APPENDIX. X articulo habes Ad fm dicendu, o Chriftus dicitur no noviffe peccatú,quia nefcivit per experieprimò quomodò tiam, fcivit aut per fimplicem notitiam. per rationem interimas Ad tertium dicendum, quòd loquitur hærefim Agnoetarum ibi Propheta de fcientia humana Chrifti. dicentium, humanitate Dicit enim. Antequam feiat puer, fecüdum fubfiftentiam fciliverbo unitam multa i- cet, fecunduin humanitatem, vocare pa gnorare. Hoc eft, pro trem fuum, fcilicet, Jofeph (qui pater quanto nunc hìc addu turus univerfum mun * Hier.ibl * Ser. 4. qui Affyriorum, vel fpiritualiter, quia non- tians,quòd Chriftus ad dum natus populum fuum fola invoca- veniens erat illuminatione falvabit,ut gl.*Hier.ibi exponit.Aug. dum. Illuminationem .5. tamen in fermo. de Epi.dicit,hoc effe verò hanc caufat ipfe completum in adoratione Magorum. non folùm, ut Deus, fed Aug. in Ait enim. Antequam per humanam carne etiam, ut homo, fecun- eft 12, in dum quòd declaratur q. ante mehumana verba proferret, accepit virtutem s. art. 4. ad tertium diu, to. 10. Damafci, fcilicet divitias, in quibus Da- Cùm ergo ignorantia citur ignorantiam fuif ejus fuit putativus) & matrem fuam, fci- 10 mafcus prafumebat: in divitiis aut prin- tollatur, & Chriftus vefe in Chrifto, Secundò licet, Mariam, auferetur fortitudo Dama- cipatus auro defertur. Spolia verò Samarie nerit,ut, &c.ut in arguhabes: quomodò per ra- fci: quod non eft fic intelligendum,quafi idem ipfi erant, qui incolebant, Samaria men. cont. Item à Joan. tionem oftendas, hanc aliquandò fuerit homo, & hoc nefcivemeritò damnari á dictis rit: fed, antequam fciat, ideft, antenamq; pro idololatria ponitur: illic .n. popu- 16. fcis omnia, & non lus Ifrael ad idola coleda converfus eft. Hec opus eft tibi, ut quis te interroget. Ac fi apertè 9. 11, art. 1. appen, &q, quam fiat homo fcientiam habens humaigitur prima fpolia puer idololatrię domi dictum fit. Adeò fcis o12. a. 1. append. Item à nam, auferetur, vel ad literam, fortitudo nationi detraxit. Et fm hoc intelligitur, mnia, ut nullus te, quasi Luc. 1. Illuminare his, Damafci, & fpolia Samaria per Regem antequá fciat,ideft,anteq oftédat fe fcire. aliquid nefcientem, interrogare valeat, quafi bra mortis fedent. Licèt enim per modum orationis ad Chriftum nos 20 tentans de ignorantia aliqua te convincere. Tertiò vides: quomodò ex alto visitaturum hoc dicatur: tamen etiam eft prophetia nobis prænunex iis, &c. q. 10. art. 2. appen. & qui in tenebris, &um 63 9.d.13.q1. ar. 1. go. 1. ada. &d. D.Alb.3.fent.s.ar.z. 4.9.2. Durand.3.f.dift. 15.9.2. Medina q.15.ar.4. A verborum Ifaiæ, quæ in lit.ponuntur, due prime conveniunt in hoc, quòd ly Antequa puer fciat exponunt,atequa Deus fiat puer fciens, hoc eft, antequam incarnetur habes matrem, & patre putativum. In hoc .n. fenfu verificatur tàm literalis expofitio, quòd rex Affyriorum auferret fpolia ante incarnationem filii Dei, quàm fpiritualis, quòd filius Dei ante incarnationem invocatus falvaret populum fuum. Tertia autem poft incarnatio30 nem exponitur, quòd ly Ante dicat ordinem temporis fecundum ætatem infantilem Jefu Chrifti. ARTICULUS DQUARTUMSc proceditur. Videtur, quòd anima Christi non fuerit paffibilis. Nihil enim patitur, nifi à fortiori, quia a&opus.s0, Chrifti effet paffione gens præftantius eft patiente, ut patet per corporali paffibilis. Auguftin. 