Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

pro corum stipendiis, ut præmittitur, statutorum subscriptum modum volumus et statuimus perpetuo observandum, videlicet quod in Matutinis et majori ac pro defunctis Missis, necnon Vesperis, qualibet scilicet Missarum et Horarum prædictarum duos, ac in aliis, videlicet, Prima, Tertia, Sexta, Nona et Completorio, Horis ac in agendis etiam mortuorum, videlicet Placebo et Dirige, in dicta ecclesia cebrandis, singulis scilicet Horis et agendis hujusmodi singulos denarios monetæ hujusmodi singuli clerici seu capellani præsentes duntaxat Matutinis, et Missis, necnon Vesperis, Horis et agendis percipiant antelatis.

Statuimus quoque quod dicti clerici seu capellani in missis et aliis canonicis Horis, diurnis pariter et nocturnis in eadem ecclesia pro tempore celebrandis, intersint continue, nisi de petita et obtenta licentia decani, vel cantoris seu hebdomadarii ejusdem ecclesiæ qui pro tempore fuerint, aut decani præfati, prout consuetum est in similibus fieri de aliis capelJanis et clericis ipsius ecclesie qui ab eadem ecclesia fuerint tunc abrentes. Cæterùm, ut prædicti elerici seu capellani, sicut spe præmii, sic pœnæ formidine ad præmissorum observantiam in 'ucantar, ordinantes, 436 adjicimus ut, si qui clericorum seu capellanorum pra d'etorum missis. Vesperis, Horis et agendis hujus modi, vel earum aliquibus vel alicui non interfuerint perso aliter in ecclesia memorata, di tril ut onibus, aut distr batione missarum, Horarum, agendarum, aut missæ, vel Horæ, sive agendæ, quibus vel cui non interfuerint, et quas seu quam essent si præsentes existerent missis, Horis, agendis, vel nissæ, sen Horæ, ac agen.le hujusmodi percep uri, priva i sint ipso facto. Itemn ordinamus quod, per dictum decanum et dilectos filios, capitulum ecclesiæ, unus alias clericus extra numerum cle: icorum seu cap llaneram hujusmodi deputetur singulis septimanis qui absentias et alios defectus dictorum clericorum seu capellanorum sexdecim videat et fideliter redigat in scripturam, et de illis in fine septimana cujuslibet re'ationem faciat plenariam et fidelem ei quem dictus decanus et capitulum duxerint ad hoc eligendum, cui (sicut præmittitur) deputando per dictos decanum et capitulum certum quid ut commissum sibi officium fidelius et diligentius exerceat deputetur. Dictis quoque clericis seu capellanis hujusmodi quatuordecim ac aliorum denariorum stipendia prædictorum, juxta præscriptam ordinationem nostram 437 in fine septimanæ cujuslibet per dictos decanum et capitulum persolvantur, relentis prius atque deductis per decanum et capitulum supradictos is quæ pro ipsorum clericorum et capellanorum pœnis absentie fuerint deducenda. Denique intuentes quam bona el quam sit jucunda, juxta Prophete testimonium, fratrum habitatio in unum (Psal. CXXXII, 1); auctoritate prædicta statuimus, volumus ac etiam ordinamus quod dicti capellani seu clerici in una eademque domo invicem habitent, ac etiam commorentur; quodque, per dictos, decanum et capitulum, ac dilectum filium Bertrandum Chariti archidiaconum, Augi in ea em Ecclesia apostolice sedis nuntium, una vel nnum, domus sive manerium aut hospitium cum a jacentibus, seu contiguis eidem domui, sive manecio aut hospitio, viridariis sive hortis, domibus vel maneriis, sive hospitiis, quas seu que dicti decanus et capitulum habent in civitate Rotomagensi. Pro qua habitatione capellanorum seu clericorum, hujusmodi idonea seu idoneum et sufficiens eligatur, et habita de domo, sive manerio, aut hospitio cum adjacentibus, seu contiguis viridariis, seu hortis hujusmodi, æstimatione fideli, pretium quod illa vel iliud fuerit valere comperta sive compertum, dictis decano 438 et capitulo, vel alio vel aliis corum nomine, per eumdem puntium de pecuniis Cameræ apostolicæ collectis per eum, et colligendis inantea, mandamus tenore

[ocr errors]

