3. exi

ominarurje ophetia vea 2.9.192.4.1. dicitur Ge

Pro quo

,tamquam

God, ficut

es in veten

facte appar rti in carne unt,q. car. 1.

ita coma teri teftand

multis, qui

Salvators, timpo to omins Ver o. Sicut deficit af

gurarund

us, quam terian de

on bus pater

4d 3.

deficiebama

quanto

lanter notato. Pro quo

jungatur, & per verita

10

Cujus ultima ly ut ofte in lege de primogenitis tàm in homini-
dat neminem, &c. vigi- bus, quàm in jumentis: fibi enim Domi-
sum meliori captu vide nus deputaverat omne primogenitum fi-
Veritates Aureas fuper liorum Ifracl, pro eo, quòd ad liberatio-
totam legem veterem, nem populi Ifrael percufferat primoge-
Exod. 12. concl. 2.7.
III. MINOR. Hoftie nita Egypti ab homine ufque ad pecus,
non debet effe alia ho- primogenitis filiorum Ifrael refervatis.
fia. B. Nifi hoc fiat, Et hoc mandatum ponitur Exod. decimo-
ut & figura veritati con- tertio,in quo etiam præfigurabatur Chri-
tem figura approbetur. ftus, qui eft primogenitus in multis fratri
5. Tunc nihil, &c. Nam bus, ut dicitur Roman. 8. Quia igitur
Chriftus propter hoc - Chriftus ex muliere natus erat quali pri-
pfum voluit hoftias, &c. mogenitus, & voluit fieri fub lege, hac
IV. CONCLUSIO, duo Euägelifta Lucas circa eu fuiße obferva
Magis fuit conveniens, ta ostendit. Primò quidem id, quod per-
quòd pro Chrifto offerre- tinet ad primogenitos, cùm dicit: Tule-
tur agnus,quàm par tur-
turum, vel duo pulli co- runt illum in Hierufalem, ut fifterent eum
Lumbarum. B. Nifi & Domino,ficut fcriptum est in lege Domini,
Chriftus in tali etiam quia omne mafculinum adaperiens vulvam,
pauper, & iftarum aviu Janctum Domino vocabitur. Secundò iliud,
figura figurati,i. Chrifti, quod pertinet communiter ad omnes, cú
myfterio multipliciter dicit: Ut darent hoftiam, fecundum quòd
conveniret. §. Ut decla- dictum erat in lege Domini: par turturum
ratur in tex. Tunc nihil, aut duos pullos columbarum.
&c. ut patet. Neque ta:

ut in tex.

oblatione voluiffet effe

men ex his dicitur, quòd

ADPRIMUM ergo dicendum,quòd,
agnus non fuerit abfolu- ficut Gregorius Niffenus dicit: Illud legis
tè præcipuè figura Chri-
fti, fed dicitur, quòd in præceptum in folo incarnato Deo fingulari
cafu prefenti aves præ- ter, & ab aliis differenter impleri videtur,
miffa magis fuerunt ad ipfe namque folus ineffabiliter conceptus,
propofitum. Agnus er- ac incomprehenfibiliter editus, virginalem
go maximè figura fuit
paffionis, pro quo vide uteru aperuit, no ateà connubio referatum,
allale omninò Veritates Au- fervans & poft partu inviolabiliter figna-
reas fuper legem vete- culum castitatis. Unde, quod dicit, ada-
rem, Exod. 12. concluf. periens vulvam, defignat, quòd nihil an-
1. aves autem ifta pra- teà inde intraverat, vel exiverat. Et per
hoc etiam fpecialiter dicitur mafculinus,
APPENDIX. quia nihil de fœmineitate culpę portavit.
Xartic. habes pri. Singulariter etiam fanctus, qui terrena
Emo: quomodò per contagia corruptela immaculati partus no-
rationem oftédas, meri- vitate non fenfit.

labile.

fentationis.

Chriftus convenieter eft

tò effe infinuatum à fcri- Ad fecundum dicendum, quòd, fic-
pturis, & ecclefia, quòd ut filius Dei non propter feipfum factus
in templo oblatus. A eft homo, & circumcifus in carne, fed,
fcripturis quidem per ut nos per gratiam faceret Deos, & ut
hoc, quod narrant fa- fpiritualiter circumcidamur, fic propter
Atum Luce z. Item per

Cament, Titulus clarus eft.

الله

10

Notandum

20

nos fiftitur Domino, ut difcamus Deo hoc, quòd fuerat de ta-
præfentare nofmetipfos. Et hoc poft cir- Malach. 3. Statim ve-
li facto prophetatum
cumcifionem ejus factum eft, ut oftendat niet ad templum fuum
neminem, nifi circúcifum vitiis, dignum Dominator, quem vos
effe divinis confpectibus.
queritis &angelus
teftamenti, quem vos
vultis, Hoc eft, Chri-
ftus: qui vocatus eft
magni confilii Angelus,
4. 9. fecundum unam
tatur pro Introitu in
tertia Miffa Natalis Do-
mini. Quecumque enim
tia funt, utpote modo
funt à Deo, convenien-
fuavi, ideft, unicuique * Hom!..

Ad tertium dicendum, quòd pro-
pter hoc ipfum voluit hoftias legales pro
fe offerri, qui erat vera hoftia, ut figura
veritati conjungeretur, & per veritatem
figura approbaretur, contra illos, qui
Deú legis negant à Chrifto fuiffe in Eu-
angelio prædicatum Non enim putandum
eft, ut Origen. * dicit, quòd filium fuum
bonus Deus fub lege inimici fecerit, quam
ipfe non dederat.

translationem, quæ can

accommodato, ordina- in Luc. à medio ilAb ecclefia verò per

ta, Sapient.7. Rom. 13. lius, 1.3. hoc, quòd idem factum effe teftatur dicens in collecta fefti purificat. Deus, cujus unigenitus cum nostræ carnis fubftantia in templo eft prefentatus. De auctoritatis

