Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub
[merged small][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors]

at patet, 1. qu. 37. art. 1. Secundò. Quia humana natura affumpta eft à filio Dei in unitatem perfonæ, non ex aliquibus meritis, fed ex fola gratia, ut patet per D. Auguftinum in Enchirid. Et gratia attribaitur fpirituifancto, ut patet ex 1. Corinth. 12. Tertiò. Quia incarnatio, ideft, Chrifti conceptio, terminata eft ad hoc, ut homo ille, qui concipiebatur, eflet fanctus, ac filius Dei, ut patet Luc. 1. ideòque quod nafcetur ex te fancium, vocabitur filius Dei. Et horum utrumque, fcilicet, efficere homines fanctos, ac filios Dei, attribuitur Spirituifancto, ut patet Rom. 1. per ly fpiritus fanctificationis, atque Galat. 4. per Abba pater. Qui fcili cet es pater adoptivus refpectu aliorum, natu*li..ca.20, ralis auté refpectu Chri

parum ante fti. mediй,10,3.

[ocr errors]

tuifancto,

*

20

2. Prætereà. Apoftolus dicit Galat. 4. Cùm venit plenitudo tempo- 10 ris, mifit Deus filium fuum, factum ex muliere: quod exponens Auguft. in quarto de Trin. dicit: Eo utique miffum, quo factum ex muliere: fed mifI: CONCLUS. Ergo fio Filii attribuitur præcipuè Patri, ut videtur, quòd non magis in prima parte habitum eft. ergo & *1 p.qu.43. Jis attribuendum fpiri- conceptio, fecundum quam factus eft quàm patri, vel filio. Si loquamur ex muliere, debet precipuè Patri attride efficere coceptionem bui. Chrifti, prout eft opus. 3. Prætereà. Proverb. 9. dicitur: §. Sic enim fequitur ex præmiffis, quæ, ut patet, Sapientia adificavit fibi domum. Est loquutur folum de ope- autem fapientia Dei ipfe Chriftus rc. Tunc nihil,&c.Nam fecundum illud primæ ad Corinth. 1. articuli conclufio lo- Chriftum Dei virtutem, & Dei fapienquitur de efficere conceptionem Chrifti in alio tiam. Domus autem hujus fapientiæ fenfu, fcilicet,prout con- eft corpus Chrifti, quod etiam dicitur cernit modum quenda, templum ejus, fecundum illud Joann. 30 puta bonitatem gratui- 2. Hoc autem dicebat de templo corporis clufionis probatione pa- fui. ergo videtur, quòd efficere contet. Cum hoc autem, ceptionem corporis Chrifti debet quòd opus incarnatio- cipuè attribui Filio. non ergo Spirine toti trinitati, ftat fi- tuifancto.

tam, ut ex ejufdem con

nis, ut opus eft commu

mul quòd illud idem

&c.

præ

[ocr errors]

tiùs ex parte naturæ affumptæ: & fic ibi perfona affumens principa
liùs importatur per ly millio, quàm per ly conceptio ; & natura affum-
pta principaliùs importatur per ly conceptio, quàm per ly miffio. Quia
igitur ad perfonam verbi affumentem pater folus auctoritatem habet;
ideò miffio activa, fic præcisè confiderata, patri foli attribuitur :
quia verò naturæ affumptæ gratuitò donatum eft, ut in unitatem
perfonæ verbi fumeretur, ideò, ut & fecunda probatio conclufionis
monftrat, conceptionis efficientia Spirituifancto, non patri, ap-
propriatur.

,

[ocr errors]
[blocks in formation]

buitur Spirituifancto. Nam per ipfum III.ILLATIO CON-
efficiuntur homines filii Dei, fecun- CLUS. SECUNDÆ
dum illud Galat. 4. Quoniam eftis filii R. Negatur illatio. §.
Non ergo fpirituifanéto.
Dei, mifit Deus fpiritum filii fui in Nam factu fpirituffan-
corda veftra, clamantem: Abba
&ti eft factum filii Dei,
pater.
Ipfe eft etiam fpiritus fanctificatio- & hoc propter unita-
tem naturæ, & volun-
nis, ut dicitur Rom. 1. Sicut ergo tatis, ideft, propter hoc,
alii per fpiritumfanétum fanctificantur quòd natura, & vo-
fpiritualiter, ut fint filii adoptivi, ita luntas eft una numero
Chriftus per Spiritumfanctum eft in hoc dico textus pater
utraque perfona. Ex
fanctitate conceptus, ut effet filius Dei confideranti, quòd in
naturalis Unde Rom. 1. fecundum ifto refponfo attenditur
unam gloff. * quod præmittitur, fcili- opus incarnationis, ut *Exgl.ord,
cet: Qui pradeftinatus est filius Dei in fecundum aliquem mo-
virtute manifeftatur per id, quod dum attributionis con-
immediatè fequitur: fecundum Spiritum fideratur. Ideò enim
fanctificationis, ideft, per hoc, quòd negata fuit illatio co,
quòd opera trinitatis
eft conceptus de Spiritufan&to, & an- ad extrà funt indivifa,
gelus annuncians ex hoc, quod præ- & confequenter opus
miferat: Spirituffanctus fuperveniet in incarnationis factum à
te; concludit: Ideòque & quod na à fpiritufancto, & o-
filio eft opus factum
fcetur ex te fanctum, vocabitur filius Dei. pus hoc factum à fpi-
AD PRIMUM ergo dicendum,quòd ritufancto eft factum à
opus conceptionis commune quidem eft filio. Cæterùm, fide
incarnationis opere, fe
toti Trinitati, fecundum tamen modum cundú quòd modo ifti,
aliquem attribuitur fingulis perfonis. vel illi attributionis fub
Nam Patri attribuitur auctoritas refpe- eft, confideratum effet
tu perfonæ filii, qui per hujufmodi con- non fuiffet negata ipfa
in præfenti refponfo,
ceptionem fibi aflumpfit humanam na- illatio; fed
turam: Filio autem attribuitur ipfa car- admiffa. Non enim
nis affumptio : fed Spirituifancto attri- codem modo appro-
priatur fpirituifancto o-
buitur formatio corporis, quod affumi- pus incarnationis, quo
tur à Filio. Nam ipfe fpirituffarctus eft appropriatur filio, ne-
fpiritus Filii, fecundum illud Galat. 4. que è coverfo: ut pa-
Mifit Deus fpiritum filii fui. Sicut au- tet in refponfion, ad
primum.
tem virtus animæ, quæ eft in femine
per fpiritum, qui in femine includi-
tur, format corpus in generatione a-
liorum hominum, ita virtus Dei, quæ
eft ipfe filius (fecundum illud 1. ad
Corinth. 1. Christum Dei virtutem) Equomodo per ratio- Excl.
per fpiritum fanctum corpus forma- effe à fcripturis infinua-
vit, quod affumpfit. Et hoc etiam tum, quòd efficere con-
verba angeli demonftrant, dicentis, ceptionem Chrifti de-
fpiritufssanctus fuperveniet in te, quali bet attribui spitituifan-
ad præparandam, & formandam mate- ritusfanclus, &c. ut in
riam corporis Chrifti, & virtus Al- argument, cont. Pro cu-
tiffimi, ideft, Chriftus, obumbrabit ti- jus meliori captu, ut
bi, ideft, corpus in te humanitatis fcilicet videas, quàm
aptiffimè, ac direétiffi-
accipict incorporeum lumen divinita- mè probetur intentum
tis: umbra enim à lumine formatur, & per illam auctoritatem,
corpore, ut Greg. * dicit 18. Moral. infpiciendum eft, ad
Altiffimus autem intelligitur Pater, cu- lus dicendo ly fpirituf
quid refpondeat Ange- in prin.
jus virtus eft Filius.
fanctus fuperveniet in
te. Interrogarat fe-
cundum Euangelii con-

¶ SED CONTRA eft, quod dicitur
opus, ut fecundum mo- Luc. 1. Spiritufanctus fuperveniet in
dum quendam confide-
ratur, attribuatur fpiri- te,
tuifancto magis, quàm RESPONDEO dicendum, quòd 40
aliis perfonis; licèt fe- conceptionem corporis Chrifti tota Tri-
cundum aliquem alium nitas est operata: attribuitur tamen
magis attribui poffit, ut boc Spirituifancto, triplici ratione.
Primò quidem, quia hoc con-

modum alicui illarum

declaratur in text.

