nicio vobis, ideft Chri- terminum venientem ( quia totum folem
ftum crucifixum. Vide- eclipfavit) pofteà regredientem.

rant hi in tenebrarum

colebant: non viderant

cœli miraculo: Deum, ¶ Quartum miraculum fuit, quòd in
fecundum quòd poteft, naturali eclipfi ex eadem parte incipit fol
patientem, & ideò ipsu priùs reapparere, ex qua parte incepit
ipfum Deum in feipfo, priùs obfcurari, quia,f. luna se soli fubji-
& ideò ignorantiam fua ciens: naturali fuo motu folem pertranfit
in hoc defignantes fcri- verfus orientem, & ita parte occidentale
pferunt ly ignoto. Exo- folis,quam primò occupat, primò etiam 10
mnibus itaque præmif-
fis circa Attu. 17. patet, derelinquit: fed tunc luna miraculosè ab
& quidem abundater in- oriente verfus occidentem rediens, non
tentum in principio ap- pertranfivit folem, ut effet eo orientalior:
pen.dictu.Secado vides: fed poftquam pervenit ad terminum folis
tis, & applicatis doct, reverfa eft verfus orientem, & ita parte
preses Ang.vicifsi decla- folis, quam ultimò occupavit, primò et-
retur, atq; confirmetur, iam dereliquit, & fic ex parte orientali
inchoata fuit eclipfis, fed in parte occidentali priùs incœpit
claritas apparere, & hoc eft, quod dicit: & rursùs vidimus
non ex eodem, ideft non ex eadem parte folis, & defectum,
purgationem, fed è converfo fecundum diametrum fa-

quò ex his benè penfa

Etam

20

¶ Quintum miraculum addit Chryf. * fuper Matth.dicens, in Masth, quòd tribus horis tunc tenebræ permanferunt, cùm eclipfis longé à pri. folis in momento pertranfeat ; non .n. habet moram, ut fciunt 19.4. illi, qui confideraverunt: unde datur intelligi, quòd luna. quieverit fub fole, nifi fortè velimus dicere, quòd tempus te 30 nebrarum computatur ab inftanti, quo fol incœpit obfcurari

Annot. TI

Comment,

* Hom. 35.

bo. to. 3.

ufque ad inftans, in quo totaliter fuit repurgatus, fed ficut O-
rig. * dicit fuper Matth. adverfus hoc filii fæculi hujus dicunt ? In Mar, f.
quomodò hoc factum tàm mirabile nemo Græcorum, aut Barbaro- . & 3 in
rum fcripfit? Et dicit, quòd quidam nomine Phlegon in Chro, fi ante fi.
nicis fuis fcripfit hoc in principatu Tiberii Cæfaris factum, fed
non fignavit, quòd fuerit in luna plena. Potuit ergo hoc con-
tingere, quia Aftrologi ubique terrarum tunc temporis exi-
ftentes,no folicitabantur de obfervanda eclipfi, quia túc tépus
non erat, fed illam obfcuritatem ex aliqua paffione aeris acci-
dere putaverunt, fed in Ægypto,ubi rarò nubes apparent pro-
pter aeris ferenitatem, permotus eft Dion. & focii ejus, ut
prædicta circa illam obfcuritatem obfervarent.

¶ Ad tertium dicendum, quòd tunc præcipuè oportebat in
Chrifto divinitatem per miracula oftendere, quando in eo ma-
ximè apparebat infirmitas fecundum humanam naturam,& id-
eò in Chrifti nativitate ftella nova in cœlo apparuit: unde
Maximus dicit in fer. Nativit. Si præfepe defpicis, erige parum-
per oculos, & novam in cælo ftella, proteftantem mundo nativita-
tem Dominicam contuere. In paffione autem adhuc major infir-
mitas circa humanitatem Chrifti apparuit, & ideò oportuit,
ut majora miracula oftenderentur circa principalia mundi lu-
minaria, & ficut Chryf. dicit fuper Mat. hoc eft fignum, Hom. ..
quod petentibus promittebat dare, dicens: Generatio prava, ini.
&adultera fignum quærit, & fignum non dabitur ei, nifi fignum
Jone propheta, crucem fignificans, & refurrectionem: etenim
multo mirabilius eft in eo, qui crucifixus erat, hoc fieri, quàm
ambulante eo fuper terram.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

Itulus clarus. propter obfcurationem folis tempore paffionis.

In corpore unica conclufio: Conveniens fuit, ut Chriftus miracu
la faceret etiam circa corpora cæleftia. Probatur. Miracula Chrifti debe- 40
bant effe talia, ut fufficienter oftenderent, eum effe Deum, & non ita evi-
denter per miracula circa corpora inferiora, ficut circa cœleftia hoc mon-
ftratur.ergo conveniens fuit, &c. Secunda pars affumpti manifeftatur ex
differentia inter caufas activas in corpora inferiora, & activas in cœleftia, í
& auctoritate Dion.

Annotat In refponfione ad primum intellige yerba Auctoris cum grano falis,
& fic, quòd ficut corpora elementaria habent plures motus naturales ita,
quòd unus motus eis naturalis eft fecundum propriam naturam particula
rem, & alius eft eis naturalis, fecundum quòd moventur à fuperiori, quafi so
fecundu natura univerfale, ut patet de igne, qui ultra naturalē motu, quo

240

Suarez q.44. art. 3. in

comment.

Medina q. 44. ar. 3.

SUPER QU.XLIIII.

ART. III.

ONCL.Conveniës

*

fertut furfum, movetur etiam naturaliter motu circulari, fequendo co-
lum, & fimiliter ferrum ultra naturalem motum, quo fertur deorfum,
naturaliter movetur ad adamante, quafi, fuperiore fequens natură, ita cor-
pora cœleftia ultra naturale inclinatione ad fuos curfus naturaliter,hoc eft,
fecundum potentiam obedientialem ad univerfalem fontem totius naturæ,
poffunt immutari in illud, quod Auctor naturę facit: utrobique enim eft
proportio interioris particularis naturæ ad fuperiorem univerfalem natu-
ram, quamvis diverfimodè, quia ibi curfus, ordoque naturæ inditus fer-
vatur, hic autem, quia ad naturam naturantem afcenditur, nova adjici-
untur, quæ à theologo diverfis refpectibus & miraculofa, & naturalia ap-
pellantur, pro quanto enim auctori naturæ obediunt, naturalia vocan-
tur, pro quanto fupra naturæ curfum, poteftatemque fiunt, in mira-

culorum ordine funt.

TERTIUS.

ARTICULUS Utrum convenienter Chriftus circa homines miracula fecerit. D TERTIUM fic proceditur. Videtur, quòd inconvenienter. Chriftus circa homines miracuCo la fecerit. In homine cnim pofuit, ut Chriftus tior eft anima, quàm corpus: fed circa homines particulariter curando oftenderet, fe corpora multa miracula Chriftus fecit, 60 effe univerfalem, & fpe- circa animas verò nulla miracula legitur cial em omnium Sal- feciffe, nam neque aliquos incredulos ad ¶ PROB. Quia finis fidem virtuosè convertit, fed admonenadvētus Chrifti in mu- do, & exteriora miracula oftendendo,nedu fuit, ut hoies falvos que etiam aliquos fatuos fapientes legifaceret,ut patet Joan.3. tur feciffe. ergo videtur, quòd non con& ea,quæ funt ad finem puta miracula circa venienter fit circa homines miracula opehoines, debent q.prge. tionari fini.

