perfonæ nam paturæ eft, ut principii, perfonę, ut fufceptivi, ut dictum
eft, Quocirca convenire in efse, quatenus eft naturæ, eft convenire ad inte-
gritatem principii ipfius efse, hoc eft, fieri partes naturæ, quæ eft prin-
cipium effendi, & fic materia, & forma conveniunt in uno effe, ut effe eft
paturæ. Convenire autem in uno effe, quatenùs eft perfonæ, eft conve-
nire, feu fpectare ad integritatem perfonalium, & fic caput, & pedes, &
reliquæ partes, & natura ipfa cum fuis partibus conveniunt in effe, ut eft
perfona. Unde patet, quòd efse divinum, non quatenùs eft naturæ com-
municatum, eft humanitatis Chrifti, quoniam conftat humanitatem Chri-
fti non concurrere cum deitate ad integrandum, quafi principium ipfius
efse,fed eft communicatum,ut eft perfonæ,quoniam humanitas Chrifti af-
fumpta eft ad perfonalitatem Verbi ita, quod eft de numero fpectantium
ad perfonalitatem filii Dei, modo noftram intelligentiam excedente. Et
proptereà non fequitur, quòd unio fit facta in natura, nec, quòd unio fit
facta cum Patre, & Filio, communicatum fiquidem eft humanæ naturæ
efse divinum, non,ut eft naturæ, nec, ut eft cujufcumque perfonæ divinæ,
fed, ut eft perfonæ Filii, quia afsumpta eft ad perfonalitatem Filii tantùm.
In refponfione ad quartum ejusdem articuli habes clarè refponfio-

nem de effectu formali intrinfeco, quem formam oportet ponere in fua materia, quod eft efse efsentiæ ita, quòd forma fubftantialis dat materia fubftantiale efse efsentiæ, conftituendo fubftantiæ naturam, feu efsentiam completam, & fimiliter anima dat efse animatum, quod alio nomine dicitur efse vivum, conftituendo essentiam vivam, feu animatam, & fic de aliis. In hoc enim confiftit effectus formalis, à quo non poteft feparari etiã per intellectum forma in materia. Et, fi non intelligis formæ ulteriorem progrefsum, non habes adhuc (ut in litera dicitur )illud, quod eft, fed folummodò naturam, qua aliquid eft, quæ, fcilicet, eft efsendi principium, non fubjectum. Et ideò ex hoc, quòd forma, feu anima necefsariò dat efse corpo, non habetur, quòd efse fit naturæ, & fubjecti quod, fed, quia conftituit naturam, quæ eft quo, relinquit fubfecuturum illud, quod eft quod, & ideò efse eft perfonæ in ordine ad naturam, &c. ut prædeclaratum fuit, Superiùs quoque, cùm tractatum fuit, an corpus mediante anima afsumptum fuerit, declaratum eft, quod in calce hujus refponfionis fubditur, fcilicet, quòd anima informando corpus, ficque in efse perfecto conftituendo naturam humanam, eft caufa habitudinis unionis humanæ naturæ ad Verbum.

QUÆSTIO DE CIMA OCTAVA.
De pertinentibus ad unitatem in Chrifto quantum ad voluntatem, in fex articulos divifa.
EINDE confiderandum eft de unitate quantum
ad voluntatem.

ET CIRCA hoc quæruntur fex,
Primò. Utrum in Chrifto fit alia voluntas
divina, & alia humana.

Secundò. Utrum in humana natura Chrifti fit alia volun-
tas fenfualitatis, & alia rationis,

Durand.3.f.d. 17.9.1.ad
n.5.& 6.

Arg.3.f.d.17.9.1.4.1,

114 Medina q. 18.4.1,

3.8.14.ar..

9.1.cor.

2.1.ar.. SUPER Q. XVIII.

.1.4.

cont. c.16.

Lipo. 7.10 2.4. ad 13.

Is op 2.5.

ART. I.

6.1.4.

A

20.

ARTICULUS

Tertiò. Utrum ex parte rationis fucrint in Chrifto plures

voluntates.

Quartò. Utrum in Chrifto fuerit liberum arbitrium. Quintò. Utrum voluntas humana Chrifti fuerit omninò conformis divinæ voluntati in volito.

¶ Sextò. Utrum in Chrifto fuerit aliquà contrarietas voluntatum.

PRIM U S.

Utrum in Chrifto fint duæ voluntates.

30

D PRIMUM fic proceditur.
Videtur,quòd in Chrifto nó
fint duæ voluntates, una di-
vina, & alia humana. Vo-
ONCL. Neceffe eft luntas enim eft primum movens, & im-
Chrifto fint dug volun- Perans in unoquoque volente: fed in
tates, fcilicet, una divi- Chrifto primum movens, & imperans
na, & alia humana. fuit voluntas divina,quia omnia humana
PROB. Primò, quia in Chrifto movcbantur fecundum volun-
ex Synodo fexta da-
taté divina. ergo videtur,quòd in Chrifto
mnante contrarium,tā-
quam hereticum,patet, non fuerit, nifi una voluntas, fc. divina. 40
Secundo, quia filius Dei 2. Prætereà. Inftrumentum non mo-
affumpfit naturam hu-
vetur propria voluntate, fed voluntate
manam perfectam, re-
moventis: fed natura humana fuit in
tinendo divinam natu-
ram perfectam,ut patet Chrifto, ficut inftrumentum divinitatis
ex fuprà dictis quæft. 2. ejus. ergo natura humana in Chrifto non
art.s.item quest.s.ar-
ticulis fuis, & ad per- movebatur propria voluntate,fed divina.
fectionem naturæ hu- ¶3. Prætereà. Illud folùm multiplica-
manæ pertinet voluntas tur in Chrifto, quod pertinet ad natura:
humana, 1.9. 80. artic. voluntas autem non videtur ad natura
1.2.ad perfectionem ve-
rò divinæ naturæ perti- pertinere, quia ea, quæ funt naturalia
net voluntas divina, 1. funt ex neceffitate: quod autem eft vo-
quæftio. 19.art.1. luntarium, non eft neceffarium. ergo
1.ILLAT. CONCL. voluntas eft una tantùm in Chrifto.
Ergo videtur, quòd in

borth. Chrifto, &c. B. Negatur 4. Prætereà. Dam.* dicit in 3. lib.quòd fidif. 14. illatio S. Licèt enim, aliqualiter velle non eft naturę,fed noftrę quicquid eft in humana intelligentiæ, fcilicet, perfonalis: fed otur nutu voluntatis di- mnis voluntas eft aliqualis voluntas,quia vine: non tamen fequi nihil eft in genere, quod non fit in aliqua tur,&c. ut in te. Ex quo ejus fpecie. ergo omnis voluntas ad perdic, quòd voluntas hu- fonam pertinet: fed in Chrifto fuit, & vens primum, inquan- cft una tantùm perfona. ergo in Christo tum ipfa movet omnes eft una tantùm voluntas.

mana eft quidem mo

nus

vires animæ, non tame SED CONTRA eft, quod Domieft ita primum, quòd non moveatur à Deo, dicit Luc.22. Pater,fi vis, transfer caut patet ex 1.2.queftio. licem istum à me, verumtamen non mea 9.4.4.6.& 1. quæstio voluntas, fed tua fiat: quod inducens *li,2, do fi, ne 105, 4. 4. Ad hujus Amb. ad Gratianum Imperatorem dicit. ad Gra, ca. textus quoque intellige3. à media tiam facit, quòd Deus *Sicut fufceperat voluntatem meam fufceoperatur in omni ope- pit triftitiam meam. Et fuper Lu.dicit. rante: non ita, quòd voluntatem fuam ad hominem retulit, Palu Lu.ne ficut lib. 10. quid operetur in rebus tris ad divinitatem: voluntas enim homi(ut nonnulli, & argu- nis est temporalis, voluntas divinitatis mentum putarunt) fed æterna.

