus eft: quòd
præcedentia omne meritum, non poflunt cadere fub merito, cũ tamē talia
meritu præcedentia, ut divina bonitas, &c. in tex. fint de numero illorum,
fine quibus vita æterna, quam quis meretur, non poteft ullo modo haberi.
Pro textu, fcilicet, quòd nullus poteft fibi mereri Dei gratiam, ideft pri-
mam, ad differentiam augmenti gratiæ, vide primam fecundæ, quæftio.114.
articu. s. Et contra gent.lib. 3. c. 149. idem cap. 155. 157.

III. ILLATIO CONCLUS. Ergo incarnatio, &c. R. Negatur illatio. §.
Procedit enim ex falfa intelligentia veritatis illius, f. Deum omnium me-
ruistip
i portare. Nam hoc cantatur de B. Virgine, non quia meruerit ipfum
incarnari, &c. ut in tex. Ex quo dic: quòd aliud eft mereri Deum incarna-
ri: aliud eft mereri, ipfum ex mera bonitate fua incarnandum, recipere in
utero proprio virginali, portare, parere, lactare, fovere, more matris de-
bito.De ifto fecudo me-

reri, non aute de primo loquitur, & intelligit Ecclefia quotiefcumque B.Virginem in tali re fic laudat, laudandamque prædicat: id, quod, ut confideranti patet, non attingit, tătum abeft, ut infringat fenfum conclufionis fecundæ.

Ad fecundum dicendum, quòd hoc eft falfum, quòd fub merito cadit omne illud, fine quo præmium effe non poteft:quædam cnim funt, quæ non folùm requiruntur ad præmium, fed et præexiguntur ad meritum, ficut divina bonitas, & ejus gratia, & ipfa hominis Et fimiliter incarnationis myfterium eft principium merendi: quia APPENDIX. de plenitudine Chrifti omnes accepimus, ut dicitur Joan. 1.

natura.

Ad tertium dicendum, quòd beata Virgo dicitur meruiffe portare Dominu omnium,non quia meruerit ipfum incarnari: fed quia meruit ex gratia fibi data puritatis, & fanctitatis gradum, ut congruè poffet effe mater Dei.

EX

:

Util.pro S.

X articulo habes Eccl.
primò quomodò
per ratione & oftendas,
& rectè intelligas, meri-
tò effe à fcripturis, Con-
cilio, & Auguftino infi-
nuatum: quod unionem

incarnationis nullus
meruit: à S. Auguftino
quidem: ut, cùm difcur

fu ponitur in arg. contr. à Concilio autem Constantinopolitano primo,
Cano. 1. Custodiendam effe fidem 318. Patrum, qui apud Niceam Bithy-
niæ convenerunt ad anathematizandum omnem hærefim, fpecialiter Eu-
nomianorum, Arrianorum, Macedonianorum, Photinianorum, & Appol-
linianorum. Hæc ibi. Ex hoc enim, quòd hærefis Photini à Concilio da-
mnatur,neceffariò condemnatu cointelligimus dogma illud, fcilicet, quòd
homo Chriftus per merita fublimatus fuerit ad illam cum Deo hypoftatica
unioné. Nā dogma hoc fuit ejus: & damnato auctore, fuæ quoque adinvě-
tiones cointelliguntur damnari, juxta doctrina univerfale fub quorundā
perfona dată à B. Aug.de fid.cathol.dicente. Cum Cæleftius, atque Pelagius
in Ephefina Synodo fint damnati; quomodò poterunt illa capitula recipi,quo-
ru damnătur auctores & Hæc ille. Immò & in Cocilio ipfo Ephefino fpeciali-
ter hærefis Photiniana damnatur,cap.13. Is,qui ante fæcula omnia eft natus
ex Patre,et ex muliere carnaliter eft procreatus in tepore Nec.n.primi na-
tus eft homo comunis de sãcta Virgine, & tuc demus inhabitavit in eo Verbus:
fed in ipfo utero virginali fecu carne conjunxit. Hęc ibi. A fcripturis verò in-
finuatur, & quidem à fortiori, per illud, quod dicitur Ifaiæ feptimo.Propter
hoc dabit Dominus ipfe vobis figni. Ecce virgo cöcipiet,& pariet filiù,& vo-
cabitur nomě ejus Emmanuel. His eni verbis promittitur illa fuperbenedi-
&ta unio:in cujus evides fignü allégata ifta Prophetia exponitur Matthei pri
mo, Emmanuel, quod eft, nobifcum Deus. Ut autem videas, quòd unio-
nem hanc demeruerunt, & confequenter a fortiori homines non meruerut,
nota ly Propter hoc. Pro quo dicendum, quòd in contextu præmittitur ibi
increpatorie. Audite ergo domus David. Nunquid parum vobis eft, mo-
lestos effe hominibus: quia molesti eftis & Deo meo? Propter hoc dabit,
&c. Patet igitur ad literam: quòd ly propter hoc refertur ad moleftias à do-
mo David factas hominibus, & Deo, ideft ad peccata facta contra proxi-
mum,& contra Deŭ. Ac fi apertè dicatur. Propter peccata veftra,quibus &
proximo, & Deo molefti eftis vos, de quibus minùs videbatur, cùm fitis
de domo David: propter has, inquam, moleftias veftras Dominus ipf
dabit vobis fignum, ideft, faciet filium fuum in Virgine conceptum
effe Emmanuel, ideft unione hypoftatica Deum effe, & hominem
Voluit ergo Dominus fecundum planam literam demonftrare: quòd
ex fua ineffabili bonitate unio hæc facta eft ad fuperandas hominum
malitias: quæ, quantum ex feipfis erat non merebantur præmiflam
unionem fieri, fed valdè merebantur, ipfam non fieri. Cæterum de
fimili pugna, qua Deus vincit in bono malum noftrum, diffufiùs vi-
de veritates aurcas fuper totam legem veterem, Exo. 16. conclufione
prima, quinta. Tertio vides: quomodò ex iis benè penfatis, & appli-
catis doctrina præfens Angelica viciffim declaretur, atque confirme

