oculis, præsentibus prospicit atque " futuris, nec A tus rerum probavit. Viro namque Dei de 10: præsenest studium accclesiasticæ traditionis 77 aut religionis, unde fervente 78 in Deo animum 79 enormitas exterreal laboris. 83 89 80 81 re tibus beato Chunrado 10 sublato, Gamenoldus 10 quidam vacante excipitur solio. Hoc item ante lustri expletionem defuncto, dictum Gebehardum Constantia promeruit pastorem, sanctitatis revera et morum prædecessoris sui Chunradi in omnibus heredem. 7. Pericula maris tertio temptat, ut totiens lierusalem etsi terrestrem videat ; non pro nichilo ducens, si terram repromissionis aspectu intuetur 10. De 10 cujus virtutibus retexere aliqua, epis1 carnis, ubi patriarcharum figuris et prophetarum tolaris minime permittit angustia, maxime cum trascensis oraculis, ipsum Deum hominem 8o, quem tantæ credantur, quam ad laudem ipsius materia præcinebant septem humanitatis assumptæ brevitatis impatiens esse videatur. Tandem ad transerantem signacula, fidei contempletur oculis. situm patris Conradi calamo festinanti, de multis, 8. Supramemorati patris Udalrici, ut Davit Sa- quæ ad honorem Dei in sui pontificis dici poterant muelis, perfruitur amicitia, exercitatur visitacionis factis, unum ponatur, quod tam imitatione quam mutue frequentia. Nec incongrue ; in ipso enim admiratione relatu non indignum censeatur. Paschaspiritu antistes hic per episcopum eligitur, in lis siquidem lætitiæ 105 dies advenit, in qua vir 84 illic rex 85 quo per prophetam ungitur. Est autem B iste Agnum, cujus sanguine tum intentionis nostræ in territorio Constantiensi castrum ex situs 8 proprietate Loyfen" denominatnm (14); in quo dum simul commorantes, die quadam maximum Reni velut in abyssum inibi proruentis indeque visu terribili ebullientis mirarentur impletum, duas vident volucres circa rupes e medio fluminis incessanti " volatu gyrantes. Quæ et crebrius, ingruente rotatus defectu, unda torrenti jam jamque præcipitari 93 86 incipiebant, rursumque emergentes, miserabile spectaculum intuentibus præbebant. Nec diu re insoluta obtutus sanctorum frustrantur ", qui, in avium specie animas nondum plene purgatas illo tormenti genere cruciari, per spiritum docentur. Festinatur ergo ad celeberrima mensæ cœlestis præsidia; et prior ut hospes accedere cogitur Udalricus", hostiam vitæ immolaturus. Qua divinitus suscepta 95, nonnisi una comparet avicula; altera per dominum domus salutis offertur victima, et altera simili translationis modo liberatur anima. qua C superliminare, tum postes corporis purgantur et animæ, inter missarum artiorem 106 Deo patri obtulit. Accepto ergo corporis dominici sacramento, venitur ad sanguinis ejusdem participationem. Calix ex more disco operitur; aranea vitæ liquori illapsa cernitur. Animal mortis exitium homini exteriori minatur, sed interim poculo immortali animatur. Quod fecit minister cœlestis convivii? Summa accinctus fide, nihil in hac re mortale, nihil ducit exitiale; avidius consumit et quod sacramenti et quod exterminii fuit, non immemor antiqui serpentis venenum antidoto passionis dominicæ evacuatum. Cerneres ministerii hujus cooperatores pallescere, imminens antistiti, ut suspicantur, necis periculum circumstantibus innuere. Ab omnibus in commune tristatur ac timetur, dies gaudii in mororem vertitur. Tamen peracta communionis distributione, ultra omnium spem ad mensam, artus jejuniis allenuatos refecturus, accedit, sed non gustando cibum aliquandiu sedit. Percontatur secretius quid esset acturus. Expecto, idquit, hospitem in proximo renientem. Et reclinato super mensam capite, exitium araneæ aperto præbet ore, quæ nec mori in homine Dei, nec mortem potuit inferre. Tum quanta convivarum exultatio, quanta de viri constantia suboritur admiratio, lector potius animo concipiat, quam experimendum verbis exigat. 