¶ 2. Prætereà. Sicut fuprà dictum eft. *70 1. DE MINORI. Chriftus faciebat miracula virtute divila miracula legitur fe na, cujus proprium eft fubitò operari, ciffe, B. Negatur. §. Nã & perfectè abfque adminiculo alicujus: fimplicibus difcipulis fed Chriftus non femper fubitò homines divinam fapientiam in curavit, quantum ad corpus: dicitur enim fudit Luc. 21. Ego, &c. circa animas hominü, Marc.8. quòd, apprehenfa manu cæci, edu maximè quantum ad xit eum extra vicum, & expuens in oculos inferiores vires, Chri- ejus, impofitis manibus, interrogavit eum, ftus legitur miracula feciffe & alliciendo, Mat, fi quid videret,& afpiciens ait, video homi9. cum expofitione B. nes velut arbores ambulantes. Deinde iteru Hieronymi, & terrendo impofuit manus fuper oculos ejus, & cepit Matth.25. exponente B. videre, reftitutus eft ei vifus ita, ut clarè ne item Jo. 18. cum videret omnia, & fic patet, quòd non fuexpofitione B. Augufti- bitò eum curavit : fed primò quidem imni, item Luc. 4. expo- perfectè,& per fputum. ergo videtur, non nente B. Chryfoft. & ftupefaciendo, Joan. 8. Convenienter circa homines miracula fccum expofitione B.Au- ciffe. guftini. Ad probationé

quütur, non oportet,quòd fimul tollatur, fiat contra rationem & fed ægritudo corporalis non femper ex juftitia,& liberi arbitrii. peccato caufatur, ut patet per illud, quod ftificare homines virDominus dixit Joan. 9. Neque hic pecca- tuosè, ideft,ipfis invitis, vit, neque parentes ejus, ut cæcus nafcere- implicat contradictiotur. non ergo oportuit, ut hominibus nem. Quamobrem illa probatio nihil valet ad corporum curationem quærentibus pec- probandum negatum. cata dimitteret, ficut legitur fecifle circa NOT. Poteft etiam paralyticum, Matth. 9. præfertim quia ad illud de infufione fafanatio corporalis, cùm fit minus, quàm pientiæ adjungi dictum Luc. 24. tunc aperuit remiffio peccatorum, non videtur effe illis fenfum, ut intellifufficiens argumentum, quòd poffit pec- gerent fcripturas. Et ad cata dimittere. illud de ftupefactione ¶4. Præt. Miracula Christi facta funt adjungi narratum Joan. 10. quòd fcilicet Judæi ad confirmationem doctrinæ ipfius, & te- fuftulerunt lapides, ut ftimonium divinitatis ejus, ut fuprà dictu Lapidarent Chriftum, est: * fed nullus debet impedire finem o- qui tamen in ipfum vifibiliter & præfentem, prec.ar. peris fui. ergo videtur inconvenienter & adhuc plura loquen Chriftus quibufdam miraculosè curatis tem lapides numquam præcepiffe, ut nemini dicerent, ut patet iecerunt. Divina enim virtute ii tenentes lapiMatth. 9. Mar. 8. præfertim, quia qui- des in manibus, quafi eu bufdam aliis mandavit, ut miracula circa jam jam lapidaturi, refe facta publicarent, ficut Mar.5. legitur, manferant ftupefacti . quòd dixit ei, quem à dæmonibus libera. Porrò ne mireris:fi hæc, & fi qua funt alia fimiverat, vade in domum tuam ad tuos,lia, dimifit fanctus Doannuntia eis, quanta tibi Dominus fecerit. &tor, quoniam non eft ¶ SED CONTRA eft, quod dicitur fuæ intentionis, neque Marc. feptimo: benè omnia fecit,& furdos hic, neque alibi adduce fecit audire,& mutos loqui.

re omnes auctoritates, quæ fuum propofitum juvare poffunt, fed tantùm aliquas,pro quanto opus e&ad doctrină re&tè tradendam, & ad viam ftudiofis per fei pfos fimiles auctoritates inveftigandi aperiendam. Quod fanè de via intentum ejus fcientes adimplere partim pro modulo noftro in appendicibus poft articulos curavimus,

T RESPONDEO dicendum, quòd ea, quæ funt ad finem, debent fini efle proportionata: Chriftus autem ad hoc in mundum venerat, & docebat, ut homi

ut & fic veluti per quan- nes falvos faceret, fecundum illud Joan.
dam practicam excitata
eorumdem ftudentium 3.Non enim mifit Deus filium fuum in mu-
ingenia ad id, quod fan- dum,ut judicet mudum, fed ut falvetur mu-
&tum Doctore diximus dus per ipfum, & ideò conveniens fuit, ut
voluiffe de ipfis, faciliùs Christus particulariter homines miraculose
complendu exurgant.
II. DE MAJORI curando, ostenderet, fe effe univerfalem, &
Cujus propriu eft, fubi- fpiritualem hominum falvatorem..
to operari, & perfecte,
fine adminiculo ali-
cujus. R. Si attendatur

Chriftus cömuniter o

20

30

*

&c. B. Negaturillatio

racula circa homines:

arg.cont.

cet benè fecerit omnia

Ecc.S.Dei.

*Cyrill, th

cat. Grac.

Patrun.

