Vilitas pro

III. MAJOR. Illud, quod non convenit natura humane, nec Angelo, videtur effe proprium Deo. R. Negatur. §. Nam ex infufficienti divifione major hæc compofita eft. Debuiffet enim dicere, illud, quod non conv. nat. hu, nec Angelo, nec Chrifto, fecundum quòd homo, videtur effe pro prium Deo. Et ita poftmodùm fequitur, quòd, cùm fit proprium Deo, non convenit Chrifto,

Unde patet refponfio ad fecundum. Ad tertium dicendum, quòd Chrifecundum quòd homo. ftus ex hoc, quòd fuit Deus, & homo, in

Nam in rerum natura

non reperitur folùm Deus, Angelus, & homo : fed etiam Deus, & homo. Unde aliquid poterit non convenire homini, neque angelo, & tamen non erit proprium Deo, ut Deo: quia conveniet Deo, & homini. Sicut accidit in propofito. Chriftus enim ex hoc, quod fuit Deus, & homo in fua, c. ut in tex. Nec obftat, quòd debuerit per omnia fratribus affimilari, ut dicitur Hebr. 2. Si benè intelligatur ibi Apoftolus, ut patet q. 63. art. 4. appen. Inde ergo in hoc te regulabis.

APPENDIX.

Becl.S.Dei. EX articulo habes primò: quomodò per rationem oftendas, meritò effe infinuatum à fcripturis, quòd Chriftus fuit ab initio conceptionis perfectiffimus comprehenfor. Ut per hoc, quod dicitur in pfal. 64. Beatus, quem, &c. fecundum quòd cum glo. & difcurfu ponitur in argu, con. Item per hoc, quod dicitur Colof. 2. In quo funt omnes thefauri fapientia, & fcientia Dei abfconditi. Et nota, quòd ibi contextus dicitly mysterii Dei patris, & Chrifti Jefu, per quod fignificatur incarnationis Chrifti myfterium ex obedientia myfteriofiffima, ideft, altiffima, Dei patris factum. Apoftolus ergo fecundum planum fenfum literæ denotat ibi, quòd in Commentaria

Comment. Itulus clarus eft.

Annot.

18,

3.d.3. ar..

20

Chrifto homine funt omnes thefauri fapientiæ, & fcientiæ Dei. Si omnes. ergo & vifio clara divinæ effentiæ, atque fruitio. Quoniam fcientiam grandem, atque fapientiam importat, cùm talis vifio dicat excelfam Dei cognitionem fapidiffimam. Nam fapientia est fecundum nomen ejus, Eccle. 7.Ideft, fapientia eft

fua humanitate habuit aliquid præ cæte- fcientia cum fapore, idris creaturis, ut fcilicet ftatim à princi- eft, fapientia fecundu etymologiam fuam eft pio effet beatus. fapida fcientia. Porrò vifione aperta Dei quid

fieraufos fcientiæ, & fapientiæ in unum colligit, continet, feu complecti fcientificum magis, atque fapidius? Quandoquidem una hæc omnes tur. Ponere ergo in Chrifto homine omnes thefauros fapientiæ, & fcientiæ eft idem, quod dicere, ipfum, fecundum quòd homo erat, fuiffe comprehenforem. Quia verò hoc dicens Apoftol, meminit de myfterio incar nationis Chrifti, ut fuprà, ideò per id connotavit, quòd in tali myfterio incœperunt effe in co ifti omnes thefauri fapientiæ, & fcientiæ Dei, ideft, ifta pleniffima comprehenfio. Et, quia, non quomodocumque, fed tam quam effectus ipfius myfterii incepit, ut dictum eft art. 2. 3. Elucid, & pofita caufa fufficienti ponitur effectus: ideò voluit, confideratis confiderandis, per eadem verba defignare Apoft. quòd ab inftanti primo conceptionis ipforum thefaurorum Chriftus fuit poffeffor. Cave tamen, ne unquam dixeris ex hoc, quòd anima Chrifti adeò Verbum comprehendit, ficut Verbum ipfum comprehendit feipfum. Hærefis enim hæc eft, quòd tàm clarè Chriftus, fecundum quòd homo, videat Deum, quantum Chriftum,fecundum quòd Deus.Ut patet ex fui damnatione fuprà art.num. 68.90.104.145. Additio ar, nu. 398. cũ Eluc. ubique.Secundò vides: &c.

In corpore una eft conclufio. Chriftus in primo inftanti fue conceptionis fuit actu comprehenfor, videndo Deu per effentia clariùs ceteris 30 creaturis.Probatur,& primò,quòd habuerit gratiam majore omnibus comprehenforibus: fecundò, quòd actu viderit plus cæteris. Primum probatur, Chriftus accepit tunc gratiam, & non ad menfuram. ergo accepit gratiam, & quantam habent comprehenfores, & majorem omnibus. Antecedens patet ex euangelio. Confequentia probatur, quia gratia viatoris minoré habet menfuram refpectu gratiæ comprehenforis: probatur, quia deficit ab illa, ex hoc enim fequitur, quòd habeat gratiam, quantam comprehenfores, & rursùs fequitur, quod major eft omnibus, quia aliter fuiflet menfurata ad aliam majorem, vel æqualem. Secunda verò pars probatur, quia gratia non fuit fine actu, probatur, quia inconveniens effe jam dictum eft in Chrifto ponere gratiam habitualem fine actu.

nor gratia comprehenforis, fecundum fuam quantitatem, an folùm ratione modi, quia, fcilicet, comprehenfor videt, & viator non. Exprefsè fiquidem hoc in loco ex hoc, quòd viatoris gratia deficit à gratia comprehenforis, infertur, quòd minorem habet menfuram. Et, ne dubites, quòd de quantitate loquitur, fubditur tanta, & quanta, & ut accipias hæc de ipfa effentia gratiæ, & non de modo actus, fubdit, &, quia gratia illa non fuit fine actu, ubi monstrat fe de ipfa eflentia habitualis gratiæ loquutum ex hoc ipfo, quòd pofteà ad illius actum defcendit, &, fi fic eft, confequens eft, ut minimus comprehenfor habuerit actualiter majorem gratiam, quam Joannes Baptifta, & fanctus Petrus, & quicumque alius viator, dum in hac fuerunt vita. Et proptereà gratia hic eft, ficut femen, ita, quòd, quantò major eft hic gratia, tantò in patria erit major gloria proportionaliter. Numquam tamen gratia tanta eft in via, quanta elt gratia confummata, quæ eft gloria, ficut nec femen eft, quanta eft ar bor fua, quantumcumque minima, feu animal fuum, quantumcumque

parvum.

