Comment, 109 3.4.4.74.1. 4.1.9.1.0.6 telæ opera datur,diftinguendo,tutior cum Magiftro Sent.in 3.d.iz.eligitur Secundò in litera probatur conclufio propofita, fcilicet: non eft di- Scotus 3.f.dift.11.9.2. comment. Valent.q.16.a.10.pйct.z. Medina q. 16, ar, 10. 4. ad 3. SUPER QUÆ. XVI. d.10.q.1.ar. 1.9.1. d. 11.4.3. ART. X. quòd eft creatura, & minor Patre: fed etiam, quòd incepit effe, dicendo, quòd erat,quandò non erat, ut patet in Nicena fynodo. Et eft fenfus. Erat duratio, in qua non erat Chriftus, quia non eft ab æterno, contra Apofto lum dicentem. Jefus Chriftus heri, & hodie, ipfe, & in fæcula, & Joan. dicentem: in principio erat verbum. ¶ In refponfione ad fecundum habes, quod diximus de effe fimpliciter, ut diftinguitur contra effe fubftantiæ,puta hominis, & fimiliter accidentis, cùm ponitur fuperius ad effe hominem, & pari ratione ad effe substantiam, & effe accidens. Annot na verbi, & veraciter ARTICULUS DECIMUS. Utrum hæc fit vera: Christus,fecundum quòd homo, est creatura. D DECIMUM fic proceditur. 20 dum humanam naturam, convenit fibi Videtur, quòd hæc fit falfa: effe creatura, ut fuprà dictum est. * Chriftus, fecundum quòd Sciendum tamen, quòd nomen fic rehomo,eft creatura, vel ince- fumptum in reduplicatione magis propit effe. Nihil enim in Chrifto eft creatu, priè tenetur pro natura, quàm pro fupC ONCL. 1. Si in hac nifi humana natura: fed hæc eft falfa : propofitione:Chripofito:refumitur .n. in vi prædicati,p teftus,fecundum quòd ho- Chriftus, fecundum quòd homo, eft hu- netur formaliter,idem .n. eft dictu,Chri- in incarnationis momo,eft creatura,ly homo mana natura. ergo hæc etiam eft falsa : ftus, fecundum q homo, ac fi diceretur refumatur ratione fup- Chriftus, fecúdum & homo,eft creatura. Chriftus, fecundum eft homo. Et ideò pofiti: fic ipfa propofitio P hac magis eft concedenda, quàm neganda: Chriftus, fecüdum quòd homo,eft creatura. PROB.1.Quia fuppo eft falfa: fi autem ibi ly¶2.Prat.Prædicatum magis prædicatur homo refumatur ratione de termino in reduplicatione pofito, quá humanæ nature;fic cade de ipfo fubjecto propofitionis, ficut, fi propofitio eft vera. dicam,corpus,fecundum quòd coloratú, fitum humanitatis in eft vifibile, fequitur, quòd coloratum fit Chrifto eft increatum, vifibile:fed hæc non cft abfolutè (ficut di* art,præc, & æternum, 9.2.art.2. tum est *) concedenda: homo Chriftus Secunda pars,f.fi autem, eft creatura. ergo neque hæc : Chriftus, &c. probatur. Quia Chrifto fecundum hu- fecundum quòd homo, eft creatura. manam naturam con- 3.Præt. Quicquid prædicatur de quovenit effe creatum, ar.2. *lib.s. Met. converfo auté fi dicere PROB.1.Quia ly ho ¶ CONCL. 2. Hac cunque homine, fecundum quòd hoino, propofitio: Chriftus,fe- prædicatur de eo per fe & fimpliciter : cundum quòd homo, eft idem enim eft per fe, & fecundum quòd .... creatura, eft magis coce- ipfum, ut dicitur 5.Met. * fed hæc eft faldenda, quàm neganda, è fa: Chriftus eft per fe,& fimpliciter creatur, Chriftus, fecundum tura. ergo etiam hæc eft falfa : Chriftus, quod hic homo,eft crea- fecundum quòd homo, eft creatura. tura, eft magis neganda. ¶SED CONTRA. Ómne, quod eft, mo magis propriè tene- vel eft creator,vel creatura: fed hæc eft tur pro natura, quàm falfa: Chriftus,fecundum quòd homo,cft pro fuppofito (nomen creator. ergo hæc eft vera: Chriftus, fequippe refumptum in cundum quod homo, eft creatura. reduplicatione tenetur magis formaliter,quàm RESPONDEO dicendum, quòd, materialiter, 4.7.ad 4.) cùm dicitur: Chriftus, fecundum quòd & Chriftus fecundü na- homo,hoc nomen homo poteft refumi in tura humanam eft creareduplicatione, vel ratione fuppofiti, vel tura,a.8.Secunda autem pars,f.è coverfo,&c.pro- ratione naturæ. Si quidem refumatur rabatur. Quia tunc per ly tione fuppofiti,cùm fuppofitum humanę hic trahitur ly homo ad naturæ in Chrifto fit æternum, & incrcaftandum pro fuppofito. 