[blocks in formation]

¶ COROLL. Extex gruit caufæ incarnationis, quæ confi-
tu igitur hoc, maximè deratur ex parte Dei: Spiritus enim
juncta, regulam hanc fanctus eft amor Patris, & Filii, ut
tanquam univerfalem in prima parte habitum eft. * Hoc au-
accipe quòd fcilicet tem ex maximo Dei amore provenit,
qualibet operatio divi-
ut filius Dei carnem fibi affumeret in
na ad extra procedit à
Deo fecüdum rationem utero virginali: unde dicitur Joann. 3.
alicujus attributi,& con- Sic Deus dilexit mundum, ut filium fuum
fequenter, quod quodli- unigenitum daret.

bet opus divinum, fe- ¶ Secundò, quia hoc congruit caufæ

cundum aliquam ratio

50

60

nem confideratum, ali- incarnationis cx parte naturæ aflumcui perfonæ divinæ, tan- ptæ: per hoc enim datur intelligi, quam caufæ efficienti, appropriari debet. Nam quòd humana natura affumpta eft à fidivinorum attributorü lio Dei in unitatem perfonæ, non ex quodlibet alicui divinæ aliquibus meritis fed ex fola gratia, perfonæ eft appropria- quæ Spirituifancto attribuitur, fecunbile. A proportione et- dum illud 1. ad Corinth. 12. Divifiones iam quadam tanquam ex notioribus nobis pro- gratiarum funt, idem autem Spiritus. cedendo regula præ- Unde Aug. *dicit in Enchirid. Ifte molunge à miffa patere poteft. Ut, dus, quo eft natus Chriftus de fpiritufi dicamus. Sicut in ge- fancto, infinuat nobis gratiam Dei, qua rarum, 'fic eft, quòd bomo nullis præcedentibus meritis in 70 omnis operatio creaturæ ipfo primo exordio naturæ fuæ, quo effe procedit ab ipfa fecun- capit, verbo Dei copularetur in tantam ita in genere illo,fcilicet, perfonæ unitatem, ut idem ipfe eßet filius creatoris, fic erit, quòd Dei, qui filius hominis, & filius hominis, omnis operatio divina qui filius Dei.

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

11. CONCLUSIO. Ergo & conceptio, fecundum quam factus eft ex muliere, debet præcipuè patri attribui. B. Si conceptio hæc, & miffio illa effent idem fubjecto, & ratione fimul. §. Tunc nihil, &c.Nam differunt ratione. Miffio enim refertur ad perfonam, &c. ut in tex.

NOT. Ut textum præfentem, pro quanto de miffione,& conceptione loquitur, clariùs percipias, notabis: quòd in incarnatione reperiuntur duo, fcilicet, perfona aflumens, & natura affumpta, quæ quidem duo non codem, fed diverfo modo per nomina prædicta referuntur ad incarnatio- 90 nem. Miffio enim ipfam incarnationem nominat præcipuè ex parte perfonæ affumentis, conceptio autem candem incarnationem nominat po

80

quæ

ut vera

APPENDIX.

X habes primò: Util pro S, nem oftendas, meritò

to. Ut Luc. 1. Spi

Ad fecundum dicendum, quòd mif-
fio refertur ad perfonam affumentem, textum Beata Virgo
à Patre mittitur: fed conceptio re- Angelum ipfum de mo-
fertur ad corpus affumptum, quod opc- do, quo verbum con-
ratione Spirituffancti formatur. & ideò, ceptura erat dicens
licèt miffio, & conceptio fint idem fub- Ideft. Quis efficiet i-
Quomodò fiet iftud
jecto, quia tamen differunt ratione, mif- ftam, quam tu narra-
fio attribuitur Patri, efficere autem fti, conceptionem? Non
conceptionem Spirituifancto, fed car- quidem femen virile erit
nem affumere attribuitur Filio.

hujus caufa efficiens :
quoniam virum non
Ad
cognofco, ideft, nec
cognofco, nec cognofcere poffum, ftante voto virginitatis jam
abfolutè emiffo, quæftio. 28. articul. 4. ad primum, quod præterire
non licet. Ad hanc de modo, ideft, de caufa effectrice conceptionis
interrogationem prudentiffimam, refpondit Angelus, ly fpiritufan-
clus & cætera. Ac fi apertè totam interrogationem ideft, &
interrogationem ipfam, & interrogationis motivum per ly quoniam,
&c. defignatum, evacuans dicat. De caufa, quæ efficit conceptionem
prolis in utero matris, trahendo fcilicet activè fanguines ejus puros ad
locum proprium concipiendi, ne folicita fis: quia non femen viri (ut
in aliis mulieribus ) fed Spirituffanctus hoc faciet in te. Et fic, ftan-

[ocr errors][ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors][ocr errors][ocr errors]

1

[ocr errors]

te virginitatis voto illibato,concipies filium Dei. Ecce,quòd, & quomodò Spirituffanctus eft principium activum conceptionis Chrifti: quæ duo,fcili cet, quòd fit, & quomodò fit, expreffit Angelus illis breviffimis verbis ad totam interrogationem applicatis. Cave tamen,ne hinc inferas, quòd aliarum duarum perfonaru

appropriata hic non re- ¶ Ad tertium dicédum,quòd,ficut Aug. In par periantur: fed tantùm, dicit in lib. de Quæftionibus Veteris quòd præcipue ibi ap- & novi Teftamenti, quæstio ifta gemina prin.10.4. propriatum fpirituffan ti invenitur.Tefte enim ratione poteft intelligi. Primum enim doDamafceno lib.3. ortho- mus Chrifti Ecclefia eft,quam ædificavit fibi dava fidei cap.1. In in

carnatione manifeftatur bonitas,potentia, & fapientia Dei ( nam & in qualibet operatione divina trium perfonarum hæc attributa funt, ut ha betur ex Dionyfio capitul. fecundo de divin, nominibus) quorum potentia eft appropriatum patris, & fapientia appropriatum filii, ficut bonitas eft

Annotat. Titul

Comment.

Quast i.

Refol. 2.

[ocr errors]

appropriatum fpirituffancti. Quomodò autem tria hæc attributa in hoe opere fecundum mentem ejufdem Damafceni reluceant, vide questione prima,articulo primo, arg.cont. Ex his omnibus edoctus videbis : quòd ly sanvenienter in conclufione articuli pofitum dicit quandam emphafim, hoc eft, non folum dicit

fed convenientiam an ideft,

fanguine fuo. Deindè poteft & corpus convenientiam fimpli
ejus dici domus ipfius, ficut dicitur tem- cem, ideft, quamcumqs
plum ejus. Factum autem jpirituffanti tonomafticam
factum filii Dei eft propter natura, & maximam. Ac fi dictum
ibi fuiffet.Efficere conce
voluntatis unitatem .
ptionem Chrifti appro

priatur convenientiffimè fpirituifancto, & per confequens magis convenie
ter huic, quàm patri, vel filio. Et hoc,quia in tali efficientia magis oftendi
tur,ut pater ex corp.attributum fpirituifancto, fcilicet, bonitas, quàm attri
butum vel patris,f.potentia, vel filii, fcilicet,fapientia. Secundò vides, &c.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

"Itulus clarus eft fumens occafionem ex Symbolo. Qui conceptus eft de 20
Spiritufanéto.

In corpore unica conclufo: Conceptio corporis Chrifti, licèt à tota fit
Trinitate,attribuitur tamen fpirituifancto. Probatur fecunda pars, de qua
cft quæftio, triplici ratione: & rationes in litera clarè patent.