C

D

præsentium cum integritate persolvi. Quam sen quod domum sive manerium, aut hospitium, ut præmittitur, eligenda sen etiam eligendum dictis capellanis seu clericis exunne damus, concedimus, et donamus, et illam sen illud pro ipsorum cohalitatione communi, etiam deputamus eidem nuntio; eadem nihilominus auctoritate mandantes quod tam æstimationis domus sive manerii aut hospitii cum adjacentibus sive contiguis viridariis, sive hortis hujusmodi quam etiam aliam opportunam pecuniam pro reparatione domus seu manerii aut hospitii hujusmodi, ac pro disponendis et ordinandis in illa vel in illo necessariis officinis pro cohabitione clericorum seu cappellanorum ipsorum, de pecuniis dieta camera collectis jam et colligendis inantea per eumdem hac vice cum integritate persolvat; dictisque decano et capitulo districtius inhibemus ne de pecunia quam pro pretio domus sive hospiții aut manerii hujusmodi ab eodem nuntio, vel alio nomine nostro solvente recipiant. Præterquam in emptione perpetuorum reddituum pro eadem ecclesia emendorum quidquam 439 expendere non præsumant, suspensione decanum, et capitulum, prædictos singularesque personas capituli prædicti excommunicationis sententiae ipso facto subjacere volentes, si contrarium præsumpserint att ntare. Pecunia vero, que de poenis absentia clericorum seu capellanorum obveniet prædictorum, iu reparationem et conservationem domus sive manerii aut hospitii hujusmodi per dictos decanum et capitulum deputetur fideliter," et integraliter convertatur, deputando, sicut præmittitur, per dietos decanum et capitulum super inspectione, scriptione ac relatione defectuum prædictorum, de salario per eos illi proplerea constituto exinde primitus satisfacto, sicut satisfit custodi aliorum sexdecim clericorum seu capellanorum, vocatorum de Darnestallo, institutorum in eadem ecclesia ab antiquo.

Statuimus insuper ac etiam ordinamus quod nullus ad clericatus seu capellanias hujusmodi in clericum seu capellanum recipiatur aut etiam admittatur, nisi psalterium et antiphonarium per historias corde tenus recitaverit; vel si talis non posset forsitan reperiri, saltem qui ad psalterium et antiphonarium, hujusmodi præscripto modo recitandum, infra biennium a receptionis sue tempore computandum habil s 440 sit et aptus. Sane de circumspectione ac probitate directi filii Joannis de Novancuria, archidiaconi Vulcassini Francia, in eadem ecclesia, plenam Domino fiduciam obtinentes, volumus, et auctoritate prædicta etiam ordinamus quod quandiu egerimus in humanis, ipse vel si contingeret eum interim ab hac luce substrali, ant ad aliam dign tatem promoveri; sive si archidiaconus Vulcassini Francia in dicta ecclesia desineret, alius quem ad hoc duxerimus eligendum clericatus seu capellanias hujusmodi tam hac vice primaria quam deinde successive, quoties illos vel illas vacare contigerit, personis idoneis, scientibus vel habilibus, et aptis ad sciendum psalterium et antiphonarium, ut prædicitur, recitare, auctoritate nostra conferat et assignet. Quodque nobis ab hac luce subtractis ipsorum vel ipsarum libera dispositio ad dictos decanum et capitulum pertineat pleno jure. Quibus etiam decano et capitulo, illos ex eisdem clericis seu capellanis qui ultra duos menses absentes fuerint sine causa legitima ab eccl. sia supradicta, vel pro aliis justiscan sis clericatibus seu capellaniis eorum hujusmodi (post tamen decessum nostrum) privandum, et clericatus seu capellanias hujusmodi per hujusmodi privationem vacantes, personis aliis idoneis 441 (ui præfertur) scientibus psalterium et antiphonarium recitare, vel aptis et habilibus ad recitandum eadem conferendi plena et libera sit facultas. De libris quoque, necnon calicibus et aliis ornamentis ad missas et alia divina officia, per clericos seu capellanes celeḥrazda, in ipsa ecclesia opportuna decenter duximus provi

videndum, et pro supportationé oneram præmisso- A
rim annuos redditus trecentarum et viginti libra.
ram parvarum Turonensium, quos emi et amortizari
fecimus, et alios redditus ducentarum et viginti
Ibrarum aliarum, quos præter domum sive mane-
rium, vel hospitium hujusmodi emi volumus et
mandamus, et pro quorum emptione per eumdem
nuntium mille septuaginta scuta aurea dictis capi-
tulo [add. et decano] jam assignata sunt, et resi-
duum per cum solvi præcipimus tenore præsentium,
et jubemus. Exnunc auctoritate deputamus eadem,
dietisque decano et capitulo bujusmodi redditus tam
emptos (sicut prædicitur) quam emendos exnunc
cium daans, concedimus et donamus, et volumus
quod liceat dictis decano et capitulo possessionem
ejusmodi reddituum, ut ubicunque et in quibuscun-
que consistant, auctoritate ipsorum propria capere
el nancisci, cosque in usus hujusmodi convertere,
juxta modum 442 et formam superius expressos;
ita tamen quod dicti decanus et capitulum pro se B
suisque successoribus jurent et bona fide promit-
tant, ac se efficaciter obligent quod, pro reparatione
el conservatione hujusmodi domus, mañerii seu
hospiti, ultra pecuniam pœnarum et condemnatio-
nem hujusmodi expensas necessarias facient et sub-
ibunt, et quod hujusmodi redditus fideliter colli-
gent, illosque necnon res, loca et bona, in quibus
consistunt, defendent et conservabunt, pro viribus,
sicut alia bona et jura eorum communia; et quod
clericis seu capellanis eisdem stipendia eorum,
ordine præscripto perpetuo de dictis redditibus
emplis et emendis, cum integritate persolvent;
quodque satisfacient aliis duobus capellanis perpe-
this, in eadem ecclesia per nos cum præeramus ei-
deni hactenus institutis, juxta ordinationem nostram
super hæc dudum factam de stipendiis eorumdem ;
pro quibus etiam stipendiis certos redditus duximus
alias deputandos, sicut apparet per instrumenta
publica quæ exinde sunt confecta; et quod solemni-
tatem beati Martialis et anniversaria, per nos in
dicta ecclesia facienda annis singulis hactenus or-
dinata, peragent, et duas missas quas ipsi decanus