9. Præterea spiritum prophetiæ 98 beatissimo Chunrado non defuisse, ex his quæ sequuntur possumus colligere. Causa extitit, pro qua terminanda domum, in "9 morabatur, cum paucis consilium habiturus egreditur. Super cujus sedile in medio relictum dum optimæ indolis Gebehardus, tercius post eum episcopus, non serii gratia consedisset 100, reppertus in eo, talia a superveniente patre non sine rubore verba audivit: Præmature, inquit, Gebehar- D cursum consummavit. fidem servavit, in reliquo de, sedem meam arripuisti; ante lempus locum pontificis invasisti. Michi suecedet, qui prior te in hac kathedra sedebit. Quod onam verum fucrit, exi 81 suæ 2. 82 immerito 2. 83 11. Ceterum plenus dierum beatus Chunradus 107 repositam sibi coronam, justicia a Domino acceptu rus, justo judice 108. Transiit autem de hujus exilii tenebris 6. Kal. Decembris, anno dominicæ incarnaVARIE LECTIONES. 91 Quæ ing. Tle adicimus !? 77 ferventem? 78 illius a, 2. 80 et h. 2. 79 promissionis et oculis .ntueretur 2. 85 deest 2. quippe 2. 8 antestes 1? episcopus hic per antistitem el. quo 2. 86 exitus 1. 87 Lauffen 2. 88 deest 2. 89 horribili 2.99 f. prominentes incessantique 2. interdum r d. aquarum voragine præcipitari 2. 92 insolita sancti f. 2. 93 n. pene plene 1. necdum ad plenum p. 2. senior Udalricus 2. accepta 2. 96 Conradum add. 2. 97 aff. 2. 98 prophetie 1. 103 108 b. ch. desunt 2. gemenoldus 1. capul 10. deest 108 s. sibique rep. just. cor. a Deo i. i. recepit. 99 4. tune m. forte? 1. 95 a 2. 101 100 sedisset 2. 108 lætitia 2. 106 celebrationem? T:ansiit. 2. (14) Laufen infra Schafhausen. 107 b. C. desunt 2. -NOTÆ. 104 eionis nongentesimo septuagesimo sexto, episcopatus A devectus locum, vasculi cavea excipitur, et tamquam vero 10 sui quadragesimo secundo, mundi videlicet 10 heremo vastissima virtutum progressibus tamquam sub hoc castrorum numero feliciter transcursa 1. Spiritu itaque ad cœlestem patriam assumpto, sanctum corpus ejus cum omni reverentia sepultum est ante ecclesiam sancti Mauricii martiris, quam ipse construxit et in qua sepulchrum Domini, sicut jam ante diximus, miro opere decoravit. 12. Beati pontificis Chunradi miraculorum insignia, quæ in hac quoque vita fuisse credimus innumera 113, ex scriptorum incuria temporibus nostris pauca sunt cognita; ac per hoc, quæ minus probabili didicimus attestatione 11, posteris stilo omisimus commendare; præsertim cum antiquis merita ejus 116 non indigeant testimoniis, quæ nova semper ad sepulchrum illius " gratia tocius declarantur sanitatis. 118 14. Fertur, quendam utriusque pedis officio quatuor annis privatum, sex mensibus circa viri hujus memoriam baculorum. sustentaculis gyrasse, crebrisque precibus pro adipiscenda sanitate noctes diesque continuasse. Hi cum die quadam ligueis innitens "gressibus solitæ orationi instaret attentius, subita caligine hebet visus, obrigescunt zanus, vires amittuntur, baculis elapsis homo labitur. Circumstantes accurrunt 122, eripere lapsum gestiunt, et 123 absque voce et motu durantem mortuum credunt. Exequias tamen facturi, cadaver levant; et ecce oculos sensim aperire seminecem aspiciunt, extendere crura usque huc curva lætiores cernunt. Totus ergo in momento restitutus homo et Deo laudem et mortalibus adauxit fidem. B C 15. Quamquam autem 12 signa non fidelibus sed infidelibus tribuantur, nonnumquam 125 credentes, ut in fide crescant, ut in spe æternitatis et 1a fervore caritatis proficiant, gratia quoque sanitatum pro- D vocantur. Puer quidam longa corporis molestia debilis effectus, extra hominis incessum manibus reptabat et