[ocr errors][merged small]

D

Uo tamen pro novitiis occurrunt, primum eft, quòd aliter attribuitur perfonæ fpirituffanéti efficere carnem Chrifti, & aliter filio affumere eandem: nam fpirituifancto attribuitur conceptionis caufalitas, ut 30 judem appropriatum, ficut bonitas,& amor; Filio autem attribuitur affumere carnem, ut proprium ita,quòd corpus Chrifti ita conceptum eft de fpiritufancto appropriatè, quòd etiam conceptum eft de Patre,& Filio(indivifa.n. funt opera Trinitatis ad extrà) ficut fpirituffanctus ita eft amor appropriatè, quòd tàm Pater, quàm Filius eft etiam amor: Sed corpus Christi ita

eft affumptum à Filio, quòd nec à Patre,nec à fpiritufanéto eft affumptum: & proptereà incarnatum effe,non appropriatum, fed proprium eft filio, ra tio autem fuperiùs dicta est.

Num Spirituffanctus filios Dei efficiat.

SEcundo dubium occurrit in tertia ratione circa probationem ex Apoftolo ad Galat quarto, non enim infert intentum, fcilicet,quòd fpirituffanctus efficiat filios Dei:fed, quòd faciat cos clamare Abba, pater.

[blocks in formation]

Ad hoc dicitur, quòd, licèt in naturalibus filiis hominum aliud fit Refol q.ai principium naturæ,& aliud principium operationis,in filio tamen adoptivo per liberum arbitrium, quo ferimur in Deum, idem eft principium filiatio nis, & operationis propter filium: quia ad fuavem Dei difpofitionem fpe&tat, ut rationales creaturas per rationis usu ad fe trahat,& proptereà ex eo, quòd Spiritus efficit propriam operationem filiorum Dei, quæ eft clamare, Abba, Pater: optimè infertur, à pofteriori tamen, quòd ipfe eft effector filiorum Dei, quos, cùm efficit, facit clamantes ad Deum : pater, pater.

175 3.d.47.1.0. 9.2.4. Et 4.

Ferrariens.2.cont.gent.

c. 46. Medina q.32.art.2.

SUPER QU. XXXII.

ART. II.

€96.46. Et CONCL. Conve

[merged small][merged small][ocr errors][merged small]

05.3.0.113. nienter dicere pofAug. in fumus Chriftum effe de fpiritusãto hoc modo,quòd efficientia fpirituffancti referatur ad corpus affumptum,confubftantialitas verò ad perfonam affu

*

ARTICULUS

SECUNDU s.

liter fatetur B.Hierony mus per ly fed potentia, ac virtute creatoris dicimus effe operatum,

Utrum Christus debeat dici conceptus de Spiritufanito.

D SECUNDUM fic proce- 40 pfius corporis. In Spiritu autem fancto ideft, formatum corpus duplex habitudo confideratur refpectu Christi. Verùm, quoniam malum fenfum Chrifti. Nam ad ipfum filium Dei, qui prima facie apud homidicitur effe conceptus, habet habitudiné nes animales, tanquam confubftantialitatis, ad corpus autem à fibi notioribus lo

ditur. Videtur,quòd Chriftus non debeat dici conceptus de Spiritufancto:quia fuper illud Rom.z.Ex ipfo, &per ipfum, & in ipfo funt omnia, dicit gl. Aug. Attendendum, quòd non ait de ipfo,fed ex ipfo: ex ipfo enim cælum funt, & terra, quia fecit ea ; non autem de ipfo quia non de fubftantia fua: fed Spirituffanctus non formavit corpus Chrifti de PROB. Quia fubftantia fua. ergo Chriftus non debet præpofitio, De,dicit con- dici conceptus de Spiritufancto. fubftantialitatem,ac effi

mentem.

[ocr errors]

cientiam,vt homo eft de 2. Præt. Principium activum, de quo patre fuo: & fpirituffan- aliquid concipitur, fe habet, ficut femen ctus eft confubftantialis in generatione: fed Spirituffanctus non filio Dei, atque corporis fe habuit, ficut femen in conceptione ab eo affumpti effectiChrifti. Dicit enim Hieron.* in expo- 60 vus, ut patèt art.1. fitione Catholicæ fidei, non, ficut quidam fceleratiffimi opinantur, Spiritumfan&tum dicimus fuiffe pro femine, fed potentia, præmiffis cùm minor ac virtute Creatoris dicimus effe operatum, non de Chrifto, fed cor- ideft, formatum corpus Chrifti. non ergo pore Chrifti loquatur. debet dici, quòd Chriftus fit conceptus Tunc nihil, &c. Nam aliud eft dicere, Chriftus de Spiritufancto.

[blocks in formation]

eft conceptus de fpiritu- 3.Præt.Nihil unum de duobus formafanéto, aliud eft dicere, tur, nifi aliquo modo commixtis : fed 70 corpus Chrifti conceptu eft de fpiritufancto, ut corpus Chrifti formatum eft de Virgine patet ex corp. Et ideo no Maria. fi ergo Chriftus dicatur concemirum, quòd prædicta ptus de Spiritufancto, videtur, quòd fapropofitio de Chrifto eft cta fit commixtio quædam Spirituffan&ti, conveniens, de corpore autem Chrifti eft incon- & materiæ, quam Virgo miniftravit, q patet effe falfum. non ergo Chriftus de11. DE MINORI. bet dici conceptus de Spiritufancto. Non fe habuit, ficut fe-¶SED CONTRA eft, quod dicitur ly femen dicit fubftantia Matth. 1. Antequam convenirent, invencorporalem,quæ in con- ta eft in utero habens de Spiritufancto. ceptione tranfmutatur. RESPONDEO dicendum 5. Sic enim loquitur de , quòd femine B. Hieronymus conceptio non attribuitur foli corpori in probationem hujus Chrifti, fed etiam ipfi Chrifto ratione i

[blocks in formation]

cjus habet habitudinem caufæ efficientis. quentes, poterat faciliter
habere propofitio illa,
Hæc autem prepofitio, De, utramque ha- ideò zelantiffimus vir
bitudinem defignat, ficut cùm dicimus Hieronymus, velut con-
hominem aliquem effe de fuo patre. Et tra corum animalita-
ideò convenienter dicere poffumus, Christi tem juftiffimè excan

effe conceptum de Spiritufancto, hoc modo
quòd efficientia Spirituffancti referatur ad
corpus affumptum, confubftantialitas verò
ad perfonam affumentem.

defcens, illam fimpliciter prolatam deteftatus fuit. 111. DE MAJORI

Nihil unum de duobus. R.Eodem modo ad illud

concurrant effectivè, vel

concurrunt codem mo- 4.

AD PRIMUM ergo dicendum,quòd unum concurrentibus. corpus Chrifti, quia non eft confubitan- S.Puta, quòd ad factioci de fpiritufancto conceptum,fed magis ambo materialiter. Tunc tiale fpirituifancto,non propriè poteft di- nem illius unius ambo ex fpiritufancto, ficut Ambr. * dicit in nihil, &c.Non enim fpilib.de fpiritufancto, quod ex aliquo eft, aut rituffan&tus, & virgo pral à fi ex fubftantia,aut ex poteftate ejus est: ex do ad corporis Chrifti Substatia,ficut filius,qui à patre est, ex pot- factionem, ut declaraestate, ficut ex Deo omnia quomodò & in tur in text, nec oportet, utero habuit Maria ex Spiritufan&to. quòd de duobus diver ¶ Ad fecundum dicendum, quòd fuper fo modo ad unum faciendum concurrentihoc videtur effe quædam diverfitas Hie- bus fiat aliqua comron.ad quofdam alios doctores, qui affe- mixtio. Exam. ly effecti runt, Spiritumfan&tum in conceptione ve, fcilicet, tanquam efChrifti fuiffe pro femine. Dicit enim ficiens extrinfecum.Quæ Chryfo. fuper Matth. Unigenito Dei in gloffa habetur ex fupraVirginem ingreffuro, præceffit Spirituffan- dictis ad fecundum Non Etus, ut, præcedente Spiritufancto in concurrit, ficut femen i fanctificationem, nafcatur fcilicet Chri- virile, ex quo, quia fic perfon ftus fecundum corpus, divinitate ingre- effective concurrit, fit wef.ante diente pro femine. Et Damafc. * dicit commixtio ad mate- fi riam miniftratam à ma- *.urth f in 3. lib. Obumbravit fuper ipfam Dei tribus aliis. Hinc nota cap is fapientia, & virtus, velut divinum fe- regulam hanc, fcilicet, men. Sed hoc de facili folvitur, quia, fe- quòd dicta Sancti Docundum quòd in femine intelligitur per (nifi aliud obftar) étoris fubfequentia femvirtus activa, fic Chryfoftom.* &* Da- præfupponunt

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors]
[merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

dem eft fpiritum fanctum in ipfa unione effe medium, tanquam unionem
illam effectivè caufans(quod ex his duobus articulis habetur)aliud verò cft
fpiritumfanctum ibi effe medium formale (quod in q.6.negatur.)

