Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub
[blocks in formation]

APPENDIX.

X articulo habes

Ad fm dicendu, o Chriftus dicitur no noviffe peccatú,quia nefcivit per experieprimò quomodò tiam, fcivit aut per fimplicem notitiam. per rationem interimas Ad tertium dicendum, quòd loquitur hærefim Agnoetarum ibi Propheta de fcientia humana Chrifti. dicentium, humanitate Dicit enim. Antequam feiat puer,

fecüdum fubfiftentiam

fciliverbo unitam multa i- cet, fecunduin humanitatem, vocare pa gnorare. Hoc eft, pro trem fuum, fcilicet, Jofeph (qui pater

quanto nunc hìc addu

turus univerfum mun

* Hier.ibl

*

Ser. 4. qui

Affyriorum, vel fpiritualiter, quia non- tians,quòd Chriftus ad dum natus populum fuum fola invoca- veniens erat illuminatione falvabit,ut gl.*Hier.ibi exponit.Aug. dum. Illuminationem .5. tamen in fermo. de Epi.dicit,hoc effe verò hanc caufat ipfe completum in adoratione Magorum. non folùm, ut Deus, fed Aug. in Ait enim. Antequam per humanam carne etiam, ut homo, fecun- eft 12, in dum quòd declaratur q. ante mehumana verba proferret, accepit virtutem s. art. 4. ad tertium diu, to. 10. Damafci, fcilicet divitias, in quibus Da- Cùm ergo ignorantia citur ignorantiam fuif ejus fuit putativus) & matrem fuam, fci- 10 mafcus prafumebat: in divitiis aut prin- tollatur, & Chriftus vefe in Chrifto, Secundò licet, Mariam, auferetur fortitudo Dama- cipatus auro defertur. Spolia verò Samarie nerit,ut, &c.ut in arguhabes: quomodò per ra- fci: quod non eft fic intelligendum,quafi idem ipfi erant, qui incolebant, Samaria men. cont. Item à Joan. tionem oftendas, hanc aliquandò fuerit homo, & hoc nefcivemeritò damnari á dictis rit: fed, antequam fciat, ideft, antenamq; pro idololatria ponitur: illic .n. popu- 16. fcis omnia, & non lus Ifrael ad idola coleda converfus eft. Hec opus eft tibi, ut quis te interroget. Ac fi apertè 9. 11, art. 1. appen, &q, quam fiat homo fcientiam habens humaigitur prima fpolia puer idololatrię domi dictum fit. Adeò fcis o12. a. 1. append. Item à nam, auferetur, vel ad literam, fortitudo nationi detraxit. Et fm hoc intelligitur, mnia, ut nullus te, quasi Luc. 1. Illuminare his, Damafci, & fpolia Samaria per Regem antequá fciat,ideft,anteq oftédat fe fcire. aliquid nefcientem, interrogare valeat, quafi bra mortis fedent. Licèt enim per modum orationis ad Chriftum nos 20 tentans de ignorantia aliqua te convincere. Tertiò vides: quomodò ex alto visitaturum hoc dicatur: tamen etiam eft prophetia nobis prænunex iis, &c.

q. 10. art. 2. appen.

&

qui in tenebris, &um

[blocks in formation]

63 9.d.13.q1.

ar. 1. go. 1.

ada. &d.

D.Alb.3.fent.s.ar.z.
Ricard.3.fent.dift.15.p.

4.9.2.

Durand.3.f.dift. 15.9.2.

Medina q.15.ar.4.

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors]

A

verborum Ifaiæ, quæ in lit.ponuntur, due prime conveniunt in hoc, quòd ly Antequa puer fciat exponunt,atequa Deus fiat puer fciens, hoc eft, antequam incarnetur habes matrem, & patre putativum. In hoc .n. fenfu verificatur tàm literalis expofitio, quòd rex Affyriorum auferret fpolia ante incarnationem filii Dei, quàm fpiritualis, quòd filius Dei ante incarnationem invocatus falvaret populum fuum. Tertia autem poft incarnatio30 nem exponitur, quòd ly Ante dicat ordinem temporis fecundum ætatem infantilem Jefu Chrifti.

ARTICULUS
LUS QUARTUS.
Utrum anima Christi fuerit paffibilis.

[ocr errors]

DQUARTUMSc proceditur. Videtur, quòd anima Christi non fuerit paffibilis. Nihil enim patitur, nifi à fortiori, quia a&opus.s0, Chrifti effet paffione gens præftantius eft patiente, ut patet per corporali paffibilis. Auguftin. 12. fuper Genef. ad literam, & PROB. Quia corpus per Philofoph. tertio de anima: * fed nul- 40 *Aug. lib. Chrifti fuit paffibile, q. la creatura fuit præftantior, quàm anima 14.4, 1.2. Et corpore ex Chrifti. ergo anima Chrifti non potuit rif. 3. de a paffione perturbato, neceffe eft, quòd anima ab aliqua creatura pati, & ita non fuit tanquã forma ejus, per- pafsibilis: fruftrà enim in ca fuiffet potturbetur per accidens. entia patiendi, fi à nullo pati potuiflet. nes appetitus sensitivi, 2. Prætereà. Tull. in lib. de Tufculaque propriiffimè dicun- nis quæstionibus dicit, quòd pafsiones atur paffiones, 1. 2.9.22. nimæ funt quædam ægritudines: fed in anima Chrifti non fuit aliqua ægritudo: nam ægritudo animæ fequitur peccatum, ut patet per illud Pfal. 40. Sana animam PROB. Quia in meam, quia peccavi tibi. ergo in Chrifto minis corpus, verufque non fuerunt animæ paffiones.

[blocks in formation]

hominis animus: & ubi 3.Prætereà. Pafsiones animæ videntur eft verum hominis cor- idem effe cum fomite peccati, unde & pus, verufque hominis Apost.Roman. 7. vocat eas paffiones pecanimus, ibi eft verus * Ar ̧2.bu- humanus affectus. catorum: fed in Chrifto non fuit fomes Jus que TCONCL. 3. Paffio- peccati, ut fuprà dictum eft. * ergo vines, feu affectiones o- detur, quòd non fuerint in eo anima mnes, quæ fuerunt in Chrifto, fuerütaliter in pafsiones, & ita anima Chrifti non fuit ipfo, quàm in nobis, pafsibilis. quantum ad tria.

nes animales in Chrifto

[ocr errors][merged small]

SED CONTRA eft, quod in Pfalm. PROB. Quia paffio- 87. dicitur ex perfona Chrifti, repleta eft numquã ferebantur ad malis anima mea, non quidem peccatis, illicita, numquam præ- fed humanis malis, ideft, doloribus, ut in but luc. tionis, numquam ullo fti fuit pafsibilis. *Ang.glo. veniebant judicium ra- gloff. ibi exponit. Sic ergo anima Chri- 70 pf.87.tu.s. modo impediebant ra

D.15.

tionem à faciendo ca

que præveniunt ratio

RESPONDEO dicendum, quòd ani

quæ conveniebant: & mam in corpore conftitutam d dupliciter
in nobis quãdoq; ferun- contingit pati. Uno modo pafsione cor-
tur ad illicita, quando- porali: alio modo pafsione animali. Paf-
nem, quandoque illam fione quidem corporali patitur per corpo-
impediunt ab executio- ris læfionem. Cùm enim anima fit forma
Im MAJOR. Nihil corporis, confequens eft, quòd unum fit
patitur, nifi à fortiori.

ne convenientium.