80

præfentis refponfionis
docet, & tamen volun-
tas ipfa humana non c-
rat tunc otiofa, fed ha-
bebat propriam opera-
tionem, qua fcilicet vo-
peranti cooperabatur. nimate,
luntati divinæ in fe o- *li..de a
Quod etiam de aliis fan- to.2.
&tis intelligitur, hac ta-
men differentia obfer-

effet loco animæ, vel etiam loco intelle-
&tus. Unde, cùm voluntas fit in ratione
(ut Philof. dicit in 3. de Anima*) feque-
batur, quòd in Chrifto non effet volun-
tas humana, & ita in eo non effet, nifi u-
na voluntas. Et fimiliter Eutyches, &
vata ex fupradictis q. 2.
omnes, qui pofuerunt unam naturam ar. 1.item quæftio 5.ar.
compofitam in Chrifto, cogebantur po- 4. quòd voluntas huma-
nere unam voluntatem in co. Neftorius na Chrifti erat divinæ
etiam, quia pofuit unionem Dei, & ho- id, quod de aliis non ve-
conjuncta hypoftaticè,
minis efle factam folùm fecundum affe- rificatur.
&tum,& voluntatem, pofuit unam volun- II. DE MINORI.
tatem in Chrifto. Poftmodùm verò Maca- Sicut inftrumentum. B.
rius Antiochenus Patriarcha, &* Cyprus tionali. S. Tunc nihil al
Alexandrinus, & Sergius Conftantino- contra. Licèt enim in- Jeu pus.
politanus, & quidam corum fequaces ftrumentum inanima-
pofuerunt in Chrifto unam voluntatem,
quamvis ponerent duas naturas in Chri-
fto fecundum hypoftafim unitas: quia
opinabantur, quòd humana natura in
Chrifto numquam movebatur proprio
motu, fed folùm, fecundum quòd erat
mota à divinitate, ut patet ex epiftola fyn-
odica Agathonis Papa.

Et ideò in fexta Synodo apud Con- turam pertinere.R.Ne ad Synodi, ftantinopolim celebrata determinatum gatur. §. Ad probatio- leffs in a eft, oportere dici, quòd in Chrifto fint nem dicitur, quòd ipfa Hi.. potentia voluntatis,&c. cepta in 8. duæ voluntates, ubi fic legitur. *Juxta ut in tex. Ex quo patet, quod olime propheta de Chrifto,& ipfe nos quòd illa minor, fi per erudivit,& fanctorum Patrum nobis tra- ly voluntas intelligat ta in aft didit fymbolum, duas naturales volunta- eft falfa fimpliciter, id- Gener. potentiam voluntatis, 17.Synod, 6. tes in eo,& duas naturales operationes pre- eft abfolutè, fi autem dicamus. Et hoc neceflarium fuit dici. per ly voluntas intelliManifeftum eft.n.quòd filius Dei affum- gat actum voluntatis, eft falfa fecundum quid, pfit humanam naturam perfectam, ficut ideft, fecundum aliquá fuprà often sum est. * Ad perfectionem au- confiderationem. Vide tem humanæ naturæ pertinet voluntas quæ eft naturalis ejus potentia, ficut & intellectus, ut patet ex his, quæ in 1. par. Non eft natura, fed nodicta funt. * Unde neceffe eft dicere quòd filius Dei humanam voluntatem affumpferit in humana natura. Per affumptionem autem humanæ naturæ nullam diminutionem paffus eft filius Dei in his, quæ pertinent ad divinam naturam, cui competit voluntatem habere, ut in 1. parte habitum est. *Unde neceffe eft dicere, quòd in Chrifto fint duæ voluntates, una fcilicet divina, & alia humana.

@.40

Are intelligentia, feilicet,perfonalis. B.Ideft, non pertinet ad naturam,
fecundum quòd eft abfolutè confiderata: fed pertinet ad ipfam,fecundum
quòd eft in tali perfona.

10

S. Tupc nihil, &c. Ex voluntates moventur fecundum voluntali enim Damafceni tatem Dei, qui operatur in eis velle, & fententia non fequitur (ut putat argumentum) perficere, ut dicitur Phil.fecundo. Licèt quòd voluntas humana enim voluntas non poffit interiùs movenon fit in Chrifto: fed ri ab aliqua creatura, interiùs tamen fequitur, quòd voluntas humana Chrifti habuit movetur à Deo, ut in prima parte diftum *,.p.q.103. quendam, &c.ut in tex. eft. Et fic etiam Chriftus fecundum voluntatem humanam fequebatur voAPPENDIX. luntatem divinam, fecundum illud Pfal. Utilitas EX art. habes primò: 39. Ut facerem voluntatem tuam, Deus quomodò per ra- meus volui. Unde Auguft. dicit contra 1.3.6.19. tionem interimas hære- Maximinum, * ubi dixit Filius Patri. ante med. fes, quæ tanguntur in Non quod ego volo, fed quod tu vis: quid tom.5. corp. videlicet, Macarii Antiocheni, & Sergii, te adiuvat, quòd tua verba fubjungis, & quorum primus dixit, dicis. Ostendit verè fuam voluntatem fub- 20 quòd inChrifto una tan- jectam fuo genitori ? quafi nos negemus, tum fuit voluntas.f. di- hominis voluntatem voluntati Dei debere vina fecundus autem dixit, quòd, licèt in effe fubje&tam.

pro S.Eccl.

Chrifto ante unionem
cum carne fuerint duæ

30

Ad fecundum dicendum, quòd pro-
voluntates, f.humana, & prium eft inftrumenti, quòd moveatur
divina,tamen poft unio- à principali agente, diverfimodè tamen
nem in unum confufæ fecundum proprietatem naturæ ipfius.
funt. Secundò habes: Nam inftrumentum inanimatum, ficut
quomodò per rationem fecuris, aut ferra, movetur ab artifice
oftendas, has meritò da
mnaria Luc,22. cũ ex- per folum motum corporalem. Inftru-
pofitione B. Ambrofii, mentum verò animatum anima fenfibili
ut in arg.cont.Item à Jo. movetur per appetitum fenfitivum, ficut
meam, fed ejus,qui mifit equus à feffore. Inftrumentum verò ani-
me. Et cap.6.defcendi de matum anima rationali movetur per vo-
calo, non ut faciam voluntatem cjus, ficut per imperium domi-
luntatem meam fed
ejus, qui mifit me. Per ni movetur fervus ad aliquid agendum,
voluntatem .n. cjus, qui qui quidem fervus eft, ficut inftrumen- 40
mifit eum, intelligit fua tum animatum, ut Philof.dicit in 1.Poli-
divinam, cùm hæc fit tic. Sic ergo humana natura in Chri-

5.non quero voluntatem

,

*.1.To.c. una numeraliter cum

Comment.