12. fuper Genef. ad literam, & PROB. Quia corpus per Philofoph. tertio de anima: * fed nul- 40 *Aug. lib. Chrifti fuit paffibile, q. la creatura fuit præftantior, quàm anima 14.4, 1.2. Et corpore ex Chrifti. ergo anima Chrifti non potuit rif. 3. de a paffione perturbato, neceffe eft, quòd anima ab aliqua creatura pati, & ita non fuit tanquã forma ejus, per- pafsibilis: fruftrà enim in ca fuiffet potturbetur per accidens. entia patiendi, fi à nullo pati potuiflet. nes appetitus sensitivi, 2. Prætereà. Tull. in lib. de Tufculaque propriiffimè dicun- nis quæstionibus dicit, quòd pafsiones atur paffiones, 1. 2.9.22. nimæ funt quædam ægritudines: fed in anima Chrifti non fuit aliqua ægritudo: nam ægritudo animæ fequitur peccatum, ut patet per illud Pfal. 40. Sana animam PROB. Quia in meam, quia peccavi tibi. ergo in Chrifto minis corpus, verufque non fuerunt animæ paffiones. hominis animus: & ubi 3.Prætereà. Pafsiones animæ videntur eft verum hominis cor- idem effe cum fomite peccati, unde & pus, verufque hominis Apost.Roman. 7. vocat eas paffiones pecanimus, ibi eft verus * Ar ̧2.bu- humanus affectus. catorum: fed in Chrifto non fuit fomes Jus que TCONCL. 3. Paffio- peccati, ut fuprà dictum eft. * ergo vines, feu affectiones o- detur, quòd non fuerint in eo anima mnes, quæ fuerunt in Chrifto, fuerütaliter in pafsiones, & ita anima Chrifti non fuit ipfo, quàm in nobis, pafsibilis. quantum ad tria. nes animales in Chrifto SED CONTRA eft, quod in Pfalm. PROB. Quia paffio- 87. dicitur ex perfona Chrifti, repleta eft numquã ferebantur ad malis anima mea, non quidem peccatis, illicita, numquam præ- fed humanis malis, ideft, doloribus, ut in but luc. tionis, numquam ullo fti fuit pafsibilis. *Ang.glo. veniebant judicium ra- gloff. ibi exponit. Sic ergo anima Chri- 70 pf.87.tu.s. modo impediebant ra D.15. tionem à faciendo ca que præveniunt ratio RESPONDEO dicendum, quòd ani quæ conveniebant: & mam in corpore conftitutam d dupliciter ne convenientium. . Vel nifi ab aliquo alio, cui fe propria voluntate fubjicit. §. Dato etiam, fcilicet, quòd illud, à quo patitur, non effet fortius. Tunc nihil, &c. Nam anima Chrifti poterat quidem, &c. ut in text. Ad probationem effe animæ, & corporis, & ideò, corpore 80 tum nes animæ videntur idě ut in text. Stat ergo firmum fine controverfia: quòd in Chrifto fuerüt paffiones animæ non ut peccatorum, fed naturales, quandoquidem omnia, quæ ad naturam hominis pertinent, fuerunt in ipfo, fecundum texA P. tum corp. "Cap. 26.in APPENDIX. tum ad effectum, quia in nobis quando- teriùs non fe extendit. ni,& ipfe fimiliter Comunicare enim car AD PRIMUM crgo dicendum,quòd participavit eifdem anima Chrifti poterat quidem refiftere ni, & fanguini eft pafpaffionibus ut non ei fupervenirent, fionibus carnis, & fanpræfertim virtute divina: fed propria guinis affici (ut patet in voluntate se paffionibus fubjiciebat tàm nobis) quod fuit in Chrifto fine peccato corporalibus,quàm animalibus. tamen. Item apertiùs Ad fecundum dicendum, quòd Tul- ad intentum art. fubdilius ibi* loquitur fecundum opinionem tur ibid. ly debuit per *Loco cit.in Stoicorum, qui non vocabant paffiones lari. Juvaberis vicim omnia fratribus assimi- arg.. quofcumq; motus appetitus fenfitivi,fed ex qu.5.art.4.append, & folùm inordinatos:tales autem paffiones quæft. 14. art. 1. append, manifeftum eft in Chrifto non fuiffe. fto anima fuit paffibilis. fic ex ejus difpofitione in appetitu fenfi- illud:Cepu triji.to.6. Annotat. 