quia ad episcopum pertinet ordinatio, et ad ejus A excusationem prætenderit. Non communicabit abbas judicium pertineret degradatio; suspensio vero officii pro levioribus culpis in abbatis judicium esset ad correptionem. Talis inter episcopum et abbatem de villa Montis facta est conventio. In monasterio vero S. Michaelis in abbatem, et monachos, et xii canonicos totum jus episcopale retinuit episcopus. In monasterio habet officium facere dedicationis, et quidquid interim offerretur ad altare, episcopi est, et quod offertur ad manus capellanorum suorum, et ipse et omnes qui cum eo venerint, abundanter et honorifice debent procurari; et equi, aqua dulcis, et cætera necessaria debent in monasterio inveniri. Eo die debet esse præsto vestis præfata episcopi, et cera, et piper, et incensum, cerei tres ad purificationem S. Mariæ, etiamsi episcopus defuerit, abbas cum duobus de canonicis bis in anno debet esse ad synodum, nisi de licentia episcopi remanserit, et sacerdotes Montis. Quoties etiam graviores cause emerserint, episcopus mandabit abbati, et vocabit cum, et venire debet, nisi inevitabilem et legalem B excommunicato episcopi scienter, nec excommunicabit nominatum aliquem parochianum episcopi extra Montem consistentem, inconsulto episcopo. Monachi quinta feria Pentecostes venient Abrincas cùm capite S. Auberti ad ecclesiam Sancti Andreæ, in qua ipse episcopus sedit, cum processione magna tam clericorum quam laicorum omnium qui domos tenent: et denariatas ceræ matricis ecclesiæ debent, ut sedi episcopali, de qua recipiunt consilium animarum, et abbas per se, vel per decanum suum, oleum et chrisma, ad erogandum et presbyteris ad Christianitatem faciendam. Canonici omnes sub episcopi priore sunt, et canonicas, id est præbendas, cum fuerint vacua, distribuere debet, sicut dignum decreverit. Beatus vero Aubertus, cui divo munere Mons ille collatus est, eos constituit; et de suo episcopio, ecclesiæ quam construxit, duas villas, Ilium scilicet et Genecium, ad usum suum et illorum contulit. CONCILIUM ROTOMAGENSE In basilica S. Mariæ Rotomagi ab Joanne archiepiscopo, cum suis suffraganeis Willelmo Anglorum rege Normanniam gubernante, celebratum, anno Christi 1072, Alexandri II papæ anno xi, Philippi 1 Francorum regis anno xiii. TITULI CANONUM. (LABBE, Concilia, IX, 1225.) 1. Ut episcopus chrisma et oleum hora competenti, et cum duodecim sacerdotibus consecret. 11. Quod totum chrisma et oleum ab archidiaconis renovandum sit. III. Qua cura distribui a decanis chrisma et oleum IV. Ut qui missam celebrat omnino communicet. VAI. Confirmatio jejunis a jejunis et cum igne conferenda. rantur. IX. Ut Quatuor Temporum exacta sit observatio. C XI. De iis qui coronas relinquunt. Et ut ordinandi D XV. De clericis uxoratis, ut ecclesiis non minis- XVI. Ut nullus mortua uxore illam accipiat de qua ante fuerat infamatus. XVII. Nullus uxore velata superstite aliam ducal. XVIII. Ne absentis viri uxor alteri nubat priusquam de viri morte compertum habeat. XIX. Ne clerici, in publicum crimen lapsi, sacris ordinibus facile restituantur. XX. Ut episcopus qui ad lapsi depositionem venire non potest vicarium mittat. XXI. Ut ante horam vespertinam in Quadragesima non edatur. XXII. Ut Sabbati Paschæ officium ante horam nonam non inchoetur. XXIII. De sanctorum festivitatibus transferendis. XXIV. Ut generale baptisma nisi Sabbato Pascha et Pentecostes non fiat. Parvuli quocunque tempore petierint, baptizentur; nullus in Epiphania sine infirmitatis necessitate. PRÆFATIO. Anno ab incarnatione Domini 1072, congregatum est concilium in metropolitana Rotomagensis urbis sede, in basilica beatæ et gloriosæ Dei genitricis semper virginis Mariæ, cui Joannes ejusdem urbis archiepiscopus præerat, et vestigia Patrum secutus utilitati ecclesiasticæ omnimodis consulebat, cum suffraganeis suis, Odone Bajocensi, Hugone Luxoviensi, Rodberto Sagiensi, Michaele Abrincatensi, et Gisleberto Ebroicensi. In primis disputatum est de fide sanctæ et individuæ Trinitatis, quam secundum statuta sanctorum conciliorum, scilicet Nicæni, Constantinopolitani, primi Ephesini, Chalcedonensis concilii, corroboraverunt, sanxerunt, se toto corde credere professi sunt. Post hanc catholicæ fidei professionem, annexa sunt hæc subscripta catholicæ fidei doctrinæ capitula. CANONES. 