80

Ly bonum alicujus puri hominis. Ideft, hominis, qui fit homo tantum: non autem homo,& Deus. Unde etiam homo in gratia conftitutus non poteft effe caufa boni totius humanæ naturæ. Ratio eft,quia oportet, ut gratia ad tantum bonum fufficiens fit gratia capitalis, & nullius hominis fingularis, dummodò fit homo purus, ideft homo, non etiam Deus, gratia eft gratia capitalis. Nullus enim homo purus eft caput hominum, fed tantùm Chriftus, qui non homo purus, fed & homo, & Deus eft. Chriftus ergofolus eft homo,ita fingularis, ut etiam fit caput aliorum à Deo conftitutus : & ideò foli Chrifto gratia collata eft fic, ut non tantùm habeat rationem gratiæ fingularis, fed etiam rationem gratiæ capitalis: fingularis quidem, inquantum gratificat humanitatem Chrifti Deo, capitalis verò, inquantum alios homines per ipfum. Unde ad differentiam Chrifti dixit textus: quòd hoc, fcilicet effe reformativum totius humanæ naturæ, non cadit fub merito alicujus hominis fingularis: & quafi exponens femetipfum, quid intelligat per hominem fingularem fubjunxit ly puri hominis. Ac fi apertius, utrumque fimul connectendo, dixiffet. Tale effe reformativum non poteft convenire alicui homini fingulari purè, ideft,fin- 90 gulari, & no capitali fimul.Quod, ut meliùs intelligas, adverte, fingulas has tres rationes aliud præfupponere, & aliud probare. Præfupponunt enim quòd opera hominis, de quo loquuntur, fint meritoria, & probant, quòd

[merged small][ocr errors]

Annotat.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

N titulo articuli 11. vide, quòd in præcedenti, & hoc, atque fequenti I articulo auctio eft vicca unionis, fic quoniam eriplex illius caula affignatur, fcilicet, gratia, merita, & natura, ideò, expedito decimo articulo de gratia, in hoc 11. quæritur de meritis, an f unio hæc ex meritis fuerit: & demum in 12.quæritur,an fit naturalis Chrifto,&c.hoc eft à natura. Comment. In corpore articuli funt tres conclufiones. Prima eft. Nulla Christi opera fuerunt meritoria unionis. Probatur, Ille homo, qui eft Chriftus, à principio fuæ conceptionis fuit filius Dei hypoftatice. ergo omnis illius hominis operatio fubfequuta eft unionem. ergo nulla ejus operatio potuit effe meritum unionis. Antecedens declaratur primò, & differentia inter fententiam fidei, & hærefim Photini. Et probatur fecundò auctoritate Angeli Luc. 1. Confequentie autem relinquuntur, ut per fe notæ, & verè fic eft: quoniam prima patet ex hoc ipfo, quòd omnis operatio cujufcumque hominis præfupponit illum hominem: oppofitum enim non eft intelligibile. Idem autem eft dicere, quòd omnis operatio Chrifti præfupponit unionem,& dicere, quòd præfupponit perfonam illius hominis: quonia non nifi per unionem habetur perfona illius hominis; quoniam eft ipfa perfona filii Dei. Ex hoc igitur, quòd perfona illius hominis eft perfona filii Dei per unionem naturæ humanæ ad perfonam filii Dei, optimè, & evidenter fequitur, quòd omnis operatio illius hominis præfupponit unionem, quia præfupponit illum hominem. Secunda quoque patet ex hoc, quòd meritum præcedit faltem naturæ ordine præmium, ut patet.

Dubitat,

18

Inf.1.7.ar.

13. ad 2.6

934, art. 3.

Dubium hoc in loco nonnullorum occurrit: quia, licèt hinc habeatur, quòd omnis operatio illius hominis fubfecuta eft unionem, non tamen hinc habetur, quòd omnis operatio illius naturæ humanæ fubfecuta fit unionem. Et diceret quifpiam, quòd illa natura humana, ficut fecundum fe præfupponitur naturæ ordine unioni ( quia affumptio præfupponit, quod affumitur) ita fecundum aliquod opus ejus, puta intelligere, & velle, quæ funt inftantanea,præfupponitur ordine naturæ affumptioni, & per illud velle informatum charitate natura illa meruit affumi in codem inftanti temporis, & priùs natura.

Alens p.3.q.7.memb.2.

ar.2.

Suarez q.2.ar. 12. difp.

10. per totam.

Valent. q. 2.ar.10. 12. punct.7.

ad 2&3.d. Medina q.2,art.12.

4.2.3, 4.2.

*1.1.4.1.6

abujus q.

SUPER QUÆ, II,
ART. XII.
ONCL.1.Gratia fi-

ARTICULUS

ro

20

¶ Ad hoc dubium non oportet aliunde, quàm ex literæ fundamento Ref. dubit
refpondere, ita tamen, ut non fit fermo de potentia divina abfolutè, cùm
dicitur, quòd non potuit aliqua operatio præcedere unionem: fed de
potentia, quam ordo rerum habet fimpliciter, & in myfterio incarnatio
nis. Cum enim natura humana in Chrifto affumitur ad effe perfonale
Dei, idem eft ordo naturæ humanæ Chrifti ad perfonam filii Dei, qui eft
naturæ humanæ Socratis ad perfonam Socratis. Et ideò, ficut natura So-
cratis priùs natura perfonatur per Socratem, quàm operetur, tùm, quia
effe perfonale, utpote fubftantiale, eft prius, quam operari, tùm, quia
primus terminus, ut quod, generationis, eft ipfe Socrates, & deindè natu-
ræ ordine confequuntur operationes etiam naturaliffimæ, ut fi fol fieret,
primò fieret fuppofitum folis, & deinde luceret, quamvis in codem in-
ftanti: ita priùs natura humanitas Chrifti perfonatur per verbum Dei,quàm
Operetur propter utramque dictam rationem: quia, fcilicet, perfonari
fpectat ad effe fubftantiale ( confert enim fubfiftere, quod primæ fubftan-
tiæ folius eft & quia primus terminus generationis Chrifti, ut quod, fuit
perfona filii Dei, dicente Angelo. Quod ex te nafcetur fanctum, vocabi
tur proculdubio cum rei veritate filius Dei. Non poteft ergo poni,
quòd anima Chrifti priùs natura, quàm uniretur, intelligeret, aut a-

maret.

