Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub
[blocks in formation]

1 (1) Domino vere sancto, et meritis honorando, B MAURILIO Venerabili (2) sanctæ Rotomagensis Ecclesiæ archiepiscopo, (3) JOANNES Abrincacensis, omnium episcoporum meritis infimus, corpore et spiritu totius obedientiæ munus.

Quoniam tuæ paternitatis sanctitatem de ecclesiasticæ dignitatis profectu semper sollicitam, ejus lapsa nimio mærore affici, sæpissimis inde mecum habitis quæstionibus comperi; hocque dolorem tibi augmentare ejus reparatione flagranti, quod vires ad hoc tuæ subtraxerat imbecillitas ægritudinis, parvitas mea tuæ sanctissimæ 2 optioni suffragari, non aliquo fastu succensa, sed pia compassione commota appetiit: ut quod negligentium pastorum depravatur incuria, tuæ sanctæ religionis reparetur vigilantia. Ilinc tua auctoritate fretus sententias C sanctorum Patrum aggressus, diversarumque Ecclesiarum mores et consuetudines prospectans, et ea, quæ ad divini cultus officia pertinent, quodque in se mystice continent, nihilominus considerans, quamdam quasi confectionem ex ea diversitate composui, quam omnibus adhuc occultam tue sagacitatis repræsento examini, ut susceptum opusculum inspicias, et inspiciendo cam, precor, diligentiam adhibeas, qua te nobis cum esse significes, quem in paternitate ac magisterio sat decenter exhibes. Tua quippe refert, ut si aliqua sint quæ valeant paterno affectu velis annuere, si vero econtra, vigilantis magisterii censura corrigere. Quod si utile et ratum tua auctoritate censetur, (4) postquam de metropolitana sede stillare videbimus, ca- D nonum statuta sequentes, nostræ propinare studebimus.

:

Propositum sanctæ religionis in primis oportet clericos in moribus, habitu, et incessu (5) juxta Carthaginense 3 concilium (iv, c. 44 et 45) canonice observare scilicet, ut clerici coronas, non asconsas, sed patentes habeant: (6) variis nec rubeis utantur indumentis, cappis in ecclesia nunquam nisi nigris. Unum tempus, et una dies sit semper eis radendi. Huic præcepto inobediens districtim subjaceat correptioni. (7) Quod caput nostrum ex apostolica doctrina in superiori parte radimus, superfluas temporalesque cogitationes de mente, quæ per caput exprimitur, resecare jubemur. (8) Per coronam capillorum, quam in inferiori parte portamus, temporalia, sine quibus præsens vita nou transigitur, concordi ratione regere, et eis ordinata discretione uti admonemur. Quod ne capillorum superfluitas aures vel oculos cooperiat, sacra religio observat; ne aures cordis vel oculos ad bonum operandum sollicitudines et divitiæ hujus sæculi impediant, ut summopere provideamus, designat. Quod vero (9) barbam radimus, per quam virtus corporis designatur, nos mentis feritatem amittere, et juxta Apostolum (I Cor. XIV, 20) parvuli in Christo effici debere figuramur.

Hoc ergo expedito, hore noctis et diei juxta canonicam institutionem certis temporibus observentur; et canonici ad ecclesiam devote congregentur a quibus ita ut scribitur, per totum anni circulum ecclesiastica officia agentur. Quia vero quatuor elementis subsistentes, Dominum nocte ac die offendimus, dignum est ut quater nocte et die in hymnis, et psalmis, et orationibus Dei omnipotentiam, antiquorum exempla sectantes, placare stu

deamus; Esdras enim a captivitate Babylonica re- A dicto (17) hymuus sanctæ Mariæ, humilitatis, et