pedibus. Hic fama beneficiorum beati viri attactus 127, patri suo, quatinus Constantiam deferretur, supplicavit 128 innixius. Qui filii congaudens fidei, annuit peticioni. Navicula ergo ad optatum immobile quid ante præsulis tumbam deponitur. Inde 129 oblatione facta excutitur, ut miseræ conditioni astantes compatiantur. Videres quadrupedis more hominem reptare; et quia lininis vel graduum crepidine sanctuarium ingressus offendebatur, distendere genua retorta cogebatur. Tali scandens co. namine, ad genitricis Dei pervenit altare; in quo munusculum oblaturus, primo hærere, deinde altiora petere manibus cœpit. quousque vcta peregit. Hoc igitur modo animai pronum remansit erectum, et ex informi homine integrum pater recepit filium. Crederes matrem Domini hoc contulisse, si fides simplicior sanati concordaret 11. Sed per eam et cum ea Chunradum id potuisse, nulli dubium; at pro 13 hoc non incongrue utrique ascribitur, quod hinc spe, hinc re egens consequitur. 16. Vidimus mulierem 133 plantis sulcantibus nates contractam circa sæpe dicendi patris volutasse mausoleum, ejusque omni annisu diebus aliquot flagitasse suffragium. Quæ, pristino gressuum statu reintegrato, multis inibi annis curationis adeptæ fuit testimonio. 137 17. Altera quoque decennali ægritudine confecta, usque ad ulcerum saniem tam ex sinistro latere quam ex collo periculosius erumpentem devenit. tandem aliquantulum fluor ille exsiccatur 1 execrabilis, sed tabefactum manet 138 brachium cum manu ejusdem lateris. Denique sapius in somnis vidit, se memoriæ beati viri assistere, indeque curatam recedere. Evigilans, de imaginaria quidem salute tristabatur, sed occultiori quadam spe consolabatur. In qua et cum aliis, quos illius temporis festivitas attraxerat, civitatem ingressa sociis 136 ad ecclesiam properantibus, nuditatis verecundia hospitio retinetur sola. O mira, o stupenda Conditoris judicia! Multi enim niesciunt, et sanissimi divitiis affluunt, nudi sunt justicia, et incedunt ornati gemmis et purpura; hæc autem paupercula durissimis 18 afflicta cruciatibus, cum nudo Adam latitat verecundius, nisi quod ille pro paradysi ejectione, ista pro ecclesiæ morebat sequestracione, uterque tamen obnoxius morti ac per hoc pudoris confusioni. Hanc igitur mulierculam paupertate a publicis arcente, gemino 140 misera, tum frustratæ spei, tum mendicitatis torquebatur dolore, rivisque lacrimarum uberrimis nonnullos qui eam noverant ad pietatem flectit compassionis. Vestibus ergo populari vehementia 1 collatis induitur; ad eum, cui hactenus in visu præsentabatur, frequenti turba deducitur. Super cujus sarcophagum aridam dextera fulciente offerens manum miseria VARIE LECTIONES. decoravit desunt 2. 113 cujus signa vel 109 deest 2. 110 scilicet 2. 111 excursa 2. 113 Spirita miracul:, quibus cum numerosius in hac credimus fulsisse vita, ex 2. 11 relatione 2. 118 noluimus 2. 139 occ. 2. 11% deest 2. 117 ejus 2. 118 deest 2. 119 Christum 2. n. tamen 2. 126 120 127 133 ubi 2. 121 1. solito innixus g. o. 2. attractus 2. 198 supplicat enixius m. quandam 2. 14 exsicatur 1. sociisque 2. 137 cum 2. 138, dir. 2. manu 1. 123 sed 2. 12 enim 2, 185 ac. 2. 2. 129 unde 2. 330 sanitati 1. 131 commodaret 1. 133 ac per 2. remanet 2. cujus lectiones non omnes alluli. 150 gemina 1. Mita 1. 2. 1 dexteram f. o. siccatur 2. 138 139 quidem 4? 136 suæ plena fide fecit sacrificium. Nec diu supplicans A pertis hujus patris virtutum præconiis, ab ipsis tardatur, dum manus cum brachio redivivo donata motu retrahitur. 