A P P END I X.

X articulo habes primò : quomodò per rationem & intelligas, &
Bril.pos. E in fenfu recto intelligas, meritò cffe à fcripturis, fymbolo fidei, &

[ocr errors]

Concilio infinuatum :

¶ Ad tertium dicendum, quòd, ficut Aug.dicit in Enchirid.*non eodem modo dicitur Chriftus conceptus, aut natus de

fpiritufancto, tùm patrum per ly incarnatus eft de fpiritufanto, A Con cilio autem Lateranenfi fub Papa Martino I, canon. 2. Si quis non confitetur fecundum fanctos patres, verè,& propriè ipfum unum fanctæ, & confubftantialis, & adorandæ trinitatis, Deum verbum incarnatum de fpiritufancto,&c.fit condemnatus. Hæc ibi. Ubi etiam,quod ad gloffandam articuli conclufionem facit, habes, quòd propofitio hæc,fcilicet:Chriftus eft conceptus, feu incarna tus de fpiritufancto, non tantùm dicitur verè, fed & propriè. Et licèt idem *in Ench. Concilium can.3. dicat, c. 40. 50, 3. virginem femper immade Maria Virgine materialiter, de Spiri- culasam Mariam protufancto verè effective. Et ideò non ha- prie, verè concepiffe ex fpiritufanéto: non tabuit hic locum commixtio. men proptereà contradicit fibiipfi priùs dicenti ly de fpiritufancto. Ratio eft,quia refert ly de fpiritufanéto ad verbum incarnatum, ut ibi exprefsè patet, & refert ly ex fpiritufancto ad corpus ipfius verbi conceptum.Quomodò autem ifta ftent fimul,& confequenter Concilium fibi conftet,confule refpon.ad primum. Secundò vides: quomodò,&c.

10

quòd Chriftus debet dici mafcen. comparant femini Spiritumfan-
conceptus de fpiritufan- &tum, vel etiam Filium, qui eft virtus
&to. A fcripturis quidem
per hoc, quod dicitur Altiffimi, fecundum autem quòd in fe-
Matth. 1. Antequa cove- mine intelligitur fubftantia corporalis,Spiritufan&to, & de Maria Virgine,nam
niret, &c. ut in arg.cont. quæ in conceptione tranfmutatur, negat
bens, f.Chriftum. Quem Hieronym. * Spiritumfan&tum fuiffe pro
Hir, in loco accufativum fubintelligi femine.

ciratu in a.
6.38.19.&

[ocr errors]

Ubi nota ly in utero ha

debere fuprà ibidem col

ligitur ex ly De qua natus eft Jefus, qui vocatur Christus. Item per hoc,
quod ibi fubditur. Quod enim in ea natum eft, de fpiritufancto eft.Expone
tu ex nunc dictis, quod in ca natum eft, ideft, Chriftus, qui in ea conceptus
eft. A fymbolo verò fidei tùm Apoftolorum per ly qui conceptus eft de

[blocks in formation]
[ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]
[ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors]

3.4.4.94.50

ar, 2.q.1

9.2ad1.&

4.& in ex

polis ad a.

[merged small][ocr errors]

In corpore artic.una eft conclufio. Convenienter dicere poffumus,Chriftum conceptum effe de fpiritufancto. Probatur,& declaratur. Probatio eft: In Spiritufanéto duplex eft habitudo ad Chriftum conceptum, fcilicet confubftantialitatis, & caufalitatis effective. ergo convenienter poteft di

Arg.3.f.dift.4.9.1.4.4.
Durand. 3.f.d.4.9. 1.
Medina q. 32. ar. 3.

SUPER. QU.XXXII.

ART. III.

ONCL. Nullo mo

tionis, neque ratione ju

ci cöceptus de Spiritufanéto. Antecedes probatur: quia conceptio attribuitur
non folùm corpori Chrifti: fed etiam ipfi Chrifto ratione corporis. Con-
fequentia probatur: quia præpofitio, De, utraque denotat habitudinem, ut
patet exemplariter, cùm filius Dei de Patre genitus dicitur. Declaratio eft,
quòd confubftantialitas ad perfonam Chrifti, efficientia ad corpus Christi
referenda eft.

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

accipit nomen: fed folùm illud,quod ge-
neratur in fimilitudinem generantis
Unde, ficut August.dicit,* non dicimus,
quòd capillus,qui nafcitur ex homine,fit
filius hominis: nec etiam dicimus
quòd homo, qui nafcitur, fit filius femi
nis: quia nec capillus habet fimilitudi-
nem hominis, nec homo, qui nafcitur ex
femine, habet fimilitudinem feminis,
fed hominis generantis. Et, fi quidem
perfecta fit fimilitudo erit perfecta fi-
liatio tàm in divinis, quàm in huma-
nis ; fi autem fit fimilitudo imperfecta,
erit etiam filiatio imperfecta. Sicut in
homine eft quædam fimilitudo Dei im-
perfecta, & inquantum creatus eft ad
so imaginem Dei, & inquantum recreatus
eft fecundum fimilitudinem gratiæ, &
ideò utroque modo poteft homo dici fi-
lius Dei, & quia f. eft creatus ad imaginé ftus,quia habet ad Deum
plénam rationem filia-
ejus, & quia eft ei affimilatus per gratia. tionis,ideft,perfectam fi-
Eft autem confiderandum, quòd il- militudinem in vi gene
lud, quod de aliquo dicitur fecundum rationis, 1.9.27.ar.z.ideò
perfectam rationem, non eft dicendum no poteft dici filius Dei
& confequenter nec fpi-
de co fecundum rationem imperfectam: rituffanéti, nec totius tri-
ficut, quia Socrates dicitur naturaliter nitatis, neque per crea-
homo fecundum propriam rationem ho- tionem,neq;per gratiam,
minis,nunquam dicitur homo fecundum cet, per effe filium ob
illam fignificationem , qua pictura ho- creationem, vel gratiam,
minis dicitur homo, licèt fortè ipfe affi- importatur filiatio im-
perfecta.