non apprehendi, divinitatis eminentiam fanatióne exteriori, quấ oftendebat, & quod dicitur Joan. 8. Jefus utpote notoriam negaire non poffint, ad rem al. The abfcondit fe, & exivit de templo,ubi* Au- minus manifeftam, fci- philatus, guftin. dicit. Non abfcondit fe in angulo licet remiffionem pecquæft.43.ar. templi quafi timens, vel poft murum, aut cati. Vide queft. 43. ar. columnam divertens, fed divina potestate IV ILLATIO CON4 append 10 fe invifibilem infidiantibus conftituens, per CLUSIONIS. Ergo vi ¶ADPRIMUM ergo dicendum, quòd medium illorum exivit. Ex quibus omni- detur inconvenienter, ea, quæ funt ad finem, diftinguuntur ab bus patet, quòd Chriftus, quandò voluit, S. Procedit enim ex falprecisè virtutis illius di- ipfo fine. Miracula autem à Chrifto facta virtute divina animas hominum immuta- fo in præmiffis fubintel vinæ immefitas.§. Hinc ordinabantur, ficut ad finem, ad ratio- vit, non folùm juftificando, & fapientiam lecto. Nam talia man eft,ut dicitur in te,quòd nalis partis falutem, quæ confiftit in fa- infundendo, quod pertinet ad miraculo- data de taciturnitate pera & perfectiffima, & pientiæ illuftratione, & hominum jufti- rum finem, fed etiam exteriùs alliciendo, batur, fine operis Chriin inftanti faciebat. Tüc ficatione, quorum primum præfupponit vel terrendo, vel ftupefaciendo, quod fti, atque contrariantur nihil, &c. Nam in mi- fecundum, quia, ut dicitur Sapient. 1. pertinet ad ipfa miracula. aliis mandatis de publi raculis faciendis Chri- In malevolam animam non introibit fapien ¶Ad fecundum dicendum, quòd Chri- catione, ut patet in tex. ftus non folùm attendebat, quid poffet facere tia, nec habitabit in corpore fubdito pecca- ftus venerat falvare mundum, non folùm ex Divo Chryfoftomo, fecundum fuæ virtutis tis: juftificare autem homines, non con- virtute divina, fed per myfterium incar- APPENDIX. divinæ infinitatem, fed veniebat, nifi eis volentibus: hoc enim nationis ipfius. Et ideò frequenter in fa- Ex quomodo per etiam, quid deberet fa- effet & contra rationem juftitiæ, quæ res natione infirmorum non fola poteftate rationem oftendas, mecere fecundu congruentiam humanitatis fuæ, &titudinem voluntatis importat, & et- divina utebatur, curando per modum im- ritò effe infinuată à feris yel etiä alterius rei fpe- jam cotra róé humanę nature, que libero peri, fed etiam aliquid ad humanitatem pruris, quòd Chriftus cialiter occurretis, ut de arbitrio ad bonú ducéda eft, non aut per ipfius pertinens apponendo. unde fuper convenienter fecit micæco illo Mar.13. Chriflus enim venerat fal coactionem.Chriftus ergo virtute divina illud Luce quarto. Singulis manus impo- Ut per dictum Marc. 7. vare mundum, non fo- interiùs homincs juftificavit, no tamé eis, nens, curabat omnes, dicit Cyrillus, Bene,&c.ut in lum virtute, &c, utin invitis,nec hoc ad miracula pertinet, fed quamvis ut Deus potuiffet omnes verbo pel- Ubi nota, quòd ex ifto Parru tex. Ex quo patet, quòd ad miraculorum finem. Et fimiliter etiá in miraculis operabatur lere morbos, tangit tamen omnes, often particulari facto, quòd fcilicet bene fecerit o adminiculo alterius,pu- virtute divina fimplicibus difcipulis divi- dens propriam carnem efficacem ad præfta- mnia circa furdos, & ta, fputo fuo, manibus, nam fapientiam infudit: unde dicit eis da remedia. Et fuper illud Marc. octavo. mutos debet intelligi u&c. non quia non poflet Luc. vigefimo primo: Ego dabo vobis os, Expuens in oculos ejus impofitis manibus, niverfaliter, quòd fciliex immenfitate virtutis & fapientiam, cui non poterunt refiftere, fuæ divinæ operari illa &c. dicit Chryfoftom.*Spuit quidem, miracula circa quofcü- Home, in fine adminiculo quocu- contradicere omnes adverfarii vestri ; manus imponit cæco, volens oftendere, quòd que homines. alioquin que,fed quia in eis facie- quod quidem quantum ad interiorem il- 40 verbum divinum operationi adjunctum, mi- Divus Thomas per hac dis confiderabat etiam, luminationem inter vifibilia miracula nó quid congrueret myfteracula perficit, manus enim operationis est auctoritatem non haberio incarnationis fuæ. numeratur, fed folùm quantum ad exte- oftenfiva, Sputum fermonis ex ore prolati patet confiderati, quod III DE MAJORI. riorem actum, inquantum fcilicet, vide- Et fuper illud Joannis nono. Fecit lutum intendit exinde univerQuæ fe invicem non co- bant homines eos, qui fuerant illiterati exfputo,& linivit lutum fuper oculos ca- faliter concludere de Jequuntur. B. Nec ad covenientia miraculoru *Traft, 54° invicem fic fe habent, & fimplices, tàm fapienter, & conftan- ci, dicit Auguftinus. De faliva fua lutu Chrifti circa illos. Nec in 7o. non quòd unum eft finis al ter loqui: unde dicitur Actu. 4.Viden- fecit, quia Verbum caro factum eft. immeritò fic intelligi remé terius. §. Tunc nihil, tes Judæi Petri conftantiam, & Joannis, Vel etiam ad fignificandum, quòd poteft, & debet: quo- prin to.9. 2. Rejp. &c. Nam pofito etiam, comperto, quòd homines eßent fine lite- ipfe erat, qui ex limo terræ hominem for- niam ex uno particulaquòd egritudo corporis, ri, dummodò fit promaverat, ut Chryfoft, dicit: eft autem prium opus alicujus a& ægritudo animæ pec- ris, & idiote, admirabantur. Et tamen catum non confequan- hujufmodi fpirituales effectus, etfi à mi- circa miracula Chrifti confiderandum, gentis univerfale, fuffitur femper fe invicem, raculis vifibilibus diftinguuntur, funt taadhuc oportet, quòd quòd communiter perfectiffima opera fa- cienter oftenditur de illo agête, quæftione quaciebat: unde fuper illud Jo. 2. Omnis hodragefima tertia, artic. mo primum bonum vinum ponit, dicit quarto, ad tertin. Quia Chryfoft. Talia funt Chrifti miracula, igitur facere bene o- "Hom. 21. ut multò his, quæ per naturam fiunt, fpe- mnia, eft propriu opus in jo pot Chrifti, cum fit etiam medi ciofiora,& utiliora fiant, & fimiliter in Deus, ideò ex quocum inftanti infirmis perfectam fanitatem có- que particulari ejus beferebat; unde fuper illud Matth. 8. Et ne facto licet inferre u. furrexit, & miniftrabat illis, dicit Hiero- niverfale, fcilicet, quòd omnia abfolutè, nullo ny. Sanitas, quæ confertur à Domino, to- excepto, benè fecerit, Super !!. ta fimul redit. Specialiter autem in illo ca- faciat, & faciet. Item lud Matth. co contrarium fuit propter infidelitatem infinuatur idipsu abun-fi dè per dicta in appendi- us in do. ipfius, ut Chryfoft.dicit Vel ficut Beda cibus articulorum quæ- mum Fe dicit, quem uno verbo totu fimul curare po- ftionum 39. 40. 41.42. tri, 19.9. R Ho. 9 in terat, paulatim curat, ut magnitudinem 43. cum ibi citatis, apnuitur. eft, univerfalia, quæ ibi Bed. Mat. dicuntur ad particulare sin ca. 41 hoc propofitum.Secun- Jecunde do vides: quomodò ¡ex jus or, 10, his, &c.

ideft curationis corpo

imperfectio corporis, men quædam teftimonia doctrine, & & imperfectio anime fi virtutis Chrifti, fecundum illud Hebræ. mul tollantur, quiau- fecundo, conteftante Deo fignis, & pornum, fcilicet curatio a- tentis, & variis virtutibus, & Spiritufnima eft finis alterius, fancti distributionibus, fed tamen circa ris. Et ideò non conve- animas hominum, maximè quantum ad niebat Chrifto, utpote immutandas inferiores vires, Chriftus cujus-opera debent effe aliqua miracula fecit, unde Hier. fuper Super it. alicujus, nifi cjus anima illud Matth. 9. Surgens fecutus est eum bud Mat.9. curaret, vel fcilicet mu- dicit: Fulgor ipfe, & majeftas divinitatis Cuin trans dando ipfam à peccato, occulte, que etiam in facie relucebat hurer, vidit fi illud haberet, vel trahendo ipfam ad fidem, mana, videntes ad fe trahere poterat ex pricharitatem, aut aliam mo afpectu, & fuper illud Matth. 21. Ejifpiritualem perfectione. ciebat omnes vendentes, & ementes, &c.

bomině je. dente, 1.9.