versus (II Esdr. ix, 3) populum Israeliticum (10) qualer nocte et die domino psallere ad ejus misericordiam provocandam instituit. Propheta vero David septies in die laudem Domino se dixisse, et media nocte ad confitendum Domino surrexisse, nobis indicit (Psal. cxv). Hlas namque horas, scilicet Primam, Tertiam, Sextam, Nonam, Vespe ras et Completorium, Nocturnas et matutinale Officium, ad psallendum Domino sanc.i Patres præ cæteris elegerunt. Primam vero, quia finis est noctis et initium diei. Hæc hora omni tempore, exceptis diebus tribus passionis Domini, et septem diebus Paschæ, cum oratione Dominica, et Symbolo, et Capitulo, et Collecta completur. In hac quia noctem cum salute transegimus, pastori nostro gratias debemus reddere, et quidquid mali quinque sensibus corporis contraximus, precibus et lacrymis ejus misericordiam 5 postulando delere; id insuper exorare ut imminenti die ab omnibus malis gregem suum dignetur defendere, et quinque sensus corporis nostri in beneplacito suo dirigere. Idcirco (11) quinque psalmos canimus: sed trina sanctæ Trinitatis glorificatione connectimus, ut sensus nostri ejus fide muniantur. (12) Quibus fidem catholicam a B. Athanasio Alexandrino patriarcha expositam adjicimus, ut contra omnia adversa visibilia seu invisibilia sit nobis inexpugnabilis clypeus. (13) Tertiam vero, quia in ea Spiritus sanctus super apostolos descendit; Sextam, quia in ea Salvatorem nostrum crucifixerunt Judæi; Nonam, quia in ea idem Salvator in cruce pendens spiritum emisit. In his tribus horis (14) bis tres psalmos cum trina glorificatione sanctæ Trinitatis canimus: fidem enim sanctæ Trinitatis mente et corpore tenere ac venerari debemus. Has quoque cum responsorio, et versu, et (15) oratione Dominica, et precibus, et psalino, Miserere mei, Deus, genuflectendo, et oratione com plemus exceptis festis, in quibus oratio Dominica, et preces cum psalmo et genuflectione prætermittuntur. Finitis his diurnalibus officiis, (16) nocturmalia succedunt, in quibus Vesperæ prima hora consistit. 6 In hac, quia finis est diei, et initium noctis, ut in prima, quinque psalmos propter quinque sensus corporis canimus: ut quidquid per eos in die offendimus, psalmorum deprecatione nobis dimittatur; et iidem sensus nostri imminente nocte a Domino in beneplacito suo dirigantur. Unusquisque psalmus cum antiphona cantetur, ut instituit beatus Ignatius patriarcha Antiochenus. Per psalmum, qui alternantibus choris cantatur, bona fratrum opera designantur: per antiphonam, quæ ab uno incipitur et a cæteris communiter cantatur, charitas exprimitur, qua fidelium mentes in unum connectuntur. Hinc a sacerdote, qui vicem Christi gerit, lectio, id est exhortatio populi, ne deficiant, sed in bono opere perseverent, dicetur: quam responsum, id est bonum exhortati populi opus, et bymous, id est laus Dei, prosequitur : et versu

obedientiæ, et spei exemplo nos corroborans, Dominicæ incarnationis memoriam ad exercendam fidei nostræ devotionem nobis reducit. Incipiente versus juxta quod Dominus præcepit Moysi (Exod. xxix, 15), (18) incensum super altare a sacerdote offertur: sicque, ut in cæteris horis, (19) cum oratione Dominica et precibus, exceptis 7 festis oratione vero semper completur.

(20) Quia vero post Vesperas non statim quiescimus, sed terrenis operibus et necessitatibus corporum, quæ absque omnino exerceri nequeunt, * quidquid in illis deliquimus, per completorium emendamus. In hac quippe hora secundum elementa corporis nostri, quibus Dominum offendimus, quatuor B ad placandum Dominum psalmos canimus, quibus, post capitulum hymno dicto, (21) hymnum iterum justi Simeonis adjicimus, ut a Deo custoditi et illuminati in pace quiescamus. Postea ut in prima, (22) oratione Dominica, et Symbolo, et confessione, nos contra noctis insidias munientes, horam cum pre cibus, et oratione complemus (23) quam lectio præcedit de exemplis sanctorum Patrum, ad excitandas in bono animas fratrum.