1. ILLATIO CONC. tum, hæc erit falfa: Chriftus, fecundum Ergo hæc,&c.&.Negatur quòd homo,eft creatura. Si verò refumaillatio. S.Procedit.n. ex tur ratione humanæ naturæ, fic eft vera: falfo, quia facit idé judi- quia ratione humanæ naturæ, five fecuncium prædicationis de natura humana, & de creatura, cùm tamen in plus fe habeat effe creatu- EX art. habes primò quomodò per ratione radicitùs interimas hærefim Itulus clarus, ut fonat. 30 In corpore articuli duo fiunt. Primò dicitur, quid poteft dici diftinguendo, hoc eft, quòd utraque pars fuftineri poteft cum diftinctione, quia ly homo poteft ftare vel pro natura, vel pro fuppofito. Secundò, in quam partem fit potiùs declinandum. Et duo dicuntur. Primum circa propofitam propofitionem,fcilicet,Chriftus, fecundum quòd homo, eft creatura,vel incœpit effe, & dicitur, quòd in partem affirmativam declinandum eft, quia ly homo tenetur formaliter, quia habet vim prædicati. Secundum circa alteram propofitionem,fcilicet, Chriftus, fecundum quòd hic homo eft creatura,aut incœpit effe. Et dicitur, quòd in partem negativam declinandum eft: quia ly hic trahit hominem ad fuppofitum . ¶Hoc in loco adverte, quòd, quia ifta propofitio: Chriftus eft creatura,non eft reprobata, quia omninò falfa, fed, quia Arrianos fonans, idcò cũ 90 de ifta modò eft quæftio: Chriftus, fecundum quòd homo, eft creatura, minor quæftio eft, & nulla de falfitate, fed de ufu. Et ifta quidem vti licet, illa non,quia in illa cum Arrio communicaremus, in ifta non. Verùm adverte, quòd, cùm de Chrifto fermo facer loquitur,& diftinguit ea, quæ conveniunt illi,tatione naturæ affumptæ, femper utitur ly inquantum, aut ly fecundum quod fumptum fpecificativè, dicimus enim,quòd Chriftus,fecundum quòd homo, eft crucifixus, fepultus, defcendit ad inferos, prædicavit, afcendit in templum, circumcifus eft, &c. Conftat namque, quòd in his, & fimilibus ly inquantum non tenetur reduplicativè, quoniam natura humana non eft per fe ratio talium, fed multa per accidens infunt, ut patet;fed tenetur fpecificativè, quoniam fpecificat eam partem, feu conditionem, qua infunt hæc ficut, cùm dicitur, æthiops, fecundum quòd habet dentes,cft albus. Unde & in propofito, licèt poffit teneri reduplicativè (quia effe Quefle. Ob. Scot. Confir effe hominem eft per fe ratio, quòd fit creatura) à fanctis tamen assum- ¶ Num hæc fit vera reduplicative: Chriftus, fecundum quòd Ccurrit autem ftatim hic Scot, in q. 2. diftinctio. 11. 3. Sentent., ob- cabulo fumitur minuere, prout utens aliquo unius, & non utens aliquo ejufdem, minuit illud (pro quanto non totaliter, feu fecundum totum,fed fecundum aliquid ejus illo utitur) fic concedimus, quòd reduplicatio minuit quandoque, quia reduplicat terminum ratione naturæ, feu formæ, & non ratione fuppofiti. Et proptereà tollit repugnantiam inventam in præ jacente propofitione inter extrema fine reduplicatione propter fuppofitum, fic enim eft in propofito. Nam ifta: Chriftus incoepit effe, eft falfa ex repugnantia extremorum, quia incipere effe repugnat fuppofito per ly Chriftus in fubjecto, ut prædiétum fuit, fed, quum aliquid tantùm Chritum homo, incoepit effe, repugnantia tollitur, hoc eft, incipere effe non fignificatur convenire fuppofito abfolutè, fed ratione naturæ humanæ, ratione cujus in veritate convenit illi fuppofito incipere effe. Et proptereà ifta reduplicativa dicitur vera, & illa falfa. Nec ex hoc, quòd reduplicatio eft determinatio extremi ad extremum, fequitur, quòd non minuat prædicto modo, quoniam conftat, quòd poteft effe determinatio unius ex-, tremi fecundum fuum formale ad alterum, & non fecundum fuum materiale, ut contingit in propofito. oz Rep. ad Et addit, quòd, loquendo de ipfa fpecificativè, quamvis fit vera, eft tamen impropria: quoniam deberet fpecificatio fe tenere ex parte prædicati, puta, Chriftus incoepit effe fecundum hominem: ficut non eft propria illa, æthiops, fecundum