ftra fcientia ad hæc fe extendit. Scientia autem infufa ex fuo genere
eft, ficut angelica fcientia habens quidditatem pro objecto, non ab-
ftrahentem, fed concretam fingularibus ita, quòd extendit fe ad effen-
tiam, & omnia illius tunc accidentia, &c. ut patuit in primo libro.
Et fimiliter habet pro objecto quidditatem non folùm rerum fenfibi-
lium, fed etiam intellectualium circa actum purum, qui foli fibiipfi
eft quidditativè notus, & beatus, ut fic, ut ibidem monftratum eft. Con-
clude ergo, ficut, in communi loquendo, habitus per fe infufi, & ha-
bitus per fe acquifibiles funt diverfarum rationum intrinfecùs, & ef-
fentialiter, ut patet de charitate, fide, fpe, & virtutibus intellectua-
libus, & moralibus, ita in fpeciali de fcientia dicendum eft, quòd
fcientia per fe infufa, feu ex fuo genere, & per fe, feu ex fuo gene-
re acquifibilis, funt diverfarum rationum.

Num in Chrifto fuerit fcientia acquifibilis per
infufionem.

Ritur autem ex dictis novum dubium fimpliciter, & ad homi- Que?, 4.
Onem, cur in Chrifto afferitus non fuiffe fcientiam ex fuo genere ac-

quifibilem per infufionem, ut fuit in Adam. Et eft ratio dubii fim-
pliciter, quia melius eft, ut Chriftus femper habuerit talem fcientiam, conf.
quàm poft lapfum temporis: actus enim inclior eft potentia in bonis,
ut dicitur 9. Metaphyfic. Et confirmatur, quia eadem ratio militat
de Adam, & Chrifto, fcilicet, quia datus eft à Deo uterque Doctor
generis humani. Unde, fi Adam, quia creatus inftructor fuccedentis
generis habuit talem fcientiam per infufionem, multò magis Chri-
ftus, qui datus eft in doctorem humani generis, debuit perfectus creari,
quoad animam, ut fcilicet perfecta effet fcientia acquifibili ex fuo genére.

Unde patet Durandi fuppofitionem non à probabilitate, fed à poffiSolo Dur. bilitate alienam effe, loquendo per fe: fed ipfe loquitur de infufa per acci- 60 dens, & credit fe opponere contra hanc literam, à qua æquivocat,quia litera loquitur de per fe acquifita, & per fe infufa, fciens, quòd ea, quæ funt per accidens, relinquuntur ab arte. Ad rationem autem Durandi ex dignitate Chrifti refpondetur, quòd non eadem eft ratio acceptionis fcientiæ à rebus, & à Doctore, quoniam res caufant fcientiam, quafi, ut inftrumenta Dei, qui fecit illas, ut exemplatas à fua fapientia, juxta illud Ecclefiaftici primo: Effudit fapientiam fuper omnia opera fua. Doctor verò, licèt fe habeat, ut proponens objectum, non tamen fe habet fic tantùm, fed principalius fe habet, ut proponens conceptiones fuas per voces, quæ funt figna corum, quæ funt in anima, & ordinando, ac fubordinando has conceptiones illis, & deducendo has ex illis, ut experimur quotidie, quod 70 indignum erat Chrifto domino, qui unus eft magifter totius generis humani. Et habes hanc refponfionem inferiùs quæft. duodecima, art.3. 3. ad 2.

¶ In eodem articulo quarto, in refponfionibus ad fecundum, & ter-
tium perfpicere facilè potes, quæ diximus effe vera de intentione Aucto-
ris. Nam in refponfionibus his habes tres differentias per fe inter habi-
tum infufum,& acquifitum.Prima eft fecundum caufas efficientes,quia in-
fufa à fuperiori, acquifita ab inferiori. Secunda fequens ad iftam fe-
cundum origines, fcilicet infufionem, & acquifitionem. Tertia eft fe-
cundum objecta, quia acquifita eft commenfurata, & proportionata phan-
tafmati, quod fe habet ad intellectum, ut color ad vifum, ut dicitur in
tertio de Anima, infufa autem eft fuperexcedens proportionem phantaf- so
matum. Et hæc eft differentia intrinfeca, & effentialis, propter quam iftæ
fcientiæ funt diverfarum rationum. Et quum hæc ultima differentia cla-
riffimè habeatur in litera, mirum eft, quomodò Scotus aufus eft impone-
re Auctori oppofitum.

Ad hominem verò, quia, licèt in litera probetur, in Chrifto fuif- b.. fe fcientiam acquifitam ex fuo genere, non tamen probatur, quòd Infantia fuit talis fcientia in Chrifto per talem viam, fcilicet, per acquifitionem. Stat enim, quòd talis fcientia fuerit in Chrifto, & non per talem viam, fed per infufionem, ut patet in Adam, in quo, quia fuit fcientia acquifita ex fuo genere, licèt non per acquifitionem, fed per infufionem, non fequitur, intellectum agentem fuifle fruftra, ut patet ex dictis. Et eadem ratione non fuiffet in Chrifto intellectus agens fruftrà, fi fcientia acquifita ex fuo genere fuiffet in ipfo per infufionem.

Et debes fcire novitie, quòd fcientiam effe commenfuratam phantaf-
mati nihil aliud eft, quàm effe proportionatam, & adæquatam objecto,
ut relucet in phantafmatibus, qualis eft fcientia humana, ut fuit fcientia
Adæ. Et per oppofitum fcientiam excedere commenfurationem phantaf-
matum eft illam effe proportionatam objecto excellentiori, & excellen-
tiori modo, quàm fit objectum phantafiabile. Et hæc inferiùs clara erunt,
quum de utraque fcientia tractabitur, & dicetur, quòd fcientia acquifi- 90
ta habet pro objecto quod quid eft abftrahens à fingularibus, & non omne
quod quid eft, fed fenfibilium rerum tantùm. Et ideò illa fcientia non
fe extendit ad fingularia, nec ad fubftantias feparatas, ficut nec no-

QUÆSTIO DECIMA.

De fcientia beata anime Christi, in quatuor articulos divifa.

EINDE Confiderandum eft de qualibet prædictarum fcientiarum: fed quia de fcientia divina dictum eft in prima parte, *reftat nunc dicendum de aliis tribus: primò de fcientia beata: fecundò de fcientia indita: tertiò de fcientia acquifita. Sed, quia etiam de fcientia beata, quæ in Dei vifione confiftit plura dicta funt in prima parte, hic iila fola videntur dicenda, que propriè pertinent ad animam Chrifti.

q.1.1. D.Alb. 3. fent, dift. 14.