Onfequenter poft Chrifti conceptionem agen-
dum eft de ejus nativitate. Et primò, quan-
tum ad ipfam nativitatem. Secundò, quantum
ad nativitatis manifeftationem.
CIRCA primum quæruntur octo.

¶ Primò. Utrum nativitas fit naturæ, vel perfonæ .

¶ Secundò. Utrum Chrifto fit attribuenda alia nativitas præter æternam .

Arg. 3.f.dist.8.9.1.4.4. Durand.z.fent.d.8.q.1. Medina q.35.ar.1. SUPER QU. XXXV. ART. I.

CONCL. Nativitas,

tamquam fubjecto nafcenti, propriè attribuitur perfonæ, vel hy

NTA.

¶ Tertiò. Utrum fecundum nativitatem temporalem B. Virgo fit mater ejus.

¶ Quartò. Utrum debeat dici mater Dei. Quintò. Utrum Chriftus fecundum duas filiationes fit filius Dei patris, & Virginis matris.

Sextò. De modo nativitatis.

¶ Septimò. De loco.

Utrum nativitas fit D PRIMUM fic proceditur. Videtur, quòd nativi

tas naturæ conveniat ma

gis, quàm perfona: dicit enim Aug. * in libro de fi*c..in me poftafi: fed, ficut termi- de ad Petrum. Natura æterna, atque dino, nativitas attribuitur vina non poßet concipi, & nafci ex huma

die,to.3.

naturæ.

dum fubfiftentis.Secun

70

¶ PROB. 1. quia fola na natura, nifi fecundum veritatem humaperfona eft id fubjectů, na natura.fi igitur divine naturę cóvenit quod nafcitur, cùm ipfa concipi,& nafci ratione humanę naturæ, fola fignificetur per mo- multo magis convenit humanæ naturæ. da aute pars, f.fed ficut, 2. Prætereà. Secundum Philofophum &c. probatur. Quia ter- 5. Meta. *nomen naturæ à nafcendo sú*1.5. Meta- minus cujuslibet gene#e, 5.10.1. rationis eft forma, cum ptum cft: fed denominationes fiunt fead formam terminetur cundum fimilitudinis convenientiam.ernature intentio,z. Phyf. go videtur, quòd nativitas magis perti& natura fignificatur neat ad naturam, quàm ad perfonam. per modum formę. ¶3. Prætereà. Illud propriè nafcitur, fona dicitur propriè effe quod per nativitatem incipit effe: fed id, quod nafcitur: quo- nativitatem Chrifti non incoepit effe per- 80 niam nafci eft quodda fona Chrifti, fed ejus humana natura. fieri, & nihil fit, nifi,ut

generare humanitaté, fed homine. Dixi ly natura generans: 1 : nõ quia uno modo, ficut fubjecto, alio modo, ficut ipfa generet, fed quia termino: ficut fubjecto quidem,attribui- virtute ipfius fit genera tur ei, quod nafcitur; hoc aut propriè eft tio. Sicut.n. folius fuphypoftafis, non natura. Cùm n. nafci fit pofiti propriè eft effe,ita & ipfius folius eft agere, quodda generari, ficut generatur aliquid unde fit,ut fuppofitŭ tāad hoc,q fit, ita nafcitur aliquid ad hoc, tùm & generet, & geneq fit, effe aut propriè eft rei fubfiftentis, retur.

mana, 1.9.3.art. 3. SicEt ideò nativitas, tamquam fubje&to ut natura divina eft nafcenti, propriè attribuitur perfonæ, vel realiter idem, quod per hypoftafi, non natura : fed ficut termino at- 1.Unde no poteft fic hutribuitur nativitas natura: terminus .n. mana natura poni pro generationis,&cujuslibet nati.eft forma, perfona humana: ficut natura aut per modú formæ fignificatur fona divina, ut hic fit à Unde nativitas dicitur effe via in natura, D. Aug. per argumentu ut patet per Phil. 2.Phy. terminatur.n.na- adducto. Hinc fit, quòd .., . turę intétio ad formã,seu natura fpeciei. non liceat inferre, natu- .14 1.3 AD PRIMUM ergo dicendú, pro- quo divina natura in sépter idétitate, quæ in divinis eft inter na- fu premiffo dicitur natura,& hypoftasí, quandoque natura po- fci. Jure igitur negabapro perfona, vel hypoftafi, & fe- tur illatio talis. cundú hoc dicit Aug.* natura divina efle nationes fiunt fecundü "Locochis concepta, & natá, quia f. perfona filii eft fimilitudinis covenien- 10 in w concepta, & nata fm humanam natura. tiam. &. Hoc etiam fimul obfervato, quòd, fi funt denominationes mutationum, non fiunt à fubjecto, fed à termino. §. Nul lus enim motus, feu, &c. ut in tex. Tunc nihil, &c. Nam ex eo, quòd nomé nature dicitur à nafcendo,non habetur, quòd nativitas pertineat ad natura, nifi tãquã ad terminŭ nativitatis: id,quod coclufio art. nuqua negavit,ut că legenti patet, licèt negaverit, quòd pertineat ad natură, ut ad subjectum .

nitur

II.MINOR. Denomi

III.MA

ad intelii

suli.