1. Ut episcopus chrisma et oleum hora competenti et cum duodecim sacerdotibus consecret. In primis statutum est a nobis ut, secundum statuta Patrum, chrismatis et olei, baptismatis et unctionis consecratio, competenti hora, id est post nonam, secundum statuta sanctorum Patrum, fiat. Hoc etiam debet episcopus prævidere ut in ipsa consecratione duodecim sacerdotes, sacerdotalibus vestibus indutos, vel quamplures, secum habeat. II. Quod totum chrisma et oleum ab archidiaconis renovandum sit. IX. Ut Quatuor Temporum exacta sit observatio. Item, Quatuor Temporum observatio competenti tempore secundum divinam institutionem communi observantia a nobis servetur, id est, pri na hebicmada Martii, secunda Junii, tertia SeptemUVs, eadem Decembris ob reverentiam Dominicæ nativitatis. Indignum enim valde est ut sanctorum institutio aliquibus occupationibus vel mundiali sollicitudine destituatur. X. Quod depositione digni sunt, qui furtim aut indebite ad sacros ordines provehuntur. . Item, clerici, qui non electi, nec vocati, aut nesciente episcopo, sacris ordinibus se intromittunt, aliquibus vero episcopus, ut diaconibus, manum imponit; alii cæteros ordines non habentes, Item in quibusdam provinciis mos detestabilis inolevit quod quidam archidiaconi, pastore carentes, ab aliquo episcopo particulas olei et chrismatis accipiunt, et ita oleo suo commiscent; quod et B diacones aut presbyteri consecrantur; hi digni sunt damnatum est. Sed unusquisque archidiaconus chrisma et oleum suum totum episcopo a quo consecrabitur, ut proprio episcopo, præsentet. IM. Qua cura distribui a decanis chrisma et oleum debeant. Item chrismatis et olei distributio a decanis summa diligentia et honestate fiat ita ut interim, dum distribuerint, albis sint induti; et talibus vasculis distribuatur ut nihil inde aliqua negligentia pereat. IV. Ut qui missam celebrat omnino communicet. Item statutum est ut nullus missam celebret qui non communicet. V. Ut sacerdos jejunus, et cum alba ac stola baptizet. Item nullus sacerdos baptizet infantem, nisi je- C junus et indutus alba et stola, nisi necessitate. VI. Ut viaticum et aqua benedicta ultra octo dies non serventur, et consecrate hostia iterum non consecrentur. Item sunt quidam qui viaticum et aquam benedictam ultra octavum diem reservant; quod et damnatum est. Alii vero, non habentes hostias, consecratas iterum consecrant; quod terribiliter interdictum est. VII. Confirmatio jejunis a jejunis et cum igne conferenda. Item, donum sancti Spiritus, ut non detur nisi jejunis, et a jejunis; neque ipsa confirmatio absque igne fiat statutum est. VIII. Ut ordines sacri post diem Sabbati, vel die Domi nica mane, jejunis a jejunantibus conferantur. Hoc etiam statutum est ne in dandis sacris ordinibus apostolicæ auctoritatis violatores inveniamur. Legitur enim in decretis Leonis papæ quod non passim diebus omnibus sacri ordines celebrentur; sed post diem Sabbati, in ejus noctis exordio quæ in prima Sabbati lucescit, his qui consecrandi sunt, jejunis a jejunantibus saera benedictio conferatur. Quod ejusdem observantiæ erit, si mane ipso Dominico die, continuato Sabbati jejunio, celebretur. A quo tempore præcedentis noctis initium non recedit quo diem resurrectionis, sicut etiam in Pascha Domini declaratur pertinere non dubium est. depositione. XI. De his qui coronas relinquunt ; et ut ordinandi XII. Ut monachi vagi vel expulsi, itemque sanctimo- Item, emuntur et venduntur cure pastorales, scilicet ecclesiæ parochianæ, tam a laicis quam a clericis, insuper etiam a monachis; quod ne amplius fiat interdictum