MARIANI SCOTTI CHRONICON EDENTE G. WAITZ PROF. PUBL. KILIONENSI. (Apud PERTZ, Monumenta Germaniæ historica, Script. V, 495.) INCIPIT HINC MARIANI SCOTI CRONICA CLARA. INCIPIUNT CAPITULA PRIMI LIBRI (fol. 27). 1. De disputatione Dionissi Exigui supra passio- A nem et resurrectionem Christi. 2. De ratione evangelica contra eum. 3. De inquisitione capitis mundi, et primæ hebdomadæ initii sæculi. 4. De pascali ordinatione et de pasione et de re- 5. De contradictione earum secundum auctorita- 8. De capite mundi et indictionibus ac ciclis ma- 9. De septem diebus primis secundum solem et lunam ac feriam, et de formatione rerum creaturarum 1 septem diebus, de informi materia. 10. De cassura primi Ade, et de emendatione triplici cassuræ ejusdem per secundum Adam per Christum eodem ordine et in eadem feria et annis a cassura et a capite mundi usque ad incarnationem et passionem Domini, in eadem feria cassuræ 15 11. De prima ætate sæculi a prima cjusdem die, hoc est quinto decimo Kalendarum Aprilium feria prima incipiente, et per annos singulos ordinate a nativitate patrum usque ad filios pertranscursa; et de obitu patriarcharum in ca usque in diluvium et egressum Noe de archa. 12. De secunda ætate sæculi, predicto ordine patrum et filiorum usque ad Abaræ nativitatem. 13. De emendatione sancti Augustini in secunda ætate 16, teste Beda. 14. De damno ejusdem ætatis 17 secundæ invento, secundum Lucam evangelizam. 15. De divissione terræ inter filios Noe, de linguis et generationibus et turre Nebrod. 16. De tertia ætate juxta ordinem per patriarchas et duces ab Abaram usque ad David. 17. De quarta ætate ordinate per patres et filios a David usque captivitatem et combustionem templi Salemonis. B C De tractatione sancti Hironimi supputando a 19. De festis diebus legis et de tempore combutio- 21. De supputatione sancti Bedæ in eadem ætate 22. INCIPIUNT CAPITULA LIBRI SECUNDI, QUI EST INCARNATIONIS USQUE IN ASCENSIONEM DOMINI (fol. 28). 1. De inquisitione nativitatis Joannis babtistæ duce æcclesiastica auctoritate. 2. De solutione questionis ejusdem. 3. De annuntiatione incarnationis Christi ad sanclam Mariam octavo die Kalendarum Aprilium feria sexta per Gabrielem archangelum, et egressu sanctæ Mariæ ad Elizabeth, manens apud eam usque in nativitatem Joannis babtistæ. 15 4. De anno regni ac cicli decennovennalis et indi ctione convenienteque luna conceptionis Dominicæ secundum legem. 5. De congruitate incarnationis et redemptionis per secundum Adam in eadem feria sexta et in die mensis solaris ad easdem in quibus primus Adam creatus et transgressus est. VARIÆ LECTIONES. 1 ita c. pro creatarum. cassuræ eadem manu, sea atramento pallidiore post additum videtur, quod signum interpunctionis post feria positum confirmat. 16 catite 1. 17 catis 1. 18 ita cod. pro combustionis. C. De nativitate Domini in Bethelem et congrua A indictione nativitatis e'us. 7. Quomodo trigintaduorum annorum ac demedi 19 anni necnon triginta quatuor annorum teste scriptura Dominus passus sit, et qualiter secundum Olympiades vel annos regum hoc potest fieri, si in trigessimo et in trigassimo primo suo anno fuit babtizatus, quomodo triginta duorum annorum et demedi 19 anni secundum evangelium Joannis, aut triginta quatuor annorum juxta apocolipsim 20 passus. 23 99 8. De solutione quæstionis, et quod Beda secundum Ebraicam unitatem 21, Olympiades vero juxta septuaginta interpretes computatur 9. De gestis et tempore nativitatis Domini usque ad mortem Herodis. 