Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

ruina sequeretur. Intentus igitur diligentissimo A splendida ratione et concertatione verborum ea operi, disceptatores et arbitros ad suum arbitrium locutus, quæ versantur in societate civili, in sensu informavit, qui et ipsi monstra immania Crucifixi communi, in natura, in moribus semper superior virtute subigerent, sordibus orbem terræ purgarent, fuerit. In campum enim patentem, ubi spectatores malitiam perdomarent, qui iracundiam, invidiam; Christum, principatus et potestates haberet, propoqui avaritiam, libidinem, omnesque pestes ab huma- sita illum præmia e! animi inagnitudo sustulerat : nis mentibus cohiberent; nudi et ipsi, quibus nullum cui pro vallo et hostium statione dimicanti deprimi, erat in re familiari præsidium, nullum sub cœlo inclinari, nec moveri quidem contigit, ut triumphum commodum divitiarum. Mutaturi equidem pontificio ex virtute nascentem ad cœleste imperium gratia consulatum, præsulatu imperium, sacerdotio ma- maxima potitus, asportaret gistratum; præturam, præfecturam, ipsam denique senatoriam dignitatem et reliqua id genus officia in ecclesiasticam dignitatem : eorumque coruscantibus signis sic mundum subacturi, ut hodie omnes gentes, omnia regna, ipsum etiam imperium Romani sacerdotis decretis jussionibusque videas famulari.

3. At contra eos Romana potentia illa sua victricia, non solidis tamen successibus, signa movet ferocioribus adversus illos animis, quam in quoslibet hostes, vim suam intendit; ut veneficos, ut patriæ proditores, ut in exitium publicum generatos, omni genere tormentorum aggreditur. Experitur in Petro crucem, in Clemente exsilium, in marcello servitutem, catenam in Alexandro, gladium in Lucio. Et cum per totum orbem de familia Christi quosdam velut rabidas feras affligeret ; quosdam ut truces et immansuetos occideret; in alios velut in aliquid morbidum ferrum dimitteret, alios ut portentuosos fœtus exstingueret, alios ut monstruosos debilesque necaret; non a familiaribus, non a domesticis, nec a seipsa quidem immanem avertere potuit crudelitatem. Ecce hic Porphyrides Lucius, civis Romanus, pontifex maximus, de cujus triumphi titulo dies hodierna gloriatur, illius familiæ poliens nominis dignitate, quæ, ut Roma superesset, Carthaginensi et Numantino furori imo toti orbi, modum et finem imposuit; propter suam opportunam in Romano populo operam, sub Valeriano Cæsare capitali sententia neca

tus est.

C

5. Ad hanc igitur gloriam et nobilitatem expetendam exsecrandum id admodum ratus, quod perturbationum omnium fontem principiumque persenserat; primum intemperantiæ monstro (quod scilicet est a recta mente, ab omni ratione defectio, ut hae B animus infectus, nec regi nec contineri potuerit) fores animi clausit admissa semel in mentis hospitium moderatrix virtutum et domina temperantia: appetitiones quidem, ut rectæ rationi parerent, effecerat, utque frugi homo judicia sana servaret, omnia recta faceret, moderati, constantis et quie¿i animi esset; ne tabesceret molestiis, ne frangeretur timore, ne inani claritate gestiret, nec denique nisi cœlesti desiderio arderet: quia cum se virtus in editissimo et eminentiori loco recepisset, unde vacare sibi totum, quod illustraverat, conspectum iret, bene usa viribus suis, pectus beati viri comitibus tantum liberum scilicet atque mirabile dedicavit ærarium unde res bonæ, utiles et honestæ, justitia, continentia, prudentia, magnitudo animi, liberalitas, pietas, amicitia, spes, fides, caritas, cæteræque contrariæ vitiis virtutes expeti facile potuissent. Ita quidem divina providentia ei, qui jura, qui Urbem, qui vera sacra servaturus esset; qui in forum, qui in rostra, qui in curiam de Christo dicturus procederet, hujusmodi competere jussa sunt ornamenta. Humano igitur generi ut summæ divinitatis facturæ, imo ut Dei similitudini intentus, circumspicit largam ubique et assiduanı mali materiam alios egestate laboriosos, alios ambitione sollicitos, alios torpentes desidia, alios sordidatos luxuria; hos impatientia concuti, illos sævitia inflari; quosdam iracundia, furore, crudelitate quosdam insanire; adversus quos miserandos affectus vir bonus operam et robur pectoris experitur, et secundum Apostolum (I Cor. 1x, 20) omnibus omnia factus, quod referret omnium, unicuique omnium gerit; et modum præstat unicuique, indulgentiam tanquam fratri, venerationem tanquam parenti, cultum tanquam superiori; hujus miseretur, illi moderatur ; huic succurrit, hunc instruit; omnibus autem inter tot errores dies noctesque malæ mentis laborantibus, ad beate æterneque vivendum, tutissimum quoque et celeberrimum in hac vita iter ostendit.