est. XIV. De ritu nuptiarum, ne in occulto fiant, vel inter consanguineos. Item, nuptiæ non in occulto fiant neque post prandium; sed sponsus et sponsa jejuni a sacerdote jejuno in monasterio benedicantur; et antequam copulentur, progenies utrorumque diligen ter inquiratur. Et si infra septimam generationem aliqua consanguinitas inventa fuerit, et si aliquis eoDrum dimissus fuerit, non conjungantur. Sacerdos qui contra hoc fecerit deponatur. XV. De clericis uxoratis, ut ecclesiis non ministrent, nec fructus percipiant ; et quales esse debeaut archidiaconi et decani. De sacerdotibus, et Levitis et subdiaconibus qui feminas sibi usurpaverunt, concilium Luxoviense observetur, ne ecclesias per se atque per suffraganeos regant, nec aliquid de beneficiis habeant. Archidiaconi, qui eos regere debent, non permittantur aliquam habere nec concubinam, nec subintroductam mulierem, nec pellicem; sed caste et juste vivant, et exemplum castitatis et sanctimoniæ subditis præbeant. Oportet etiam ut tales decani eligantur qui sciant subditos redarguere et emendare, uonis dat. Unde hoc mine publico lapsus, entiam in pristino gradu nulla *restituatur, nisi summa necessitate, post di gnam quidem longæ pœnitentiæ satisfactionem. Pente Item, juxta sance baptisma nisi Sabbato Pasci. Hoc quidem servato, quod par. lavacrum non negetur. Vigilia vel die Epip.. XX. Ut episcopus, qui ad lapsi depositionem venire C nullus, nisi infirmitatis necessitate, baptizetur o.. non potest, vicarium mittat. Item, si aliquis lapsus dignus depositione reperlus fuerit, et ad eum deponendum tot coepiscopos quot auctoritas postulat, scilicet in sacerdotis sex, in diaconi depositione tres; unusquisque qui adesse poterit, vicarium suum cum sua auctoritate non transmittat. nino interdicimus. Huic concilio consenserunt Joannes archiepiscopus, Rotomagensis, Odo Bajocensium episcopus, Michael Abrincatensis episcopus, Gislebertus Ebroicensis episcopus, et quamplures etiam venerabiles abbates, quibus, eo tempore cœnobia Normanniæ nobilitor pollebant, et monachicum rigorem ser vabant. APPENDIX. MONITUM IN OPUSCULUM SUBSEQUENS. Pontificum Rotomagensium acta litteris mandavit anonymus cœnobii Sancti Audoeni ejusdem urbis monachus, ad cujus autographum hæc editio exacta est. Vixit is Gregorio VII pontifice, Joanne archiepiscopo Rotomagensi, abbate monasterii Sancti Audoeni Nicolao; non alius forsan quam Fulbertus ejusdem loci cœnobita, qui librum De miraculis sancti Audoeni, hactenus ineditum, eidem Nicolao abbati nuncupavit; aut Theodericus, a quo sancti Audoeni Vita metrica Nicolao itidem inscripta est. His actis uberiores notas subjicere supersedeo, cum satis illustrata sit Rotomagensium præsulum historia, quam noster Franciscus Pomeraius Gallico idiomate ante paucos annos erudite et accurate composuit, usus superiorum Actorum lectione, quæ ipsius historiæ probationis loco esse poterunt. Hic duo tantum observo. Unum, inter Rotomagenses episcopos nullum in his Actis locum tribui Hugoni, Caroli Magni filio, cujus Vitam Baldricus episcopus edidit, eumdem perperam numerans inter archiepiscopos Rotomagenses, ut fusius alias ostendi in Sæculi III Benedictini tomo I. Alterum est, synodum comprovincialium episcoporum a Maurilio archiepiscopo celebratam fuisse, in qua sententia adversus Berengarium ejusque hæresim dicta est, anno scilicet Dominicæ Incarnationis 1063, quo instauratæ Rotomagensis ecclesie dedicationem peregit astante Willeimo Normannorum duce cum omnibus suffraganeis suis quibuscum concilium de castitate conservanda et cæteris sanctorum Patrum institutionibus pastorum incuria negligenter postpositis, viriliter restituendis religiose celebravit, inquit Anonymus noster. Galliæ provin una existit Lug in qua est not Rodomus vel t. Hujus ilates Baj que sta I quam mona Noni successit Adalardus, ▲ Anglorum, assistente præfati papæ legato, scilieet as perspicacius inda haud inconvenienter stare