tamment. Dub. Object. Cob Titulus clarus. Commentaria Cardinalis Cajetani. In corpore unica eft conclufio. Anima Christi fecundum fcientiam infufam poterat intelligere abfque converfione ad phantafmata. Probatur. Conditio anima comprehenforis eft, ut nullo modo fubdatur fuo corpori; aut ab eo dependeat, ergo animæ beatæ ante & poft refurre&tionem intelligere poffunt abfque converfione ad phantafmata, ergo anima Chrifti potuit intelligere abfque converfione ad phantafmata. Antecedens manifeftatur, quia poft refurrectionem ex anima redundabit gloria. ad corpus. Et prima confequentia probatur, quia indigere converfione ad phantafmata eft ex hoc, quod anima eft corpori obligata, & quodammodò ci fubjecta, & ab eo dependens; fecunda verò confequentia probatur: quia Chriftus ante paffionem fuit fimul viator, & comprehenfor, comprehenfor præcipuè ex parte animæ intellectiva, viator ex parte corporis. Circa efficaciam iftius proceffus dubium ftatim occurrit: quia, concello toto, non infertur propofitæ quæftionis intenta conclufio. Nam conclufio inferenda eft, quòd anima Chrifti poteft abfque converfione ad phantafmata intelligere fecundum fcientiam infufam, in litera autem infertur non dicta conclufio, fed abfolutè, quòd abfque converfione ad phantafmata anima Chrifti potuit intelligere. Ad hoc dicitur, quòd auctor folicitus fuit non circa verba, fed circa Ref. dub. illud,in quo confiftit difficultas. Concurrentibus autem duobus fimul ad propofitam quæftionem, feilicet, potentia intellectiva, & habitu fcientiæ infufæ, & cùm ex parte fcientiæ ex fuo genere infufæ nulla habeatur ratio vinculi ad phantafinata, quin potiùs ex hac parte habetur elevatio fupra phantafmata, reftat, ut tota difficultas ex parte intellectus, qui naturali neceffitudine devinctus experitur phantafmatibus, fe teneat: an fcilicet naturale vinculum inter intellectum humanum, & phantafmata efficiat, üt non poffit etiam infufa uti fcientia, nifi convertendo fe ad phantafmata. Et ideò difficultatis hujus veritate aperta, monftrando, quòd intellectus comprehenforum, ac per hoc animæ Chrifti, non obligatur ad phantafmata, pro conftanti, & claro dimiffum eft, quid dicendum fit ad quæfitum, fcilicet, quòd potuit fecundum infufam fcientiam Chrifti anima intelligere abfque converfione ad phantafmata. 10 20 ARTICULUS I ¶ Num Chriftus indiguerit converti ad phantafmata, ut fua uteretur infufa fcientia. N codem proceffu dubium occurrit ex Duran.in 3.Sen.dift. 14.9.2.tenen- Quesilo. te oppofitam conclufionem,hoc eft,quòd Chriftus indigebat converfione ad phantafmata in ufu fcientiæ infufæ. Et ratio ejus eft;quia fcientia infufa erat perfectio animæ Chrifti, fecundum quòd erat viator,naturalis autem conditio viatoris eft indigentia phantafmatum ad ufum fcientiæ. 05.Dur. Sed hæc ratio facilè apparet infirma,ac voluntaria:quoniã fciétia infu- Ref: Qu fa eft perfectio animæ Chrifti aut abfolutè, aut fecundü quòd nata eft com- &ob. municare cum angelis in habendo fcientiam infufam,quod conftat convenire animæ humanæ non in via,fed in termino,in ftatu f.feparationis. Utro autem modo fit, liquet, quòd non eft perfectio Chrifti, inquantum erat fimul viator. Et quoniam erat fimul viator, & comprehenfor,ex litera hac habes rationem, quare magis ufus hujus fcientiæ fequitur conditiones comprehenforis,quàm viatoris, quia f.in Chrifto hæc invenitur differentia, quòd conditiones viatoris habuit ex parte corporis, conditiones verò comprehenforis habuit maximè ex parte animæ intellectivæ, ad quam conftat fpectare fcientiam infufam. Falfum eft ergo,fcientiam infufam effe perfectione animæ Chrifti,inquantum viator erat,cùm ratio ducat ad oppofitu. : In refponfione ad primum circa illud verbum. Finis potentia intelle- Aanat Etiva eft cognofcere fpecies intelligibiles, cautus efto: quoniam fumuntur hic fpecies intelligibiles,ut fpecies intelligibiles, hoc eft, ut repræfentative funt, hoc eft, fecundum repræfentata per illas, & non fecundum quòd funt fecundum fe res quædam fic enim ad repræfentatorum ordinem fpctant:finis enim intellectivæ potentiæ eft intelligere res intelligibiles, quæ non nifi per fpecies intelligibiles,aut earum vices, feu locum tenentes repræ fentantur. Quocirca