4. Sed videtur opere pretium ad posteritatis compendium seriatim evolvere, quod homo totius integritatis et magno natu, patricius, ingenio prudenti auctus, oratione limatus, juris peritorum eloquentissimus, eloquentium juris peritissimus, cujus majestas et amplitudo et dignitas sacerdotii cœlum D destinaverat, interdicturus sibi voluptatibus et vitiis, ab ineunte ætate totum se sacris moribus officiisque indulserit: quodque derelictos a pietate, a misericordia, ab humanitate, inveteratos etiam perfidiæ, ibidinis et odii loris, non severitate austera, non emissione diffusa, non gravitate tristissima, sed machinatione orationis variæ et vehementis, plenæ animi, plenæ spiritus, plena dulcedinis, plenæ veritatis, in arcem pacis, quietis et religionis eduxerit. Nec illud quoque alienum fore, quonam modo in titulo Christianitatis cum Cæsare furibundo compositus, uti ancillari Romana et gentium jura videbantur, a litis intentione ad depulsionem, a depulsione ad statum abeundo, prudenter et

CAPUT II.

Adhortatio S. Lucii de rerum terrenarum despectu et imitatione Christi et virtutum acquisitione.

6. Lubrica sunt et incerta omnia, nec dici possunt bona, quæ speciosa, sed fallaci voluptate, miseros,

B

mortales alliciunt pecunia, dignitas, potentia, et A et dignitatem. Ergo ab hoc exiguo et caduco temporis alia id genus; ad quæ tot homines inducti, cæca cupiditate obstupescunt: ista cum labore possidentur, cum invidia conspiciuntur,neminem non sollicitum faciunt, neminem bene felicem, neminem bene securum. Nullus stabili consistit loco, jactantur omnes, pendent, fluctuant, in alterutrum illiduntur: alii alios cadentes trahunt, alii aliis exitio sunt. Strages est ista, non vita, et coacervatio aliorum super alios ruentium. Respondeat sibi licet quisque ad votum, credatque voluptatem summum bonum, gloriam et seculi pompas et ultima vitia in summa felicitate ponat omnia tamen humana brevia et caduca sunt, nec procedentia in partem aliquam temporis longioris cito transeunt, et immaturo citra incrementum termino concluduntur, ut nec illis diu stare contigerit. Etiam ad illa, quæ vetustate gloriantur, extendamus, si libet, ætatis nostræ metam, cujus medium pauci computant in annum centesimum inde ducatur animus ad longissima et infinita ævi spatia; hæc tempora, æternitati comparata, quam proportionem facerent, etiamsi nobis ætas annum millesimum indulgeret? Quæ cum hujusmodi sint, exiguum istud et breve, quo cogimur ad morem aliorum vivere, ita totum negligentiæ desidiæque mandamus, ut id ipsum plane sit mori, quod vivimus. Humana enim per luxum et intemperantiam a pueritia vita diffluit, torpore iners, defatigata lasciviis, ambitione suspensa, mercandi cupida, vaga et inconstans et sibi displicens, quam undique vitia urgent, undique circumstant: nec eam bene collocari, nec ulli bonæ rei impendi, nec erigere vultum, nec attollere lumina in aspectum veritatis sinunt. Cogit tandem se miseram, fabricatos digitis suis adorare deos: gaudet ante inepta simulacra, ante inepta figmenta, ante nefandissima monstra corpus inclinare captivum; placetque statu sublimem ad cœlum, et ad Deum suum vultum erectum, cum ceteris animalibus pronis ad terram situ vergente deprimere.