¶ Ad quartum dicendum, quòd Levit. 12. præcipitur, ut qui poffent, agnú pro filio, aut filia, fimul & turturem, five columbam offerrent, qui verò non fufficerent ad offerendum agnum, duos turtures, vel duos columbarum pullos offerrent. Dominus ergo, qui, cùm di ves effet, propter nos egenus factus eft, ut il- ecclefiæ vigore vide selius inopia divites effemus, ut dicitur 2. decima, articulo duocundam fecundæ, quæft. ad Cor. 8. pro fe pauperum hoftiam vo- decimo, corpor. Pro ly luit offerri : ficut & in ipfa nativitate pan- convenienter vide citanis involvitur, & reclinatur in præfepio. ta de convenientia feripturarum fuprà articu. Nihilominùs tamen hujufmodi aves 2. appendic. Item pro figuræ congruunt : turtur enim, codem vide quæft. 35. quia eft avis loquax, prædicationem, articul. 8. notation. post & confeffionem fidei fignificat: quia do vides: quomodò ex probat. concluf. Secunverò eft animal caftum, fignificat ca- his benè penfatis, & ftitatem: quia verò eft animal folita- applicatis doctrina hæc rium, fignificat contemplationem. Co- Angelica viciffim declalumba verò eft animal manfuetum, & retur, atque confirmefimplex, manfuetudinem, & fimpli

Commentaria Cardinalis Cajetani.

In corpore unica conclufio refponfiva quæfito: Christus conve-
nienter in templo oblatus est cum oblatione. Probatur: Chriftus voluit
fub lege fieri,&ex muliere natus primogenitus eft. ergo convenienter, &c.
antecedens quoad primam partem declaratur ex fine : quia, ut eos, qui fub 60
lege erant, redimeret, & juftificationem fpiritualem in membris fuis im-
pleret. Quoad fecundam eft per fe evidens. Confequentia probatur: quia
in lege erant circa primogenitum duo præcepta: alterum, inquantum gc-
nitum, & alterum, inquantum primogenitum,& utrumque in Chrifto fer-
vatum eft. Litera eft clara.

S Ed

Num facrificium offerretur in lege pro peccato prolis.

Ed circa rationem in litera redditam de facrificio præcepto Lev. 12.
quia, fcilicet pro peccato prolis offerebatur, dubium occurrit:tùm, quia 70
peccatum originale prolis jam expiatum erat octavo die per circumcifione,
tùm, quia in textu illo exprefsè dicitur : Et orabit pro ea, fcilicet,matre, fa-
cerdos, & mundabitur, & non dicitur: Orabit pro filio, malè ergo in litera
dicitur, quòd offerebatur pro peccato prolis.

Ad hujus evidentiam confiderandum eft, quòd litera illius textus, ut
Ref. 2. gloffa cx Aug. dicit, dupliciter legi poteft. Primò, ut ly pro filio,vel filia,
referatur ad oblationem. Et hunc fenfum fecutus eft Auctor fequens Au-
guftin. probantem hunc fenfum, ex verbis fcilicet Lucæ dicentis: Cum
inducerent puerum Jefum parentes ejus, ut facerent fecundum confuetu-
dinem legis pro eo. Ex hoc enim, quod dixit pro eo, & non pro matre,
oftendit, quòd illud, quod tunc faciebant, pro puero faciebant: con- 80
ftat autem, quòd tunc offerebant, ut prædixerat Euangelifta, ergo. Alio
modo ly profilio, aut filia refertur ad purgationis terminationem, & fe-
cundum hunc fenfum ab aliis exponitur, & remanet indecifum, pro quo
fiat oblatio, an pro filio, an pro matre, que ibi mundari dicitur. Et,
quia litera illa utriufque expofitionis eft capax, quia poteft cum utraque
oratione, tàm, fcilicet, antecedente de termino purgationis, quàm fub-
fequente de oblatione, conftrui ly profilio, vel filia pofitum in medio
utriufque orationis, ideò ambiguus reftabat fenfus, quantu é ex literailla.
Libera videtur cuique fira opinio, quòd vel pro peccato prolis, vel ma-

tris offerebatur. Et quidem, quòd pro peccato oblatio fieret, téxtus cla-
rè dicit. Et ideò dicere, quòd pro fola irregula ritate corporea hoc fieret,
alienum à litera eft dicente, animal unum pro peccato, & aliud pro ho-
locaufto offerri, Dicere autem, quòd pro peccato matris, quòd non
pariendo, fed concumbendo commifit, quia communiter aliquod ve
niale peccatum in actu illo intervenit, omninò irrationabile non eft,
ex litera tamen non habetur, quæ orationem quidem pro matre fieri man-
dat, oblationem autem non dicit fieri pro matre. Habetque contra fe
hæc opinio verbum inductum ex Euangelifta, quod poteft gloflari, quòd
intelligitur ratione præfentationis primogeniti, & oblationis pro ho-
locaufto. Cùm inducerent eum, ut facerent pro eo hæc fecundum con-
fuetudinem legis, ut fic oblatio pro peccato remaneat dubia, pro quo
fiat.

Et, licèt hæc gloffa non appareat convincibilis de falfitate, fi tamen, Refol. Q
patrum regulas fequendo, in tutiorem declinare debemus partem, dicen-
dum eft, quòd pro filio, feu filia oblatio fiebat, & in holocauftum,& pro
peccato: tum, quia cuangelifte auctoritas indiftinctè tradit, quòd pro pue-
ro hæc faciebant, tùm, quia Aug. tanti facit hæc Euangelifta verba,ut di-
cat,convinci ex his verbis oblationem fieri pro filio, feu filia: tùm, quia
hoc etiam fentit glo. ordinaria ibidem, ultra illam ex Auguftino allatam
& D. Thome accedit non pofthabenda auctoritas: pro matris autem
peccato oblationem fieri nulla tradit fcripturæ auctoritas, dicente expref-
se textu, mundationem matris effe corpoream, dùm dicit: Et rogabit pro
ea facerdos, & fi mundabitur à profluvio fanguinis fui, & non dixit à
peccato: pro quo tamen offerri mandatur.