quòd habet dentes, eft albus: fed ifta, æthiops eft albus fecundum dentes. Et hæc fint allata quoad illam propofitionem Chriftus, inquantum homo, incœpit effe, quia apud nos ifta eft vera,& fua præjacens falfa, quamvis Scotus fubfumat de illa: Chriftus, inquantum homo, eft creatura, quia ipfe tenet illius præjacentem effe falfam. Refulq. Ad hæc dicitur, fuftinendo etiam hanc effe veram, & propriè redupli cativam Chriftus, fecundum quòd homo, incœpit effe: ita tamen, quòd non fiat difficultas circa incœptionem effendi: an per fe conveniat homini, an folùm de facto, quia non eft ab æterno, quoniam ad propofitum non refert. Et proptereà, fuppofito,quòd per fe conveniat naturæ huma næ incipere effe, ficut per fe convenit ei effe creaturam, dicitur, quòd major Scoti eft vera; fed minor tacita, fcilicet, fed nulla reduplicatio tollit illam repugnantiam, eft falfa. Et ad illius probationem expreffam, quia 30 fcilicet reduplicatio non minuit extremum, fi propriè loquimur de conditione diminuente, conceditur totum, quod affumitur, fed negatur fequela, quoniam conditio diminuens tollit terminum, quem diminuit : ficut homo in potentia non eft homo, & homo mortuus non eft homo conftat enim, quòd reduplicatio extremi non tollit illud. Sed fi latiori vo S.Bonav.3.f.d.10, 4. 1.q. 12. 3.d.se.q.1. Medina q.16, ar, 11. 87.1.9.1.6 4.3.Cor. SUPER QUÆ. XVI. ART. XI. ONCL. I. Si ly ho quòd homo, fit Deus. naturarum. Vide 4.10. , PROB. Quia naturę 2.Prætereà. Dimittere peccata eft pro- 50 ARTICULUS Comment CONCL.3.Hçc pro PROB. Quia perfo communis,fed eft homo ifte particularis: PROB. Quia termi eft, perfona. I. ILLATIO CONC. Chriftus, fecundum quòd homo, fit In refponfione ad tertium perfpice refponfionem confiftere in hoc quòd, licèt fecundum rem Chriftus non fit homo communis, fed ifte, in propofitione tamen illa: Christus, fecundum quòd homo, eft, &c. ly homo non trahitur ex reduplicationis nota ad fuppofitum, ad quod trahitur ex pronomine. Et ideò ifta conceditur: Chriftus, fecundum quòd ifte homo, eft Deus, & non illa: Chriftus, fecundum quòd homo, eft Deus. Utilitas pros.Ecch Annot. proceditur. Videtur, quòd Chriftus, fecundum quòd homo, fit perfona. Illud enim, quod convenit cuilibet homini convenit Chrifto, fecundum quòd eft homo, eft enim aliis SUPER QU. XVI. hominibus fimilis, fecundum illud Phil. 2. In fimilitudinem hominum factus: fed omnis homo eft perfona. ergo Chriftus, fecundum quòd homo, eft perfumatur ratione fona. ART. XII. CONCL.I.Sily home fuppofiti, tunc manifeftum eft, quòd Chri- 2. Præt. Chriftus, fecundum quòd ftus, fecundum quòd homo, eft fubftantia rationalis natuhomo,eft perfona, T PROB. Quia fupræ, non autem fubftantia univerfalis. pofitum naturæ huma- ergo fubftantia individua: fed nihil næ in Chrifto eft perfo- aliud eft perfona, quàm rationalis natura individua fubftantia, ut Boetius CONCL.2. Si ly dicit in lib. de duabus naturis. * Aliquat homo accipiatur ratione Chriftus, fecundum quòd homo, est luma princ naturæ, tunc propofitio Lins. pag. hæc in uno fenfu eft ve- perfona. na filii Dei. ra, in alio eft falfa. pofitio eft vera in fenfu, ergo ¶ 3. Præt. Chriftus, fecundum quòd PROB. Quia pro homo, eft res humanæ naturæ, & fupquo ly Chriftus, fecun- pofitum, & hypoftafis ejufdem natudum quòd homo, eft ra : fed omnis hypoftafis, & fuppofiperfona, exponitur fic, tum, & res humanæ naturæ eft perfoideft, Chrifti humanæ natura competit effe in na. ergo Chriftus, fecundum quòd aliqua perfona, eft au- homo, eft perfona. tem falfa in fenfu, quo SED CONTRA. Chriftus, fecunly Chriftus, fecundum dum quòd homo, non eft perfona æterquòd homo, eft perfona, exponiturfic, ineft na. Si ergo Chriftus, fecundum quòd Chrifti humanæ natu- homo, fit perfona, fequeretur, quòd in ræ propria perfonalitas Chrifto fint duæ perfonæ, una temporacreata, & ex principiis lis, & alia æterna, quod eft erroneum, 