et capitulum nobis in promotione nostra ad apicem apostolicæ 443 dignitatis annuatim pro salute nostra, quandiu videlicet egerimus in humanis, ac postquam migraverimus ab hac luce pro remedio animæ nostræ perpetuo celebrandas [f. add. statuerint, unam videlicet nonas Maii, qua videlicet die assumpti fuimus ad officium apostolicæ servitutis, et aliam die illa qua voluerint decanus et capitulum antedicti, prædictis aliis duabus missis per nos in dicta ecclesia institutis, ut præmittitur, celebrandis in suis diebus et ordine, remanentibus consuetis.

Cæterum ne forsan ex decani absentia contingat voluntatem et affectionem nostram circa præmissas ordinationes, aut earum aliquas vel aliquam impediri, vel etiam retardari, adjicimus declarantes quod præmissa omnia et singula volumus per dictos decanum et capitulum, non vocato nec exspectato dieto decano, si forte fuerit absens, (servaia tamen alias forma) ordinationem hujusmodi adimpieri. Volumus insuper quod præsentes litteræ ac singula et omnia instrumenta, tam de ipsius concessione domus sive manerii aut hospitii quam de emptione reddituum emptorum jam, el emendorum etiam, ut præfertur, ac de promissione obligationeque capituli prædicti, necnon inventarium de libris, paramentis et calicibus pro celebratione missarum et aliorum 444 divinorum ofliciorum deputatis, ac etiam deputandis, eorum copia dictis capellanis seu clericis per dictos decanum et capitulum, in publica forma data, in archivo publico ipsius ecclesiæ conserventur. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrorum ordinationis, institutionis, statutorum, voluntatum, mandatorum, dationum, con cessionum, ordinationum, deputationum, præceptorun, et jussionum infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem haec attentare præsumpserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum. C

Datum Avenioni, octavo Kalendas Junii, pontificatus nostri anno vin. Sic signatum in plicatura: De curia beati Stephani

INCERTI AUCTORIS

SERMONES SEX AD POPULUM.

Ex codice ms. Bigot.)

SERMO PRIMUS.

DE HONORANDIS PRESBYTERIS.

Dicit apostolus Paulus: Non est potestas nisi a Deo. Quæ autem sun, a Deo ordinate sunt; itaque qui resistit potestati, Dei ordinationi resistit (Rom. xm, 1-2). Audite, fratres charissimi, quid Apostolus Domini vobis clamal. Non sunt enim contemnendæ potestates sive mundi 445 sive Ecclesiæ, quia omnes ordinatæ sunt a Deo; et qui ordinatis a Deo contradicit et resistit, ordinanti contumeliam facit. Oportet igitur nos dominu papam nostrum, consiliatorem nostrum, visitare et venerari; visitare, quia consiliatorem; venerari, quia pastorem: sunt enim episcopi Ecclesiæ venerandi, sicut magistri, sicut vicarii Domini.. Tanta reverentia voluit Dominus sacerdotes suos timeri et venerari, quod in Deuteronomio minatus est, dicens : Et homo quicunque fecerit in superbia ut non exaudiat sacerdotem aut judicem, morietur

D (Deut. xvii, 12). Item ad Samuelem, cum a Judæis sperneretur, Dominus dicit: Non te spreverunt, sed me spreverunt; et Dominus quoque in Evangelio: Qui audit (inquit) vos, me audit et eum qui me misit, et qui vos spernit, me spernit (Luc. x, 16); et cum leprosum emundasset, Vade, inquit, et demonstra le sacerdoti (Matth. vi, 4); et postea tempore quam passionis alapam accepisset a servo sacerdotis, cumque ei dixisset: Sic respondes pontifici? (Joan. XVIII, 22) adversus pontificem Dominus contumelia nihil dixit, nec quidquam de sacerdotis honore detraxit; sed innocentiam suam magis asserens et ostendens: Si male locutus sum (inquit), perhibe testimonium de malo; si autem bene, quid me cædis? (Ibid., 23.) Item in Actibus apostolorum, B. Paulus apostolus cum ei dictum esset: Summum 44 sacerdotem Dei maledicis? (Act. xxII, 4) quamvis eo tempore sacerdotium Judæorum destructum crucifixo Christo erat, quantum ad Christianos, tamen ipsum, quam vis inane nomen, venerans Paulus ait: Nescioban

221

ACTA VETERA.

