Gotefredus, vehementi facta congressione in momento prostravit (Nov. 15), ejusque 13 capud avulsum bumeris fertur augusto in Italiam direxisse. De cetero imperator annuam Mediolani vastationem universos regni primates jurare præcipiens, obstinato animo repatriavit in Sueviam, æger pedibus et cunctis debilis artubus.

15. Interea Pseudoambrosius palam gerens virgain et anulum, ut lupus in abdito clam insidiabatur omnibus modis Heriberto, multis multa cottidie jurando pollicitus clericis atque laicis, in urbe et extra factione concepta. Ubi autem fidelium dignitas perfidorum sensit insidias, deprehensos in crimine puniunt in personis et propriis facultatibus; et sic prævalente Heriberti potentia, evanuit omnis illa fraudolenta præsumptio.

et rei publice palam Heribertum denunciat inimi- A violenter invadit. Hunc impugnans viriliter dux cum. Igitur exiit edictum a cæsare augusto, ut cuncta suæ potestatis regna ad 125 Mediolanum concurrerent impugnandum. Factum est autem ut omnis Italia, universa Germania, convenirent simul ab angulo usque ad angulum. Ac primo quidem impetu quoddam firmum aggreditur municipium nomine 12 Landrianum (86). Quod oppugnans 127 in modico demolitur. Inde 128 applicuit Mediolanum (Mai.), tertio ab urbe miliario fixis tentoriis castia metatus. Mediolanenses autem prompti resistere, quæque proxima civitatis muniunt loca. E quibus electi juvenes armis compti, bellis edocti, volantes equis, proludunt telis, cæsarianis 129 insultando militibus, et gyrantes castra clipeo minantur, et asta proximos quosque cædentes. Cumque per dies aliquot hæc exercerent proludia 130, factum est in die sancto dominicæ ascensionis (Mai. 19), cæsariani omnes suo cum cæsare castris erumpunt, Teutones in dextro, Itali in sinistro bella cientes. Civibus vero occurrentibus ex adverso, ingravatum est undique bellum, diversis in diversa pugnantibus. In prima fronte nobilis quidam Theutonicus statura procerus, et Wido Italicus marchio signifer regius, inter media tela confixi sunt. Quibus cadentibus multisque aliis in proprio cruore jacentibus, paulatim belli tepescit amor. Demum cæsariani collecto agmine ad castra commigrant. Urbani quoque relictis campis propria tecta requirunt.

B

16. Per idem tempus (an. 1039) factum est, ut cuncti principes regni simul undique convenirent ad devastandos, sicut regi promiserant, Mediolanensium fines. Prævidens 138 autem archiepiscopus futuram oppressionem, jubet ilico convenire ad urbem omnes Ambrosianæ parochiæ incolas armis instructos, a rustico usque ad militem, ab inope usque ad divitem, ut in tanta cohorte patriam tueretur ab hoste. Signum autem quod dimicaturos debebat suos 16 præcedere, tale constituit. Procera trabs instar mati navis robusto confixa plaustro erigitur in sulime, aureum gestans in cacumine pomum cum pendentibus duobus veli candidisC simi 137 limbis 138; ad medium veneranda crux depicta Salvatoris ymagine extensis late brachiis super-pectabat circumfusa agmina, ut qualiscumque foret Lelli eventus, hoc signo confortarentur inspecto (88). Essetque gravis 199 inter urbem regnumque conflictus, nisi novus de morte cæsaris rumor concuteret animos hostium, adeo ut solutis 10 castris certatim resurgerent ita cumfuse, ut colliderentur ad invicem. Inter quos Parmensis corruens signifer turpiter occubuit.

14. Igitur recedens ab urbe cæsar, jubet cuncta in circuitu prope longeque vastari loca. Cumque flammis universa consumeret, crebris fulminum ictibus 131 et grandinea tempestate correptus, a cœpto desistens recessit morens. Quin etiam Ber. taldus, regius a secretis, cujus cuncta fiebant consilio, insanæ mox mentis efficitur. (Cap. 44.) De quo cum rex leniri debuerat, magis intumuit, in tantum ut Heribertum adjudicaret propria dignitate privandum. Stabilita igitur deliberatione, præsulatum tradidit Ambrosio Mediolanensis ecclesiæ cardinali presbitero suoque capellano, etsi videntibus, non tamen volentibus episcopis. Quo Heribertus audito, de rege similiter tractat 133 honore privando. Secreta igitur legatione suggerit Oddoni potenti Franchorum comiti (87), ut se favente arripiat regnum Italiæ. Qui 133 nil moratus, utpote regnandi avidus, primo quidem aliquas Alamanniæ partes D ab illo deinde fideliter honoratus (89).