differentia in litera pofita inter phantafmata, & fpecies intelligibiles in hoc,quòd non illa, fed iftas cognofcere eft finis intellectus, intelligitur etiam fumendo utraque in repræfentado. Phantafmata etenim funt fingularium: fpecies autem quidditatum. Finis autem intellectus noftri eft, nofse quod quid eft, utpote proprium obiectum, & non eft nofse materialia fingularia, quorum tantùm funt phantafmata, quæ non nifi reflexione, aut extenfione attinguntur ab intellectu. TERTIU S. êtus per caufas, vel è converfo. Et hoc modo fcientia anime Chrifti non fuit difcurfiva, vel collativa, quia hæc fcien Utrum hac fcientia fuerit collativa. ONCL. 1. Scientia fc.in 3. lib. In Chrifto non dicimus con- PROB. Quia patet ex terminis, cùm per ly indita denotetur 2.Præt. Homo indiget collatione, & quòd fcientia talis fuit difcurfu rationis ad inquirenda ea, quæ divinitùs infufa,non per ignorat : fed anima Chrifti cognovit inveftigationem rationis omnia, ut fuprà dictum est. * non ergo CONCL.Secunda. in ea fuit fcientia difcurfiva, vel colScientia indita animæ lativa. Chrifti, fi confideretur quantum ad ufum, potuit effe collativa, feu acquifita. difcurfiva. ¶3. Præt.Scientia anima Christi se ha- 60 buit per modum comprehenforum, qui angelis conformantur, ut dicitur Matth. ¶ PROB. Quia ani- 22. fed in angelis non eft fcientia difcurma Chrifti per talem fiva, feu collativa,ut patet per Dionyf. fcientiam poterat ex uno aliud concludere, 7.c.de divin.nom. ergo nec etiam in aniprinc.& ut patet Matth.17. ma Chrifti fuit fcientia difcurfiva, feu Im MINOR. Non au- collativa. ca..inter medium. 9.3.ar.2, tem removentur hæc à §. Removentur enim * Christo, nifi inquantum SED CONTRA cft, quòd Chriftus à Chrifto excluditur Con- RESPONDEO dicendum, quòd ali- tia, APPENDIX. Uilitas Exart. habes primò: quomodò per ratiopro Eccl.S. nem & oftendas, & rectè Dei. intelligas, meritò effe à de qua nunc loquimur, fuit fibi fcripturis, & à Conciliis infinuatu, quòd fcientia divinitùs indita, non per inveftigatio- inditaChrifti fuit difcurnem rationis acquifita. Alio modo pot- fiva. A fcripturis quide eft dici aliqua fcientia difcurfiva, vel per hoc, quod dicitur Philip.2. In fimilitudine collativa , quantum ad ufum: ficut hominum factus. Hoc interdum fcientes ex caufis concludunt eft,fimilis hominibus in effectus, non, ut de novo addifcant, fpecie i. cjufdem fpeciei fed volentes uti fcientia, quam jam habent. Et hoc modo fcientia anima ChriSti poterat effe collativa, & difcurfiva; poterat enim ex uno aliud concludere, ficut fibi placebat. Sicut Matth. 17. cùm Dominus quafiffet à Petro, à quibus reges terræ tributum acciperent,à filiis fuis, an ab alienis Petro refpondente, quòd ab alienis, conclufit. ergo liberi funt filii . II. CONCLUS. Non ergo in ea fuit fcientia difcurfiva, vel collati- TAD PRIMUM ergo dicendum,quòd à Chrifto excluditur confilium, quod eft cum dubitatione, & per confequens elcctio, quæ in fui ratione tale confilium includit. Non autem à Chrifto excluditur ufus confiliandi. Ad fecundum dicendum,quòd ratio illa procedit de difcurfu, & collatione, prout ordinantur ad fcientiam acquirendam. Ad tertium dicendum, quòd beati conformantur angelis, quantum ad dona gratiarum: manet tamen differentia, quæ eft fecundum naturam & ideò uti collatione, & difcurfu eft connaturale animabus beatorum, non autem angelis. lis verbis Concilia fcholafticis perfpicacibus concludendum reliquerunt; quòd fcientia Chrifti humana, licèt infufa, fuit difcurfiva, fecundum quòd ci placebat. Quòd infufum effe non tollat à fcientia,quòd fit humana,vide 1. qu.94. art.3. Dixi ly fecundum quòd ei placebat, quia Chriftus poterat difcurrere, & non difcurrere, fecundum fcripturam illam, ficut & fecundum eandem poterat intelligere cum converfione, & fine converfione ad phantafmata, articulo fecundo. Hoc enim, vel illo modo intelligere non facit:quòd Chriftus fecundum humanitatem non fit fimilis nobis: ut confideranti patet ex dictis ar,2,ad fecundum.Secundò vides:quomodò,&c. COM SUPER QUÆ. XI. coma ART. IV. 1. Scientia 6. Et 3.d. Cindita animæ Chri 14.ar.19.2 adar fti, fi cófideretur fecun2.7.2.6.