222

A corporis separatur. Ramos suos in universam terrani copia ubertatis extendit, profluentes largiter rivos latius expandit; unum caput tamen est et origo una, et una mater fecunditatis successibus copiosa. › (S. CYPR. De unitate Ecclesiæ).

fratres, quia pontifex esset; scriptum est enim : Principi plebis tua non maledices (Ibid., 5; Exod. xx+1, 28). Cum igitur antiquum sacerdotium legis veteris in tanta auctoritate haberetur, et resistentibus Domiaus mortem minaretur, quales putatis eos qui contra sacerdotium novæ legis hostes et rebelles sunt contra Dei Ecclesiam? nec præmonentes (id est, præcaventes) Domini comminationem, nec faturi judicii alione terrentur. Chore, Datan et Abiron, qui contra Dominum Moysen, et Aaron sacerdotem, sibi sacrificandi licentiam vindicare conati sunt, pœnas statim pro suis conatibus impenderunt, terra compagibus ruptis in profunum sinum aperuit, stantes atque viventes recedentis soli hiatus absorbuit; nec tantum eos qui actores fuerant Dei indignantis ira percussit, sed et cæteros ducentos quinquaginta principes ejusdem furoris a Deo ignis probata ultione consumpsit (Num. XXVI), admonens scilicet et ostendens contra Deum fieri quidquid fuerint ad destruendam ordinationem Dei g humana voluntate conati. Sic Ozias rex cum thribulum ferens et contra legem 447 Dei sacrificium sibi violenter assumens, resistente sibi sacerdote Zacharia [Azaria], obtemperare nollet et cedere, divina indignatione confusus et lepræ maculatus est varietate in fronte (11 Paral. xxvi, 18), ea parte notatus offenso Domino, ubi signantur qui Dominum promerentur. Cavendum est igitur, fratres charissimi, ne contra sacerdotes Dei aliquis audeat insurgere, ne Dominus illos qui vice sua funguntur velit aspere vindicare. Hi autem positi sunt in Ecclesia ad utilitatem nostram ut nobis provideant, ut de salute nostra rationem reddant, et unitatem Ecclesiæ custodiant, de qua unitate nos Dominus voluit esse sollicitos, ne per de ia incedentes et schismata facientes per d.v ro ro es ab unitate fidei divisi essemus; sic en m unus Dominas est et unus pastor, sic voluit esse unam familiam et unam gregem; unde Dominus ait in Evangelio: Et erunt unus grex et unus pastor (Joan. x, 16); et Israel in veteri tege ait: Dominus Deus taus unus est (Dent. vi, 4). Quod uus Deus sit in Evangelio ostendit, dicens: Ego el Pater unum sumus (Joan. x, 30). Et iterum de Patre, et Filio, et Spiritu sancto scriptum est: Et tres unum sunt (1 Joan. v, 7). Voluit igitur Dominus Suos sibi similes existere, ut sicut unus erat, ita Ecclesia una esset. Unde Dominus in Canticis ad Ecclesiam ait: Una est columba mea, una est perjecia mea 443 (Cant. vi, 8). Hoc unitatis sacra mentum tun.ca Domiai inconsutilis significavit, de qua scriptum est in Evangelio quia milites qui eum crucifixerunt, eo quod de superiori parte non consutilis, sed per totum texta fuerat, dixerunt ad invicem : Non scindamus eam, sed sortiamur de ea cujus sit (Joan. xix, 23-24). Indumentum Christi de superiori parte integrum erat, quia Ecclesia Dei unitatem de coelo, id est, a Patre et Filio venientem, et solidam firmitatem fidei inseparabiliter obtinebat. Noluit Dominus scindi vestem suam inconsutilem, quia non patitur violari Ecclesiæ unitatem. Præcepit ergo Paulus de hac ni ate: Obsecro (inquit) vos, fratres, per nomen Domini nostri Jesu Christi ut ipsum dicatis omnes et non sint in vobis schismata (I Cor. 1, 10). et iterum: Servate unitatem Spiri'us in vinculo pacis (Ephes. IV, 3). Quomodo enim solis multi radii, sed Jumen unum; et rami arboris multi, sed robur unum tenaci radice fundatum; et cum de fonte uno rivi plurimi defluunt, numerositas, licet diffusa videatur exundantis copiæ largitate, unitas tamen servatur in origine. Avelle radium solis a corpore, divisionem lucis unitas non cpt; ab ariore frange ramum, fractus germinare non poterit; a fonte præscinde rivum, præcisus arescit. Sic Ecclesia Domini Ince perfusa per totum orbem radios suos porrigit; unum tamen lumen quod ubique diffunditur, nec 449 unitas pag.454.