do debet Chriftus tatem ; quia fecundum Philof. * in lib. de Er 4. cont, dici filius fpirituffancti, Generatione animalium, pater dat princi4.47. Et op. nec etiã totius trinitatis. PROB.Quia Chri- pium activum in generatione, mater veftus non debet dici filius rò miniftrat materiam:fed B. Virgo dici2.c.3.& Dei neque ratione crea- tur mater Christi propter materiam, ftificationis; cùm ratio- quam in conceptione ejus miniftravit. 40 ne generationis æternæ ergo videtur,quòd etiam Spirituffan&tus habeat perfectam ratio- poffit dici pater ejus propter hoc, quòd nem filiationis ad patre fuit principiú activú in coceptione ipfius. folùm acillud,puta filiatio,quod de aliquo di-2.Præt. Sicut mentes aliorum fanctocitur fecundum perfectă rum formantur per fpiritumfanctum,ita rationem, non fit dicen- etiam corpus Chrifti eft per fpiritumfandum de co fecundum &tum formatum : fed alii fancti propter imperfectam rationem: qualis eft fimilitudo ad prædictam formationem dicuntur filii Deum ratione vel crea- totius Trinitatis, & per confequens Spitionis,vel juftificationis: rituffancti. videtur ergo, quòd Chriftus Et Chriftus, fi hoc, f.effe debeat dici filius Spirituffancti, inquanSpirituffanéti, vel trinitatis filius, poflet ipfi có- tum corpus ejus eft à Spiritufancto forvenire, non poteft effe matum. alicujus iftorum filius, 9 3. Præt. Deus dicitur pater nofter fenifi aliquo horum modorum, fcilicet, ratione cundum hoc, quòd nos fecit, fecundum vel creationis, vel juftifi- illud Deuter.32.Nonne ipfe eft pater tuus, cationis, ut patet ex di- qui poßedit te, & fecit,& creavit te? fed na generationis eft filius fpirituffanctus fecit corpus Chrifti, ut * dictum eft. ergo Spirituffan&tus debet Par..bujus patris folius. quafi. COROLL. Ergo dici pater Chrifti fecundum corpus ab hoc,quòd Chriftus dica- ipfo formatum. tur filius fpirituffancti, aut trinitatis, tenendum SED CONTRA eft, quod Auguft. *dicit in Enchir. Natus eft Chriftus de "Ench.cap. eft, effe fimpliciter falsu, & impoffibile: Nam, ut Spiritufanito, non ficut filius, & de Maexprimamus magis dicta in probatione, Chriftus, ria Virgine, ficut filius. ut Deus, non habet effe

[blocks in formation]

RESPONDEO dicendum, quòd no-
fuum æternum, nifi à mina paternitatis, & maternitatis, & fi-
patre,1.9.27.4.2. & 1.34. liationis generationem confequuntur,
4.1.2. nullus autem pot- non tamen quamlibet, fed propriè gene-
nifi ejus, à quo accipit rationem viventium, & præcipuè anima-
effe, quoniam filiatio lium. Non enim dicimus,quòd ignis ge-
confequitur generatio- neratus fit filius ignis generantis, nifi
nem, & generatio eft via
ad effe. Chriftus verò,ut fortè fecüdum metaphoram:fed hoc folú
homo, non habet à fpi- dicimus in animalibus, quorum genera- 80
ritufancto, aut à trinita- tio eft magis perfe&ta. Nec tamen omne,

te efse humanitatis,i.hu

manam naturam fecundum perfectam fimilitudinem ad ipfum, vel ipfam,
ut patet, licèt ab illo,& ab illa humanitas Chrifti creata fit. Item Chriftus,
ut homo juftus,non habet à fpiritufancto, aut à trinitate, efse juftificatum,
ideft, gratiam Dei cum virtutibus infufis fecundum perfectam fimilitudi-
nem ad ipfum, vel ipfam, ut pater, licèt ab illo, & ab illa juftitia Chrifti
creata fit. Sicut autem nullus poteft dici filius,nifi ejus,à quo accipit esse, ut
dictum cft,ita nullus poteft dici filius, nifi ejus, à quo accipit efse fecundum
fimilitudinem ad ipfum vel perfectam, vel imperfectam. Sic tamen hoc ul-
timum intelligendo: quòd talis fimilitudo imperfecta non poteft aliquem

non habet efse cum ani

quoniam per hoc, fcili

I. EX PHILOS. Pater

miletur alteri homini.
¶ Chriftus autem eft filius Dei fecun- dat principium activй.
dum perfectam rationem filiationis, un- B. In fimilitudinem fpe-
de, quamvis fecundum humanam na- cici. §.Tune nihil, &c.
Licèt enim Spirituffan-
turam fit creatus, & juftificatus, non aus in cöceptione Chri-
tamen debet dici filius Dei neque fti fecerit, tanquam arti-
ratione creationis, neque ratione ju- fex operans in exteriore
ftificationis, fed folùm ratione ge- quas facit feme hominis
nerationis æternæ fecundum quam patris in generatione hu-
eft filius Patris folius & ideò nullo mana: tamen non fuit in
modo debet dici Christus filius Spiritußan-minis principium activū
conceptione Chrifti ho-
Eti, nec etiam totius Trinitatis.

[ocr errors][merged small]

materia,actiones omnes,

fecundum fimilitudinem
fpeciei (ipfe .n. non fuit
homo,ficut Chriftus ejus
virtute factus eft homo)

cùm tamen Beata Virgo miniftraverit ibi materiam in fimilitudinem
fpeciei.

¶ NOT. Ex textu refponfali patere poteft à fimili, & debet hæc alia
veritas, fcilicet, quòd Chriftus fecundum humanitatem non eft filius Dei
patris. Licèt enim pater (ficut & aliæ divinæ perfonæ, articul. 1. ) for-
maverit corpus Chrifti: non tamen ratione talis formationis poteft dici
pater Chrifti hominis, nifi quatenùs formatio ipfa terminatur ad unio-
nem perfonalem, per quam ifte homo eft naturalis filius Dei patris. Un-
de mox fequitur hæc differentia ad alias perfonas, & ad totam trinita-

29. circae

tem, fcilicet, quòd nec etiam in hoc fenfu poteft dici filius pater fuiipfius, aut fpirituffanctus, vel tota trinitas pater ejufdem, ideft, Chrifti hominis; quoniam nullius iftorum Chrifti perfona eft filius naturalis.

[ocr errors]

ILLATIO CONCLUS. Videtur ergo, quòd Chriftus, &c. R. Negaturillatio.§.Non.n.eft circa hoc eadé ratio de Chrifto, & aliis hominibus, ut putat argumentum, fed diverfa. Nam homines, qui fpiritualiter for man tur à Spiritufancto, &c.ut in tex.vide corp.& coroll.poft prob.conclufio. III. CONCLUSIONIS ILLATIO. Ergo spiritussanctus debet dici, &c. B. Negatur illa

tio.§.Non enim eft circa Virgine materiam miniftrante in fimilihoc cadem ratio de, &c. tudiné fpeciei, & ideò dicitur filius ejus. 10 ut ad fecundum. Hac differentia tamen ferva- Chriftus autem, fecundum quòd homo, ta, quòd ibi fit fermo de conceptus eft de Spiritufanéto, ficut de juftificatione, hìc autem activo principio : non tamen fecundum fimilitudinem fpecici, ficut homo nasciAPPENDIX. tur de patre fuo, & ideò Chriftus non dicitur filius Spirituffan&ti. Utipros. EX articulo habes primò quomodò per rationem interimas

[ocr errors]

de creatione.

Ad fecundum dicendum, quòd ho

hærefim Suencfeldianam dicentem quòd Chrifti humana natura eft genitura Spirituffancti. Hoc eft in fenfu. Quòd Spirituffanctus eft pater Chrifti fecundum humanitatem, quia ipfum fecundum hanc generavit. Secundò habes: quomodò per rationem oftendas, hærefim illam damnari à D.Aug.in Enchirid.cap.38.vel 39.dicente. Numquid dicturi fumus, patrem hominis Chrifti effe fpiritumfanctum,ut Deus pater Verbum genuerit, Spirituffanctus hominem, ex qua utraque fubftantia Chriftus unus effet, Dei patris filius fecundum verbum, & fpirituffancti filius fecundum hominem eo, quòd eum fpirituffanctus, tanquam pater ejus,de matre Virgine genuiffet? Quis hoc dicere audebit? Cùm hoc ita fit abfurdum, ut nullæ fidelium aures id valeant fuftinere. Proinde, cùm confiteamur Chriftum na