& ar.j.q. 2 c. &.c. Et 08.2.6.216. acquifitionem. Probatur: quia fuit non per inveftigationem acquifita, fed divinitus indita. Secunda conclufio eft. Scientia hujufmodi potuit effe collativa, quantum ad ufum. Probatur, quia poterat, ut fibi placebat, uti illa, & manifeftatur de facto in Chrifti difcurfu Matth. 17. Omnia clara funt in litera. ARTICULUS QUARTUS. modi fcientia in Chrifto 10 rata ex parte modi fciendi fibi convenientis ex fubjecto recipiente. §. Quòd enim fic cùm dicurfus, & collatio, quàm angeli minoratus est, videmus Je- gloffanda fit ly feientia, non ergo propter fcientiam. quantum ad multitudi Et ver. q. caufa influête,fuit mul- mana fecundum ordinem naturæ eft in- CONCL. 2.Scientia va, quod non poteft dici de fcientia ananimæ Chrifti indita, fi confideretur fecundum gelica. ergo fcientia anime Chrifti fuit illud, quod habet ex inferior fcientia angelorum. fubjecto recipiete, ideft, 3. Prætereà. Quantò aliqua fcientia ex ipfa anima, eft intra eft magis immaterialis, tantò eft po fcientiam Angelicam. TEXAM. Ly fecundi tior: fed fcientia angelorum eft immaillud, quod habet ex fub- terialior, quàm fcientia animæ Chrifti: jecto recipiente. Hoc quia anima Chrifti eft actus corporis, & eft. Quantum ad modü habet converfionem ad phantafmata cognofcendi connatu salem animæ humanæ. quod de angelis dici non poteft. ergo TPROB. Quia fcire fcientia angelorum eft potior, quàm per converfionem ad fcientia Chrifti. phantafmata, atque di kurfum non eft ita ex SED CONTRA eft, quod Apoft. di cellens, ficut fcire fine cit Hebr. 2. Eum autem, qui modico tali converfione, ac dif curfu, 1.9. 58. art. 3.4. , I. DE CONCLUS. Videtur, quòd hujufmodi fcientia. R. Confide rata quantum ad id, quod habet ex fubjecto recipiente. §. Sic enim debere gloffari ly bujufmodi fcientia, demonftratur à præmiffis confideranti illas: cùm de naturarum utriufque in fe excellentia loquantur. Tunc nihil, &c. ut patet ex articuli conclufionibus. II. DE CONCLUSIONE. Ergo fcientia anime Chrifti. B. Ut confide Itulus clarus. 20 30 40 mæ humanæ connatu tia non fit potior, quàm RESPONDEO dicendum, quòd ralem. Tunc nihil, &c. ut patet. fcientia indita anima Chrifti poteft III. DE MAJORI. II.DE dupliciter confiderari. Uno modo fecun- Tanto eft potior. R. Qua dum illud, quod habuit à caufa in- tum eft ex parte fubjecti fcientiam illam recipie fluente. Alio modo fecundum id, quod tis. §. Tunc nihil, &c. habuit ex fubjecto recipiente quan Cum hoc enim ftat fi: tum igitur ad primum fcientia indita mul, quòd illamet sciëanime Christi fuit multò excellentior ' alia minùs immaterialis quàm angelorum fcientia, & quantum ex parte fubjecti,fi confiad multitudinem cognitorum, & quan- derata fuerit, quantum tum ad fcientia certitudinem: quia lu- eft ex parte caufæ inHuentis. Sic ergo reftat men fpiritualis gratia, quod eft indi- clarum, quod fcientia tum animæ Chrifti, eft multò excellen- indita animæ Chrifti eft tius, quàm lumen quod pertinet potior fimpliciter,quàm fcientia Angelorum, liad naturam angelicam. Quantum au- cèt hæc Angelorum fit tem ad fecundum fcientia indita ani- fecundum quid potior, me Chrifti eft infra fcientiam angeli- quàm illa Christi. cam, fcilicet, quantum ad modum cog- APPENDIX. nofcendi, qui eft naturalis animæ humanæ, qui fcilicet eft per converfio nem ad phantafinata, & per collationem, & difcurfum. Commentaria Cardinalis Cajetani. In corpore articuli eft unica distinctio bimembris cum fingulis conclufionibus. Diftinctio eft: Scientia indita animæ Chrifti poteft du pliciter confiderari: primò fecundum id, quod habuit ex caufa influente: fecundò fecundum id, quod habuit ex fubjecto recipiente. Prima conclufio eft. Scientia indita anime Chrifti eft multò excellentior fcientia angelorum, quantum ad id, quod fe tenet ex parte Dei influentis, quoad duo, hoc eft, multitudinem cognitorum, & certitudinem cognitionis. Proba tur, quia lumen fpiritualis gratiæ inditum animæ Chrifti eft multò excellentius, quàm lumen naturaliter inditum naturæ angelicæ. Secunda conclufio eft. Scientia indita anime Chrifti, quantum ad id, quod fe tenet ex parte fubjecti recipientis, eft infra fcientiam angelicam. Manifeftatur, quia modus cognofcendi naturalis animæ humanæ eft inferior angelico, ut patet ex