(62) Subauditur eorum. Vide manum qui,

D

Propter hanc unitatem conservandam, ut agnus veteris legis qui in figura Christi occiditur in domo una ederetur, non ejicietis de domo carnem foras (Exod. XI, 46). Caro Christi et sacramentum Domini ejici foras non potest, nec alia ulla credentibus præter unam Ecclesiam donis est; hanc domum unitatis hospitium designat, et denuntiat Spiritus sanotus in psalmis dicens: Deus qui inhabitare facit unanimes in domo (Psal. LXVII, 7). In domo Dei, in Ecclesia Dei unanimes habitant, qui concordes et simplices perseverant. Hujus igitur observatione, fratres charissimi, voluit Dominus per unum ædificare Ecclesiam suam super illum, cui dixit: Tu es Petrus et super claves regni cœlorum, et quodcunque ligaveris super hanc petram ædificabo Ecclesiam meam, et tibi dabo terram, etc. (Matth. xvi, 18, 19). Et tu conversus confirma fratres tuos (Luc. xxn, 32). Petrus est fundamentum cui innititur Ecclesia, fidei enim illius deLent omnia alia membra adhærere, magister enim et princeps apostolorum ideo factus est, et pastor fidelium, quia in fide prævaluit; cum enim Dominus de fide suorum investigaret dicens: Vos autem quem 450 me esse dicitis (Matth. xvi, 15), respondit Petrus sicut robustior in fide: Tu es Christus Filius Dei vivi (Ibid., 16), et audita fidei ejus fortitudine, Dominus dedit ei ut esset fundamentum fidei Ecclesiæ dicens : Et tu es Petrus, etc. (Ibid., 18). Et claves habet cœli, quia nullus nisi per doctrinam ejus et magisterium ad coelum aspirare potest; oportet itaque aliquando ut conversus ad nos cum periclitabimur confirmet; pro es enim rogavit Dominus ut non deficeret fides ejus (Luc. xx, 32). Quia igitur magister noster est Penos adire limina apostolorum, et dominum nostrum trus, dominus noster est vicarius ejus : ideo oportet papam visitare, et consilium quærere quomodo in Lot et in tantis fluctibus hujus mundi Ecclesiam Domini possumus sine periculo gubernare; insurgunt enim quotidie tempestates (62) in Ecclesia Dei qui vellent unitatem ejus dissipare, et discordias seminando unionem pacis exstinguere. Aggrediuntur pastores Ecclesiæ, ut caput ferientes, membra commoveantur terrore; nec solum enim ab extraneis pat tur Ecclesia, sed et a domesticis et a fratribus suis; et pejora sunt bella intestina a quibus non cavetur, quam forinseca que prævidentur. Initio mundi Abel justum frater occidit, Jacob fugientem perseculus est Esau frater ejus, Joseph venundatus est a 451 fratribus, a discipulo etiain est traditus Dominus ; sed nobis non est ignominia pati a fratribus quod passus est Christus, nec gloria est facere quod fecit Judas. Convicia corum quibus se et vitam suam quotidie lacerant non timemus: fustes, et lapides, et gladios quos verbis patricidalibus jactitant non perhorrescimus. Quid de illis est? homicidæ sunt apud Deum, nos necare non possunt nisi eis Dominus permiserit; et cum nobis semel moriendum sit, illi tamen odio, et verbis, et delictis suis nos quotidie perimunt; nec ideo nos a proposito justitiæ dimovebimur, quia propter timorem ecclesiastica disciplina non est relinquenda, nec sacerdotalis censura solvenda. Similes sunt diabolo patri suo, qui statim postquam creatus est, in Creatorem suum crectus ait: Super astra Dei ponam sedem meam, sedebo in monte testamenti, in lateribus aquilonis, ascendam super altitudinem nubium et ero similis Altissimo (Isa. XIV, 15). Isti enim qui sacerdotes Dei inquietant, in coelum ascendunt, super astra Dei volunt sedere, super montem testamenti sedem ponere, super nubes ascendere, quasi dicas: Super episcopos volunt regnare; episcopi enim sunt cœli, astra Dei, mons

sordida sordidum tractet; scriptum est namq e : Mundamini, qui fertis vasa Domini (Isa. Lu. 14). Domini etenim vasa ferunt qui proximorum animus ad interna sacraria perducendas in conversationis suæ exemplo suscipiunt.

testa menti, nubes cœli, latera aquilonis. Cœli, quia A purgat et lavat, ne polluta deterius inquinet, cum continent arcana Dei, un:le David: 452 Cæli enarrant gloriam (Psal. xvIII, 1), etc. Astra, quia de eis ait Dominus Vos estis lux mundi (Matth. v, 14). Nubes, quia rore prædicationis mentes fidel um complunnt, de quibus dicitur: Qui sunt isti qui ut Rubes volant (Isa. Lx, 8). Latera aquilonis, quia finis Limi sunt peccatoribus qui frigidi in peccatis eos persequuntur, vel latera præbent ad patiendum aquiloni, id est diabelo, qui frigus infert hominibus peccati, de quo in Canticis: Surge, aquilo, et fla hortum meum (Cant. iv, 16), id est, tenta Ecclesiam meam, ut ex victo ia de te habita accipiat gloriam. Mons testamenti sunt, quia in eis est altitudo scienLie utriusque Testamenti, sed vos qui estis filii Ecclesie defendite Ecclesia n. Nemo seducat vos inanibus verbis (Ephes. v, 6); adulterari non potest sponsa Christi, incorrupta, pudica est. Non pertinet ad præmia Christi qui relinquit sponsam Christi, hahere jam no. potest Deum Patrem qui non habet Ecclesiam matrem. Ecclesiam qui vult dividere, vestem Christi cupit discindere, nemo bonus Ecclesiam Dei deserit, nec a familia Dei discedit; vere, ut ait Dominus, cog oscent eam oves ejus (Joan. x, 14), omnibus quoque climat: Qui non est mecum, contra me est, et qui non colligit mecum, dispergi! (Luc. x1, 23). Triticum non rapit ventus, nec arborem solida radice fundatam procella subvertit. Inanes palæ tempestate jactantur, invalidæ arbores 453 turbinis incursione vertuntur. Apparent filii Dei ut eos stantes in fide cœlestis Pa'er remuneret, ut in cœlis unos Deus et una Ecclesia unum efficiant in sacula seculorum. Amen.