. Vel nifi ab aliquo alio, cui fe propria voluntate fubjicit. §. Dato etiam, fcilicet, quòd illud, à quo patitur, non effet fortius. Tunc nihil, &c. Nam anima Chrifti poterat quidem, &c. ut in text. Ad probationem

[blocks in formation]

effe animæ, & corporis, & ideò, corpore
perturbato per aliquam corpoream paf-
fionem, neceffe eft, quòd anima per acci-
dens perturbetur, fcilicet, quantum ad
effe, quod habet in corpore. Quia igitur
corpus Chrifti fuit pafsibile, & mortale
(ut fuprà habitum est *) neceffe fuit, ut
ettem ejus anima boc modo paffibilis effet.
Passione autem animali pati dicitur ani-
ma fecundum operationem, quæ vel eft
propria animæ, vel principaliùs eft ani-
mæ, quàm corporis, & quamvis etiam fe-
cundum intelligere,& fentire dicatur hoc art. 2. ad tertium.
modo anima aliquid pati, tamen, ficut in Non fuerunt anime
fecunda parte dictum eft,* propriiffimè di- paffiones.. Inordinata.
*1.4 12.
cuntur pafsiones animæ affectiones appe- præmiffis: quoniã Tul-
S. Sic enim fequitur ex
titus fenfitivi, quæ in Chrifto fuerunt, ficut lius ibi loquitur, &c. ut
& cætera, quæ ad naturam hominis perti- in textu. Tunc nihil,&c.
nent. Unde Auguft. dicit in 14.de Civit. Nam conclufiones arti- * Lib. 14.
Dei. * Ipfe Dominus in forma fervi vitam culi intelliguntur tantu ca. 9. pará
de paffioibus ordinatis: ante med.
agere dignatus humanitùs adhibuit eas, ut patet maximè in co-19. 5.
ubi adhibendas eẞe judicavit: neque enim, in clufione tertia.
quo verum erat hominis corpus, & verus III.MAJOR. Paffio-
bominis animus, falfus erat humanus af- effe cum fomite peccati.
fectus.
R. Negatur.§. Ad pro-
Sciendum tamen eft, quòd hujufmo- bationem dicitur, quòd
malè adducitur Apo-
di pafsiones aliter fuerunt in Chrifto
?ftolus:& ideò nihil pro-
quàm in nobis, quantum ad tria: primo batio valet. Adducitur
quidem, quantum ad objectum, quia in enim, ac fi loqueretur
nobis plerumque hujufmodi pafsiones de paffionibus animæ,
feruntur ad illicita, quod in Chrifto non ut fic, & tamen non lo-
quitur de his hoc mo-
fuit. Secundò, quantum ad principium, do suptis, fed alio mo-
quia hujufmodi paffiones frequenter in do, fcilicet, prout funt
nobis præveniunt judicium rationis: fed paffiones peccatorum.
Grandis autem differé-
in Chrifto omnes motus fenfitivi appeti- tia eft inter duo hæc.
tus oriebantur fecundum difpofitionem Nam paffiones animæ,* Lib. 14
rationis. Unde Auguftin. dicit 14.de Civ. ut fic, nihil mali cul- ca. 9.
Dei, * quòd hos motus certiffime difpenfa- fint affectiones purè na-
pabilis important: cùm tom. 5.
tionis gratia, ita, cùm voluit Chriftus, turales: Paffiones autem
fufcepit animo humano, ficut cùm peccatorum funt, &c.
voluit, factus eft homo. Tertiò, quan-

80

tum

nes animæ videntur idě

ut in text. Stat ergo firmum fine controverfia: quòd in Chrifto fuerüt paffiones animæ non ut peccatorum, fed naturales, quandoquidem omnia, quæ ad naturam hominis pertinent, fuerunt in ipfo, fecundum texA P.

tum corp.

[ocr errors]
[blocks in formation]
[merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors]
[ocr errors][merged small]
[blocks in formation]

"Cap. 26.in

APPENDIX. tum ad effectum, quia in nobis quando-
X artic. habes pri- que hujufmodi motus non fiftunt in ap-
mo: quomodo per petitu fenfitivo, fed trahunt rationem,
rationem oftendas, me- quod in Chrifto non fuit, quia motus
ritò effe infinuatum à naturaliter humanæ carni convenientes
fcripturis, quòd in Chri-

teriùs non fe extendit.

ni,& ipfe fimiliter

Comunicare enim car

[ocr errors]

AD PRIMUM crgo dicendum,quòd participavit eifdem anima Chrifti poterat quidem refiftere ni, & fanguini eft pafpaffionibus ut non ei fupervenirent, fionibus carnis, & fanpræfertim virtute divina: fed propria guinis affici (ut patet in voluntate se paffionibus fubjiciebat tàm nobis) quod fuit in Chrifto fine peccato corporalibus,quàm animalibus. tamen. Item apertiùs Ad fecundum dicendum, quòd Tul- ad intentum art. fubdilius ibi* loquitur fecundum opinionem tur ibid. ly debuit per *Loco cit.in Stoicorum, qui non vocabant paffiones lari. Juvaberis vicim omnia fratribus assimi- arg.. quofcumq; motus appetitus fenfitivi,fed ex qu.5.art.4.append, & folùm inordinatos:tales autem paffiones quæft. 14. art. 1. append, manifeftum eft in Chrifto non fuiffe.

fto anima fuit paffibilis. fic ex ejus difpofitione in appetitu fenfi-
Ut per hoc, quod dicitur tivo manebant, quòd ratio ex his nullo
pfal.87. Repleta, &c. ut modo impediebatur facere, quæ conve-
cum gloffa ponitur in niebant. Unde Hier. * dicit fuper Matth. 10
argum.contr.Item à Jo.
Mastb Jup. 12. Nunc anima mea quòd Dominus nofter,ut veritatem affupti
turbata eft. Item à Luc. probaret hominis,verè quidem contristatus
19.Videns civitatem fle- est: fed, ne paffio in animo illius domina-
vit fuper illam. Item
à Marc.3.Circumfpiciens retur per propaffionem dicitur, quòd cæpit
eos cum ira, contriftatus contriftari, ut paffio perfecta intelliga-
fuper cacitate cordis eo- tur, quandò animo, ideft,rationi domi-
Tum. Item ab Hebr.2. natur: propaffio autem, quandò eft in-
Quia pueri communica-
verunt carni,& fangui choata in appetitu fenfitivo, fed ul-

illud:Cepu triji.to.6.

Annotat.
Comment

94

*Inf. 9.45.

Ntitulo paffibilitas, ut fonat, fumenda eft.

[ocr errors]
[blocks in formation]

In corpore articuli duo fiunt. Primò refpondetur quæfito:fecundò declaratur refponfio.

Quoad primum primò diftinguitur de paffione animæ conjunctæ corpori vel corporali, vel animali.

Secundo declaratur terminus primus, qui fcilicet, eft animam pati paffione corporali.

¶ Tertio refpondetur fecundum talem paffionem quæfito una conclufione: Anima Christi fuit paffibilis paffione corporali. Probatur: Corpus Chrifti fuit pafsibile, & mortale.ergo neceffe fuit animam effe passibilem. Patet confequentia ex terminis declaratis.

¶ Quartò declaratur alter terminus, quid, fcilicet, eft animam pati paffione animali, & hic diftinguitur, vel proprie, vel propriiffimè,

¶ Quinto refpondetur juxta talem paffionem quæfito unica conclufio

D.Alb.3.f.d.15.ar.10.
S.Bonav. 3.f.dift.16.47.1.
9.3.ad 1.

Alenf.p.3.9.17. memb.1.

Ricard.3.f.d.15.p.4.9.1.