10. De reversione Domini ex Egipto precepto angelico. 11. De remansione Domini in Hierusalem nescientibus parentibus ejus, et de morte Octaviani Cessaris. 12. De Tiberio Cessare ejusque annis, et Domini incursu 24. 13. De anno quinto decimo imperii Tiberii, et pontificibus ejus, tractante Beda. 14. De concordia evangelistarum 25 secundum Augu stinum in verbis Joannis babtistæ et Domini. 15. De anno trigesimo babtismi Domini, de 26 COlumba et cætu, secundum sanctum Gregorium. 13. De tractatione sancti Hieronimi in Ezechielem prophetam in anno et in mense babtismatis Domini. 17. Item sanctus Augustinus de eodem anno Ezecelis et Christi, et verbis Patris in babtisma de Filio. 18. De inquisitione anni babtismatis Domini hoc est quinto decimi 27 Tiberii juxta cronicam Eusebii vel Bedæ, supputando ab ipso quinto decimo anno et babtisma Domini 28 secundum ipsas cronicas usque ad ipsum Bedam. 19. De argumentatione erroris predictarum cronicarum supputationis etiam ex ipsis cronicis inquisiti. B C 20. De inquisitione anni resurrectionis Domini secundum Bedam, et testimonio Beda latenter, quod in eodem anno Dominus in octavo die Ka- D lendarum Aprilium resurrexit a mortuis. 21. De offensione predictæ rationis 29. 22. De resurrectione Christi in sexto die Kalendarum Aprilium, teste Beda juxta historiam sancti evangeli, et inquirens ab initio mundi. 23. Cur resurrectio in octavo Kalendarum Aprilium potius quam in sexto K.lendarum Aprilium putatur. 24. De passione in octavo Kalendarum Aprilium, et resurrectione in sexto Kalendarum Aprilium, secundum sanctum ironimum. 25. De eadem re sicut tractat sanctus Augustinus in libro quarto sanctæ Trinitatis, et quomodo tribus diebus atque tribus noctibus fuit Dominus in sepulcro. 26. De testimonio sancti Hironimi, quod Lusebius in sua cronica multa pretermissit, de quibtiş ipse Hieronimus nonnulla, cum eam transtulisset, adjecit. 27. De babtizato Domino octavo Idus Januarii in dominico die epifaniæ, et egressu ejus in herimum crastino die feria secunda jejunaturus quadraginta diebus et noctibus, et de victoria Domini de diabulo feria sexta in die quadragessimo sui jejunii in gula ac vana gloria atque avaritia, in quibus diabolus primum Adam ea dem feria prostravit, et de pascha ejus lem anni babtismatis Domini. 28. De prima cognitione Domini a sancto Andrea et Simone, eo vocato primum tunc nomine Petro, et de vocatione sancti Philiphi et de Nathanili. 29. De prima sed separabili Petri et Andreæ filiorumque Zebedei vocatione. 30. De inseparabile vocatione apostolorum, et vocatione Domini matrisque ejus cum disscipulis suis ad nuptias, et quod in ephifania nuptiæ sunt factæ. 31. De pascha et de ejectis mercatoribus de templo, Joanne non adhuc misso in carcerem.' 32. De transitu Domini per Samariam, sedens et sitiens super puteum in civitate Samarie Sichar, et in Galilea transiens 31 sanavit filium reguli credentis cum tota sua 3a domu. 33. De secunda ascensione Domini in Hierusalem, quassi in secundo pascha, sanans paraliticum. 34. De sanitate hominis in sinagoga a spiritu immundo 33, et socrus Petri a febre. 35. De electione duodecim apostolorum, et sermone beatitudinum sedendo in monte, et simili sermone stando in loco campestri et de leproso mundato. VARIE LECTIONES. 19 i. e. dimidii. 91 23 29 mundi add. 2. vero 30 20 apocolipsi legitur, sed littera una litura absumpta est 1. lege veritatem. 24 post additum est 1. 