C

D

(24) Media nocte, juxta Prophetam (Psal. cxv), ad confitendum Domino surgere debemus. Populum enim sedentem in tenebris, et umbra mortis venit Christus redimere, natus de virgine, noctis in tem pore, quam etiam sua illustravit resurrectione. In hac, quia somno dominante hucusque conticuimus Dominum deprecamur, ut labia nostra ad laudem suam pronuntiandam 8 aperire dignetur. Post, ut in cæterarum primordio horarum, ipsum in nostro opere (5) adjutorem invocamus. Postque hymno ad eum placandum dicto, (26) duodecim psalmos canimus, ut per duodecim horas noctis a Domino ab omnibus malis tueamur. Et quia hæc custodia per sex ætates mundi necessaria fuit, eosdem psalmos sex antiphonis copulamus. Per antiphonas, ut diximus, charitas exprimitur. Versu ad excitandos animos dicto, et oratione Dominica ad mundanda corda finita, benedictione a sacerdote accepta, tres lectiones leguntur, quarum unamquamque responsorium subsequitur. Lectionibus prædicamus, responsis bona opera, quæ subsequi debent, designantur. Sex enim ætates tribus temporibus, id est, naturalis legis, legis litteræ, et legis gratiae concluduntur. Quod idem Dominicis, diebus et festis per tres nocturnas figuratur. Quod vero in primo nocturno in Dominicis diebus duodecim psalmos cum trina glorificatione sanctæ Trinitatis canimus, quatuor una glorificatione, et una antiphona copulamus, duodecim patriarchas, ex quibus Judaicus Dei populus propagatus est, ad memoriam reducimus: qui in quatuor virtutibus, scilicet prudentia, fortitudine 9 justitia et temperantia fulgentes, easque Trinitatis fide et charitate connectentes, Domino devote servierunt: quorum exemplis debemus instrui. Per secundum nocturnum significantur hi qui sub legs

fuerunt eadem fide et charitate muniti. Per tertium, A ptis diebus Nativitatis Domini usque ad octavam.

hi qui sub gratia fuerunt eisdem virtutibus illuminati. Per novem lectiones, quibus Te Deum laudamus, scilicet laudem Dei, conjungimus, nos horum tium temporum exempla ita imitari prædicatione et opere debere designatur, ut novem angelorum ordinibus conjungi mereamur, ut ex nobis decimus restauretur, qui divinis incessabiliter inhæreat laudibus.

(27) Per Officium matutinale recolimus baptismum plebis Israeliticæ, per quem noster figuratur, qui in vigilia matutina Exodi factus est, dum necatis divina potentia hostibus, rubrum mare transierunt. In hoc etiam Dominicam resurrectionem recolimus, quam summo diluculo angeli nuntiaverunt mulieribus. In hac hora quinque psalmos ad muniendum B quinque corporis sensus canimus. Post sacerdotis lectio, quæ capitulum vocatur, nos in bono opere perseverare hortatur: cui nos obedientes hymnum Domino resonamus. 10 Versu quoque excitati, hymnum Zachariæ concinimus, in quo Dominum nos visitasse, et redemptionem per Abraham nobis promissam complevisse, collaudando profitemur. Versu incœpto, juxta quod Dominus Moysi præcepit (Exod. xxix), sacerdos incensum super altare adolebit; sicque ut in Vesperis, antiphona cantata, (23) cum oratione Dominica, et precibus, et oratione finitur. In festis vero oratio Dominica et preces non dicuntur. Quo finito ut in cæteris horis Dominus benedicitur, et ab omnibus sibi grates referuntur. Aliud quoque mysticum gerit hoc officium. Per primum psalmum primitiva de Judæis Ecclesia designatur; per secundum de gentibus; per tertium, cui unus psalmus sub una g'oria adjicitur, uterque populus, gentilis et Judæus, qui in fine mundi una fide, una lege conjungentur. Per quartum, quem pueri in camino ardenti cecinerunt, Antichristi tribulatio, quam uterque pro Christo patietur populus. Per tres psalmos Laudate, qui sub una gloria conjunguntur, tres ordines, qui per Job, Daniel et Noe exprimuntur cum Christo in laude et gloria regnaturi, (29) Signo pulsante, antequam laxetur, ad Primam, vel ad omnes horas noctis et diei, fratres congregentur, (30) ubi religiose 11 consistentes, non hac aut illac se moventes, nec alicui confabu- D lantes, neque bini simul, nisi competentibus horis, sedentes, (31) et ad Gloria Patri, ad altare se inclinando vertentes, (32) chorum non exeant, majores absque decani, minores absque licentia cantoris. Qui autem legere perrexerit, non medium chori, quousque (53) ante et retro inclinet, transeat; nee cum strepitu, sed decenter pergat, ut in incessu et habitu eorum religio semper appareat. Qui vero ex una parte ad alteram summa quidem necessitate jerit, ante tantummodo stans quidem reverenter inclinet. Violator hujus propositi legitimæ subjaceat correptioni. Hymno dicto psala.i cum antiphona ad cos pertinente dicantur: post quos Quicunque vult, cum antiphona sanctæ Trinitatis cantetur, (34) cxce