.S..

a.s.c.3.d. Suarez q.15. artic. §. in

15.9.2.0.2.9.

Comment.

1.& ver. Medina q.15.ar. 5.

9.25.4.8.co. fin. ad 8. & op.2.ca.

21.

* Hil.li.10.

in 2. fol. à
princ.lib.
lib, 10. de
Trinit.ante

med.lib.

SUPER QUE. XV.

ART. V.

bium debet effe

verus dolor.

20 ne: Anima Chrifti fuit paffibilis paffione animali. Probatur: Affe-
ctiones appetitus fenfitivi fuerunt in Chrifto. ergo. Antecedens proba-
tur dupliciter. primò, quia pertinent ad naturam hominis fecundò au-
&toritate Auguft.

30

¶ Quoad fecundum declaratur fecunda conclufio responsiva, qualiter, & quales fuerint paffiones animales in Chrifto. Et ponitur triplex differentia fecundum triplicem modum, quo deordinantur paffiones, vel ex parte objecti, vel principii, vel effectus ita, quòd fumma differentia confiftit inter paffiones effe ordinatas, vel inordinatas. Et illa quidem in hoc propofito vocantur paffiones, iftæ autem propaffiones. Et ideò, cùm de Domino Jefu Chrifto fermo eft (ne cujufquam aures offendamus) animales paffiones negamus, propaffiones autem afferimus in Chrifto fuiffe Hieronymum imitantes, dicentem de Chrifti triftitia. Non paffio, fed propaffio eft.

[blocks in formation]

ditur. Videtur, quòd in
Chrifto non fuerit verus
dolor fenfibilis.Dicit enim
Hilar. in 10. de Trinit. *

Cùm pro Chrifto mori fit vita, quid ipfe in
mortis facramento doluiße aftimandus eft,

CONCL. Nulli du- qui pro fe morientibus vitam rependit?
Et infrà dicit. * Unigenitus Deus ho-
quòd in Chrifto fuerit minem verum, non deficiens à Je Deo,
fumpfit: in quo quamvis aut ictus in-
PROB. Quia cor- cideret, aut vulnus defcenderet, aut nodi
pus Chrifti lædi poterat,
9.14.4.1.ac sefus lefionis concurrerent, aut fufpenfio elevaret, af-
animæ ejus inerat, ar.4. ferrent quidem hæc impetum paffionis,
Et ad verum dolorem non tamen dolorem paffionis inferrent. non
ficiunt, 1.2.9.35.ar.1. igitur in Chrifto fuit verus dolor.

fenfibilem ifta duo fuf

1. EX HILAR. Non 2. Præt. Hoc proprium videtur effe
tamen dolorem. B. Ut carni in peccato conceptæ, quòd neccffi-
dependentem ex pecca- tati doloris fubjaceat: fed caro Chrifti
to.§.q.14.4.3. Tuc nihil,

:

So

60

larius à carne Chrifti non veritatem
doloris

,

*

A

*Lococita

[merged small][ocr errors]

fed neceffitatem excludere Exart. habes primò: tuing. quomodò per raintendit. Unde poft præmiffa verba fub- tionem interimas hære- S.Dei. fim Manichæi, Albadit.Neq;enim,cum fitivit,aut efurivit,aut nenfium, Cerdonis, Marflevit, bibiffe Dominus, aut manducaffe, cita (ut de hoc ultimo aut doluiffe monftratus eft: fed ad demon- refert Pratcolus, tit.Luftrandam corporis veritatem corporis con- cianus) dicentium, quòd Chriftus non fuit verè, fuetudo fufcepta eft ita, ut naturæ noftræ fed putativè, feu phanconfuetudine confuetudini fit corporis fa- tafticè paffus. Secundò tisfactum, vel cùm potum,& cibum acce- habes quomodò per pit,non fe neceffitati corporis,fed confuetu- meritò damnari ab Ifa. rationem oftendas, hanc dini tribuit, & accepit neceffitatem per 53. Verè, &c. ut in arg. comparationem ad caufam primam ho- cont. Item à Joann. 8. rum defectuum,quæ eft peccatum, ut fu- Si filius vos liberaverit, prà dictum eft, ut fcilicet ea ratione di- verè liberi eritis. Libe ravit enim per paflio- *.144.1 catur caro Chrifti non fubjacuiffe necef- nem, dolores, utique ad a.3.ad 2. fitati horum defectuum, quia non fuit in fanguinem fuum ea peccatum. Unde fubdit.*Habuit enim, pocal.1.& confequenter, l. 10. de fi nos verè liberati fu- Trin. anie f. Chriftus, corpus, fed originis fuæ pro- mus (ut reverà fumus) me.ill. prium, neque ex vitiis humanæ conceptio- de neceffitate fequitur, nis exiftens, fed in forma corporis nofiri, quòd ipfe Chriftus Dei virtutis fua poteftate fubfiftens Quantum dolens ufque ad fanguifilius fit verè paffus, & tamen ad caufam propinquam horum nem. Nam,ficut ex falfo defectuum,quæ eft compofitio cótrario- non nifi falfum (ut dicit rú, caro Chrifti fubjacuit neceffitati ho- Philofophus) ita ex activa liberatione phanta70 rum defectuum, ut fuprà dictum est. * ftica, quod effet Chriftü Ad fecundú dicendum, quòd caro in effe phantafticè paffum, peccato concepta fubjacet dolori, non non nifi paffiva liberafolum ex neceffitate naturalium princi- fiffet. Adhuc ergo effetio phantaftica procefpiorum, fed etiam ex neceffitate reatus mus in peccatis noftris peccati. Quæ quidem neceffitas in Chri- omnibus. Ergo & fides fto non fuit, fed folùm neceffitas natu- noftra merito fuarum paffionum in nobis à ralium principiorum. Chrifto plantata effet ¶ Ad tertium dicendum, quòd, fic- inanis. Ergo & omnes ut fuprà dictum eft, virtute divinita- noftræ orationes virtuti tis Chrifti difpenfativè fic beatitudo in pallionum ipfius innixe anima continebatur, quòd non deriva- (ut patet ex earum terminatione, f. per Chrifti batur ad corpus, ut ejus paffibilitas, & Dominum nostrum clmortalitas tolleretur. Et eadem ratione fent caffe, five inanes. delectatio contemplationis fic retineba- Ergo & prædicatio Apoftolorum de Chrifti paftur in mente, quòd non derivabatur ad fionibus, de remiffione 90 vires fenfibiles,ut per hoc dolor fenfibilis peccatorum noftrorum per eam de facramentoexcluderetur. rum efficacia in vi pasfionis ejus operantium, de fabricatione ecclefiæ ex costa ipfius in cruce

&c. Conclufio enim ar- non eft cum peccato concepta, fed ex
ticuli fumit dolorem in Spiritufancto in utero virginali. non er-
alio fenfu, f.prout depe-go fubjacuit neceffitati patiendi dolore.
det ex compofitione
trariorum,i.ex principiis 3. Præt. Delectatio contemplationis
naturalibus fecundum divinorum diminuit fenfum doloris, un-
quòd habetur ex dictis de & Martyres in paffionibus fuis tole-
9.14.ar.2.Dolorem ergo rabiliùs fuftinuerunt ex confideratione
hoc modo acceptum ve-
rè Chriftus fuftinuit: nec
divini amoris : fed anima Chrifti fummè
B.Hilarins ibi fentit cō- delectabatur in contemplatione Dei,
trarium, ut argumentu quem per effentiam videbat, ut fuprà
Supra
putat. Nam in omnibus
1.94r.2, illis verbis, &c. ut in dictum eft.Non ergo poterat fentire
tex. ubi difcerne, quòd aliquem dolorem.