18. Item puella confluentem in hunc locum innumeram multitudinem comitabatur; quæ digitis in volam 143 contortis, ex utero matris excruciabatur. Hæc dum protinus curaretur, lascivior aut simplicior, rem celans egreditur. Incommodo statim priori occupatur; manca, nimio hæsitans stupore, periclitatur. Ocior tamen redit, confitetur quod celavit, mirantibus cunctis sanitatem quam amisit denuo recepit. 147 19. Gallus quidam Pictaviensis, duodecim annis claudus, ad urbem Constantiam 144 longævus viator venit. Hic, ut solitum est, vice pedis alterius base lignea nequaquam sustentatur; sed 148 baculis ascellas rodentibus, tripes ferebatur. Tibia quippe cum pede arefacta et fere in fistulæ subtilitatem redacta, totus in poplite humor nocivus concrevit, ac per hoc genu in maximum tumorem excrevit. Sex ergo mensibus in urbe moratur, et visis tantis curationum beneficiis, ad spem recuperandæ sanitatis 16 animatur. Ecclesiam frequentat; ut sui, jam tempus multum in dolore habenti, ut ex longinquo venienti, 17 pater sanctus misereatur, supplex postulat. Interea nox sanctissima pentecostes supervenit, in qua excubias circa sepulchrum ejus devotus egit. Ventum est ergo 148 ad matutinorum vigilias, et novo cruciatu dicta membra jam dudum emortua incipiunt torqueri, ita ut jam de repentino dolore magis quam de gressus afficeretur privatione. Sensus in brevi amittitur 149, ipsa quoque vox adimitur. Hora dicendi cantici‹ Te Deum laudamus, instabat, et homo vires cum incessu naturali recuperabat. Supplici ergo laude Deo 18 jubilatur, dum Spiritus paraclitus et propria festivitate et hominis liberatione universos consolatur. claustri seris pia spe trahuntur, sed tam morbi quam infirmæ ætatis pudore a publico repelluntur. Nox igitur huic fluctuationi satisfactura præstolatur, in qua navi inpositæ, prima vigilia non enim longe distabant- ad urbem perveniunt. Intromissæ præsulis velut coram vestigiis positæ, fide 15 plenissima prosternuntur; pro salute diu sperata preces cum lacrimis a pernoctantibus funduntur. Est autem loco in eodem memorati viri poculum lignenm non indebita veneratione hactenus servatum; unde cum summa aviditate modicum aquæ gustassent, vis quædam cœlestis undam prosequitur, quæ perfectam in eis medicinam operatur. Ad cœlum hinc inde laudum voces tolluntur; ipsa enim qua a clero ciB vitatis et populo læticia prosequuntur, virgines a sororibus incolumes excipiuntur. 22. Vidimus etiam ab infantia aliam paralyticam ibique jam in adulta ætate sanatam. Hæc politæ 155 inmemor gratiæ, petulantior vagatur; amissaque virginitate, per quendam clericum profitentem gravida efficitur. Concepit ergo dolorem et peperit iniquitatem, quia pristinæ statim debilitatis induit confusionem. Cogitur misera ad poenitentiam, revisit patris Chunradi clementiam, optinet denuo per eum curata veniam. Ex integro tamen postea minime convalescit, ut artus imbeciliores violatæ mentis deplorent 187 integritatem. 256 23. Jam vir egregius, fama trahente, non modo ubi requiescit a male habentibus frequentatur, sed C etiam ubivis terrarum auxilium ejus in cunctis angustiis inploratur et imprecatur 18. Siquidem adolescens quidam dum Thuriæ fluvium vespertino tempore per incultum vadum aliquando vellet transire, repente fundo limoso et arborum radicibus unda 159 congestis hæret irretitus. Validiori impellitur torrenti, et quia obsistendi seu quoquam divertendi locus non occurrit hærenti, utroque pede 160 ad natandum divaricatur. Manibus flumen sulcatur, sed pedibus inmotis, aquæ impetu ac frutice caput obruitur. A servantibus in ripa quas 161 nudus deposuerat vestes, nimio attoniti clamore juvenis advocantur parentes. Res flebilis a sororibus duabus hæ 169 enim fratrem submersum comitabantur 20. Puerum quendam in clero constitutum, sed inmatura paralysi debilitatum, parentes ad hunc transferunt patronum. Et quia non de infimis natalibus