Epiphaniæ, et diebus Pentecostes. (35) Subsequente. capitulo Domine miserere, in ferialibus diebus, festivis autem Regi sæculorum, responsorium cum versu sequitur, et dictis precibus, (36) confessione facta cum precibus ibi pertinentibus, oratione subjecta hora compleatur. (37) Prima finita in capitulum fratres conveniant. Martyrologii lectio legatur, (38) ne aliqua sancti festivitas in crastino celebranda 12 negligenter omittatur. Versu, Pretiosa est in conspeclu Domini, dicto, beatæ Mariæ, sanctorumque intercessione postulata, tumque Deo in eorum auxiJio invocato, oratione Dominica completa, cum sacerdotis oratione, ibi finiatur. Inde recitetur (39) lectio regulæ canonicalis, (40) sen pastoralis, (41). vel alicujus regularis libri. Deinde culpæ examinentur: examinatio canonicaliter exerceatur. Post ad ecclesiam redeant, et missam matutinalem canant. In ea hæ orationes dicantur: prima Fidelium Deus, secunda, Deus, qui inter apostolicos, tertia, Deus veniæ largitor, post cæteræ quæ fratribus placuerint.

Signo indicante Tertia cantetur. Missa diei hora tertia, excepto jejunii tempore, celebretur. Hora enim tertia linguis Judæorum crucifixus est Christus jejunii tempore hora nona, in qua Christus emisit spiritum. Missa vero diei hoc ordine celebretur. In Primis in ferialibus diebus duæ campanæ pulsentur, (42) in festis omnes. Ad Gloria Patri, choro introitum a beato Coelestino institutum caC nente, sacerdos in vestiario, cæterique ministri sanctis vestibus juxta ordinem induantur, scilicet alba, stola et dalmatica diaconus: alba, et tunica, et manipulo subdiaconus: 13 reliqui tantum albis, scilicet (43) duo acolythi, unus qui cantet graduale, et deferat candelabrum; alter qui Alleluia, et ferat thuribulum. (44) Psalmo dicto, incipiente choro Gloria Patri, sacerdos cæterique ministri sic ad altare procedant. Diaconus præcedat presbyterum, subdiaconus præcedens diaconum ferat Evangelium, (45) ceroferarius cum cereo præcedat subdiaconum, portitor thuribuli ceroferarium. Dum ergo ante altare venerint, subdiaconus Evangelium ponat super dextrum cornu altaris, ubi usque ad Evangelium manebit. Per altare Jerusalem designatur, in qua ab initio adventus Domini evangelica doctrina resonuit, et inde usque ad publicum exivit, ut scriptum est: De Sion exibit lex, et verbum Domini de Jerusalem (Isa. 11, 5). Postea subdiaconus ad sinistram sacerdotis transeat, diaconus ad dextram; ubi confessione invicem facta, (46) diaconum et subdiaconum osculetur sacerdos; primum enim Christus pacem apostolis dedit, per eos orbi transmisit. Postque (47) sacerdos cæterique ministri retro coram altari breviter orent stantes ordine suo. Deinde primum ab oratione surgens inclinanti sibi inclinet diacono, diaconus inclinanti subdiacono, subdiaconus inclinanti sibi choro. 14 Diaconus vero post inclinationem utraque altaris cornua deosculans,