[blocks in formation]
[ocr errors]

Comment.

10

mortui, de refurrectione mortuorum à paffione ejufdem originaliter pro-
cedente, de vita æterna nobis intercedentibus meritis fuæ paffionis danda:
prædicatio, inquam, illorum de omnibus his, atque multis aliis fuiffet ina-
nis, proptereàque ipfi fuiffent falfi teftes, ac dixiffent falfum teftimoniŭ
contra Chriftum, prædicando hæc omnia ab co per paffionem caufata
quæ veraciter caufata non effent, fed fallaciter, fi in Chrifto non verè, fed
phantafticè dolores, feu paffiones fuiffent, ut illa peffima hærefis dicebat.
Hæc verò univerfa inde neceffariò procedentia,& illata, quàm maximè pro
inconvenienti fummo fingillatim fint, & habeantur ab Apoftolo, vide i-
pfum in quodam fpecialiter fimili diffusè loquentem, per illudque omnia
præmiffa fecundum omnes rectè fentientes deteftari intendentem, 1.Cor.15.
Ubi & vide expofitione D.Tho.Item meritò damnari à Jo. 14. Ego fum ve-
ritas. Abfit enim, quòd veritas aliquid per duplicitatem faciat. Alio-
quin, ut amplius quid addam, quomodò Chriftus effe, aut intelligi poffet
veritas, fi vel minimum falfitatis, fophifticationis, aut fimulationis in
actionibus, pafsionibusve fuis poffet admittere? Poteft quidem concre-
tum, puta verum, compati fecum aliquid fui contrarii, abstractum autem
puta veritas, minimè. Alioquin abftractum non eflet abftractum, fed
concretum. Hæc dicta fint fiftendo folùm in vi hujus nominis, veritas
Quòd fi addatur ex Euangelifta, quòd veritas talis eft divina: adeò firman-
Tuz prædicta de non poffe admittere ullam falfitatem, ut nihil fuprà. Item
meritò damnari à Papa Eugenio IV. in Conc. Flor. Sacrofaneta Romana Ec- 20
clefia, Domini, & Salvatoris noftri voce fundata firmiter credit, profite-
tur, & prædicat: Dei filium in affumpta humanitate ex virgine verè na-
tum, verè paffum, vere mortuum: anathematizat autem, execratur, &
damnat omnem hærefim contraria fapientem. Et infrà. Anathematizat
Manichæum cum fectatoribus fuis, qui Dei filium non verum corpus, fed
phantafticum fumpfiffe fomniantes, humanitatis in Chrifto veritatem pe-
nitùs fuftulerunt. Hæc ille in conft.fuper unio. Jacobin. Manichæus ergo
per fuum dogma fuftulit totius humanitatis Chrifti veritatem.i.uno verbo
dixit, Chriftum non verè doluiffe, non verè efuriiffe, non verè comediffe,

T

Itulus clarus eft.

[ocr errors]

non verè dormiiffe, non verè paffum effe, nec verè mortuum, nec verè fur-
rexiffe, nec verè in coelum afcendiffe, nec verè federe ad dexteram Patris,
nec verè, &c. Et ideò Papa, dùm damnat cum, damnat abundantifsimè hæ-
refim in princip.appen.pofita. Et hoc idem intellige quoq; de omnibus aliis
damnantibus Manichæum ipfum. Item damnari à quarta, quinta, & fexta
Synodis per hoc, quod dicunt. Sequentes fanctos Patres confonanter omnes
docemus, Dominum noftrum Chriftum perfectum in deitate, perfectum in
humanitate: Deum verè, & hominem vere. Hæc recitantur in conftitut.
Eug. IV.in Conc. Floren, fuper union. Armen, Item à Symbolo fidei per
hoc, quod dicit ly Homo factus est, crucifixus etiam pro nobis fub Pontio
Pilato, paffus, & fepultus eft. In fymbolo.n. illo, cùm fit firmifsimum
fidei catholicæ fundamentum, propofitiones pofitæ funt veræ.i.in vero sẽ-
fu intelligendæ imò non tantu veræ, fed etiam propriæ funt, fed etiam in
proprio ipfarum fenfu accipiendę (ut habetur ex D. Tho, fuper Epifto, ad
Roma.c. 1. fuper ly qui prædeftinatus; & hic infrà, q.16.ar.1.)In cujus pro-
prię fignificationis indicium eft, quòd ibi non dicitur, Chrifti humanitas
crucifixa, paffa, mortua: fed dicitur, Chriftus crucifixus, paffus, mortuus.
Licèt enim verum fit, quòd humanitas eft crucifixa, pafla, mortua, non
tamen eft propriè dictum, quoniam actiones, & pafsiones funt propriè
fuppofitorum, ut habetur ex Phil. Chriftus igitur eft crucifixus, paffus,
mortuus, eft propofitio propria, quia ly Christus dicit fuppofitum, & eft
vera, quia ipfe, fecundum quòd homo, ideft, fecundum humanitatem,
paffus eft. Unde ad denotandum, quòd veritas harum propofitionum fic
debet intelligi, preponitur ly homo factus eft ad ly crucifixus, paffus,
mortuus: quafi expreffè per hoc dicatur. Omnes propofitiones de myfte-
riis humanitatis Chrifti fequentes intelliguntur de ipfo Chrifto, fecundum
quòd homo eft. Maximè ergo concluditur intentum per fymbolum con-
tra hereticos in principio dictos propter rationem de illius propofitionibus
dictain. Item meritò damnari poflè ab ar.4. appen.& à 9.1.ar.1.9.5.ar.
1.64.in tex.& appen.& q.14, art.1.in tex.& append. Et à Veritatibus Au-
reis fuper totam legem veterem, Deut.9.concl.7. Tertiò vides; quò, &c.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

In corpote unica conclufio. In Christo fuit verus dolor. Proba-
tur. In quo eft læfio corporis, & fenfus læfionis, eft dolor fenfibilis: fed in 30
Chrifto fuit utrumque, ergo. Probatur minor quoad primum, quia cor-
pus Chrifti erat paffibile, & mortale. Quoad fecundum verò, quia anima
Chrifti perfectè habuit omnes potentias naturales.

Nota novitic, quòd illa duo in litera pofita requifita ad dolorem non
Anat. funt doloris partes, fed caufæ fufficientes. Dolor namque nec eft læfio,
nec perceptio læfionis: fed eft paffio appetitus fenfitivi confurgens ex
corporis læfione percepta fenfu, nam, quantumcumque corpus læderetur
flagello, clavo, vel gladio, fi non perciperetur, non confurgeret dolor,ut
patet,cùm læduntur hi, qui patiuntur extafim. Et rursùs, quantumcum-
que corpus lædatur, & læfio percipiatur intellectu, vel imaginatione, fi
non fentitur, non fequitur dolor, ut patet in iis, qui calidis adhuc plagis
fuperlæduntur. Hi enim magnam læfionem patientes vix dolent, quia fe- 4°
rè illam non fentiunt, perturbato organo tactus, quam tamen cognofcunt
effe magnam corporis læfionem. Ex hoc enim, quòd quantitas doloris
juxta quantitatem fenfationis confequitur, habetur, quòd dolor abfolutè
fenfationem abfolutè læfionis corporis confequitur ita, quòd, fi nullus ef-
fet læfionis fenfus, nullus effet dolor.

Quefie

95

[blocks in formation]

D.Alb.3.fen.dift.15.a.8.
Ricard, 3.fent.dift. 15.
P. 3.9.1. & 2.