Secunda conclufio eft. Nulla opera cujufcumque alterius hominis Comment. potuerunt effe meritoria hujus unionis ex condigno. Probatur tripliciter. Primo, quia unio ifta fuperat unionem beatitudinis, quæ propriè cadit fub merito. Secundò, quia unio ifta eft principium gratiæ, quæ non poteft cadere fub merito. Tertiò, quia unio ifta eft reformativa totius humanæ naturæ, cujus totius bonum conftat non poffe à fingulari puro homine caufari.

¶Tertia conclufio eft. Sancti Patres meruerunt incarnationem de congruo, defiderando, & petendo. Probatur, quia congruum eft Deum exaudire fibi obedientes. Et hoc etiam modo exponi poteft, quòd Beata Virgo meruit Chriftum portare, fcilicet, merito congrui.

DUODECIMU S.

Utrum gratia unionis fuerit homini Christo naturalis.

D DUODECIMUM fic procedi-
tur. Videtur, quòd gratia u-
nionis non fuerit homini Chri-
fto naturalis. Unio enim incar-
nationis non eft facta in natura, fed in

CONG
ve unionis, five has perfona, ut dictum est: *fed unumquod-
bitualis in Chrifto non que denominatur à termino . ergo gratia
poteft dici naturalis illa magis debet dici perfonalis, quàm
quafi caufata ex princi- naturalis.

piis humanæ naturæ in
ipfo: quamvis poffit di-2. Prætercà. Gratia dividitur contra
ci naturalis, quafi pro- naturam: ficut gratuita, quæ funt à Deo,
veniens in natura Chri- diftinguuntur contra naturalia, quæ
fti humanam caufante
divina natura ipfius. funt à principio intrinfeco: fed corum

[ocr errors]

¶ PROB. 1. Quia fup- quæ ex oppofito dividuntur, unum non
ponitur clara. Secunda denominatur ab alio. ergo gratia
Chri-
autem pars. f. quamvis, fti non eft ei naturalis.
&c. probatur. Quia de

3. Prætereà. Naturale dicitur, quod
fe patet.
¶NOT.Pro captu pro- eft fecundum naturam: fed gratia unio-
bationis quoad primam nis non eft naturalis Chrifto fecundum
partem, vide dicta in 1.
2.9. 112. a. 1. & talibus naturam divinam ( quia fic conveniret a-
vifis recole, quòd gratia liis perfonis) nec etiam naturalis eft ei fe-
unionis eft major,i. ma- cundum naturam humanam:quia fic con-
gis excedens vires cujuf- veniret omnibus hominibus, qui funt
quàm gratia habitualis. ejufdem naturæ cum ipfo. Igitur videtur,
Pro cadem verò quoad quòd nullo modo gratia unionis fit Chri-
fecundam partem, vide fto naturalis.

cumque naturæ creatæ,

[blocks in formation]
[merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

Sap. 13. Nequam eft natio eorum
naturalis malitia ipforum. Gratia igitur Gratia unionis non eft
Chrifti five unionis, five habitualis non naturalis Chrifto fecun-
poteft dici naturalis, quafi caufata ex dum divinam naturam.
principiis humanæ naturæ in Christo: B. Quafi, quòd natura
quamvis poffit dici naturalis, quafi pro- terminus. S. Non enim
divina illius unionis fit
veniens in naturam humanam Chrifti, cau- unio facta eft in natura,
fante divina natura ipfius. Dicitur autem 4.1.Tunc nihil, &c. Ad
naturalis utraque gratia in Christo,inquan- hoc enim, quod fit natu-
tum eam à nativitate habuit: quia ab ini- ralis ei fecundum natu-
ram divinam., fufficit,
tio conceptionis fuit natura humana divi- quod natura divina il
næ perfonæ unita, & anima cjus fuit mu- lius unionis fit princi-
nere gratiæ repleta .
pium. Et fic no fequitur,
quòd tota Trinitas fit
AD PRIMUM ergo dicendum › incarnata,ficut fecutum
quòd, licèt unio non fit facta in natu- fuiffet, fi natura divina
ra, eft tamen caufata ex virtute divine poneretur terminus pre-
naturæ, quæ eft verè natura Chrifti: & lum fequitur, quòd tota
dicte unionis; fed fo-
etiam convenit Chrifto à principio fuæ

[blocks in formation]

fibi dignitate dicimus: effentia rei. Unde naturale poteft ali-
ambulat, cibatur, orna- quid dici dupliciter, uno modo, quod eft
tur,&c.quafi Rex. Et Jo. tantùm ex principiis effentialibus rei: fic- 70
1.Vidimus gloriam ejus; ut igni naturale eft furfum ferri:alio modo
gloriam quafi unigeniti
dicitur effe homini naturale, quod ab
CONCL. 2. Gra- ipfa nativitate habet, fecundum illud
tia five unionis, five ha- Ephef. 2. Eramus natura filii iræ. Et

à Patre.

bitualis in Chrifto dici

[merged small][ocr errors][merged small][merged small]

humane.§. In quo fenfu fequeretur probatio

te divinæ naturæ in humanitate Chrifti arguméti adjuncta. Túc ab ejus nativitate.