nam. Vide art.5.6. ut inde edoctus rectum fenfum prædictarum auctorita-
tum affequi poffis. Item à Conciliis Univerfalibus quarto, quinto,& fexto
(nam quintum, & fextum definitionem quarti renovavit) fic. Sancta,
magna, atque univerfalis Synodus his,qui in duabus Christi naturis tempe

Titulus clarus eft.

ramentum, aut confufionem exquirunt, refiftit. Et, qui duas quidem ante
unitionem naturas Domini fabulantur, unam verò poft unitionem confin

fto fuit inftrumentum divinitatis,ut mo-
veretur per propriam voluntatem.
¶ Ad tertium dicendum, quòd ipfa
potentia voluntatis eft naturalis, & con-
fequitur naturam ex neceffitate. Sed
motus, vel actus hujus potentiæ (qui
etiam voluntas dicitur) quandoque qui-
dem eft naturalis, & neceffarius, puta
refpectu felicitatis, quandoque autem ex
libero arbitrio rationis proveniens, &
nó neceffarius,neq;naturalis (ficut patet
ex his, quæ in prima parte dicta funt. *)
& tamen etiam ipfa ratio,quæ elt princi-
piū
piú hujus motus, eft naturalis. Et ideò
præter voluntatem divinam oportet in
Chrifto ponere voluntatem humanam,
non folùm, prout eft potentia naturalis,
aut prout eft motus naturalis, fed etiam,
prout eft motus rationalis.

gunt, anathematizat. Hæciti. Quæ etiam ad

voluntates contra Serinfrà. Duas naturales gium applicabis. Item voluntates in Chrifto,& duas naturales operatio biliter, infeparabiliter, inconfuse fecudum fanforum Patrum doctrinam prædicamus. Hæc cil. Flor.fuper un.Arme. Item à Papa Eugen.4. in Conc. Flor. Sacrofan

nes indivise,inconverti

recitantur in conft.Con

Salvatoris noftri voce ta Rom. Eccl. Domini

Salvatoris noftri voce fundata anathematizat execratur, & damnas

Macarium'

Antioche

men oberravit dicens,in

Hos omnes cum hærefi

nes. Et infrà. Amplecti

num, omnefque fimilia fapientes, qui, licèt verè de naturarum dualitate, & perfona unitate ¶ Ad quartum dicendum, quòd per fentiret: enormiter tahoc, quod dicitur aliqualiter velle, de- Chrifto utriufque nature fignatur determinatus modus volendi, unam fuiffe operationě, ca ipfam rem, cujus eft modus. Unde, bus fuis anathematizat determinatus autem modus ponitur cir- unamque voluntatem cùm voluntas pertineat ad naturam, Ecclefia, affirmans, in ipfum etiam, quod eft aliqualiter vel- Chrifto duas effe volunle, pertinet ad naturam, non fecundum tates, duafque operatio quod eft abfolutè confiderata, fed, le- tur,approbat, & fufcipit cundum quòd eft in tali hypoftafi fanctam tertiam ConUnde etiam voluntas humana Chrifti ftantinopolitanam Synohabuit quendam determinatum modum dum, que fexta est in ordine univerfalium Synex eo, quòd fuit in hypoftafi divina, ut odorum, in qua definifcilicet moveretur femper fecundum eft, in Domino noftro nutum divinæ voluntatis. Jefu Chrifto duas effe perfectas, integrafq; naturas,& duas operationes, duas etiam voluntates, licet effet una,eademque perfona,cui utriufque naturæ competerent actiones, deitate agente,quæ Dei funt, & humanitate, quæ hominis funt. Hæc ille in conftit.fuper unio.Jacobinorum.Item ab ead.6.Synodo action. 18. Anathemati meritò fubjicimus Theodorum Pharantianum, Sergium, Paulum,Pyrrum, Petrum, Cyrum, Macarium, &c. Hæc ibi. Tertiò vides: quomodò, &c.

In corpore duo fiunt. Primò recitatur erronea pofitio tenentium partem negativam. Secundò refpondetur fecundum veritatem. Erronea ¶ Quoad primum refertur, quòd in hanc communem conclufionem opiniones multi errantes convenerunt, fcilicet, in Chrifto non funt duæ voluntates. tenentium ¶ Quadrifariam autem hi divifi funt. Apollinaris enim ex negatione Jententiam animæ intellective in Chrifto negat voluntatem humanam. Eutyches ex Contraria, unitate naturæ compofitæ unam quoque voluntatem ponit. Neftorius folam creatam naturam in Chrifto ponens unitam Deo fecundum conformitatem affectus negat divinam voluntatem in Chrifto. Macarius autem ex negatione proprii motus in humanitate Chrifti voluntatem humanam in Chrifto negavit, ubi vides, quòd omnes conveniunt in negatione 60 duarum in Chrifto voluntatum, dum aliqui divinam, aliqui humanam à Chrifto tollunt, aut utramque tollere coguntur, & ponere unam tertiam naturæ compofitæ. Sed de Macarii pofitione non fatis liquet, de voluntate, quæ eft naturalis potentia, fed de voluntate, hoc eft actu volendi, quoniam non negat potentiam, fed motum proprium humanæ naturæ in Chrifto. Verùm,quia fruftrà fuiffet voluntas fine ullo velle femper, idcò dicitur, quòd negavit humanam in Christo voluntatem.

*1..1.5.4 8.6 7.5.0.

I.

Quoad fecundum refpondetur affirmativè. In Chrifto funt duæ vo- Comment, luntates,divina, & humana. Probatur dupliciter. Primò auctoritate Synodi,quæ propter hujufinodi errores extirpandos hoc determinavit.Secundò ratione tali.Filius Dei affumpfit naturam humanam perfectam, & nihil illi proptereà defuit de perfectione naturæ divinæ.ergo habet duas voluntates, divinam fcilicet,& humanam. Probatur confequentia, pro prima quidem parte,quia ad perfectionem humanæ naturæ pertinet voluntas, quia eft naturalis illius potentia, ficut & intellectus. Pio fecunda verò parte, quia ad divinam naturam fpectat voluntatem habere, ut ex dictis in prima parte hæc ambo patent.

Refponfiones argumentorum non expofitione,fed annotatione egent. Anot Et fecunda fpecialiter refponfio applicanda eft ad diverfas, & valdè multas quæftiones, in quibus eft fermo de inftrumentis, & fpecialiter,quum voluntas hominis Dei inftrumentum dicitur ad aliquid operandum, five miraculum, five non. Ex tertia autem refponfione habes collectam quadruplicem voluntatem in Chrifto poni, duplicem quafi potentiam, divinam fcilicet, & humanam, & duo genera actuum, in humana, fcilicet voluntatem naturalem, & voluntatem rationalem. De quibus fuperiùs difcuffæ funt difficultates, & inferiùs in hac quæftione clarior erit fermo in litera.

SECUNDUS.

Utrum in Chrifto fuerit aliqua voluntas fenfualitatis præter rationis voluntatem .