137

17. Defuncto autem Chuonrado (an. 1039. Jun. 4) Heinricus adolescens ejus filius, rex vivente patre creatus, augustus ab omnibus appellatur; vir rei publicæ gerende satis ydoneus, qui paterni animi non imitatus affectum, suorum consulta fidelium cum archiepiscopo pacis fœdera stabilivit (an. 1040),

VARIE LECTIONES.

127 impugnans B.

113 deest B 1. 136 nomen B 1. ad non B. 2*. 128 unde vel inde B. 129 cesarinis 1. 120 preludia 3. 131 jactibus B. 132 tractavit B. 133 quo B. 1. at non B. 2°. 13* cujusque 1. 135 providens B1. at non B 2*. 136 s. d. 3. c. v. 3. 138 lintheis B. 139 deest B. 140 ita 3. 5'. solutus 1. Horum omnium loco B hæc habet: animos audientium. Percepta quippe rei veritate intenta bello acies libenter quievit utraque, redeuntibus in sua cunctis. Defuncto a. C. etc.

NOTÆ.

(86) A Laule non multum abest ad occidentem.

(87) Campanensi.

(88) Bello aptavit Heribertus, quod jam diu exstiiterat alias, ut in monasterio Novaliciensi. Cf.

Chron. Novalic. II, 10. Cæterum carroccium s mper peditum tantum insigne fuisse, non equitum, Ricottus probavit in libro egregio Storia delle compagnie d'Aventura. BETHM.

(89) V. Ann. Sax. a. 1040.

INCIPIT LIBER TERTIUS.

1. Memini dixisse me nuper 16 propter civile jur- C in melius an deterius 17, dicere non opportuit, gium mutatum urbis et ecclesiæ statum. Utrum vero cum facta collatione præteritorum ad præsentia,

VARIE LECTIONES.

1 propter B 1. ex corr. 149 quidem B 1. at non B 2*. 143 Eo deinde B. Arnulfi. Illud quod restat, jam lectio tertia prestat. addunt 2. B 1.. at non B 2*.

NOTE.

(90) Waldo, qui et Lanzo, notarius et judex sacri C et Ariberto præserte Papiæ, V. Giul. III, 373-376. palatii, commemoratur in charta a. 1029. Giu1 ni III, 516; 1034 scripsit testamentum Ariberti, ubi Giul. III, 267, causas affert cur hunc a Lanzone ab Arnulfo commemorato non diversum existimet; 1035 cum misso imperatoris sententiam profert, Giul. III, 517; Apr. 1012 tabulis Ariberti subscrips't, sed a. 1044 desideratur. Sed. m. Nov. 1045 ju icio Azonis marchionis interfuit (Murat. Ant. IV, 9.); Oct. 1046 cum Arioaldo misso sententiam tulit, Giol. III, 527; Feb. 1057 conventionem Widonis archiep. cum Odone ep. Novar. confecit, Mon. Hist. Pat. Chart. p. 586. Notarii munere etiam Landulfus, non minore loco natus, fungebatur, ut mox y.debimus.

"

facilis fiet inde cognitio. Atque utinam nescirem. A Que tamen omnia melius scribendo patebun'.

2. Defuncto autem Heriberto (an. 1045, Jul. 18.) varie tractatur a multis de restituendo pontifice. Heinricus vero 148 augustus jamdictum habens præ oc Is Me ilanense discidium, neglecto nobili fac apienti primi or in's clero, idiotam et a ruze venientem (96) elegit antistitem, cui nomen fuer t Wido 9. Revera sustulit eum de gregibus ovium, et depost fœtantes accepit eum (Psal. LXXVII, 70). Huic facto repugnant parum Mediolanenses, sive timore regio seu inter se odio, partim avaritia, quæ, ut sapiens ait quidam agiografus, omne malum primo invexit Italiæ. Et exinde omnia ver untur in pejus. Factum est autem postea, ut in s se coversi unusquisque alter alterum 150 conveniret, suum conferendo obprobrium, necnon civitatis incommodum. Demum post multa coscilia mediis sacrosanctis evangeliis conjungunt foedera pacis, facientes quidem amnestiam, id est abolitionem malorum, quam Athenienses primi fecisse, et sic vocasse leguntur Horosio teste 1 (1, 17).

