3:2 *T1.3.0.24. Durand.3.f.d.18.q.7. Suarez quæftio. 19. arm ticul. 2. in Commen tar. Medina quæft. 19. art.2. SUPER QU. XIX. ART. II. D SECUNDUM fic proceditur. Videtur, quòd in Chrifto fint plures humanæ operationes. Chriftus enim, inquantum homo, Catio eft fimpliciter ONCL. 1. Illa ope communicat cum plantis in natura nuhumana, quæ à ratione tritiva, cum animalibus autem in natuprocedit per volunta- ra fenfitiva cum angelis verò in natem, quae eft rationis tura intellectiva, ficut & cæteri homines: appetitus. PROB. Quia ho- fed alia eft operatio plantæ, inquantum mo eft id, quod eft fe- eft planta, & alia animalis, inquantum eft animal. ergo Chriftus, inquantum CONCL. 2. In eft homo, habet plures operationes. quolibet puro homine eft tantùm una opera- 2. Prat. Potentiæ, & habitus ditio, quæ propriè huma- ftinguuntur fecundum actus : fedin na dicitur, præter quam anima Chrifti fuerunt diverfæ potentiæ, tamen funt quædam a- & diverfi habitus. ergo & diverfæ opeliæ operationes, quæ non funt propriè huma- rationes. cundum rationem. næ. tione, ac voluntate ¶ 3.Præt. Inftrumenta debent effe proPROB. 1. Quia in quolibet puro homine portionata operationibus: corpus autem illa tantum operatio humanum habet diverfa membra diffedicitur propriè huma- rentia fecundum formam. ergo diverfis na, quæ procedit à ra- operationibus debent effe accommodata. Sunt ergo in Chrifto diverfæ operaSecunda pars, fcilicet, præter quam, &c.proba- tiones fecundum humanam naturam. tur ; quia nec operatio- SED CONTRA eft, quòd, ficut nes naturam, vel vege- Damaf. dicit in 3. lib. operatio fequitabilem, vel elementaprinc.& rem, vel fenfitivam fe- tur naturam: fed in Chrifto eft tantum quentes funt propriè una natura humana. ergo in Chrifto fuit humanæ, cùm non pro- una tantùm operatio humana. cedant principaliter ¶RESPONDEO dicendum, quòd, ratione. quia homo eft id, quod eft fecundum rationem, illa operatio dicitur effe fimpliciter humana, quæ à ratione procedit per voluntatem, quæ eft rationis PROB. Quia in appetitus. Si qua autem operatio eft in Chrifto homine nullus homine, quæ non procedit à ratione, motus partis fenfitivæ & voluntate, non eft fimpliciter operaerat, qui non effet ordi- tio humana: fed convenit homini fenatus à ratione, opera ¶ CONCL.3.Multò magis eft una operatio humana in Chrifto, quam in quolibet alio homine. fcendum unitatem, vel tionefque naturales,atq; cundum aliquam partem humanæ nacorporales aliqualiter turæ: quandoque quidem fecundum fubjiciebantur ejus rationi ( inquantum, fci- ipfam naturam elementi corporalis, ficlicet, voluntatis ejus ut ferri deorfum, quandoque verò feerat, &c.ut in text.)& in cundum virtutem animæ vegetabilis,ficquolibet alio homine ut nutriri, & augeri: quandoque verò non eft fic, quamvis ali- fecundum partem fenfitivam, ficut viqualiter fenfitivæ operationes fubjiciantur,ideft dere, & audire, imaginari, & memoobediant, rationi. rari, concupifcere, & irafci. Inter quas NOT. Ad cogno- operationes eft differentia. Nam operanis diverfarum partium obedientes rationi, & ideò funt aliquapluralitatem operatio- tiones animæ fenfitivæ funt aliqualiter hominis nota diligen- liter rationales, & humanæ, inquanter regulam in art. 1. tum fcilicet obediunt rationi, ut patet 1.1. th. & hic apertiùs explica per Philof. in 1. Ethic. Operationes c.ult.io.s. tam. Eft verò hujufmo- verò, quæ fequuntur animam vegetabidi. Quandò agens infe- lem, vel etiam naturam elementaris rius agit per propriam formam, tunc eft alia corporis non fubjiciuntur rationi operatio inferiorisagen- de nullo modo funt rationales, nec hutis,& fuperioris: quandò manæ fimpliciter, fed folùm fecundum agit,nifi,fecundum quòd partem humanæ naturæ. Di&tum eft auart, pre. cft motum à fuperiori tem fuprà, * quòd, quandò agens inagente; tunc eft eadem ferius agit per propriam formam, tunc operatio fuperioris age quafi inchoativè pofită, autem agens inferius nõ tis, & inferioris. Ex hac regula benè ( ut decet) applicata ad conclufionis fecundæ, & tertie materiam multum juvaberis ad earumdem fanam intelligentiam. cit, oftendiffe, quòd omnes humane operatio nes, etiam ad partem vegetabilem pertinentes (ut efurire, fitire, &c.) eft alia operatio inferioris agentis, & fuperioris : quandò verò agens infe- fubfunt voluntati hu rius non agit, nifi, fecundum quòd funt voluntarias quod manæ Chrifti, ideft eft motum à fuperiori agente, tunc eft eft, ipfas omnes referri eadem operatio fuperioris agentis, & ad unum principium ainferioris. &tivum operationum humanarum. Sic enim so fi excluditur diverfitas operationum à Chrifto, pro quanto fit relatio