erant procreati, plures condolentes tam suæ quam genitorum 150 conveniunt oppressioni. Non minima ergo plebe stipati, debilem suum ante viri Dei memoriam exponunt, seque in terram pro eo supplicatim mittunt. Quid amplius 11? Fides eorum D confusa voce singultibus refertur, locus periculi ex alto respicitur, æger Chunradi meritis attollitur, pontifex summus in ministro tabernaculi perfectioris honoratur, mirabilis Deus in sanctis suis prædi catur. monstratur, discurritur, quæritur, nec invenitur. Tota vociferantium ejulata perculsa accurrit villa, et quia quæsitus non comparet, retibus pro saltim tumulando cadavere laboratur. Noctis jam tenebræ instabant, quæ finem quærendi dabant, spem inveniendi negabant. Communi ergo omnium vote specialibus beati Chunradi patrociniis sive in corpore sive extra corpus homo commendatur, et sic ad tristes lares reditur. Tertia parte primæ noctis viVARIE LECTIONES. 21. In cœnobio quodam sanctimonialium dux 189 virgines diversis laborabant ægritudinum molestiis; una siquidem ex vomitus instantia non retinens mensibus octo alimenta desperabatur 183 altera pa-, ralysi gravissima resoluta periclitabatur 13. Com 164 giliæ transacta, et 143 ecce gravior unda, quasi de A sum et longum ducatur omne periculosum. In se obice indignata, in quandam se voraginem circa oppositum animal collegit 165, et hoc impetu sinuoso prorumpente, ad litus eum e regione aquarum transvexit. Ex terra factus, aridam 166 ut a se alicnam miratur; nullatenus contrariam naturæ aquam, utputa quæ eum extinguere non potuit, suspicatur, dum Creatori, sive ad vitam, sive ad mortem, ab utroque 167 indifferenter serviatur. Insuper de rerum permutacione et unde has paciatur tenebras, qui clara die subierit undas, secum hæsitans longam, 168 ordine transposito, pernitionis moram æstimat brevissimam, dum e converso breve omne delicio tandem aliquando reversus, domum regreditur, nuditatis suæ necdum memor. Ut genitus tamen recognitus, genitorum suscipitur 169 amplexibus. Crastina illuxit dies, et velut emersus ab inferis, irruenti turba vallatur ut alterius seculi nuntius ; quid secum ageretur, qualiter evaserit, percunciatur. Alter igitur salvationis modus, non minima inquisitione facta, ignoratur, nisi qui fide omnium concordanti 170 verissimus probatur, quod nimirum illius meritis sit liberatus, cujus fuerit, mortalium destitutus auxiliis, singulariter commendatus VARIE LECTIONES. a, se c. 1. 166 deest 1. 167 u. elemento 2. 168 longo 1. 169 g. stupentibus Inter insignia veteris historia nostratis monu- B menta præcipuo quodam loco habita semper fuit Compostellana Ecclesiæ Historia, cujus auctores fuere Munio, Mindoniensis, et Hugo Portucalensis sedium in Gallæcia episcopi, cum Gerardo presbytero. Munius, alias Martinus (quod idem nominis est, sicut et Nunnus, sive Nonnius, vulgo inter nos Nuno, adnotantibus originum nostrarum vindicibus (1), ex thesaurario Compostellanæ Ecclesiæ faclus Mindoniensis præsul, capellanus et a secretis fuisse dicitur Alphonso regi VII, Imperatori cognominato, instrumenti cujusdam testimonio (2) cui ita se subscripsit: Munio Mondoniensis episcopus et capellanus regius notavit. Anno scilicet 1126. Idem pars fuit regiæ adversus Saracenos expeditionis circa annum 1130 factæ cui inter alios, ut moris fuit, episcopos interfuisse ipsum observavit Prudentius Sandovalius in hujus regis Alphonsi VII flistoria (3), : sub nomine tamen Vallobricensis episcop, quod idem esse ait ac Mindoniensis. Verc enim locus, ubi ædificata urbs fuit, Vallibriensis (4), hodie Valdeabria dictus. Munius Alphonsius a nemine hic audit (5). Hugo, item Portucalensis antistes, Gallus natione, ut creditur, tam ex hoc ejus quam ex