Itulus clarus,

20

tum de fpiritufancto ex Maria Virgine:quomodò non fit filius spiritussancti,
&ut filius virginis, cùm & de illo, & de illa fit natus, explicare difficile
eft. Proculdubio non fic de illo, ut de patre, fic autem de illa, ut de matre
natus eft. Non eft autem concedendum, quicquid de aliqua re nafcitur,
continuò ejufdem rei filium nuncupandum. Ut enim omittam,aliter de ho
mine nafci filium,aliter capillum,aliter pediculum,vel lumbricum, quo-
rum nihil vilius (ut ergo hæc omittam, quoniam tantæ rei deformiter com-
parantur) certè, qui nafcuntur ex aqua,& fpiritufancto, non aquæ filios eos
recte dixerit quifpiam,

homines, qui fpiritualiter formantur à fed dicuntur filii Dei pa-
Spiritufancto, non poffunt dici filii Dei tris, matris Ecclefive.
Sic ergo de fpiritufancio
fecundum perfectam rationem filiatio- natus eft Chriftus, nec
nis, & ideò dicuntur filii Dei fecundum tamen filius est fpirituf-
filiationem imperfectam, quæ eft fecun- fancti. Hæc ibi.Ubi,quia
dum fimilitudinem gratiæ, quæ eft à tota de patre, natus eft, ipse
dicit ly non fic de illo, ut
Trinitate, fed de Chrifto eft alia ratio, Aug. apertè fignificat:
ut dictum est. *
quòd fpirituffanctus non
¶ Et fimiliter dicendum eft ad tertium. genuit Chriftum de B.
Virgine. Et re vera fic
elt. Nam propriè gene-

rare eft ex fua fubftantia aliquid producere(ut ait Damafcenus) Spirituflan-
&tus verò non produxit Chriftum hominem ex fua fubftantia, fed tantùm
fua virtute (fecundum B.Hieronymum fuprà art.2.) cùm B.Virgo ex pro-
pria fubftantia Chriftum ipfum produxerit. Item eadem hærefis damnatur
ab Ecclefia per hoc, quòd ipfa ex homil.Origenis fuper illud Matth.1. dicit,
quòd Jefus Chriftus in terra eft fine patre. Vide illam homil.in vigilia na-
talis Domini. Quod quidem dictum ab ea tàm folemniter approbatum
non eflet verum (ut patet) fi fpirituffanctus, aut trinitas effet pater Chrifti
hominis; vel (quod in idem redit)fi humana natura effet genitura illorum,
ideft, fi fpirituflanctus, aut trinitas genuiffet propriè naturam humanam
Chrifti. Tertiò vides: quomodò, &c.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

In corpore articuli tria fiunt. Primò præmittitur ratio paterniComment. tatis,& filiationis tàm perfectæ, quàm imperfecta fecundum quid. Attenditur fecundò communis regula de prædicatione unius refpectu ejufdem perfectæ, & imperfectæ. Tertiò ex his refpondetur quæfito.

179

Inf.7.13.4.
4.ad 2.
3. d 3.qu.z.

art.1.

*lib.3.ca.2. parùm ante med.

30

¶ Quoad primum duo de his dicuntur. Primò penes quid attendantur:
fecundo diftinguuntur in perfectæ, vel imperfectæ rationis membra. Pater-
nitas igitur, & filiatio in animalium generatione fecundum fimilitudinem
propriè dicuntur. Omnes particulæ in litera figillatim, & elarè declaran-
tur. Diftinguuntur autem paternitas, & filiatio fecundum perfectam, vel
imperfectam rationem juxta diverfæ rationis fimilitudinem: nam animal
ex animali,aut excellentius vivente, quàm animal procedens, fi perfectè ac- 40
eipit fimilitudinem producentis,perfectè ibi eft pater,& filius:fi imperfecta
eft fimilitudo,imperfecta quoque eft patris, filiique ratio. Declaranturque
exemplis patris fecundum creationem, & fecundum adoptionem gratiæ.

¶ Quoad fecundum regula eft: De aliquo dictum fecundum perfe-
ctam rationem non dicitur de eodem fecundum imperfectam rationem.
Declaratur exemplo de homine fecundum rationem veri, & fecundum ra-
tionem picti hominis, refpectu Socratis : & patet litera.

[blocks in formation]

CONCI
ptione Chrifti Bea in 3. lib. quòd Spirituffanctus fuperve-
perata eft,fed folam ma- nit Virgini, purgans ipfam, & virtutem
teriam miniftravit, ope- fufceptivam verbi Dei tribuens,fimul au-
rata tamen eft ante con- tem & generativam : fed virtutem
ceptionem aliquid acti-
ve, præparando mate- rativam paffivam habebat à natura, ficut
iam, ut effet apta con- & quælibet femina. ergo dedit ei virtute
generativam activam, & fic aliquid acti-
vè egit in conceptione Chrifti.

ceptui.

gene

60

PROB. 1.Quia ex
falfitate opinionis con-
trariæ hoc patet
¶ 2. Præt. Omnes virtutes animæ vege-
ut in
?
tex. Secundo. Quia tota tabilis funt virtutes activæ, ficut Comm.
virtus activa eft ex parte dicit in 2.de anima: fed potentia genera-
patris, paffiva autem ex tiva tàm in mare, quàm in fœmina perti-
parte matris,ut patet ex
diftinctione fexuum, ad- net ad animam vegetabilem. ergo tam in 70
juncto 2. de Cœlo : & B. mare, quàm in foemina activè operatur
Virgo non accepit divi- ad conceptionem prolis.
nitùs hoc,fcilicet,ut effet

pater Chrifti, fed ut effet 3.Prat. Fomina ad conceptionem,
mater, ut patet ex fcri- prolis materiam miniftrat, ex qua natu-
pturis.Secüda verò pars, raliter corpus prolis formatur : fed natu-
f.operata tamen,&c.pro-
batur. Quia de fe patet, ra eft principium motus intrinfecum. er-

NOT. Probatio fe- go videtur, quòd in ipfa materia, quam
cunda primæ partis con- Beata Virgo miniftravit ad conceptum
clufionis præfupponitur Chrifti, fucrit aliquod principium, so

[blocks in formation]
[ocr errors][ocr errors]

Tubi adverte, quòd regula intelligitur de prædicatione fimpliciter, & Annota abfolutè, hoc eft, fine additione aliqua. Et in promptu ejus ratio eft: quia nomen quodcunque fimpliciter enunciatum de aliquo perfecta ratione illud habente non fignificatur diminutè illi convenire, ac per hoc non fecundum imperfectam, fed fecundum perfectam rationem.

Et fcito, quòd fuper ifta regula fundatur intellectus facræ Scripturæ, cùm de Jefu Chrifto loquens affirmat ipfum effe Dei filium, ex hoc enim, quòd efle filium Dei Chrifto convenit fecundum perfectam filiationis Dei rationem quia eft naturalis filius Dei) confequens eft, ut numquam Chriftus intelligendus fit filius adoptivus, ficut cæteri fanéti, cùm dicitur filius Dei.

Quoad tertium conclufio eft. Christus nullo modo debet dici filius Comment, Spirituffancii, aut totius Trinitatis. Probatur. Chriftus eft filius Dei fecundum perfectam rationem filiationis. ergo neque ratione creationis, neque juftificationis, fed folius æternæ generationis debet dici filius Dei. ergo nec Spirituflanéti, nec Trinitatis debet dici filius. Antecedens patet. Prima confequentia probatur ex regula præfuppofita. Secunda verò probatur: quia fecundum æternam generationem folius Patris cft Filius.