1. MAJOR. Illud, quod ut fuprà dictum est. #q.a.2. covenit cuilibet homini, 6. talis naturæ invenitur. Salvis tamen quibufdam fona increata. Habet 20 30 RESPONDEO dicendum, quòd, quòd, convenit Chrifto, fecun- ficut fuprà dictum est, * ifte terminus dam, quod eft homo. & homo in reduplicatione pofitus poteft B. propriis. S. Tunc ni- accipi vel ratione fuppofiti, vel ratiohil, &c. Nam inter il ne naturæ. Cùm ergo dicitur Chrila propria, quæ meritò ftus, fecundum quod homo, eft perfalvari debent, eft per- fona', fi accipiatur ratione fuppofiti, quidem Chriftus, cùm manifestum eft, quòd Chriftus, fecunfit aliis hominibus fimi- dum quòd homo, eft perfona, quia fuplis, hocipfum, fcilicet, pofitum humanæ naturæ nihil eft aliud, quòd humanitas fua exiftit in perfona, fed quàm perfona filii Dei. Si autem accihumanitas fua, cùm fit piatur ratione d naturæ, fic poteft intelpræ aliis hominibus u ligi dupliciter. Uno modo, ut intellinita Deo, habet, quòd perfona, in qua exiftit, gatur, quòd naturæ humanæ compefit perfona omnium a Comment. 40 mo, ture eft res humane na& Suppofitum, hypoftafis ejufdem nature. R. Non tamen boc Chriftus,fecüdum quòd homo, eft per fe res na> turæ humanæ, neque omne enim > per fe fuppofitum, fou hypoftafis ejufdem naturæ. S. Sicut enim perJona fignificat quid quod fubfiftit in humana natura eft perfona. Alio modo poteft intelligi, ut naturæ humanæ in Chrifto propria perfonalitas debeatur, caufata ex prin- &c. ut in text. Tunc nicipiis humanæ naturæ Et fic Chri- hil, &c.ut patet. ftus, fecundum quòd homo non eft > perfona, quia humana natura non So APPENDIX. Ecc, S. Dei. cft per fe feorsum fubfiftens à divi- EX art. habes primò: Utilit, pro na natura, quod requirit ratio perfonæ . quomodò per rationem tanquam in ra dice interimas hærefim in Chrifto infunt duæ centium, in Chrifto AD PRIMUM ergo dicendum, Felicis dicentis, quòd quòd omni homini convenit effe per- hypoftafes. Et hærefim fonam, fecundum quòd omne fubfi- chanzinzariorum diftens in humana natura eft perfona: fed hoc eft proprium homini Chrifto quòd perfona fubfiftens in humana natura ejus non fit caufata ex principiis humanæ naturæ, fed fit æterna : & ideò uno modo eft perfona, fecundum quòd homo, alio modo non, ficut dictum eft. * 60 duas fuiffe perfonas, alteram passam, alteram non paffam. Et hærefim Neftorii dicentis, Chriftum habuiffe duas pertatis, alsera humanitafonas, alteram divinitis. Secundò habes: quomodò per rationem oillas meritò damnari à dictis q. 2. tendas > art.2.3.append. qu.4. art.2. appen. Item à di 10.appen. Item à Con ftum in Verbo Dei, & *In corp.a. 728. Ad fecundum dicendum, quòd fubftantia individua, quæ ponitur in definitione perfonæ, importat fubftantiam completam per fe fubfiftentem tis qu. hac art.7.8.9. feparatim ab aliis, alioquin manus cilio Ephefino primo hahominis poffet dici perfona, cùm fit bito contra Neftorium, fubftantia d quædam individua, quia qui purum hominem tamen eft fubftantia individua ficut ex fanéta Virgine Ma- D. 1. ģ 7291 ria natum afferuit : in alio exiftens, non poteft dici per- utaliam perfonam catfona. Et eadem ratione nec humana nis, aliam faceret deinatura in Chrifto, quæ tamen poteft tatis, nec unum Chridici individuum, vel fingulare quod- carne fentiret, fed fepadam. ratim, atque fejunctim Ad tertium dicendum, quòd, ficut alterum filium Dei, alperfona fignificat quid completuin, & terum hominis prædicaret. Hoc Conciper fe fubfiftens in natura rationali, ita lium cap. 2. ait. Si quis D.1 hypoftafis, fuppofitum, & res naturæ non confitetur, carnifein genere fubftantiæ fignificant quid- cundum fubfiftentiam dam per fe fubfiftens. Unde, ficut humana natura non eft per fe perfona feorsùm à perfona filii Dei, ita etiam non est per fe hypoftafis, vel fuppofitum, vel res naturæ: & ideò in fenfu, in quo negatur ifta: Chriftus, fecundum quòd homo, eft perfona, oportet