Guilielmi cujusdam nomine, qui se, his diebus quibus Hugo sedem hanc tenuit, fratrem se episcopi cuidam instrumento subscripsit: de quo a Roderico da Cunha in Historia monemur Portuensium episcoporum. Idem enim est oppidum Portucale antiquum ab Idacio (6), et in Dulcidiano carmine episcoporum sui temporis memoratum, cum Portu, sive Porto Lusitanorum, cui urbi laudatus Hugo præfuit. Et hic ille est Hugo Portucalensis, quem hujus sæculi nugatores ante aliquot annos epistolæ cujusdam ad Mauricium archiepiscopum Bracarensem scriptæ Hist. de la orden de S. Benito, cent. 1. (5) Pellizer en el Memorial de los Saavedras. Ægid. Gonzalez in Theatro Compostell. Eccles., cap. 9, pag. 44. Zurita, lib. 1, cap. 39. (6) In Chron. sub Marciani imperio. auctorem finxere (7), ut de prædicatione Jacobi A apostoli, Petri Ratensis vicariatu per Hispanias, quidquid in mentem iis venerat pro certo vendi tarent. His duobus accessit operæ supplementum Girardus, et ipse Gallus, Compostellanæque Ecclesiæ canonicus, et ad Sanctæ Anastasiæ sacram ædem parochus, Didaci Gelmiri archiepiscopi Compostellani, summi illius ætatis viri, familiaris: qui in prologo illius partis quam conscribendam susceperat, eidem Didaco antistiti, cujus vere jussu et auspiciis totum opus coeptum et absolutum fuit, directæ, quibus id auctoribus acceptum ferri deberet noluit posteros ignorare. Tuæ igitur sanctitatis, ait, hortalui obsequentes, reverendissime pater Didace secunde (8), S. Jacobi antistes (9), præcedentis libri seriem ex parte contexere studuimus. Ejusdem namque libri præcedentia Munio Mindoniensis, et Hugo Portugalensis episcopi, viri scilicet prudentes ac reverendi, scripse runt. Quæ Girardi verba exscripsit e codice quodam B hujus historiæ manu exarato laudatus nuper Rodericus Cunha; eademque ex alio collegii majoris Salmantini S. Salvatoris de Oviedo nuncupati, Joannes Vasæus de tribus his auctoribus prodidit (10). Quos quidem ignoravit Prudentius Sandovalius, dum Alonsum (Alonem dicere debuit) grammaticum, cujus in ea mentionem ait haberi, auctorem hujus historiæ suspicatus fuit (11). Cujus et aliud exemplum in bibliotheca Ecclesie Toletanæ asservatum novimus. Continet ea (ut Vasæus inquit) primordia, successus, incrementa Ecclesiæ Compostellana; in qua plurima scitu digna se reperisse ait, quæ suis locis ponere cogitabat. Videri possunt de ea Morales lib. ix, cap. 7 (12), et Sandovalius in Historia regis Alphonsi VII (15) et Ramirezius ad Luitprandi PseudoChronicon (14): qui tribus eam constare partibus docet, primæ duobus episcopis, secundæ tertiæque Girardo auctoribus. Annales ne iidem Compostellani sunt, quibus non sem el Morales utitur (15)? Vix credo, cum Annales Compostellanæ Ecclesiæ qui initio libri privilegiorum (7) Vide Bivarium in Com. ad Dextri Chron. inter elogia, pag. 9. (8) Cum primus fuerit episcopus Compostellanus Didacus hic Gelmirez, secundum idcirco vocat auctor, quia Ecclesiæ Iriensi, cui Compostellana subrogata fuit, paulo ante ista tempora Didacus alter Pelagii præfuerat. Præfuit Iriensi Ecclesiae Didacus, hujus nominis primus, cognomento Pelagii, ab_anne 1070 ad 1088, in quo, ut habetur in Historia Compostellana (lib. 1, cap. 2 in fin.) a domno rege Adefonso (Castellæ, hujus nominis sexto) suis exigentibus meritis captus, spalio xv annorum permansit in vinculis. Reliqua ejus acta videsis in Historia Compostellana a cl. Florezio, t. XX edita, et ordinatius apud eumndem, t. XIX, a pag. 201. (9) Jacobi, non Compostellæ antistitem similiter inscripsit se cuidam dedicationi apud Clunaciense monasterium Dalmacius hujus Didaci decessor; quod vide in Theatro Compostellana Eccles. Egidii Gonzalez, pag. 42. (10) In Chronico Hisp. cap. 