&ve.q.20.

ar. 1.

art. S. Bonav.3.f.d. 14.ar.1. 6.694.3.9.

2.4.1.0.

op.2.c.116. Arg.3.fentent.diftin.14.

1.Tim.

6.16.3.

Medina q. 10. ar. 1,

,

10

CIRCA hoc ergo quæruntur quatuor.

¶ Primò. Utrum anima Chrifti comprehenderit verbum,
five divinam effentiam.

¶ Secundò. Utrum in Verbo cognoverit omnia.
Tertiò. Utrum anima Christi in Verbo cognoverit in-
finita.

¶ Quartò. Utrum videat Verbum, five divinam effen-
tiam clariùs qualibet alia creatura.

ARTICULUS PRIM U S.
Utrum anima Chrifti comprehenderit Verbum, five divinam essentiam.
D PRIMUM fic proceditur.
Videtur, q anima Christi
comprchederit, vel compre-
hendat Verbum, five divină
effentiam. Dicit enim Ifidor. * quòd Tri-
nitas fibi foli nota eft, & homini aßumpto.
ONCL. Aia Chri- igitur homo affumptus communicat cu
Cifti nullo modo co-fancta Trinitate in illa notitia fui,que eft
prehédit propriè divină fanctæ Trinitati propria: hujufmodi au-
tem eft notitia comprehenfionis.ergo a-
nima Chrifti comprehendit divinam ef.

quod

SUPER QU. X.

*Lib. 3. de

ART. I.

effentiam.
TPROB. Quia anima
Chrifti poft unionē re-
manfit creatura, ut pa-
tet ex quæft. 2. art. 1.2.
& impoffibile eft, quòd
aliqua creatura compre
hendat divinā essentiă,
ut patet ex 1.9. 12. ar.7.

fentiam.

2. Prætereà. Magis eft uniri Deo fecundum effe perfonale, quàm fecundum vifioné: fed,ficut Damafcen. * dicit in tertio libro, totá divinitas in una perfona

30

40

I EX ISIDORO. rú eft unita humanæ naturæ in Chrifto Trinitas fibi foli nota Multò ergo magis tota natura divina vieft, & homini affumpto. R. Non tamen parifor- detur ab anima Chrifti, & ita videtur initer nota. §. Tunc ni- quòd anima Chrifti comprehendat divihil,&c. ut de fe patet. Si nam effentiam. ludorus ibi intellexiffet ¶ 3. Prætereà. Illud, quod convenit fiæqualem notitiam utriufque, non dixiffet ly lio Dei per naturam, convenit filio hoLi... fibi foli, fed tantùm: ly minis per gratiam, ut August. * dicit in foli excludit hominem affumptum à confortio primo de Trinit. fed comprehendere diviprædicati coæqualiter nam effentia competit filio Dei per nafumpto, ut confideranti turam. ergo filio hominis competit per patet. Vult ergo dicere gratiam: & ita videtur,quòd anima ChiIfidorus, quòd in notitia ti per gratiam verbum comprehendat. & homo affumptus ha- SED CONTRA eft, quod Augu. Ligg. bent quandam excellen- dicit in lib. 83. qq. Quod fe comprehendit, 14. in tiam præ omnibus aliis. finitum est fibi: fed effentia divina non eft 50 Quòd verò illa excellen- finita in comparatione ad animam Chrimunis, ita fit in utroque fti, cùm in infinitum eam excedat. eræqualis, pertinet ad que go anima Chrifti non comprehendit ftionem, feu confidera- Verbum.

Eft unita humane nature. R. Non tamen comprehenfa ab humana na-
tura.§. Tunc nihil, &c. ut patet in text. Ex quo dic, quòd argumentă in
favore conclufionis articuli venit per illam eandem viam, per quam face-
re credidit ad deftructionem ejus.

III. DE CONCLUS. Et ita videtur, quòd anima Chrifti per gratiam
verbum comprehendat. R. Negatur. §. Non.n. ex præmiffis fequitur i- 70
fta propofitio falfa: licèt illa oia premiffa fint vera, fecundum quòd decla-
ratur in tex. Ex quo dic, quòd deceptio tota argumentatoris proceffit ex
hoc, quòd malè intellexit ly per gratiam, dictum ab Auguftino. Argume-
tator fiquidem pro gratia accepit gratiam habitualem, quæ tamquam
accidens eft in anima Chrifti, queft. 7. 4. 1. Et proptereà deducebat falsu:
f. quòd anima ipfa per gratiam comprehendebat Verbum: cùm tamen Di-
yus Auguftin. pro gratia intelligat gratiam unionis perfonalis. Ac fi
ipfe apertiùs dicat. Illud, quod convenit filio Dei per naturam, con-

mafcen. * dicit in tertio libro. Eft autem Quod quidem fingulare *Li....
impoffibile,quòd aliqua creatura d com- gratiam hypoftatice u- D. 366.
prehendat divinam effentiam,ficut in pri- nionis, qua, fcilicet, Ver
ma parte oftenfum, * eft, eo, quòd infini- bum caro factü eft, ut in *1pqña.
propofito, fecundú can-
tum non comprehéditur à finito. Et ideò de fententiam Beati Au-
dicendum, quòd anima Christi nullo modo guftini dicamus. Com-
comprehendit divinam eßentiam. prehendere divinam ef-
fentiam convenit filio
AD PRIMUMergo dicendum, P, hominis per gratiam,
hō afsuptus † conformatur divinæ Tri- ideft, ratione fuae perfo-tal.connus
nitati in fui cognitione, non ratione có- næ, cui fcilicet gra- ner atur.
prehenfionis, fed ratione cujufdam ex- tuito humanitas fuau-
cellétiffimæ cognitionis præ cæteris crea-

turis.