Ad tertium dicendum, quòd gratia unionis non eft naturalis Chrifto fecundum humanam naturam, quafi ex prin

nihil,&c.Nam cum hac no hæc fit naturalis negatione stat , quòd ei fecundum humanam, &c. ut in text.

cipiis humanæ naturæ caufata: & ideò APPENDIX.
quòd conveniat omni-

,

EXart. habes primò:

non oportet
quomodò per ra-
bus hominibus; eft tamen naturalis ei tionem & oftendas
fecundum humanam naturam propter & rectè intelligas, me-
proprictatem nativitatis ipfius, prout ritò effe à fcripturis, &
Aug. infinuatum, quòd

fic conceptus eft ex Spiritufancto, ut ef-
fet idem naturalis filius Dei, & hominis.
Secundum verò divinam naturam eft ei
naturalis, inquantum divina natura eft
principium activum hujus gratia, & hoc
convenit toti Trinitati, fcilicet, hujus
gratia effe activum principium.

gratia unionis eft homini Chrifto naturalis. A fcripturis quidem per id, quod dicitur Luc.1. Ideoque, quod nafcetur ex te fancium, vocabitur filius Dei.Nam ly ideò declarat ex illatione à textu immediatè præcedenti, quòd Chriftus fic conceptus eft in utero virginali ex virtute fupervenientis Spiritus fancti, ut effet idem naturalis filius Dei, & hominis. Totum enim hoc fanctum, ideft, antonomafticè res fancta, quod nafcetur ex te, ideft ut expofitio fiat fecundum prædicta ab Angelo) quod ex fanguine tuo puriffimo concipietur, & ex utero tuo pofteà parietur, vocabitur filius Dei. Certè, quid clarius ad oftendendum unionem hanc effe naturalem Chrifto (ut præmiffum eft) afferri, aut dici potuit à B. Auguft. autem infinuatur idipfum, ut adducitur in arg. cont. Ex quo dic, quòd impeccabilitas, qua fcilicet Chriftus nullo modo, neque

Utilitas

Pro Eccl S. › Dei.

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors]
[ocr errors]

étiam in potentia peccare potuit, ex unione illa procefsit; & proptereà fuit
ei conveniens ex proprietate nativitatis. Unde Chriftus naturaliter erat
impeccabilis tum in actu, tùm in potentia : & hoc defignatur per ly qua nul-
lum poffit admittere peccatum. Talis ergo impeccabilitas, ficut & talis
unio, fuit foli Chrifto propria. Unde ad hoc denotandum Chriftus pro
omnibus aliis hominibus,tanquam peccata omnium tollens, mortuus eft.
Pro fe autem minimè. Hanc ipfam igitur impeccabfitatem agnovit Chrifto
foli femper fuiffe propriam, & pro dogmate fidei catholicæ fanxit Conc.
Ephef. 1. dum ait Can. 10. Qui dicit: Pontif. nostrum Chriftum pro fe etiam
obtuliffe femetipfum oblationem, & non potiùs pro nobis folis, non enim
eguir oblatione, qui peccatum omninò nefcivit, anathema fit. ibi Cyrill.
in 6. Syn. Can. 2. approbatus, pro declaratione inquit. Pontificem confef
fionis noftræ pro feipfo femetipfum Deo, & Patri obtulisse,omninò à recta

10

eft,& inculpata fide alienum.Peccatum n. non fecit. Qui verò fuperior eft omni delicto, & prorsùs expers peccati, oblatione pro fe nulla opus habuit. Hæc ille. Nam, cùm Chriftus femetipfum obtulerit non tantùm pro his, qui de facto aut jam peccaverant, aut peccaturi erant, fed etiam pro his, qui peccare poterant, licèt de facto per ipfius gratiam nunquam peccaturi effent, & non obtulerit pro feipfo : patet, quòd & Conc. prædictum per illum anathematifmum fignificavit, quòd folus Chriftus fuapte natura peccare non potuit, & Cyrillus ei fubfcribens, hoc effe de fide tenendum, connotavit. Ex præmifsis itaque aperta eft via ad rectè intelligendas de Chrifto fcripturas Ifa. 53. Iniquitatem non fecit, neque dolus inventus eft in ore ejus, & 2. Cor. 5. Pro omnibus mortuus eft, & 1. Petr. 2. Qui peccatum non fecit, & Joan. 8. Quis ex vobis arguet me de peccato? & alias fimiles. Secundò vides: quomodò, &c.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

N tit. articuli duodecimi nota, quòd ideò in titulo apponitur ly homini

Ita, quod non quæritur, utrum gratia unionis fit Chrifto naturalis, red,

an fit naturalis Chrifto homini, ut denotaretur, quòd difficultas hujus
dubii ex parte ejus, quod eft effe hominem, fe tenet. Non enim eft quæ-
ftio de Chrifto, fecundum quòd Deus: fed, fecundum quòd eft homo, an
gratia unionis fit illi naturalis.

In corpore art, duo fiunt. Primò ponitur una diftinctio de ly natura-
Comment. Lis: fecundò refpondetur quæfito tripliciter. Diftinétio eft fecundú natura-
le dupliciter, vel quod caufatur ex principiis effentialibus rei, ficut pafsio
ex principiis fubjecti, ficut moveri deorfum ex principiis corporis gravis,vel
quod ab ipfa nativitate habetur. Probatur primò diftinctio: quia natura
dicitur dupliciter 5. Metaph, fcilicet,de effentia,& de nativitate. Probatur
fecundo fecundum membrum auctoritate duplici facræ fcripturæ.

Annot

¶Nota hic, quòd fecundum membrum, fcilicet, naturale à nativitate dupliciter intelligi poteft, uno modo, ut denotetur fola coævitas, quia fcilicet incoeperunt fimul tempore, ficut de cæco à nativitate dicimus, quia cæcitas fimul incœpit cum homine, qui eft cæcus: alio modo, ut denotetur non fola conduratio, fed etiam caufalitas ita, quòd ex vi nativitatis habeat illud,ficut dicimus, quòd fextus digitus eft naturalis ex nativitate in utero, quia fcilicet ex vi talis nativitatis abundantis in materia, &c. ifte fortitus eft fextum digitum. In propofito intelligitur fecundum membrum utroq; modo: & ad fecundum membrum fpectat auctoritas Apoftoli. Eramus natura filii ire, quoniam ex vi nativitatis noftræ per propagationem ex Adă fumus filii ire, dùm ex vi nativitatis noftræ in utero inficimur peccato originali. Ad primŭ autě modũ spectat auctoritas Sapientiæ : quoniã Chananai, de quibus loquitur, non ex vi nativitatis contrahebant peccata parentum, fed malitia illorum ita citò incipiebat, ut dicatur in utero incepif fe juxta confuetum modum loquendi fermone emphatico.