etiam negari nexione conjungens : anathema fit. Et cap.6. Si quis non confitetur eundem ipfum Chriftum, Deum fimul,& hominem, proptereà quòd Verbum caro factum eft fecundum fcripturas: anathema fit, Pro cujus fcripturæ fa70 na intelligentia fubdit cap.13. Hæc nos fequi verba debemus confiderantes, quid fit incarnatum effe, & hominem factum Dei verbum. Non enim dici mus,quòd Dei natura converfa,vel immutata facta fit caro, nec,quòd in totum hominem,qui eft ex anima, & corpore, transformata fit: fed, quòd carnem animatam anima rationali fibi copulaverit, verbumque fubstantialiter, ineffabiliter,& incomprehenfibiliter factum fit homo:& nuncupatum fit etiam filius hominis, non nuda tantummodò voluntate, fed nec affumptione perfona, fed, quòd diverfæ naturæ in unum convenerint, ex quibus ambabus unus eft Chriftus. Hæc ibi. Item ab Eug.IV. Papa in Conc. Flor.Sacrof.Rom.Eccl.anathematizat Theodorum Mosveftenum, atque Nestorium afferentes, in Chrifto duas effe perfonas,ficut duas fatentur effe naturas:cum intelligere non valerent unionem humanitatis ad Verbum hypoftaticam extitiffe,& proptereà negarent, verbi fubfiftentiam accepisse. Hæc ille in conftitutio. fuper unione Jacobin. Tertiò vides: quomodò, &c. liorum hominum in infinitum dignior, id, quod eft, perfonam Chrifti ho- Non tamen udum quod erferes na Dinum, u jufdem ma tenim per at guid .Tunca tet. QUÆSTI O DECIMA SEPTIM A. EINDE confiderandum eft de his, quæ pertinent ad unitatem in Chrifto in communi. Nam de his, quæ pertinent ad unitatem, vel pluralitatem in fpeciali, fuis locis determinandum eft:ficut fuprà determinatum est,quòd in Chrifto non eft una tanQuat.35. tùm fcientia, &* infrà determinabitur, quòd in Chrifto non eft una tantùm nativitas. Que. 39. 113 38.5.4.2.4. 16.q. Bacco3.f.d.7.q.unica,a.1. 1.ar. 1. q.. Durand. 3. f.dift. 6.q.1. ed.6.& 4. Arg. 3.S.d.6.7.9.1.4.2. co.6.38.fi. un. Medina q. 17.ar. I. 0.2.ad 2.& 7.3 SUPER Q. XVII. 4. per totu, Ga.s.ad14. *l 1.deTri. c.q.in fi.t.3. ART. I. ONCL. Non fo lùm Chriftus eft u U S D PRIMUM fic procedi- unum neutraliter. in perfona, feu fuppo- 2. Prætereà. Ubicumque eft aliud,& fito, oportet, quòd u-2. num, vel duo prædicen- aliud,ibi sut duo:fed Chriftus eft aliud, 15. à med, tur de Chrifto fecundú & aliud, dicit enim Auguft. *in Ench. rationem perfonæ, feu Cùm informa Dei eßet, formam fervi acfuppofiti ut patet ex * Ench, c. 33. 10.3. terminis: & in Chri- cepit, utrumque unus, fed aliud propter COROLL. Ergo, 13. Prætereà. Chriftus non eft tantùm cujus fignum manifeftu ipfe ibi immediatè præmifit ly utrumque unus (f. Chriftus) fed cadit fuper naturas iilius unius fuppofiti. Hoc.n.. & alibi, fcilicet, in lib contra Felicianum ex ponit idem Aug. ubi, cùm dixiffet, &c. ut in text. Ex quo ad argumetum dic breviter: quòd, quia ly aliud, & aliud cadit fuper naturas tantùm,ideò in Chrifto funt duæ naturæ, non autem duo fuppofita. III. in ILLATIOI. CONCL. Ergo eft ali quid aliud, &c. R. Negatur illatio. §. Tranfitus.n.fit à natura ad fuppofitum. Nam in antecedente ly tantùm homo dicit naturam humană, cùm prædicata teneantur formaliter, q.16, ar. 9.& in confequente. ly aliquid aliud dicit fuppolitum, quoniam ly aid eft relativum facies perfonalem relationem. Debuerat ergo ad evitadum iftum tranfitum fieri illatio fic. Ergo 4 fit humana natura, quia natura humana non eft nata prædicari de fuo fuppofito. Dicitur autem,quòd Chriftus eft homo, ficut & quòd Chriftus eft Deus'; Deus autem fignificat habentem deitatem, & homo fignificat habétem humanitatem. Aliter tamen habens humanitaté fignificatur per hoc nomen homo, & aliter per hoc nomen Jefus, vel Petrus. Nam hoc nomen homo importat habentem humanitatem indiftinctè, ficut & hoc nomen Deus indiftinctè importat habenté deitatem : hoc aut nomen Petrus, vel Jefus, importat diftinctè habentem humanitatem, fcilicet,fub determinatis individualibus