collatione, & difcurfu, & phantafmate. Nota hic, quòd formalis differentia inter has duas conditiones fcientiæ infufæ animæ Chrifti confiftit in diverfitate ejus, quod fe tenet ex parte gratuiti influxus, & ejus, quod fe tenet ex parte fubjecti. Et primus quidem effectus gratuiti influxus viderur lumen gratiosè inditum animæ Chrifti, quod extendens fe & ad tot, & ad tàm excelfam certitudinem parit duos hos effectus, hoc eft, quòd anima Chrifti per infufam fcientiam multò plura cognofcit, quàm angeli ( quia fcit omnia creata, quæ quandoque funt) & certius fcit etiam illa, quorum cognitio communis eft fibi, & angelis. Primum autem confequens fubjectum recipiens eft modus recipiendi fcientiam, quia fcilicet recipit illam divifim per fpecies minus univerfales, quam fint fpecies angelica: hoc enim ex parte fubjectile 70 tenet, ut in articul. fexto hujus quæftionis patet, & hic effectus, ac defe&tus eft effentialis fcientiæ infufæ. Alii autem effectus, fcilicet, conferre difcurrere, &c. funt accidentales: quia poffunt & adeffe, & abeffe huic fcientiæ, & ejus ufui. Verùm, quia manifeftiores funt ifti, & ille fervabatur 6. artic. (ubi ex propofito tractandus erat, tanquam proprias habens difficultates) ideò Auctor horum in litera hac meminit, non tanquam in his confifteret effentialis differentia, fed tanquam in iftis fat eflet manifeftare defectum fcientiæ infufæ ex parte fubjecti. Et potes hos effeus, collationes, difcurfus, & phantafmatum cleyare, & dicere: licèt a Circa doctrinam prædictam effent duo dubia ex Scot, in 3. fentent. Dub.2. diftinct. 14. quæftione 4. Alterum de perfectione, feu nobilitate fpecierum 1.Differtur infufarum animæ Chrifti, fed, quoniam Auctor ad fextum hoc differt articulum, ideò illic tractandum refervetur. Alterum de actualis, ac intuitivæ cognitionis perfectione, quam anima Chrifti habuit in proprio gene- ctatur. re, quod hic tractandum eft. Tenet fiquidem, quòd anima Chrifti imperfectiùs quocumque angelo intuitivè cognoverit in proprio genere, quic- Ob. foot. quid intueri utrique datum eft. Et ratio fua eft: quia objectum eft idé refpectu utriufque, & intellectus anime Chrifti eft imperfectior, quàm intellectus angeli. Reprimenda vox ponens os in cœlum: fed, quia ex errore in principiis procedit, excufanda venit: provenit cnim hic error ex Principia illo falfo principio. Notitia intuitiva in proprio genere non eft per fpe- Scori. ciem, & rursùs. Ad hujufmodi notitiam concurrit folus intellectus cum objecto. Primum enim jam ex dictis patet effe falfum, fecundum verò ex re- Arguitur quifito lumine infufo ad cognitionem fupernaturalem rerum in proprio falfitatis, & Jolantur genere arguitur falfitatis. Et potes tu ex hoc lapfu, arguere principia de Ob. hec effe falfa, utpote deducentia ad infandam de Chrifti anima fententiam, eft namque fecundum gratuita dona anime intellective non minoratus ab angelis, fed fuper omnes angelos fublimatus, cùm, non nifi paulò minùs, hoc eft, fecundum corporis paffionem, ut exponit Apoft. ad Heb. 2. fuerit minoratus ab angelis. Cognofcit ergo anima Chrifti tàm abstractivè, quàm intuitivè per infufas fpecies in proprio genere res longè perfectiùs, quàm quicumque angeli, & hoc excellentiori lumine gratuito fibi collato, quàm fit lumen naturale angelorum, ut in litera dicitur. 75 3.d.14.ar.1. 9.23.6. Suarez 9.11.a.5.in com ART. V. veri.q.20.a. CONCL. Scientia af indita animæ Chri 49 ati fuit habitualis,& potcrat cauti, quandò yo Jebat. PROB.I.Quia mo ARTICULUS 1 QUINT US. Utrum hæc fcientia fuerit habitualis . DQUINTUM fic proccditur. Videtur, quòd in Chrifto non fuerit habitualis fcientia. Dictum eft * enim, quòd animam Chrifti decuit maxima perfectio fcientiæ: fed major eft perfectio fcientia exiftentis in actu, quàm exiftentis in dus fcientiæ inditæ ani- potentia, vel habitu. ergo conveniens 10 ma Chrifti fuit conve- fuiffe videtur, quòd omnia fciret in actu niens fubjecto recipienti non ergo habuit habitualem fcientiam. (rùm receptum recipia tur per modum recipie 2. Præt. Cùm habitus ordinetur ad tis) & modus connatu- actum, fruftrà videtur effe habitualis xalis anime humane eft, fcientia, quæ numquam in actum reduut recipiat fcientiam per citur: cùm autem