3. Tempore illo cæsar Hein icus Italiam veniens, celebrato Papiæ synodali concilio (an. 1046, Oct. 25), Romam tendit, cui papa (97) obviavit Placentia, vivente altero ac concedente (98) intronizatus. Facto autem Rome (99) generali conventu præsu1m, visum est regi et episcopis omnibus, papam ipsum injuste tenere cathe 'ram. Quo statim abjecto, unum ex Teutonibus præsulem illius loco substituit, quem mutato nomine Clementem vocavit; a quo etiam coronam suscepit imperii.

5. His diebus marchio Bonifacius 152, dum nemus transiret opacum, insidiis ex obliquo latentibus venenato figitur jaculo. Heu senex ac plenus dierum maturam mortem exiguo præoccupavit.

6. Illo autem tempore placitatur imperator in pratis Roncalie (102). Discussis vero querelis pluribus, legal ter multa examinat. Ubi marchionem Adelbertum, de quo nimia fuerat proclamatio, cum ali's flagitiosis captum ferreis jubet vinciri nexibus; equidem digne satis. Deinde diebus multis modo cum Ungris, modo cum Leuticiis pro tempore confligebat. De quibus omnibus nobiliter triumphavit, victos tributo coartans. Cujus unum insigne tropheum aurata indicat lancea, Ungrorum regi violenter extorta (103) et Romæ in apostolorum templo B suspensa (194). Qui cum insigni floreret imperio, carus omnibus migravit a sæculo fan. 1056, Oct. 5), relinquens sui nominis puerum, augustæ Agnetis materno gremio confovendum.

7. Hujus regnante infantia, Papienses ab eo ut moris est datum aspernantur audacter episcopum (105); nec regiæ institutioni nec apostolicæ deferentes factæ consecrationi, usque ad obitum spreti perseverando pontificis.

8. His itaque diebus (an. 1959), inter ipsos et Mediolanenses de causis civilibus emergit discensio (106.) Fuerat enim civitas utraque populosa, et super regni ceteras inclita. Verumtamen in notitia 183 omnium præstabat Mediolannm. Cumque essent contiguæ, pudebat alteram alteri cedere. Inde erat, quod sibi rependebant ad invicem cædes prædas et incendia nec non et latrocinia. Factum est autem ut Papienses, dum inferiores essent, conductis aliunde pretio legionibus ad devastandos Mediolanensium fines accederent, Mediolanenses vero confœderatis sibi Laudensibus in illos insurgerent, licet pars eorum non minima archiepiscopo duce aliis dimicaret in partibus 15. Conveniunt utræque in campis acies ordinatis agminibus, vexilla in sublime ferentes (an. 1061 Mai. 23). Fit vehemens partium in se concursus, bachantur certando diutius, divertunt tandem Papienses a bello, adversariis insequentibus illos a tergo. Quibus mox viriliter succurrit conducta extranæorum legio, licet VARIE LECTIONES.

4. Tertius ab eo sanctus claruit Leo (an. 1048), cujus industria Romanæ status reparatur Ecclesiæ. Qui geminam in Italia synodum devotissime celebravit, Papiæ silicet (100) atque Mantuæ (101), absente cæsare. Cai cum misericorditer displiceret oppressio illa vele.neis, qua impiissimi No: manni miseram affligunt Apuliam, prædicatione mixta precibus temptat illos a tantis revocare flagitiis (un.1053). Cumque nichil proficeret, a mis aggreditur ipsam compescere feritatem (Jun. 18), licet ili adversus belli fuerit exitus. Judicia enim Dei abyssus multa (Psal. xxxv, 7).

155

149 Guido B const.

18 H. v. filius Conradi a. i. h. p. o. desidium M. B 1. B. 2. qui dissidium habet. 150 a. ad a. B. 151 H. t. desunt B. 152 Montisferrati addunt 5, 5'. et in margine manu alia 1. In B. A. ilud legi, error et sociorum Palatinorum; nec in B 2. habetur. 183 innocentia B. 15 i. p. desunt B. sese B. Mur.

153

paulo post cesserit relicto Mediolanensibus cam- A po 156. Fit strages immensa nobilium equitum, et duarum urbium lacrimabile detrimentum. Implevit denique dies illa veteris idioma vocabali; dicebatur enim antiquitus campus in quo conflixerant MorTuas (107).