proprietatibus: ficut & hoc nomen filius Dei importat habentem deitatem fub determinata proprietate perfonali. Numerus auté dualitatis in Chrifto ponitur circa ipfas naturas, & ideò,fi ambæ nature in abftracto prædicarentur de Chrifto,fequeretur, quòd Chriftus effet duo: fed, quia duæ naturæ non prædicátur de Chrifto,nifi prout fignificantur in fuppofito, oportet fecundu rone fuppofiti prædicari de Christo unum, vel duo. naturam, quàm humaQuidam autem pofuerunt in Chrifto nam. Et tunc concededuo fuppofita,fed unam perfonam, quæ tur illatio, fed nihil quidem videtur fe habere fecundü eorú contra. opinionem tamquam fuppofitum cóple- Ergo Chriftus, &c. B. Netum ultima cópletione: & ideò,quia po- gatur illatio. §. Procedit nebant in Chrifto duo fuppofita,dicebat enim ex falfa imaginaChriftum effe duo neutraliter, fed, quia aliquid, & aliquid preponebant unam perfonam,dicebat Chri- mifla in antecedente poftum unu mafculinè, nam neutru genus nant in numerum, ideft, defignat quiddã informe, & imperfectu; faciant duo ; unde & in hoc fenfu negatur illagenus auté mafculinú defignat quiddam tio præfcripta.Quòd auformatum,& perfectum. Neftoriani aut tem ly aliquid, & aliponentes in Chrifto duas perfonas dice- quid non ponant in nubant, Chriftum non folù effe duo neutraliter,fed etiã duos mafculinè. Quia verò nos ponimus in Christo una personã, & in tex. Ex quo die brevi- *7.2.a.. unum fuppofitum, ut ex fuprà dictis*patet, fequitur, quòd dicamus, quòd non fo- nunt in numerum, quia ter, quòd ideò non po- 3. lum Christus est unus mafculine, fed etiam, fuppofitum humanæ quòd est unum neutraliter. naturæ in Chrifto, ra 40 tura intellectiva eft ide, 5.Prętereà.Sicut in myfterio Trinitaquod perfona, 9.2.art.3. tis funt tres perfonæ in una natura, ita ideò redit in idem dice- in myfterio incarnationis funt duæ nature, Chriftum effe unum perfona, & dicere, Chri- ræ in una perfona: fed propter unitatem ftum effe unum fuppofi- naturæ,non obftante diftinctione perfoto:itemque dicere, Chri- na, Pater, & Filius funt unum, fecundú ftum effe unum mafcu- illud Joan. 10. Ego,& pater unum fumus. linè, & dicere, Chriftu effe unum neutraliter. ergo,non obftante unitate perfonæ, proNec tamen in coclufio- pter dualitaté naturarú Chriftus eft duo. ne articuli factam fuiffe ¶6. Prætereà. Philofophus dicit in 3. fuperfluitatem cenfenPhyf.* quòd unum, & duo denominati..te.18. dum eft, quia ly unum mafculine diftinctum vè dicuntur: fed Chriftus habet dualitafuit à ly unum neutrali- tem naturarum. ergo Chriftus eft duo. ter propter ignorantes 7. Prætereà. Sicut forma accidentalis in propriis ipforum terminis convincendos. Hi facit alterum, ita forma fubftantialis a Chriftus habet aliam IV. ILLAT.1.CONC. fic oftenditur. merum, Nam, cùm dicitur Chriftus eft aliquid, quod eft pater: ly aliquid, &c. ut AD PRIMU Mergo dicendum,quòd tione cujus ipfe eft aliverbum illud Augu.* nó eft fic intellige quid, quod non eft dum, quòd ly utrumq; teneatur ex parte prædicati, quafi dicat, quòd Chriftus fit utrumque, fed tenetur ex parte fubje&ti. Et tunc ly utrumque ponitur non quafi pro duobus fuppofitis, fed pro duobus nominibus fignificantibus duas naturas in concreto. Poffum enim dicere, utrumque, fcilicet, Deus, & homo, eft Deus propter accipientem Deû, & utrumque,fcilicet, Deus, & homo, eft homo propter acceptum 70 ni non tenetur ex parte RESPONDEO dicendum, quòd D. 114 quòd Chriftus fit utru- natura fecundum fe confiderata, prout 417.46. que, fc. fit natura hu- in abftracto fignificatur,non d verè potmana,& natura divina, eft prædicari de fuppofito, feu perfona, nam prædicata fumun- nifi in Deo, in quod non differt, quod natura, 9.16.4.9. fed te- eft,& quo eft, ut in prima parte habitum netur ex parte fubjecti. eft. *In Chrifto autem cum fint duę naEt tunc ly utrumque po- turæ, divina fcilicet, & humana, altera fuppofitis, fed pro, &c. earum,fcilicet,divina poteft de eo prędicari & in abstracto, & in concreto: dici11. MAJOR. Ubicum- mus enim, quòd filius Dei,qui fupponique est aliud, & aliud ibi funt duo. R. Secundú tur in hoc nomine Chriftus, & eft divina quod cadit ly aliud, & natura, & eft Deus: fed humana natura aliud.