*

perfecta, curare corpus

60

Super il In plus enim eft curatio dicit idem Hier. * Mihi inter omnia figna, 70 humanæ cæcitatis oftendat, quæ vix, & plicando, quod facile Matth. In

tud att b. animæ à peccato, quàm
priferi curatio corporis ab in- quæ fecit Dominus, hoc videtur eße mira-
be mirabi firmitate, Cæterùm ad bilius,quòd unus homo,& illo tempore con-
bta, que fe id, quod in conclufione temptibilis, potuerit ad unius flagelli ver-
cir, . 9. argumenti adducitur ta bera tantam ejicere multitudinem : igneum
quam faciens difficulta-
tem inferendi majus ex enim quiddam, atque fydereum radiabat
minori, ideft remiffione ex oculis ejus, & divinitatis majeftas luce-
*In f. 118. peccati ex corporali fa- bat in facie ejus. Et Origen. *dicit fuper
qui lib.pri natione, refpondettex.
prodiit an in fine per ly quamvis Joan. Hoc effe majus miraculum eo, quo
no Domini autem, ut Chryfoft. di- aqua converfa eft in vinum eo, quòd illic
2515. Pari- çit fuper Matth. quantò inanimata fubfistit materia, hic verò tot
fis. anima, &c. Acfidica- millium hominum domantur ingenia. Et
tat falsu, fcilicet, quòd fuper illud Joan. decimooctavo. Abje-
Chriftus ibi inferre ve- runt retrorsùm, & ceciderunt in terram,
lit majus ex minori, ut dicit Auguft. *una vox tantam turbam o-
in Jo. poft fic.Nam ibi Chriftus ad
med. to. 9. convincendum Judæos, diis ferocem, armifque terribilem fine telo
qui de minùs manifefto, ullo percuffit, repulit, Stravit: Deus enim,
ideft de remiffione pec- latebat in carne. Et ad idem pertinet,quod
cati facta ab ipfo calu- dicitur Lucæ quarto, quòd Jefus tranfi-
mnia prætendebant ,u-
titur proceffu à re ma- ens per medium illorum ibat, ubi dicit
gis manifefta, fcilicet Chryfoft. quòd stare in medio infiliant in,

*tract, 122.

tur. Argumentum pu

90

Ad tertium dicendum, quòd, ficut fuprà dictum eft,* Chriftus miracula faciebat virtute divina: Dei autem perfecta funt opera, ut dicitur Deutero. 32. art. 2. Non eft autem aliquid perfectum, fi finem non confequatur: finis autem exterioris curationis per Chriftum facta, eft curatio animæ, & ideò non conveniebat Chrifto, ut alicujus corpus curaret, nifi ejus curaret animam: unde fuper illud Joan. 7. Totum hominem fanum fecit in fabbato, dicit Auguftino. à me. quòd curatus est, ut fanus effet in corpore, & credidit, ut fa- 50.9. *al. pleraf. nus effet in anima. Specialiter autem paralytico dicitur: Dimittuntur tibi peccata, quia,ut Hiero. dicit fuper Matth. datur Mat. 9. ex hoc nobis intelligentia propter peccata * plerifq; evenire corpo- quid eft farum debilitates, & ideò forfitan priùs dimittuntur peccata, ut, cilius dice caufis debilitatis ablatis, fanit as reftituatur: unde & Joan. 5. Hom 17. dicitur, jam noli ampliùs peccare, ne deterius tibi aliquid contin- in J. 10. gat. ubi dicit Chryfoft. * Difcimus, quòd ex peccatis nata erat "Hom. 10. ei agritudo. Quamvis autem, ut Chryfoft.* dicit fuper Mat. in Mat

que.

་

Juper illud,

re, to. c.

3.

med. tom.

1.

quan

Commentaria Cardinalis Cajetani.

In corpore una conclufio: Convenienter Chriftus circa homines miracula fecit. Probatur, ca, quæ funt ad finem, debent confonare to fini, fed adventus,miracula, doctrinaque Chrifti, funt ad falutem humanam,ut finem. ergo debuerunt ei confonare.ergo quædam falutifera cir

Suarezq.44.art. 4.in

comment.

Medina q. 44. ar. 4.

SUPER QUE. XLIV.

ART. IV.

CONC

ARTICULUS

Utrum convenienter Chriftus fecerit

D QUARTUM fic procedi-
tur. Videtur, quòd incon-
venienter fecerit Chriftus mi-
racula circa creaturas irratio-

ONCL. In omni-
bus creaturaru ge- nales. Bruta enim animalia funt nobi-
neribus miracula Chri- liora plantis: fed Chriftus fecit aliquod
ftum facere oportuit,& miraculum circa plantas, puta, cùm ad
non folùm in homini-
bus,fed etiam in irratio- verbum ejus eft ficcata ficulnea, ut dicitur
Matth. 21. ergo videtur, quòd etiam cir-
ca animalia bruta miracula facere de-
buiffet.

nabilibus creaturis.

PROB. Quia miracula Chrifti ordina

bantur ad hoc, quòdi-
pfe cognofceretur effe 2. Præt. Pœna non juftè infertur,nifi
Deus,9.43.4.4.Etid cog pro culpa: fed non fuit culpa ficulneæ,
nofcitur per hoc, quod
miracula cjus fiunt cir- quòd in ea Chriftus fructum non inve-
ca omnia genera crea- nit, quandò non erat tempus fructuum.
turarum, cùm ab hoc ergo videtur, quòd inconvenienter eam
effectu oftendatur,quòd ficcaverit.

omnes creaturæ quo-
rumcumque generum

mum.

¶ 3. Præt. Aqua, & aer funt in medio

50

20

ca homines convenerunt miracula ad finem univerfalis falutis, minor pa-
tet, Jo. 3. & omnia clata funt.

Hic, ficut i mille locis,nota: Autore nihil fibi arrogare de Sactorũ do- Annes.
&trina: fed fingula,quùm potuiffet cöplecti proprio nomine, maluit fingulis
Doctoribus tribuere,ut utrumq;doceret, & miracula Chrifti, & humilitatë.

miracula circa creaturas irrationales.
dem ratio eft de hominibus, & de aliis a-
nimalibus, præcipuè terreftribus. Pifces
autem cùm vivant in aqua,magis à natu-
ra hominum differunt, unde & alio die
funt facti,in quibus miraculum Chriftus
fecit in copiofa pifcium captura,ut legitur
Luca quinto, & Joan. ult. & etiam in pi- patientiam, ad augen-
puta ad probandum
fce,quem Petrus cepit,& in eo invenit fta- dum meritum puniti,
terem. Quòd autem porci in mare præ- ut fuit de Iob, & To-
cipitati funt,non fuit operatio divini mi-
raculi: fed operatio dæmonum ex per-
miffione divina.