D SECUNDUM fic proccdi- 70 tur. Videtur,quòd in Chrifto non fuerit aliqua voluntas fenfualitatis preter ratioCONC ONCL. Oportet nis voluntatem. Dicit enim Phil.in z.de dicere › quòd in anima, * quòd voluntas in ratione eft, *li. dea. Chrifto fuit fenfualitas, is tex. quæ poteft dici volun- in fenfitivo autem appetitu eft irafcibi... tas per participationem. lis, & concupifcibilis: fed fenfualitas fi

P.3. 4.230.

ram humanam cum o

PROB. 1. Quia fi- gnificat appetitum fenfitivum. ergo non lius Dei affumpfit natu- fuit in Chrifto voluntas fenfualitatis. mnibus pertinentibus ad 2.Præt.Secundum Aug. 12. de Trin.* perfectionem ipfius na- fenfualitas fignificatur* per ferpentem:fed Prinfo turæ ut patet ex 9.2.art, nihil ferpentinum fuit in Chrifto:habuit air jer s.item, q.5.ar.&c.)Et ad enim fimilitudinem animalis venenofi pente. perfectionem naturæ ta

lis pertinet appetitus se- fine veneno, ut Aug. dicit fuper illud
fitivus.i.fenfualitas, qu.

àmed. fot
colligit.. 80.art.&c. Item, 9.81.art.&c.Secunda autem pars, fcilicet, quæ poteft, &c.
patet ex 1.Eth.

Jo.3. Sicut exaltavit Moyfes ferpentem in
deferto. ergo in Chrifto non fuit volun-
tas fenfualitatis.

¶ 3.Præt. Voluntas fequitur naturam,
ut dictum est: * fed in Chrifto non fuit,
nifi una natura præter divinam. ergo in
Chrifto non fuit, nifi una voluntas hu-

.inana.

SED CONTRA eft, quod Ambrof.
80 dicit in fecundo ad Gratianum Imper. *
Mea est voluntas, quam fuam dicit, quia,
ut homo, fafcepit triftitiam meam. Ex
quo datur intelligi, quòd triftitia perti-
nct ad humanam voluntatem in Chrifto: ftantinopolit. Synodus
quinta, capit, duode-
fed triftitia pertinet ad fenfualitaté, ut in cimo. Si quis defen-
dit Theodorum Mofve-
qui dixit alium effe Deum Verbum, & alium Chri-
flum, & paffionibus anime,& concupifcentiis carnis molestatum,

Flenum

à malis, ideft, vitiis paulatim feparantem fe, & ipfum Theodo

rum ✔

eos, qui fimilia fapiunt, non anathematizat ;

talis anathe

APPENDI X.

mafit. Hæc ibi. De natura autem fenfualitatis vide primam partem, lo- Xarti, habes primò quomodò per rationem oftendás, meritò effe Utilitas

>

tis nunc citatis in pro

III. ILLATIO CON

contra. Nam ubi unum

1.2.q.13 bat. conclufio. fecunda parte habitum eft. * ergo videtur, CLUSIONIS. Ergo in quòd in Chrifto fit voluntas fenfualita Chrifto, &c. B. Conce- tis præter voluntatem rationis. ditur illatio. §. fed ta- RESPONDEO dicendum, quòd, *ar. pras, men inde nihil fequitur ficut prædictum eft,*Filius Dei humanam propter alterum,ibi,&c. naturam affumpfit cum omnibus, quæ naturam affumpfit cum omnibus, quæ at in tex. Pro cujus me- pertinent ad perfectionem ipfius naliori captu adverte ex turæ. In humana autem natura indictis, & quòd fenfual- cluditur etiam natura animalis, ficut in tas ideò nomen volunfpecie includitur genus. Unde oportet, tatis habere poteft ita, ut dicatur voluntas fen- quòd filius Dei affumpferit cum humafualitatis, quia nata eft na natura etiam ea, quæ pertinent ad obedire rationi, ideft, perfectionem naturę animalis, inter que voluntati rationali, & quòd multò magis in cft appetitus fenfitivus, qui fenfualitas Chrifto sefualitatis vo- dicitur, & idcò oportet dicere, quòd in luntas dici poteft, quia Christofuit d fenfualitas. Sciendum eft fenfualitas fua femper in omnibus actualiter etiam, quòd fenfualitas, five fenfualis obedivit cjus rationi. appetitus, inquantum eft natus obedire Ex tali ergo obedientia rationi, dicitur rationale per participaprocedit, quòd fenfua- tione, ut patet per Philofoph primo Ethilitas fit voluntas parti*H.. Eth. cipativa, ideft, per par- corum. * Et quia voluntas eft in ratione . ult. fo.. ticipationem diéta: id, (ut dictum eft*) pari ratione poteft dici, ars. prac. quod eft hic effe unum

propter alterum, i. fenfualitatem intantum dici voluntatem, inquantum
ordinatur ad obediendum voluntati effentiali, i, voluntati, quæ in ratio-
ne cft. Quia ergo hic eft unum propter alterum modo dicto, ideò hic rectè
videtur elle unum tantùm. Hoc eft. Voluntas participativa non eft fecun-
dum rem alia voluntas ab illa una voluntate effentiali, cui obedit. Una 40
.n, tantummodò fecundum rem voluntas eft, quæ voluntas effentialis vo-
catur, & in ratione cft. Formaliter tamen loquendo, dua funt voluntates.
Nam ipfamet fenfualitas, quæ fecundum fe confiderata dicitur fenfualitas,
fi confideretur, fecundum quòd veftitur obedientia ad illam voluntatem
Ja:ionis, vocatur voluntas fenfualitatis, feu voluntas participata.

à fcripturis, & Athanafio infinuatum, quòd in Chrifto fit voluntas pro S.Eccl. fenfualitatis. A fcriptu

Paier, fi vis, transfer calicem iftum à me, ve

quòd fenfualitas fit voluntas per parti- ris quidem ut Luc. zz.
cipationem.
¶AD PRIMUM ergo dicendum, rumtamen non mea vo-
ratio illa procedit de voluntate cffentia- luntas, fed tua fias. Per
liter dicta, quæ non eft, nifi in parte in- hoc enim monftratur
tellectiva, fed voluntas participativè di- intentum, maximè jun-
cta expofitione B. Am-
eta poteft effe in parte fenfitiva, inquan- brofii, fecundum quòd
tum obedit rationi.
cum applicatione poni

Ad fecundum dicendum, quòd fen- tur in argum, contra. Ubi, quia de triftitia fualitas fignatur per ferpentem, non mentio fit: ideò vide quantum ad naturam fenfualitatis, qua 1.2. quæft. 23.artic. 1.2. Chriftus affumpfit,fed quantum ad cor- AD. Athanafio autem ruptioné fomitis, que i Chrifto no fuit. per hoc, quòd in fermone de paffio. Domini, Ad tertium dicendum, quòd, dicit. Servator nofter Dominus Jefus Chriftus

ubi eft unum propter alterum; ibi unum
tantùm efse videtur, ficut fuperficies, hanc ob caufam circa
quæ eft vifibilis per colorem, eft unum & contriftari, depre-
mortis tempus capit
vifibile cum colore. Et fimiliter,quia fen- cans, ut poculum hoe
fualitas non dicitur voluntas, nifi, quia tranfiret, clamabatque:
participat voluntaté rationis, ficut una Spiritus promptus, ca-
natura humana in Chrifto,ita etiam po- adverfarius nofter, ve-
ro autem infirma,
nitur una voluntas humana in Chrifto. lut hominem aggreffus,
divinam experiretur

นะ

potentiam. His itaque rebus illectus mifer delufus eft, & adorius eft Dominum. Mox confpiciens fortitudinem expavit, Rurfus confiderans corporis imbecillitatem, recepit audaciam. Jamque videre licebat: diabolum cum toto exercitu, cum principatibus, & poteftatibus fuis fugientem, Dominum autem humanis armis perfequentem phalangem diabolicam. Hæc ibi. Dùm enim triftitiam in Domino,& eam obedientem rationi, utpote ad deludendum diabolum motam, ponit in eo fenfualitatis naturam, quæ meritò nomen voluntatis per participationem habere poteft, fuiffe affirmat. Secundò vides: quomodò ex iis benè penfatis, & applicatis doctrina præfens Angelica viciffim declaretur, atque confirmetur.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

Anot. Itulus fingularis eft: non quæritur de appetitu fenfitivo, ut fic, fed de appetitu fenfitivo, ut habet rationem voluntatis, non fimpliciter, & abfolute, fed talis, hoc eft, fenfualis. Puto autem rationem tituli hujus fuiffe euangelica verba, quibus motus appetitus fenfitivi velle vocatur, cùm dicitur. Verumtamen non ficut ego volo.