transitu, in illa toto nos demus animo,quæ immensa, quæ æterna sunt, quæ melioribus meliora: ad quæ nimirum sola Christi charitate deducimur, ubi nobis nulla sæculi diuturnitate interdicitur, ubi omnes admittimur, ubi non constringimur, non asserimur; sed tuti, sed liberi, sed æterni libero et aperto fruimur cœlo: ubi nos terror nullus invadet, non ira torquebit, non morbus affliget, non suspicio lacesset, non invidia insectabitur, non metus sollicitabit, non levitas inquietabit. An non, si bene æstimes, sola hæc nobis ipsa quodammodo æterni beneficii loca erepta, et ablata sortirentur? Agedum, ex hodie magistratus, aut quæstionis aut tantum animi causa, duci juberet, ut primo virgis casus, inde ligatus ad palum, securi feriendam cervicem lictori exponeres, sicque, propinquis et necessariis, conjuge et liberis assistentibus, exsecrabile populo spectaculum dares, supplicationibus undique pro ereptione actis, parum succederet, quod inanis illius et ventosæ felicitatis in tanti terrore discriminia scires pondera, et eam ad omne vitæ tempus recoleres. Certe, si tum tibi possibile esset libere magnitudinem et illa fulgentia bona æstimare, lectos aureos, aureis mensas fulgentes vasis, supellectilem grandem, servorum turbam, unguenta, coronas, odores, conquisitissimas epulas, quæ fastidienti gulæ a Gadibus, ab aurora, et ab ultimo portantur Oceano; sentires utique dispungendo et recensendo omnes vitæ tuæ dies, nullum memoria dignum, sed omnes C æque perditos, æque exitiabiles apud te resedisse, magisque te miserum et infortunatum, quam Syracusanum illum, cujus impendere cervicibus, in illo tam desiderato apparatu, gladius a tecto demissus seta equina cernebatur.

7. Huic porro vitæ in tanta tempestate, in tam reciproco mari, in procelloso pelago naviganti, nulla salus nisi jactura, nulla quies nisi naufragium,nullus portus nisi interitus est. Supersedendum ergo est omnibus illecebris sæculi et idolis errore humano D adinventis: ad Deum eundum est, ad cœlestia intendendum illuc intuere, illuc oculos erige, illuc suspensum pectus attolle ne te ad pulvinaria mortuorum hominum sternas,ne ante creaturam in tuum conditam famulitium cadas: serva dignitatem,serva sublimitatem, serva Dei similitudinem tantus quantus es, persevera: talis sis, qualis a Deo factus es: respice te, fac sis tecum, redi ad animum: ut cognoscere Deum possis, te prius agnosce. Ille in se credentibus cœlum patriam facit, super solem et stellas mansionem

dificat, ubi honores æterni sunt, gaudia infinita, pax sempiterna, quies perpetua : ad hæc inestimabili charitate adoptat in filios homines, et quod solius ipsius est, participare eosdem facit divinitas nomen

8. An tu illos vivere putas, qui tetri, rabidi, et concitatissimi sunt impetu doloris, armorum, sanguinis, suppliciorum; quorum est minax vultus, tristis frons, torva facies, citatus gradus, manus inquietæ, color versus, suspiria crebra micant oculi, horrent capilli, stupet spiritus, quatiuntur labra, comprimuntur dentes; qui pulsant humum pedibus, qui complaudunt sæpius manus, qui totum concitant corpus, fœdi visu, horrendi facie, omni denique irarum affectione deformes? aut illis jure tuo vitam cedis, qui quorumdam inhonorifico facto vel dicto moventur, si illorum sermonem superbus aliquis aversatus est aut palam risit; qui si cum aliis ad cœnam non admissi sunt, aut si admissi, non in medio, sed in ultimo forte locati, si illis salutantibus mutuam salutationem non de industria salutatus non reddidit, serio ista fieri ad suam contumeliam credunt? Quid de invidis censes,qui aliena felicitate tristantur, alienis malis delectantur, qui ut commodum aliquod consequantur, alios violant, naturæ leges invertunt, ab humanitate exeunt, et hominem ex homine tollunt? Nonne hæc æterna niseria est, et inhumana voluptas? Nec illos mortuos putas, quibus longæ paratæ opes, et rerum

tes.