10

priæ. Si enim veritas fola in propofitionibus ibi attenderetur, diceretur, natura humana paffa eft, crucifixa, mortua, fepulta. Quia verò cum veritate in illis etiam proprietas attenditur, dicitur: Qui, fcilicet, Deus humanatus, paffus eft, crucifixus, mortuus, Jepultus. Ex his ergo oftenditur, quòd nativitas convenit propriè non naturæ, fed perfonæ. A fcriptuper hoc, quod dicitur Matth.2. Cum natus effet Jefus. Non enim di

¶ Ad tertium dicendum, quòd natura, propriè loquendo, non incipit effe, fed magis perfona incipit effe inaliqua natura, quia, ficut dictum eft, natura fignificatur, ut quo aliquid eft, perfona autem fignificatur: ut quæ habet

effe fubfiftens.

ris verò idem infinuatur

cit,cùm nata effet natura Jefus, fed Jefus, quod eft nomen perfonæ. Item ibidem. Ubi eft, qui natus eft Rex Judæorum ? Nam ly qui dicit perfonam. Item Luc. 2. Natus eft vobis Salvator. Item Joan. 9. In peccatis natus eft totus. Et capit. 16. Natus eft homo in mundum. Et cap. 18. In hoc natus fum. Numquid umquam dicit, natura mea nata eft ? Aut nata eft humanitas aliqua in mundum? Aut tua natura in peccatis nata eft tota? Aut natura Salvatoris nata eft? Cùm igitur ly Ego, ly homo, ly tu, ly Salvator importent perfonam, ex his abundè habetur intentum, quod quærebatur. Secundò vides: quomodò, &c.

N. PRo hac quæftione in titul. primi artic. notandi funt termini omnes, & primùm, quòd nativitas fumitur propriè, & formaliter, ut continet. genti si nativitatem in utero, & nativitatem ex utero ita, quòd non tractabitur folùm de nativitate ex utero, fed etiam de nativitate in utero, ut teftantur quinque primi articuli hujus quæftionis. Eft autem differentia inter conceptionem, & nativitatem in utero formalis, quia conceptio attenditur penes captionem rei ad concipientem: ex hoc enim dicitur mulier concipere, quòd fimul apud fe capit, quod generandum eft. Nativitas autem attenditur penes egreffum à parente; ex hoc enim res nafci dicitur, quòd ad naturam pergit, eft enim via in naturam. Unde nativitas tunc perfectè confummata eft, quandò ex utero proles exit, quia tunc primò adipifcitur propriam naturam, ut res omninò feparata à matre. Quamdiù enim eft in utero proles, eft aliquid matris, & proptereà tunc fimpliciter, & abfolutè dicimus, quòd homo natus eft. Tractavit ergo Auctor priùs de Chrifti conceptione, & nunc de nativitate, tùm, quia priùs çonfideranda fuit ratio conceptionis, & pofteà nativitatis in uno, & eodem opere, quo conceptus, & natus eft in utero: tùm, quia nativitas fimpliciter, & ablolutè nuncupata, quæ fcilicet eft ex utero, unde tractatus ifte denominatur, pofterior eft omninò conceptione, & fas fuit, ut in principio tractatus de nativitate inchoaretur, ratione nativitatis etiam in utero.

Met and 2.

¶ Notandum eft deinde, quòd comparatio diftinctionem comparatorum exigit, & proptereà natura, & perfona, inter quas fit hic comparatio in ordine ad nativitatem, fumuntur in hoc articulo, ut abinvicem diftinguuntur, hoc eft, natura fecundum rationem naturæ, ut fcilicet actum naturæ, feu forme exercet, qui exprimitur per ly ut quo, & fimiliter perfona fecundum rationem hypoftafis, ut fcilicet aftum perfonæ exercet, qui fignificatur per ly ut quod, diftinguuntur fiquidem natura, & perfona, ut quo, & quod: eft enim natura, qua hypotalis eft id, quod eft. Bland. Notandum demum eft, quod in hoc primo articulo non eft quæftio de perfona Chrifti, & natura Chrifti, fed in communi de natura, & perfo na, ut titulus ipfe fonat. In fequenti fiquidem artic, an Chrifto conveniat temporalis nativitas, quæretur, & ideò ad univerfaliffimam diftinationem inter naturam, & perfonam, qualis eft dieta differentia, recurrendum eft, ut etiam ex Autore in corpore art, percipere potes, dùm ex distin&tione fecundum modum fignificandi inter naturam, & perfonam diffe rentiam inter naturam, & perfonam aperuit.

Comment

non eft adhuc perfona, quæ nafcitur, &, quamprimùm perfona eft, nativitas definit; tùm, quia in litera infinuatur conclufio iftius fenfus, dùm concludendo dicitur, quòd nativitas, tamquam fubjecto nafcenti, propriè attribuitur perfona: non enim fruftrà addidit ly nafcenti, fed ut monftraret, quòd non loquitur de fubjecto inhæfionis: vel poteft intelligi de fetjecto denominationis, ut fcilicet illi attribuatur nativitas, ut fubje&o, quod denominatur propriè à nativitate nafcens, & natum : & fic fumitur in propofito: tùm, quia medius terminus probans, & declarans conclufionem primam eft, quòd id, quod nafcitur, eft, ut fubjectum, & fimiliter conclufio, ut dictum eft, dicit, ut fubjecto nafcenti, tùm, quia fic omnia, quæ in litera dicuntur, abfque fcrupulo vera inveniur tur, & confona: tùm, quia Auctor tàm in diftinctione, quàm in probatione, quàm etiam in conclufione numquam loquitur de fubjecto, & termino nativitatis, fed loquitur de ficut fubjecto, & de ficut termino nativitatis, ut patet in litera: præponendo fiquidem fuper ly ficut, aut ly tanquam, manifeftavit, quòd non de fubjecto, aut termino propriè loquebatur, fed de his, quæ fe hibent, ut fubjectum, & ut terminus. Et hic eft procul dubio verus, & formalis fenfus iftius litera: perfona fiquidem eft fubjectam proprium denominationis refpectu nativitatis nam, propriè loquendo, Socrates eft, qui nafcitur, & pofteà natus eft.