Comment.

1.6

In corp. ar. unica eft conclufio. In Chriflo fuit voluntas fenfualitatis, feu fenfualitas, dicta voluntas participative, probatur primò : quòd in Chrifto fuit fenfualis appetitus, fecundò, quod ifte fit voluntas per participationem. Primum probatur. Filius Dei allumplit naturam humanam cum omnibus pertinentibus ad ipfius naturæ perfectionem. ergo affumpfit cum ea omnia, quæ pertinent ad perfectionem naturæ animalis, ergo affumpfit fenfualitatem. prima confequentia probatur, quia in natura humana includitur natura animalis, ficut in fpecie includitur genus. Secunda autem probatur, quia appetitus fenfitivus, qui fenfualitas dicitur, eft u

Argent.3.fent. diflinet.

17. 18. fimul, q.

1. art.1.

Durand. 3. fentent, dift.

17.9.1.

Medina q.18.4.3.

num de pertinentibus ad perfectionem naturæ animalis. Secundum probatur: appetitus fenfitivus, feu fenfualitas, ut natus obedire rationi, vo catur, & eft rationalis participativè, 2. Ethi, ergo pari ratione vocari poteft, & eft voluntas paticipativè : probatur, quia voluntas in ratione eft, nam, ficut à ratione præcipiente rationalis appetitus, ita à voluntate quoque præcipiente voluntarius appetitus, qui voluntas vocatur, dici potest. Imo ex hoc ipfo, quòd rationalis appetitus dicitur, voluntas dicitur, quia rationalis appetitus nomen eft proprium voluntatis,& participativè communicatum fenfualitati.

DTERTIUM fic proceditur.
Videtur, quòd in Chrifto
fuerint due voluntates quan-
tum ad rationem. Dicit enim
Damafcen.* in fccundo libro
Co ONCL. Si loqua-
mur de potentia quòd duplex eft hominis voluntas, fci-
voluntatis, in Chrifto licet, naturalis, quæ vocatur Jernors, &
eft una fola humana vo- voluntas rationalis, quæ vocatur Béanos;
luntas effentialiter, & fed Chriftus in humana natura habuit,
non participativè dicta.
Si verò loquamur de vo- quicquid ad perfectionem humana natu
luntate, quæ eft actus i- ræ pertinet. ergo utraque prædictarum
pfius voluntatis, fic di- voluntatum fuit in Chrifto.
ftinguitur in Christo vo 2. Præter. Vis appetitiva diverfificatur 7°
tura, feu éxos, & vo- in homine fecundum diverfitatem virtu-
Juntas,qua eft, ut ratio, tis apprehenfivæ, & ideò fecundum dif-
ferentiam fenfus, & intellectus diverfifi-
tas actuum tendentiu ad catur in homine appetitus fenfitivus, &
unam communem ra- intellectivus: fed fimiliter quantum ad
tionem boni non diver apprehenfionem hominis ponitur diffe-
fificat potentiam volu- rentia rationis, & intellectus, quorum
tatis, cùm illi actus at-
tendant unum objectu utrúq; fuit in Chrifto. ergo fuit in eo du-s
voluntatis, quod eft co- plex volutas,una itellectualis, & alia rólis.

Juntas, quæ cft, ut na

Τει βόλησις .

PROB. Quia diversi

munis ratio boni. Se

cunda autem pars, fcilicet, fi verò, &c. probatur. Quia potentia volunta

•¶3. Frætereà. A quibufdam ponitur in
Chrifto voluntas pietatis, qua non pot-
eft poni, nifi ex parte rationis. ergo in
Chrifto ex parte rationis funt plures vo-

luntates.

tis, quæ eft in Chrifto, art.1. habet duos actus; Et horum unus eft ad finem,alius fertur ad ea, quæ ordinantur in fine. 1 EX DAMASC. Duplex eft hominis vountas. R. Ideft, duplex eft hominis actus volu tatis. §. Tunc nihil, &c.

ut

patet ex fecunda par

¶SED CONTRA eft, quòd in quolibet te conclufionis. Hujus enim partis argumentă ordine eft unum primum movens: fed hoc quædam eft probavoluntas eft primum movens in genere tio abfque offenfa prime humanorum actuum. ergo in uno homi- partis. ne non eft, nifi una voluntas propriè di 11. DE MINORI. Ponitur differentia ra&ta, quæ eft voluntas rationis: Chriftus tionis, & intellectus. autem eft unus homo.crgo in Chrifto eft R. Non tamen, tamqua una tantùm voluntas humana. differentia duarum potentiarum. §. Tunc niRESPONDEO dicendum, quòd,ficut hil, &c. Nam exinde

dictum est, voluntas quandoque accipi- non fequitur, quòd in Ar

nem, nifi fecundum di

tur pro potentia,& quandoque pro actu. Chrifto fint dua volun- jusq
Si ergo voluntas accipiatur pro actu, fic tates quantum ad ratio
oportet in Chrifto ex parte rationis po- verfitatem actuum, id,
nere duas voluntates, i. duas fpecics a- quod & conclufio arti-
&tuum voluntatis. Voluntas enim, ut culi conceflit. Sic ergo
in fecunda parte dictum eft, & eft fi- illa, quæ ab argumento *.q.3
* & eft fi- refpondent fibi invicem
nis, & cft eorum, quæ funt ad finem; adducütur. Sicut .n. ra- 2.3.
differunt, tanquam duæ potentiæ, 1.9.79.art.8. ita voluntas, ut natura, &

tio, & intellectus non

voluntas

pro Eccl.S.

Dei.

Ergo in Christo ex par- & alio modo fertur in utrumque. Nam
te,&c. B. Negaturilla- in finem fertur fimpliciter, & abfolutè,
pietatis non eft aliud, ficut in id, quod eft fecundum fe bo-
quam voluntas, &c. ut num. In id autem, quod eft ad finem,
fertur cum quadam comparatione,fecun-
dum quòd habet bonitatem ex ordine ad
aliud. Et idcò alterius rationis eft actus

in text.