¶ Ad fecundum dicendum, quòd nec
etiam in unione, quæ eft fecundum effe X art. habes primò :
quomodò per ra- pro S. Eccl.
perfonale, natura humana comprehen- tionem interimas hære-
dit Dei verbum, five naturam divinam, fim cujufda Augustini
quæ quamvis tota unita fuerit humanæ de Roma dicentis, ut re-
fertur in Concilio Bafi-
nature in una perfona filii,non tamé fuit lienfi, feffion, 22. quòd
tota virtus divinitatis ab humana natura anima Chrifti videt Deu
quafi circumfcripta. Unde Auguft.* di- tàm clarè, & intensè, 3.non mal-
cit in epiftol. ad Volufianum. Scire te quantum clarè, & in- tum remo-
tense videt Deus fei- té à princ.
volo, non hoc Chriftianam habere doctrină, pfum. Secundò habes: to. 2.
quòd ita Deus infufus fit carni, ut curam quomodò per rationem
gubernanda
gubernanda univerfitatis vel deferue- oftendas, illam meritò
rit, vel amiferit, vel ad illud corpufcu- dem Cocilio poft mul-
lum quafi contractam, collectamque tranf- tos errores ejufdem Au-
tulerit, & fimiliter anima Chrifti totam guftini recitatos,dicente.
Dei effentiam videt,non tamen cá cópre- lias ex eadé radice pro-
Quas propofitiones,& a-
hendit, quia non totaliter eam videt, cedentes, tanquam erro-
ideft, non ita perfectè, ficut vifibilis eft, neas in fide, damnat, &
ut in 1. parte expofitum eft.
reprobat hæc sacta Syn-
Ad tertium dicendum, quòd verbum ibi. De hoc Cócilio, ubi ar.7.
odus. Anno 1435. Hæc *1.p.q.12.
illud Augu. eft intelligendü de gratia u- valeat, vel non valeat,
nionis, fecundú qua omnia, quæ dicütur vide fup.q.8.a. 3.appen.
de filio Dei fi divinã natura, etiã dicu- De qua re notato etiam
tur de filio hominis propter identitatem liorü in fine illius Bafi-
fuppofiti, & fecundú hoc verè poteft di- liéfis:quæ funt hæc. Bul
ci,quòd filius hominis eft comprehenfor la Pape Nicolai V. qui
divinæ effentiæ, non quidem fecundum fucceffit Eugenio IV. de
approbatione gestorum
animam, fed fecundum divinam natu- in Cöcilio Bafilienfi pro-
ram: per quem etiã modum poteft dici, pter fecuritatem anima-
quòd filius hominis eft creator.

*

dicta in fumma Conci

ri, & cavenda pericula
confcientiarum, confir
mat Nicolaus Papage-

fta per congregatos in Concilio Bafilienfi, quòd fpectat ad cenfuras, & can-
fas beneficiales. De aliis nihil, nec de approbatione ipfius Concilii, Anno
1449.Pontificatus fui anno tertio. Hæc ibi. Unde patet,quòd cenfura prędi-
&ta, qua damnavit herefim illius Auguftini de Roma, eft valida: quoniam
auctoritate Summi Pontificis céfura à congregatis illis facta approbatur.
Quapropter,ut uno verbo dicatur, fciendum per femper: quod illorum,quæ
in Conciliis Bafilienfi, & Conftantienfi ftatuta funt, nihil habet aucto-
ritatis robur nifi dumtaxat ca, quæ in Bulla Nicolai V. aut Martini
V.Pontificia auctoritate probata fuerunt. Item meritò herefis illa dana-
tur à dictis in Additionibus articulorum numero 398. cum Elucidat.
Vide & eam cum nonnullis aliis ejufdem erroribus damnari à Car-
dinali Turrecremata in fumnia de Ecclefia, lib. 1.cap. 68. Item à Beato
Auguft. fecundum quòd cum difcurfu ponitur in argument, Tertiò vides :
quomodò ex his, &c.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

Itulus clarus ex dictis in prima parte, quæftione 12. ubi de Dei com- 80 ¶ In corpore eft unica conclufio refponfiva quæfito negativè, Anima Comment. prehenfione tractatum eft. Comprehendere namque eft cognofcere

rem,quantum cognofcibilis eft ita, quòd non poffit plus cognofci, quàm cognofcitur.

Chrifti non comprehendit divinam effentiam. Probatur, Impoffibile eft,
quòd aliqua creatura comprehendat divinam effentiam, ergo impoffibi-
le cft, animam Chrifti comprehendere divinam effentiam. Antecedens
Tertia S. Phome.

1

Dub.

69

3.6.11 4.2. 9.2.&a.4.

ad 3. & 4.

Et veri. q. 8. Art. 4.c.

9.20.ar.

probatur, quia infinitum non comprehenditur à finito. Confequentia pro-
batur, quia unio naturarum in períona Chrifti facta eft fic, quòd falva eft
utriufque natura proprietas, &c.

In refponfione ad fecundum dubium occurrit, quia divertere
videtur Auctor à virtute deitatis in perfonando ad virtutem deitatis
in operando Refpondendo fiquidem Auctor dicit, quòd, licèt tota
deitas fit unita humanitati Chrifti, non tota tamen deitatis virtus cft
quafi circumferipta, quod de virtute perfonativa directè, & fecun-
dum planum literæ contextum intelligitur, quafi dixerit, quòd tota
quidem deitas eft conjuncta in una perfona Chrifti, non tamen com-

D. Alb. 3.f.d. 14. ar. 1.
S.Bonav.3.f.dift.14.ar.
2. queft. 1.
Durand. 3.f.d. 14. 9. 2.
Arg. 3.f.d. 14. q. 1. art.

3.4.
Medina q. 10. art. 2.

SUPER Q. X.

ART. II.

4.&.&CONCL. 1. Anima
quolib.3.q. Chrifti in Verbo 2. Prætereà. Quantò aliquis perfe-
2.ar... cognofcit omnia existe-
up. 2.c.116. tia fecundü quodcumq; tiùs cognofcit aliquod principium, tan-
P. 9. tépus,& etiam omnium tò plura in illo principio cognofcit: fed
hominum cogitationes. Deus perfectiùs videt effentiam fuam
TPROB. Quia ad

81.

*GL.ord.i.

bi.

Chriftü omnia talia fpe- quàm anima Chrifti. ergo plura cognoctant, tum, quòd omnia fcit in verbo, quàm anima Chrifti. non fubjecta funt ei, tu,quòd ergo anima Chrifti in verbo cognofcit ipfe eft omniu judex, & omnia.

nulli intellectui beato

deeft, quin cognofcat in 3. Prætereà. Quantitas fcientiæ at-
Verbo omnia, que ad i- tenditur fecundum quantitatem fcibi-
pfum fpectant. lium. Si ergo anima Chrifti fciret in ver
NOT. Pro hujus ul- bo omnia, quæ fcit verbum, fequere-
timæ propofitionis ali-
qua majori notitia vide tur, quòd fcientia animæ Christi
2.2.q. 83. ar.4. ad fecu- retur fcientiæ divinæ, creatum videlicet
dum, ubi ex Beato Gre- increato, quod eft impoffibile.
gorio habetur, quòd

ftatur in Verbo illud,
quod decet, cos cogno
fcere de iis, que hìc circa
nos agutur,etiam quãtū
ad iteriores motus cor-

*

æqua

mortuis beatis manife- SED CONTRA eft, quod fuper il-
lud Apoc.5.Dignus est agnus, qui occifus
eft, accipere divinitatem, & fapientiam
gloff. dicit, idest, omnium cognitionem.
RESPONDEO dicendum, quòd,
dis, maximè verò ora- cùm quæritur, an Chriftus cognofcat
tionum mentaliŭ ad eos omnia in verbo, ly omnia poteft duplici-

à nobis directaru. Nam

prehenfa, quia poteft in eadem perfona conjungi aliis naturis, ut ex fupradictis patet, & fic virtus perfonativa illius non eft comprehenfa ab humanitate Chrifti. Allegando autem auctoritatem Auguftini, ad virtutem operativam digreditur, ad quam fpectat cura gubernandi mundum.