¶ In corp. ar. ponitur primò una diftinctio bimembris, deindè refpondetur quæfito duabus conclufionibus, fingulis juxta fingula diftinctionis membra. Diftinctio eft. nativitas poteft alicui dupliciter attribui, vel ficut fubjecto, vel ficut termino. Prima conclufio eft. Nativitas attribuitur 60 non nature, fed persone, ut subjectɔ nafcenti. Secunda. Nativitas naturæ attribuitur, ut termino.

3.4.8.ar.4.

98.1. Et de

unio. ar. I.

15.

*In corp.a.

Conclufio ergo prima quoad utramque fui partem fic probatur. Comm.ent. Quod nafcitur, eft tamquam fubjectum nativitatis. ergo quod eft, ergo fubfiftens.ergo perfona: & non natuta. Antecedens pro evidenti relinquitur, & verè evidens eft, cognitis terminis. Prima confequentia probatur," quia, quod nafcitur, nafcitur ad hoc, quòd fit: quod probatur, quia nafci eft quoddam generari, quod generatur autem, generatur ad hoc, quòd fit. Secunda verò confequentia probatur: quia effe eft propriè fubfiftentis: quod probatur, quia forma non fubfiftens non dicitur effe, ut quæ eft, fed ut qua aliquid eft. Tertia autem confequentia probatur, quia perfona fignificatur per modum fubfiftentis, natura autem per modum forme. Perfpice in hac deductione, quæ diximus, quòd de fubjecto denominationis intendit, quia ex modis fignificandi probat conclufionem, modus enim fignificandi variat non folùm proprietatem, fed veritatem enuntiationis: di &tum eft enim in 1. libro propter eum, iftam effe falfam, deitas generat deitatem, & iftam veram, Deus generat Deum, & conformiter nunc dicitur, quòd natura non nafcitur, nec eft nata, fed perfona eft, quæ nafcitur, & eft nata, hoc enim eft perfonam, & non naturam effe fubjectum denominationis refpectu nativitatis, hoc eft, effe cui, ut fubjecto, attribuitur nativitas, & fimile quid eft videre in probatione fecundæ conclufionis, dùm ipfa etiam ex modo fignificandi probatur.

Advertendum eft hoc in loco cautiffimè, quòd diftinctio ifta non eft intelligenda, ut fonat, nam dupliciter poteft intelligi, vel de fubjecto inhæfionis, ut fcilicet illi dicatur attribui nativitas, ut fubjecto,in quo fubjectivè eft nativitas, ficut motus, vel mutatio eft in fubjecto, cui inhæret, feu ineft motus, feu mutatio, quemadmodùm, fi manus calefiat, calefatio eft fubjectivè in manu, & fi ex aqua fit aer, generatio aeris eft fubjetivè in materia prima, que tranfmitatur in aerem. Et fic non fumitur in propofito: tùm, quia nativitas hac in litera dicitur effe in perfona, ut in fubjecto. conftat autem, perfonam non effe fubjectum inhæfionis 70 refpectu nativitatis, quia nativitas eft fubjectivè in materia prima, cùm fit fpecies generationis fubftantialis, & quia nativitas, quamdiù durat,

¶ Secunda conclufio probatur primò, terminus nativitatis eft forma.ergo natura: antecedens patet, quia terminus cujuslibet generationis eft forma. Confequentia probatur, quia natura fignificatur per modum formæ. Confirmatur fecundò, quia nativitas dicitur via in naturam ex fecundo Phyficorum, & exponitur, quia intentio naturæ ad formam, feu naturam terminatur.

Adverte hic, quòd natura non folùm fe habet, ut terminus in deno- Annot. minando ipfam nativitatem, à terminis enim denominantur generationes, fed & fecundum rem natura habet termini rationem, quoniam ad naturam terminatur fecundum rem generatio: & proptereà Auctor ex parte rei etiam rationem attulit ex intentione naturæ utente generatione, ut via in naturam, ad quam tendit.

ART. II.

ralis, altera æterna, ?.

2.arti. 1. 10. Et nativi- 2. Prætereà. Illud, quod eft in fe pertas diverfificatur fecun- fectum, nativitate non indiget: fed perfodum diverfitatem ter

minorum, cùm nativitas fit mutatio, artic. 1. mutatioque diverfificetur ficex s. Phyficer.

SECUND u s. aliqua nativitas temporalis.

I. DE MINORI. Sed Chriftus. B. Secundum Deitatem confideratus. §. Tunc nihil,&c.

na filii Dei ab æterno fuit perfecta. non Stant enim fimul hæc ergo indiget temporali nativitate, &i- duo, ut habetur ex texta videtur, quòd non fit temporaliter tu, quòd Chriftus fe natus.

3. Prætereà. Nativitas propriè perfonæ convenit: fed in Chrifto eft una tantùm perfona. ergo in Christo eft tan

tùm una nativitas.

cundum deitatem fuerit ab æterno, & fecundú

humanitatem fit temporalis, Adeò, quòd nec deitatem Chrifti, idest,

nec naturam, nec perfonam ejus divinam, dicimus in myfterio in

lib.3.ca.3.

467.

m

non fufficiat ad ratione maternitatis,& filiationis (ut fentit minor, & probat) tamen generatio miraculofa partim, naturalis partimque

fufficit ad ratione ma

ternitatis, ac filiationis, ex parte fcilicet, qua naturalis é, beata virgo ta virginis. igitur eft vera mater Chrifti non ex parte,

3. Præt. Ad matrem pertinere vide

qua generatio illa fuit tur decifio feminis: fed, ficut Damafc. * miraculofa, fed ex par- dicit in 3. lib. corpus Chrifti non feminate, qua generatio erat naturalis. Unde & ipfa liter,fed conditivè à Spiritufancto formadicitur mater naturalis, tum eft. ergo videtur, quòd beata Virgo vide 9.33.art.3. non debeat dici mater Chrifti.