30

5. bujusq. funt ei fubjectæ, quod cæli, & terræ: fed Chriftus aliqua mi-
foli Deo convenit, fci- racula fecit in cœlo, ficut fuprà dictum * 40
licet omnia effe illi fub- est, fimiliter etiam in terra, quandò in.
jecta, artic, 2. ad pri-
ejus paffione terra mota eft. ergo vide-
NOT. Præfens co- tur, quòd etiam in aere, & aqua aliqua
clufio cum probatione miracula facere debuerit, ut mare divide-
fua non tantùm fervit
præfenti articulo, fed retur,ficut fecit Moyfes,vel etiam flumé,
etiam aliis omnibus i ficut fecerunt Jofue, & Helias, & ut fic-
ftius quæftionis, quafi rent in aere tonitrua,ficut factum eft in
quidam epilogus totius. monte Sinai,quandò lex dabatur, & ficut
Si enim circa fpirituales
fubftantias, artic. 1. Si Helias fecit 3. Regum 18.
4. Præt. Opera miraculofa pertinent
circa homines, ar.3.fi ad opus gubernationis mundi per divi-
nales, art. 4. ergo circa nam providentiam : hoc autem opus
omnia creaturarum ge- præfupponit creationem. inconveniens
nera Chriftus miracula ergo videtur, quòd Chriftus in fuis mi-
fecit. Rursus ordine raculis ufus eft creatione, quandò fcilicet
retrogrado. Si oportuit
Chriftum facere mira- multiplicavit panes. non ergo conve-
cula circa omnia crea- nientia videntur fuiffe ejus miracula cir- 60
turarum genera. ergo ca irrationales creaturas.
oportuit, quòd illa fa-

circa irrationalia, ar. 4. RESPONDEO dicendum, quòd,
Quia verò ea fecit, circa ficut fuprà dictum eft,* miracula Chrifti
quecumque fecerit,ideò ad hoc ordinabantur, quòd virtus divini-
convenienter fecit, 1. tatis cognofceretur in ipfo ad hominum
41. ar. 1. Coroll, post falutem. Pertinet autem ad virtutem di-
I. CONCLUSIO.vi. vinitatis, ut omnis creatura fit ei subje-
detur, quod etiam circa ta,& ideò in omnibus creaturarum generi-
animalia bruta mira- bus miracula eum facere oportuit,& non fo-
cula facere debuiffet.B.
Nifi de animalibus bru- lum in hominibus, fed etiam in irrationabi-
tis terreftribus effet ca- libus creaturis .
dem ratio, quæ eft de

¶ADPRIMUM ergo dicendum, quòd
hominibus quoad fen- animalia bruta propinquè fe habent fe-
fibilem, & corporalem
naturam confideratis.5. cundum genus ad hominem, unde &
Ut declaratur in text. in eodem die cum homine facta funt. Et,
Tunc nihil, &c, ut patet quia circa corpora humana multa mira-
II. ILLATIO CON- cula fecerat,non oportebat, quòd circa
CLUSIONIS, Ergo vi corpora brutorum animalium aliqua mi-
detur, quòd incōvenien- racula faceret, præfertim quia quantum
ser,&c. . Negaturilla- ad naturam fenfibilem, & corporalem,ea-
tio. §. Procedit enim ex

70

80

bia, vel ad dandu exé-
plum feverioris juftitię
in cotumaces,ut fuit de
hac ficulnea, vel pro-
Ad fecundum dicendum,quòd,ficut pter aliquam aliam ra-Hostin
Chryfoft.* dicit fuper Mat. cùm in plan- Quòd autem hoc fit Hif. ficul
tis, vel brutis aliquid tale Dominus opera- verum de illa majori, nea. so.3.
tur,non quæras,qualiter juftè ficcata eft fi- conftat ex regulis ju-
cus, fi tempus non erat; hoc enim quærere ris in fexto Decreta-
lium. Ibi enim regula
est ultima dementia, quia fcilicet in talibus 23. dicit. Sine culpa,
non invenitur culpa, & pena: fed miracu- nifi fubfit caufa, non
lum infpice, & admirare miraculi fattorem: eft aliquis puniendus.
nec facit creator injuriam poffidenti, fi Ac fi apertè dicat
quòd, fi rationabilis
creatura fuo arbitrio utatur ad aliorum caufa puniendi subsit,
falutem: fed magis,ut Hilar. dicit * fuper etiam quòd non adfit
Mat. in hoc bonitatis Dominica argumen- culpa, poteft quis juftè
tum reperimus : nam ubi afferri voluit pro- cit Chriftus, ficcari fi- Mat paru
puniri. Juftè ergo fe-ca. 21.in
curate per fe falutis exemplum, virtutis fue culneam, etiam quòd
potestatem in humanis corporibus exercuit: ipfa non peccafset :
ubi verò in contumaces formam feveritatis quia non fine caufa ra-
constituebat,futuri fpeciem damno arboris mò & univerfaliter ex
indicavit,& præcipuè, ut Chryfoft. * dicit, prædicta regula habes,
in ficulnea,quæ eft humidiffima, ut mira- quòd omnes punitio- Lace jam
culum majus appareat.

¶ Ad tertium dicendum, quòd Chri-
ftus etiam in aqua, et in aere fecit mira-
cula, quæ fibi conveniebant, quandò.f. ut
legitur Mat.8. imperavit ventis, & mari,
& facta eft tranquillitas magna. Non auté
conveniebat ei,qui omnia in ftatu pacis,&
tráquillitatis revocare venerat,ut vel tur-
bationem aeris, vel divifioné aquarú face-
ret:úde Apoftol. dicit Heb. 12. No acceffi- eft fine caufa rationa- *al. accel
ftis ad tractabile, acceffibile igne,& tur- bili. Non enim pot-fibilem .
bine,& caligine,& procella. Circa paffione Timoth.2.qui eft fum-
eft negare feipfum 2.
tamé divisú é velũ, ad oftédédú referatio- ma, & prima veritas
ne mysteriorú legis, Aperta funt monume 1.9. 16. ar. s. qui eft
ta,ad oftédēdú, quòd per ejus morte mor- ipfa fapientia, & fcien-
tuis vita daretur. Terra mota eft, & petrę Item quæst.14. art. 1.
tia, 1. quæft. 3. art. 6.
fciffa funt,ad oftendédú, o lapidea homi- qui eft fummè recta
num corda per ejus paffionem emolliren- juftitia, 1.quæft.21, ar.
tur,& totus mundus virtute paffionis funt mifericordia &
1. cujus univerfæ viæ
ejus erat in melius commutandus.

Ad quartum dicendum, quòd mul-
tiplicatio panum non eft facta per mo-
dum creationis,fed per additionem extra-
neæ materiæ in panes converfæ:unde Au-
guft. * fuper Jo. dicit, unde multiplicat de
paucis granis fegetes, inde in manibus fuis
multiplicavit quinque panes. Manifeftum
eft autem, quòd per converfionem grana
multiplicantur in fegetes.

veritas, 1. 9. 21.art.4.
III. CONCLUSIO.
Videtur,quòd etiam in
aere, &
miracula facere de-
aqua, aliqua
buerit. B. Quæ tamen
miracula fibi conve- *Trad.14.
hil, &c. Non enim con- procul
niebant. §. Tunc ni- in 7o. non
veniebat ei, qui omnia princ.10.9.
in ftatum, &c. ut in
text. In quo à ly cir-
ca paffionem tamen di-
vifum eft velum, &c.

ufque in finem,refpondet tacitæ objectioni, quæ fcilicet poterat mox oc
currere ex ejus immediatè dictis de non turbatione aeris, & non divifione

1

Utilit.pro Ecc.S.Dei.

Cammen.

213. Opufc. 60.

6.16.

aquarum, Ac fi per ly tamen dicat, alia eft ratio de turbatione terræ, &
divifione veli, atque petrarum, quæ fuit tempore paffionis Domini, Nam
talis turbatio, & divifio, cùm ratione præfigurationis bonarum rerum
fieret, ut declaratur intex. non præjudicabat, ut fic, ftatui pacis, & tran
quillitatis à Chrifto intenta per adventum fuum.