APPENDIX.

fto eft folùm una volũ

Utilitas EXartic. habes pri- voluntatis, fecundum quòd fertur in alimo: quomodò per quid, quod eft fecundum fe volitum, ut rationem oftendas, & $1.2.9.8.ar. reétè intelligas, meritò fanitas (quod à Damafceno * vocatur effe infinuatum à fcri- xnos, ideft, fimplex voluntas, & à Mapturis, Ecclefia, & A- giftris vocatur voluntas, ut natura) & thanafio, quòd in Chri- alterius rationis eft actus voluntatis, fetas humana propriè di- cundum quòd fertur in aliquid, quod eft &ta, ideft, quantum ad volitum folùm ex ordine ad alterum, ficLoco cit. rationem. A fcripturis ut eft fumptio medicinæ, quem quidem arg.1. quidem per hoc, quod voluntatis actum Dama. dicitur Joan. 1. Verbum vocat βέλησιν, caro factum est. Quia ideft, confiliativam voluntatem, à Magienim non dicitur car- ftris autem vocatur voluntas, ut ratio nes, fed caro, ideò in- Hæc autem diverfitas actus non diverfitelligi per hoc datur, quòd Verbum non eft ficat potentiam, quia uterque actus attefactum homines, fed eft dit ad unam communem rationem objefactum homo, ideft, no

*

affumpfit humanitates, fed humanitatem. Cùm igitur in una número
humanitate fit una tantùm numero voluntas (ficut & unus numero
intellectus) patet, quòd fcriptura illis verbis ad propofitum iftud appli-
catis dixit. Verbum incarnatum (quod unico nomine vocatur Chri-

10

20

30

ftus) habet unam tantùm voluntatem humanam. Ab Ecclefia verò per hoc, quod dicit in hymno. Memento rerum conditor, noftri quod olim corporis, Sacrata ab alvo Virginis nafcedo formam fumpferis. Signanter enim dicit: formam corporis, & non dicit formas corporum : ut per hoc denotet, i

mam unam intellecti

&ti, quod eft bonum. Et ideò dicendum pfum auctorem noftræ
eft, quòd, fi loquamur de potentia volun- falutis affumptifle ani-
tatis, in Chrifto est una d fola voluntas bu- vam, qua cft per fe ve-
mana effentialiter, & non participativè di- rè forma corporis no-
ta: fi verò loquamur de voluntate, quæ ftri, Clem, in de fum.
eft actus, fic distinguitur in Christo vo-
luntas, que eft, ut natura, quæ dicitur
O'xnors, & voluntas, quæ eft, ut ratio,
dicitur βόλησις.

porum anime ipfæ mulillæ duæ voluntates non diverfificantur tiplicantur : & vice ver fecundum potentiam, fed folùm fecun- Conc. Later.fub Leodum differentiam actus ut dictum eft. *

,

Ad fecundum dicendum, quòd etiam intellectus, & ratio non funt diverfæ d potentiæ, ut in prima parte dictum eft. *

ne X.feff.8. Cùm igi

D. 1219.

tur in una tantùm ani- *In cor. ar.
ma intellectiva fit una

voluntas, patet, quòd
Ecclefia per talem locu- D.119.
tionem in Chrifto u-

nam folùm voluntate *P-9-P-79% ¶ Ad tertium dicendum, quod volun- intellectivam effe affir- art.8. tas pietatis non videtur effe aliud,quàm mavit. A B. Athanafio voluntas, quæ confideratur, ut natura, fuo Symbolo, quod feautem per hoc, quòd in inquantum fcilicet refugit alienum ma- cundum Concil. Flolum abfolutè confideratum.

rent,eft compendiofa regula fidei,de Chrifto dixit: Perfectus Deus; perfectus homo ex anima rationali, & humana carne fubfiftens. Nam ly ex anima rationali, non autem ex animabus, monftrat, quòd ipfe per hoc, unam tantùm voluntatem rationalem ponit in Chrifto. Difcurre, ut fuprà. Secundò vides: quò, &c.

In corpore articuli refpondetur cum diftinctione ad quæfitum. Di- 40
ftinctio eft. Voluntas accipi poteft vel pro potentia, vel pro actu. Prima
conclufio juxta primum membrum. In Chrifto est una tantùm voluntas.
humana effentialiter, & non participative dicta. Secunda conclufio juxta
fecundum membrum eft. In Chrifto funt duæ voluntates, f. voluntas, ut
natura,& voluntas,ut ratio. Probatur primò fecunda conclufio. Voluntas
eft finis,& corum, quæ funt ad finem alio, & alio modo. ergo alterius ra-
tionis eft actus voluntatis in finem, & alterius rationis actus voluntatis
in id, quod eft ad finem. ergo in Chrifto funt duæ voluntates, i. duæ fpe-
cies actuum voluntatis. Antecedens pro prima parte ex fuperioribus fup-
ponitur. Pro fecunda probatur, quia in finem fertur fimplicitet, & ab-

S.Bonav. 3.f.d.ts.arc.2.

d.z.

Durand.3.f.d.15.9.2.

Medina q.18.4.4.

SUPER QU. XVIII.

ART. IV.

ONCL. 1. Necefle

ARTICULUS
Utrum in Chrifto fuerit

D QUARTUM fic procedi-
tur. Videtur quòd in

,

5°

Chrifto non fuerit liberum arbitrium. Dicit enim DaCONC mafce. in 3. lib. vráμlus γνώμων eft,ponere in Chri- autem,i. fententiam,vel mentem, vel exfto liberum arbitrium. procul PROB.Quia in Chri- cogitationem, & poaps, i. electiofto eft volūtas,ut ratio, nem in domino dicere impoffibile est, si 4.3.quæ eft idem,quod propriè loqui volumus: maximè autem electio ex 3. Ethi.Et cle- in his, qua funt fidei,eft propriè loquen&tio eft proprius actus dum. ergo in Chrifto non fuit electio, 60 & per confequens nec liberum arbitrium,

liberi arbitrii,1.9.83. ar.

1.4.

*

1.DE CONCLUS. cujus actus eft electio. Non fuit electio. R. Sc$.eth. e. cundum quòd eft in na2. Prætercà. Philofoph. dicit in 3. Ecirca.. tura ignorante. S. Tunc thic. quòd electio est appetitus preconfinihil, &c. Nam conclu- liati: fed confilium non videtur fuiffe in fio ponens in Chrifto li- Chrifto,quia non confiliamur, de quibus intelligit in ipfo effe cle- certi fumus: Chriftus autem de omnictionem ut ex ejus pro- bus certitudinem habuit. ergo in Chribatione patet) in alio fto non fuit electio, & fic nec liberum ar- 70 fenfu,f.ut dicit præacce- bitrium. ptione alterutrius abf

folutè, quia fertur, ut in id, quod eft fecundum se bonum, ut in fanitatem.
In id verò, quod eft ad finem, fertur cum quadam comparatione, quia
fertur in id, fecundum quòd habet bonitatem ex ordine ad aliud, fcili-
cet, finem, ut patet de fumptione medicina propter fanitatem. Confe-
quentia relinquitur pro evidenti gratia materiæ, nam talis modorum di-
verfitas,qualis f. confurgit ex propriis rationibus finis, & ejus, quod eft ad fi-
nem,diverfam habet rationem in appetitibus propriis. Probatur deinde pri-
ma conclufio, quia talis diverfitas actuú no diverfificat potentiam. Proba-
tur, ftat cum una communi roc boni, quæ eft objectum voluntatis : ftante
enimi unitate objecti proprii voluntatis, quod eft bonum in communi, non
diverfificatur potentia voluntatis, quamvis diverfificentur genera actuum
ejus ex diverfa ratione generali actuum ejus, cujufmodi funt motus ad bo-
num in fe, & motus ad bonum propter aliud.