sacerdoti medium altaris osculanti Evangelium oscu- A tionis suæ, in choro maneat. (55) Epistolam responlandum offerat; evangelio enim Christus prævaricationis chirographum delens, pacem mundo dedit : cujus præconibus utrumque populum, Judaicum quippe et gentilem sibi reconciliavit. Quod altare sacerdos osculatur, significat gentem Judæam in Jerusalem morantem, quam Christus sibi reconciliavit; per evangelium, gentilem populum. Dehinc pergit sacerdos ad dextrum cornu altaris dexteram enim Christus semper egit vitam dextera enim vita acquiritur cœlestis gloria. (48) Diaconus post eum eamdem imitando vitam [fort., viam] consistat, quousque ei sedere innuat. Sessio episcopi juxta decreta Urbani papæ (epist. de cathedr. episc. IV, c. 35), et Carthaginense concilium cæteris celsior debet fieri, in qua cathedra pontificalis honorifice constituatur: episcopus enim Græce, Latine superintendens interpretatur: ideo altior, sicut vinitori, ad custodiendam vineam Domini sabaoth, ei locus præparatur, quam, incipiente Kyrie eleison, episcopus cum ministris suis ascendat, quorum alii stent, alii sedeant. Per eos qui sedent membra Christi designantur in pace quiescentia; per cos qui 15 stant, in certamine posita. Gloria in excelsis Deo cum incœperit, vel orationem dixerit pontifex, ac sacerdos ad orientem vertatur; non quia ii solum sit Dominus, qui ubique non locorum spatiis, sed majestatis potentia præsens est, sed quia ab oriente lux oritur, qua cæteræ partes illustrantur: sie a Deo summum bonum, quo totus orbis illuminatur. Per salutationem sacerdotis et responsionem populi eorum communis et charitativus ostenditur affectus, alternatim monens et optans ut in eis semper maneat Christus. Quod solus episcopus salutando populum Pax Domini dicit, (49) ostendit eum esse vicarium Christi, qui resurgens a mortuis, pacem apostolis nuntiavit. Ministrorum quantuscunque fuerit numerus, major pars in dextera, minor in sinistra [f. add. parte] utraque enim benedictio scilicet temporalis et æterna, nobis a Deo est postulanda, licet instanlius sempiterna. Ceroferarii vero usque ad Kyrie eleison, (50) ab austro ad aquilonem candelabra teneant, quo incœpto ibidem dimittant. Per austrum, qui est ventus calidus, Spiritus sancti fervor designatur, qui veri solis ortu, ab oriente ad occidentem, mundum illuminando, diffunditur. Unus vero tertius in medio ponatur, per 16 quem, ubi duo vel tres congregati fuerint in nomine Domini, Dominum adesse designatur (Matth. xvi, 20). Per hoc quod (51) incœpto Kyrie cerei deponuntur, nos, dum Dominum exoramus, contrito corde humiliari oportere demonstratur. Salutante presbytero populum, ibidem teneant. Oratione finita, ab oriente ad occidentem collocent; duobus enim Testamentis illuminantur quatuor partes mundi. (52) Septem candelabra in festis significant septem dona Spiritus sancti. (53) Incipiente subdiacono Epistolam, sacerdos juxta altare sedeat, et diacono in loco suo sedere innuat : (54) subdiaconus vero, excepto tempore ministra