IIII. ILLATIO CONCLUSIONIS. Non ergo convenientia videntur,
&c. B. Negatur illatio. §. Procedit enim ex falfo in prima conclufione po-
fito, ex hoc fcilicet,quòd in multiplicatione panum Chriftus fit ufus crea-
tione. Multiplicatio fiquidem talis facta eft per additionem extraneæ ma-
teria, &c. ut in text,

APPENDIX:

habes primò : quomodò per rationem oftendas, meritò effe in

ter, atque fuaviter. Applica tu hæc ad particulare iftud propofitum, ut videas ad literam, quod quærebatur. Infinuatur quoque idem à dictis in appendicibus articulorum quæftionis 39.40.41.42.43. cum ibi citatis:applicando generalia, quæ ibidem ponuntur, ad hanc particularem materiam. Secundo ex hoc codem articulo, immò & ex omnibus hujus quæftionis articulis habes quomodò per rationem hujus, & aliorum, fecundum quòd prudens difcretè fingula fingulis contraponet, interimas hærefes Pauperum de Lugduno, ut refert Cardinalis Turrecremata de Ecclef.lib.4.c. 35.dicentium : Miracula in Ecclefia nulla vera effe. Et Eunomii, Euftathii, Vigilantii, ut refert Lindanus, in Dubitantio fuo, Dial.z. dicentium;Miracula Sanctorum fuiffe demonum præftigias. Et Jude Scarioth, impii proditoris, fentientis, ut teftis eft Beatus Hieronymus, quòd miracula Chrifti 10 magicis artibus funt adfcribenda. Ex hoc enim, quòd Chriftus miracula, quæcumq;fint illa, five 4.1.five a.2. five a. 3. five hujus 4.4. convenienter fe cit, patet: quòd miracula illa recitata in Ecclefia funt vera,& quòd non funt magicis artibus adfcribenda. Et quia fancti in nomine Chrifti fecerut miracula, quæcumque fecerunt, juxta illud Marc. decimofexto in nomine meo dæmonia ejicient: Item Domino confirmate fequentibus fignis:ideò confequenter patet,quòd miracula Sanctorum non fuerunt dæmonum præftigia. Tertiò inde, ubi fuprà, habes : quomodò per rationem oftendas,harefes illas meritò damnari à dictis fuprà articulorum numero 146,235. cum elucidation. & fecunda fecunda, articulorum num.844. cum Elucidatio. & prima partis articulorum numero 518,cum Elucidatio. Et in Veritatibus Aureis fuper legem veterem, Exod.decimo octavo, conclufione fecunda, & Numer, 14. conclufione tertia. Quartò vides: quomodò ex his viciffim, &c.

Efinuatum à fcripturis, quòd Chriftus miracula circa irrationalia conve
nienter fecit. Ut per dictum Sap.8. fecundum quòd cum applicatione po-
nitur in argum. contr, Ubi nota, quòd ly fuaviter difponere eft fecundum
modum convenientem rebus, quæ difponuntur, difponere illas, 9.60.4.4.
Convenienter ergo Deus facit circa res miracula, quia facit illa fecundu mo-
du coveniětem rebus ipfis. Talis verè earum,& cujuslibet earum modus na-
turalis eft,ut tranfmutetur à Deo fecundum ipfius voluntatem,art.2.ad pri-
mum. Deum ergo agere fuaviter eft ipfum agere convenienter: & ipfùm
agere convenienter eft eundem agere fecundum fuam voluntatem,
Quia igitur Deus circa quafcumque creaturas femper operatur fecundum 20
fuam ipfius voluntatem, 1. quæft. 19. art. 4. & quæft.103. artic.7. 8. ideò
Deus circa cas, & circa unamquamque earum femper operatur convenien-

Ric.4.fent. d.49.4.4.q.6.
Suar.q.45.a.1.in comm.
Medina quæft.45.art. 1.

SUPER QU. XLV.

ART. I.

ONCL. Conve

'niens fuit,ut Chri

ARTICULUS

QUI NTA.

¶ Secundò. Utrum claritas transfigurationis fuerit clari-
tas gloriofa.

Tertiò. De teftibus transfigurationis.
Quartò. De teftimonio paternæ vocis.

PRIMU s.

Utrum fuerit conveniens, Christum transfigurari.

D PRIMUM fic proceditur. 30 quandò via eft difficilis, & afpera, & iter Videtur, quòd non fuerit conveniens Christú tranffigurari : non.n.competit CONC vero corpori, ut in diverftus difcipulis fuis glo- fas figuras mutetur, fed corpori phanriam fue claritatis ofte taftico. Corpus autem Chrifti non fuit 4.1. deret, quod eft ipfum transfigurari, cui fuos phantafticum, fed verum, ut fuprà habitum est. * ergo videtur, quòd transfiguTPROB.I.Quia ad hoc, rari non debuerit. quòd aliquis rectè pro-2.Præter. Figura eft in cedat per viam,maximè fi fit difficilis,afpera, at- qualitatis, claritas aut eft in tertia, cũ que laboriofa, oportet, fit fenfibills qualitas, affumptio ergo claquòd finem, maximè fi ritatis à Chrifto transfiguratio dici non fit jucundus,præcogno- debet. fcat aliqualiter, ut

u་་

configurabit.

prev nebat ire per talem via,

tet exemplo de fagitta-¶3. Præt. Corporis gloriofi funt quaNon com tore,ac Joan. 14. Et di- tuor dotes (ut infrà dicetur) fcilicet; plev mer fcipulis Chrifti immi- impaffibilitas, agilitas, fubtilitas, & clacujus finis eft jucundus, ritas. non ergo debuit transfigurari maut patet ex hoc, quòd gis fecundum affumptione claritatis,qua Dominus induxerat eos fecundum affumptionem aliarum dotiú. ad prenunciata fue paf-SED CONTRA eft, quod dicitur fionis fequelam, fimulque ex Act.14. Secunda Matth. 17. quòd Jesus transfiguratus eft autem pars,fcilicet, cui, ante tres Difcipulorum fuorum. &c.patet, Phil.3. RESPONDEO dicendú, o Dominus di

Subftantiæ.§.Puta, per

:

1. DE MAJORI. fcipulis fuis prænuntiata fua paffione, in-
In diverfas figuras. B. duxerat ad fuæ paffionis fequcla. Oportet
dedo priftinam formă, autem ad hoc, quòd aliquis directè pro-
& faciem amittendo cedat in via, quòd finem aliqualiter præ-
affumendo corpus alte- cognofcat, ficut fagittator non rectè ja-
rius fubftantiæ, puta ciet fagittam, nifi priùs fignum profpe-
fpirituale, vel aereum. xerit, in quod jaciendum eft: unde &
Tunc nihil, &c. Nam Thomas dixit Joan. 14. Domine, nefcimus,
Chriftus in transfigura-

corporis veritatem : &

tione non eft mutatus quò vadis, & quomodò poffumus viam
fecundum fubftantiam, fcire ? Et hoc præcipuè neceffarium eft,
fed fecundum qualita-

tem, fcilicet,fecundum gloriam. Beatus enim Hieronymus dicit fuper Mat-
th.Nemo putet, &c. ut in textu.