in

fu Maria.& cap. 2. Acci pe puerum, & Mariam matrem ejus. & cap.12. Mater tua,& fratres tui foris fiant. Item Luc. 1. Ut veniat mater domini

mei, & c.2. dixit mater

ftris. & c.19.tabat juxta

QUART U S. conceptione corporis Christi. ¶SED CONTRA eft,quòd principium activum in generatione dicitur ratio feminalis, fed, ficut Auguft. dicit 10.fuper ejus ad illum.Item Joan. Gen. ad literam,corpus Christi in folamaz. Erat mater Jefu ibi. teria corporali per divinam conceptionis, Dicit mater ejus miniformationifque rationem de Virgine affum- crucem Jefu mater ejus. ptum eft, non autem fecundum aliquam ra- Dicit matri fue. Item tionem feminalem humanam. ergo Beata Actu.1.cum mulieribus, Virgo nihil activè fecit in conceptione & Maria marre Jefu. corporis Chrifti. quam vocant cam patrē RESPONDEO dicendum, quòd qui- Chrifti, relinquunt fcridam dicunt, Beatam Virginem aliquid pture proculdubiò inactivè operatam effe in conceptione telligendum : quòd virgo beata non accepit Chrifti & naturali virtute, & fuper- divinitùs hoc, fcilicet, naturali. Naturali quidem virtute, quia ut effet pater ejus. Pro ponunt, quòd in qualibet materia natu- captu autem probatiorali eft aliquod activum principium,alio- videlicet pateat de fe; nis ultimæ partis, quòd quin credunt, quòd non effet tranfmuta- Beatam Virginem prætio naturalis d. paraffe materiam

Ex hoc enim, quòd num

&

¶ In quo decipiuntur, quia tranfmuta- confequenter aliquid e- D:41.7
tio dicitur naturalis propter principium giffe activè ante conce- 644
ptionem vide quæst. D 691.
intrinfecum, non folùm activum, d fed 31.art.5. Inde enim per-ext
etiam paffivum. Exprefsè enim dicit cipies: quòd per virtu- 29.10.1.12
tem generativam ma- &c.tom.,
Philof. in 8. Phyfic. quòd in gravibus,
tres, antequam actu con-
& levibus eft principium paffivum mo- cipiant, præparant fan-
tus naturalis, & non d activum. Nec quines, purificando fci- D 650.
eft poffibile, quòd materia agat ad fui licet illos ad hoc,ut pof- 8.
fint effe apti conceptui
formationem, quia non eft actu. Nec tempore opportuno ;

[blocks in formation]
[ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors]
[ocr errors]

D.1117.

[ocr errors]
[ocr errors][merged small]
[ocr errors]

Cominent.

m

1. EX DAMASC. Simul autem &generativam. R. Ideft, fimul au-
tem, & quòd poffet generare actualiter abfque femine viri. §. Adeò, quòd
Damafcen.per ly generativam intelligit hoc totum,f.poffe generare actua-
liter abfque femine viri. Tunc nihil, &c.Nulla enim fœmina habet à natu→
ra virtutem generativam hanc,fcilicet, quòd actualiter generare poffit abf-
que virili femine licèt à natura quælibet habeat virtutem generativam in
alio fenfu, fcilicet, quòd actualiter poffit generare mediante virili femine,
remotis aliis, fi quæ funt, impedimentis. Unde, cùm de virtute generati-
va in diverfo fenfu loquantur Damafcenus, & minor propofitio, non mi-
rum: fiargumentum, utpote ex quatuor terminis exiftens, nihil conclu-
dat:immò nec propofitum attingat.

¶ COROLL. Ergo

telligas, meritò effe à fcripturis, & Aug.infinuatum: quòd Beata Virgo ni-
hil activè egerit in conceptione Chrifti. A D.Auguftino quidem,ut in arg..
contr. Ac fi dixerit ibi Auguftinus in fenfu, quod alibi parùm remote his
verbis expreffit, Chriftus vifibilem carnis fubftantiam de carne virginis
affumpfit: ratio verò conceptionis non à virili femine, fed longè aliter, ac
defuper venit. Ubi perly ratio conceptionis (ut patet confideranti) intelligi-
tur virtus activa in conceptione. Cum ergo virtus hæc, fecundum illum,
fuerit defuper, fequitur: quòd fecundum cundem non fuerit à virgine: &
confequenter, quòd ipfa non concurrerit activè in illa conceptione prædi-
&ta. A fcripturis verò idem infinuatur per hoc, quòd ubique vocant tan-
10 tùm cam matrem Chrifti, ut Matth.1. De qua natus eft Jefus, qui vocatur
Chriftus:&, cùm effet de-
fuiffe collatam. Et ideò dicendum eft,fponfata mater Jesu
quòd in ipfa conceptione Chrifti B. Virgo ni
bil active operata eft, jed folam materiam
miniftravit; operata tamen eft ante conce-
ptionem aliquid activè, præparando mate-
riam,ut effet apta conceptui.

potentia generandi con- eft etiam poffibile, quòd aliquid moveat
fiderata fecundum fub- feipfum, nifi dividatur in duas partes,
ftantiam ipfius potentie
erat in B. Virgine (ficut quarum una fit movens, & alia fit mota,
& in aliis fœminis) ante- quod in folis animatis contingit, ut pro-
quam fpirituffanctus in batur 8.Phyfic.
eam fuperveniret : fed
tamen cadem potentia dicunt ad matrem requiri, quòd non
Supernaturali autem virtute, quia
generandi confiderata,
fecundum quòd opera- folùm materiam miniftret (quæ eft fan- 20
tioni actu conjungitur, guis menftruus) fed etiam femen,quod
non erat in ipfa antè,qua commixtum virili femini habet virtutem
fpirituffanctus fuperve-
niret. Dedit ergo fpiri- d activam in generatione. Et, quia in
tuffanctus tunc ei poten- Beata Virgine nulla fuit fa&ta refolutio
tiam generandi, non fe feminis propter integerrimam ejus vir-
cundum quòd confide-
ratur juncta actui tali. ginitatem, dicunt, quòd Spirituffanctus
Exemplum. Vifus ha- fupernaturaliter ei tribuit virtutem acti-
bet potentiæ fubftantia vam in conceptione corporis Chrifti,qua
ad videndum, etiam an- aliæ matres habent per femen refolutum.

tequam vifibile ei offe-
ratur per adventum no-
Sed hoc non poteft ftare, quia, cùm
vi luminis exteriùs: non quælibet res fit propter fuam operationé
autem habet potentiam (ut dicitur 2.de cælo *) natura nor distin-
ipfam actui videndi a-
Atualiter conjunctam, gueret ad opus generationis fexum ma-
antequam vifibile ei fic ris, & fœminæ, nifi effet diftinéta opera-
offeratur. Sicut ergo vi- tio maris ab operatione feminæ. In ge-
fibile movendo vifum neratione autem diftinguitur operatio
dat ei poffe videre in
actu: ita per modum agentis, & patientis. Unde relinquitur,
talem fpirituffanctus de- quòd tota virtus activa fit d ex parte ma-
dit potentiam generandi ris, paffio autem ex parte feminæ, pro-
B.Virg.
II. DE CONCLUS. pter quod in plantis, in quibus utraque
Active operatur ad con- vis commifcetur, non eft diftinctio ma-
ceptionem prolis. R. Vel ris, & feminæ.

40

*lococitat.