ipfarum ad voluntatem humanam: cùm tamen talis operationum diverfitas fit in aliis hominibus. Nam efurire,fitifitire, &c. non fubfunt re, &c. non efurire, non voluntati illorum ita quòd fint operationes operationes ad partem voluntariæ fed nec fenfitivam pertinentes funt fic viriliter volun : Sic igitur in quocumque homine puro alia eft operatio elementaris corporis, & animæ vegetabilis ab operatione voluntatis, quæ eft propriè humana. Et fimiliter etiam operatio animæ fenfitive quantum ad id, quod non movetur à ratione: fed quantum ad id, quod movetur à ratione, eft eadem operatio partis fenfitive, & rationalis. Ipfius autem animæ rationalis eft una operatio, attendamus ad ipfum principium operationis, quod eft ratio, vel voluntas. Diverfificatur autem fecundum refpe&tum ad diverfa objecta, quam quidem tariæ, ut in Chrifto, qui diverfitatem aliqui appellaverunt diver- & quandò voluit, & quantum voluit, & fic fitatem operatorum magis, quàm ope- de aliis hujufmodi cirrationum, judicantes de unitate opera- cumftantiis, irafcebatur, tionis folùm ex parte operativi principii. triftabatur, gaudebat, c. nec ultra terminos Sic enim nunc quæritur de unitate, vel &c. nec ultra terminos prævolitos procedebat pluralitate operationum in Chrifto unquam aliquo modo Sic igitur in quolibet puro homine eft tan- fenfitivus motus. Et,licèt tùm una operatio, que propriè humana de B. Virgine, inquantum femper fuit fine dicitur: præter quam tamen funt in homi- peccato veniali, hoc ine puro quædam aliæ operationes, quæ non plum de motu fenfitivo funt propriè humana, ficut dictum est. * verificetur; tamen ad- * In ifor. huc multò magis de Sed in homine Jefu Chrifto nullus erat Chrifto: quia hoc de illa motus fenfitivæ partis, qui non effet or- per fpeciale privilegium dinatus à ratione. Ipfa etiam operatio- dicitur, de Chrifto au 1. CONCLUSIO. Chriftus, inquantum eft homo, habet plures II. ILLATIO CONCLUSIONIS. Ergo & diverfæ operationes.R.Con- nes naturales, & corporales aliqualiter & corporales aliqualiter Addition. qu. 16. art. ad ejus voluntatem pertinebant,inquan- 2.ad fecundum, exam. tum voluntatis ejus erat, ut caro cjus Elucid. ageret, & pateretur, quæ funt fibi pro. pria, ut dictum est suprà. * ¶ Et idcò multò magis eft una operatio in Christo, quàm in quocumque alio homine. AD PRIMUM ergo dicendum quòd operatio partis fenfitiva, & etiam nutritivæ non eft propriè humana, ficut dictum eft: * & tamen in Chrifto hujufmodi operationes fuerunt magis humanæ, quàm in aliis. III. DE SECUNDA ad diverfa inftrumenta. *4.praca cundum relationem ad primum principium ativum, ideft, fufficit, quòd omnes obediunt * In corp., quod conveniat in hoc, rationi, ideft, funt voluntaria. Propter hoc Ad fecundum dicendum, quòd pot- enim omnes Chrifti huentiæ, & habitus diverfificantur per manæ operationes nunc comparationem ad objecta, & ideò di- judicantur una operaverfitas operationum hoc modo refpon- tio, ut in conclufione det diverfis potentiis, & habitibus,ficut tertia, etiam quòd alietiam refpondet diverfis objectis. Talem dum aliam confideratio autem diverfitatem operationum non nem in ipfis operatio intendimus excludere ab humanitate nibus reperirentur. vide Chrifti,ficut nec eam, qua eft fecundum ad 2. quæ diverfitates fecun aliud, & aliud inftrumentum, fed folùm A P PENDI X. illam, quæ eft fecundum primum principium activum, ut dictum est. * ¶ Unde patet etiam refponfio ad ter tium. EX articulo habes *In cortas primò quomodò Utilitas per rationem oftendas, pro S.Eccl. & rectè intelligas, me ritò effe à fcripturis infinuatum, quòd in Chrifto eft tantùm una operatio humana. Ut per hoc, quod dicitur Phil, 2. Exinanivit femetipfum formam fervi accipiens. Hoc eft. Naturam humanam. Unde pofteà fubdit ly invenut homo. Cùm igitur operatio fequatur naturam fecundum Damafcenum allegatum in argument. cont. fequitur quòd Apoftolus per dictum illud fubindicaverit, quòd in Chrifto fit tantùm una operatio humana. Adde his quòd Chriftus turbavit femetipfum, Joan. 11. &, quòd per quadraginta dies jejunus non efuriit, pofteà mox efuriit, Matth. 