¶Ad hoc dicitur, quòd Auctor declarat à virtute operativa non con- Redb tracta virtutem deitatis abfolutè,five in perfonando, de qua directè erat dicendum, five in operando, qua fub deitatis yirtute comprehenditur,non effe comprehenfam ab humanitate Chrifti. Unde nulla digreffio commiffa eft, fed à notioribus doctrina tradita eft.

ARTICULUS SECUNDUS.
Utrum Anima Christi in verbo cognoverit omnia.
D SECUNDUM fic procedi- nima Chrifti. Hoc enim effet comprehen- articuli. Argumentum
tur. Videtur, quòd anima dere omnia, quæ Deus poteft facere, autem ftat in favorem
Chrifti in verbo non cogno-
quod effet cóprehendere divinam virtu- conclufionis fecunda,
fcat omnia. Dicitur .n. Mar-
tem, per confequens divinam effen- tanquam ejus probatio,
ci de die autem illa nemo fcit, neque
abfque offenfa prime,
13.
tiam. Virtus enim quælibet cognofcitur & tertive, ut confidera
angeli in cælo, neque filius, nifi Pater. No 20 per cognitionem omnium, in qua pot- bit prudés ex tex.In quo
ergo omnia fcit in verbo.
eft. Quædam verò funt non folùm in perly non tame omnia,
potentia divina, fed etiam in potentia qua Deus in feipfo cog-
nofcit per fcientia fim-
creaturæ, & hujufmodi omnia fcit anima plicis intelligentiæ, de-
Christi in verbo. Comprehendit enim in fignantur tantum exi-
verbo omnis creaturæ effentiam, & per divina: ut patet ly in
ftentia in fola potentia
confequens potentiam, & virtutem, &
omnia, quæ funt in potentia creaturæ
TAD PRIMUM ergo dicendum, quòd
illud verbum intellexerunt Arrius, &
Eunomius, non quantum ad fcientiam
animæ, quam in Chrifto non ponebant
( ut fuprà di&tum eft*) fed quantum ad
divinam cognitionem filii, quem pone
bant effe minorem Patre, quantum ad
fcientiam; fed iftud ftare non poteft,quia
per verbum Dei facta funt omnia, ut di-
citur Joan. primo. Et inter alia facta funt
etiam per ipfum omnia tempora, nihil
autem per ipfum factum eft, quod ab eo
ignoretur. Dicitur ergo nefcire diem, &
horam judicii, quia non facit fcire: in-
terrogatus enim fuper hoc ab Apoftolis
Act. 1. hoc eis noluit revelare: ficut è
contrario legitur Genefis 22. Nunc cog-
novi, quòd timeas Deum, ideft, nunc cog-X art. habes primò:
Exa
nofcere te feci. Dicitur autem Pater ici- quomodò per ratio-
re, quia hujufmodi cognitionem tradidit nem interimas hærefes Dei.
filio. Unde in hoc ipfo, quòd dicitur duas, fcilicet, unam A-
gnoetarum, & Ignoita,
Nifi Pater, datur intelligi, quòd Filius rum dicentiu; humani-
cognofcit, & non folùm, quantum ad tatem verbi fecundum
divinam naturam, fed etiam quantum ad fubfiftentiam ei unitam
diem ultimum, horam-
humanam: quia,ut Chryfosto. * argumen- que totius confumma- Hom
tatur, fi Chrifto homini datum eft, ut tionis nefcire; & altera in Matto
fciat, qualiter oporteat judicare, quod Arnoldi dicentis; filium 14.in Mar
Dei atsupfiffe humani- ide inuuit.
eft majus, multò magis datum eft ei fci-
tatem equale divinitati, to. 2.
re, quod minus eft, fcilicet, tempus ju- ut tantum valeat,quatu
dicii. Orig. tamen hoc exponit de Chri- divinitas. Per quod ofte-
fto fecundú corpus ejus, quod eft Eccle- ditur, quòd ifte arbitra-mar
batur, animam Christi
fia, quæ hoc tempus ignorat. Quidam fcire omnia coæqualiter bomil.to.
autem dicunt, hoc effe intelligendu de fi- divinitati,cui perfonali-
lio Dei adoptivo, non de filio naturali. ter unita eft. Unde pro
¶Ad fecundum dicendum, quòd Deus tanto folùm hec Arnol-
intantum perfectiùs cognofcit fuam ef-
fentiam, quàm anima Chrifti, quòd eam
ticuli ratio conclufionis
comprehendit. & ideò cognofcit omnia
primæ, & tertiæ: con-
non folùm, quæ funt in actu fecundum tra fecunda verò eft ra-
quodcumque tempus, quæ dicitur cog- tio conclufionis fecun-
nofcere fcientia vifionis:fed etiam omnia, de. Secundò habes:quo-
quæcunque ipfe facere poteft, qua dici- modò per ratione ofte-
das, illas meritò dānari
tur cognofcere per fimplicem intelligen- ab Ifa. 63. Dies ultionis

hinc inde juvaberis vi- ter accipi. Uno modo propriè, ut diftri-
ciffim: fi benè applica- buat pro omnibus, quæ quocumque mo-
da applicaveris. do funt, vel erunt, vel fuerunt, vel so
¶ CONCL, 2. Non o-
facta, vel dicta, vel cogitata à
quocum-
mnia, quæ funt in fola
potentia divina,quę nu- que, fecundum quodcumque tempus.
qua reducentur ad actu, Et fic dicendum eft, quòd anima Christi in
cognofcit in Verbo ani- verbo cognofcit omnia. Unufquifque .n.