Chriftus fciverit omodum habitus.Secun10.4.2 da autem pars,fcilicet, & mnia, ficut jam dictum eft, non popoterat, &c.patet ex pri- tuiffet actu omnia illa confiderare, unu ma. Nam definitio ha- poft aliud cogitando, quia infinita non bitus eft, quòd quis uti eft enumerando pertranfire. Fruftrà igitur eo,quandò vult,infrà ad fecundum. tur fuiffet in co quorumdam fcientia I. DE MAJORI.Maxi habitualis, quod eft inconveniens. Hama perfectio..Vel fim- buit ergo actualem fcientiam omnium, pliciter, vel fecundum quid. §. Pro diverfitate, quæ fcivit, & non habitualem. fcilicet,fcientiarum.Tuc 3.Præt. Scientia habitualis eft quænihil,&c.Licèt enim per- dam perfectio fcientis: perfectio autem fectio fcientiæ in actu fit eft nobilior perfectibili. Si igitur in animajor abfolutè, ideft, fimpliciter, quam fcien- ma Chrifti fuiffet aliquis habitus fcientie perfectio in habitu tiæ creatus, fequeretur, quòd aliquid fut dicit minor); tamen creatum effet nobilius, quàm anima perfectio fcientia in ha- Chrifti. non igitur in anima Chrifti fuit bitu eft major fecüdum quid,ideft, in genere hu- fcientia habitualis. Apræc. * 20 fcientiam per modum habitus, & ideò Ad fecundum dicendum, quòd habitus reducitur in actum ad imperium voluntatis: nam habitus eft, quo quis 30 agit, cum voluerit. Voluntas autem indeterminatè fe habet ad infinita. Nec tamen hoc eft fruftrà, licèt non in omnia actualiter tendat, duminodò tendat actualiter in id, quod convenit loco, & tempori: & ideò etiam habitus non. eft fruftrà, licèt non omnia reducantur in actum, quæ habitui fubjacent, dummodò reducatur in actum id, quod con- inconveniens; quòd alinihil,&c. Licèt enim fit gruit ad dèbitum finem voluntatis fecudum exigentiam negotiorum, & téporis. ¶ Ad tertium dicendum, quòd bonum,ficut & ens, dupliciter dicitur. Uno modo fimpliciter, & fic bonum, & ens dicitur fubftantia, quæ in fuo effe, & fua bonitate fubfiftit. Alio modo dicitur manæ cognitionis. Et SED CONTRA. Scientia Chrifti, beatæ, ut declarat text. RESPONDEO dicendum,quòd,ficut & bonum fecundum quid, & hoc modo dicitur cns, & bonum accidens : non quia ipfum habeat effe, bonitatem fed quia ejus fubiectum eft ens, & bonum. Sic igitur fcientia quomodò per ra- Ecc.S.De. habitualis non eft fimpliciter melior tionem oftendas,meritò aut dignior, quàm anima Chrifti, fed efle à fcripturis infinuafecundum quid, cùm tota bonitas habi- tum:quòd fcientia indita tualis fcientiæ cedat in bonitaté fubjecti. Chrifti fuit habitualis. Ut per hoc, quod dicitur Hebr.Debuit per omnia fratribus assimilari. His enim verbis, ad propofitum fcholafticè loquendo, innuitur ab Apoftolo, quòd fcientia prædicta, Chrifti fuit univoca fcientiæ noftræ : alioquin non effet fimilis per Cùm ergo fcientia noftra fit in genere habitus,i.habitualis:& Chrifti fcientia talis fuit fecundu Apoftolum habitualis. Secundò vides:quomodò,&c. Commentaria Cardinalis Cajetani. & omnia. 70 eft, genere cognitionis rerum in proprio genere. In hoc fiquidem genere eft perfectiffima & negativè, quia nulla fcientia in proprio genere invenitur perfectior illa, quæ datà eft animæ Chrifti, & pofitivè, quia ipfa eft perfectior qualibet alia fcientia in proprio genere inventa, tam in nominibus, quàm in angelis." In corpore articuli unica eft conclufio. Scientia indita anima Casament. Chrifti fuit habitualis. Probatur. Modus fcientiæ inditæ animæ Chrifti fuit conveniens fubjecto recipienti. ergo fcientia indita animæ Christi fuit habitualis. Antecedens probatur: quia receptum eft in recipiente per modum recipientis. Confequentia verò probatur,quia modus connaturalis animæ humanæ eft, ut recipiat fcientiam per modum habitus. Probatur hoc. Modus connaturalis animæ humanæ eft, ut quandoque fit intelligens actu, & quandoque in potentia. ergo modus connaturalis ejufdem eft, ut quandoque fit in habitu, quia medium inter puram potentiam, actum completum eft habitus, & medium eft ejufdem generis cum extremis, hoc eft, fi extrema funt naturalia,medium eft naturale, & fi extrema 80 funt connaturalia,medium eft connaturale: hoc enim ad identitatem generis fpectat: quia penes unitatem fubjecti communis extremis, & medio attenditur genus.Et ficut eft naturalis via inter extrema