Ad objectionem autem, quòd originale peccatum jam expiatum erat per circumcifionem, dicitur, quòd, quia peccatum originale plura in se sol,Ob.. continet, f. maculam cum reatu æternæ pœnæ damni, & fomitem, non inconvenit pro peccato originali remiffo quoad maculam cum reatu æternæ pœna damni, offerre, ut expietur aliqualiter quoad fomitem, ut fcilicet proles minùs prona fit ad malum. Et tantò magis hoc erat tunc neceffarium, quantò per circumcifionem minor gratia conferebatur, quàm nunc per baptifmum, ut fic adjunctum hoc facrificium circumcifioni, accederetur ad gratiam baptifinalem, vel propiùs ad illam, non ex opere aliquo facramentali, fed ex devotione, & fide oblati facrificii, patre mifericordiarum largiente.

DQUARTUM fic procedi-
tur. Videtur,quòd inconyc-
nienter mater Dei purgan-
da ad templú accefferit.Pur-
covenienter imple-
gatio n. non videtur effe,
vit hanc legis obferva-
nifi ab immunditia:fed in B. Virgine nul-
tiam,fcilicet, fui pu-
rificationem ad templu la fuit immunditia, ut ex fup. dictis pa
accedendo, licèt obfer- tet.* ergo non debuit, ut purganda, ad
** præced, vantiæ tali non effet ob templum accedere.

ads.

noxia.

PROB. Quia decuit,

2. Prætereà. Levit. 12. dicitur: Mu-
ut mater Chrifti con- lier, qua fufcepto femine pepererit mafcu
formaretur humilitati lum, immunda erit feptem diebus, & ideò
ipfius, ut patet in tex,'&
Chriftus, licèt non effet præcipitur, quòd non ingrediatur fan-
legi obnoxius, voluit Ctuarium, donec impleantur dies
legis onera fubire.
tionis ejus; fed B. Virgo peperit mafculu
fine virili femine. non ergo debuit ad tế-
plum venire purganda.

NOT. Convenientia, quæ attenditur in hoc, quòd mater Dei

purga

ad templum purganda 3. Prætereà. Purgatio ab immundi-
acceffit, eft quadruplex, tia non fit, nifi per gratiam: fed facramé-
fcilicet dare humilitatis
exemplum, & fuper- ta veteris legis gratiam non conferebant:
fluentis, ideft, ad quam fed ipfa potiùs fecum gratiæ auctorem
non tenebatur, obedien- habebat. non ergo conveniens fuit, ut ad
tiæ, approbare legem templum purganda veniret.
tollere Judæis ocça-
fionem calumniæ, ne
SEDCONTRA eft auctoritas fcri-

varicatricem.

1. DE MAJORI.

vitatio calumniæ, & ædificatio aliorum per bonum exemplum istarum, fimiliumque vir

nem, & alia legis onera fubire ad demon- tutum in hac fua obftrandum humilitatis, & obedientiæ exé- fervantia relucentium. Cæterùm ad præfentis plum, & ut approbaret legem, & ut ca- textus, aliorumque filumniæ occafionem Judæis tolleret, pro- milium clariorem nopter eafdem rationes voluit, & matrem titiam vide Veritates Aureas fuper legem fuam implere legis obfervantias, quibus ta- veterem Levit. 12. con

men non erat obnoxia.

fed

cluf. 2.

AD PRIMUM ergo dicendum,quòd, III DE CONCLU10 licèt B. Virgo nullam haberet immundi- SIONE. Venires. B. Tamquam inde accetiam, voluit tamen purgationis obfervá- ptura aliquam purgatiam implere, non propter indigentiam, tionem. S. Tune ni propter legis preceptum, & ideò fi- hil, & cat. Cum hoc gnanter euangelifta dicit, quòd imple- conveniens fuerit, quòd enim ftat fimul, quòd ti funt dies purgationis ejus fecundum le- ipfa ad templum purgem ipfa enim fecundum fe purgatione ganda, ideft, fecunnon indigebat, dum legem purificationis veniret tamquam ¶ Ad fecundum dicendum, quòd fi exemplum humilitatis, gnanter Moyfes videtur fuiffe locutus ad obedientiæque præbituexcipiendam ab immunditia matré Dei, ra: legem quoque faque non peperit fufcepto femine. Et ideò cto fuo à fortiori ap probatura, necnon ocpatet, quòd non obligabatur ad imple- cafionem fcandali, fuæ tione illius præcepti, fed voluntariè pur- que calumniæ à Judæis gationis obfervantiam adimplevit, ut di- ablatura. Dixi ly a for tiori: quia, fi ipfa, quæ Etum eft * legi purificationis non erat obligata, facto fuo

20

videlicet dicerent, ma- pturę,qua dicitur Luc.2.quòd impleti sut
tre ipfam effe legis præ- dies purgationis Mariæ fecundu lege Moyfi. 30
RESPONDEO dicendum, quòd,
Purgatio. B. Accepta ficut plenitudo gratiæ à Chrifto deriva-
propter indigentiam. §. tur in matrem, ita decuit, ut mater hu-
Tunc nihil, &c. ut pa- militati filii conformaretur: bumilibus e-
tet in text. Ex quo die, nim Deus dat gratiam, ut dicitur Jacobi
quòd ly propter legis
preceptum intelligitur 4. Et ideò, ficut Chriftus, licèt non effet
folùm refpectu aliorü. legi obnoxius, voluit tamen circumcifio-
Ut exponatur,
ideft,

propter legis preceptum datum quidem communiter omnibus, fed alios 49
tantùm, non autem B. Virginem ligans. Dabatur enim præceptum
univerfaliter hominibus, in quibus reperta fuiffet immunditia, illofque
folos obligabat. At in B. Virgine, licèt effet homo, unde & Chri-
ftus dicit, fe filium hominis, nulla erat immunditia Confequenter ergo vi-
debatur quidem præceptum effe datum ei, quia ipfa etiam erat homo: fed
tamen re vera non erat ei datum, quia non erat immunda. Alioquin præ-
ceptum illud, fi fuiffet ei datum, obligaffet eam ad fui obfervantiam:
quoniam de ratione præcepti eft obligare cos, ad quos fertur. Propter in-
digentiam ergo fervaflet hoc præceptum B. Virgo, ne, fcilicet, peccaret
mortaliter, aut faltem venialiter, fi tale præceptum fuiffet fibi datum:
& ita, fi non habuiffet immunditiam priùs, quàm fervaret illud, incurrif
fet immunditiam non fervando illud. Ergo dic ly propter legis præceptum,
non quidem fibi datum, fed fibi in lege propofitum, & aliis non tantùm
ibi propofitum, fed etiam datum.