4. ut videas operationes ejus humanas ab Apoftolo di&tas unam operationem in hoc fenfu quòd omnes illæ in Chrifto funt voluntaria. Volens enim turbat femetipfum, volens non efurit, volens efurit. Et fic à fimili de aliis operationibus ejus. Secundò vides: quomodò ex iis, &c. Comment. Notand.1. Notand.. Itulus ex præcedenti clarus eft. Commentaria Cardinalis Cajetani. Tu ¶Quoad primum, quia titulus duos terminos claudit, fcilicet, operatio- 10 do fingillatim per quatuor enumeratas partes humanæ naturæ,fcilicet,ele mentarem, vegetabilem, fenfitivam, & rationalem. Nam ex elementari, & vegetabili patet fecunda pars conclufionis: quia alia, & alia eft operatio harum partium, & voluntatis. Ex fenfitiva verò diftinguendo propriā à participato, patet, quòd fecundum propria habet eriam aliam operatio nem, participativè autem una,& eft ipfius,& voluntatis operatio, Ex rationali autem diftinguendo, feu replicando de quali unitate operationis eft fermo( fcilicet, penes unitatem principii propria virtute) habetur, quòd una tantùm eft operatio humana in uno homine, quæ eft prima pars conclufionis, quia unum tantùm eft humanum principium, fcilicet, voluntas, quamvis diverfitas fit operationum humanarum penes objecta, quæ vocatur penes operata à quibufdam. Ex quibus omnibus patet, quòd fequitur conclufio quoad utramque fui partem:nam ex hoc, quòd nulla pars humanæ naturæ multiplicat operatione humana in uno puro hōie, habetur, quòd una tantùm eft operatio humana in uno homine, & ex eo, quòd in codem fecundum diverfas humanæ naturæ partes multiplicantur operationes non humanæ, habetur, quòd præter humanam operationem funt in uno puro homine multæ operationes non humanæ. Nota hic duo. Primò, quòd, quia ratio ( ut dicitur 9. Meta.) eft ? Secundò, quòd, cùm in litera dicitur, operationem hominis non procedentem à voluntate convenire homini fecundum aliquam partem humanæ naturæ, & fubdiftinguitur pars humanæ naturæ in elementarem vegetabilem, & fenfibilem, dubium furgit de primo actu intellectus, qui eft hominis, & non à voluntate, nec ab aliqua haru partiu. ūde dupliciter poteft intelligi litera præfens: primò, ut fit fermo de genere operationis ita, quòd fenfus eft, fi quod genus operationis eft conveniens homini, &c. Et tunc caret fcrupulo litera, quia, licèt inveniatur in homine aliqua opera tio non à voluntate, nec fecundum illas partes numeratas in litera (ut primus actus intellectus, quem oportet effe naturalem, utpote ante omnem actum voluntatis non tamen invenitur aliquod genus operationis in homine, quod non fit a voluntate, aut ab aliqua nominatarum partium, intelligere enim hominis fecundum fuum genus eft à voluntate, quamvis prima intellectio fit accepta. Alio modo poteft intelligi, ut litera intelligatur, ut fonat, fcilicet, quòd operatio hominis non à voluntate non cft fimpliciter humana, fed convenit homini fecundum aliquam partem humanæ naturæ, & hic terminetur fententia ita, quòd fequens diftinétio non apponatur, ut evacuativa partis humanæ naturæ: fed, ut narrativa partium humanæ naturæ opportunarum ad propofitum . Dico autem hoc, quia inter partes humanæ naturæ eft computanda intellectiva pars, ut natura, ficut fenfitiva, vegetativa, & elementaris. Et fic multò magis fine ulla gloffa litera caret fcrupulo, quia primus actus intellectus non eft propriè humanus, & convenit homini fecundum partem intellectivam humanæ naturæ: fequitur enim actusille ad partem intellectivam, ut natura quædam eft, ficut ad grave fequitur moveri deorfum, uterque enim motus eft à generante deductis impedimentis, & pars intellectiva, ut natura fumpta optimè diftinguitur contra rationem appetitus determinatam ad operandum, ficut agens naturale contra agens à propofito, ut patet. Quoad fecundum conclufio eft. In quolibet puro homine eft tantùm una operatio humana, multæ autem non humana. Declaratur difcurren 30 40 Notato hic, quòd hic apparet non effe hic fermonem de unitate nu- Annotar. Quoad tertium conclufio eft. Multò magis eft una operatio in Chri- Comment. Adverte hic primò, quòd omnis motus partis fenfitive in Chrifto dici- Notand. 1. Adverte fecundò, quòd motus naturales partis vegetativæ, & elemen- Notand. 1. Adverte tertiò, quòd Auctor non concludit in Chrifto effe unam Notand. 3. ARTICULUS. res, TERTIUS Co vinitatem meruit. ¶ PROB. Quia, fi titudinis,cùm fecundum eam attendatur & iftorum carentia ma gis dignitati Christi prę- fibi debitum : fed ex hoc, quòd Chriftus CONCL. 