per mediu,ita oportet effe connaturalem viam per medium in illo, cui utrumq; extremum eft viciffim connaturale, alioquin tranfitus de connaturali extremo ad aliud connaturale extremum non effet connaturalis, aut fine medio, extremis non habentibus medium, quorum utrumque à naturæ ordine exorbitat. In refponfione ad fecundum nota primò, quòd, cùm multipliciter potuiffet argumento fecundo fatisfieri,puta ex parte ipfius habitus, dicendo quòd,licèt non poffit tali modo,hoc eft, numerando unum poft aliud,exire in actum cognitionis infinitorum, quæ habitualiter novit, poteft tamen exire in actum cognitionis corüdem alio modo.f.fimul cognofcendo actu quæcunque per unam fpeciem repræfentanturita, quòd cognitio fit fucceffiva quoad numerum fpecierum intelligibilium, quæ funt finitæ, & non quoad numerum per illas cognitorum, quæ funt infinita. Nec exigit habitualis cognitio infinitorum,ut poffit exire in actum tali modo, fcilicet, numerando cognita unum poft aliud quoniam non fic eft in potentia ad actum confummandum, fed ad actus inconfummabiles. Maluit tamen Auctor alia via folvere, hoc eft,ex parte voluntatis, quæ eft reductiva habitus de otio in operationem, & docere, quòd, quia voluntas indeterminatè fe habet ad infinita, ad hoc defervit infinitas habitualiter cognitorum, ut voluntas ad quodcumque infinitorum maluerit, habitu utatur, quod no effet in poteftate fua, fi habitualis cognitio ad infinita fe non extenderet. Quo fit, ut non fruftrà fit infinitas cognitorum habitualiter, licèt non omnia actualiter in ufum cognitionis veniant, quia ad hoc eft neceffaria, ut ad quodcumque maluerit applicari poffit habitus pro loco,tempore,ne gotio, fine, & hujufmodi. ་ Scotus 3. fent, dift. 14. Ricard. 3.fent. dist. 14. quæst. 2. ar. 4. Suarez queft.11.4.6.in comm. difp. 29. 34.14.4.3. Medina q. 11. ar.6. 1.3. 77 2.209.4. 4.6. SUPER QU. XI. ARTICULUS SEXTUS. ART. VI. PROB. Quia diver 1. DE MAJORI. ¶SED CONTRA eft, quod Zach.3. 20 S. In hoc enim fenfu dicitur, quòd fuper lapidem unum, ideft, 30 RESPONDEO dicendum, quòd, Anotat. III. DE MAJORI licèt anima Chrifti o velata fciat fecundum diftinguatur fcientia - B.a.Tof- munem, fed fecundum D. 1215. in textu. APPENDIX. EX art, habes primò : quomodò per rationem oftendas,meritò effe à fcripturis infinuatum:quòd fcientia Chri Utilitas pro S Eccl. fti indita fuit diftincta per diverfos habitus. Ut per hoc, quod dicitur Zach. 3. &c. ut ponitur cum expofitione in arg. buit per, &c. Hebr.2. contr. Item per ly deut in artic. s. append. Si enim fcientia Chrifti cum noftra eft per ōia fimilis, ideft, unius rationis, fequitur ex Apoftolo: quòd, cùm fcientia noftra fit fecundum Chrifti fimiliter fit. Juvabit item ad hunc locum videre artic. 3. append. quòd fcilicet ejufeft anima Christi cum dem fpecificæ naturæ noftra. Ex hoc namque *In cor. an. ad propofitum fcientiæ fic pro conditione fubjecti modificatæ difcurrere facile eft. Secundò Commentaria Cardinalis Cajetani. Itulus clarus eft. De fcientia fiquidem infufa quæritur, an fit infufa Chrifto in unica fpecie, feu habitu, an in diverfis. Et eft ratio dubii excellentia magna talis fcientiæ infufæ animæ Chrifti. Refol dub so Ad hoc dicitur, quòd proportionalis fimilitudo affumpta eft falfa. Ad In corpore unica eft conclufio refponfiva quæfito. Scientia indita ¶Et feito,quòd,cùm hic dicitur fpecies intelligibiles oportere diverfifi- ¶Circa hanc doctrinam junctam refponfioni ad primum occurrit du- In refponfione ad tertium ejufdem art. 6. nota, quòd, ficut Arift. pofuit, ad intellectionem noftram concurrere tria, fcilicet objectum in fua fpecie intelligibili, & intellectum poffibilem elicientem intellectionem, & lumen intellectus agentis, quo clarent immediatè principia, & aliis mediantibus reliqua, concurrere .n. intellectum agentem non folùm ad generationem fpecierum intelligibilium, fed etiam ad faciendam evidentiam cognitorum, ex co patet, quòd ipfe, ut inquit Averr, in proemio de anima, eft caufa primarum propofitionum procul dubio quoad evidentiam, & confequenter reliquarum, mediantibus illis primis, ita proportionabiliter auctor ponens fcientiam altioris ordinis in anima humana, pofuit fpecies altioris ordinis, & lumen altioris