94 *Inf. 9.45. Ntitulo paffibilitas, ut fonat, fumenda eft. In corpore articuli duo fiunt. Primò refpondetur quæfito:fecundò declaratur refponfio. Quoad primum primò diftinguitur de paffione animæ conjunctæ corpori vel corporali, vel animali. Secundo declaratur terminus primus, qui fcilicet, eft animam pati paffione corporali. ¶ Tertio refpondetur fecundum talem paffionem quæfito una conclufione: Anima Christi fuit paffibilis paffione corporali. Probatur: Corpus Chrifti fuit pafsibile, & mortale.ergo neceffe fuit animam effe passibilem. Patet confequentia ex terminis declaratis. ¶ Quartò declaratur alter terminus, quid, fcilicet, eft animam pati paffione animali, & hic diftinguitur, vel proprie, vel propriiffimè, ¶ Quinto refpondetur juxta talem paffionem quæfito unica conclufio D.Alb.3.f.d.15.ar.10. Alenf.p.3.9.17. memb.1. Ricard.3.f.d.15.p.4.9.1. .S.. a.s.c.3.d. Suarez q.15. artic. §. in 15.9.2.0.2.9. Comment. 1.& ver. Medina q.15.ar. 5. 9.25.4.8.co. fin. ad 8. & op.2.ca. 21. * Hil.li.10. in 2. fol. à med.lib. SUPER QUE. XV. ART. V. bium debet effe verus dolor. 20 ne: Anima Chrifti fuit paffibilis paffione animali. Probatur: Affe- 30 ¶ Quoad fecundum declaratur fecunda conclufio responsiva, qualiter, & quales fuerint paffiones animales in Chrifto. Et ponitur triplex differentia fecundum triplicem modum, quo deordinantur paffiones, vel ex parte objecti, vel principii, vel effectus ita, quòd fumma differentia confiftit inter paffiones effe ordinatas, vel inordinatas. Et illa quidem in hoc propofito vocantur paffiones, iftæ autem propaffiones. Et ideò, cùm de Domino Jefu Chrifto fermo eft (ne cujufquam aures offendamus) animales paffiones negamus, propaffiones autem afferimus in Chrifto fuiffe Hieronymum imitantes, dicentem de Chrifti triftitia. Non paffio, fed propaffio eft. ditur. Videtur, quòd in Cùm pro Chrifto mori fit vita, quid ipfe in CONCL. Nulli du- qui pro fe morientibus vitam rependit? fenfibilem ifta duo fuf 1. EX HILAR. Non 2. Præt. Hoc proprium videtur effe : So 60 larius à carne Chrifti non veritatem , * A *Lococita fed neceffitatem excludere Exart. habes primò: tuing. quomodò per raintendit. Unde poft præmiffa verba fub- tionem interimas hære- S.Dei. fim Manichæi, Albadit.Neq;enim,cum fitivit,aut efurivit,aut nenfium, Cerdonis, Marflevit, bibiffe Dominus, aut manducaffe, cita (ut de hoc ultimo aut doluiffe monftratus eft: fed ad demon- refert Pratcolus, tit.Luftrandam corporis veritatem corporis con- cianus) dicentium, quòd Chriftus non fuit verè, fuetudo fufcepta eft ita, ut naturæ noftræ fed putativè, feu phanconfuetudine confuetudini fit corporis fa- tafticè paffus. Secundò tisfactum, vel cùm potum,& cibum acce- habes quomodò per pit,non fe neceffitati corporis,fed confuetu- meritò damnari ab Ifa. rationem oftendas, hanc dini tribuit, & accepit neceffitatem per 53. Verè, &c. ut in arg. comparationem ad caufam primam ho- cont. Item à Joann. 8. rum defectuum,quæ eft peccatum, ut fu- Si filius vos liberaverit, prà dictum eft, ut fcilicet ea ratione di- verè liberi eritis. Libe ravit enim per paflio- *.144.1 catur caro Chrifti non fubjacuiffe necef- nem, dolores, utique ad a.3.ad 2. fitati horum defectuum, quia non fuit in fanguinem fuum ea peccatum. Unde fubdit.*Habuit enim, pocal.1.& confequenter, l. 10. de fi nos verè liberati fu- Trin. anie f. Chriftus, corpus, fed originis fuæ pro- mus (ut reverà fumus) me.ill. prium, neque ex vitiis humanæ conceptio- de neceffitate fequitur, nis exiftens, fed in forma corporis nofiri, quòd ipfe Chriftus Dei virtutis fua poteftate fubfiftens Quantum dolens ufque ad fanguifilius fit verè paffus, & tamen ad caufam propinquam horum nem. Nam,ficut ex falfo defectuum,quæ eft compofitio cótrario- non nifi falfum (ut dicit rú, caro Chrifti fubjacuit neceffitati ho- Philofophus) ita ex activa liberatione phanta70 rum defectuum, ut fuprà dictum est. * ftica, quod effet Chriftü Ad fecundú dicendum, quòd caro in effe phantafticè paffum, peccato concepta fubjacet dolori, non non nifi