11. DE CONCLUSIONE. Non ergo debuit. B. Tamquam obligata
ipfi legi. §. Sic enim effe gloffandam conclufionem, docent præmiffe, ut
patet confideranti. Tunc nihil, &c. Cum hoc enim ftat, quòd debuerit
aliis de caufis ad templum in die purificationis præfixa à lege accedere. Cir-
ca quas caufas in corpore dictas nota adhuc, quòd B. Mater erat fœmina,
ac pepererat, erat & Virgo, ac nullam immunditiam habebat, differen
ter tamen in his refpectu cognitionis aliorum fe habens. Nam alii cogno-
fcebant prima duo, fcilicet, ipfam effe foeminam, ac peperiffe, fed ultima 60
duo, fcilicet, ipfam effe adhuc Virginem, nullamque immunditiam habe-
re, non cognofcebant, immò iftorum duorum contrarium exiftima-
bant, ipfam videlicet effe à viro corruptam, & fecundum ordinarium
curfum talium mulierum immundam. Quia ergo alii videbant, eam effe
foeminam, & peperiffe, non autem effe Virginem, & mundam: ideò
tenebant, quòd effet obligata adillam legem de fœminis parentibus da-
tam. Unde fcandalizati fuiffent, fi vidiffent, ipfam non fervare legem il-
lam. Quod quidem fcandalum Beata Virgo debuit impedire, ne accide-
ret, & confequenter debebat, aut dicere aliis, fe effe adhuc virginem,
ac mundam, aut ad templum fecundum legem de purificandis accedere.
Primum, fcilicet, prædicare le virginem, atque mundam, non fuffe- 70
rebat fua humilitas, fed nec alii fic de fe prædicanti credidiffent, fecun-
dum verò exigebat fua & obedientia humilis, & approbatio legis, &

eft.

* in corp.6.

¶ Ad tertium dicendum, quòd legalia facramenta non purgabant ab immundi- lege illam approbabat, tia culpæ, quod fit per gratiam, fed hanc utpote fervans eam,utipurgationem præfigurabant, purgabant quòd multò magis canaute purgatione quadam carnali ab im- dem factis ipfis debent munditia irregularitatis cujufdam, ficut approbare, ideft, tamquam veram, bonam *1,19.102 in 2. parte dictum eft*. Neutram tamen que fervare mulieres 7.5. immunditiam Beata Virgo contraxerat, illæ, quæ ex præcepto & ideò non indigebat purgari. legi tali Levit, 12. funt obligatæ.

APPENDIX.

efle infinuatum à fcripturis, quòd Beata Virgo convenienter poft partum ad templum acceffit purganda, ideft, acceffit fecundum legem purgationis datam. Ut per hoc, quod dicitur Luce 2. prout eft in argumento contra. Item à fimili per hoc, quod de Chrifto circa folutiones didrachmatis legitur Matthæi 17. Quid tibi videtur Simon? &c. ufque in finem capituli. Ecce. Solutioni talis tributi & non erat obnoxius, & fe non effe obnoxium ibi tunc ex ratione monftraverat Chriftus qui tamen convenienter, ne fcilicet fcandalizarentur tributi exactores, folvit ipfum cenfum. Dixi ly à fimili: tùm, quia mater præ omnibus aliis debuit conformari filio. 2 tamquam fibi fimili, ideft, tamquam fuo exemplari, ut patet, tùm quia cafus fi milis tunc occurrebat Chrifto qualis nunc occurrit fuæ matri. Sicut enim mater pepererat, quod Judæi noverant, & manferat Virgo quod Judæi non noverant: ita Chriftus erat homo, quod illi exa&tores cognofcebant: & erat Deus, quod exactores ignorabant, Item, ficut mater à Judæis ex notis ab ipfis, fcilicet, quòd pepererat, ju dicabatur obligata ad fervandum legem de parientibus, quamvis re ve ra ex ignotis ab illis, fcilicet, quòd effet virgo, non obligaretur, ita Chriftus ab exactoribus ex notis ab ipfis, fcilicet, quòd erat ho mo, judicabatur obligatus ad fervandum fuperioris, ideft, Cafaris legem de folvendo tributo: quamvis re vera ex ignotis ab illis, fcilicet, quòd effet Deus, non haberet aliquem fuperiorem, & confequenter legi de tributis non obligaretur. Sicut etiam fcandalizati fuiffent exactores, fi Chriftus non folviffet tributum ita fcandalizati fuiffent Judæi fi mater non acceffiffet ad templum juxta legen purificationis matrum. Sicut ergo convenienter fecit Chriftus in hoc. quòd fcandalo exactorum, ne eveniret, occurrit per folutionem tributi: ita convenienter fecit mater in hoc, quòd fcandalo Judæorum, ne eveniret, occurrit per acceffionem illam ad templum. En optimè infinuatum á fimili, quod fuerat promiffum. Secundò vides; quomodò ex his benè penfatis, & applicatis hæc doctrina præfens Angeli ca viciffim declaretur, atque confirmetur.

Comment. Titulus clarusere una eft conclufio. Mater Chrifti convenienter pur

ganda acceffit. Probatur: Sicut gratia à Chrifto in matrem, ita &

humilitas, ergo, ficut Chriftus fub lege, ita & mater, Antecedens pro batur: quia humilibus datur gratia. Confequentia eft evidens, quia ad hu militatem matris fpectare conftat purgationem matris.

QUE

208

S.Ponav.4.fent. d. 2. in
expofit. lit.

Palud. 4.f.d, 2.9.2.4.1.
Medina q. 38. artic. 1,

SUPER Q. XXXVIII,

ART. I.

CONC

ONCL. Conveni

baptizare.