SERMO II.

AD PASTORES ECCLESIE.

De officio pastorali.

B

Va pastoribus qui dispergunt gregem pascuæ tane. C, Ideo hoc dicit Dominus Deus Israel ad pastores qui pascunt populum suum: Vos dispersistis greyem meum, ejecistis eos, et non visites is eos; ecce ego isitabo super vos malitiam studiorum vestrorum (Jer. XXII, 1, 2). Audite, fratres chatissimi, super vos sententiam comminantem, sed qui peccatoribus comminatur vult ut convertantur. Mandat Dominus vobis per Jeremiam prophetam quia gregem suum vobis pascendum, regendum, custodiendum commiserat, ut a lupis insidiantibus eum defenderetis, ut eos jejunos cibo cœlestis verbi reficeretis. Unde Dominus in Evangelio convocatis discipulis suis ait: Misereor turbe quia [ms. qui] non habent quod manducent, et ideo dimittere eos jejunos nolo ne deficiant in via (Matth. xv, 32). Jejuni suat in via quibus in hoc mundo non apponitur prædicationis mensa. Miseretur Dominus cum prædicatores mittit; vos estis discipuli Domini missi ad reficiendos jejunos. 454 Quid ergo, fratres? Ecce conqueritur de vobis Dominus; pastores lupi eff c i sunt. Comminaturigitur Dominus: Væ pastoribus qui dispergunt et dilacerant gregem populi mei. Dilaceratis quos pascere debuistis, cece ovis fit esca pastoris. D.lacerant quia, cum sint mali sibi eos incorporant, malos et sibi similes efliciendo dilacerant quia ad punitionem ducunt; dis pergunt quia ab unitate Ecclesiæ dividunt. Sed audite quid vobis Dominus comminatur: Ecce ego risitabo super vos malitiam studiorum vestrorum. Dominus visitat mala alicujus cum ea punit, unde an in psalmo Beatus vir cui non imputabit Dominus peccatum (Psal. XXXI, 2). Et quare puniet Dominus sacerdotes, subjungit: Namque sacerdotes polluti sunt, et in domo mea inveni malum eorum (Jer. xxm, 41). Poleti sunt peccatis, quos mandos esse deceret, quia mundos alios facere debeat; oportet enim manum (63) mundam esse qui maculas polluti vasis

Qualis autem debeat presbyter esse describit Apostolus, cum dicit: Oportet episcopum sine crimine 455 esse, tanquam Dei dispensatorem, non protervum, non iracundum, non vinolentum, non percussorem, non turpis lucri appetitorem (Tit. 1, 7). Episcopum vocat hic non solum episcopum, sed etiam presbyterum, id est, irreprehensibilem, ex eo scilicet tempore ex quo baptizatus est. Quomodo (dicit enim Ambrosiu-) potest præesse Ecclesiæ, et auferre malum de malo ejus, qui in delictum simile corruerit. Sequitur: Tunquam Dei dispensatorem. Aliud est dispensator, aliud, dominus. Dispensator est servus præpositus conservis suis, et dispensator et familia ejusdem domini sunt servi; itaque dispensatoris non est percutere conservos suos, sed exspectare Dominum qui vindicet illa quæ male acta sunt, sed conservis dire debet in tempore cibare: sic presbyter populum Dei habet subjectum sibi, non servum. Non decet ergo eum esse perterritum familiæ Dei, sed humilem, quærentem ad modum villici boni quid prosit pluribus. Non iracundum. Iracundus est qui semper irascitur et ad levem repromissionis auram atque peccati, quasi a vento folium, commovetur, et revera nihil est fœdius praeceptore furioso: qui cum debet esse mansuetus, et secundum illud scriptum est: Servo autem Domini non oportet rixari, sed humilem esse ad omnes, doctorem, patientem, in 456 mansuetudine erudientem eos qui contra noverunt jal., qui esistunt]{11 Tim.11, 24). Ille e diverso torio vultu, trementibus labiis, ruga fronte, effrenatis conviciis, et errantes non tam ad bony2 retrahit, quam ad malum sua severitate præc.pitat; unde Apostolus: Non reddentes malum pro malo (1 Petr. 1, 9); et iterum: Non occidat sol super iracundiam vestram (Ephes iv, 26); et Dominus: Mihi vindictam, ego retribuam, dicit Dominus (Rom. XII, 19), et Salomon: Melior est patiens viro forti, et qui dominatur animo suo expugnatore urbium (Prov. XVI, 52); Non vinolentum, turpissimum enim presbyterum vino deditum esse. Ebrietas excæcat rationem, unde Salomon: Vinum et mulieres apostatare faciunt hominem [al., sapientes] (Eccli, x1x, 2). Præterea ge..erat luxuriam; unde Apostolus: Et nolite ineb iari vino in quo est luxuria (Ephes. v, 18). Vino inebriatas Loth jacuit cum filiabus, vino Samson inebriatus a meretrice traditus est inimicis. Et Isaias: Ut quid consurgi‹is mane ad ebrietatem sec.andum, et potandum usque ad vesperam ut vino æstueiis. (Isa. v, 11). In veteri quoque lege præceptum est sacerdotes cum ingrediuntur templum ministrare Deo, vinum omnino non bibere (Levit. x, 9.; Num. VI, 3) Si ergo abstinebatur a sacerdotibus aliquan lo templum secundum ) legem veterem ingredientibus, quid de vobis dicendum est qui quotidie ad altare Dei acceditis, cum quanta sobrietate vivere debetis? Non percussorem. 457 Post vinolentiam prohibet percussionem; solet enim ex vino jurgium procreari. Non debet servis illius ferire qui præcipit: Si quis percusserit te in muxillam, præbe ei et alteram (Matth. v, 39). Non turpis lucri appetitorem. Turpis lucri appetitus a presbytero debet esse alienus; sunt enim multi docentes quæ non oportet turpis lucri gratia (Tit. 1, 14', et putant quæstum esse pictu:em (1 Tim. vi, 5). Forsitan enim plures inter vos sunt qui officiam presbyteratus non propter Deum, sed propier terrenum commodum accipere præsumpserunt; sed hi qui terrena lucra magis quærunt quam Deum, receperunt mercedem suam (Matth. vi, 2).