paffiva liberafolum ex neceffitate naturalium princi- fiffet. Adhuc ergo effetio phantaftica procefpiorum, fed etiam ex neceffitate reatus mus in peccatis noftris peccati. Quæ quidem neceffitas in Chri- omnibus. Ergo & fides fto non fuit, fed folùm neceffitas natu- noftra merito fuarum paffionum in nobis à ralium principiorum. Chrifto plantata effet ¶ Ad tertium dicendum, quòd, fic- inanis. Ergo & omnes ut fuprà dictum eft, virtute divinita- noftræ orationes virtuti tis Chrifti difpenfativè fic beatitudo in pallionum ipfius innixe anima continebatur, quòd non deriva- (ut patet ex earum terminatione, f. per Chrifti batur ad corpus, ut ejus paffibilitas, & Dominum nostrum clmortalitas tolleretur. Et eadem ratione fent caffe, five inanes. delectatio contemplationis fic retineba- Ergo & prædicatio Apoftolorum de Chrifti paftur in mente, quòd non derivabatur ad fionibus, de remiffione 90 vires fenfibiles,ut per hoc dolor fenfibilis peccatorum noftrorum per eam de facramentoexcluderetur. rum efficacia in vi pasfionis ejus operantium, de fabricatione ecclefiæ ex costa ipfius in cruce &c. Conclufio enim ar- non eft cum peccato concepta, fed ex Comment. 10 mortui, de refurrectione mortuorum à paffione ejufdem originaliter pro- T Itulus clarus eft. non verè dormiiffe, non verè paffum effe, nec verè mortuum, nec verè fur- Commentaria Cardinalis Cajetani. In corpote unica conclufio. In Christo fuit verus dolor. Proba- Nota novitic, quòd illa duo in litera pofita requifita ad dolorem non Quefie 95 D.Alb.3.fen.dift.15.a.8. Suarez q. 15. art. 6. in Inf. q.46. comment. a. 6. Et 3. Medinaq. 15.ar.6. 2. 15. 9.21 art.3.7.3 SUPER QU. XV. 5. Et opu. 2.6.226. ART. VI Chrifto fuit verus pinquam horum defectuum, Quomodò ftant hæc fimul? Ad hoc dicitur, quòd priùs dicta verificantur, referendo caufas defe- Refol. Q. tuum ad naturam humanam; hìc autem dicta verificantur, referendo cafdem ad fingulares filios Ade. Nam,fi ad naturam fpectes humanam, invenies compofitionem ex contrariis caufam effe mortis, & defectuum remotam, quia impediebatur à fuperveniente originali juftitia,ut in suum non poffet effectum, ac per hoc peccatum tollens originalem juftitiam prohibentem defectus, fit mortis, & defectuum proxima caufa non pofitive (ut compofitio ex contrariis) fed removendo prohibens, & hoc fuperiùs Auctor docuit. Si verò ad fingulos filios Ade fpectes, invenies, peccatum effe caufam primam (utpote univerfalem caufam in fuo, ut dictum eft, ordine, fed ut removentem prohibens )compofitionem autem ex contrariis in hoc homine effe propinquam caufam mortis, & defectuum, quia hæc fola fufficit ad caufandam mortem, & defectus corporales. Sed quoniam tàm compofitio ex contrariis, quàm peccatum eft caufa univerfalis abfolutè, & particularis in hoc, ideò aliter dicitur, quòd priùs di&tum verum eft quoad ipfas caufas; nunc verò dictum verum eft, quoad executiones ipfarum caufarum. Nam, fi ad compofitionem ex contrariis, & peccatum fpectemus, invenitur compofitio. prior, & peccatum tollens fupervenientem juftitiam invenitur pofterior caufa, & hoc fuperiùs docuit Auctor dicens compofitionem remotam, peccatum verò proximam caufam. Si autem fpectemas ad executiones caufalitatum utriufque, invenimus peccatum effe priorem caufam, quia priùs peccatum fuftulit juftitiam prohibentem mortem, & defectus, & deindè compofitio ex contrariis intulit defectus, & mortem, & ideò Auctor hic dicit peccatum effe primam caufam mortis, & defectuum, quia ab ipfo incœpit mors, & defectus omnis, compofitio autem dicitur caufa propinqua quia compofitio ex cotrariis poft peccatum executa eft operationem fuam, qua mortem, defectufque intulit. Et hec eft vera expofitio horum dicto rum. ARTICULUS SEX TU S. D SEXTUмfic proceditur. 