Joannem

PROB. Primò, quia
Joannes erat baptizatu-

ARTICULUS

Secundò. Utrum ille baptifmus fuerit à Deo.
Tertiò. Utrum contulerit gratiam.

Quartò. Utrum alii præter Chriftum illo baptifmo debuerint baptizari.

Quintò. Utrum baptifmus ille ceffare debuerit Chrifto baptizato.

Sextò. Utrum baptizati baptifmo Joannis effent pofteà baptizandi baptifmo Chrifti.

PRIM U S.

Utrum fuerit conveniens, Joannem baptizare.

D PRIMUM fic proceditur. Vi-
detur, quòd non fuerit con-
venies, Joannem baptizare
Omnis enim ritus facramentalis ad ali-
quam pertinet legem: fed Joannes non
introduxit novam legem. ergo inconve- 20
niens fuit, quòd novum ritum bapti-
zandi introduceret.

rus Chriftum. Secundo, in teftimonium, táquá propheta, fm
2. Præt. Joannes fuit miffus à Deo
quia fic, i. baptizado,
faciliùs, ac univerfaliùs illud Luc. 1. Tu puer propheta Altiffimi
manifeftabat ipfum vocaberis: fed prophetæ, qui fuerant ante
Tertio, quia fic affue-
faciebat baptizatos à fe
Chriftum, non introduxerunt novum
ad baptifmum Chrifti. ritum, fed ad obfervantiam legalium
4. quia fic quodamodò rituum inducebat, ut patet Malach. ult.
catechizabat homines Mementore legis Moyfi fervi mei. ergo nec
pro digna fufceptione
baptifmi Chrifti, ut de Joannes novum ritum baptizandi intro-
omnibus his per ordine, ducere debuit.

textu.

τις Ι

pofuit ad novam lege

من

Zins:concurretib.n. turbis ad baptifmú, annuntiabat Chriftum, quod quidem faciliùs fic factum eft, quàm fi per fingulos difcurriffet, ut Chryf. dicit fuper Joan. Tertiò, ut fuo baptifmo affuefaceret homines ad baptifmü Chrifti. Unde Greg. * dicit in quadam Hom. quòd ideò Joannes baptizavit,ut præcurfionis fuæ ordinem fervans, qui nafciturum Dominum nafcendo pra venerat baptizando quoq; banarrata monftrat : quòd ptizaturu Domini præveniret. Quartò, ut ipfe, tanquã adoptivus ad pœnitentia hoes inducens hões pre- filius Dei, à fpiritu ejus Chrifti. Unde ibidem Beda dicit, quòd, venientia facit, quicunpararet ad dignè fufcipiendum baptifmu agebatur. Porrò apertiffimè conftat: quòd conquantum cathecumenis nondum baptiza que fpiritu Dei agitur. tis prodest doctrina fidei, tantum pro- Nam talis fapienter gra fuit baptifma Joannis ante baptifma Chri- ditur, alioquin à fpiritu Dei, qui aufert fe etfti, quia, ficut ille prædicabat poeni iam à cogitationibus, tentiam, & baptifmum Chrifti prænun- que funt fine intellectu, ciabat, & in cognitionem veritatis, que & confequés viam,tùm Sap. 1. non ageretur; mundo apparuit attrahebat, fic miniftri pulchram, tùm pacifiecclefiæ primò erudiunt, poft peccata cam ambulat, quando coru redarguut,demu in baptifino Chri- quidem de fapientia, cu fti remiffionem peccatoru promittunt. qua tunc graditur, fcriptum eft Proverb.3. vie ¶AD PRIMUM ergo dicendum, quòd ejus vie pulchre, & baptifmus Joannis non d erat per fe fa- omnes femite illius pa- D, 163. cramentum, fed quafi quoddam facra- cifice.Effe verò pulchrũ mentale difponens ad baptifmum Chri- confiftit in quadam debita proportione; quare fti, & ideò aliqualiter pertinebat ad legé pulchra dicuntur,quç Chrifti, non autem ad legem Moyfi. Ad fecundum dicendum, quòd Jo. annes non folùm fuit propheta, fed plufquàm propheta,ut dicitur Matth. 11.fuit n. terminus legis, & initium euangelii: cificü e circa no appare& ideò magis pertinebat ad eum verbo, ter, fed verè bonum & operc inducere homines ad lege Chri- ergo argum, contr. ideò fti, quàm ad obfervantiam veteris legis. Ad tertium dicendum, quòd baptifmata illa pharifæorum erant inania, utpote ad folum munditiam carnis ordinata:fed baptifinus Joannis ordinabatur ad munditiam fpirituale:inducebat enim homines ad penitentia, ut dictum est.*

40

ac diftictè declaratur in 3.Præt. Ubi eft alicujus rei fuper-
MINOR. fluitas, non eft ad illud aliquid addendü:
Joannes non introduxit fed Judæi excedebant in fuperfluitate ba-
novam legem. B. Intro- ptifmatum: dicitur enim Marc. feptimo,
duxit tamen, ideft, dif- quòd pharifæi, & omnes Judæi,nifi cre-
ideft ad legem Chrifti. Erò laverint manus, non manducant, & à
S. Ut declaratur in tex. foro venientes, nifi baptizentur,non com-
Tunc nihil, &c. Sic.n. edunt, & alia multa funt, que tradita
talis pertinet ad ali- funt illis fervare, baptifmata calicum, &
quam legem, fcilicet, urceorum, & æramentorum, & lectorum.
ad legem Moyfi, ut an ergo inconveniens fuit, quòd Joannes
tiqui facramentoru ri- baptizaret,
tus, vel ad legem Chri-
fti, ut ritus baptifmi Jo-
annis. Joannes ergo fuit pturæ, Mat. 3. ubi, præmiffa fanctitate 50
præcurfor Chrifti non Joannis, fubditur, quòd exibant ad eum
tantùm prædicando, & multi,& baptizabantur ab eo in Jordane.
oftendēdo, ipsu effe ve-
RESPONDEO dicendum, quòd