CONCL.3. Omnia, quin cognofcat in verbo omnia, quæ ad
quæ sut in potétia crea- ipfum fpectant. Ad Chriftum autem,
turæ, quæ numquã re- & ad ejus dignitatem fpectant quodá-
ducentur ad actú, cog- modò omnia,inquantum ei fubjeéta funt
omnia. Ipfe etiam eft omnium judex có-
PROB. Quia anima ftitutus à Deo, quia filius hominis eft, ut
Chuifti cöprehendit in dicitur Joan. 5. Et ideò anima Chrifti
yerbo effentiam omnis
in verbo cognofcit omnia exiftentia, se-
1.DE CONCLUS. cundum quodcumque tempus, & etiam
Non ergo omnia fcit. B. hominum cogitatus, quorum eft judex
nibus.§. Ex Actu.1.Tüc ita, ut, quod de eo dicitur Jo. 2. Ipfe enim
nihil, &c. Cum hoc .n. fciebat, quid eßet in homine, poteft intel-
ftat, quòd Chriftus ab- ligi non folùm, quantum ad fcientiam
folutè fciat omnia, de divinam, fed, quantum ad fcientiam a-
quibus loquitur conclu-
fio prima, & tertia. nimæ ejus, quain habet in verbo. Alio

creaturæ,

Ad revelandum homi

70

*

ergo

hoc. Hoc cft. De die ju- ut extendatur non folùm ad omnia, qua so anima Chrifti omnia, quæ Deus in le ad planum fenfum con- *1.p.414

dicii. Nomine hujus ju- funt actu, fecundum quodcumque tem-
dicii, prout Actuum au-

&toritate connotatur,in- pus, fed etiam ad omnia, quæcumque
telliguntur etiam multa funt in potentia numquam reducenda,
alia, puta, circumftan- vel reducta ad actum. Horum autem
tia aliquo modo diem

ipfam judicii. Hoc enim quædam funt in fola potentia divina, &
habetur ex Cocilio La- hujufmodi non omnia cognofcit in verbo a-
teranenfi fub Leone X.

feffio. 11.dicente. Tempus quoque præfixu futurorum malorum, vel An-
tichrifti adventum, aut certum diem judicii prædicare, vel afferere ne-
quaquam præfumant, cùm veritas dicat, non effe noftrum noffe tem- 90
pora, vel momenta. Hec ibi.

11.DE CONCLUSIONE SECUNDA. Omnia, R. Quæ funt in fola pot

1

in corde meo. Hoc enim textus dicitur in perfoipfo cognofcit per fcientiam vifionis: nó na Chrifti fecundu hutamen omnia, que Deus in feipfo cog- manitatem Crucifixi: nofcit per fcientiam fimplicis intelligen- ut patet legenti cap. iltia:& ita plura fcit Deus in feipfo, quàm dition, articulorum nuanima Chrifti.

lud. Item a dictis Ad

mero 378. cum Elucid. 1. quæft. 75. artic.7. cum Elucid. Item ab Actu. 10. Ipfe eft, qui conftitutus est à Deo judex vivorum, & mortuorum. Nam manifeftum eft: quòd judicare quis rectè non poteft, nifi notitiam habeat de omnibus rebus judicandis, & de omnibus requifitis ad judicium, inter quæ computatur 'dies ad judicandum præfixa. Cùm itaque Chriftus fit judex omnium

etiam quoad intimas cogitationes ( fecundum fcripturas) & ejus judicium
fit fecundum rei veritatem, Rom. 2. & Ifa. 11. patet, quòd per illam Actuu
auctoritatem importa-

cognofcet, quòd dies immediatè fequens illos eft ultimus: alioquin
non effet certus de hoc, quòd noffet omnes dies antecedentes. Si er-
go fcit pro certo dies
cognitionis fcientiam animæ Chrifti, omnes præcedentes ul-
quia lumen increatum divini intelle- timum: tunc quoque
fciet diem proximè fe-
ctus in infinitum excedit lumen crea- quentem fore ultimum.
tum quodcumque receptum in ani- Sic igitur, fi præcedentes
ma Chrifti; licèt, abfolutè loquen- novit, & ultimum no-
do, fcientia divina excedat fcientiam nefcit, & præcedentes
animæ Chrifti, non folùm, quantum pariter nefcit. Quomo-
ad modum cognofcendi: fed etiam, dò ergo judex rectus
quantum ad numerum fcibilium, ut & mortuorum in no-
effe poterit vivorum,
dictum eft. *

tur, quòd Chriftus fe- Ad tertium dicendum, quòd quan-
cundum humanitatem titas fcientiæ non folùm attenditur
cognofcit omnia, cr- fecundum numerum fcibilium : fed
iam univerforum cogi-
tata, & diem, locum, etiam fecundum claritatem cognitio-
horamque judicii.Quod nis. Quamvis igitur fcientia anima
fi ultimum illum judi- Chrifti, quam habet in verbo, pari-1,
fis) ignoraret: jam fe- ficetur fcientiæ vifionis, quam Deus
queretur inconveniens habet in feipfo, quantum ad numerum
maximum fcilicet, fcibilium: fcientia tamen Dei excedit
quòd ipfe dies præce-
dentes judicium etiam in infinitum, quantum ad claritatem

Comment.

cii diem (ut dixit hære

nefciret. Nam,fi ultimă

tantum diem ignorat, tunc fciet, quòd ille folus dies eft fibi igno-
tus: fi verò fciat omnes dies præcedentes ultimum; tunc neceffariò

Queftio.

Refel. Quef.

Commentaria Cardinalis Cajetani.

'Itulus fumendus eft, ut fonat: in corpore namque articuli diftin- 20 confequentia probatur, quia virtus quælibet comprehenditur per cògni
guetur,
tionem omnium, in quæ poteft.

Tu

¶ In corpore funt tres conclufiones juxta tria membra distinctionis,
quia diftinguitur, quot modis poteft diftribuere ly omnia. In litera igi-
tur fit talis diftinctio bimembris. Ly omnia poteft fumi vel propriè, &
fic diftribuit pro omnibus, quæ quandoque actu fecundum aliquod tem-
pus funt, vel largè, & fic diftribuit etiam pro his, quæ funt in potentia
numquam reducta ad actum. Et hoc fubdiftinguitur in duo membra,
quia vel in potentia divina fola, vel non in fola potentia divina, fed etiam
in potentia creaturæ. Ex quibus patet, quòd ex univerfa diftinétione, &
fubdiftinctione tria tantùm membra conftituuntur, & fic juxta membro-
rum horum numerum tribus conclufionibus refpondetur quæfito. Prima 30
est. Anima Chrifti novit in Verbo omnia proprie, hoc eft, quæ quando-
que in actu funt, erunt, aut fuerunt. Probatur primò abfolutè. licèt inter
intellectus beatos fit differentia, nulli intellectui beato deeft cognofcere
in Verbo omnia, quæ ad ipfum spectant; fed ad Chriftum, & ejus digni-
tatem fpectant omnia. ergo anima Chrifti cognofcit in Verbo omnia. Pro-
batur minor, tum, quia omnia Chrifto subjecta funt, tùm, quia eft o-
mnium judex conftitutus a Deo. Probatur fecundò, quoad cogitationes
hominum, auctoritate Joan. 2.