II. CONCLUSIO. Affumptio claritatis à Chrifto transfiguratio di-
ci non debet. R. Nifi claritas corporis non trafparentis, & figura confidera-
rentur circa idem. §. Ideft, circa fuperficiem. Tunc, &c. ut de fe patet.
III. ILLATIO CONCLUSIONIS .Non ergo debuit, &c. R. Negatur il-
latio. §.Et dicitur, quòd, licèt Chriftus in feipfo oftenderit indicia omnium
dotium, tamen propter folam claritatem dicitur transfiguratus.Nam cla-

laboriofum, finis verò jucundus; Chri-
ftus autem per fuam paffionem ad hoc
pervenit, ut gloriam obtineret non fo-
lùm animæ, quam habuit à principio fuæ
conceptionis, fed etiam corporis, fecun-
dum illud Luc.ultim. Hæc oportuit Chri
Stum pati,& ita intrare in gloriam fuam effe infinuatum à fcri-
ad quam etiam perducit eos, qui vefti- pturis, quòd conveniens
gia fuæ paffionis fequuntur, fecundum fuit, Chriftum transfi-
illud Act. 14. Per multas tribulationes surari. Ut per hoc,quod
dicitur Matth. fc-
oportet nos intrare in regnum cælorum. cundum quòd eft in ar-
Et ideò conveniens fuit, ut difcipulis fuis gum. cont. Idem enim
gloriam fua claritatis ostenderet, quod eft eft, Chriftum transfigu
ipfum transfigurari, cui fuos configura- ter transfiguratum effe,
bit, fecundum illud Phil.3. Reformabit feu fuiffe conveniens
corpus humilitatis noftra configuratum quòd transfiguraretur
corpori claritatis fua: unde Beda* di- ut aliàs, maximè queft. * Mar 9.
cit fuper Mar. Pia provisione factum vifum eft.Item per hoc,
41.4.1.Coroll.poft concl. parim
princ, fa.
eft, ut contemplatione femper manen- quod dicitur Exod. 34.
tis gaudii ad breve tempus delibata, for- Videntes filii Ifrael cor-
tiùs adverfa tolerarent.
nutam faciem Moyfi ti
muerit propè accedere,
¶ AD PRIMUM ergo dicendum,quòd, &c. Conftat enim,quòd Super il
ficut Hieron.* dicit fuper Matth. Ne- figuras veteris teftame- lud M
mo putet Chriftum per hoc, quòd transfigu ti, maximè de Chrifto,
adimpleri, eft conve-
ratus dicitur priftinam formam, & fa- nies:& hac Moyfis fple-
ciem perdidiffe, vel amififfe corporis ve- didam faciem in monte
ritatem,& affumpfiffe corpus fpiritua- ex confortio Domini
le, vel aereum : fed quomodò transfor- participatam transfigu
rationis Chrifti effe fi-
matus fit, Euangelifta demonftrat di-
guram, fubtiliter fenfu
cens: Refplenduit facies ejus, ficut fol: magnifico annotavit A-
vestimenta autem ejus facta funt alba, poftolus dicens 2. Co-
ficut nix. ubi fplendor faciei oftendi rinth. 3. Si miniftratio
mortis literis deforma
tur, & candor defcribitur veftium,non ta in lapidibus fuit in
fubstantia tollitur, fed gloria commutatur. gloria ita, ut non poffet
intendere filii Ifrael in
faciem Moyfi propter gloriam vultus ejus, quæ evacuatur, quomodò non
magis ministratio fpiritus erit in gloria? Ac fi apertè dicat. Si Moyfes le-
gifer veteris teftamenti transfiguratus eft per claritatem faciei: multò ma
gis Chriftus legifer novi teftamenti transfigurandus erat per claritatem glo-
riofam totius corporis, & veftium. Nam figuratum eft femper nobilius,
quàm figura, ficut finis nobilior eft co,quod eft ad finem: & glorificata fa-
cies Moyfi fuit figura glorificationis Domini, ideft, transfigurationis ejus
in monte. Præceffit figura, ergo non folùm conveniens, fed & neceffarium

17. transfi

guratus ef

are cos, 1.9.

Annet.

fuit, ut figuratum fe

¶Ad fecundum dicendum,quòd figu- 10 prædictas quatuor dotes fola claritas eft

queretur. Porrò, quòd ra circa extremitatem corporis confide-
à figuris liceat proce
dere ad figurata, difce ex ratur: eft enim figura, quæ termino,vel
Concil. Hifpalenf. 2. terminis cõprehenditur.Et ideò omnia
quod verbatim quoad illa, quæ circa extremitatem corporis co-
hoc recitatur in Verita- fiderantur, ad figuram quodammodò
tibus Aureis fuper totā
legem veterem, Levitic, pertinere videntur: ficut autem color
octavo, conclufione fe- ita & claritas corporis non tranfparentis,
cunda.Quare autem pro in ejus fuperficie attenditur.Et ideò afsū-
fplendida facie elegerit
Spirituffan&tus dicere in ptio claritatis transfiguratio dicitur.

Exodo ly cornutam fa- ¶ Ad tertium dicendum, quòd inter

ex Euangelio clarus eft.

ce, vide in Veritatibus
Aureis fuper legë vete-
rem,Exod. 34.conc.8.9.

qualitas ipfius perfone in feipfa, aliæ ve-
ro tres dotes non percipiuntur, nifi in a Secundò vides: quomo-
liquo actu, vel motu, feu paffione. O- dò ex iis, &c.
ftendit igitur Chriftus in feipfo aliqua
illarum trium dotių indicia, puta, agilitatis, cùm fupra undas
maris ambulavit, fubtilitatis, quandò de claufo utero virginis
exivit, impaffibilitatis, quãdò de manibus Judæorum vel præ-
cipitare, vel lapidare eum volentiú, illæfus evafit. Nec tame
propter illas transfiguratus dicitur, fed propter folam clari-
tatem, quæ pertinet ad afpectum perfonæ ipfius.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

Comment. Tulus corpore unica conclufio. Conveniens fuit Chriftü transfigurari. Probatur primò. Oportet finem aliqualiter præcognofci ad directè procedendum in via, præfertim difficili, afpera, & laboriofa, ad finem jucundum, fed via difcipulorum Chrifti per paffionem eft,& finis gloria eft fim i

214

2.4.15.9.80

ari.a.

Luc.fecun dum forie

Palud. 3.f.d.16.q.2.
Suarez.q.45.4.2.in com.
Medina q.45.4.2.

SUPER QU. XLV.

ART. II.

ON CL. Claritas

ARTICULUS

lis gloriæ Chrifti,ad quam pervenit per paffionem Chriftus. ergo conve-
nies fuit,monftrari gloriam Chrifti,quod eft ipíum trasfigurari. Major de-
claratur dupliciter,& exemplo fagittatoris, & verbo Thom. Minor aute m
quoad Chriftum Lucult, quoad difcipulos, A&t. 4. & ad Philip.3. Et con-
firmatur auctoritate Bede. Omnia clara funt.

SECUNDUS

*

Utrum claritas Christi in transfiguratione fuerit claritas gloriofa. DSECUNDUM fic proceditur. Videtur, quòd illa claritas non fuerit claritas glorio- 30 fa. Dicit enim quædam glo. Cilla, quam Chriftus Bedæ fupra illud Matth. 17. Transfigura in transfiguratione af tus eft coram eis. In corpore, inquit, mortali supfit, fuit claritas glo- oftendit, non immortalitatem,fed claritatě riæ quantum ad essentiam, non tamë quantu fimilem future immortalitati: fed claritas ad modum effendi. gloriæ eft claritas immortalitatis. non erTPROB.I.Quia claritas illa eft derivata à gloria ftendit, fuit claritas gloriæ. illa eft derivata à gloria go illa claritas, qua Chriftus difcipulis oanimæ Chrifti, & clari2. Præt. Super illud Luc. 9.non gufta

tas corporum glorifica

tet per Divu Augusti

torum à gloria anime bunt mortem, donec videant regnü Dei, diRCA. 38. in corum derivatur, ut pa- cit glof.* Bede, ideft,glorificationem corBed, ante num. Secunda autem poris in imaginaria repræfentatione future pars, fcilicet,non tame, beatitudinis: fed imago alicujus rei nó eft &c. probatur. Quia cla- ipfa res.ergo claritas illa non fuit claritas beatitudinis.

ritas illa eft derivata ad
corpus Chrifti per mo-
dum paffionis tranfeun- 3. Præt. Claritas gloriæ nó eft,nifi in
tis,& claritas corporum corpore humano: fed claritas illa transfi-
glorificatorum ab ani-
ma redundat per modu gurationis apparuit non folùm in corpo-
re Chrifti,fed etiam in veftimentis ejus,&
in nube lucida, quæ difcipulos obumbra-
vit. ergo videtur, quòd illa claritas non
fuerit claritas gloriæ.

qualitatis permanentis: omnia patent.

ea,

anie eus, quæ pertinent ad dotes.