2. Chri- bona opera merentur.non ergo Chriftus jus excellentiam, ficut tinent ad exteriorem e- ¶ 3. Prætereà. Quicumque habet id, mon multu remote are med 10.4. aliquid minus, quàm dignitas merendi (cùm hæc pertineat ad virtutem charitatis) & talis digni- 1. MINOR. Compre- &c. Nam Chriftus, ut piftola ad Diofcorum: in Chrifto tamen quod eft fibi debitum, ut habeatur cum meri clufione.Talia enim de beri alicui, contingit beantur ab eo cum me- dum modum debitorum pertinent pofita in fecunda conclufione: ad pri- III. MAJOR. Quicunque habet id, quod eft principale, non propriè me eft ex divina ordinatione, &c. ut in text. mò hoc juvat: quoniã retur id, quod ex illo fequitur.B.Nifi fequela hæc .i. hoc fequi ad illud principale, præfupponat meritum. §. Tunc, &c. Nam redundantia gloriæ ex anima ad corpus prefupponit meritum quo- per auctoritate eft Deus. & per húc moniam talis redundantia du nulla creatura habet aliquid boni per feipfam, fecundum illud 1.ad Corinth.4. IV DE MAJORI.Ma- Quid habes, quod non accepisti? Poteft tanifestatio excellentia men fecundariò aliquis efse caufa fibi aliChrifti no eft bonu ipfius cujus boni habendi, inquautú f. in hoc iChristi.R.Negatur hoc, floquamur de Chrifto pfo Deo cooperatur: & fic ille, qui habet 10 fecundum effe, quod aliquid per meritú propriu,habet quodahabet in notitia alioru. modò illud per feipfum. unde nobiliùs 5. Nec obftat ( ut putat habetur id, quod habetur per meritum, argumentum) quòd talis manifeftatio fit bo- quàm id, quod habetur fine merito num corum, qui Chri- Quia autem omnis perfectio, & nobiliftum cognofcunt ; im- tas Chrifto eft attribuenda, confequens bonum procedens in a- eft, quòd ipfe per meritum habuerit illud liis ex notitia habita de quod alii per meritum habent, nifi fit tale 20 Chrifto redit in Chri- quid, cujus carentia magis dignitati Chriftum,tanquam in caput in membra fua myftica Iti, & perfectioni præjudicet, quàm per influens, quicquid boni meritum accrefcat: unde nec gratiam,nec habent. Quòd ergo fcientiam, nec beatitudinem animæ membra,ideft,homines cognofcant caput,ideft, nec divinitatem meruit: quia, cùm me Chriftum, redit in glo- ritum non fit, nifi ejus, quod d nondũ siam Chrifti: tùm fe habetur, oporteret, quòd Chriftus alicundum effe, quod ha- quandò iftis caruiffet, quibus carere matum fecundum excel- gis diminuit dignitatem Chrifti, quàm 30 lentiam influendi noti- augeat meritum, fed gloria corporis, tiam fui hominibus. vi- vel fi quid aliud hujufmodi eft, minus eft, quàm dignitas merendi, quæ pertinet ad virtutem charitatis: & ideò diAPPENDIX. cendum eft, quòd Chriftus gloriam corpros. Rec. Exart.habes primò: poris, & ea, quæ pertinent ad exterior S.Eccl. E quomodò per ra- ejus excellentiam (ficut eft afcenfio, vetionem & oftendas, & neratio, & alia hujufmodi) habuit per 40 rectè intelligas, meritò meritum, & fic patet, quòd aliquid fibi efle à fcripturis infinua- mereri potuit. tum, quòd operatio Utilitas Comment. bet in notitia aliorum, tùm de q.8.art.1.6. Chrifti fuit fibi merito- AD PRIMU Mergo dicendum, quòd ria,feu, quòd ipfe Chri- fruitio, quæ eft actus charitatis, pertiftus fibi meruit, ut Luc. net ad gloriam animæ, quam Chriftus 24. Nonne hec oportuit pati Chriftum,& ita in- non meruit, & ideò, fi per charitatem trare in gloriam fuam aliquid meruit, non fequitur, quòd ide Ubi nota ly & ita, id Annotat, eft, per talem viam, ideft, per tale meritum. Nam, ut inquit B. Auguft. tract. 104. fuper Joan, humilitas paffionis claritatis, tum,claritas humilitatis eft præmium. Ibi etiam nota ly gloriam fuam, ideft, gloriam fibi debitam, & jam fine merito habitam in anima. Vole bat ergo intrare ita, ideft, cum merito in gloriam illam, non quatenùs confiftebat in anima, fed quatenùs derivanda erat ex anima in corpus. Et hoc eft, Chriftum fibi meruiffe refurrectionem .i.gloriam fui corporis. Item Joan.17. Clarifica me tu pater claritate, quam habui apud temetipfum priufquam mundus fieret. Hoc eft. Fac, ut homines ad utilitatem fuam, & diaboli ad confufionem fuam cognofcant, quòd ego fecundum Titulus Itulus clarus eft. so divinitatem fum tibi æqualis ab æterno. Quia verò ibid. præmiferat ly venit hora f. paffionis, clarifica filiú tuum, &, fecundum B. Aug. fupra humilitas paffionis cla * fit meritum, & præmium. Nec tamen ritatis eft meritum: ideò per charitatem meruit, inquantum erat Chriftus per fententiam antè adductam notificacharitas comprehenforis, fed inquantum vit nobis, quòd ipfe me- D 81. erat d viatoris: nam ipfe fuit fimul via ruit fibi manifeftatione tor, & comprehenfor, ut fuprà habitum fuæ excellentiæ non eft. Et ideò, quia nunc non eft viator, tantùm, qua, ut homo, "q.15.4.10. excellit omnes creatunon eft in ftatu merendi. ras, fed etiam, qua, ut Deus, æqualis eft patri. Item ab Apoftolo, qui tanquam omnia prædi brevibus colligens dicit Philipp. 