Suarez q. 15. art. 6. in

Inf. q.46. comment.

a. 6. Et 3. Medinaq. 15.ar.6.

2. 15. 9.21

art.3.7.3 SUPER QU. XV.
corp.& ad

5. Et opu.

2.6.226.

ART. VI

Chrifto fuit

verus

pinquam horum defectuum, Quomodò ftant hæc fimul?

Ad hoc dicitur, quòd priùs dicta verificantur, referendo caufas defe- Refol. Q. tuum ad naturam humanam; hìc autem dicta verificantur, referendo cafdem ad fingulares filios Ade. Nam,fi ad naturam fpectes humanam, invenies compofitionem ex contrariis caufam effe mortis, & defectuum remotam, quia impediebatur à fuperveniente originali juftitia,ut in suum non poffet effectum, ac per hoc peccatum tollens originalem juftitiam prohibentem defectus, fit mortis, & defectuum proxima caufa non pofitive (ut compofitio ex contrariis) fed removendo prohibens, & hoc fuperiùs Auctor docuit. Si verò ad fingulos filios Ade fpectes, invenies, peccatum effe caufam primam (utpote univerfalem caufam in fuo, ut dictum eft, ordine, fed ut removentem prohibens )compofitionem autem ex contrariis in hoc homine effe propinquam caufam mortis, & defectuum, quia hæc fola fufficit ad caufandam mortem, & defectus corporales. Sed quoniam tàm compofitio ex contrariis, quàm peccatum eft caufa univerfalis abfolutè, & particularis in hoc, ideò aliter dicitur, quòd priùs di&tum verum eft quoad ipfas caufas; nunc verò dictum verum eft, quoad executiones ipfarum caufarum. Nam, fi ad compofitionem ex contrariis, & peccatum fpectemus, invenitur compofitio. prior, & peccatum tollens fupervenientem juftitiam invenitur pofterior caufa, & hoc fuperiùs docuit Auctor dicens compofitionem remotam, peccatum verò proximam caufam. Si autem fpectemas ad executiones caufalitatum utriufque, invenimus peccatum effe priorem caufam, quia priùs peccatum fuftulit juftitiam prohibentem mortem, & defectus, & deindè compofitio ex contrariis intulit defectus, & mortem, & ideò Auctor hic dicit peccatum effe primam caufam mortis, & defectuum, quia ab ipfo incœpit mors, & defectus omnis, compofitio autem dicitur caufa propinqua quia compofitio ex cotrariis poft peccatum executa eft operationem fuam, qua mortem, defectufque intulit. Et hec eft vera expofitio horum dicto

[ocr errors]

rum.

ARTICULUS SEX TU S.
Utrum in Chrifto fuerit tristitia.

D SEXTUмfic proceditur.
Videtur, q in Christo non
fuerit triftitia. Dicitur enim
de Chrifto Ifa. 42. Non erit
triftis, nec turbulentus.

2. Prętereà. Prover. 12. dicitur. Non
Co
CONCL. Sicut in contriftabit justum, quicquid ei acciderit.
dolor,ita in ipfo fuit ve Et hujus rationem Stoici affignabant,
ra triftitia, tn alio mo- quia nullus triftatur, nifi de amifhone
do, qua in nobis, fecun- fuorum bonorum: juftus autem non re-
dum illa tria, quæ fuprà
affignata süt, cum com- putat bona fua, nifi juftitiam, & virtu-
muniter de paffionibus tem, quas non poteft amittere, alioquin
aię Chrifti loqueremur. fubjiceretur juftus fortunæ, fi pro amif-
PROB. 1.Quia ani- fione bonorum fortunæ triftaretur: fed
ma Chrifti interius ap- Chriftus fuit maximè juftus fecundum
prehendit aliquid, ut
nocivum (ut patet) & illud Hier. 23. Hoc est nomen, quod voca-
malum, feu nocivum bunt eum, Dominus juftus noster. ergo in
interiùs per rationem,
vel per imaginationem co non fuit triftitia.

[blocks in formation]
[blocks in formation]

¶SED CONTRA eft, quod dicit Dominus Matth. 26. Tristis est anima mea ufque ad mortem, & Ambrof. di cit in 3. de Trinit. Ut homo triftitiam habuit, fufcepit enim triftitiam meam: confulenter triftitiam nomino * qui crucem prædico.

[merged small][merged small][ocr errors][merged small]

ly potuit apprehendere,
pofuimus ly apprehědit:
tamquam exponentes &
conclufionem, & pro-
bationem ejus. Quòd, si c.12.1+
inveneris tale quid alibi
factum pro expofitione,
miffa de caufa ad con-
fimiliter accipito. Præ-
clufionem art. s. hanc
conformari poffe con- *, 14.4.
venienter, noveris. Ut 6. in med.
debet effe, quòd i Chri-
fto fuerit vera triftitia.i.
hoc, quòd in illo vera
triftitia fuerit,à quolibet
firmiter tenendum eft.
I. EX ISAI. Triftis.
B. Triftitia prævenien-
te, aut impediente ra-

dicatur. Nulli dubium

[blocks in formation]

tendente. §. Hæc enim dead Gra tria intelligit textus per ca. 3. pot ly paffionem, & ly pro- med. 1. 2. paffionem ita, quòd, ubi *al.quia eft triftitia aliquo ifto80 rum trium comitata,ibi eft triftitia paffio, & ubi eft triftitia fine ullo horum trium, ibi eft triftitia propaffio. Tunc nihil, &c. ut patet in conclufione artic. per ly alio tamen modo,quam in nobis, fecundum,&c. vide art.4.concl.3. cum declaratione fua.

TRE

II.m DE

[ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors]

declaratur in text. Tunc

nem.vide declarationem

ap

Hebr.11. Nihil fi quidem prohibet, aliquid effe contrarium, &c.ut in text.