40

¶ COROL. Ergo ex fecunda partis probatione patet, quòd Chri¶ SED CONTRA eft, quod fuper ftus non affumpfit doté claritatis in transfigura- illud Matth. 17. Transfiguratus est tione, & à fimili, nulla ante eos, dicit Hieron. * Qualis futurus Supillud aliam dotem ate paffio- eft tempore judicii,talis Apoftolis apparuit, Matth. 17. nem fuam, fed tantùm transfigu- afsupfit miraculosè & fuper illud Matth.17. Donec videant filium hominis venientem in regno fuo, dicit Ratio primi negati eft, Chryfoftom. * Volens monftrare, quid eft Ho..in quia definitio dotis id Matth.cir monftrat, quando qui- illa gloria, in qua pofteà venturus eft, eis Apr. 50.a. dem dos eft quædã qua- in præfenti vita revelavit, ficut poffibile litas immanens corpo- erat eos difcere, ut neque in Domini morte rigloriofo.Ratio fecun- jam doleant. di affirmati patet ex se. Ergo non eft dicendum, ficut Hugo de S. Victore,fed eft dicendum, ficut S. Dionyfius ad Ca

$0.9

ium.

so

à

illa de fe confiderata
fuit vera gloriæ claritas,
confiderata auté in cō-

paratione ad plena, ma

*

III. ILLATIO CON- 94 14.
detur, quòd illa, &c. B.
CLUSIONIS. Ergo vin arad L
Negatur illatio. §. Pro-
cedit enim ex præmiffis

minùs benè, & ininùs
plenè intellectis. Nam
claritas corporum glo-
rioforu in patria non eft
dum aliquid aliud, fed
ordinat a ad repræfenta-
tantùm ad perficiendü
fubjectum fuum,& ideò
claritas gloriæ tunc erit
folùm in corpore huma
ergo erit folùm in cor-
pore humano propter
hoc, quòd eft claritas
gloria (ut putat argu-
mentum) fed propter
rationem prædictam.
Claritas verò in transfi-
guracioe Chrifti fuit or-

no, ut d. maior. Non

undaret ad corpus, ex quadam difpen-
nentemque patriæ clari-
fatione divina factum eft, ut in corpore tate fuit quædam imago
paffibili noftræ redemptionis expleret illius
myfteria, ficut fuprà dictum eft. Non ta-
men per hoc adempta eft Chrifto pote-
ftas derivandi gloriam animæ ad corpus.
Et hoc quidem fecit quantum ad gloriæ
claritatem in transfiguratione. Aliter ta-
men, quàm in corpore glorificato: nam
ad corpus glorificatum redundat clari-
tas ab animi, ficut qualitas quædam per-
manens, corpus afficiens: unde fulgere
corporaliter,non eft miraculofum in cor-
pore gloriofo: fed ad corpus Chrifti in
transfiguratione derivata eft claritas à
divinitate, & anima ejus,non per modum
qualitatis immanentis, & afficientis ipsu
corpus, fed magis per modum paffionis
tranfeuntis, ficut cùm aer illuminatur
Sole: unde ille fulgor tunc in corpore
Chrifti apparens miraculofus fuit, ficut
& hoc iplum, quòd ambulavit fuper un-
das maris: unde Dionyf. dicit in Epi-
ftola 4. ad Caium. Super hominem opera-
batur Christus ea,que funt hominis,& hoc
monftrat Virgo fupernaturaliter cocipiens,
& aqua inftabilis, materialium, & terreno- turam. Et ideò,ficut cla-
rum pedum fuftinens gravitatem: unde no ritas,que erat in corpo-
eft dicendum (ficut Hugo de S. Victore re chrifti, &c.ut in tex.
dicit)
dicit) quòd Chriftus affumpfit quatuor APPENDIX.
dotes, claritatis in transfiguratione: agili-
tatis, ambulando fuper mare: fubtilitatis,
egrediendo de clauso utero Virginis, &
impaffibilitatis in coena,quandò dedit cor- meritò effe infinuatum
fuum ad edendum, fine hoc, quòd à fcripturis juxta fensu
divideretur, quia dos nominat quandam SS. Patrum expofitis, &
qualitatem immanentem corpori glorio- clatitas Chrifti in trans-
fo: fed miraculosè habuit ea, quæ perti- figuratione fuit clari-
nent ad dotes. Et eft fimile quantum ad tas gloriæ. A fcripturis
anima de vifione, qua Paulus d vidit Deu quidem Matth.17.16.
juncta SS. Hier.& Chry-
in raptu, ut in 2 par. dictum* est. foft. expofitione, ut po.
nitur in arg, cont Quata
autem reveretia profe- art.3.ad 2.
qui debeamus Orthodo
xos Patres in expofitio-
ne facrarum fcripturaru
videre potes in Conc.
Trid. feff. 4. Decret, de
edition, & ufu face, lib.
circa prin. ibi.Prætereà
ad coercenda petulantia
ingenia, &c. De eadem reverentia erga noftros Patres fic ait: Conc. Ge-
nerale 6.Conftantinopoli celebratum, Can. 19. Si ad fcripturam pertines
cotroverfia aliqua excitata fuerit; ne oa aliter interpretentur, quàm quo-
modò Ecclefie luminaria, & Doctores fuis fcriptis expofuerunt. Et majorë
ex iis laude affequentur,qua fi,que à fe dicuntur,coponant:ne,du quãdoque ad
id hæfitat,ab eo, quod covenit, excidat Hæc ibi.Ab Ecclefia verò ide infinua-
tur per hoc, quòd in officio fefti Trasfigur, dicit: Chriftus Jefus fpledor pa

60

RESPONDEO dicendum, quòd 70 claritas illa, quam Chriftus in transfiguratione affumpfit, fuit claritas gloriæ quantum ad effentiam non tamen quantum ad 1. ILLATIO CON- modum effendi: claritas enim corporis CLUSIONIS.Non ergo gloriofi derivaturd ab anime claritate, illa,&c. B. Negatur il- ficut Auguft.* dicit in Epift.ad Diofcorum: Are me..2, ex præmiffis malè intel- & fimiliter claritas corporis d Chrifti in lectis:Nam ex verbo illo transfiguratione derivata eft & à diviniBede non oftéditur, quòd, tate ipfius (ut Damafc.dicit) & à gloria 80 &c. ut in tex. Ex quo animæ ejus. Quod enim à principio condic, quòd minor argumenti non fic fienda eft, ceptionis Chrifti gloria animæ non redfed aliter, fcilicet clari

"