sorium opportunis temporibus tractus vel Alleluia sequuntur. Per responsorium quod alternatim cantatur, activa vita designatur, in qua Ecclesia, bona operando, promeretur æternam gloriam, quæ per Alleluia figuratur; per tractum, qui nullo respondente cantatur, et in melodiis suis similitudinem fert gemitus, vita contemplativa, in qua perfecti viri peccata plorando, soli Deo vacando, morantes, eamdem excellentius quidem gloriam promerentur. Pneuma sequentiæ, quod post Alleluia cantatur, laudem æternæ 17 gloriæ significat, ubi nulla erit necessaria verborum locutio, sed sola pura, et in Deo semper intenta cogitatio. (56) Per tabulas osseas, quas cantores tenent in manibus, fortis bonorum operum B perseverant a, qua divinis oportet inhærere laudibus, designatur. Lectores Epistole et Evangelii, et cantores gradualis et Alleluia, in festivis diebus in pulpitum ascendant: debent enim pastores et doctores prædicationem suam juxta prophetam exaltare (Isai. XL, 9), et opera ad instruendum Dei populum, ut in eis illud Dominicum impleatur præceptum Luceant opera vestram coram hominibus, et glorificent Patrem vestrum, qui in cœlis est (Matth. v, 16). Diaconus cum pulpitum ascendit, celsius consistat ceroferariis: Evangelium enim Christi legem et prophetas præcellit; per thuribuli vero portitorem, qui in codem loco cum diacono consistit, designatur fragrantia doctrinæ et magnalium Christi. Crucem, quam incipiente Evangelio frontibus nɔC stris imponimus, ad expellendas omnes pravas suggestiones facimus, crux enim pellit omnes adversitates animi. In eadem hora (57) oportet episcopos et abbates baculos de manibus deponere in auditu verbi Domini, et ante Dominum devotos humiliter stare. Tempore 18 quo ministri casulis induuntur, oratione finita (58) subdiaconus exuta casula Epistolam legat, qua lecta iterum induat, et corporale ad altare deferens diacono tribuat: quod ille in altari disponat. Incœpto tractu aut Alleluia, diaconus casulam exual, et sub dextro armo superque sinistrum ponat, dextrum post discoopertum habeat; brachium enim Domini, quod in lege erat absconsum, nobis patefecit Evangelium. Quod (59) casula induitur diaconus, significat mysticum sub lege tempus; quod exuitur, figurat tempus sub gratia, [f. in quo] mysteria revelantur. Propinquante Evangelii termino sacerdos thymiama in thuribulo ponat, quo (60) incensato altari, ante Evangelium deferatur. Per thuribulum, quod fragrantiam odoris emittit, fama bonorum, quæ doctrinam præcessit. Diaconus benedictione a sacerdote accepta, ab altari Evangelium accipiens, (61) super sinistrum armum imponat. Per sinistrum enim armum vita temporalis designatur, in qua oportet Evangelium prædicari; et subdiaconus ante eum pulvinar deferat. Per pulvinar quod præcedit. lex figuratur, que Evangelium præcessit; per plumas quæ intus occultantur, mysteria, quæ in lege continebantur; per

D

levitatem plumæ, præcepta 19 veteris legis levia A tur apostoli. Per inclinationem diaconorum signifi

ad comparationem novæ in illa enim dicitur : Non
occides (Exod. xx, 13), in nova vero, Qui irascitur
fratri suo, reus erit judicio (Matth. v, 22). Sicque
(62) præcedentibus ceroferario thuribulique latore,
cum processione ad pulpitum pergat, et supposito
Evangelio ac incensato, versus ad aquilonem Evan-
gelium legat per aquilonem enim infidelitas gen-
tium designatur, quibus Evangelium ab apostols
igne Spiritus sancti accensis prædicatur. (63) Quo
lecto candelabra exstinguantur: immolatione enim
veri Agni, typici cessavit immolatio, et cætera my-
steria, quæ in lege continebantur et prophetis per
candelabra designatis. (64) Incensum sacerdoti in
thuribulo offeratur, et Evangelium primum a sub-
diacono sibi porrectum osculetur, quod post a dia- B
cono osculetur: et in festivis diebus a subdiacono
omni clero, incenso præcedente, præsentetur. Evan-
gelio lecto populus a sacerdote salutetur; offerenda
incipiatur, (65) quam finitam versus sequatur.
Interim vero panis et vini oblatio a subdiacono dia-
cono, a diacono offeratur presbytero; (65) cantor
aquam linteo coopertam in festis diacono deferat,
quam diaconus vino misceat: dulci enim cantoris
modulatione, populus pia devotione et 20 divino
amore accenditur, et sic ad Dominum currit, et
unum corpus in Christo efficitur. Per vinum Chri-
stus, per aquam populus, per linteum cooperturam
aquæ labor modulationis cantoris, quo liberatur
populus a cogitationum pravitate: lino enim labor
exprimitur. Aqua mista vino, populus adunatus
Christo; vinum sine aqua Christus est; aqua sine
vino, populus sine Christo. (67) Aliis diebus mini-
stret eam acolythus. (68) Sacerdos oblationem ita
componat, ut in dextera parte hostia calicem consti-
tuat a dextro enim latere Domini sanguis defluxit
et aqua sicque corporali cooperta (69) incensum
desuper offerat, et sic diacono præbeat; diaconus
vero in circuitu altaris deferat, postea sacerdoti,
deinde ministro reddat, ut clero populoque deferat.
Præterea accipiens patenam de altari, subdiacono
porrigat; (70) subdiaconus vero, si fuerit, acolytho.
Non licet enim quidquam sacri ab altari auferre
alicui, nisi diacono, vel sacerdoti. Tunc coram al-
tari oret inclinatus sacerdos solus, postulando ut
dignus possit accedere ad altare, et insistere cultibus
divinis, ne fiat illi quod factum est Bethsamitibus, qui
temere viderunt arcam Domini (I Reg. vi, 19).
Christus enim antequam pateretur, sæpe solus per-
noctans 21 in oratione oravit, non pro se, sed pro
nobis. Cæteri vero ministri stent in oratione ordine
suo. Post quæ versus ad populum orare moneat, con-
versusque ad altare secretam orationem dicat: qua
completa, Vere dignum, devota mente dulcique voce
proferat, in cujus fine hymnum, Sanctus, sanctus,
sanctus, a beato Sixto institutum chorus respondeat;
diaconus et ministri ad Te igitur perseverent retro
sacerdotem, usque Sed libera nos; inclinati Domi-
no enim patienti mærore et timore sui compatieban-