20

30

tatis vim angelo dicente. Spiritusfanctus fuperveniet in te,& virtus altiffimi obumbrabit tibi, dùm fubdit, ideòque & quod nafcetur ex te fanctum, vocabitur filius Dei. Illa enim caufalis, ideoque & quod nafcetur ex te,crit filius Dei, manifeftat ad hoc effe ordinata actione Spirituffancti, ut ex vi talis nativitatis natum effet filius Dei, quod in ipfa gratia unionis confiftit. Gratia autem habitualis, ut in proprio tractatu patebit, eft in Chrifto, velut proprietas confequens gratiam unionis, ficut fplendor folem.

¶Nota hic tria, primò, quòd, quamvis in litera divifæ fint explanationes, & probationes tertie conclufionis fecundum duos affignatos in fecun- Annotat, do membro fenfus, quia tamen veri funt, in litera ponuntur,& brevius uniti clarent novitiis, ideò adunavi dicta in refponfione ad tertium, & junxi corpori articuli. Secundò, quòd Auctor plus donavit, quàm promifit, dum quæfivit de gratia unionis, & refpondit de gratia unionis, & habituali. Tertio, quòd, dum in fecunda conclufione dicitur, quòd gratia Chrifti poteft dici naturalis ex divina natura, Auctor cautè appofuit duo vocabula primo poteft dici: fecundo, quafi proveniens. Eft fiquidem confiderandum, quòd ad hoc, ut aliquid dicatur propriè naturale à natura pro effentia duo concurrunt: primum eft caufalitas: fecundum modus caufandi, oportet enim, ut caufetur à natura, & quòd naturali modo non liberè caufetur à natura, fic enim paffio à principiis naturæ, fic ferri furfum à levitate caufatur, fic naturale diftinguitur contra liberum. In propofito autem, quia omnis caufalitas Dei ad extra eft libera,& nulla eft naturalis, ideò gratia in Chrifto ex divina natura caufata deficit à naturali in modo, quo fit, & poteft dici naturalis, quoad primum, quia ex divina caufatur natura. Quoad fecundum verò poteft dici naturalis non formaliter: quia in veritate non naturaliter, fed liberè caufatur, fed quafi virtualiter, feu conditionaliter, hoc eft, quia, fi divinæ naturæ competeret ad extra uterque modus caufandi,fcilicet naturaliter, vel liberè, utraque gratia in Chrifto naturaliter caufaretur: quia gratia unionis fpectat ad effe perfonale ipfius divinæ naturæ, ac per hoc ad caufalitatem naturalem pertineret, fi ibi inveniretur: gratia verò habitualis in Chrifto fpectaret ad proprietatem humanæ naturæ junctæ jam fecundum effe divinæ naturæ. Et proptereà Auctor dixit Dici poteft naturalis, quafi proveniens, fignificans per hoc quafi naturalem modum , quo gratia in Chrifto fieri dici poteft quamvis in veritate non fit modus naturalis: hoc autem fingulariter dé gratia Chrifti dici poteft, quia reliquis hominibus, & etiam Angelis conftat, quòd non folùm dat, fed daret Deus gratiam fuam, prout vult, utpote non communicans fuum effe perfonale, nec junctis fibi fecundum effe influens.

Prima conclufio eft. Gratia, five unionis, five habitualis, non eft natuComment. ralis Chrifto,ut caufata ex principiis humanæ naturæ. Secunda conclufio 40 eft. Gratia utraque poteft dici naturalis Chrifto, quafi proveniens ex natu a divina Chrifti in naturam humană ejufde. Tertia conclufio eft. Gratia utraque eft naturalis Chrifto, fumendo naturale à nativitate. Probatur in primo fenfu, hoc eft, fecundum coævitatem: quia ab initio conceptionis fuit natura humana divinæ perfonæ unita, & hoc quoad gratiam unionis, & anima ejus fuit munere gratiæ repleta, & hoc quoad gratiam habituale. In fecundo aut fenfu, hoc eft,ex vi nativitatis,probatur in refponfione ad tertium ex proprietate nativitatis Chrifti: quia fic conceptus eft ex Spiritu fancto, ut effet idem naturalis filius Dei, & hominis, teftante hanc nativi

[ocr errors]
[blocks in formation]

D.Alb. 3.f.dist. s.art.3.
S.Bonav.3.f.d. 5.4.1.9.2.
Ricard.3.f.dift.1.p.2.q.2.
Durand. 3. fent.d.s. 9.1.
Suarezq.3.ar.1.in Com.
Medina q.3.ar.1.

34.q.7. SUPER QUÆ, III.

artic.l.

ART. I.

50

[ocr errors]

Quartò. Utrum una perfona poffit affumere fine alia.
Quintò. Utrum quælibet perfona poffit affumere.
Sextò. Utru plures pfonę pñt affumere una numero natură.
¶Septimò. Utrum una perfona poffit affumere duas nume-

ro naturas.

¶Octavò. Utrum magis fuerit conveniens de perfona filii
Dei, quòd affumpferit humanam naturam, quàm de a-
lia perfona divina.

ARTICULUS PRIMUS.

Utrum perfonæ divinæ conveniat assumere naturam creatam .

D PRIMUM fic proceditur.
Videtur, & perfonæ divinæ
non conveniat affumere na-
tura creata. Perfona.n.divina

ONCL. Propriif- fignificat aliquid maximè perfectū. Perfe-
fimè competit per- tu auté eft,cui nó pót ficri additio. Cùm
igitur afsumere fit,quafi ad fe fumere ita,

fonæ divinæ affumere

naturam creatam.