2. Prętereà. Prover. 12. dicitur. Non ¶SED CONTRA eft, quod dicit Dominus Matth. 26. Tristis est anima mea ufque ad mortem, & Ambrof. di cit in 3. de Trinit. Ut homo triftitiam habuit, fufcepit enim triftitiam meam: confulenter triftitiam nomino * qui crucem prædico. ly potuit apprehendere, dicatur. Nulli dubium tendente. §. Hæc enim dead Gra tria intelligit textus per ca. 3. pot ly paffionem, & ly pro- med. 1. 2. paffionem ita, quòd, ubi *al.quia eft triftitia aliquo ifto80 rum trium comitata,ibi eft triftitia paffio, & ubi eft triftitia fine ullo horum trium, ibi eft triftitia propaffio. Tunc nihil, &c. ut patet in conclufione artic. per ly alio tamen modo,quam in nobis, fecundum,&c. vide art.4.concl.3. cum declaratione fua. TRE II.m DE declaratur in text. Tunc nem.vide declarationem ap Hebr.11. Nihil fi quidem prohibet, aliquid effe contrarium, &c.ut in text. ab omnibus II. DE CONCLUSIONE. Non fuit triftitia. B. Secundum paffionem. §. Sic enim fequitur ex præmiffis, ut RESPONDEO dicendum,quòd,ficut nullum autem malum exiftimant poffe APPENDIX. dictum eft, * delectatio divinæ contem- accidere fapienti, & hoc ideò eft, quia *At prac. nihil, &c. Nam articuli non credebant aliquid effe bonum, nifi conclufio ponit in Chri- plationis ita per difpenfationem divinæ fto triftitiam aliter, fci- virtutis retinebatur in mente Chrifti, honeftum, quod homines bonos facit: EX art. habes primò: licet, tantùm propaffio- quòd non derivabatur ad vires fenfiti- nec aliquid efle malum,nifi inhoneftum, nem interimas hærefim terminorum,paffio,pro- vas, ut per hoc dolor fenfibilis excluper quod homines mali fiunt. Quamvis prædictam in artic. s. append. pro quanto ab paffio in ad primum. deretur. Sicut autem dolor fenfibilis, autem honeftum fit principale hominis eis univerfaliter deChriIII. MINOR. Nul- eft in appetitu fenfitivo, ita & triftitia: bonum, & inhoneftum principale homi- fti paffionibus fic 10Lum fugiendum fuit in fed eft differentia fecundum motivum, nis malum (quia hæc pertinent ad ipfam quentibus applicab yur Christo. R. Si hoc fufpecialiter ad triftitiam giendum fit malum cul- five objectum : nam objectum, & mo- rationem,quæ eft principalis in homine) dicendo, fcilicet, quòd pæ. §. Tunc nihil; &c. tivum doloris eft læfio fenfu tactus per- funt tamen quedam fecundaria hominis in Chrifto non verè, Non enim omnis trifti- cepta: ficut, cùm aliquis vulneratur. bona, quæ pertinent ad ipfum corpus, fed putativè, feu phantia eft malum culpæ, fed aliqua eft folum Objectum autem, & motivum triftitiæ vel ad exteriores res corpori defervien- tafticè fuit triftitia . Secundò habes: quomalum pœnæ : & hæc eft nocivum, feu malum interiùs tes. Et fecundum hoc poteft in animo modò per rationem ofolùm fuit in Chrifto, prehenfum, five per rationem, five per fapientis effe triftitia, quantum ad ap- itendas, hanc meritò qui defectus noftros, imaginatione (ut in fecunda parte habitu 20 petitum fenfitivum fecundum appre- damnaris, Papa, & Condempto peccato, fomihenfionem hujufmodi malorum: non cil.ibi narratis, fi ( ut fcripturis, *p.z.qu.33, te, & ignorantia, af- eft)ficut,cùm aliquis triftatur de amiffiofumpfit,quæft.14.articu ne gratiæ, vel pecunie. Potuit autem tamen ita, quòd ifta triftitia perturbet oportet) inflectantur lis fuis, & quæft. hac, anima Chrifti interiùs apprehendere rationem. Et fecundum hoc intelligi- fpeciatim ad triftitiam. artic. fuis. Quamvis autur, quòd non contriftabit juftum, quic- &c. ut cum