(6 ́) Sabauditur ejus. Vide tempestates qui pag. 450

Multa turpia lucra possunt notari in sacerdotibus, qui nec cantare missam, nec baptizare, vel mortuu

sepelire, nisi accepto pretio, vel promisso, vel exacto, võlunt; Quærunt enim quæ sua sunt, non quæ Je: u Christi (Philip. 11, 21); curam animarum gerunt, nec salutem animarum quærunt. Cum aliquis moritur subjectorum, non tam volunt ejus salutem quam mortem; mortem cupiunt parochiani, quia sibi ex morte credunt contingere aliquid commodi, hæc sunt ergo turpia lucra. Præterea fiunt quidam eorum feneratores, qui feneratores excontmunicare solent. Si fenus crimen in laico judicatur, nonne plusquam scelus in sacerdote deputari 458 debet? ideo in Psalmista dicitur : Qui pecuniam suam non dedit ad usuram, munera super innocentem non accepit [ms., accipit] (Psal. xiv, 6); qui si non accipiens lamtari debet, tunc accipiens debet vituperari. Turpe ettam lucrum in canonibus censetur, si sacerdos vel cleriens emat annonaın vel vinum, ad hoc ut plus vendat. Negotiator enim est ex sacerdote, sed ait Apostolus: Nemo militans Deo implicet se sæcularibus negot is (il Tim. 11, 4), sed tantum victu contentus esse debet; et iterum ait Apostolus: Qui altario serviunt de altario vivant (1 Cor. ix, 45); dignus est enim operarius mercede sua (Luc. x, 7). Dixit: De altario vivant, non dixit, divites fiant, victum tantum habean', non colligant inde pecuniam; unde Dominus mittens discipulos ad prædicandum jussit ut neque sacculum, neque peram, neque zonam ferrent (Luc. x, 4), sed de rebus subjectorum viverent, dicens: Edentes et libentes quæ apud illos sunt (ibid., 7), despicientes divitias terrenas, debent alias quærendas annuntiare.

i causa harum divitiarum tantum prædicant el pastores fiunt, ab illis cœlestibus se privant. Unde Gregorius. Si quis ideo prædicat, ut hic vel laudis vel muneris mercedem recipiat, æterna procul dubio mercede se privat. Dux autem ex hoc officio merces [uercedes debentur, una in via, altera in patria; [add. ba] que nos in labore sustentet; scilicet victus; aa 459 quæ nos in morte remuneret, sc.licet gloria. Non ideo tamen prædicare debet ut in hoc tempore mercedem recipiat, sed idee mercedem recipere ut praedicare valeat. Sed quid nos, o pastores! agimus, qui n.ercedem consequimur, et tamen operarii nequaquam sumus; fructus percipimus, et tamen in prædicatione minime laboramus? Ecce ex oblatione fidelium vivimus, sed quid pro animabus fidelium facimus? Merito dictum est de nobis per prophetam : Peccata populi mei comedunt (Ose. iv, 8). Peccata populi comedunt, qui peccata delinquentium tolerando fovent, ne temporalia bona amittant. Peccata populi comedunt, si ex oblationibus vivunt, et tamen pro offerentibus nihil faciunt. Itaque, fratres charissimi, de vobis conqueritur Dominus et comminatur; ita ex altera parte instruit vos Apostolus. Considerate ergo, pensate si merito fiat de vobis hæc querimonia, timete minas prævenientes ex justitia. Probate si tales estis quales describit Apostolus, ut qui nomen accepistis sacerdotis, rem nominis retinere studealis.

SERMO HIL

AD SACERDOTES.