137

9. Per idem tempus ad instar Papiensium Astenses quoque datum sibi reprobaverunt episcopum; sed prudentia comitisse Adeleidæ, militaris admodum dominæ 158, post longi temporis conflictus incensa tandem urbe, contempto altero quem elegerant, priorem suscipiun!.

10. Hac eadem tempestate horror nimius Ambrosianum invasit clerum, insurgente populo noviter in eum, ingruentibus utrimque peccatis. Omnes enim peccaverunt, et egent gloria Dei (Rom. 111, 23 ) Verum talis hic horror mutata cum aspiratione littera multorum concepit errorem. Cujus initium et seriem, cum res nostris adhuc versetur in occulis, prout possumus ennaremus. Finem ipse provideat, qui cum sit alpha et omega, mirabiliter cuncta dispensat. Quidam igitur ex decomanis 159 diaconus nomine Arialdus, penes Widonem antistitem multis fotus deliciis multisque cumulatus honoribus, dum litterarum vacaret studio, severissimus est divinæ legis 160 factus interpres, dura exercens in clericos solos judicia. Qui cum modica foret auctoritatis, humiliter utpote natus (108), prævidit aplicare sibi Landilfum, quasi generosiorem et ad hoc ydoneum, familiaris ejus factus assecla. Landulfus vero cum esset expeditioris linguae ac vocis, nimiusque fato is amator, repente dux verbi efiicitur, usurpato s.bi contra morem ecclesiæ prædicationis offitio. Hic cum n lis esset ecclesiasticis gradibus alteratus (109), grave jugum sacratorum imponebat cervicibus, cum Christi jugum suave et ejus leve sit bonus.

11. Igitur inter alia quæ cottidie plebis auribus inculcabat, die una taliter concionatur in populo : Carissimi seniores, conceptum in corde sermonem ultra retinere non valeo. Nolite, domini mei, nolite adolescentis et imperiti verba contempnere; revelat enim sæpe Deus minori, quod denegat majori.! Dicite mihi, creditis in Deum trinum et unum? Respondent omnes Credimus. Et adjecit: Munite frontes signo crucis. Et factum est. Post hæc ait: Condelector vestræ devotioni, compatior tamen imminenti magnæ perditioni. Multis enim retro temporibus non est agnitus hac in urbe Salvator. Diu est quod erratis, cum nulla sint vobis vestigia veritatis. Pro luce palpatis tenebras, cæci omnes eff cti, quoniam cæci sunt duces vestri. Sed numquid po:est B cæcus cæcum ducere? Nonne ambo in foveam ca dunt? Abundant enim supra multimoda, ha resis quoque illa symoniaca (110) in sacerdotibus et levitis, ac reliquis sacrorum ministris, qui cum nicholaytæ sint et symoniaci, merito debent alici. A quibus, si salutem a Salvatore speratis, deinceps omnino cavete, nulla corum venerantes officia, quorum sacrificia idem est ac si canina sint stercora, eorumque basilica jumentorum præsepia. Quamobrem ipsis amodo reprobatis, bana corum omnia publicentur; sit facultas omnibus universa diripiendi, ubi fuerint in urbe vel extra. Nam et ego plectenda plura commisi; sed quod pejus omnium fuit, indiguis usque modo communicando Regem cœlorum offendi. Nunc autem propicia divinitate C ago pœnitentiam, talia provisurus in posterum. Igitur imitatores mei estote, carissimi, et ita ambulate, sicut habetis formam nostram. ›

12. His ita decursis, et pluribus aliis quæ humana non capit memoria, populus semper avidus novorum in nimium zelum excitatur adversus clerum, aliis se VARIE LECTIONES.

156 1. p. p. c. r. M. c. desunt B. 157 mortui B. ribus 1. B. 1. neque vero B. 2.

158

› duc. 1. ducis 3a.5'. 159 decumanis B. 160 d. hono

NOTE.

(107) Nomen vico mansit, inter Mediol. et Papiam sito. Diem indicat Kalend. in Mur. SS. 1Þ, p. 235; cf. Giul. IV, 48-58.

(108) Andreas biographus ejus Bezonem et Bezam D parentes ejus satis nobiles fuisse tradit c. 1, 6. Landulfo tamen humiliores c. 9. Scil. ex equestri prosapia erant, teste Bonizone De persec. eccles., p. 805. Postea gens Alciatorum eos sibi vindicavit. Cf. Land. Ill, 5. Giul. IV, 10. In relatione Petri Damiani commemoratur Arialdus dictus diaconus de cape.la Mediolanensis archiepiscopi. › Prædicare cœpit, Andrea c. 33 teste, decimo ante mortem anno, Varisii primo, deinde Mediolani. Ep. Syri ad Andream, c. 36. Vita Arialdi.