ordinis, fub quo clarè cognofcuntur ca, quæ per fpecies infufas repræfentantur, & proptereà, ut in litera dicitur, illud lumen commune eft omnibus revelatis, ficut lumen intellectus agentis: & eft medium, fub quo: fpecies autem intelligibilis eft medium, in quo res repræfentantur. Annotat. QUÆS T I O D DUODECIM EINDE confiderandum eft de fcientia animæ Chri- A. ¶ Primò. Utrum fecundum hanc fcientiam cognoverit o mnia .. debatur argumentum, quòd fciétia acquifita in Chrifto fit æqualis fciétiæ inditæ, vel beatæ, fed ¶ Secundò. Utrum in hac fcientia profecerit. D PRIMUM fic procedi tur. Videtur, quòd fecundum hanc fcientiam Chriftus non omnia cognoverit. Hujufmodi enim fcienfcientiam inditam tia per experientiam acquiritur : fed mnia illa, ad quæ intel- Chriftus non omnia expertus eft. non lectus poffibilis eft quo- igitur omnia fecundum hanc fcientiam cumque modo in poten- fcivit. fcivit anima Chrifti o agentis. tia: ita per fcientiam 2. Præt. Homo fcientiam per fenfum perfectionem intellectus viffet, effet in eo fcientia acquifita æqua- 10 intellectus agens fit,quo SED CONTRA eft, quòd nihil imomnia facere; poffibili- perfectum fuit in Chrifto quantum ad fque fit, quo omnia animam. Fuiffet autem Imperfecta hæc 1. DE MAJORI. Per ejus fcientia, fi fecundum eam non fciexperientiam B.Rerum, viffet omnia: quia imperfectum eft, cui vel in feipfis, vel in qui poteft fieri additio. ergo fecundum hanc 40 bufdam aliis. §. Ex qui fcientiam Chriftus omnia fcivit. bus, f.in ipfarum notitia deveniri potest. Tunc RESPONDEO dicendum,quòd fciénihil, &c. Nam, licèt tia acquifita ponitur in anima Christi(ut Chriftus non fuerit o*4.9.47.4. `mnia expertus (ut dicit fuprà dictum eft *) propter convenientia minor ex his tamen, intellectus agentis, ne ejus actio fit otiofa, quæ facit intelligibilia in actu:ficut & &c.ut in textu. II. ILLATIO CON- fcientia indita, vel infufa ponitur in aniCLUSIONIS. Non igitur &c. B. Negatur illa- ma Chrifti ad perfectionem intellectus tio. §.Homo enim fcien- poffibilis. Sicut autem intellectus poffitiam acquirit per fensu, bilis eft, quo eft omnia fieri, ita intellenon folùm, quandò res &us agens eft, quo eft omnia facere, ut tales in feipfis fentit, fed *H. de a- etiam, quandò cafdem dicitur in 3 de anima* Et ideò, ficut per nima, text, fentit in quibufdam aliis fcientiam inditam fcivit anima Chrifti rebus modo, quo decla 28.10.2. Comment. Dub. Ob. 2. inter ipfas fcientias inæqualitas maxima remanet. Omnia enim abfolutè,includendo etiam divinam effentia,cadunt fub fcientia beata: quoru tame folùm omnia creafimpliciter cadut fub infufa, & horum tantümodò omnia fecundum quid, i. quæ per lumen cadunt fub acquifita. agentis cognofcuntur ta AD PRIMUM ergo dicendum,quòd fcientia rerum acquiri poteft non folùm per experientiam ipfarum,fed etiam per experientiam quarundam aliarum rerú, cùm ex virtute luminis intellectus agentis poffit homo procedere ad intelligendum effectus per caufas, & caufas per APPENDIX. effectus, & fimilia per fimilia,& contraria per contraria. Sic igitur, licèt Chriftus non fuerit omnia expertus ex his tamen, quæ expertus eft, in omnium devenit notitiam. ratur in textu ad primum. Quamvis ergo fenfibus corporalibus Chrifti non Itulus clarus. Xart. habes primò: fro th quomodò per ra- S.. tionem oftendas,meritò effe à fcripturis infinuatu: quòd anima Chrifti per fcientiam acquifită hoc, quod dicitur Heb.5. cognovit omnia. Ut per Didicit ex his, &c.ut fup. 9.9.4.4.app. His enim Apoftoli verbis monstratur, quòd fcientia per ex ¶ Ad fecundum dicendum, quòd, licèt fenfibus corporalibus Chrifti non fuerint fubjecta omnia fenfibilia:fuerunt tamen fenfibus ejus fubjecta aliqua fenfibilia, ex quibus propter excellentiffiperiétiam erat in anima mam vim rationis ejus potuit in aliorum Chrifti, tãquam ornatus notitia devenire per modum prædictu ejus: fcientia namq; ornat animam, in qua eft, ficut, videndo corpora cœleftia, potuit atque ideò dicitur forma comprehendere eorum virtutes, & effe- ejus, licèt accidentalis, q. &us, quos habent in iftis inferioribus, qui 11.4.5.ad 3. Addaturerejus fenfibus non fubjacebant. Et eadem 50 Apoftolo dictü Gen. ratione ex quibufcunq; aliis in aliorum 