catur mœstitia apostolorum; per subdiaconorum, sanctarum mulierum. Subdiaconi vero similiter inclinati sint in aspectu sacerdotis, per quos exprimuntur sanctæ mulieres, quæ patiente Domino, fugientibus discipulis, licet timore et nærore perculsæ, in his, quæ de eo fiebant, erant intendentes; sed Domino de cruce deposito ac sepulto, inde recesserunt, et aromata sepulturæ paraverunt; ita subdiaconi ab eo loco discedant, et corpori ac sanguini Christi ministrare satagant, efferentes patenam per manum diaconi sacerdoti ad frangendum in ea corpus Domini. Hoc expleto sacerdos (71) Dominici corporis et sanguinis consecrationem 22 juxta sanctorum Patrum institutionem puro et humili corde compleat. Dam ergo ad Nobis quoque peccatoribus venerit, alius vocem suam proferat, et pectus suum percutiat. Vocis enim exaltatione per centurionem gentilium exprimitur professio; per pectoris tunsionem, Judæorum pectora sua percutientium lamentatio. Ubi ergo ad hæc verba venerit, scilicet, Per quem hæc omnia, Domine, semper bona, tunc diaconus accedat, et dextera manu dextrum cornu corporalis accipiat, cum sacerdote discooperia!. Sacerdos, Per ipsum, dicendo (72), oblata quatuor partes calicis tangat. Immolatione enim corporis Christi redempta sunt quatuor climata mundi. Item (75) oratione finita uterque calicem levent, et simul ponant et cooperiant. Inde (74) altare diaconus osculetur, deinde dexteram sacerdotis scapulam. C Per scapulam sacerdotis lapis designatur, in quo angelus ad sepulcrum resedit. Semper enim angelus credendus est adesse immolationi corporis Christi. Per diaconum Joseph exprimitur, per sacerdotem Nicodemus; per elevationem de altari hostiæ, depotitio Christi de cruce; per depositionem iterum in altari, sepultura Christi. Post quæ sacerdos orationem Dominicam alta voce proferat. 23 Per exaltationem Dominicæ orationis demonstratur nostræ unitas fraternitatis (S. CYP. de orat. Dominica) : Deus enim Pater noster, pacis et concordiæ magister, sic nos unum pro omnibus orare docuit, quomodo in omnes portavit. Clero, Sed libera nos a malo, respondente, officium consecrationis perficiat. Sed libera dicto, diaconus et subdiaconus se erigant, e! oculos in Dominici corporis consecrationem intendant; ait enim evangelista, quia noti ejus a longe stabant, sua pectora percutientes (Luc. xx1, 49j. Ubi ergo ad locum, Da propitius pacem, venerit, qui mantili indutus tenuerat, [add. patenam] subdiacono (75), subdiaconus diacono, diaconus sacerdoti offerat, in qua sacerdos corpus Domini tripliciter dividat, quarum partium unam sacerdos calici immittens, Pax Domini, alta voce dicendo, protinus subdat secrete: Fiat commistio corporis et sanguinis Domini nobis accipientibus in vitam æternam (76). Alia se, diaconum subdiaconumque communicet. Tertiam viaticum, si opus fuerit in patina usque ad finem missæ reservet. Per particulam oblatæ im

uno

« VorigeDoorgaan »