(109) Nam Landulfo III, 5, teste de notariis erat, itaque nondum subdiaconus, qui ordinum eccl. ultimus est. Ita Wido loquitur in statuto a. 1067 : Perniciosa negotiatio hujusmodi quæ in hac sancta Ecclesia consuetudinaliter obtinebat, ut quisquis ad clericales ordines provehendus accederet, de subdiaconatu quidem 12 nummos, de diaconatu vero 18, postremo de presbyterato suscipiendo 24 quasi per præfisam conditionis regulam daret. Cf. Alex. II

ap. Mansi Conc. XIX, 977. Clericum fuisse ex ipsis Arnulfi verbis c. 13, 16, apparet, sed prædicationis officium notario non competebat. Cæterum Landulfus Cotta a posterioribus appellatus, erat clericus de urbanis excellentibus tam ordine quam natione, Andr. Valtumbr. c. 5. senatori generis Petro Dam. opusc. II, 42, frater Herlembaldi, de quo v. infra c. 16. Anestasius, qui et Amizo, f. Herlembaldi, miles sancti Ambrosii, c. a. 1015 ab Henrico imp. missus constitutus est, cum filio Herlembaldo, Hunc fratrum illorum avum fuisse, non sine causa existimat Giulini III, 75, 118.

(110) De hac teste Andrea c. 11, post iter Romanum demum Arialdus verba fecit, quam eatenus reticuerant. Quo facto Guido et pars maxima clericorum et militum, necnon et multi de populo minore nequam viri se cernentes dixere ad invicem : Hæc namque doctrina si ad profectum venerit, nobis nostrisque filiis profecto nullo modo vivere ex. pedit. Quæ enim est nostra vita, nisi ecclesiarum beneficia quæ assidue a nobis venduntur et emuntur?>

165

deferre Deo putantibus, aliis avaritiæ lucris inhian- A metropolitano, furens solos sævit in clericos, arguens tibus. Ad hæc 161 Landulfus idem simul cum complice Arialdo per dies multos multorum incitat animos, gratia favoralis auræ nova semper et inaudita concionando proponens, prout noverat vulgi inorem. Ad cujus compescendam temeritatem majores ecclesiæ sæpe conveniunt, sacras illi scripturas et sanctiones opponentes canonicas 16. Quæ despiciens omnia, nichilominus instat. Imo die una solempni ad ecclesiam veniens cum turbis a foro psallentes omnes violenter projecit a choro (111), insequens per angulos et diversoria. Deinde providit 183 callide scribi phytacium 16 de castitate servanda neglecto canone mundanis extortum a legibus, in quo omnes sacri ordines Ambrosianæ dyocesis inviti subscribunt, angariante ipso cum laycis 166. Interim prædones civitatis præter ædes aliquas in urbe dirutas lustrabant parochiam 17 domo clericorum scrutantes, eorumque diripientes substantiam (112). Clerus igitur multipliciter afflictus, legatione humili conquestus est primo comprovincialibus episcopis, deinde Romano pontifici. Præerat tunc Romæ Stephanus (113); qui audita perpendens populum quiescere et archiepiscopum super hac re synodum congregare apostolicis jubet apicibus. Qua fretus auctoritate Wido præsul diligenter studet cœlum convocare pontificum, mandans Landulfo et Arialdo, rationabiliter interesse tractandis.

108

illos suæ suorumque perditionis; laicos vero fovebat 19 ut fratres. Cumque foret simulandi et dissimulandi gnarus per omnia, pluribus dilectus, cuncta suum retorquebat ad libitum, factus ipse mirabile mundo spectaculum. Unde potestate accepta. commune indicit omnibus laicis juramentum, quasi impugnanda proponens sacrorum ordinum stupra et venales consecrationes. Quod non multo post clericos etiam jurare compellit. Ab illo etenim tempore innumerabis virorum ac mulierum caterva illum comitantur euntem, stantemque die noctuque custodiunt. Qui unanimes facti, ecclesias contempnunt et divina spernunt cum ministris officia, asserentes omnia symoniaca. Hos tales cætera vulgaritas hyronice B Patarinos 70 appellat (115). Præterea Romam proficiscitur Arialdus, apologeticas ferens litteras (116). Ubi cum Ambrosianum accusaret clerum, affirmans omnes nicolaitas et symoniacos ac prorsus inobedientes Romanæ ecclesiæ, se autem cum Landulfo devotum et pro sola veritate certantem, Romanorum celeriter adeptus est gratiam. Qui cum principari appetant jure apostolico, videntur velle dominari omnium 171, et cuncta suæ subdere ditioni, cum 17a doctor evangelicus suos doceat humilitatem apostolos dicens: Reges gentium dominantur eorum, et qui potestatem habent super eos, benefici vocantur. Vos autem non sic; sed qui major est in vobis, fiat sicut minor, et qui præcessor est, sicut minister