Pertinere. B. Non ne

III. DE MAJORI. ¶SED CONTRA eft, quod dicitur cefsariò. S. Refolution. Matth. 1. Chrifti generatio fic erat, cùm feminis famine, &c. ut effet defponfata mater Jefu Maria Jofeph, in tex. Pro cujus decla- &c. ratione recurre ad q.31. art. 5.ad tertium. Tunc ¶ RESPONDEO dicendum, quòd nihil, &c. ut pater. beata virgo eft vera, & naturalis mater *9.52.4.4. APPENDIX. Chrifti, ficut enim fuprà dictum eft, corUtilit, pro Ecc.S.Del. EX articulo habes Ecc. S. Del. primò: quomodo pus Chrifti non eft de cœlo allatum, ficut

per rationem catholi- Valentinus hæreticus pofuit, fed de Vircam phatafię hereticali gine matre fumptum, & ex puriffimis oppofitam interimas ex saguinibus ejus formatum. Et hoc folùm phantafia ipfa aliã VaLentini hærefim necef- requiritur ad rationem matris, ut ex 24.11.45 fariò confequentem, f. fupradictis patet. * unde beata virgo quòd beata virgo non

10 non ex virginis carne, fed ex Dei patris fubftantia cœlitùs attulit corpus. Quorum herefum damnationes directas vide fuprà articulorum nu. 34. 166. 171. 184. Et nota, quòd illæ damnationes, ideft, illa,quibus prædicte he refes damnantur, fa

20

verè eft mater Christi. AD PRIMUM ergo dicendú, quòd cunt pro ifto articulo, fcilicet, quòd beata vir(ficut fuprà dictum eft*) paternitas, fic- go eft vera mater Chri- 9 32, ar. 3. ut maternitas,& filiatio nó competunt in fti. Dixi ly directas: quacunque generatione, fed in fola gene- quoniam per hunc arratione viventiú: & ideò, fi aliqua inani- ticulum, fed tamen indirectè, pofsunt etiam mata ex aliqua materia fiant, nó propter condemnari, Ut fi dicahoc confequitur in eis relatio maternita- mus. Beata virgo eft tis, & filiationis, fed folùm in generatio- vera, naturalifq; mater Chrifti, ergo Chriftus ne vivetiú,quæ propriè nativitas dicitur. non aliunde, fed ex ipfa Ad fecundum dicendum, quòd, virgine corpus afsum-16 1.c.7. ficut Damafcen. * dicit in tertio lib. nativi- pfit. Secundò hes: quo- circa med. tas temporalis, qua Chriftus eft natus modò per rationem oftendas hærefim ex eopropter noftram falutem,eft quodammo- ru phantafiis neceffariò 30 dò fecundum nos, quoniã natus eft ho- confequentem, f. beata mo ex muliere, & tempore conceptionis virgo non eft mater Chrifti,meritò damnari debito. Super nos autem, quoniam non à Mat. 1. fecundù quòd ex femine, fed ex fpiritufancto, & fanéta eft in arg. con. Item à Virgine fupra legem conceptionis, fic Luc. 2. dicit mater ejus igitur ex parte matris nativitas illa fuit ad illum: fili quid, &c. Item à Joan,2, erat manaturalis, fed ex parte operationis Spiri- ter Jefu ibi. Dicit matuffan&ti fuit miraculosa. Unde beata vir- ter ejus miniftris. Etc. 19. Stabat juxta crugo eft vera, & naturalis mater Chrifti. cem Jefu mater ejus. Ad tertium dicendum, quòd (ficut fuprà dictum est*) refolutio fem inis foefeminis minæ non pertinet ad neceffitatem d conceptus, & ideò refolutio feminis non ex neceffitate requiritur ad matrem.

Annot. TIt

Comments

Duba

ritò damnari à Conciliis Conftantinopolitano, & Lateranenfi, ut art. 2. appen. Item ab Ecclefia dicente in officio B. Virginis. Sancta Maria mater Chrifti audi rogantes fer vulos. Et iterùm. Felix es facra virgo Maria, quia ex te ortus eft Chriftus Deus nofter, Item à fymbolo Apoftolorum. Qui(f. Chriftus) conceptus eft, & natus ex Maria Virgine. Hoc eft (ut exponit D. Athanafius in fymbolo: Quicumque, &c.) homo eft ex fubstantia matris in fæculo natus. Item ex his, quæ leguntur in Bulla Papa Pauli Quarti recitata fup. q. 16. artic. 8. appen. Tertiò vides: quomodò ex iis benè penfatis, & applicatis doctrina præfens Angelica viciffim declaretur.

'Itulus, an beata virgo verè poffit dici mater Chrifti. In corpore una conclufio. Beata virgo eft verè mater Chrifti. Probatur. Corpus Chrifti non eft de cœlo allatum, fed de Virgine matre fumptum, & ex puriffimis fanguinibus ejus formatum, ergo beata virgo eft verè mater Chrifti, Antecedens quoad primam partem ex oppofita hærefi Valentini patet, quoad reliquas patet ex antedictis. Confequentia probatur, quia hoc folùm requiritur ad rationem matris.

¶ Circa probationem hanc dubium novitiorum occurrit, quia apparet vitium petitionis principii in ea, dùm affumitur, quòd corpus Chrifti fumptum eft ex Virgine matre, nam probandum erat, quòd illa mulier effet mater. Nec valet dicere, quòd affumitur corpus Chrifti fumptum ex matre, & concluditur, Chrifti efse matrem: quoniam tota quæftio de Chrifto eft ratione corporis, an fit beata Virgo mater ejus, & in unam vertitur quæftionem, an ratione corporis, an Chrifti beata virgo fit mater.

Ferrar. 4. cont.gent.c.

34.43.45. Medina q. 35. ar. 4.

3d, q. 2. SUPER Q. XXXV

ar. 3.40

coni.C. 340

47.6 45.

f. Et op.a.

6.226.

ART. IV.

CONCL. Beata vir

go verè dicitur ma

eft_negare hoc.