2. Perfecti funt cæli, & terra,& omnis ornatus notitiam devenire potuit. eorum : & tuc manifeftè Ad tertium dicendum, quòd fe- videbitur ex fcripturis cundum iftam fcientiam anima Chrifti intentum. Si.n. omnis ornatus cæli, & terræ eft non fimpliciter cognovit omnia : fed illa perfectus, inquantum.f. omnia, quæ per lumen intellectus agen- de requifitis nihil ei detis homini funt cognofcibilia. Unde per facientia funt optimè in eft, fed omnia ad ornatu hanc fcientiam non cognovit effentiam genere fuo difpofita, 1.9. fubftantiarum feparatarum, nec etiam 25.a.5.ad 3.multò magis fingularia præterita,prefentia, & futura, utique ornatus omnís adin nimæ Chrifti,quæ cœlo, quæ tamen cognovit per fcientiam d in- & terra fimpliciter meditam, ut fuprà dictum eft. * lior eft, q.11.a.s.ad 3.de-In co buit effe perfectus.Scien- ༡༡.༩༩ tia ergo omnis in Chrifto exiftens fuit perfecta fecundum fcripturas, & 1.9.4. confequenter fcientia ctiam acquifita. Fuiffet autem imperfecta, fi fecundü & 4. eam ipfius anima non fciviffet omnia, quoniam imperfectum eft illud, cui poteft in fuo genere fieri additio(ut dicitur in arg. cont.)ergo per fcientiam acquifitam anima illa novit tali fcientia cognofcibilia. Teftimonio itaque fcripturarum qualibet fcientia, tanquam ornatu fuo, Chriftus fuit perfe&tus, ideft, cognovit omnia: in genere tamen proportionaliter fibi conveniente, intelligendo ly omnia, quod patet ex fupradictis, 9.10.4.2.& 9.11.4. 1. Et hic. Secundò vides: quomodò, &c. Commentaria Cardinalis Cajetani. Tin coupore articuli anica eft conclufio refponfiva quæfito. Ani ma Chrifti per fcietiam acquifitam fcivit omnia illa,quæ poffunt per actio- 70 &tuum,& hujufmodi manifeftat,quòd experientia in quibufdä,puta in calidis, generat non folu fcientiam calidoru, fed, excellenti exiftente ingenio, ex fcientia calidoru generatur fcientia frigidorú, & ex his mediorum, & ex his omnibus elemétorum, & mixtorum,& ex his ad caufas afcenditur fuperiores.Quocircà experientiam parere fcientiam fimilium tantùm poteft intelligi dupliciter. f. vel immediatè, & fic eft verum: vel quovis modo, & fic eft falfum,ut in litera hac dicitur. Scientia, inquit Auctor,reri non folu acquiri poteft ex experientia ipfarum, fed ex experientia quarundam aliarum. Et ratio affignatur: quia ex virtute luminis poteft homo procedere, &c. In refponfione ad primum, & fecundum fimul dubium ex Durand. in 3.fent.d.14.9.3.occurrit, arguente directè contra utramq; refponfionem. Ob.t. Dur. Primò contra fecundam dicens, quòd ex vifione corporum cœleftium 80 nullus poteft comprehendere virtutes eorum, fed potiùs experientia effe&uum. Deindè contra primam dicens, quòd experientia non parit fcientiam, nifi rerum expertarum, & confimilium fecundum fpeciem:quoniam fic ex multis fenfibus fit memoria, & inde experimentum,& inde univerfale, quod eft principium artis, & fcientiæ ( ut dicitur in proæmio Meta.) non ergo ex quibufdam expertis Chriftus venit in notitiam omnium, ut in litera dicitur. Et fcito,quòd tota difficultas noftra confiftit in comprehendendo fubftantiarn unam inferiorem;quoniam illa comprehenfa, facilè reliqua com- Aanga prehenderentur. Et fimiliter in comprehendendo unum corpus cœlefte, uno.n.comprehenfo, facilè omnia comprehenderentur ab excellentiffimo ingenio,quale fuit illud animæ Chrifti. Non eft autem impoffibile tali ingenio cóprehendere unum corpus cœlefte,& unum mixtum perfectum,puta hominem. non eft igitur impoffibile, quòd omnia, quæ poffunt virtute intellectus agentis cognofci, cognoverit per inventionem. At fi quis dixerit, fenfibus Chrifti omnia fingularia opportuna ad perfectam per inventionem fcientiam omnium naturali ratione cognofcibiliu oblata effe angelorum minifterio fupplente, non aberraret:quoniam,fi(Euăgelifta teftante)efurienti Chrifto angeli cibum corporalem miniftraverunt, Matth. 4. multò magis rationabile eft, ut indigenti Chrifto fpirituali cibo fciëtiæ acquifitæ miniftraverint angeli fingularia opportuna, ex quibus iple fuo ingenio adinveniret fcientia. Hoc enim nullum inconveniens habet annexu, nec eft miraculūvoluntariè fictu,fed fuper fimili, & minùs necessario exprcfo in Euangelio fundatu, & proptereà, ut rationabile amplectedú eft. AR |