omnis ritus facramen

rum Meffiam, jam olim

SEDCONTRA eft Auctoritas fcri

in lege à Deo promifsu, conveniens fuit, Joannem baptizare pro-
fed etia baptizando pro pter quatuor. Primò qudem,quia oporte-
difpofitione ad ipfius bat Chriftum à Joanne baptizari, ut ba-
baptifmu, ut dicitur in
* Mabetur
ptifmum confecraret, ut Aug.
*dicit
corpore.
1x ferm. 1
de Epiph
II. DE MAJORI. fuper Joan. Secundò, ut Chriftus mani-
dicit
Tamquam propheta. R. feltaretur. Unde ipfe Joan. Bapt. dicit
propheta. S. Inquantü, Joanis primo, ut manifestetur,f. Chriftus
fcilicet, cùm pertineret in Ifracl, proptereà veni ego in aqua bapti-

baptifmum Joannis fantitati ejufdé conjugit, lium: ut ex tali conjuntione detur intelligi, quòd baptifmus ille erat prudenti intellecta excogitatus, tempori illi cum aliis debitis circuftantiis, 1.2.9.7, ar.3.4. proportionatus, & verè bonus. Dùm ergo textus ipfe intendit ex hoc, fcilicet, ex baptizatione Joannis connexa ejus fanétitati, concludere, quòd baptifmus Joannis fuit conveniens: tunc per ly conveniens vult cointelligere etiam tria hæc jam dicta, fcilicet effe & prudenti intellectu excogitatum, & debitis circunftantiis, pro tempore proportionatum, non apparens, fed verè bonum. Secundò vides: quomodò ex iis benè penfatis,& applicatis doctrina præfens Angelica viciffim declaretur, at que, &c.

vel,ut initiu Euägelii,erat major, quàm prophetę veteris teftamenti, quoniã
unufquifque tanto major,vel minor eft, quantò magis, vel minùs accedit
ad Chriftu. Tunc, &c, ut patet in tex. Iv& ideò magis pertinebat ad, &c.
III. DE MAJORI. Aliquid addendum. R. Ejufdem generis. S. Tunc,
&c.Na baptifmus Joanis additus poft illa Judæoru baptifmata no é ejufdé 7o
generis cu illis: quoniã baptifmata illa Pharifæorum erant, &c. ut in tex.
Ideoq; inconveniens non fuit, quòd illis fuperfluis baptifmatibus aliquid
aliud,non fuperfluu, quod in propofito eft baptifmus Joannis, adderetur.

Titulus clarus eft.

Durand.4fd.2.q.3.
Medina q. 38. ar. 2.

SUPER Q. XXXVIII.
ART. II.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

ARTICULUS

80

In corpore una conclufio. Conveniens fuit Joannem baptizare. Proba tur quadrupliciter. Litera ordinata eft, & clara.

mus novæ legis no dicitur Petri, vel Pau- PROB. Quia nihil in
li, fed Chrifti: fed ille baptifinus denomi- baptifmo Joannis effi-
natur à Joanne fm illud Mat. 21. Baptif. ciebatur, quod homo
mus Joanis, ude erat, è celo, an ex hoinibus? facere non poffet.
I.
1. MAJOR. Ni-
ergo baptifinus Joannis non fuit à Deo. hil facramentale, quod

SE
Utrum baptifmus Joannis fuerit à Deo.
D SECUNDUM fic proceditur.
Videtur, quòd baptifmus Jo-
annis non fuerit à Deo. Nihil
facramentale, quod eft à Deo, de-
¶ PROB. Quia Deus nominatur ab homine puro, ficut baptif-
per fpecialem fuam re-

CONCL

ONCL.1. Ritus ba

ptizādi, quo Joanes

baptizabat, fuit à Deo.

enim

velationem mifit Joannem ad baptizandum.

eft à Deo, denominatur

ab homine puro. . Quandò illud facraentale habet effectu, qui à solo Deo

* In corp.

Comment.

caufatur.§.Ut eft in baptifmo nove legis. Tunc nihil, &c. ut patet ex fecida. conclufione.Nã denominatio ifta,fcilicet, baptifmus Joannis, fit ab.effectu, ideft,attenditur penes effectum illius baptifini, non penes ritum bapti zandi. Non enim dicitur baptifmus Joannis, quafi ipfe fe ex fe miferit ad baptizandum, feu, quod idem eft, quòd ipfe de proprio capite abfque fpeciali inftinctu Dei baptizaret ; fed, quia, ut dixit fecundæ conclufionis probatio, quod in ba

ptifmo Joannis effici

ΤΟ

.

2. Præt. Omnis doctrina de novo à tur, fit ab homine pu- Deo procedens aliquibus fignis confir11. DE MAJORI. matur: unde & dominus Exo. 4. dedit Aliquibus fignis R. Moyfi poteftatem figna faciendi. Et Vel auctoritate facræ Heb. 2. dicitur; Cùm fides noftra princifcripturæ mentionem laudabilem fpecialiter pium accepiffet enarrari à Deo per eos, qui faciente de tali doctri- audierunt, in nos confirmata est,contest.inna, vel doctore. §. te Deo fignis, & prodigiis: fed de JoanTunc nihil, &cet. Ju- ne Baptifta dicitur Joan. 10. Joannes fi dais enim quærentibus à Joanne, quare bapti- gnum fecit nullum. ergo videtur, quòd zaret, confirmavit suu baptifmus, quo baptizavit, non effet

officium auctoritate à Deo.
fcripturæ dicens. Ego
vox clamantis in de-

3. Præt. Sacramenta, quæ funt diferto, &c. ut in Joan.1. vinitùs inftituta, aliquibus fcripturæ NOT. Quælibet præceptis continentur: fed baptifmus iftarum duarum condi- Joannis non præcipitur aliquo præcepto tionum pro confirmatione nova doctrinæ, facræ fcripturæ. ergo videtur, quòd an ex Deo, eft diligen- non fuerit à Deo. tiffimè attendenda ab

clefiæ filiis. Nam &

,

SED CONTRA eft quod diciEcclefia, fingulifq;Ec- tur Joan. 1. Qui me mifit baptizare in multos prophetas fal- aqua, ille mihi dixit: fuper quem videris fos venire ad nos in ve- Spiritum, &c.