ARTICULUS

D. 651. 1117.

Ad hoc dicitur, quòd ly ex matre in præmiffis afsumptum brevitatis Refl.dub. caufa afsumptum eft, ut uno vocabulo exprimeretur modus, quo corpus Chrifti fumptum eft ex beata Virgine, ac fi dixifset, corpus Chrifti fumptum eft ex beata Virgine in loco naturali generationis, & per operationem naturalem mulieris ad conceptionem, & ex materia naturali, quam explicavit fubdendo: Et ex puriffimis fanguinibus, &c. ubi patet, nullam incidere fufpicionem petitionis principii.

In refponfione ad tertium adverte ad crebram repetitionem non necef- Annos, farii concurfus feminis muliebris ad generationem, & intellige Auctorem non fenfifse, quòd femen mulieris fit excrefcentia uteri (ut Ariftoteles putavit) fed, quod concurrat ad generationem, non necefsariò tamen. Et proptereà apud Auctorem ex hoc ipfo, quòd femen muliebre ordinatum eft ad generatione,licèt non necefsariò, habetur ratio peccati molliciei in muliere voluntariè feminante fola: abutitur.n. femine ad generatione ordinato.

QUARTUS.

ter Dei: & hæreticum nifi quod ex facra fcriptura habetur : fed TPROB.1.Quia pot- nunquam in facra fcriptura legitur,quòd eft verè dici, Deum in- fit mater, aut genitrix Dei, fed quòd fit carnatum else conce- mater Chrifti, vel mater pueri, ut patet ptum, atque natum de virgine (cùm, quicquid Matth. 1. ergo non eft dicendum, quòd convenit naturæ hu- beata virgo fit mater Dei.

manæ, poffit attribui 2. Præt. Chriftus dicitur Deus feperfonæ Dei incarnati, cundum divinam naturam: fed divina fecundum quòd nomen fignificans natură hu- natura non accepit initium effendi ex mana fupponit pro ca, Virgine.ergo beata virgo non eft dicenq. 16. art. 4.) Et ex da mater Dei. hoc aliqua mulier dici

quòd cum concepit, ac

3. Præ. Hoc nomen Deus communi

tur verè mater alicujus, ter prædicatur de Patre, & Filio, & Spigenuit. Secunda autem tufancto: fi ergo beata virgo eft mater pars, fcilicet, & hære- Dei, videtur fequi, quòd beata virgo fit 90 ticum, &c. probatur:

quia negare, beatam virginem efse veram matrem Dei, eft hærefis vel Photini, vel Neftorii, ut declaratur in tex.

I. "DE MAJORI. Nifi, quod ex facra fcriptura habetur. R. Vel fecundum verba,& fenfum fimul; vel fecundum fenfum tantùm. §. Ut patet etiam 1. 9. 25. art. 3. ad primum, & SED CONTRACft, quod in capitu- q. 36.ar. 2. ad primum can. 1.com. lis Cyrilli *approbatis in Ephefina fyno- cum Elucid. Túc nihil, Eph. . . do legitur: Siquis non confitetur Deum &c. Licèt enim ibi non 3. conc. habeatur exprefsè quoeffe fecundum veritatem Emmanuele, ad verba, quòd beata propter hoc Dei genitricem fanctam Virginem (genuit enim carnaliter carnem facta ex Deo verbum) anathema fit.

mater Patris, & Filii, & Spirituffancti, quod eft inconveniens. non ergo beata virgo debet dici mater Dei.

tex. vide in prima par.

locis nunc citatis cum

natum Dei

virgo fit mater Dei: haal, incar betur tamen hoc ibi ex- patris verprefsè quoad fenfum. bum fecu. Invenitur fiquidem ex- dum earRESPONDEO dicendum, quòd prefse in fcriptura, nem. (ficut fuprà dictum est*) omne nomen quod Jefus Chriftus eft *q.16,a zo fignificans in concreto naturam aliquam verus Deus, &c. ut in poteft fupponere pro qualibet hypoftafi illius naturæ. Cùm autem unio incarna- Elucid. quot inconvetionis fit facta in hypoftafi, ficut fuprà nientia fequerentur, & dictum eft, * manifeftum eft, quòd hoc hærefes: nifi illa major *q. 3. 4. 2. nomen Deus poteft fupponere pro hypo- fata fuit. Et, cum Ecfic glofsaretur, ut glof- ad s. ftafi habente humanam naturam, & di- clefia illas hærefes convinam. Et ideò, quicquid covenit divine demnet, dicendum reftat: quòd ipfa facto

fuo ifto demonftrat, & quòd glofsam illam approbat, & quòd verè fic glofsanda eft propofitio ilia.

4.33, 4.3.

Comment.