inquam, inquiunt, qui Mallonun. t Magnus, st. Cui Deo gensi fuisse primum asserunt. Nullu siæ Hermenfrido Sedunensi episcopo, cæterisque comprovincialibus episcopis, in Lexoviensi ecclesia ab episcopatu eum destituit, deditque postea illi quamdam insulam in Constantiniensi pago in mari sitam, in qua pluribus annis, non quidem ut decuit, vixit; postea vero, quo autem divino judicio, ignoratur, in mari submersus est. privit, quantum ad archiepiscopatus us Malgerio destituto elegit dux Willelmus quendam monachum, nomine Maurilium, qui nobili prosapia ex Remensi pago exortus, et in ejusdem civitatis ecclesia educatus, inde in Leodicensi Ecclesia omni liberalium artium peritia imbutus, Halverstatensis ecclesiæ scholasticus effectus est; qui locus in Saxoa ditissimus habetur, in quo pluribus annis honoe vixit. Postea vero succensus amore cœlestis cuncta quæ mundi sunt fastidiens, monastim appetiit sicque Fiscamnense cœnobium onachus ibi effectus est, in quo sancte re vixit, cæterisque exemplum sanctiDenique igne divini amoris exæstuans, eligens, licentia ab abbate qui eccepta, Italiam petiit; eremique m ducens, opere manuum vixit. Florentinensis ecclesiæ, quæ semper virginis constructa Bonifacius, vir nobilis et vitus, bonorum tamen atus, abbas ejusdem mpore subditos pro it. Sed quia vita ›, monachi, qui te vixerant, eos reguomnibus vitæ ei stitia præsente, ipse nobiscum pʊ. inferiores clerici ex co abo cerdotium constituti, ingen.. tur instabat. Erat enim pastor persequendis populi criminibus rigidu et orphanorum pater mitissimus, misericors descend sse; et priusquam ad suam, quam Romæ, peribus, cunctis compatiens infirmis et dolentibus. sicut diximus, acceperat, sedem posset pervenire; martyrium truncato capite, tamen vicinius circa fines Northmannicos cum Quirino et Scuviculo pertulisse. Quo fit ut de utroque, sed alio et alio modo, vera prædicatione prædicetur primus, de Nigasio quidem secundum ordinationem; de Mallono secundum loci inhabitationem. Ut sie dicatur, Nigasius fuit Rotomagensis urbis antistes primus ordinatus : at Mallonus fuit primus in sede locatus. Sic is non versus poterit consistere versus. D Cui successit Innocentius, Innocentio sanctus Evodus, Evodo Silvester, Silvestro Malsonus, Malsono Germanus, Germano Crescentius, Crescentio vero beatus Gildardus, frater beati Medardi, quorum vitam magnifico stylo beatus Fortunatus scripsit Una enim die nati fuerunt, una etiam die ordinati, una quoque die migraverunt ad Christum. Gildardo successit beatus Flavius, cujus pontifieatus tempore constructa est ecclesia in honore beati Petri apostoli in suburbio urbis Rotomagensis, anno primo Clotharii regis Francorum, nobiliter ædificata, in qua corpus beati Audoeni successoris sui sepulturæ traditum est. Hic vero beatus Flavius anno quingentesimo... Dominicæ Incarnationis multis virtutibus præditus, divini amoris flagrantia accensus, dapsilis pauperibus, Rotomagensem rexit Eccleciam. Huic successit Prætextatus, vir magnæ sanctitatis et omnibus iniquis odiosus. Hic vero fuit tempore Cilperici regis, filii Clotharii, qui vir nimiæ cru quorum vita non sit infamis, sed merito præferatur A XXI. Ut ante horam vespertinam in Quadragesima subditis. XVI. Ut nullus mortua uxore illam accipiat de qua ante fuerat infamatus. Item, interdictum est ne aliquis, qui vivente sua uxore de adulterio calumniatus fuerat, post mortem illius unquam de qua calumniatus fuit accipiat. Multa enim mala inde evenerunt. Nam plurimi hac de causa suas interfecerunt. XVII. Nullus uxore velata superstite aliam ducat. Item, nullus, cujus uxor velata fuerit, ipsa vivente unquam aliam accipiat. XVIII. Ne absentis viri uxor alteri nubat, priusquam de viri morte compertum habeat. Item, si uxor viri qui peregre aut alias profectus fuerit alii viro nupserit, quousque prioris mortis certitudinem habeat, excommunicetur usque ad dignam satisfactionem. XIX. Ne clerici in publicum crimen lapsi sacris