Ş. Tunc nihil,&c. non poteft prædicari de Chrifto fecüdü Nam in auctoritate D. fe in abftracto, fed folùm in concreto, Auguft. ly aliud, & aliud non cadit fuper prout fcilicet fignificatur in fuppofito. Chrifli fuppofitum, in No enim verè poteft dici, quòd Chriftus nitur non pro ut in tex. 80 Ad fecundum dicendum, quòd, cùm dicitur : Chriftus eft aliud,& aliud, locutio eft exponenda, ut fit fenfus, habens aliam, & aliam naturam. Et hoc modo exponit Auguft. in lib. contra Felicianum, *ubi, cùm dixiffet: In mediatore Dei, &c.in fi. hominum aliud Dei filius,aliud hominis filius, fubdit. Aliud, inquam, pro difcretione fubstantia, non alius pro unitate perfonæ.Unde Gregor. Nazianzenus in Epift.ad Cledonium dicit. epi. 1. inter * Si oportet compendiosè dicere, aliud quidem, & aliud ca, ex Ad Cled. quibus Salvator est: fiquidem non ide eft invifibile vifibili, & prin. me. quòd abfque tempore ei, quod fub tempore, non autem alius, & Incipit: Hoalius,abfit,hæc enim ambo unum. norādiffuna. pater, non ponit in numerum cum natura divina, ratione cujus ipfe eft liquid, quod eft pater. Licet enim humana natura, & natura divina fint duæ res, tamen perfona naturæ humanæ in Chrifto, & divina natura funt tantùm una res. V. MAJOR. Sicut in myfterio trinitatis funt tres perfonæ in una natura, ita in myfterio in carnationis funt due na-Ad tertium dicendum, quòd hæc eft ture in una perfona. R. falfa: Chriftus eft tantùm homo, quia Cum hac tamen differe myfterio autem incar tet. Quafi habentia unitaté, inferas, quòd fanctus Doctor feipfum retractaverit (hoc enim attribuere cum natura divina, quæ prædicatur de Ad quintum dicendum, quòd in my- tia, quòd in myfterio non excludit aliud fuppofitum, fed alia unum,& duo prædican fimpliciter, fi autem no mana natura in Chrifto, quod eft pertrahat fecum ifta, tunc fona filii Dei, non ponit in numerum facit aliud fecundum quid. Tunc nihil, &c. Non enim ex hoc fequitur, quòd Chriftus fit aliud, & aliud fimpliciter: quoniam formarum fubftantialium, ideft, naturarum diverfitas non eft in ipfo cum diverfitate fuppofitorum, fed ex hoc folum→ modò fequitur, quòd Chriftus eft aliud, & aliud fecundum quid, ideft, quòd habet aliam,& aliam naturam: itemque non fequitur, quòd Chriftus fit duo fimpliciter, quafi habens duo fuppofita cum duabus naturis; fed foùm, quòd fit duo fecundum quid, ideft,habens duas naturas tantùm. Iftæ tamen locutiones, fcilicet, Chriftus eft aliud, & aliud, vel Chriftus eft duo, funt impropriæ: quamvis addatur ly fecundum quid: quoniam prædicatio fit de fuppofito, quod importatur per hoc nomen Chriftus, ut patet in ad fextum, & fuppofitum ipfum eft tantùm unum. Rectificanda ergo funt locutiones illæ dicendo, quòd in uno Chrifto eft aliud, & fimiliter, quòd in uno Chrifto funt duo. Ex his patet via ad clarius intelligendum refpon, ad primum,fecundum, tertium. ¶ NOT. Licèt, fi contuleris articuli hujus doctrinam ei, quæ à D. Th. datur in quæftionibus difputatis de unione verbi incarnati, articulo tertio, vifurus fis, quòd præfens doctrina altior eft, quàm illa, hinc tamen ne Comment. Aanst. 