nimis inconvenienter,

Tu ergo beftia es, non

quæ in textu adducun

20

T EXAM. LY nimis fuperfluè loquitur. Hoc naturæ, vel humanæ, poteft attribui illi eft. Nimis ignoranter, perfonz, five fecundum quòd pro ca fupnimis infipide. Hoc eft, ponit nomen fignificans divinam natura, fub aliis verbis. Ille, five fecundum quòd pro ca fupponit nofic loquendo, feipfum men fignificans humana naturam: conciexponit derifioni, ludi- pi autem, & nafci perfone attribuitur, brio, confufioni apud omnes verè fapientes: & hypoftafi, fecundum naturam illam, quia jura fimul contra in qua concipitur, & nafcitur. Cùm igihujufmodi ineptias u- tur in ipfo principio conceptionis fuerit no ore conclamabunt. humana natura affumpta à divina perfohomo, genitus? Tu pa- na: ficut prædictum est,* confequens eft, ter es, non hominum, quòd verè poffit dici Deum effe concefed beftiaru? Et omnes ptum, & natum de virgine. Ex hoc auté filii hominum, ut filii dicitur aliqua mulier alicujus mater, talium, beftiæ funt,non homines? Heu cæcita- quòd eum concepit, & genuit, unde contem. Quòd verò illo fequens eft, quòd beata virgo verè dicatur rum verborum Cyrilli, mater Dei: folùm enim fic negari poffet, tur, hic fit fenfus ibi in beatam virginem effe matrem Dei, fi clufus patere poteft ex vel humanitas priùs fuiffet fubjecta confuo exemplo ly homi- ceptioni, & nativitati, quàm homo ille nis anima cum proprio fuiffet filius Dei, ficut Photinus pofuit, corpore nafcitur,& täquam unum reputatur. vel humanitas no fuiffet affumpta in uniPro cujus clariori noti- tatem perfonæ, vel hypoftafis verbi Dei, tia adverte: quòd ad ficut pofuit Neftorius. Utrumque autem hoc,quòd aliquis fit pater, vel mater hominis, horum cft erroneum, unde hæreticum eft non requiritur, quòd negare, beatam virginem effe matrem Dei . generet, feu producat TAD PRIMUM ergo dicendum, quòd animam intellectivam hæc fuit objectio Neftorii: quæ quidem fed fufficit, quòd difponat fufficienter ma- folvitur ex hoc, quòd, licèt non inveniateriam ad conjunctio- tur exprefsè in fcriptura dictum, quòd nem cum anima ipfa. beata virgo fit mater Dei, invenitur taHoc enim modo philofophum dicente in lib, men exprefsè in fcriptura, quòd Jefus phyfic. quòd fol, & ho- Chriftus eft verus Deus, ut patet 1. Joan. so mo generat hominem, ult. & quòd beata virgo eft mater Jelu exponunt omnes verè Chrifti, ut patet Matth. 1. unde fequitur

fapientes: cùm fciant,

ipfum tenuiffe immor

;

40

talitatem animæ (ut patet ex recitatis in pri. par. articulorum numer. 363. 579.& Addit, 292. cum Elucid. ubique, & Veritatibus aureis fuper Legem Veterem, Genef. 2. concluf. 5. & Exod. 3. concluf. 6.) Adde, quòd etiam fine auctoritate prædicta philofophi neceffarium eft fecundum veritatem, & fidem catholicam dicere fic, ut fuprà : nifi velimus contra omnium vocem fateri, quòd nullus homo generat hominem, fed folùm generat beftiam. Conftat fiquidem, & quòd anima intellectiva à folo Deo 60 effe poteft, 1.9.90. art. 2. 3. Item q. 118. art. 2. & quòd homo conftituitur in effe hominis folùm per animam intellectivam, 1. 9. 76. art. 1. 3.4. Si ergo homo non poteft verè dici pater, vel mater alicujus hominis, nifi producat id, quo formaliter homo eft homo, i. nifi producat animam intelle&tivam, fequitur manifeftè: quòd impoffibile eft, aliquem effe patrem, vel matrem hominis. Tantùm ergo erit pater, vel mater beftiæ: quoniam folùm anima, à qua denominatur beftia, producetur ab ipfis generantibus, cùm folùm anima fenfitiva traducatur cum femine, 1. quæst. 118. art. 1.2. Oportet igitur omnes, vel tamquam ab ipfa veritate coactos, concludere quòd ad verificandum, aliquos effe veraciter patrem, vel matrem hominis, fufficit: quòd ipfi generantes difponant fufficienter materiam ad hoc, 70 ut actualiter uniatur cum forma propria hominis,ideft,cum anima intelletiva. His ftantibus, voluit Cyrillus fubfequenter per ly tale aliquid geStum percipimus in generatione Chrifti, dicere: quòd ad verificandum, beata virginem effe veraciter matrem Dei, non requiritur, quòd ipfa genuerit divinitatem ; fed fufficit, quòd ipfa materiam miniftraverit fufficienter præparatam, atque difpofitam ad hoc, ut actualiter uniretur cum divinitate in perfona Verbi. Sicut enim, ftante ordine naturali, illa verè mater f. hominis eft, quæ materiam virili femine, tamquam activo principio, difponendam fufficienter miniftrat pro actuali conjunctione ad animam humanam: ita, ftante ordine fupernaturali, ideft, divinæ prædeftinationis (hic exprimitur per ly Ecce virgo concipiet, & pariet filium, & vocabitur 80 nomen ejus Emmanuel, Ifa. 7.) illa verè mater Dei erit; quæ materiam

Titulus clarus, ut fonat.

;

virgineam à fpiritufancto, tamquam activo principió, quæft. 32. art. 1. dif ponendam fufficienter miniftrat pro actuali conjunctione ad perfonam divinam, immò in perfona divina, quæftio. 2. artic. 2. Talis autem fuit utique beata virgo, q. 32. art. 4. 9. 33. art. 4. ergo ipfa abfque omni dubio eft vera mater Dei. Dubitare igitur de hoc, fcilicet, an beata virgo fit mater Dei, quasi ipsa verè non sit, eft dubitare proportionaliter de hoc, fcilicet, an cæteræ ma

manas animas, nimis

1

ex neceffitate ex verbis fcripturæ, quòd tres fint matres homifit mater Dei. Dicitur etiam Rom. 9. q num, quafi ipfæ verè non fint. Sicut ergo, ex Judæis eft fecundum carnem Chriftus, qui diceret, cæteras non qui est fuper omnia Deus benedictus in effe matres hominum Jacula. Non autem eft ex Judæis, nifi me- quia non generant hudiante beata virgine. Unde ille, qui eft fuperfluè loqueretur, fuper omnia Deus benedictus in fæcula, i. nimis incongruè ad eft verè natus ex Beata Virgine, ficut ex manifeftiffimam omnibus veritatem neganfua matre. dam procederet, efsetque proptereà indignus refponfione: ita qui diceret, beatam virginem Dei eo, quòd non ge- in epif. non efse veram matre * Innuitur neravit divinitatem, ni- inter epift. mis fuperfluè loquitur, & ideft, nimis incompacte ad manifeftiffimam fidelibus veritatem negadam procedit, ideòque omninò eft refponfione III. MAJOR. Hoc indignus. Hæc dicta fint pro fenfu Cyrilli. nomen, Deus, communiter prædicatur de patre, & filio, & Spiritufancto. B. Supponit tamen quandoque pro aliqua fola perfona trinitatis. §. Út patet 1. quæft.39.artic. 4.