D.AmbroItem à Matth.26.Tristis, tem defectus hujufmodi aliquid, ut nocivum, & quantum ad fecundum fe fint fugie- fe, ficut paffio, & mors ejus fuit, & quid ei acciderit, quia f. ex nullo acci- fio ponitur in arg.contr. di, & fpecialiter triftitia quantum ad alios, ficut peccatum difci- dente ejus ratio perturbatur. Et fecun- Pro cujus captu recole, (ut Philofophus addu- pulorum, vel etiam Judæorum occidum hoc triftitia fuit in Chrifto fecun- quòd Chriftus eft veri&tus intendit,& docetur, dentium ipfum. Et ideò, ficut in Chridum propaffionem, non autem fecun- tas, Joan. 14.circa quod men iidem defectus cu sto potuit effe verus dolor, ita potuit in eo 30 dum paffionem. triftitia fecundum ali- effe vera triftitia,alio tamen modo,quàm quem bonum finem có- in nobis, fecundum illa tria, quæ fuprà fiderati non funt fu- affignata funt, cùm communiter de giendi, quæft.14. art.1. Pr. bujus Non ergo inconveniens paffionibus animæ Chrifti loqueremur. eft, quòd aliquod poena- AD PRIMUм ergo dicendum,quòd le,fecundum fe fugien- triftitia removetur à Chrifto fecundum dum, fuerit in Chrifto, fed eft laudabile: quonia paffionem perfectam, fuit tamen in co illud, fecundum fe fu- initiata fecundum propaffionem. Unde giendum, fuit propter dicitur Matth.26. Capit contristari, & nos, & propter noftram mæftus eße. Aliud enim eft contriftari, falutem non fugiendum Heron in ab ipfo, fed fpontè ex aliud incipere contriftari, ut Hier. * ibiMattb. 15, charitate acceptandum. dem dicit. art.2. 10.8. 14.cap.8.in STINO. Que. R. Con * 40 IV. EX D. AUGU-Ad fecundum dicendum, quòd,ficut ¶ Ad fecundum dicendum, quòd,ficut Aug. lib. fiderata fecundum fe. Aug. dicit in 14.de Civ. Dei,* pro tribus Princ, 10.5. S. Tunc nihil, &c.Pof- perturbationibus, f. cupiditate, lætitia, funt enim illamet, quæ & timore, Stoici tres &navias, ideft, fecundum fe confide- bonas paffiones, in animo fapientis po. so non afferre triftitiam, fuerunt, f. pro cupiditate voluntatem, in ordine ad aliquod à pro lætitia gaudium, pro metu cautionobis maximè defidera- nem : fed pro triftitia negaverunt ali Camment. 96 Titulus clarus. Utilitas pros. Eccl. ante med. tom.s. difcurre juxta viam tibi apertam in ar.s.append. ¶ Ad tertium dicendum, quòd o- Alioquin, fi ad tropos, mnis triftitia eft malum pœnæ, non feu figuratas, aut meautem eft femper malum culpa: fed fo- taphoricas locutiones hæc, & alia multa hulùm, quandò ex inordinato affectu pro- jufmodi pro libito ver cedit. Unde Auguft. dicit 14. de Civit. terentur in exponendo Dei. Cùm rectam rationem fequuntur (ut Manichæi cum fuis garriunt) tunc Euangeifta affectiones, & quandò, & ubi opor- liorum veritas tollere- ... adhibentur, quis eas tunc mor- tur, nec quicquam fir bidas, feu vitiofas paffioncs audeat mum cras remaneret. dicere? Contra hoc genus vi- *al.mortos. tiofiffimum exponendi ¶ Ad quartum dicendum, quòd nihil feripturas vide Eluc. 1. prohibet,aliquid effe contrarium volun- p.q.1.art.9.not.poft argu. tati fecundum fe, quod tamen eft voli- In hujufmodi enim veritas fcripture eft incontum ratione finis, ad quem ordinatur: cufsè tenenda, ut docet ficut medicina amara non eft fecundú B.Aug. lib.1. fuper Gen. fe volita, fed folùm,fecundum quòd or- c.18. & lib.12. confeff.c. dinatur ad fanitatem. Et hoc modo 24.25. firmiterque conmors Chrifti, & ejus paffio fuit fecun- ter eft, quòd major eft dum fe confiderata involuntaria, & tri- fcripturæ facræ auctoftitiam caufans: licèt fuerit voluntaria ritas, quàm omnis huin ordine ad finem, qui eft redemptio mani ingenii capacitas; ut docet idem li.2.fuper humani generis. Genef.c.s. hoc eft, quòd