Maria, &c. (utfuprà.
Nota. poft prob. concl.)
xerint. B. Maria Virgo
Ac fi per hoc apertè di-
ad conceptum Chrifti,
nonnifi, ut mater, fe
AD PRIMUM ergo dicendum,quòd rem fe habeat mater in
habuit. Quomodò au-
illa conceptio tria privilegia habuit,fcili- hoc ad filios, monftravit
cet, quòd effet fine peccato originali, philofophus in 15. de
quòd effet non puri hominis, fed Dei, & animalibus dicens. Vir
dat animam formam,&
hominis, item, quòd effet conceptio vir- principium motus: fœ
ginis & hæc tria habuit à Spiritufan- mina dat corpus, & ma-
&to. Et ideò dicit Damafc.* quantum teriam. Sicut accidit in
Lacie coagulato,quod cor- in arg.
ad primum, quòd Spirituffanctus fuper- pus exit ex lacte, & coa-
venit Virgini purgans ipfam, ideft, præ- gulatio ex coagulo. Et in-
fervans, ne cum peccato originali conci- frà. Manifeftum eft, quod
peret. Quantum ad fecundum dicit, & mas eft operans, & fa-
virtutem fufceptivam verbi Dei tribués, feamnum ex carpenta-
mina patiens: ficut erat
ideft, ut conciperet verbum Dei. Quan- rio, & ligno. Hæc ille.
tum autem ad tertium dicit, fimul autem Pro quorum tamen, &
confequenter pro totius
& generativam, ut fcilicet manens virgo articuli præfentis (cujus
poffet generare, non quidem activè, fed declarationem primò
paffivè,ficut aliæ matrès hoc confequun- intendimus) notitia ple-
tur ex femine viri.
niori adverte, quòd circa
¶ Ad fecundum dicendum, quòd pot-plex actio confiderari
prolis conceptionem tri-
entia generativa in fœmina eft imper- poteft. Una, quæ & prin-
fecta refpectu potentiæ generativa, quæ cipalis eft, fcilicet, for-
eft in mare. Et ideò, ficut in artibus ars matio, & organizatio
corporis: Alia actio eft,
inferior difponit materiam, ars autem
quæ præparat ad hanc
fuperior inducit formam, ut dicitur in 2. actionem,cùm enim for-
Phyfic. ita etiam virtus generativa fe- matio prolis fieri debeat *.2. Phyf.
minæ præparat materiam, virtus autem ex materia,non quacun- tex-25...
que, fed convenienti,
activa maris format materia præparata. oportet effe virtute ali-
Ad tertium dicendum, quòd ad hoc, quam agétem, que actio-
quòd tranfmutatio fit naturalis, non re- ne fua præparet mate-
riam ad formationem,
quiritur, quòd in materia fit principium feu ad hoc, ut pofteà in-
dactivum, fed folùin paffivum, ut dictum de formetur foetus. Alia
item actio eft, quæ con- *In cor.af.
comitatur, aut fequitur
actionem illam principalem, nam, ficut locus facit ad bonitatem genera
tionis ita & bona matricis difpofitio juvat ad bonam difpofitionem pro-
lis, tanquam præbens ei fomentum. Ex Avicenna cap. de dilu. His tribus
actionibus ftantibus, adhuc fcito; quòd refpectu principalis actionis mater
nihil agit, fed folummodò fubminiftrat materiam agenti, fcilicet, patri:
refpectu autem actionis præparatoriæ mater active fe habet,quoniam acti-
vè præparat materiam refpectu verò actionis concomitantis, vel fequen
tis mater etiam activè concurrit, fomentum fcilicet dando proli jam for-
matæ. Ex his ita præmiffis,applicando, concludas ad propofitum articulis
quòd, quantum ad principalem actionem, fcilicet, formationis corporis
Chrifti,nihil fuit ex parte beatæ virginis, quod effet activum: fed id, quod
ipfa virgo miniftravit, fe habuit folùm materialiter ad hanc actionem.
Quantum verò ad fecundam,& tertiam rationem, fcilicet præparatoriam,
& etiam concomitantem, Beata Virgo activè operata eft : ficut & aliæ ma-
tres. Meritò igitur ab Ecclefia catholica femper & dictum fuit, & dicitur,
70 & dicetur: quòd Beata Virgo eft verè mater Chrifti, ideòque, cùm Chriftus
fit verus Deus,q.35.art.4.quòd ipfa eft verè mater Dei veri. Secundò vides:
quomodò, &c.

ante ipfam conceptioné, Quia igitur Beata Virgo non hoc ac-
vel in ipfa conceptione cepit,ut effet pater Chrifti, fed mater,có-
S.In mare fiquidem acti-
vè operatur in ipfa con- fequens eft, quòd non acceperit poten-
ceptione. Tunc nihil, tiam activam in conceptione Chrifti, so
&c. Nam in art, conclu- five aliquid egerit,ex quo fequitur ipfam
fione jam conceffum eft, fuiffe patrem Chrifti, five nihil egerit
ceptionem active mate- (ut quidam dicunt) ex quo fequitur hu-
riam præparaverit. jufmodi potentiam activam fibi fruftrà

quòd B.Virgo ante con

¶ NOT. Ideò autem

potentia generativa, licèt fit activa, fe extendit in fœmina folummodò ad
præparationem materiæ pro conceptione prolis : & in mare fe extendit
ulteriùs, ideft, ufque ad formationem concipienda prolis quia potentia
generativa in mare eft perfecta, fed in foemina eft imperfecta. Unde Phil.
dicit lib.15.de animalibus, quòd mulier eft, ficat puer, qui nondum poteft 60
generare. Porrò ars, quæ operatur formam, principatur ( fecundum cun-
dem 2.phyfic.) & imperat ei: quæ præparat materiam ficut ars compagi-
nans navim ei, quæ complanat ligna) ideòque virtus, quæ ad conceptum
prolis materiam parat,eft imperfecta refpectu virtutis ex præparata materia
format prolem. Virtus ergo generativa B.Virg.quamvis activè concurrerit
modo dicto ante conceptionem, fuit quid imperfectum refpectu virtutis
activæ fpirituffancti ex materia illa à virgine præparata formantis corpus

Chrifti.

[blocks in formation]

est. *

:

Commentaria Cardinalis Cajetani.

Itulus clarus, notando, quòd non eft quæftio, an activè egerit, fed an 80 in duas partes (ut animata) movere feipfum, ex 8.Phyfic.
activè egerit in ipfo actu conceptionis corporis Chrifti: de actione
enim circa illum actum eft quæftio.

In corpore articuli quatuor fiunt: primò refertur opinio quædam ha-
bens duas partes. Secundò improbatur prima pars illius: tertiò fecunda :
quartò refpondetur quæfito.

Quoad primum opinio dicit beatam Virginem operatam in conceptione Chrifti active dupliciter: fcilicet, naturali, & fupernaturali virtutc. Et primæ partis ratio eft communis de inchoatione formarum in materia per aliquod cooperativum principium in materia: in hoc enim ponitur differentia inter tranfmutationera naturalem, & artificialem : quia naturalis habet tale principium in materia, & ideò eft naturalis: artificialis 90 verò habet folam materiam purè paffivam.

Quoad fecundum tripliciter arguit contra hoc Auctor. Primò interimendo fundamentum, quia ad mutationem naturalem fufficit principium materiale efse paffivum, ex auctoritate Ariftot.Secundò : quia impoffibile eft, quòd materia agat ad fui formationem: quia non eft actu. agere enim eft actus, non potentiæ, femper enim æftimabitur fpecies movere,ut dicitur 4. Phyfic. Tertio, quia impoffibile eft aliquid non divifum

D. 650.

Annotati

Adverte hic, quòd oportet digredi ad quæftiones multas, fi exami-
nandæ effent hæ rationes. Nam & de inchoatione formarum, & de motu
gravium,& levium, & de maxima,atq; vetuftiflima ambiguitate,an aliquid
feipfum movere poffit, tractare oporteret, & no Theologia, fed Philofophia
pura tradere opere longo,proptereà extra librũ húc,tractanda hec relinquã,
¶ Quoad tertium ponitur primò ratio fecunde partis. Et affumit ra- Comment.
tio hæc duo. Alterum naturale, fcilicet, quòd mater concurrit ad genera-
tionem per proprium femen, activè concurrens ad generationem, alte-
rum fupernaturale, fcilicet, quòd Beatæ Virgini data eft miraculosè virtus
illa activa, quam aliæ matres habent per femen, ut fcilicet fine femine
poffet, quod per femen potuiflet. Et hujus miraculi ratio eft integerrima
virginitas, cui repugnat feminis refolutio. Deindè ponitur improbatio
iftius opinionis quoad radicem ejus, & ipfam bipartitam. Et eft ratio ifta.
Diftinétio fexus é à natura propter diversă operatione ad generatione op-
portuna.ergo eft penes diverfitate agentis,& patiétis.ergo tota virtus activa
eft ex parte maris: paffio verò ex parte fœminæ. Antecedens probatur ex
fecundo Cali fic Sexus eft propter operationem opportunam ad genera-
tionem, cigo diverfitas fexus eft propter diverfam operationem oppor-

"

« VorigeDoorgaan »