2. Facius obediens ufq; ad mortem mortem autem crucis, propter quod & Deus. exaltavit illum,& denomen, quod eft Ad fecundum dicendum, quòd Chrifto,fecundum quòd eft Deus, & Dei filius, per naturam debetur gloria divina, & dominium omnium, ficut primo, & fupremo domino. Nihilominùs tamen debetur ci gloria, ficut homini beato quam quantum ad aliquid debuit habere fine merito, & quantum ad aliquid cum merito, ut ex fuprà dictis patet. ¶Ad tertium dicendum, quòd redundantia gloriæ ex anima ad corpus eft ex genu flectatur cæleftiu, divina ordinatione fecundum cógruen- terreftrium, & infertiam humanorum * meritorum, ut fcili- norum,& omnis lingua confiteatur, quia Domicet, ficut homo meretur per actú anime, nus Jefus Chriftus in quem exercet in corpore, ita etiam remu- gloriae Dei patris Ubi neretur per gloriam animę redundantem nota ly propter quod i. ad corpus : & propter hoc non folùm propter quod humilis obediétia meritü,Deus, gloria anima, fed etiam gloria corporis &c.Humilitas n. merecadit fub merito, fecundum illud Rom. tur glorificari, fecundü 8. Vivificabit mortalia corpora noftra illud primi Leonis Papę propter inhabitantem Spiritum ejus in epift. 88. declinata fu perbia, cui proximum nobis. Et ita potuit cadere fub merito eft, ut decidat, ametur Chrifti. humilitas, cui femper debetur, ut crefcat. Ibi vit,fcilicet, per refurre quoque nota ly exalta&tionem,& afcenfione, ly dedit nomen, quod eft fuper omne nomen, fcilicet, per manifeftationem gloria: Chrifti Ad quartum dicendum, quòd manifeftatio excellentia Chrifti pertinet ad bonum ejus fecundum effe, quod habet in notitia aliorum; quamvis principaliùs pertineat ad bonum corum,qui cum cognofcunt fecundum effe, quod habent in feipfis fed etiam hoc ipfum refertur fuper omnia: ly dedit ad Chriftum, inquantum funt mem- illi, ut in nomine Jesu omne genuflect.cel.ter. bra ejus. &infer. fcilicet per ju diciariam poteftatem *In corp. qua fubjeéta Chrifto cognofcentur omnia, five fpontaneè, ut cœleftia, & terreftria bona, five coactè, ut inferna damnata: ly dedit illi, ut omnis ling.confit. quia dominus in gloria eft Dei patris, fcilicet, per feffionem ad ipfius dexteram, qua ab omnibus cognofcetur & effe, ut homo, in potioribus bonis patris præ omni creatura, & effe, ut Deus, ipfi patri omninò æqualis, 1.quest.42.art.2.q.6. Secundum Apoftolum ergo Chriftus fibi meruit refurrectionem, afcenfionem, & manifeftationem fuæ magnificentiæ. fuper univerfa, tùm quoad hoc, quòd eft judex vivorum, & mortuorum, tùm quoad hoc, quòd modo duplici declarato fedet ad dexteram patris Secundò vides: quomodò ex iis, &c. Commentaria Cardinalis Cajetani. In corpore due funt conclufiones. Prima eft. Chriftus habuit per meritum, quicquid alii habent per meritum, nifi fit tale, cujus meritum 60 deroget dignitati Chrifti. Secunda eft directè refponfiva quæfito. Chriftus potuit aliquid fibi mereri. Prima conclufio habet duas partes. Et quoad primam probatur. Habere aliquod bonum per fe eft nobilius, quàm habere illud per alium: fed habere per proprium meritum eft habere illud per fe. ergo habere per meritum eft nobilius, quàm fine merito.ergo Chriftus habuit per meritum, quicquid alii habent per meritum. Major probatur, quia caufa per fe potior eft ea, quæ eft per aliud. Minor probatur, fanè tamen expofita,quòd intelligitur per fe tanquam caufam non primam (quia illa eft Deus, ut patet ex Apoftolo) fed fecundariam, quia eft effe Dei cooperatorem. Confequentia autem ultima probatur, quia omnis perfectio, & nobilitas eft Chrifto attribuenda. ¶Quoad fecundam verò partem probatur conclufio diftinguendo bona in duo genera: quædam, quorum quandoque abfentia majorem adimit perfectionem, quàm dignitas merendi ponat, ut gloria animæ, fcientia, gratia, unio perfonalis Verbi: quædam, quorum coæva præfentia melior eft dignitas merendi, ut gloria corporis, afcenfio, veneratio .Stante fiquidem diftinctione patet, quòd probata reftat conclufionis fecunda pars ex illa radice. Omnis perfectio, & nobilitas attribuenda eft Chrifto. Hinc fi-* quidem fequitur,& quòd dignitas meriti attribuenda eft fibi refpectu bonorum tunc minorum dignitate merendi, & quòd refpectu majorum bonorum tunc dignitate merendi non habuerit meritum. Specificantur autem in litera utraque bona, & probatur, quòd quædam Chriftus meruerit, 80 quia minora funt, quàm dignitas merendi,quæ pertinet ad virtutem charitatis.Secunda autem conclufio refponfiva directè quæfito non aliter probatur: fed ex prima probata, & explanata in fpecialibus bonis, quæ Chriftus meruit, relinquitur evidens. ¶ Adverte hic, quòd, licèt Auctor potuiffet unico verbo expedire hane quæftionem, dicendo,quòd, fuppofita abfentia quorundam bonorum,quæ de facto fuit in Chrifto, ut patet, ad dignitatem ipfius fpectat, quòd habuerit illa per meritum, quia, quod eft per fe, nobilius eft, quàm, quod per aliud. Altiùs tamen Auctor orfus monftrare voluit, quare quædam po * aliàs a. tuit mereri Chriftus, & quædam non. Et ad hoc monftrandum accepit hinc modum habendi, fcilicet, per