23 computatur scriptum erat, sed ur litura deletum est 1. c. post infra scriptum est 1. 28 ita sæpius pro evangel. 1. 6 de post add. 1. 2" ita cod. 1? 28 post add. 1. post add. 1. post add. 1. 3 domu sua scriptum est 1., sed signis ostensum verba esse transponenda, quod aliis quoque locis occurrit. 33 suppla vexati quod in upographo cod. 2. post additum est. post correcta in fretum mutatum 1. 31 3 freto motato, 39. De vocatione Mathei apostoli, et calumnia man- A 57. De adventu Domini in Bethaniam sabbato ante ducandi et bibendi cum puplicanis. 40. De filia Jari resuscitata, et de muliare 95 duodecim annis in fluxu sanguinis curata. 41. De duobus cecis et Beelzepub, et predicatione Christi, sanans omnem langorem et infir. mitatem, de messe et operaris et de misione 37 12 apostolorum ad predicandum, data ipsis potestate immundorum spirituum. 42. De nominibus 12 apostolorum secundum ordinem, et de virga portanda et non portanda. 43. De predicatione Christi post missionem 12 apostolorum, et filio viduæ resuscitato, et de missione duorum discipulorum a Johanne vincto ad Jesum. sex dies paschæ, et crastino in palmis luna decima in Hierusalem. 58. De gestis primæ et secundæ tertiæque feriæ juxta ordinem, aliisque multis. 59. De biduo ante paschæ, id est quarta feria. 60. De primo die azimorum, hoc est quinta feria. 61. De cena Domini. De imno dicto et egressu Domini in Getsamani ubi tentus est, de gestis ejusdem noctis, et denegatione Petri juxta ordinem. 62. 63. De gestis diei passionis Christi et sepulturæ ejus et lintheaminibus. 64. De monumento Domini, et mulieribus et custodibus sepulcri. 44. De phariseo rogante Dominum ad mensam, et B 65. De vespere sabbbati que lucescit in prima sa Maria Magdalena, et de albastro. 45. De Domino exprobrante civitatibus, et confes sione, et de spicis in sabato. 46. De manu arida sanata juxta concordiam quatuor evangelizarum. 47. De phariseis et Herodianis, et demonatico ceco el muto sanato. 48. De Herode et passione sancti Johannis baptizæ, de miraculo quinque panum et duorum piscium, de pascha, et de loco decollationis et sepultura Johannis. 38 vi 49. De ambulatione Domini et Petri super undas navigantes trans fretum Genesar [quarta gilia noctis, et de pascha et miraculo panun et piscium]. 50. De Cananea muliere et filia ejus sanata, de surdo et muto, et refectione quatuor millium de septem panibus et paucis piscibus, et de ceco illuminato, secundum Marcum, 51. De interrogatione Domini, de discipulis suis, de contradictione Petri, et transfiguratione Domini, de Moisi et Helia, et lunatico. 52. De adventu Domini a Galilea in Judeam, et de uxore demittenda. 53. De parvulis et operaris in vineam, de bono, et reversione Domini in Galileam. 54. De festivitate scenophegiæ. 55. De encenia solemnitate. bati sexto die Kalendarum Aprilium, luna septima decima, in qua Christus resurrexit a mortuis, et de gestis ipsius diei, ordinate sicut tractal sanctus Augustinus juxta concordiam quatuor evangelizarum. 66. De testimonio evangelizarum et sancti Pauli apostoli in epistola ad Corintheos in aparatione Domini, juxta Augustinum. 67. De ambulatione Domini in Galilea corporaliter, tractante Augustino. 68. Quot vicibus post resurrectionem suam in terra et in cælo vissus est Dominus, tractante Augustino juxta quatuor evangelizas sanctumque Paulum. C 69. De misterio verborum Domini quibus dixit 70. De passione sancti Petri et de ordinatione sancti Clementis. 71. De passione sancti Pauli [apostoli **]. 