ab omnibus

II. DE CONCLUSIONE. Non fuit triftitia. B. Secundum paffionem. §. Sic enim fequitur ex præmiffis, ut RESPONDEO dicendum,quòd,ficut nullum autem malum exiftimant poffe APPENDIX. dictum eft, * delectatio divinæ contem- accidere fapienti, & hoc ideò eft, quia *At prac. nihil, &c. Nam articuli non credebant aliquid effe bonum, nifi conclufio ponit in Chri- plationis ita per difpenfationem divinæ fto triftitiam aliter, fci- virtutis retinebatur in mente Chrifti, honeftum, quod homines bonos facit: EX art. habes primò: licet, tantùm propaffio- quòd non derivabatur ad vires fenfiti- nec aliquid efle malum,nifi inhoneftum, nem interimas hærefim terminorum,paffio,pro- vas, ut per hoc dolor fenfibilis excluper quod homines mali fiunt. Quamvis prædictam in artic. s. append. pro quanto ab paffio in ad primum. deretur. Sicut autem dolor fenfibilis, autem honeftum fit principale hominis eis univerfaliter deChriIII. MINOR. Nul- eft in appetitu fenfitivo, ita & triftitia: bonum, & inhoneftum principale homi- fti paffionibus fic 10Lum fugiendum fuit in fed eft differentia fecundum motivum, nis malum (quia hæc pertinent ad ipfam quentibus applicab yur Christo. R. Si hoc fufpecialiter ad triftitiam giendum fit malum cul- five objectum : nam objectum, & mo- rationem,quæ eft principalis in homine) dicendo, fcilicet, quòd pæ. §. Tunc nihil; &c. tivum doloris eft læfio fenfu tactus per- funt tamen quedam fecundaria hominis in Chrifto non verè, Non enim omnis trifti- cepta: ficut, cùm aliquis vulneratur. bona, quæ pertinent ad ipfum corpus, fed putativè, feu phantia eft malum culpæ, fed aliqua eft folum Objectum autem, & motivum triftitiæ vel ad exteriores res corpori defervien- tafticè fuit triftitia . Secundò habes: quomalum pœnæ : & hæc eft nocivum, feu malum interiùs tes. Et fecundum hoc poteft in animo modò per rationem ofolùm fuit in Chrifto, prehenfum, five per rationem, five per fapientis effe triftitia, quantum ad ap- itendas, hanc meritò qui defectus noftros, imaginatione (ut in fecunda parte habitu 20 petitum fenfitivum fecundum appre- damnaris, Papa, & Condempto peccato, fomihenfionem hujufmodi malorum: non cil.ibi narratis, fi ( ut fcripturis, *p.z.qu.33, te, & ignorantia, af- eft)ficut,cùm aliquis triftatur de amiffiofumpfit,quæft.14.articu ne gratiæ, vel pecunie. Potuit autem tamen ita, quòd ifta triftitia perturbet oportet) inflectantur lis fuis, & quæft. hac, anima Chrifti interiùs apprehendere rationem. Et fecundum hoc intelligi- fpeciatim ad triftitiam. artic. fuis. Quamvis autur, quòd non contriftabit juftum, quic- &c. ut cum D.AmbroItem à Matth.26.Tristis, tem defectus hujufmodi aliquid, ut nocivum, & quantum ad fecundum fe fint fugie- fe, ficut paffio, & mors ejus fuit, & quid ei acciderit, quia f. ex nullo acci- fio ponitur in arg.contr. di, & fpecialiter triftitia quantum ad alios, ficut peccatum difci- dente ejus ratio perturbatur. Et fecun- Pro cujus captu recole, (ut Philofophus addu- pulorum, vel etiam Judæorum occidum hoc triftitia fuit in Chrifto fecun- quòd Chriftus eft veri&tus intendit,& docetur, dentium ipfum. Et ideò, ficut in Chridum propaffionem, non autem fecun- tas, Joan. 14.circa quod men iidem defectus cu sto potuit effe verus dolor, ita potuit in eo 30 dum paffionem. triftitia fecundum ali- effe vera triftitia,alio tamen modo,quàm quem bonum finem có- in nobis, fecundum illa tria, quæ fuprà fiderati non funt fu- affignata funt, cùm communiter de giendi, quæft.14. art.1. Pr. bujus Non ergo inconveniens paffionibus animæ Chrifti loqueremur. eft, quòd aliquod poena- AD PRIMUм ergo dicendum,quòd le,fecundum fe fugien- triftitia removetur à Chrifto fecundum dum, fuerit in Chrifto, fed eft laudabile: quonia paffionem perfectam, fuit tamen in co illud, fecundum fe fu- initiata fecundum propaffionem. Unde giendum, fuit propter dicitur Matth.26. Capit contristari, & nos, & propter noftram mæftus eße. Aliud enim eft contriftari, falutem non fugiendum Heron in ab ipfo, fed fpontè ex aliud incipere contriftari, ut Hier. * ibiMattb. 15, charitate acceptandum. dem dicit.

art.2.

[ocr errors]

10.8.

14.cap.8.in

STINO. Que. R. Con

[ocr errors]

*

40

IV. EX D. AUGU-Ad fecundum dicendum, quòd,ficut ¶ Ad fecundum dicendum, quòd,ficut Aug. lib. fiderata fecundum fe. Aug. dicit in 14.de Civ. Dei,* pro tribus Princ, 10.5. S. Tunc nihil, &c.Pof- perturbationibus, f. cupiditate, lætitia, funt enim illamet, quæ & timore, Stoici tres &navias, ideft, fecundum fe confide- bonas paffiones, in animo fapientis po. so non afferre triftitiam, fuerunt, f. pro cupiditate voluntatem, in ordine ad aliquod à pro lætitia gaudium, pro metu cautionobis maximè defidera- nem : fed pro triftitia negaverunt ali

Camment.

96

[blocks in formation]

Titulus clarus.

[merged small][merged small][ocr errors]

Utilitas

pros. Eccl.

ante med. tom.s.

difcurre juxta viam tibi apertam in ar.s.append. ¶ Ad tertium dicendum, quòd o- Alioquin, fi ad tropos, mnis triftitia eft malum pœnæ, non feu figuratas, aut meautem eft femper malum culpa: fed fo- taphoricas locutiones hæc, & alia multa hulùm, quandò ex inordinato affectu pro- jufmodi pro libito ver cedit. Unde Auguft. dicit 14. de Civit. terentur in exponendo Dei. Cùm rectam rationem fequuntur (ut Manichæi cum fuis garriunt) tunc Euangeifta affectiones, & quandò, & ubi opor- liorum veritas tollere- ... adhibentur, quis eas tunc mor- tur, nec quicquam fir bidas, feu vitiofas paffioncs audeat mum cras remaneret. dicere? Contra hoc genus vi- *al.mortos. tiofiffimum exponendi ¶ Ad quartum dicendum, quòd nihil feripturas vide Eluc. 1. prohibet,aliquid effe contrarium volun- p.q.1.art.9.not.poft argu. tati fecundum fe, quod tamen eft voli- In hujufmodi enim veritas fcripture eft incontum ratione finis, ad quem ordinatur: cufsè tenenda, ut docet ficut medicina amara non eft fecundú B.Aug. lib.1. fuper Gen. fe volita, fed folùm,fecundum quòd or- c.18. & lib.12. confeff.c. dinatur ad fanitatem. Et hoc modo 24.25. firmiterque conmors Chrifti, & ejus paffio fuit fecun- ter eft, quòd major eft dum fe confiderata involuntaria, & tri- fcripturæ facræ auctoftitiam caufans: licèt fuerit voluntaria ritas, quàm omnis huin ordine ad finem, qui eft redemptio mani ingenii capacitas; ut docet idem li.2.fuper humani generis. Genef.c.s. hoc eft, quòd fcriptura facra eft major

corde noftro. Tertiò vides: quomodò, &c.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

In corpore unica eft conclufio refponfiva quæfito. Sicut in Christo potuit effe verus dolor, ita potuit in eo effe vera triftitia. Probatur. Anima Chrifti potuit aliquid apprehendere interiùs, ut nocivum. ergo potuit in eo effe vera triftitia, ficut & verus dolor. Antecedens manifeftatur, quia & quantum ad fe, & quantum ad alios potuit apprehendere aliquid, ut nocivum, ut patet in exemplis. Confequentia verò probatur ex quod quid eft triftitiæ, & doloris, & ex una communi utriufque caufa in Chrifto,affignatur fiquidem utriufque quidditas ex effentiali convenientia, & differentia utriufque. Ex hoc namque, quòd conveniunt in hoc, quòd funt una paffio appetitus fenfitivi confiftens in refutatione mali præfentis, & differunt penes objectum ( quia doloris objectum eft malum corporis

D. Alb.3.f.d.15.ar.8.
Ricard. 3. fent.dift. 15.

P.3.9.4.

Suarez 1.15.0.7in cốm.
Medina q. 15.ar.7.

Sup.qu.7.a. SUPER QUÆ. XV.
6. 3.di.
16.9.2.ar.2.