fcriptura facra eft major corde noftro. Tertiò vides: quomodò, &c. Commentaria Cardinalis Cajetani. In corpore unica eft conclufio refponfiva quæfito. Sicut in Christo potuit effe verus dolor, ita potuit in eo effe vera triftitia. Probatur. Anima Chrifti potuit aliquid apprehendere interiùs, ut nocivum. ergo potuit in eo effe vera triftitia, ficut & verus dolor. Antecedens manifeftatur, quia & quantum ad fe, & quantum ad alios potuit apprehendere aliquid, ut nocivum, ut patet in exemplis. Confequentia verò probatur ex quod quid eft triftitiæ, & doloris, & ex una communi utriufque caufa in Chrifto,affignatur fiquidem utriufque quidditas ex effentiali convenientia, & differentia utriufque. Ex hoc namque, quòd conveniunt in hoc, quòd funt una paffio appetitus fenfitivi confiftens in refutatione mali præfentis, & differunt penes objectum ( quia doloris objectum eft malum corporis D. Alb.3.f.d.15.ar.8. P.3.9.4. Suarez 1.15.0.7in cốm. Sup.qu.7.a. SUPER QUÆ. XV. *Li. 10. in ART. VII. cludendum univerfali 60 præfens fenfu tactus perceptum, triftitiæ autem malum præfens interiùs ARTICU In refponfione ad fecundum memento novitie numeri principalium Annotat paffionum, f.fpei, feu cupiditatis,delectationis,timoris, & triftitiæ, & intelliges, quare ad has quatuor fpectabant Stoici. SEPTIMUS. Utrum in Chrifto fuerit timor. D SEPTIMUM fic proce- ram, fuit in Chrifto. 2. Præt. Hil. dicit 10. de Trin. * In ¶ PROB.Quia Chri- terrogo eos, qui hoc ita exiftimant, an ra ftus apprehendebat ma 2. fol. à pr. turi, 1.2, 9.42. art. 1.2. ¶ CONCL. 2. Timor, ut attenditur fecundum incertitudinem eventus, non fuit in Chrifto. PROB. Quia Da mafcenus hoc dicit, & meritò. Nam Chriftus fciebat omnia etiam futura, q.10. art. 2. item fecundum incertitudi q.11.art.1.& ideò timor tuit effe in Chrifto. nem eventus, quafi ipfe ignoraret,quid contra fe effet venturum, non po1. DE CONCLUS. Aliquis timor. R.Secundum paffionem fumptus. §.Sic enim fequitur ex prærniffis, quoniam juftus dicitur effe, &c. ut in text. Tunc nihil,&c. Nam prima conclufio articuli i intendit de timore fecundum propaffionem fumpto. Pro dictorum melio- II. EX D. HILARIO. Timuerit. R. Timore concernente necessita- & citata ibid. nihil &c. Cum hoc tate contracta, ut nunc Chrifto non fuit aliquis timor. firmitatem carnis confi virtutem divinitatis. Ex timorem. his ad majorem illam, f. Sic ergo timor poteft confiderari, APPENDIX. nem futuri eventus, ficut, quandò no- Instant. quomodò per ra 20 in laud. fer.4. palmarum. Item à Luc.22.Factus in agonia prolixius or bat. Et factus est fudor ejus, ficut gutte fanguinis decurrentis in terram, Agonia enim eft fpecies timoris, 1.2.qu.41.art.4. Ab effectu quoque infolito, fcilicet fudore fanguinis, magnam fuiffe caufam, ideft magnum timorem,demonftratur in Chrifto. Pro quo notabis: quòd non folùm fudor fanguinis verè ibi fuit, fed in tanta copia, ut guttatim non modò defcenderet,fed etiam quodam impetu actus decurreret in terram:id,quod abundantiffimum timorem infe > , 10 rantes, quid hoc fit. Et quantum ad hoc rebat effe in Domino. 30 , Ad tertium dicendum, quòd, licèt Chriftus potuerit vitare mala futura fecundum virtutem divinitatis. erant tamen inevitabilia, vel non de facili vitabilia fecundum infirmitatem carnis . totaliter veritatem exprimere,ut diximus. Hęc benè nota pro multis tionem interimas hærefim prædictam in art. 5. append. pro quanto ab 40 fcripturarum locis rectè intelligendis, ut Luc. 3. defcendit Spirituffanētus, ficut columba, in ipfum: ubi ly ficut non tollit, fed exprimit veritatem columbæ, 9.39.ar.7.