72. De passione sancti Andreæ [apostoli **]. 75. De passione sancti Jacobi apostoli filii Zebedei. 74. De dormitatione sancti Johannis evangeliza. 75 De passione sancti Philipi apostoli **. 76. De passione sancti Bartolomei. 77. De passione sancti Thomæ. 78. De passione sanctissimi Mathei. 79. De passione sancti Jacobi fratris Domini. 81. De passione sancti Simonis Cannanei. 82. De obitu sancti Mathiæ apostoli. 56. De Lazaro resus itato veniente Domino a Ga- D 80. De passione sancti Tathei. cheo 39 et parabulis. 83. De septem diaconibus ordinatis ab apostolis **. INCIPIUNT CAPITULA 1. De nativitate Domini, et de annis ejus qui semper minco colore inscribuntur, et de annis 39 LIBRI TERTII ". Octaviani Cessaris nigro colore simul ordinate in concursu conscriptis, sub consulibus proVARIE LECTIONES. pro 35 i. e. muliere. 30 Belzpub; postea litera E bis suprascripta est 1. 37 demissione 1. 38 Inclusa post in margine altera manu addita sunt 1. Zacheo. 40 que post add. 1. 41 ordinem in margine pest add. 1. 42 i. e. hymno. 43 46 pro apparitione. post add. altera menu 1. 45 hæc prima manu summo in margine adjecta sunt, signo posito post cap. LXXIIII. 46 hæc prima manu infimo in margine adjecta sunt, signo apposito, quo his verbis locus suus monstretur 1. 47 Sequentia etiam in 3 leguntur, ubi multa mutantur. Inscriptio: Incipiunt capitula libri sequentis, 48 8. De Othone et ejus imperio et morte. 9. priis secundum Cassiodorum, gestisque cer- A tis uniuscujusque anni usque in mortem Octaviani, et tunc ante Tiberium sicut ante unumquemque regem postea habebitur summa collecta annorum incarnationis a nativitate Domini usque in finem regni ejusdem regis titulatus. 2. De Tiocrio ejusque annis nigro colore, dominicis autem annis mineo colore sub consulibus et gestis propriis ordine predicto uniuscujusque anni usque in annum nonum decimum incarnationis, Tiberii vero tertium, ubi incipit incarnatio juxta cronicas Eusebii et Bedæ presspeteri, et usque in annum vigessimum tertium incarnationis, Tiberii vero septimum, ubi incipit incarnatio secundum Dionissium, quæ inde nigro colore conscribitur in marga50 semper sub dextera manu. Reges quoque in eadem incarnatione inscripti, sicut secundum Eusebii Bedæque cronicas regnaverunt, ordinate e regione ad annos singulos incarnationis juxta historiam saeri evangelii in margano semper sub sinistra manu, et contra predictos eosdem reges in hac quoque incarnatione inscriptos, sicut vere regnaverunt, ad ostendendum erroris cronicarum annorumque incarnationis juxta Dionissium, et usque ad annum quintum decimum imperii Tiberii. De anno quinto decimo Tiberii, de Johanne et Domino ab eo babtizato, secundum quatuor evangelizas, Augustino teste, de jejunio Domini et victoria ejus, de diabulo, de predicatione Christi, et passione Johannis babtistæ. 4. De passione Domini et miraculis in passione, de ordinatione Jacobi primi episcopi, de passione sancti Stephani, et conversione sancti Pauli, et adventu ejus in Hierusalem, manens apud 53 sanctum Petrum diebus quindecim, et reliqua usque ad Claudium. 51 5. De Claudio, de lame et passione Jacobii filii Zebedei, de carcere sancti Petri, de secunda ascensione sancti Pauli in Hierusalem anno quarto decimo conversionis suæ loquens cum sancto Petro, de adventu sancti Petri ad Romam, et reliqua usque ad Neronem. 