meritum, vel fine merito, & inde bonum, quod haberi debet, & appendit utrumque in ftatera cum oppofito alterius: pofuit enim in una parte modum habendi per meritum cum abfentia quandoque boni, & in altera parte coævam præfentiam boni cum non merito. Et librando cuncta, quia invenit modum habendi per meritum cum abfentia exteriorum bonorum meliorem effe, quàm præfentiam corundem fine merito, concludit in Chrifto fuiffe meritum refpectu exteriorum bonorum. Et quia invenit præfentiam interiorum bonorum cum non merito corum meliorem fore, quàm meritum corundem, quòd corundem oportet habere abfentiam, conclufit in Chrifto interiora bona fuiffe fine merito. Hic proceffus eft literæ, ut patet. ¶ Sed remanet hic dubium circa rationem in litera redditam, quare Chriftus meruit exteriora bona: quia fcilicet dignitas merendi fpectat Dubitas. ad charitatem, ac per hoc præftat exteriorum bonorum præfentiæ coævæ, Nam fecundum hanc rationem Chriftus etiam meruit fcientiam,quia fciétia inferior eft charitate, ad quam fpectat dignitas meriti. In litera autem computatur fcientia inter bona non fub merito Chrifti, quia derogaret dignitati Chrifti plùs nefcentia quandoque, quàm non meritum fcientiæ. Ad hoc dicitur, quòd fcientia tàm beata, quàm infufa, quæ in Chrifto excluditurà merito, clauditur infra latitudinem gratiæ, & de beata patet. De infufa autem perfuadetur ex eo, quòd comprehendit in fe dona Spirituffancti, intellectum, fapientiam, fcientiam, & confimilia, ut patet ex fuperiori tractatu de fcientia infufa Chrifti. ¡Gratiæ autem plenitudinis defectus in Chrifto majorem tolleret à Chrifto perfe&tionem, quàm poneret modus habendi ex merito. Et proptereà ratio literæ ftat folida refpectu exteriorum bonorum, nec habet locum refpectu fcientiæ infufæ. In refponfione ad tertium ejufdem articuli adverte refponfionem confiftere in diftinct. majoris argumenti affumpti, fcilicet, habito principali, accefforium non propriè cadit fub merito. Diftinguitur enim accefforium dupliciter, vel abfolutè, vel fecundu congruentia humanorum meritorum. De primo tranfeat major, fed de fecundo negatur: glo ria autem corporis eft ad gloriam animæ accefforia fecundum congruen- In refponfione ad quartum collige debitum noftrum erga Chriftum. D.Alb.3.fent.d.13.art. 2. ar.2.q.3. 125 9.49.4.1. cor.2.di. 20.9.1.ar.3. 18-art.6.& 6.ad 20. ver.q.25. a. SUPER QUE. XIX. ART. IV. noftró debemus, ut in nobis effe habeat (tàm in intellectu, quàm in affe &u, quàm in verbis, & actibus) confonè ad excellentiam fuam, ad recepta beneficia, &c. Hoc enim eft id folum, quod retribuere illi poffumus quoniam fecundum effe, quod habet in ipfo, nihil poffumus ei dare, vel tollere. In hoc namque effe, quod in nobis haber, omnis cultus divinus confiftit, & ad hoc ordinatur, in quo tota Dei gloria extra feipfum confiftit. ARTICULUS 1.39.4. 7. funt membra ejus. membris. nafcerentur, non nafcerentur injufti cum ea mereri potuerit. propagatione per ipfum, dum concipiuntur, profingulari,fed,ficut in capite totius Eccle- priam injuftitiam confiæ, cui omnes uniuntur, ficut capiti rahane, isa,nifi in Chrimembra, ex quibus conftituitur myfticè quam juftificarentur, fto renafcerentur, nun10 una perfona. Et exinde eft, quòd me- cùm ea renafcentia per ritum Chrifti fe extendit ad alios, inquan- meritum passionis ejus tum funt membra ejus, licut etiam in uno illis tribuatur gratia, qua justi fiunt, homine actio capitis aliqualiter pertinet ibi. Non baptizatis erad omnia membra ejus, quia non folùm go non fuffragatur mefibi fentit, fed omnibus membris. ritum Chrifti: fed folùm ad baptizatos tale ¶ AD PRIMUM ergo dicendum , meritum fe extendit. quòd peccatum fingularis perfonæ non ¶ COROLL. Ex prænocet, nifi fibiipfi, fed peccatum Ada, dictis ergo confideranti patet, quòd radix totius qui conftitutus eft à Deo principium to- falutis noftrae ex Dei tius naturæ, ad alios per carnis propagi- gratia pendet. Nam nem derivatur. Et fimiliter meritum Chriftus, teftante artiChrifti, qui eft à Deo conftitutus caput cilio, meretur aliis non culi conclufione,& conomnium hominumn quantum ad gratia, quomodocumque acce fe extendit ad omnia ejus membra. ptis, fed jam factis méAd fecundum dicendum, quòd bra ejus, quod quidem alii de plenitudine Chrifti accipiunt,non fit per baptifmum, ad quidem fontem gratiæ, fed quandam vocamur ex gratia • particularem gratiam. Et ideò nó opor- Quòd ergo fiamus metet,quòd alii homines poffint aliis me- bra Chrifti, quibus folis reri,ficut Chriftus. 