[ocr errors]

*Li. 10. in

ART. VII.

cludendum univerfali

60 præfens fenfu tactus perceptum, triftitiæ autem malum præfens interiùs
perceptum juncto his, quòd caufa doloris poffibilis in Chrifto fuit difpen-
fatio divinæ virtutis, retinens in parte fuperiori, quæ funt gloriæ, ut pars
fenfitiva propria dolendo exequi poffet,clarè fequitur,quòd,ficut in Chrifto
potuit effe verus dolor, ita & vera triftitia. Et ly ficut monftrat non folùm
fimilitudinem, feu convenientiam in caufa propria Chrifto, fed & in pro-
portionali ratione definitiva utriufque, & in modo communi omnibus in
Chrifto paffionibus, fcilicet,per modum propaffionis, de quo modo fubdi-
tur in litera remittente fe ad dicta in ar.4.hujufmet quæftionis.

ARTICU
ICULUS

In refponfione ad fecundum memento novitie numeri principalium Annotat paffionum, f.fpei, feu cupiditatis,delectationis,timoris, & triftitiæ, & intelliges, quare ad has quatuor fpectabant Stoici. SEPTIMUS.

Utrum in Chrifto fuerit timor.

D SEPTIMUM fic proce-
ditur. Videtur, quòd in
Chrifto non fuerit timor.
Dicitur enim Proverb. 18.
CONCL. 1. Timor,
Juftus, quafi leo confidens,
fecundum quòd di- abfque terrore erit : fed Chriftus fuit
cit appetitum fenfitivu, maximè juftus. ergo in Chrifto nor...........
naturaliter refugientem fuit aliquis timor.
corporis læfionem futu-

ram, fuit in Chrifto.

2. Præt. Hil. dicit 10. de Trin. * In

¶ PROB.Quia Chri- terrogo eos, qui hoc ita exiftimant, an ra

ftus apprehendebat ma

2. fol. à pr.
lum futurum (ut patet ) & timor caufatur ex apprehenfione mali fu-

[ocr errors]

turi, 1.2, 9.42. art. 1.2.

[blocks in formation]

¶ CONCL. 2. Timor, ut attenditur fecundum incertitudinem eventus, non fuit in

Chrifto.

PROB. Quia Da mafcenus hoc dicit, & meritò. Nam Chriftus fciebat omnia etiam futura, q.10. art. 2. item fecundum incertitudi

q.11.art.1.& ideò timor

tuit effe in Chrifto.

nem eventus, quafi ipfe ignoraret,quid contra fe effet venturum, non po1. DE CONCLUS. Aliquis timor. R.Secundum paffionem fumptus. §.Sic enim fequitur ex prærniffis, quoniam juftus dicitur effe, &c. ut in text. Tunc nihil,&c. Nam prima conclufio articuli

i

intendit de timore fecundum propaffionem fumpto. Pro dictorum melio-
ri captu vide ar.4. concl.3.& art.6.ad primum.

II. EX D. HILARIO. Timuerit. R. Timore concernente necessita-
tem timendi ex peccato contractam . §. Non enim defectuum affumpto-
rum neceffitatem contraxit, q.14.art.3. Licèt cam quodammodò habue-
rit, ibid. art.2. Tunc nihil, &c. Nam articuli conclufio ponit in Chrifto
timorem aliter, ut patet in text. Ubi ly quoad neceffitatem timendi glof
fabis tantùm de neceffi-

& citata ibid.

nihil &c. Cum hoc

tate contracta, ut nunc Chrifto non fuit aliquis timor.
fuprà. vide ad primum, ¶SED CONTRA eft, quod dicitur
III. DE MINORI. Marc. 14. cœpit Jefus pavere, & tædere.
Sed Chriftus. B. Confi- RESPONDEO dicendum, quòd,
deratus fecundum vir- ficut triftitia caufatur ex apprehenfione
tutem divinitatis. §.Tuc mali præfentis, ita timor caufatur ex ap-
enim ftat, quòd Chri- prehéfione mali futuri. Apprchenfio au-
ftus confideratus fecun- tem mali futuri, fi omnimodam certitu-
dum infirmitatem car- dinem habeat, non inducit timorem. un-
nis non potuerit, faltem
*H..Rbet, de facili vitare illa ma- de Philof.dicit in 2.Rhetor.* quòd timor
cap 5. circa la. Et fic timor à con- non eft, nifi, ubi eft aliqua fpes evaden-
clufione articuli ponitur di. Nam, quandò nulla fpes eft evaden-
in Chrifto fecundum in- di, apprehenditur malum, ut præfens,
derato, non fecundum & fic magis caufat triftitiam, quàm

[ocr errors]

firmitatem carnis confi

virtutem divinitatis. Ex timorem.

his ad majorem illam, f. Sic ergo timor poteft confiderari,
timor non eft de malo,
quod poteft homo vita- quantum ad duo, uno modo, quantum
re, refponde, quòd non ad hoc, quòd appetitus fenfitivus natu-
eft de malo, fecundum raliter refugit corporis læfionem, & per
quòd poteft vitari; cum triftitiam, fi fit præfens, & per timorem,
quo tamen ftat, quòd fit
de malo codem, fecun- fi fit futura. Et hoc modo timor fuit in
dum quòd vitari non Christo, ficut & triftitia. Alio modo pot-
poteft.
eft confiderari fecundum incertitudi-

APPENDIX. nem futuri eventus, ficut, quandò no-
Utilitas EX art. habes primò: &te timemus ex aliquo fonitu,quafi igno-

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

Instant.

quomodò per ra

20

in laud. fer.4. palmarum. Item à Luc.22.Factus in agonia prolixius or bat. Et factus est fudor ejus, ficut gutte fanguinis decurrentis in terram, Agonia enim eft fpecies timoris, 1.2.qu.41.art.4. Ab effectu quoque infolito, fcilicet fudore fanguinis, magnam fuiffe caufam, ideft magnum timorem,demonftratur in Chrifto. Pro quo notabis: quòd non folùm fudor fanguinis verè ibi fuit, fed in tanta copia, ut guttatim non modò defcenderet,fed etiam quodam impetu actus decurreret in terram:id,quod abundantiffimum timorem infe

>

,

10 rantes, quid hoc fit. Et quantum ad hoc rebat effe in Domino.
timor non fuit in Chrifto,ut Damafc.* di- Dixi ly verè, quia ly
ficut ad hoc dicendum *li..orth.
cit in 3.lib.
me conftrinxit. Nam ly fi.c.23.
¶AD PRIMUM ergo dicendum,quòd ficut importat hic quan-
juftus dicitur effe abfque terrore, fe- dam emphaticam ex-
cundum quòd terror importat perfe- preffionem veritatis rei,
quæ dicitur, ideft, fan-
&tam paffionem avertentem hominem guinis guttatim decur-
ab eo
quod eft rationis, & fic ti- rentis in terram; adeò,
mor non fuit in Chrifto,fed folùm quòd cum quadam vi
exprimit,
fecundum propaffionem,& ideò dicitur, fxmi, & fanguinem
hunc fuille verum fan-
quòd Jefus cæpit pavere,quafi fecundum guinem, & hunc pèr
propaffionem, ut Hier. * exponit. guttas decurfum inter-
Ad fecundum dicendum, quòd Hila. ram fuiffe verum decur- Hier.c. 6
fum, Solent enim & ho- in Matth.
eo modo à Chrifto excludit timorem
mines ad emphaticè ex- 10.8.
quo excludit triftitiam, fcilicet, quoad primendum veritatem
neceffitatem timendi, fed tamen ad proprietatum regie di
comprobandam veritatem humana na- gnitatis in aliquo, dicere
de illo: Ambulat, ficut
turæ voluntariè timorem affumpfit, ficut rex, loquitur, ficut rex,
etiam & triftitiam.
in omnibus geftis fuis fe
habet, ficuti rex. Per
modo intelligunt, vel
quod utiq; dictum nullo
parviffimam diminutio-
nem veritatis rei, de qua
loquuntur (ut patet) fed

30

[ocr errors]

,

Ad tertium dicendum, quòd, licèt Chriftus potuerit vitare mala futura fecundum virtutem divinitatis. erant tamen inevitabilia, vel non de facili vitabilia fecundum infirmitatem

carnis .