6. De Nerone, et sancto Paulo vincto ad Romam misso, de passione sancti Jacobi fratris Domini, de resurrextione Christi in octavo Kalendarum Aprilium sicut Beda putat, de Marco evangeliza et passione ejus, de passione Petri et Pauli, de Clemente papa et decretali epistola ejus ad sanctum Jacobum fratrem Domini, de martiribus sub Nerone passis, et de morte Neronis. 7. De Galba ipsiusque mperio et morte. 48 deest 2. * ostendum 1. caric.lla 3. B C D De Vitellio, de imperio obituque ejusdem, testo 10. De Vespasiano ", et destructione Hierusalem. decretalibus epistolis ejus, de sancto Johanne in ferventis olei dolium misso et religato in Pathmum insulam, ubi apocalipsim vidit. 13. De Nerva imperatore, de reversione sancti Johannis in Ephesum scribiens eugelium, et de martiribus. 14. De Traiano imperatore, de dormitione sancti Johannis, et de martiribus. 15. De Adriano imperatore, de Sixto papa et decreto ejus in missa, de Thelesforo papa et decreto ejus, et de martiribus. 16. De Antonino imperatore, et de Igino papa et decreto ejus, de Pio papa, et de precepto angelico de pascha, de Aniceto papa et decreto ejus. 17. De Marco imperatore, de Sothero papa et decreto ejus et de martiribus. 18. De Commodo imperatore, de Victore papa et decreto ejus, et de pascha. 19. De Helio imperatore et de consulibus et gestis sub ipso. 20. De Juliano imperatore, teste Orosio. 21. De Severo imperatore, de Zepherino papa et decreto ejus. 22. De Carcalla imperatore et nomine ejus 23. De Macrino imperatore, de Calisto papa et decreto ejus. 21. De Marco Aurelio imperatore. 25. De Aurelio Alexandro imperatore, de Urbano papa et decreto ejus, et de martiribus. 26. De Maximino imperatore, de Antero papa et decreto cjus, de Fabiano papa et decreto ejus. 27. De Gordiano imperatore, de consulibus et gestis sub eo. 28. De Philippbo primum imperatore credente Christo, de anno millessimo conditionis urbis Romæ sub ipso completo, teste omne historico, de decreto Fabiani pape. 29. De Decio imperatore, de Cornelio papa et decreto et passione ejus, et de martiribus. 30. De Gallo et Volusiano imperatoribus, de Lucio papa et decreto ejus et passione ejus. 31. De Emiliano imperatore trium mensium. 32. De Valeriano et Gallieno imperatoribus, de Stephano papa et decreto es passione ejus et sancti Laurentii cum aliis, de Dionisio papa et decreto ejus, et de martiribus. 33. De Claudio imperatore, et de Felici papa et decreto ejus, et de marteribus 56 VARLE LECTIONES. * prima manus post Octaviani pergit tunc, postea littera e adjecta est. 53 junio corr. jejunio 1. post add. 1. bita ↑. ubi cap. 55. prima manu in margine adscriptum est. 34. De Quintilio imperatore 17 dierum, de Euti A chiano et decreto ejus. 35. De Aur liano imperatore, et Gaio papa et mar teribus. 36. De Tacito imperatore et consulibus et gestis sub eo. 37. De Floriano imperatore nonaginta dierum. 38. De Probo imperatore et consulibus et gestis sub eo. 39. De Caro et Carino imperatoribus et consulibus et gestis sub eis. 40. De Diocletiano imperatore, de Gaio papa et decreto ejus, de Marcellino papa atque de Marcello papa et decreto ejus. 41. De Galerio imperatore, et de Milciade papa et decreto ejus, et de marteribus. 42. De Constantino imperatore, de Silvestro papa et decreto ejus, de Niceno concilio et fide catho lica in tempore istorum, de Theodoro episcopo scribente ecclesiasticam historiam, de cruce et de morte Arri heretici, de epistola Athanasi episcopi ad Marcum papam et de rescriptione Marci ad Athanasium, et de obitu Constantini. 