[ocr errors]

Etum eft. ergo perfonæ divinæ non con-
venit afsumere, quod eft ad fe fume-

re.

¶3. Prætereà. Perfona conftituitur per naturam: fed inconveniens eft,quòd conftitutum assumat conftituens, quia effe&tus non agit in fuam caufam. ergo perfonæ non convenit afsumere natu

[ocr errors]

fito,prima autem interpretatio, quã afferebat argumentu, in tali propofito cft falfa. Cùm .n. perfona divina affumés fit infinita,no poteft,&c. *p.p. q.29% ut in tex. In quo vigila- ar.1. ter nota illud exeplum, pro quãto adducitur, & no aliter. Adducitur.n. folùm ad oftédédū tanqua à notiorib. nobis quòd ex afsuptione hominis à Deo, five fiat per gratia (ut Roman. 14. Deus .n. illum afsupfit) five fiat per unio¶SED CONTRA eft, quod Augufti- ne perfonale,nihil prorfumptioque per actione 2. Prætereà. Illud, ad quod aliquid af- nus dicit de fide ad Petrum *For- sùs perfectionis accre- In de fi. fiat) & terminus afsum- fumitur, communicatur quodamodò ei, mam, id eft, naturam fervi in fuam ac- fcit Deo, fed tatùm ho- ad Pet.c. 2. prionis cùm unio hac & Deus ipfe per gratia facta fit in perfona, q. 2. quod in ipfum afsumitur: ficut dignitas cepit Deus ille, J. unigenitus, perfonam: mini. Gratia quidë Dei, communicatur ei,qui in dignitaté afsumi- fed Deus unigenitus eft perfona. ergo eft realiter in homine: perfonæ competit accipere naturam, Et tame inde folus ho quod eft aflumere. mo perficitur:fic à dammodo fimili Deus realiter unitur hypoftaticè carni eam affumendo, & caro afsumpta realiter unitur Deo,i tamen inde, nifi fola caro, ideft, quicquid affumitur perficitur 2 Tertia S. Thomæ. D 5 Ex.

¶ PROB. Quia per quòd afsumptum addatur assumenti, vi-
fona eft & principium detur, quòd perfonæ divinæ non conve-
affumptionis (cùm per-
fonæ coveniat agere;af- niat afsumere naturam creatam.

[blocks in formation]
[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

* q pras, a.

1.02.

Ex his quoque patet, quòd textus argumenti per ly additio intelligit
aliquid perfectionis, non autem aliquid folùm realitatis. In cujus fignum
eft: quòd ibi fit hæc minor, fcilicet, perfectum eft, cui non poteft fieri ad-
ditio. Hoc eft, cui non poteft addi nova perfectio. Videbatur enim fibi,
quòd realitas aliqua non poffit addi Deo, & non addatur inde ei aliqua
perfectio. Unde ex co, quòd nulla perfectio ei poteft addi,cùm fit infini-
te perfectus, argumentabatur convertim, quòd nulla res pollit ei addi; pro-
ptereàqspro incoveniëti

habebat, quòd afsūptu RESPONDEO dicendum, quòd in
adderetur aflumenti. Ex verbo affumptionis duo importantur, vì-
hoc nãq;quòd res addita delicet, principium actus, & terminus, di- 10
dicitin feipfa aliqua per-
fectione, no poterat in- citur enim affumere, quafi ad fe fumere.
telligere,quòd eadem no Hujus autem fumptionis perfona eft &
diceret perfectionem in principium,& terminus. Principium qui-
ipfo,ad quem affumitur. dem, quia perfonæ propriè competit a-
Textus verò refponfalis
fummatim demonftrat, gere. hujufmodi autem fumptio carnis
quòd ifta arguméti ima per actionem divinam facta eft. Similiter
ginatio fallitur. Aliud etiam perfona eft hujus fumptionis ter-
enim eft, aliquam rem
minus, quia, ficut fuprà dictum eft
in feipfa dicit
per-
quæ
fectionem,addi Deo ; a unio facta eft in perfona, non in natura .
liud autem eft, illam re Et fic patet, quòd propriiffimè competit
dicere perfectionem in
co, cui additur: quonia, perfona affumere naturam.

[ocr errors]

,

*

20

[ocr errors]

mul, quòd plura poffint prædicari de una perfona: unde non est contra ra-
tionem perfona, quod, &c. ut in text. Ex quo formaliter dic: quòd aliud eft,
perfonam effe ncommunicabilem pluribus fuppofitis; aliud verò,ipfam ef-
fe incommunicabilem pluribus accidentibus: aliud autem, ipfam efle in-
communicabilem pluribus naturis fecundum fubfiftentiam. Et quòd de
hoc ultimo loquatur tantùm conclufio articuli: ideòque argumentum, cũ
loquatur de primo, eft extra propofitum.
III. DE MINORI.

enim humana non con

na dicitur incommunicabilis, inquantu Conftituens. R.Simplici-
non poteft de pluribus fuppofitis prædi- ter.S. Tunc,&c. Natura
cari: nihil tamen prohibet plura de per- ftituit fimpliciter perfo-
fona prædicari. Unde non eft contra ra- na divinam: ideòq; non
tionem perfonæ fic communicari,ut fub- eft inconveniens, quòd
fiftat in pluribus naturis: quia etiam in affumatur à perfona i-
perfonam creatam poffunt plures natu- procedit de natura divi-
pfa. Argumentum verò
ræ concurrere accidentaliter: ficut in na,quòd fcilicet à perfo-
perfona unius hominis invenitur quanti- na divina non poffet af-
tas,& qualitas. Hoc autem eft proprium vina eft conftituens fim-
fumi eo,quòd natura di-
divinæ perfonæ propter ejus infinitatem, pliciter refpectu perfonę
ut fiat in ea concurfus naturarum, non ipfius, fcilicet, id eft eo,
quidem accidentaliter, fed fecundum quòd cöftituit fimplici-
fubfiftentiam.
ter perfonam divinam.
APPENDIX.
pro Ecul S.
X art. habes primò: 'Dei.