}

A cog't. Ia pri nis jubet quod sacerdos cœens nen ole-
rei hostias Domino. Cæcu s ce dos est qui Seri-
pturæ sententiam non in el ig t, et quo grass is
docti æ vel operis exten it per ignorantam nescit.
De talibus scriptum est per 1 aiam: Specultores
Jerusal m cæci omnes (Isa. LVI, 10), scilicet qui
debent providere Ecclesia Dei et eos ducere, cæci
sunt, id est, ignorantes Domini pra cepta. Quam digne
i-ti a sacerdotio removentur qui populum Dei regere
nesciunt, nec quid docere debeant cogno cust; aitenim
Dominus: Si crcus carcum ducat, nonne ambo in fo-
veam caduni? (Matth. xv, 14.) la præcipitium peccata
amborum cadunt, quia ambo viam veritis ignorant.
461 Hujusmodi pastoribus Dominus in Evangelio
at: Vos estis cæci, duces cæcorum (Ibid, 15). S cer-
dot s vero Dei debet esse prudentes in Scripturis,
ude gregem Domin: pascaat, et unde contra lupumi
spiritualem se muniant; unde Salomon in Canticis
laudando oculos Ecclesiæ dicit: Oculi ejus columbie
super rivos aquarum (Cant. v, 12). Gcali Ecclesi e
pastores sunt qui debent excubare circa gregem Do-
mini. Columbé esse dicuntur qui innocentes d'bent
esse et simplices in consideratione Scripturarum,
ne sanum intellectum aliquem hæretica sentent a
corrumpant. Super rivulos aquarum describuntur.
Per rivulos, Scripturarum intelligitur sentent a
Diversi rivuli diverse sunt sententiæ. Natura columb;e
est juxta fenta habitare, et veniente accipitre se
etiam unds merendo insidia, ejus cvadere. Eodent
modo pastores ad munitionem Scripturarum contri
di boli insidias debent recu: rere. Sequitur : Si
claudus fuerit non offer t Deo hos irs. Claudus u um
pedem habet rectum et alio claudicat; hinc clau o
pastores illi comparantur qui partim recte int lh-
gendo pergunt, sed in parté n ale præ lican; h\ne
auten claudicationem mest's Jacob claudus præfi-
guravit in corpore, quia populus Israel, ven en e
Christo, claudicavit mente; bene sentiebat d- 462
Christo cum hominem putaret, sed male cum Deum
non intelligeret. Qui autem clau licant in fide ren o-
vendi sunt a sacer.o.o, e alios quos regere debent
claudicare faciant in eodem vitiɔ.

Locutus est Dominus ad Moysen dicens: Sacerdos qui habet maculam non offerat hostias Deo; nec accedet ad ministerium ejus, si cæcus fuerit, 460 si claudus, si parvo, vel grandi, et torto naso, si fracto pede, si manu, si fuerit gibbosus, si lippus, si albuginem habet in oculo, si scabiem jugem. Omnis sacerdos qui habuerit maculam non accedat offerre hostias Domino (Lev. xxi, 17, 21). Homo qui fuerit leprosus non vescetur de his quæ sanctificata sunt Domino (Lev. xxu,3). Fratres charissinii, hæc omnia quæ in veteri lege de sacerdotio jubentur, ad nostrum sacerdotium spiritualiter intellecta pertinere videntur. Ibi vitiositas carnis in sacerdote damnatur, hic vitiositas mentis per corporis vitia significata indicatur. Videamus ergo per singula, quos vitiositas Bentis a sacerdotio removeri præcipiente Domino

C

D

Sequitur: Si parvo naso fuerit non offerat. Deo hɔstias. Nasus in divina pagina d ́scretohem sigailicat. naso enim bonus et malus oder discernitur, un e Salomon ait in Canticis describens Ecclesi m: Nasus tuus sicul turris Libani quæ respicit contra Damascum (Cant. VII, 4). Nasus Ecclesie sunt doctores sancti, qui noverunt redolentem catholicæ fidci doctrinam discuterejab hæreticæ pravitatis fetore. S.ul turris Libani sunt. Libanus mons est, et interpretatur candidatio. Turris Libani sunt doctores, quia defensio et refugium sunt fidelium. Qui respicit conta Damascum. Damascus interpretatur potus sanguinis, sanguis voluptates corporis desiguat; Damasens igitur mundum designat, quia sanguine, id est voluptatibus corporis, delectatur. Turris vero illa, id est, sancti doctores mundo contrarii sunt, et ideo contra Damascum dicitur respicere. Sed redeamus ad propositum: Si aliquis purvo naso, id est, parva discretione fuerit, scilicet ut bene discernat in ministerio quid sit faciendum, vel quid non sit faciendum, et bene discernat 463 quo spiritu unumquodque agatur, sive bono sive maligno, non est dignus sacerdotio. Putabit quidam Lona esse quæ mala sunt, si vera discretione ca: u.r.l. De hac discretione dicit Apostolus: Alii datur discr.tio spirituum (1 Cor. xi, 10). Sequitur : Si grandi et torto naso fuerit, non offerat hostias Dev. Grandem nasum habet qui in immo feratam discretionem evagatur, sicut quidam qui ultra modum singula persequuntur, quibus ait Apostolus: Non plus sapere quam oportet sapere, sed sapere ad sobrietatem (Rom. xu, 5); dum enim aliquis ultra modum arcana divina insectatur, incidit in errorem dum non potest adipisci intellectu quod investigabat, sed ut ait Dominus: Si quid residuum fuerit igne combure.ur

« VorigeDoorgaan »