43. De Constantino et Constantio et Constante im B peratoribus, et de testimonio sancti Juli papæ, 44. De Juliano imperatore, de templo Hierusolimis ipsius precepto in odium Christi constructo, et de miraculis inde, de misserrima morte ejus, teste Theodoro episcopo. 45. De Joviano 57 imperatore et obitu ejus, Theodoro episcopo [teste 5]. 46. De Valentiniano imperatore, de monachis, et de obitu Valentiniani, teste Theodoro episcopo. 47. De Valente imperatore et consulibus et gestis sub eo. 48. De Gratiano imperatore et consulibus et gestis sub ipso. 49. De Theodosio imperatore et obitu ejus, teste Theodoro episcopo. 50. De Arcadio imperatore 59. 51. De Honorio imperatore, et testimonio Luciani viventis tunc, de anno septimo Honorii, de testimonio Paschassimi episcopi ad sanctum papam Leonem, de consulibus et pascha et miraculo in pascha anno nono Honorii sub Zosimo papa, de Celestino papa et decreto ejus 6o. In D his temporibus sanctus Patricius refulget virtutibus in Hibernia. Sanctissima virgo Brigita in Hibernia mirabilibus ludit. 52. De Theodossio imperatore, de pascha anni vigessimi primi ejus, de epistola Fascassini episcopi ad papam Leonem, de pascha ejusdem anni, et de consulibus anni quarti decimi Theodosii, usque ad Marcianum 61. Cronica Eusebii vel Beda contradicunt incarnationi secundum historiam sancti evangelii, deinde consentiunt. 53. De Marciano imperatore, de consulibus, et pascha anni quarti et quinti et sexti Marciani, teste sancto papa Leone, et predatione urbis Romæ. 54. De Leone imperatore et consulibus et gestis sub ipso. 55. De Leone juniore imperatore, teste Jordane episcopo qui tunc cronicam compossuit. 56. De Stennone imperatore et consulibus et gestis sub eo. 57. De Anastasio imperatore consulibus et gestis et papis. 58. De Justino imperatore, et consulibus et gestis et papis. hujus Justi 59. De Justiniano imperatore annisque quinque ejus sub consulibus, et gestis usque ad ciclum Dionissi, id est ad sextum annum 62 niani, teste Beda. 60. De sexto anno Justiniani, et testimonio Bedæ juxta Eusebii et suam cronicam, quod est ipse idem annus ducentissimus quadragessimus octavus Diocletiani imperatoris, de supputatione istorum ducentorum quadraginta octo annorum, ex ipso codem anno sexto Justiniani, hoc est primo anno ciclorum Dionissi, a nobis supra versus usque ad Diocletianum juxta cronicas predictas Eusebii et Bedæ, atque a Diocletiano iterum retrorsum usque in annum prædictum sextum Justiniani secundum testimonium scripturæ et paparum et episcoporum qui tunc vixerunt, ubi septem anni inveniuntur qui desunt in predictis cronicis per octo ciclos decennovennales, hoc est a Constantino Magno usqué ad Marcianum et postea ordinate usque ad Justinum. 61. De Justino imperatore et gestis sub eo. 62. De Tiberio imperatore. 63. De Mauritio imperatore, et de anno ejus tertio decimo indictione tertia decima, annoque octavo decimo indictione quarta, teste Beda, de sancto Gregorio papa et decreto ejus in missa. Tunc VARIE LECTIONES. *7 Iviano suprascripto o. 1. 88 altera manu post add. in margine 1. 89 prima manu in margine adscriplum est hoc capitulum 1. 0 Infimo in margine signum post ejus posito, adjiciuntur primă manu hæc verba in his temporibus - Hibernia, post Hibernia novo signo posito, cui in contextu nullum respondet, adduntur eadem manu: Sanctissima virgo ludit. 61 cianum et sequentia leguntur in summo margine prima manu scripta, et signo apposito ostenditur, ubi locus eoruta sit 1. 62 deest in textu, post in margine altera manu additum 1, |