[ocr errors]

fi adderetur infinitè per¶ Ad tertium dicendum, quòd, ficut fuAD PRIMUMCгgo dicendum,quòd, fecto, neque adderet,ne- cùm perfona divina fit infinita, non potpràdictum eft,* natura humana non coque etiam per imagina- eft ei fieri additio. Unde Cyrillus dicit tionem fapientis addere *In Epi, in ei poffet aliquid quanin Epifto. Synodali Ephe. *Concil. Non Syn. Ephe- tumcunque minimum fecundum appofitionem conjunctionis intelf. ad Ne- perfectionis. Sic in pro- ligimus modum, ficut etiam in unione bofor, circa pofito. Quia perfona dined. illius, vina, inquit textus, eft minis ad Deum, quæ est per gratiam adoinfinita, non poteft fieri ptionis,non additur aliquid Deo: fed illud ei additio, ipfam fcilicet quod divinum eft, apponitur homini Unde non Deus, fed homo perficitur." in feipfa dicit perfectio- Ad fecundum dicendum,quòd perfo

Comment.

Annotat.

aliquo modo perficiens.

Res quidem aliqua,quæ

nem, additur de novo

realiter perfonæ illi divinæ, alioquin Deus no effet realiter homo novus :
fed illa eade res nihil omnino vel minimæ perfectionis affert Deo, in cujus
fignü ille ipfe Deus poft reale incarnatione no eft Deus novus,sed,qui semper
fuit,æternus. Argumentu ergo videtur favere Judæis : qui ex eo,quòd Deum 4
realiter incarnatu dicimus, feipfos excufant de no accedédo ad fidé noftram
per illud pfal.80. Ifrael,fi me audieris,no erit in te Deus recens. E contra ve-
rò refpöfum veritate fua fallacias argumentatoris detegens, ut seper,& ubiq;
folet, favet nobis catholicis, fimulque Judæos accufat, per hoc, quòd
demonftrat ex illa additione non fieri, quòd Deus fit Deus recens, fed
tantùm, quòd fit homo recens.

II. DE MINORI. Quod fit incommunicabilis. R. Ideft, quòd non poffit
prædicari de pluribus fuppofitis. §. Tunc nihil, &c. Nam cum hoc ftat fi-

Titulus ar. 1.9. 3. clarus eft.

Utilitas

ftituit perfonam divinam fimpliciter: fed nem & oftendas,meritò
conftituit cam, fecundum quòd denomi- lio,& Auguft.infinuatū,
effe à fcripturis, Conci- q. art.
natur à tali natura. Non enim ex natura quod perfonæ divinæ
humana habet filius Dei, quòd fit fimpli- convenit affumere natu-
ram creatam,àD.Augu-
citer,cùm fucrit ab æterno:fed folùm, ftino quidem : ut cum
fit homo: fed fecundú naturam divinam applicatione eft in argū.
conftituitur perfona divina fimpliciter. contr. à Concilio autem
Unde perfona divina non dicitur affu- Toletano fexto, Can.1.Ex
tribus perfonis divinis
mere divinam naturam, fed humanam. folùmfilium fatemur ad

[ocr errors]

redemptionem humani generis humanitatem fine peccato de fancla Virgine affumpfiffe: ut idem filius Dei Patris effet filius hominis, Deus perfectus, & homo perfecius, in duabus naturis una perfona, ne quaternitas Trinitati accederet, fi in Chrifto gemina perfona effet. Hæc ibi. Per humanitatem enim intelligit naturam humanam fecundum quòd explicatiùs in collecta de feftivit. Sanctæ Annæ ab Ecclefia dicitur ad filium. Ex cujus falutari puerperio pro falute mundi humanam naturam affumere dignatus es. A fcripturis verò per illud de filio dictum Hebr. 2. Semen Abrahæ apprehendit. Hoc eft. Naturam humanam ex linea Abrahæ defcendentem affumpfit. Secundò vides: quomodò ex his benè penfatis, & applicatis doctrina præfens Angelica viciflìm declaretur, atque confirmetur.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

In corpore articuli unica eft conclufio refponfiva quæfito. Perfo-
ne competit propriiffime affumere naturam. Probatur. Perfona eft princi- 50
pium, & cerminus affumptionis. ergo fibi convenit propriiflimè affumere.
Antecedens quoad primam partem probatur: quia affumere eft actio divi-
na: agere autem propriè eft perfona. Quoad fecundam verò : quia unio fa-
&ta eft non in natura, fed in perfona, ut patet ex fupradictis. Confequentia
autem probatur: quia in verbo affumptionis importantur tria, principiu,
actus, & terminus: quoniam affumere dicitur, quafi ad fe fumere.Ex hoc
nãque, quòd affumere importat hæc tria, & hæc omnia competunt perfo-
næ, quia ipfa eft principiü, & terminus actus talis, ut in antecedente dicitur,
confequens manifeftè eft, quòd affumere propriiffimè competat perfonæ .

Ubi nota tria: primò, quòd exponendo affumere, quafi ad fe fumere,
quia ly fe eft pronomen reciprocum, dupliciter, feu bis denotat illud, pro
quo ftat concurrere ad actionem illam, uno modo, feu femel, ut principiū,
& femel, feu alio modo, ut terminum. Et proptereà Auctor ex hoc, quòd
affumere dicitur, quafi ad fe fumere, dixit, quod importat principiu,& ter-
minu actus; nifi.n. ly fe utrumque denotaret: non effet ad fe fumere,fed ef-
fet fumere ad alium. Secundò, quòd in litera in conclufione additur ly pro-
priiffimè : quia, ut infrà patebit,non foli perfonæ convenit affumere, fed fo-
li perfonæ convenit propriiffimè. Tertio, quòd hic eft fermo de perfona di-
vina, ut fic: non curando, utrum fit una fola perfona divina,vel plures,utrů
abfoluta, vel relativa, ejus fiquidem eft propriè agere, ut quod agit,& ejus
eft terminare unionem perfonalem, ut quod fubfiftit in utraque natura.