QUARTUS.
liberum arbitrium .

¶ SED CONTRA eft, quod dicitur Ifa feptimo. Butyrum, & mel comedet, ut fciat reprobare malum, & eligere bonum, quod eft actus liberi arbitrii. ergo in Chrifto fuit liberum arbitrium. RESPONDEO dicendum, quòd, * a.1.bujus ficut dictum est, *in Chrifto fuit duplex non eft in aliquo igno q.ad 3. rante. vide ad primum . actus voluntatis, unus quidem, quo ejus III ILLAT. CONC. voluntas ferebatur in aliquid,ficut fecun- Ergo in Chrifto, &c. B. dum fe volitum, quod pertinet ad ratio. Negatur illatio.§. Nam nem finis: alius autem, fecundum quem determinata, &c. ut in t. voluntas Chrifti,licet fit ejus voluntas ferebatur in aliquid per or- Ex quo dic, quòd illa dinem ad aliud, quod pertinet ad ratio- major fic exponeda eft, nem ejus, quod eft ad finem. Differt au- liberu arbitriú fe habet tem,ut Philofophus dicit in 3. Ethic.* ele- ad utrumque,f.vel in genere bonorum, vel in gectio à voluntate in hoc, quòd voluntas, nere maiorum.Non auper fe loquendo, eft ipfius finis, electio tem debet exponi,ut pu autem eorum, quæ funt ad finem. Et fic tat argumen um ly ad f.in genere utrumque, fimpliciter voluntas eft idem, quod volu- bonorum, & malorum tas, ut natura. Electio autem eft idem, fimul. Quas expofitioquod voluntas, ut ratio, & eft proprius nes, ut intelligere facilè actus liberi arbitrii, ut in prima parte di- polis,defcedas ad practicam,ut infrà. In genere Etum est. * Et ideò, cùm in Chrifto po- tantum bonorum ad u- *P... natur voluntas, ut ratio, neceffe eft etiam trumque eft liberum arponere electionem, & per confequens libe- bitriu beatorum: in gerum arbitrium, cujus actus eft electio, ut ad utrumque eft liberú nere tantùm malorum, in prima parte habitum eft. *

arbitrium damnatorũ, *p.pq8?. fed in genere bonorum 4.&p. fimul, & malorum ad utrumque eft liberum arbitrium viatorum. Beati q.jar.. enim femper feruntur ad bonum, quamvis ad hoc,vel illud bonum pro libera fua voluntate ; damnati verò femper ad malum per fuam liberam voluntatem feruntur, quamvis non determinatè ad hoc,vel illud malum, viatores autem, qui viatores puri funt,feruntur,quantum eft de fe,& ad bonum, & ad malum, tranfeundo fcilicet viciffim de bono ad malum, & de malo ad bonum. Univerfi ergo ifti tres per liberum arbitrium tendunt

ad utrumque, fed diverfimodè: quia & ipfi diverfum ftatum habent. Unde fingula fingulis invicem correfpondent. Tendunt fiquidem omnes ad utrumque, quia omnes habent liberum arbitrium: divertimode autem tendunt, quia abinvicem diverfi ftatus funt. Si ergo fiat femper talis correfpōdentia in materia de libero arbitrio ; & non agglomerentur omnia indifcriminatim, ut intendebat argumentum, tunc fine errore circa hujufmodi materiam procedemus. Quod, ut clariùs adhuc fiat, notabis fequentia. ¶ COROLL. Ex prædictis igitur, & per con- AD PRIMUм ergo dicendum, quòd De libero fequens ex tex. origina- Damafc. excludit à Chrifto electionem, arbitrio ne liter habetur,quòd libeceffaria ri arbitrii definio fci- fecundum quòd intelligit,in nomine eleJoitm. ta,vel ignorata eft cau- tionis importari dubitationem. Hæc fa, quod fiat, vel non tame dubitatio nó eft de neceffitate elefiat error in materia de ctionis, quia etiã Deo convenit eligere, fecundum illud Eph. 1. Elegit in feipfo, &c.cùm tame in Deo nulla fit dubitatio. Accidit tame dubitatio electioni,inquantum eft in natura ignorante. Et idem dicendum eft de aliis, de quibus fit mentio in auctoritate prædicta. * arbitrium, ut fic, ideft, Ad fecundum dicendum, quòd elecft, non autem, ut tali- tio præfupponit confilium, non tamen bus, vel talibus ineft: fequitur ex confilio, nifi jam determina

libero arbitrio, Si enim

definitio vera liberi ar-
bitrii ignoretur, fiet er-
for, i autem fciatur,

non fiet. Ad definitio
nem verò hanc dandam

abfque errore, oportet, *citet. in ut confideremus liberu

ut liberum arbitrium

ficut ad rectè definien

dum hominem oportet confiderare hominem, ut fic, ideft, ut homo eft, non autem, ut Socrates, vel Plato eft. Dicatur ergo: Liberum arbitrium, ut fic, quid eft? Eft arbitrium, quod fe habet ad utrumque in genere, vel bonorum, vel malorum, ideft, quod fe habet, vel ad bonum, vel ad malum. Liberi ergo arbitrii, ut fic, non eft effe ad utrumque, vel in genere bonorum tantum, vel in genere malorum tantùm, vel in genere utroque fimul: fed eft effe ad utrumque, vel in genere bonorum, vel in genere malorum. Sufficit ergo libero arbitrio, ut liberum arbitrium eft, quòd fit ad utrumque, non curando interim, in quali genere fit ipfum utrumque, ideft, abftrahendo ab hoc, an ipfum fit determinatè bonum, vel malum. Nam, fi ad ly utrumque aliquid plus addideris, jam non erit definitio liberi arbitrii, ut fic, ideft, ut liberum arbitrium eft: fed erit definitio libe

Itulus, ut fonat, clarus eft.

ri arbitrii, vel ut beatorum, vel ut damnatorum, vel ut viatorum eft.

APPENDIX.

dubitatio, five inquifitio non per fe perti-
net ad electionem, fed folùm, fecundum
quòd eft in natura ignorante.

ftus,

Utilitas

X articulo habes primò : quomodò per rationem oftendas, meritò effe à fcripturis, & Conciliis infinuatum, quòd in Chrifto homine eft liberum arbitrium. A fcripturis quidem, ut ĺfa. 7. Butyrum, &c. fecundum pro S,Eccl quòd eft in arg, contr. Item per hoc, quod dicitur Philipp. 2. Qui, cùm in forma Dei effet, in fimito per judicium. Illud .n.quod judicamus litudinem hominum faagendum, poft inquifitionem confilii eli- &tus eft. Hoc eft. Chri*1.3.Ethe remanendo in for10 gimus, ut in 3. Ethic. dicitur. *Et ideò,fi ma Dei, factus eft ejufde 2.53550 Dei,factus aliquid judicetur,ut agendum abfq;dubi- fimilitudinis fpecifica tatione, & inquifitione præcedente, hoc cum hominibus, i. ejuf fufficit ad electionem. Et fic patet, quòd qua omnes homines addem fpeciei humanæ, invice fimiles dicuntur. Cùm ergo homo verus. i. fpeciei humanæ exiftens, habeat liberu arbitrium, ut patet, & per experientiam quotidianam, & per dicta in 1.p. art. num. 352.408.412. 569.cum Eluc.item in 1. Elucid. item per veritates aureas fuper totam Legem Veterem, Genef. 1. concluf. 4. Exod. 13. concluf. 3. patet, quòd Chriftus homo habet liberum arbitrium. A Conciliis verò generalibus 4. 5. 6. infinuatur idipfum per hoc, quòd dicunt. Sequentes Sanctos patres, confonanter omnes docemus, Dominum noftrum Jefum Chriftum fecundum humanitatem per omnia nobis fimilem abfque peccato. Hæc recitantur in conftitutione Concilii Florent.fuper unione Armenorum.Item à Concilio Lateranenfi fub Papa Martino 1. Canone 5. Si quis non confitetur proprie, & verè unam naturam Dei verbi incarnatam, ex quo dicitur noftra fubftantia perfectè in ipfo Chrifto Deo, & indiminute abfque tantummodò peccato fignificata, fit condemnatus. Hæc ibi. Cùm ergo homo, &c. ut nunc fuprà applicando Conciliis iftis. Secundò vi❤ des: quomodò ex his, &c.