20 foli fentit, fed omnibus 3. Prætereà. Merces,qua quis mere- tinet ad omnia membra ter, pro cujufque fcilicet SED CONTRA eft, quod dicitur jufque fcilicet membri tur ad condemnationem aliorum. ergo mnia ipfius membra . meritum ejus communicatur, eft ex gratia Ad tertium dicendum, quòd, ficut Chrifti, non autem ex peccatum Adæ non derivatur ad alios, merito ipfius. Radicalinifi per carnalem generationem, ita meter ergo tota cujufque falus eft ex gratia,fubfe ritum Chrifti non derivatur ad alios,nifi quenter verò ex juftitia pèr generationem fpiritualem,quæ fit in Chrifti. Sed & ifta baptifmo, per quam homines Chrifto Chrifti juftitia in graincorporantur, fecundum illud ad Ga- Chriftus homo hoc lat.5. Omnes, quotquot in Chrifto bapti- quòd fit caput noftrum, zati eftis, Chriftum induiftis. Et hoc i- habet ex gratia, ideft, pfum eft gratie,quod homini conceditur ex gratiofa Dei volunregenerari in Chrifto, & fic falus homi- ritis propriis: quoniam nis eft ex gratia. ipfe gratiam habitualé, quæ realiter coincidit cum capitali, q.8.4.5. non fibi meruit,q. hac, ar.3. concl. 1. Tota igitur folus noftra, etiam fubfequenter accepta, fundatur tandem in mifericordia, licèt fit immediatè ex juftitia, ut diximus. remotionem impedimentorum fuorum, angélis verò, quamvis fint me- 50 ruit. A Concilio quidem Tridentino feffione 6. capit.7. Caufa autem meritoria dominus nofter Jefus Chriftus, qui, cùm effemus inimici, propter nimiam charitatem, qua dilexit nos, fua fanctiffima paffione in ligno crucis nobis juftificationem meruit. Et infrà. Nemo poteft effe juftus, nifi, cui merica paffionis Domini nostri Jefu Chrifti communicantur. Et cap.16. Quæ enim juftitia nostra dicitur, quia per eam nobis inherentem justificamur: illa eadem Dei eft, quia a Deo nobis infunditur per Chrifti meritum. Et Canon. 32. Si quis dixerit, ipfum juftificatum bonis operibus,quæ ab eo per Dei gratiam, & Chrifti meritum fiunt, &c. Anathema fit. Et feff.s.fi quis hoc Ada peccatum per aliud remedium afferit tolli, quàm per meritum Chrifti, aut negat, ipfum Chrifti meritum per baptifmi facramentum in forma Ecclefiæ rite collatum tam adultis, quàm parvulis applicari: anathema fit. Hæcibi. A fcripturis autem infinuatur Roman.s.ficut per,&c. ut in argumen, contr. Ac fi apertè dicat. Sicut demeritum Adæ pofteritati nocuit: ita meritum Chrifti fuis membris profuit. Vide concilium idem ibid. de peccato originali circa nocumentum Adæ pofteris illatum. Item Rom. 6. Gratia Dei vita aterna in Chrifto Jesu Domino noftro. Ecce meritum Chrifti pro nobis fignificatum per ly in Chrifto, &c. Item Rom.7. Gratia Deiper Jefum Chriftum Dominum noftrum. Hoc eft. Per meritum Chrifti nobis data. Item ab Ephef.2.Per ipfum habemus acceffum ad patrem. Ideft, per meritum ipfius, fcilicet, Chrifti habemus, &c. Item à Joan. 14. Nemo venit ad patrem,nifi per me. Hoc eft. Nifi vel per gratiam meam (fi loquamur de venire ad efle membrum Chrifti, ideft ad regenerari in Chrifto) vel per meritum meum (fi loquamur de venire, quantum ad cætera ). Ab ecclefia verò infinuatur per hoc, quòd omnes orationes, feu collectas ad Deum patrem concludit fic. Per Chriftum dominum noftrum:vel modo fimili, puta intercedente filii tui paffione, &c. Sed & hymnos fimiliter terminat, ut præfta pater omnipotens per fefum Chriftum Dominum,&c. vide,quanta Chrifti pro nobis merita. En igitur tibi aperta via:difcurre tu juxta notation. pro lectorib. pofitam,2.2.q.70.ar.1. appen. quod femper, & ubique in fimilib. præfertim locis à te fiendum præfupponimus. Secundò vides, &c. II. EX EUANG. Accipiunt, &. Gratiam particularem. §. Tunc, &c.Nam Commentaria Cardinalis Cajetani. Annol. Itulus de merito condigni intelligitur, & clarus eft ex terminis fupe Comment. 304 1.P.1.42.0. riùs declaratis. In corpore eft unica conclufio refponfiva. Meritum Chrifti extendit fe ad alios,ut membra ipfius. Probatur, & declaratur. Primò probatur: in Chrifto fuit gratia,non folùm,ut in homine fingulari, fed ut in capite totius Ecclefiæ. ergo meritum ipfius. Antecedens patet ex fupradictis. Confequentia patet, quia ex omnibus membris conftituitur una perfona myftica, cujus caput, hoc eft, principale, eft Chriftus. Declaratur ex fimilitudine in QUÆSTIO homine, quia caput fentit fibi, & omnibus membris. Adverte hic, quòd privilegium Chrifti eft mereri aliis ex condigno Annet at ita, quòd, ficut folus eft caput Ecclefiæ, ita folus poteft-mereri ex condigno pro aliis fanctorum autem merita aliis prodeffe poffunt de congruo. Auctor verò in refponfione ad tertium dixit, quòd fufficiebat ad folutionem argumenti, quòd fcilicet non oportet fanctos mereri pro aliis, cum quo verum quoque eft, quòd non poteft fanétorum meritum effe pro alio ex condigno VIGESIM Patrem. A. De convenientibus Christo, fecundum quòd Patri fuit fubje&tus, in duos articulos divifa. ¶ Primò igitur confiderandum eft de fubjectione Chrifti ad Vasquez qu.20, art.2.