[ocr errors]
[ocr errors][merged small]

In refponfione ad primum ejufdem primi articuli adverte, quòd tàm
mirabilis eft hæc incarnationis conjunctio, ut cu hoc, quod fatemur, Deum
verè acquifiviffe effe hominem,quia verè factus eft homo:quia tamen hujuf-
modi fubftantiale effe acquifivit fine quacumque ipfius Dei mutatione ac
per hoc fine quacuque fui perfectione, idcò hic verè quoque dicitur, quòd
nihil eft per incarnationem additum Deo, & quòd non Deus, fed homo per
incarnatione perficitur. Et ad hoc tatu allatú effe exemplu de unione filioru
adoptionis noftræ intellige, quia, ficut in unione filioru adoptivoru nō ad-
ditur aliquid Deo, fed, quod divinum eft, apponitur homini, ita proportio-
naliter in unione naturalis Filii nihil apponitur Deo, fed Deus jungitur ho-
mini, ut homo perfectus fit, hoc eft, ut homo fit Deus, quod infinitam 80
perfectionem apponit naturæ humanæ.

Num perfona fit incommunicabilis, quòd non poffit de pluribus
prædicari.

Queftio 1. IN refponfione ad fecundum dubium occurrit circa incommunicabilita

tem perfonæ, ut in litera defcribitur, fcilicet, penes hoc, quòd non pot-
eft de pluribus fuppofitis prædicari. Videtur fiquidem fatis rudis hujufmodi
affignatio incommunicabilitatis: quoniam talis incommunicabilitas con-
venit cuilibet fingulari creato tàm in genere accidentis, quàm in genere
fubftantiæ: nam hoc album, & fimiliter hæc albedo, & hæc humanitas ,90

[ocr errors]

non poteft de pluribus fuppofitis prædicari: quia, ut in antepredicamentis
dicitur, cuilibet fingulari convenit non dici de fubjecto.

Ad hoc dicitur, quòd in Theologia non potuit fortè brevius, clariùs,
& formalius defcribi incommunicabilitas perfonæ, quàm defcripta eft in
litera,quia apud Theologos omnis natura eft communicabilis pluribus fup-
pofitis, quamvis diverfimodè, quia natura divina communis eft per iden-
titatem Patri, & Filio, & Spirituifancto. Et hæc natura creata poteft effe
communis per affumptionem ( ut infrà patebit) Patri, & Filio, & Spiritui-
fancto; perfona quoque communis eft pluribus naturis, ut patet de perfo-
na filii Dei fubfiftente in duabus naturis divina,& humana, & de perfona
Socratis comuni pluribus, accidētalibus tame naturis,ut in litera dicitur.

Reftat ergo, ut propria incommunicabilitas perfonæ confiftat in hoc, Sol ̧Obje&.
quòd nó poffit effe comunis pluribus fuppofitis, hoc eft, fibiipfi, & alteri fup-
pofito,& hoc eft, quod in litera exprimitur per non poffe prædicari de plu-
ribus fuppofitis. Unde doctrina eft fubtiliflima: fed objectio errat in hoc
quòd pro eodem accipit no prædicari de pluribus, de quo Ariftoteles loqui-
tur in anteprædicamentis : & non prædicari de pluribus fuppofitis, de quo
Auctor in litera loquitur, quum hæc diftent valdè: quoniam non poffe præ-
dicari de aliquo, vel aliquibus, ut fuperius de inferiori, convenit omni fin-
gulari, ut objiciendo benè dicitur : fed non poffe prædicari de pluribus fup-
pofitis foli perfonæ convenit: quia foli perfona repugnat. Nam & hæc
humanitas, & quæ illi ineft, hæc albedo, poteft de pluribus fuppofitis præ-
dicari, ut patet, fi à pluribus divinis perfonis affumeretur.

Num fubfiftere in duabus naturis conveniat divinæ perfonæ ex
ejus infinitate.

N eadem refponfione ad fecundum dubium occurrit circa illud : hoc au- Quaflio 2.
tem eft proprium divinæ perfonæ propter ejus infinitatem, ut fiat in ea
concurfus naturaru non accidentaliter, fed fecundu fubfistentiam, & de có- Ob. Scut.
clufione,& de ratione ejus. Duo fiquidé hic dicuntur. primò affirmatur hæc
conclufio, fcilicet, quòd fola divina perfona poteft fubfiftere in duabus natu-
ris fecundo affignatur ratio iftius conclufionis: infinitas divinæ perfona.
Ubi due quæftiones determinantur: prima eft,an aliqua perfona crea-
ta poffit fubfiftere in duabus naturis, afferitur fiquidem hic pars negativa;
dùm dicitur, quòd proprium eft divinæ perfonæ, ut fiat in ca concurfus na-
turarú fecundum fubfiftentiam. fecunda eft, an hæc proprietas conveniat
divinæ perfonæ propter infinitatem ipfius afferitur namque in litera pars
affirmativa. Et primam quidem quæftio. Scot. in 3.Sent dift. 1. q. 4. difpu-
tat, & dubiam relinquit. fecundam autem ibidem tractans, oppofitum te-
net, arguitque dicens. Ifta ratio non videtur concludere: quia verbum non
eft infinitum fecundum rationem perfonalitatis fuæ, fecundum quam fub-
ftantificat naturam affumptam. igitur non requiritur infinitas in illo fup-
pofito, quod fic fubftantificat. Antecedens patet: quia tunc aliqua perfe-
tio formaliter deeffet Patri, quæ eft in Filio.

:

Ad horum evidentiam primò folvenda eft objectio Scoti: & exinde Ref. Qu. 1. foliditas utriufque dicti in litera monftranda. Ad objectionem ergo Scoti Sol. Ob.

negan

« VorigeDoorgaan »