& Matth.17.refplenduit facies ejus,ficut fol,& veftimenta facta funt alba, ficut nix: Ubi ly ficut non tollit, fed exprimit veritatem fplendoris tanti, & tantæ albedinis, qu.45.art.2. Item meritò damnari.à Marc. 14. capit, &c. ut in argum.contr. Pro cujus fano captu recole, quòd Chriftus eft veritas, &c. ut fuprà in art.6.append, per omnia ufque ad ly corde noftro. Tertiò vides: quomodò, &c. Commentaria Cardinalis Cajetani. Itulus clarus eft. so propria exercebat, confentaneum eft, ut æftimativa, feu cogitativa Christi cum ratione non utente fcientia infufa de certitudine eventus mortis, quamvis utente fcientia futuræ mortis, apprehenderit malum futurum, ut incertum ipfi cogitativæ quoad eventum, & ex tali apprehenfione fuerit timor quoad omnia, cùm imaginativa, feu cogitativa fit movens immediatum appetitus fenfitivi. ¶ Quoad primum conditiones funt quatuor, apprehenfio mali,futuri,in- ¶ Sed benè nota verba literæ, fi omnimodam certitudinem habeat: ¶ Ad horum evidentiam fciendum eft, quòd fermo literæ eft de Chri- Nitants fto homine fimpliciter, & abfolutè, & non eft de Chrifto fecundum quid ad Reflus. ita, quòd utraque conclufio verificatur de Chrifto fecundum id, quod con- Quej. venit Chrifto fimpliciter. Conftat autem de Chrifto non dici fimpliciter, quòd incertus erat de eventu mali futuri: fed oppofitum .f. quòd certus erat de eventu mortis, & reliquorum malorum futurorum, non folùm inquantum Deus, fed etiam inquantum homo, nec folùm, ut comprehenfor,fed etiam, ut viator, quamvis fecundum quid, hoc eft, fecundum aliquam ejus partem,poffit eventus incertitudo non privativè,fed negativè intellecta, illi attribui. Sed non proptereà poteft ratione partis attribui ipfi Chrifto abfolutè,quia oppofitum, ut dictum eft, convenit illi fimpliciter, ficat æthiops poteft quidem dici albus dentes, non tamen proptereà poteft dici albus, quia, fimpliciter loquendo, eft niger. Timor igitur quoad incertitudinem eventus verè negatur in Chrifto fimpliciter, & abfolutè quia Chriftus erat certiffimus de eventu malorum. Et hoc eft, quod docemur ex fecunda conclufione literæ, cum quo tamen ftat, quòd in Chrifto fecundum aliquam portionem potuit efle timor etiam quoad incertitudinem eventus, quod eft in Chrifto fecundum quid fuiffe timorem quoad incertitudinem eventus, pro quanto potuit ratio inferior apprehendere malum futurum, nihil proponendo de certitudine, vel incertitudine eventus, ac per hoc apprehendebatur malum futurum, ut incertum negativè : remanebat fiquidem malum futurum non certum ex hoc ipfo, quòd non proponebatur certè eventurum. Et fic potuit effe in Chrifto timor etiam quoad incertitudinem eventus. Ad primum igitur dubium dicitur, quòd motus appetitus fenfitivi caufatus ex apprehenfione mali futuri, abftrahendo à certo, vel incerto, Ref.Qu. eft verè timor, non triftitia, requirens,quòd malum futurum apprehenda Ed dubium occurrit circa primam conclufionem, quia motus appetitus Dubium quoque alterum occurrit circa fecundam conclufionem, quoniam ex hoc, quòd Chriftus omnia futura certò cognovit, non fufficienter excluditur timor quoad incertitudinem eventus, quoniam fcientia animæ Chrifti (ut patet ex fuprà dictis) erat habitualis, nec oportebat effe actualem,quoniam habitus eft, quo quis operatur, cùm vult, & proptereà poterat Chriftus non utendo fcientia eventus, quam habebat, apprehendere malum futurum, quafi incertum, & fic habere in fuo appetitu timoris motum quoad omnia (ficut & triftitiam non quoad aliquid tantùm. Et augetur dubium, quia ex eo, quòd in Chrifto non erat redundan- 90 tia fuperiorum ad inferiores partes, aut è contra, fed unaquæque pars fibi |