[ocr errors]

totaliter veritatem exprimere,ut diximus. Hęc benè nota pro multis

tionem interimas hærefim prædictam in art. 5. append. pro quanto ab 40 fcripturarum locis rectè intelligendis, ut Luc. 3. defcendit Spirituffanētus,
ipfis hæreticis univerfaliter loquentibus de paffionibus Chrifti applicatur
fpecialiter ad timorem (quandoquidem fub univerfali continetur fpeciale)
dicendo,fcilicet,in Chrifto non fuit timor. Secundò habes: quomodò per
rationem oftendas, hanc meritò damnari ab omnibus fcripturis, Papa, &
Conciliis ibid.narratis, fi ( ut oportet) inflectantur fpeciatim ad timo-
rem. Item ab Ecclefia per hoc, quòd introducit Chriftum de perfecutori-
bus fuis dicentem: contumelias, & terrores paffus fum ab eis. Hæc illa

ficut columba, in ipfum: ubi ly ficut non tollit, fed exprimit veritatem columbæ, 9.39.ar.7.& Matth.17.refplenduit facies ejus,ficut fol,& veftimenta facta funt alba, ficut nix: Ubi ly ficut non tollit, fed exprimit veritatem fplendoris tanti, & tantæ albedinis, qu.45.art.2. Item meritò damnari.à Marc. 14. capit, &c. ut in argum.contr. Pro cujus fano captu recole, quòd Chriftus eft veritas, &c. ut fuprà in art.6.append, per omnia ufque ad ly corde noftro. Tertiò vides: quomodò, &c.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

Itulus clarus eft.
Τ Tucoupore
In corpore duo fiunt: primò declarantur conditiones requifitæ ad
caufandum timorem, fecundò refpondetur quæfito cum distinctione bi-
membri,& conclufionibus duabus.

so propria exercebat, confentaneum eft, ut æftimativa, feu cogitativa Christi cum ratione non utente fcientia infufa de certitudine eventus mortis, quamvis utente fcientia futuræ mortis, apprehenderit malum futurum, ut incertum ipfi cogitativæ quoad eventum, & ex tali apprehenfione fuerit timor quoad omnia, cùm imaginativa, feu cogitativa fit movens immediatum appetitus fenfitivi.

¶ Quoad primum conditiones funt quatuor, apprehenfio mali,futuri,in-
certi, feu poffibilis evitari. Et in duabus primis convenit cum triftitia, quia
uterque eft ex apprehenfione mali: in tertia differunt, quia illa eft præfen-
tis,ifte futuri. Sed hæc differentia non fufficit, quia non eft ufquequaque
differentia, quoniam futurum poteft habere rationem præfentis, & tunc
non timor, fed triftitia caufatur. Apprehenditur autem malum futurum
fub ratione præfentis,quandò, ut certum apprehenditur, & ideò incertum,
feu poffibile vitari effe debet malum futurum, quod timorem ingerit. Et 60
hæc omnia in litera ex convenientia, & differentia inter triftitiam,& timo-
rem clarè dicuntur.

¶ Sed benè nota verba literæ, fi omnimodam certitudinem habeat:
quoniam, etfi eft certum quoad fubftantiam, & incertum quoad tempus
(ut contingit communiter de morte)aut quoad genus mortis (ut contingit
damnatis ad mortem,& hujufmodi) quantum admifcetur de incertitudine,
tantum poteft immifceri fpei evadendi, & confequenter timoris. Nec pu-
tes, proptereà enumeratas effe omnes timoris caufas, quoniam fat fuit
propofito cas conditiones afferre,fecundum quas difcernendum eft,qualiter
fuit, & qualiter non fuit in Chrifto timor: de timore enim diffusè in prima
fecunde tractatum eft.

[blocks in formation]
[ocr errors]

¶ Ad horum evidentiam fciendum eft, quòd fermo literæ eft de Chri- Nitants fto homine fimpliciter, & abfolutè, & non eft de Chrifto fecundum quid ad Reflus. ita, quòd utraque conclufio verificatur de Chrifto fecundum id, quod con- Quej. venit Chrifto fimpliciter. Conftat autem de Chrifto non dici fimpliciter, quòd incertus erat de eventu mali futuri: fed oppofitum .f. quòd certus erat de eventu mortis, & reliquorum malorum futurorum, non folùm inquantum Deus, fed etiam inquantum homo, nec folùm, ut comprehenfor,fed etiam, ut viator, quamvis fecundum quid, hoc eft, fecundum aliquam ejus partem,poffit eventus incertitudo non privativè,fed negativè intellecta, illi attribui. Sed non proptereà poteft ratione partis attribui ipfi Chrifto abfolutè,quia oppofitum, ut dictum eft, convenit illi fimpliciter, ficat æthiops poteft quidem dici albus dentes, non tamen proptereà poteft dici albus, quia, fimpliciter loquendo, eft niger. Timor igitur quoad incertitudinem eventus verè negatur in Chrifto fimpliciter, & abfolutè quia Chriftus erat certiffimus de eventu malorum.

[ocr errors]

Et hoc eft, quod docemur ex fecunda conclufione literæ, cum quo tamen ftat, quòd in Chrifto fecundum aliquam portionem potuit efle timor etiam quoad incertitudinem eventus, quod eft in Chrifto fecundum quid fuiffe timorem quoad incertitudinem eventus, pro quanto potuit ratio inferior apprehendere malum futurum, nihil proponendo de certitudine, vel incertitudine eventus, ac per hoc apprehendebatur malum futurum, ut incertum negativè : remanebat fiquidem malum futurum non certum ex hoc ipfo, quòd non proponebatur certè eventurum. Et fic potuit effe in Chrifto timor etiam quoad incertitudinem eventus.

Ad primum igitur dubium dicitur, quòd motus appetitus fenfitivi caufatus ex apprehenfione mali futuri, abftrahendo à certo, vel incerto, Ref.Qu. eft verè timor, non triftitia, requirens,quòd malum futurum apprehenda

Ed dubium occurrit circa primam conclufionem, quia motus appetitus
ex malo futuro apprehenfo non eft timor, nifi fit cum fpe evafionis(ut go tur, quafi præfens, quia certum. Et quoniam in litera nihil aliud dicitur,
in litera dicitur ex Ariftotele )ergo talis motus non eft timor, nifi æquivo-
cè. non falvatur igitur per hoc fufficienter in Chrifto timor.

Dubium quoque alterum occurrit circa fecundam conclufionem, quoniam ex hoc, quòd Chriftus omnia futura certò cognovit, non fufficienter excluditur timor quoad incertitudinem eventus, quoniam fcientia animæ Chrifti (ut patet ex fuprà dictis) erat habitualis, nec oportebat effe actualem,quoniam habitus eft, quo quis operatur, cùm vult, & proptereà poterat Chriftus non utendo fcientia eventus, quam habebat, apprehendere malum futurum, quafi incertum, & fic habere in fuo appetitu timoris motum quoad omnia (ficut & triftitiam non quoad aliquid tantùm.

Et augetur dubium, quia ex eo, quòd in Chrifto non erat redundan- 90 tia fuperiorum ad inferiores partes, aut è contra, fed unaquæque pars fibi

[blocks in formation]
« VorigeDoorgaan »