novimus, & B. Joan

exierunt in mundum,

ftimentis ovium, do- RESPONDEO dicendum quòd
cente Chrifto, Matth.7. in baptifmo Joannis duo poffunt con-
nes apoftolus in epift. fiderari, fcilicet, ipfe ritus "baptizandi
1. cap. 4. clamat: & effectus baptifini. Ritus quidem ba-
Multi pfendoprophete ptizandi non fuit ex hominibus
, fed à
ideft, ut inquit epift.2. Deo, qui familiari Spirituffancti revela-
Multi feductores exie- tione Joannem ad baptizandum mifit.
runt in mundum: & Effectus autem illius baptifmi fuit ab bo-
B. Judas Thaddeus co-
apoftolus c. 1. fubin- mine, quia nihil in illo baptifino ef-
troierunt quidam homi- ficiebatur, quod homo facere non pof-
nes impii, qui olim pre- fet. Unde no fuit à folo Deo,nifi inquá-
fcripti funt in hoc ju tum Deus in homine operatur.
Jefu Chrifti gratiam AD PRIMUM ergo dicendum
transferentes in luxu- quòd per baptifmum novæ legis homi-
riam, fed & in novif- nes interiùs per Spiritumfanctum bapti-
fimis diebus, ut dici-
tur 2. Timoth.3. insta-

dicium, domini noftri

10 pus mundabatur aqua . Unde dici-
tur Matth. 3. Ego baptizo vos in aqua,
ille vos baptizabit in Spiritufancto. Et fancta vita docentis ad-
ideò baptifmus Joannis denominatur ab datur, multam illi au-
&toritatem apportabit ;
ipfo: quia fcilicet nihil in co agebatur, non tamen primam
quod ipfe non ageret, baptifinus au- Quod totum infinua
tem novæ legis non denominatur à mi- turperly etiam, & ly
niftro, qui principalem baptifmi effe- minus eft, quàm abfo-
: quod
&tum non agit, fcilicet, interiorem e- lutè confirmare, quod
zo mundationem.
in contextu fcripturæ
auctoritati attributum

bunt tempora periculofa erunt enim homines, &c. habentes qui-
dem fpeciem pietatis, virtutem autem ejus abnegantes Et hos
inquit,devita. Ut ergo tales fpiritus erroris vitare poffimus, hanc nobis
regula in majori propofitione inclufam dedit Sanctus doctor dicens:Omnis
doctrina de novo à Deo procedens aliquibus fignis, fcilicet, veris, ad dif-
ferentiam fignorum Antichrifti, 2. Theffal. 2. vel auctoritate fcripturæ
fpeciali, fcilicet, intellecta fecundum fenfum Ecclefiæ catholicæ (cujus
eft judicare de vero fenfu, & interpretatione fcripturarum fanctarum :
Concil.Trident.feff.4.confirmatur.Nifi enim his conditionibus legatione
fuam effe à Deo priùs probare auditoribus fuis effent adftricti hi, qui no-
vam afferunt doctrinam aut talibus nova inferentibus audientes fidem 60
adhibere, nulla vifa ipforum legationis proteftatione, tenerentur: vel
faltem benè facerent, vel potiùs non malè facerent, fidem fic eis adhiben-
do: tunc actum effet de nobis: quoniam fublata mox ipfo facto effet omnis
via ad certam veritatem inveniendam. Nam mentientibus his Novatori-
bus abfque legatione miffis quid enim non mentiantur effrontes, Pfeu-
doprophetæ virtute pietatis abnegates?) & prophetätibus de corde fuo: cũ
tamen fequantur fpiritum fuum, & nihil videant, Ezech.cap.13. quin
etiam cum juramento confirmantibus fermonem hunc, fcilicet ait do-
minus: cùm tamen vifionem caffam, ac vana multa loquantur, & do-
minus non miferit eos, ibid. cap. eod. fomniantibus quo que illis menda-
cium, miraculaque falfa narrantibus ad feducendum populum, Hier. 23. 70
& ut abducant difcipulos poft fe, Actu. 20. his, inquam, ita compofi-
tis, nifi præmiffa regula Sancti Doctoris diligentiffimè præmunientes fei-
pfos utantur populi, ac unufquifq; quid: nifi caligo involvens, & um-
bra mortis, ac denfiffimæ tenebræ relinquuntur? Tunc, remota illa
præfentis textus regula, erunt homines,ficut parvuli fluctuantes, & cir-
cumferuntur omni vento doctrine in nequitia,& aftutia hominum Ephef.
4. mente corruptorum,circa fidem reproborum,2,Timoth.3. averfantium

Ad fecundum dicendum, quòd
fola doctrina, & operatio Joannis ordi-
nabatur ad Chriftum, qui multitudine
fignorum & fuam, & Joannis doctri-
nam confirmavit. Si autem Joannes fi-
gna feciffet, homines ex æquo Joanni,
& Chrifto attendiffent, & ideò, ut ho-
mines principaliter Chrifto intenderent,
non eft datum Joanni, ut faceret fi-
gnum, Judæis tamen quærentibus, qua-
re baptizaret, confirmavit fuum of-
ficium auctoritate fcripturæ, dicens:
Ego vox clamantis in deferto, &c. ut
dicitur Jo. 1. Ipfa etiam aufteritas vi-
tæ ejus officium commendabat, quia, ut
Chryf. dicit fuper Matth. Mirabile erat
in humano corpore tatam patientia videre.
Ad tertium dicendum, quòd ba-
ptifmus Joannis non fuit ordinatus à
Deo, nifi ut modico tempore duraret,
propter caufas prædictas. Et ideò non
fuit commendatus aliquo præcepto
communiter edito in facra fcriptu-
ra, fed familiari quadam revelatione
Spirituffancti, ut dictum eft.
*

*

AR

commendabat

eft. Licet enim, abfolutè loquendo, fancta vita præponderet miraculis, atque fcriptura oftenfioni, Ver, aur. 1. tamen miracula vera in proteftationem lega tionis ad talem doctrinam feminandam faeta, fimiliter fcriptura fecundum verum fenfum pro tali legatione adducta, anteponuntur bona vitę in cafu hujusmodi: & hoc præfertim propter hypocrifim, quia, fcilicet bona vita poteft fingi ab hypocritis, qui maximè Hm. 10. funt tales Novatores,de in Matt quibus in not. præced. à me, 10.1. Porrò ad captum diffufiorem hujus textus de comparatione bone vitæ ad fanam doctri- *in er 7. nam multùm juvabitur hujus q. perfpicax lector, & folers ex vifione Compend. Alber. Mag. lib.