Sal.Ob.

¶ Num beatus videat in Verbo, quæcunque ad se spectant.

Ubi nota, omnes has propofitiones loqui de notitia, feu com-
prehenfione omnium non in feipfis, fed in verbo, feu in caufa. Ex Annotat,
comprehenfione enim omnium effectuum in feipfis non infertur com-
prehenfio caufe altioris ordinis, & præfertim in infinitum excedentis o-
innia, quæ funt in potentia fua, qualis eft Deus, cum omnia fint
entia limitata, ipfe autem Deus fit infinitum efle, fed ex comprehen-
fione omnium poffibilium in fua caufa infertur comprehenfio illius
virtutis caufativæ, quæ in propofito eft omnipotentia divina, & con-
fequenter comprehenfio effentiæ divinæ. Nam in tali modo cogno-
fcendi cognitio poffibilium fequitur naturaliter cognitionem caufæ, ac
per hoc major majorem, & tandem maxima maximam. Major au-
tem poffibilium cognitio haberi non poteft in caufa, quàm, ut o-
mnia comprehendantur in illa, ut patet in cognitione primorum prin-
cipiorum, quantò enim aliquis perfectiùs illorum penetrat virtutem,
tantò plura in illis, & ex illis cognofcit adeò, ut, cùm omnia ex
illis, & in illis cognofcibilia quis comprehendit, tàm perfectè illa
novit, ut perfectiùs cognofci nequeant: adæquat fiquidem tunc cog-
nitio cognofcibilitatem illorum. Et fcito, quòd materia ifta, an fit
poffibile, creaturam cognofcere omnia in Verbo, & an vifio ómnium
in Verbo fit comprehenfio, in articulo octavo quæftionis duodecimæ
40 primi libri difcussa est, ubi refponfum eft Scoto, & aliis, nec repe-
Tertia conclufio eft. Anima Christi fcit in verbo omnia, quæ
funt in potentia creature Probatur. Anima Chrifti comprehendit
in verbo omnis creaturæ effentiam. ergo virtutem, & potentiam .
ergo omnia, in qua poteft. Omnia relinquuntur in litera pro con-
ftantibus, & verè conftant, præfuppofito antecedente, quod rationabiliter
afhrmatur de anima Chrifti, quia tribuendum ei eft, quicquid pot-
eft excellentiæ tribui.

Irca hunc proceffum dubium occurrit, quoniam propofitio dicens,
C
cuilibet Beato convenire, quod videat in Verbo omnia fpectantia ad
fe, diincultatem patitur. Sequeretur enim ex ipfa conjuncta præcedenti
proponitioni in litera polite, fcilicet, quilioet beatus tantò plura in verbo
cognokit, quanto perfectius videt veroum, quòd aliquis Sanctus minus
beatus, pura fanctus Antonius, effet magis beatus altero beatiore fe, puta
fancto Petto, quod implicat contradictoria. Et patet sequela, pofito,quod
plura ingularia (pectent ad fanctum Antonium, quam ad Sanctum Pe-
trum, quia multo plures orationes emittuntur ad Sanctum Antonium,
quam fint fingularia spectantia ad fanctum Petrum, quem nemo inter-
pellat.

Ad hoc dicitur, quòd propofitio dicens, quemlibet beatum videre in verbo omnia fpectantia ad fe, poteft dupliciter intelligi, fcilicet, vel formaliter, vel caufaliter. Si formaliter fenfus eft, quod ipfa vifio verbi eft etiam vifio fpectantium ad fe. Et fic fumpta propofitio intelligitur de fpe&tantibus ad beatum tunc, cùm primo fit beatus, & non de fpectantibus poftea ad ipfum, quoniam hæc per revelationem habent, ut patet de Angelis, qui fpectantia ad ipfos de difpofitione populorum fibi commifforum nefciebant, ut teftatur corum pugna viginti, & uno diebus. Dan.10. cap.

In refponfione ad fecundum nota primò illud Verbum. Anima Chri- Annotat.
fti fcit in verbo omnia, quæ Deus in feipfo fcit fcientia vifionis: habebit
enim inferius quæftionem non parvam. Nota fecundò, quòd aliud eft di-
cere, animam Chrifti fcire omnia nota Deo fcientia vifionis, & non
fcire omnia nota Deo fimplici intelligentia, & aliud eft dicere, ani-
mam Chrifti feire tantùm ea, quæ funt nota Deo fcientia vifionis
quoniam hoc fecundum dictum aufert ab anima Chrifti, quicquid
notum eft Deo fimplici intelligentia, quod conftat effe falfum ex li-
tera dicente, quod anima Chrifti novit multa in potentia, numquam in ·
actu. Unde patet error Scoti, qui hoc videtur imponere Auctori in q. 2.
14. distinct. 3. Sent.

In refponfione ad tertium adverte, quòd, quia unum, & idem
eft lumen claritatis divinæ in fcientia vifionis, & fimplicis intelli-
gentiæ, ideo litera non fuufumit, quòd fcientia vifionis in Deo eft clarior,
fed abfolute, quòd fcientia Dei excedit in infinitum quantum ad cla-
titatem cognitionis. Quocircà exceffus in infinitum conceditur fimplici-
ter, parificatio autem non fimpliciter, fed fecundum quid, hoc eft
quoad aliquid, hoc eft, quoad numerum fcitorum fcientia vifionis.

Et fic ad objectionem dicitur, quòd impoffibile eft, plura fingularia
fpectare ad minus beatum tunc, quandò primò fit beatus: quoniam ex 60
hoc ipfo, quòd ponitur minùs beatus, ponitur, quòd vifio fua in verbo
ad pauciora fe extendat, ut in litera dicitur. Si verò intelligatur, five for-
maliter, five caufaliter, fic eft fenfus, quòd quilibet beatus videt, vel for-
maliter, vel caufaliter in verbo omnia ad fe fpectantia. Et eft indubiè ve-
rum, quoniam vel ipfa vifio verbi eft illorum vifio, vel eft caufa vifionis
illorum, quoniam ex hoc ipfo, quòd aliquis videt Verbum debetur fi-
bi, quòd fuo tempore innotefcant fibi fpectantia ad fe aliter vifio
illa non fubftantialiter conftitueret beatum: beatitudo enim eft ftatus o-
mnium bonorum aggregatione perfectus. Et fecundum hoc patet, obje-
ctionem ceffare, quocumque autem modo intelligatur in propofito, in-
fert intentum literæ, tùm, quia omnia fuerunt fubjecta Chrifto ab inftan-
ti conceptionis fuæ, in quo fuit beatus videndo verbum, & fic in primo
fenfu proceffus invenitur efficax, tùm, quia in Chrifto non habet locum
nova notitia per revelationes novas, ut in aliis beatis, ac per hoc quic-
quid aliis beatis convenit ex vifione verbi formaliter, vel caufaliter, Chri-
fto convenit fecundum ipfam vifionem verbi formaliter, & fic habetur in-

Comment.

tentum.