& difp.8. Palud. 3.f.d.12. q.2.4.3. 4. ad 1.6 comment. a..at 2. dif.17 ar.. SUPER QUA. XX. 9.1.00&1. Co.15. lect 3.fi. *c. 4. ART. I. 26. 4. kale. CONCL. Chriftus, fecüdum quòd hotur hic lit. mo,ideft,fecundum huInter opera manitatem, eft triplici Aug. 10.3. 9.16.ar.8. c. 21, parú ter fubjectus pati. Secundò. De ejus oratione. CIRCA primum quæruntur duo. ARTICULUS PRIM U S. in Trinitate nihil eft ferviens, neq;fubje- Chrifti,dicere poffumus: fervitutis enim, 40 tio Chrifto attribuitur, inquátú omnia, tione B.Aug. ponitur in captu pleniffimo contra ignorantes, feu indoftos 2.Petr.3.adverte ibi cotextum,f.vado ad patré, Nonergo fimpliciter diquia pater major me eft. quia eum magiftrum vocaverat bonum,& citur parer major Chri- up,illud non Deum,vel Dei filium confeffus erat,di- fto:fed folùm, fecudum quid me fcit, hominem, quamvis fanctum * in com- quòd Chriftus vadit ad interroges 30 paratione Dei,non effe bonum. Per quod de- ctionem rationale, ideft dit intelligere, quòd ipfe fm humanam per ly quia connectit naturam nó pertingebat ad gradum bo- fententiasillas:vado,innitatis divina, & quia in his,quæ non mole quit, ad patrem, quia pater major me eft. Ac fi magna funt, idem eft effe majus, quod me- ad litera apertiùs dicat. lius, ut Aug.dicit in 6.de Trinit.* ex hac Eatenùs pater major me ratione Pater dicitur major Chrifto fm eft, quatenùs ego vado libs.de ad patrem. Tunc fubinhumanam naturam. Secunda etiam fubje- tellecta neceffariò ibi à Chrifto exprime f. fed quæ circa humanitatem Chrifti acta sut, ego fecundum humanidivina difpofitione gefta creduntur. üde tarem folùm (hujus .n. Dion. dicit.4.c.Cal. Hierar. p Chriftus vado ad patre. ergo pafubjicitur Dei patris ordinationibus. Et ter eft major me fecun- fiillius, hæc eft fubjectio fervitutis, fm op omnis dum humanitate folùm creatura Deo fervit,ejus ordinationi fub- confiderato. Ecce: quomodò textura per fe clajecta, fm illud Sap. 16.Creatura tibi factori mat cotra fuiipfius, ficut deferviens. Et fm hoc etiam filius Dei & cæterarum fcripturaru depravatorem Arriй Philipp.2.dicitur,formam fervi accepiffe. ad propria cum compli Tertiam etiam fubjectionem attribuit fi- cibus damnationem, 2. biipfi Jo.8.dicés: Que placita funt ei,facio Petr. 3. aliàs de æquali femper. Et hæc eft fubjectio obediétia patate filii ad patre vide 1. tris ufq;ad morte. Unde dicitur Phil.2.q cundò vides, &c. 9.42. articulis fuis. Sefactus eft obediens Patri ufque ad mortem. fubjicitur patri, ideft,fe-3. Prætereà. Prioris ad Corinth. 15. ¶AD PRIMUM ergo dicendum, quòd,ficut non eft fimpliciter intelligendum,& Chriftus fit creatura:fed folùm fm humanam natura,five apponatur ei determinatio,five nó (ut sup.dict.est.*) *q 16.48. ita etiá no eft fimpliciter intelligendú, & Chriftus fit fubje&tus Patri:fed d folùm fm humanam naturam, etiamfi hæc determi- D.617. natio non apponatur: qua tamen convenientius eft apponere, ad devitandum errorem Arri,qui pofuit filiú minorem Patre. D121 Ad fecundum dicendum,quòd relatio fervitutis,& dominii fundatur fuper actione,& paffione, inquantum .f.fervi eft moveri à domino fim imperium. Agere aut non attribuitur naturæ, ficut agenti,fed perfona:actus .n.fuppofitorú funt, & fingulaveniunt ea,quæ funt propria illi naturæ. 70 rium fecundum Phil.* attribuitur tamen actio naturæ, ficut ei, i. 1, met. Natura autem humana ex fui conditione Tunc ipfe filius. B.Non folùm in feipfo, fed etiã habet triplicem fubjectionem ad Deum. in omnibus membris Unam quidé fm gradum bonitatis, prout fuis myfticis, confidera- f.divina natura eft ipfa effentia bonitatis: Chriftum fecüdum na- propter formam fervi fine ulla confufione תו III. EX ADCORIN. tus. §.Tunc nihil, &c. deratur. , quòd RESPONDEO dicendum Conclufio enim articuli ut patet per Dion. * 1.c.de Divin nom.naloquitur de Chrifto in tura autem creata habet quandam partiCapalio fenfu, fcilicet,prout cipationem divinæ bonitatis, quafi radiis ́in feipfo folùm confi- illius bonitatis fubjecta.Secundò humana APPENDIX. natura fubjicitur Deo quantum ad Dei E Xart.habes primò poteftatem,prout.f.natura humana,ficut quomodò per ra- & quælibet creatura, fubjacet operationi recte intelligas, meritò divinæ difpofitionis.Tertio modo fpecialicffe à fcripturis infinua- ter humana natura Deo fubjicitur quan Utilit.bro S.Eccl. tionem & oftendas, & prin.co.. *1 1.deTri nit.c 8 ante fm qua perfona,vel hypoftafis agit,& ideò,quavis non propriè COMM, |