&c. Deuter. 13. concl.

III. MAJOR. Sacramenta, que funt divinitùs inftituta, aliquibus facre fcripture preceptis continentur. R. Nifi à Doita fint ordinata, ut modico tempore durent. §. In tali enim cafu fufficit: quòd fpeciali revelatione divina, abfque communi omnibus propofita lege, inftituantur. Tunc nihil, &c. Nā baptifmus Joannis non fuit, &c. ut in text.

APPENDIX.

Exelligas, meritele alcripturis, quod fous
X artic. habes primò : quomodò per rationem oftendas, & rectè in- Ullitas
telligas, merito effe infinuatum à fcripturis, quòd baptifmus Joan- pro Eccl.
nis fuit à Deo, & quòd fuit ab homine. Quòd quidem fuerit à Deo: ut S, Dei
Joan. 1. Qui me mifit,&c. fecundum quòd in argum, contr. & nequis for-
fan fpiritu pharifaico ductus ipfi Joauni replicaret: Tu testimonium per-
hibes de teipfo, testimonium tuum non est verum: Euangelifta,tamquam
huic fupercilio fe opponens ex femetipfo de hac re fic ibi teftificatur: Fuit
bomo miffus à Deo, cui nomen erat Joannes: Hic venit in teftimonium, ut
testimonium perhiberet de lumine. Hoc eft. Fuit homo miflus à Deo
ad teftificandum de lumine. Patet autem, quòd Joannes Baptifta non
tantùm verbo, fed etiam baptifmo fuo teftificatus eft de lumine, ideft, de
Christo ad baptizandum in Spiritufancto, & igni, Matth. 3. ex confequenti
per illam auctoritatem conftat, quòd Joannes miffus eft à Deo ad bapti-
zandum. Sed & ex contextu ejufdem Euangelifta patet hoc ipfum, dum
tractaturus ibidem poft pauca de baptifino Joannis præmonuit univerfali-
ter de Joanne, quod eft miffus à Deo,ac fi aperte ex ferie verboru dixerit.
Cum videris Joanne baptizare,fcito,quòd baptifmus fuus eft à Deo. Quòd
aut idem baptifmus fuerit ab homine, infinuatur per hoc, quòd Joannes
ad malignantes pharifæos de hoc, quòd baptizaret, refpondit Joannis
primo: Ego baptizo in aqua, ac fi dicat apertiùs. Ne contra me de hoc
indignemini: quia baptizando folum facio, & facere intendo effectum
ego, quem quilibet veftrum, utpote homo purus, facere poflet. Secun-
do vides quomodò,&c.

proprium effectum fuit ab homine. Probatur quoad primam partem: quia ex instinctu Spiritufsancti baptizabat,dicente ipfo Joann.1.Qui me mifitba membri Diftinétio eft.baptifmus Joannis, vel quoad ejus ritum, vel quoad 80 prizare in aqua. Quoad fecundam partem: quia nihil efficiebat: quod hocjus effectu.Conclufio eft,Baptifmus Joannis quoad ritum erat à Deo,quoad mo efficere non potuiffet, hoc eft, quia non conferebat aliquod fpirituale. ARTICULUS TER T TIUS. Utrum in baptifmo Joannis gratia daretur. DTERTIUM fic proceditur. Videtur, quòd in baptifmo Joannis gratia daretur. Di4.d..... CONCL. Baptifmus citur enim Marc. 1. Fuit Joannes in non conferebat,fed folùm ad gratiam præparabat: & hoc tripliciter.

20

multò magis,&c. B. Negatur illatio. §. Proce- ¶ SED CONTRA eft, quòd Mat. 30 dit namque ex falfo in dicitur.Ego quidem baptizo vos in aqua præmiffis præfuppofito: quòd,fcilicet propinqui in pœnitentiam. Quod expones Gregor.* Hom. 7. tas fecundum tempus ad in quadam Homil. dicit. Joannes non in in uang Chriftum fit ratio, qua- fpiritu, fed in aqua baptizat, quia peccata folvere no valebat: fed gratia eft à fpiritufancto, & per cam peccata tolluntur. ergo baptifmus Joannis gratiam non conferebat.

Commentaria Cardinalis Cajetani .

In refponfione ad primum differentia inter expofitionem primam ex Annot. Beda, & tertiam ex Hier. eft, quia in prima ad duo baptifmata referuntur illa duo verba, baptizare, & prædicare: primum ad baptifmum Joannis, fecundum ad baptifmum Chrifti. In tertia verò ad idem baptifma, f. Joannis, referuntur abo, & verificatur, quòd difpofitivè in remiffionem peccatorum baptizabat, & prædicabat ad perfectionem gratiæ per Chriftum. Et,fi quærat novitius. in quo ergo differt tertia à fecunda expofitione? refpondeatur, quòd tertia ordinem Joannis ad Chriftum refpicit; & ideò illud idem, quod Chriftus perfecturus erat, Joannes inchoativè facere dicitur. Secunda autem ordinem baptifmi dati à Joanne ad poenitentiam refpicit: & ideò dicitur, quòd & baptizabat, & prædicabat baptifmü fuŭ pœnitentiæ, hoc eft, inducente ad poenitentia, per quã fit remiffio peccatorü.

ARTICULUS Utrum alii præter Christum baptifmo D QUARTUM fic proceditur. Videtur, baptifmo Joannis folus Chriftus debuerit baptizari: quia, ficut dictum est,* ad hoc JoanCONCL. Oportuit, alios præter Chri? nes baptizavit, ut Chriftus baptizaretur, 80 * craft 11: in Jo inter ftum baptifmo Joannis ficut Aug.*dicit fuper Joannem : fed quod princip. & baptizari. med, io..