4, num. 10. (13) Fol. 136 el 144. (14) Pag. 453 edit. Antuerp. (15) Lib. ix, cap. 7, fol. 241, et lib. xv, cap. 19 In fine. (16) Annales Compostellanos breviores primus, ut puto, omnium vulgavit Franciscus Berganza monachus Benedictinus, t. II Antiquit. Hisp. Matriti 1721 e_recenti eorum exemplo Matritensis Sancti Martini (Tumbos dicunt) ejusdem leguntur, alio loco totidem verbis laudet: quos Annales quosdam breviores, inde dictos Compostellanos (16), quod in libro ejus Ecclesiæ ab eo reperti essent, non historiam Compostellanæ Ecclesiæ, quam suo nomine appellare consuevit, existimamus. Hanc potius significare nobis videtur, cum lib. xvII, cap. 20, archiepiscoporum Compostellanorum antiquioris historiæ meminit. Iriensis quoque Ecclesiæ historiam quamdam vulgaris linguæ circumferri manu exaratam legimus (17); sed ea nihil ad Compostellanam de qua agimus pertinet; quantumvis Irienses origines, unde Compostella derivavit, hæc prodat. Fere latet adhuc antiquum hocce ac pretiosissimum historia monumentum, paucis olim visum; qui tamen inde ad areolas suas quidquid observatione atque memoria maxime dignum fuit sese deduxisse aiunt, Vasæus nempe, Morales, Sandovalius, Joannes Tamaius, aliique. Fere latere diximus; excusam enim jam fuisse hanc historiam in libello supplici, sive memoriali, ut nos vocamus, confecto pro instruenda lite votorum S. Jacobi, hoc est, solutione ejus partis, quæ olim per totam Hispaniam voto promissa dicitur Ecclesiæ Compostellana 5. Jacobi admonuit nos D. Josephus Pellizerius, regius historicus (18), adjungens propria Pelagii Ovetensis episcopi manu scriptam sese habere. Sed falsus fuit amicus noster, si de Historia Compostellana, qua de loquimur, excusam eam in laudato memoriali affirmat, et non de Iriensis Ecclesiæ Historia quam typis edidit memorialis auctor. Nec prætermittendum est in bibliotheca Olivariensi, quæ, ut credimus, hodie est in hortis marchionis del Carpio Matriti, hanc Historiam Compostellanam olim fuisse, quam tamen catalogus ms. quem penes nos habemus, ita per errorem appellat. Chronica de España por el arzobispo D. Gi Almeirez, ubi ad oram notatur: Esta en Salamanca en el colegio de S. Salcvador (19). Estan al fin las guerras de D. Fr. Berenguel. Es del archivo de la Iglesia de Santiago. D Benedictinorum cœnobii: mox Ci. Florezius, t. XXIII, a pag. 317, e Compostellano codice vulgo Tumbo negro appellato. (17) Sandoval Observ. a los obispos, pag. 219. Pellizer ad Dulcidii Chronicon, fol. 30. Tamaius in Martyr. Hisp. Martii, pag. 38 et 39. (18) In lib. cui tit. Trofeo de la verdad de la historia, fol. 54. : (19) In bibliothecæ comitis olim ducis Olivariensis catalogis a fratre Luca de Alabejos Escurialensi monacho anno 1625 confectis, ejusque manu exaratis, quos possidemus autographos, duobus voluminibus fol. sub litteris C. M. S. legitur in priore eorum, pag. 170 Chronica archiepiscopi Compostellani Egidii Ramirez, fol. C. 4. Et paulo inferius, pag. 171 Compostellana Historia incerti : ab anno 1327, vetusta nota in folio, C. 2, abest tamen utrobique Esta en Salamanca, etc. Item eodem volumine in Indice materiarum, verbo España, pag. 143: Chronica de Jacobo Gil Ramirez (pro Gelmiride, sive Gelmirez) arzobispo de Santiago: de las cosas que acontecieron en los tiempos antiguos. Tiene al cabo las guerras del arzobispo de Urgel (pro Berenguer) ms. fol. Latine C. 4. Exstat hodiedum eadem Didaci Gelmiridis, sive, ut Hispani cognomina patronymica efferimus, Gelmirez, Compostellana Historia a triumviris Munione, Hugone et Gerardo conscripta, Salmanticæ in bibliotheca collegii Sancti Salvatoris Ovetensis, quam ad annum 1746 sæpius contrectavimus, bonamque descripsimus ejus partem. |