In eodem proceffu nota, quòd Auctor diftinguendo ly omnia inomuia quandoque in actu, vel in omnia, five in actu, five in potentia, appellavit primam diftributionem proprie, & fecundam large, ea ratione, quia, quæ funt in potentia, non funt, & ficut excluduntur à numero entium, ita excluduntur a numero omnium. Fecit autem hoc ob dignificandos fermones de Chrifto, ut fcilicet, fimpliciter loquendo affirmandum doceret, quod Chiiftus, inquantum homo, novit omnia.

70

¶ Secunda conclufio eft. Anima Chrifti non novit in verbo omnia', quæ funt in fola potentia Dei. Probatur ducendo ad impoffibile, quia noffe omnia, quæ funt in fola Dei potentia, eft comprehendere omnia, quæ Deus poteft facere. ergo eft comprehendere divinam virtutem. ergo cft comprehendere divinam effentiam, quod eft impoffibile. Prima

Dubit

In eadem refponfione dubium occurrit ex Durando in 3. Sentent.
diftinct. 14. quæft. 1. ars, 2, tenente, quòd anima Chrifti videt in verbo, Ob. Durad
quicquid videt verbum, quoad quæftionem quid eft, & fic fcientia ani-
mæ Chrifti æquatur divinæ fcientiæ fimplicis intelligentiæ quoad nu-
merum icitorum, licèt non quoad claritatem cognitionis. Probatque hoc
fic. Videns Deum videt vifione beata, quicquid naturaliter repræfenta-
tur in divina effentia, ergo videt quidditates omnium poffibilium. Confe-
quentia patet, quia divina eflentia naturaliter repræfentat omnem poffi-
bilem quidditatem. Antecedens verò probatur, quia nec ex parte re-
præfentantis, aut repræfentationis eft impedimentum, cùm ex natura-
li neceffitate fit hujufmodi repræfentatio, nec ex parte cognofcentis,
quia potelt in longè, immò infinitè majus, fcilicet effentiam divinam.
ergo & in omnia poffibilia quidditativè, quæ in infinitum minùs funt
cognofcibilia.

Ad hoc dicitur, quòd antecedens eft falfum. Et ad illius probatio- Ref. dub.
nem dicitur, quòd impedimentum in promptu eft, & apparet ex parte &o.
cognofcentis, qui non eft capax totius repræfentationis naturalis divinæ
cflentiæ, ficut nec comprehenfionis illius. Et ad probationem inductam,
fcilicet, poteft in longe majus, & cæt. refpondetur, quòd peccat se-
cundum figuram dictionis, fub poffe in majus, & minus, fubfumen-
do poffe tali modo, hoc eft poffe videre quidditates poffibiles in ver-
bo. Nam, licèt longe, & infinitè majus fit videre Deum, quàm vide-
re omnia alia, longè tamen majus eft, videre fic Drum, quòd in i-
pfo vifo videantur omnes quidditates poffibiles, quàm videre Deum.
Et hoc jam docuerat Auctor, & tamen ifte non erubuit concludere ex
tali fophiftica ratione.

DTERTIUM fic proceditur. Videtur, quòd anima Chrifti non poffit cognofcere infinita in verbo. Quòd enim infinitum cognofcatur, repugnat definitioni infiniti, prout dicitur in 3. Phyficor. * quòd infinitum est, cujus quantita 1. Anima tem accipientibus,femper est aliquid extra

ART. III.

quæ nunquam reducentur ad actum, ideft,ad hoc,quòd à feipfo fiant actu in rerum na

fcit anima Chrifti, li

& hujufmodi infinitum, quantum eft de tura: & hæc omnia ne-
fe, eft maximè cognofcibile propter per- cèt reliqua omnia no-
fectionem actus, licèt non d fit compre- verit, art. 2.
henfibile à potentia finita creaturæ fic
enim dicitur Deus infinitus, & tale infi- APPENDIX.
nitum anima Chrifti cognofcit, licèt nó
comprehendat. Alio modo dicitur infi-

nitum fecundum † rationem materiæ

D. 365.

Utilitas

Ex artic. habes pri- pro Eccli.S. mo: quomodò per Dei.

deftruas

CChrifti actu infini- accipere, impoffibile autem eft definitio- 10 quod quidem dicitur privativè, ex hoc rationem de ruas efico-tails p

ta non fcit.

PROB. Quia en nem à definito feparari, quia hoc effet tia, etiam fecundum contradictoria effe fimul ergo impoffiquodcumque tempus bile eft, quòd anima Christi sciat infi

fucceffivè fimul acce-
pra, non funt infinita
actu.

CONCL. 2. A-
nima Chrifti infinita

in potentia fcit in Ver

bo.

nita.

2. Prætereà. Infinitorum fcientia eft infinita: fed fcientia animæ Chrifti non poteft effe infinita; eft enim capacitas ejus finita, cùm fit creata. Non ergo aniPROB. Quia entia ma Chrifti poteft cognofcere infinita. in potentia creaturæ ¶3. Prætereà. Infinito non poteft effe ata, ut patet de cogita- liquid majus: fed plura continentur in tionibus poffibilibus fcientia divina, abfolutè loquendo, qua haberi, de, &c. & a- in fcientia animæ Chrifti, ut dictu eft. nima Chrifti fcit o"a pre... mnia, quæ funt in pot- ergo anima Chrifti non cognofcit in

20

finita.
nunquam reducentur SED CONTRA. Anima Christi cog-
ad actum, artic.2.con- nofcit totam fuam potentiam, & omnia, 30
in qua poteft. Poteft autem in emun-
probationum prædicta- dationem infinitorum peccatorum, fc-
rum vide pri.par.q.14.4. cundum illud primæ Joan. 2. Ipfe eft
12. ad fcientiam animæ propitiatio pro peccatis nostris : non au-
Chrifti applicando, pro
quanto fufficit, juxta tem pro noftris tantùm, fed etiam pro
hic dicta ar 2.ad fecun- totius mundi. ergo anima Chrifti cogno-
fcit infinita .