30 Chriftus fit duo. EX articulo habes interimas hærefim Elce- pros, Euch primo: quomodò Utilitas feorum dicétium: Chriftum non unum, fed plures fuiffe. Secundò divinitatis in carnem, fed affumptione huma Ad fextum dicendum, quòd duo dicitur, quafi habens dualitatem,non qui habes: quomodò per dem in aliquo alio, fed in ipfo, de quo rationem oftendas,hane duo prædicantur. Fit autem prædicatio meritò damnari à dictis de fuppofito, quod importatur per hoc quæstio. quarta, artinomen Chriftus. Quamvis igitur Chri- culo fecundo, append. Item à fymbolo fancti ftus habeat dualitatem naturarum, quia Athanafii dicente. Qui, tamen non habet dualitatem fuppofito- licet Deus fit, & homo: rum, non poteft dici Chriftus effe duo. non duo tamen, fed unus eft Chriftus. Unus Ad feptimum dicendum, quòd alteautem non converfione rum importat diverfitatem accidentis,& idcò diverfitas accidentis fufficit ad hoc, quòd aliquid fimpliciter dicatur alterú, omninò non confufione fed aliud importat diverfitatem fubftan- fubftantia, fed unitate tiæ: fubftantia autem dicitur non folùm perfona, Nam, ficut aninatura, fed etiam fuppofitum,ut dicitur ma rationalis, & caro in quinto Meta. * & idcò diverfitas natu-& homo unus est Chri- *Lis. Met. unus eft homo,ita Deus, ræ non fufficit ad hoc, quòd aliquid fim- fius. Haec ibi. Quanta exist pliciter dicatur aliud,nifi adfit diverfitas autem auctoritatis fit fm fuppofitum : fed diverfitas naturæ prædictum fymbolum, facit aliud fecundum quid, fcilicet fm nius Quartus per hoc, demonftrat Papa Engenatură, fi non adfit diverfitas fuppofiti. quod, facro approbante Concilio Florent. i nitatis in Deum. Unus pfum vocat compendiofam regulam fidei, ut patet in fua conftitutione fuper unione Armenorum. Item meritò damnari à Matthæi 13. Magifter vefter unus est Chriftus. Non folùm enim dictum hoc exponitur fic: vefter magister eft unus, qui eft Chriftus: fed etiam fic, vefter magifter eft Chriftus, qui eft unus. Et ideò (ut ibi dicitur) ne vocemini magifiri: hoc eft, juxta hunc fenfum, ne habeatis plutes magiftros. Item à 1. Corinth. 1. Divifus eft Chriftus? Quafi dicat. Abfit. Pro maximo enim inconvenienti fe habere declarat Apoftolus, quòd vel in fpeciem detur occafio cogitandi, quòd Chriftus fit divifus, ideft, quòd fit plures, dùm Corinthios fic acriter redarguendo corripit, as fiex ipfo modo interrogandi dixerit, Manifeftum & cft, & vobis effe debet, ideoque mirum eft, fi vobis non fit manifeftum, quòd Chriftus non eft divifus i. quòd Chriftus non plures, fed unus eft. Item à Conciliis Conftantinopolitano quinto, & Ephefino primo, ut prudens lector applicabit ex q. 2. ar. 2. 3. cum Elucid. Tertiò vides: quomodò ex iis benè penfatis, & applicatis doctrina præfens Angelica viciffim declaretur, atque confirmetur. Commentaria Cardinalis Cajetani. N titulo fige oculos mentis in neutrum genus, cùm legis: an Chriftus fit unum, vel duo ita, quòd ly duo in neutro etiam genere fumitur, & ineritò, ut directè opponatur ad ly unum. Nec addendus eft aliquis alius ter- 60 minus, puta ens, an fcilicet fit unum ens, vel duo entia, fed abfolutè, ut fonat, difcutienda eft quæftio, an Chriftus fit unum, vel duo. Sic enim promiffus, rectufque ordo de confequentibus incarnationis myfterium fervatur, dùm, difcuffis his, quæ ad veritatem effe, vel fieri fpectant, in pracedenti quæftione, in hac veritas indaganda eft corum, quæ fpectant ad unitatem, inter quæ conftat primum locum tenere unitatem, aut dualitatem fimpliciter,& abfolutè, & deindè unitatem, vel dualitatem talem. Eft igitur quæftio in hoc articulo. an Chriftus fit unum, vel duo fimpliciter, & abfolutè fine determinatione aliqua. ¶In corpore duo fiunt. Primò refpondetur, fecundum quid attendatur Quoad primum conclufio eft illa. Chriftus eft unum,vel duo,non fecun- Ubi nota, quòd, licèt diverfimodè poffit formari hæc prima pars cor- nature; & ideò, fi Chriftus effet fua humanitas, ficut eft fua deitas, Chri- ¶Et in hac quidem prima parte corporis devenitur ufque ad hoc, quòd, Dub.z. ¶ Alterum cft circa proceffum literę conditionalem: quoniam procedit ¶ Ad fecundum dicitur, quòd, quia in propriis argumentum à deftru- Residul 1, ¶ Quoad fecundam partem corporis conclufio eft. Chriftus est & unus, & unum, Deducitur conclufio ex præmiffis, fubjunctis tribus modis dicendi de fuppofito, feu perfona Chrifti. Primus cft dicentium, in Chrifto duo Lup Comment. |