20

30

¶ Ad tertium dicendum, quòd voluntas Chrifti, licèt fit determinata ad bonum,non tamen eft determinata ad hoc, vel ad illud bonum. Et idcò pertinet ad Chriftum eligere per liberum arbitrium confirmatum in bono, ficut ad beatos.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

In corp. art. unica eft conclufio refponfiva. In Chrifto fuit liberum arbitrium Probatur.In Chrifto voluntas ponitur,ut ratio.ergo electio.ergo liberum arbitrium. Antecedens probatur, quia in Chrifto ponitur duplex voluntatis actus, fcilicet, refpectu finis, & refpectu ejus, quod eft ad finem, &c. ut fupra dictum eft. Prima confequentia probatur, quia electio

Arg. 3. fent, dift. 17.

18. 9. 1. ar. 2.
Durand. 3.f.d. 17. q. 1.
Ferr. 4. cont. c. 36.
Medina q. 18. ar. s.

Inf. 4. SUPER QU. XVIII.
3.64.E13.

d.17.0.3.7. 1.& 4.001

tra, c.35.fi.

5.

ART. V.

ONCL. Chriftus

ARTICULUS

2. art. num. 603. cum

40 eft idem, quod voluntas, ut ratio, quod probatur ex differentia inter voluntatem, & electionem ex tertio Ethicorum, quia illa finis, hæc ejus, quod ad finem, & proptereà illa voluntas, ut natura, hæc voluntas, ut ratio. Secunda verò confequentia probatur, quia electio eft proprius actus liberi arbitrii, hoc eft, voluntatis, ut cit liberum arbitrium, ut in prima parte dictum eft.

QUINTUS.

Utrum voluntas humana Christi fuerit omninò conformis divinæ
voluntati in volito.

DQUINTUM fic procedi-
tur. Videtur, quòd volun-
tas humana in Chrifto non
voluerit aliud,quàm Deus
vult. Dicitur enim in Pfal.

fecundum voluntatem 2.Prætereà. Anima Chrifti habuit per. potentiæ rationis, quæ fectiffimam charitatem, quæ etiam comper modum rationis, prehenfionem noftræ fcientiæ excedit fe1. cujufdam compara- cundum illud Eph. 3. fupereminentem fcitionis, art. 3. corp. vo- entia charitatem Chrifti: fed charitatis eft lebat femper ide, quod facere, quòd homo idé velit, quod Deus: *.s.c.4.9. Deus, PROB.I.Quia Chri- unde & Philofophus in* 9. Eth. dicit, fti voluntas fenfualita- quòd unum de amicabilibus eft eadem tis, valuntafque ratio- velle, & eligere. ergo voluntas humana nis, ut natura, refugiebat naturaliter dolores i Chrifto nihil aliud voluit, quàm divina. fenfibiles, corporis la-3. Prætereà. Chriftus fuit verus comfionem, ac illa, quæ sut prehenfor: fed fancti, qui funt comprc- 70 nature contraria, i. quæ henfores in patria, nihil aliud volunt lia funt, cùm Chriftus quàm, quod Deus vult, alioquin non efante paffionem fuam fent beati, quia non haberent, quicquid permitteret omnibus vellent: beatus enim eft, qui habet, quæviribus animæ agere, quæ ipfis funt propria, cunque vult, &nihil mali vult, ut Aug. fin. & 6. 9. 14. art. 1.2. Et Dei dicit in li. de Tri. * ergo Chriftus nihil avoluntas erat, ut Chri- liud voluit fecundum voluntatem humaftus dolores fenfibiles, nam, quàm voluerit voluntas divina. ¶ SED CONTRA eft,quod Aug. dicit 80

fe

contra Maximinum. * In hoc, quod Chri-
ftus ait Non quod volo, fed quod tu,aliud
ostendit voluiffe, quàm pater, quod nifi hu-
mano corde non poßet, cùm infirmitatem
noftram in fuum, non divinum, fed huma-
num transfiguraret affectum.

ficut tu, Matth. 26.
1.m EX PSALMO.
Volui. R. Voluntate
rationali. §.ideft,volun-
tate, quæ & eft in ratio lib.3.com
ne, & confideratur per Max,
modum rationis. Tunc in me. to.
nihil, &c. ut patet ex

conclufione articuli .

II. DE MINORI.

hil,&c.ut patet ex con 14.4.1

Non enim ex hoc fequitur, quòd Chriftus cadem pœnalia voluerit RESPONDEO dicendum, quòd, fic aut voluntate potentia voluntate fenfualitatis, ut dictum est,* in Chrifto fecundum hu- rationis confiderata per a.12. bujusq. man am naturam ponitur multiplex vo- modum naturæ. luntas, fcilicet voluntas fenfualitatis,quæ dem velit. B. Volunparticipativè voluntas dicitur, & volun- tate rationis. §. Confitas rationalis, five confideretur per mo- derata fcilicet per modum naturæ, five per modum rationis. dum rationis. Tunc niDictum eft autem fuprà,* quòd ex quada clufione articuli. Ad ad 1. difpenfatione filius Dei ante fuam paf- Philofophum adductu fionem permittebat carni agere, & pati, refpondet textus ly fequæ funt ei propria. Et fimiliter etiam cundum quam etiam voluntates amicorum, permittebat omnibus viribus animæ age- &c. Juvabit videre 1.2. re, & pati,quæ propria. Manifeftum eft quæft. 19. arti. 10. cum autem, quòd voluntas fenfualitatis refu- Eluc. git naturaliter dolores fenfibiles, & cor- III.DE MINORI. Comprehenfores, B. Soporis læfionem. Similiter etiam voluntas, lùm. §. ideft,non fimul ut natura, repudiat ea, quæ funt naturæ viatores. Tunc nihil, contraria, & quæ funt fecundum fe ma- &c. Nam Christus non la, puta mortem, & alia hujufmodi: fed fuit comprehenfor folum, fed fuit fimul com hæc tamen voluntas quandoque per mo- prehenfor, &c. ut in dum rationis eligere poteft ex ordine textu. ad finem. Sicut etiam in aliquo puro homine fenfualitas ejus, & etiam voluntas APPENDIX. abfolutè confiderata refugit uftionem quam tamen voluntas fecundum ratione X articulo habes U eligit propter finem fanitatis. Voluntas