¶ Ad fecundum dicendum, quòd illa eft objectio Nestorii: fed Cyrillus in quadam epiftola contra Neftorium eam folvit, fic dicens. * Sicut hominis anima cum proprio corpore nafcitur, & tamquam unu reputatur, & fi voluerit quifpiam dicere, quòd eft genitrix carnis, non tamen & anima genitrix, nimis fuperfluè loquitur. Tale aliquid geftum percipimus generatione Chrifti: natum eft enim ex Dei Patris fubfumpfit, neceffarium eft confiteri, quòd naftantia Dei Verbum, quia verò carnem af tum eft fecundum carnem ex muliere. Dicendum eft ergo, quòd beata virgo dicitur mater Dei, non quia fit mater divini tatis, fed, quia perfonæ habentis divinitatem, & humanitatem eft mater fecundum humanitatem.

¶Ad tertium dicendú, quòd hoc nomen Deus, quamvis fit commune tribus perfonis, tamen fupponit quandoque pro fola perfona Patris, quandoque pro fola perfona Filii, vel Spirituffancti, ut fup. habitu eft. * Et ita, cùm dicitur: Beata Virgo eft mater Dei,hoc nomen Deus fupponit pro fola perfona Filii incarnata.

& declaratum,'interimas hærefim Iba Edisserii, Theodori, Theodoti, Nefto rii, dicentium: Mariam nō effe Dei genitricem,nec dicenda matrem.Secun dò habes: quomodò per rationem oftendas, illam meritò damnari à c. Cyrilli, ut in argum. contr. & hoc eft capitulum primum inter decreta Ephefini primi Concilii.Item à 1.7o.ult.& à Ro.9. ut in refpon.ad 1.Item à Concilio generali quinto Conftantinopoli celebrato, act, feu confef. 8. c. 6. Si quis abusive,& non verè Dei genitricem dicit sanctam,gloriofam, femper virgi nem Mariam: Aut per relationem,tamquam homine puro nato(no enim Deo verbo ex ea incarnato; fed relata,fecundum illos,hominis nativitate in Deй verbum,tamquam coherente nafcenti homini) & criminatur fanéta Chalcedonenfem fynodum, tamquam fecundu impiù intellectum à Theodoro comentatum, Dei genitrice virgine afferentem; Aut fi quis hominis,vel Chrifti genitricem vocat ea, utpote Chrifto non exiftente Deo:& non fpecialiter,& fecundu veritatem Dei genitrice eadem confitetur ob id, quod ante fæcula à patre genitus Deus verbum in ultimis diebus ex ea incarnatus,& natus eft, atque ita pie fancta Chalcedonenfem fynodum eam Dei genitricem confiteri,talis anathema fit. Hæc ibi.Item à quadam epift.Cyrilli ad Nestorium in Cociliis Ephef. 1.& Chalcedonenfi approbata,quæ incipit: Ait magna, sãeta fynodus: Sancli patres non dubitaverunt, S. Virginem dicere eo Tonov: non quia Verbi natura, Deitafque in fancta virgine fumpfit exordiu;fed, quod ex ea natum fit facrum illud corpus animatum anima rationali, cui fubftan tialiter adunatum Dei verbum, carnaliter natum effe dicitur. Hæc ibi. Item à dictis Concilii Lateranenfis, &c. in Veritatibus aureis fuper Legem Veterem,Genef. 36. concl.Item ab Ecclefia in collecta. Deus, qui de B. Marie virg. utero verbum tuum Angelo nunciante carnem fufcipere voluifti; præfta quæfumus: ut qui verè eam genitricem Dei credimus: ejus apud te &c. Hæc illa. In quibus nota ly verè. Non enim folùm cadit fuper ly credimus: fed etiam, & principaliter fuper ly effe Dei genitricem. Item ab cadem in falutatione Angelica: S. Maria, mater Dei,ora pro,& cæt. Ité à bulla Papa Pauli IV.qua videas fup.q. 16. a. 8. appen. Tertiò vides:quomodò,&c.

In corpore due funt conclufiones.Prima eft:beata virgo verè dicitur mater Dei. Secunda eft. Hereticum eft negare, beatam virginem effe matre Dei. Prima conclufio probatur. Omne nomen fignificans in concreto aliquam naturam poteft fupponere pro qualibet hypoftafi illius naturæ, ergo ly Deus poteftfupponere pro hypoftafi divinæ, & humanæ naturæ. ergo perfonæ illi fuppofitæ, vel nomine Dei, vel hominis, poteft attribui, quic- 90 quid ratione divinæ, vel humanæ naturę convenit.ergo verè poteft dici Deum conceptum, & natum de Virgine.ergo Beata Virgo verè poteft dici mater Dei. Antecedens patet. prima confequentia probatur, quia unio incarnationis facta eft in hypoftali. Secunda ex eifdem eft evidens. Tertia

probatur; quia concipi, & nafci attribuitur hypoftafi fecundum naturam illam,in qua concipitur, & nafcitur: jam autem ex dictis patet, hypoftafim Verbi à principio conceptionis unitam naturæ humanæ. Quarta probatur, quia ex hoc aliqua mulier dicitur alicujus mater,quòd eu concepit, & genuit. ¶ Secunda conclufio probatur.Solis duobus modis hæreticis poffet negari, B. Virginem effe matrem Dei. ergo hæreticum eft,&c. Antecedens probatur, & quoad modos, & quoad hærefim ; quoad modos quidem, quia alter eft, quo poneretur homo ille priùs conceptus, quàm fuerit filius Dei: alter verò eft, quo ille homo poneretur non effe filius Dei perfonaliter. Quoad hærefim verò, quia primum fuit Photini, fecundum Neftorii: 0mnia clara funt.