ordinibus facile restituantur. Item, statutum est ne hi qui publice lapsi in criminalibus peccatis inveniuntur citissime in sacris ordinibus restituantur. Si enim lapsis, ut ait beatus Gregorius, ad suum ordinem revertendi licentia concedatur, vigor canonicæ procul dubio frangitur disciplinæ, dum per reversionis spem prava actionis desideria quisque concipere non formidat. Unde hoc ratum manere oportet ut in crimine publico lapsus, ante peractam poenitentiam in pristino gradu nullatenus restituatur, nisi summa necessitate, post dignam quidem longæ pœnitentiæ satisfactionem. B non edatur. Item, statutum est ut nullus in Quadragesima prandeat, antequam, hora mona peracta, vespertina incipiat. Non enim jejunat qui ante manducat. XXII. Ut Sabbati Pasche officium ante horam nonam non inchvetur. Item, statutum est ut in Sabbato Pascha officium ante nonam non incipiatur. Ad noctem enim Dominica resurrectionis respicit, ob cujus reverentiam Gloria in excelsis Deo et Alleluia cantatur. Quod etiam in Officii initio, cerei scilicet benedictione, monstratur. Narrat Liber Officialis quod in hoc biduo non fit sacramenti celebratio. Vocat autem hoc biduura sextam feriam et Sabbatum, in quo recolitur luctus et mœstitia apostolorum. XXIII. De sanctorum festivitatibus transferendis. Item, si alicujus sancti festivitas in ipsa die evenerit, in qua celebrari non possit, non ante, sed infra octavum diem celebretur. XXIV. Ut generale baptisma, nisi Sabbato Pascha et Pentecostes, non fiat. Parvuli, quocunque tempore petierint, baptizentur; nullus in Epiphania, sine infirmitatis necessitate. Item, juxta sanctorum Patrum decreta, scilicet Innocentii papæ et Leonis, statuimus ne generale baptisma nisi Sabbato Paschae et Pentecostes fiat. Hoc quidem servato, quod parvulis, quocunque tempore, quocunque die petierint, regenerationis lavacrum non negetur. Vigilia vel die Epiphaniæ ut XX. Ut episcopus, qui ad lapsi depositionem venire C nullus, nisi infirmitatis necessitate, baptizetur om non potest, vicarium mittat. Item, si aliquis lapsus dignus depositione repertus fuerit, et ad eum deponendum tot coepiscopos quot auctoritas postulat, scilicet in sacerdotis sex, in diaconi depositione tres; unusquisque qui adesse non poterit, vicarium suum cum sua auctoritate transmittat. nino interdicimus. APPENDIX. MONITUM IN OPUSCULUM SUBSEQUENS. Pontificum Rotomagensium acta litteris mandavit anonymus coenobii Sancti Audoeni ejusdem urbis monachus, ad cujus autographum hæc editio exacta est. Vixit is Gregorio VII pontifice, Joanne archiepiscopo Rotomagensi, abbate monasterii Sancti Audoeni Nicolao; non alius forsan quam Fulbertus ejusdem loci cœnobita, qui librum De miraculis sancti Audoeni, hactenus ineditum, eidem Nicolao abbati nuncupavit; aut Theodericus, a quo sancti Audoeni Vita metrica Nicolao itidem inscripta est. His actis uberiores notas subjicere supersedeo, cum satis illustrata sit Rotomagensium præsulum historia, quam noster Franciscus Pomeraius Gallico idiomate ante paucos annos erudite et accurate composuit, usus superiorum Actorum lectione, quæ ipsius historiæ probationis loco esse poterunt. Hic duo tantum observo. Unum, inter Rotomagenses episcopos nullum in his Actis locum tribui Hugoni, Caroli Magni filio, cujus Vitam Baldricus episcopus edidit, eumdem perperam numerans inter archiepiscopos Rotomagenses, ut fusius alias ostendi in Sæculi il Benedictini tomo I. Alterum est, synodum comprovincialium episcoporum a Maurilio archiepiscopo celebratam fuisse, in qua sententia adversus Berengarium ejusque hæresim dicta est, anno scilicet Dominicæ Incarnationis 1063, quo instauratæ Rotomagensis ecclesie dedicationem peregit astante Willeimo Normannorum duce cum omnibus suffraganeis suis quibuscum concilium de castitate conservanda el cæteris sanctorum Patrum institutionibus pastorum incuria negligenter postpositis, viriliter restituendis religiose celebravit, inquit Anonymus noster. |