dum.

pot

40

fcilicet, quòd non habet formam, quam tium, humanitate ver-
natum eft habere, & per hunc modum bi multa ignorare
Secundò habes: quo-
dicitur infinitum in quantitate. Tale modò per rationem o-
autem infinitum ex fui ratione eft igno- ftendas, hanc meritò
tú, quia fcilicet eft quafi materia cú pri- damnari à 1.Jo. 2. Ipse
eft, &c. ut cum difcur- *Lib.3. tex.
vatione forme (ut dicitur 3. Phyf. *) 0-
fu applicatur in 63.10.2.
argu-
mnis autem cognitio eft per formam, vel men. contr. Si enim
actum. Sic ergo, fi hujufmodi infinitú infinita, quorum ca-
cognofci debeat fecudum modum ipfius pax natura creata effe
poteft, fcit Chriftus fe-
cogniti, impoffibile eft, quòd cogno- cundum humanitatem:
fcatur: eft enim modus ipfius, ut acci- multa utique ignora-
piatur pars ejus poft partem, ut dicitur re dicendus non eft
Nec huic obftat: quòd *L.3.Fky.
in 3. Phyf. Et hoc modo verum est
non omnia, quæ in fo-
quod ejus quantitatem accipientibus, la
fcilicet parte accepta poft partem, fem- novit, art. 2. quia re-
per eft aliquid extra accipere, fed, ficut fpectu iftorum
inaterialia poffunt accipi ab intellectu poteft dici ignorare,
immaterialiter, & multa unitè, ita in-
finita poffunt accipi ab intellectu non
per modum infiniti, fed quafi finitè, ut fic ea, quæ funt
in feipfis infinita, fint in intellectu cognofcentis fi-
nita. Et hoc modo anima Chrifti fcit infinita, in-
quantinn, fcilicet, fcit ca non difcurrendo per fin-
gula, fed in aliquo uno, puta, in aliqua creatura, in
cujus potentia exiftunt infinita, & principaliter in ipfo

1. DE MAJORI. RESPONDE O dicendum, quòd fcié-
Quòd infinitum cog-
nofcatur. R. Per mo- tia non eft, nifi entis eo, quòd ens, & ve-
dum infiniti materia- rum convertuntur. Dupliciter autem di-
lis cogniti. §. Tunc ni- citur aliquid ens. Uno modo fimpliciter,
hil, &c. Conclufio
enim articuli fecunda quod fcilicet eft ens actu: alio modo fe
intelligit animam cundum quid, quod fcilicet est és in
Chrifti fcire infinita entia, & quia, ut dicitur in 9. Metaphyf*
in alio fenfu, fcilicet, unumquodque cognofcitur, fecundum
unitè, ideft, in aliquo
ut declaratur quòd eft actu, non autem, fecundum
in tex. fin, non autem quòd eft in potentia: fcientia primò, so
difcurrendo per fin- & principaliter refpicit
refpicit ens actu, sc-
gula, quod effet fcire cundariò autem refpicit ens in poten-
infinitum per modum
infiniti.
tia, quod quidem non fecundum fei-
11. DE MAJÓRI. pfum cognofcibile eft, fed, fecundum
Infinitorum. B. Secun- quòd cognofcitur illud, in cujus poten-
tamen infinita plura fe- tia exiftit.

uno >

dum effentiam. §. Non

cundum effentiam dan- Quantum igitur ad primum modum
THI, 1.9. 7.4. 2. Tunc fcientiæ,anima Chrifti & non fcit infinita,
nihil, &c. Conclufio
enim fecunda intendit quia non funt infinita in actu,etiamfi ac- 60
de infinitis in alio fen- cipiantur omnia, quæcumque funt in a-
fu, fcilicet, fecundum &tu,fecundum quodcumque tempus co,
multitudinem: utex e- quòd ftatus generationis,& corruptionis
Sic igitur anima Chrifti non durat in infinitum. Unde eft cer-
propter hoc, quòd, &c.ut tus numerus non folùm eorum , quæ
funt abfque generatione, & corruptio-
III. "DE MAJORI ne, fed etiam generabilium, & corru-
Infinito. B. Simplici-
ter.i.quoad omnia. §. ptibilium.

jus probatione habetur.

in textu.

*4 præ. tum in alio fenfu

art.1.

Tunc nihil, &c. Nam ¶ Quantum verò ad alium modum fcie-70
articuli conclufio fe- di, anima Chrifti in verbo fcit d infinita,
cunda accipit infini- fcit.n. ut dictum est*, omnia, quæ funt in
fcilicet, fecundum quid. potentia creature. Unde, cùm in poten-
Et fic infinito fecun- tia creaturæ fint infinita, per hunc mo-
dum quid determina- dum fcit infinita, quafi quadam fcientia
tum, licet aliquid non
fit majus in illo ordine: fimplicis intelligentiæ, non autem fcien-
poteft tamen, &c. ut in tia vifionis.

tie modum i. fecun

tex. 5. 92.80.2.

fecundum tamen effentiæ rationem haberent finitatem eo, quòd omnium effentia effet limitata fub ratione unius fpeciei, fed id, quod eft fimpliciter infinitum fecundum effentiæ rationem eft Deus, ut in 1. parte dictum eft. * Proprium, autem objectum intellectus eft do quid eft (ut dicitur 3.* de ti.... anima) ad quod pertinet ratio fpeciei. Sic igitur anima Chri- P72 fti propter hoc, quòd habet capacitatem finitam, id, quod eft fimpliciter infinitum fecundum effentiam, fcilicet Deum, attingit quidem, fed non comprehendit, ut dictum est.* Id *ar.t.hujas autem infinitum, quod in creaturis eft in potentia, poteft ej?. comprehendi ab anima Chrifti, quia comparatur ad ipfam fecundum effentiæ rationem: ex qua parte infinitatem non habet. Nam etiam intellectus nofter intelligit univerfale,puta, naturam generis, vel fpeciei, quod quodammodò habet infinitatem, inquantum poteft de infinitis prædica

fecundum hunc fcien- infinitum (ficut in prima parte dictum tex. Ubi expone ly A PRIMUM crgo dicendum, quòd so *1. P.qu. 7. dum fcientiam fimplicis eft.*) dupliciter dicitur. Uno modo fecunintelligentiæ, I. q. 14. dum rationem formæ, & fic dicitur infiar.9. Vult ergo hic tex- nitum negativè, fcilicet id, quod eft fortus dicere, quòd Deus fcit omnia, quæ funt ma, vel actus non limitatus per matein potentia propria, riam, vel subjectum, in quo recipiatur,