13. Factus est autem synodalis præsulum multorum conventus, in loco qui dicebatur Fontanetum C (Luc. xx11, 25). (114). Ubi cum triduo spiritalibus vacarent negociis, illorum præstolantes adventum, visum est omnibus, temeritatem tantam anathemate justo fore mulctandam. Factumque est ita. Quæ omnia floccipendens Landulfus, cum vereri debuerat, magis extollitur. Ex hinc conviciatur episcopis, præcipue

at non B 2*.

14. Turbinis igitur causa præfati, sæpenumero veniunt Mediolanum a Roma legati, videlicet Hildeprandus ex monacho cardinalis archidiaconus, Petrus Hostiensis, Anselmus 173 Lucensis episcopi, et reliqui plures vice quisque sua (117). Qui si in conveniendo populum diligenter attenderent dicentem apostolum : VARIE LECTIONES.

178

101 hoc B. 16 o. ac canones B. 163 providet 3. 5'. B. 16* pytatium B. 168 exortum B. 1. exorto B 2. 165 lanceis B. 167 parochias B. 168 vacaret 1.5'. vacassent Puric. de sanctis p. 183. 169 favebat B1, 170 paterinos B. 171 omnibus 3a. B. pro cum dicens B. 1. habet : longe aliter jubente evangelio apostolis eorumque sequacibus. Reges etc. At B. 2 Cum minister omittit, testibus B 2. et Puricello p. 189. 173 alselmus 1. H. episcopus et Anselmus de Badagio civis Mediolanensis, olim cardinalis ecclesiæ Ambrosiane, tunc vero Lucensis episcopus, et r. p. cum predictis Mediolanum missi sunt. B.

(11) Cf. Boniz. p. 805.

NOTE.
D

(112) Cf. verba statuti a. 1067: Illos autem omnes clericos et laicos, qui contra simoniacos et incontinentes clericos, ut per rectam fidem ne hæc mala fierent operam darent, juraverunt; et per hoc incendia, deprædationes, sanguinum effusiones, multasque injustas violentias fecerunt; omnimodo prohibemus ne hæc ulterius faciant. Et Petri Dam. relationem : Idipsum jusjurandum contra simoniacos et nicolaitas permaxima pars populi non modo civilis sed et suburbani jam dederat, quorum videlicet multitudo millenarium ut fertur numerum jam excedebat.

(113) 2. Aug. 1057 29. Mart. 1058.

(114) oppidum in agro Novariensi ejusdem nominis adhuc subsistens. PAL.

(115) La Contrada de' Rivenduglioli di pani vecchi, detti da Noi Patari. Giul. IV, 98, paterinos 1. e. pannosos, Bonizo p. 805.

(116) Andreas ubi connubia clericorum vi populi deleta fuisse retulit, c. 8 ita pergit: ‹ Per idem tempus decrevere fideles Romam ad synodum Landulfum mittere, quoniam ut eos mendaciter eorum æmuli accusarent, illo pergebant. Quo Placentie vulnerato Arialdus Romam pervenit. Papa antem

post multam honorificentiam quam ipsi impendit, jussit a quibus sacerdotibus divina mysteria delinc sumeret, et sub inevitabili jussu ei præcepit ad opus cœptum regredi, et tam diu in eo vehementer insistere, donec nefanda opera... aut penitus deleret ant sanguinem... præberet. De synodo nihil habet. Sub Stephano XI hæc acta esse, Landulfus refert III, 14, et Bonizo p. 805.

(117) Hildeprandum et Anselmum cum Arialdo Med, venisse refert Land. III, 13; episcopos a latere cum Hildeprando, qui inde in Galliam perrexerit, Bonizo p. 895.