abundantia, et magnifcentia ælium regiarum sem- A quens Christianam ad cœlum religionem attollere, per timori sunt, ne tantos eorum apparatus, aut prætoris sævitia, aut aliqua intercedens culpa deplet? Exagitati etiam morbis doloribusque, quibns ferrum et ignis admovetur, quorum ossa frangi et lædi videmus, quorum vene extrahuntur, membra amputantur, vivunt? Quid inconstantes illi, qui fluctuationem suam sistere nequeunt, qui tranquillitatem abhorrent, qui omni motu animi tumultuantur, quos pœnitentia cœpti tenet, incipiendi timor : infirmi ad omne tolerandum, nec laboris patientes,nec voluptatis qui proposita sæpe mutant, et in eadem revolvuntur qui quodammodo se fugiunt, qui nullum novitati locum relinquunt, quibus fastidio vita est et ipse mundus? Omnes profecto istos, in quos tam pestilentes affectus incursant, potius miseria mortuos, quam vivos, non immerito dixerim, præsertim cum ad votum parum detur, corporis custodia retentis, suis abuti voluptatibus, et ejectis super omne, quod dicitur miserum, miserabile, et irremediabile, sententia irrefragabilis sit illatura tor

mentum.

nomina dare, fidem poscere, alii satagebant ante alios. Fideles vero non parvo in dies desiderio accendebantur ad mandandum ei pontificatum, quam primum Cornelio cœlum obtingeret: eum successione aptissimum, qui Romanum sacerdotium cum doctrina tum virtutibus etiam administrare posset, acclamanCornelio interea dum Martyrii laurea cœlo candida exhibetur, pontificii Maximi Lucius, omni Ecclesia annuente, potitur. Erat ei vetus opera, æs alienum pro eo, qui solvendo non erat, solvere; factioni prætorianæ privatum etiam intercedere, ut oppressos judiciis liberaret: misereri pupillorum, consolari afflictos, egentium providere inopia; advenam viduamque defendere. Illum enim Patrum B nostrorum et memoriam et exemplar, Job virum fortissimum affectabat, cujus hæc et alia liberalissima verba de hujusmodi officiis eum Scriptura docuerat Salvabam pauperem de manu potentis, et adjuvabam pupillum, cui non erat adjutorium. Os viduæ me benedixit, et indutus eram judicium, et circumdatus æquitate: ego eram oculus cæcorum et pes claudorum ego impotentium pater, examinabam causas sine exceptione et confringens injustorum molas, auferebam rapinas de mediis dentibus

eorum.

11. Cumque totus ad hæc eotenus immigraret officia, ut vix satis otii suppeditare aliis institutio pietatis ac religionis posse putaretur; ita tamen aurea idem statera summam rerum erat solitus exa

9. Retinendus est ergo in proclivi animus, el adversus ardua impellendus, non est dubium, quin ascendens nitatur: obluctari patientia, fortitudo, et perseverantia debent,ut ferentia pessimum hominem vitia subigant, utque tam claram et nitidam neque uno genere formosam, natam fastigia cœli transcendere, creaturam infernali præcipitio non condant. Eamus itaque perditum, quod melius et æquius est, sæculi voluptates; opibus vero, quæ verius occupa- C minare, ut æque in alteru ram partem magna cum tiones sunt dicendæ, renunciemus: his enim admissis, bona omnia subvertuntur. Exigua porro sunt, quæ in tutelam hominis necessaria sunt, quæ desideriis corporis satis facere possunt: facili tegumento submovetur frigus, alimentis modicis fames sedatur et sitis non est quod naturam accuses, passim quoque et omnibus locis jacent, quibus te nutrire potes. Quid denique tua intererit, si exquisitis art bus ventri serviatur et gula irritetur, stomachus impleatur? non diu ista fient. Hospitabundi hic, imo hospites sumus; in alieno manemus. Vis probare. Exspecta parum, et parte luxuriæ et dilecti penitus oblivisceris hospiti. Corrigamus errata, quibus satis indulsimus redeamus ad limitem nostrum Christus, qui nos errare non patietur; in quo qui fortiter ambulat, non offendit; qui concitatius fertur, non labitur; in quo nullum velocitas patitur intervallum. Ecce militiæ supernæ adscriptos, ad donativa recipienda nos citat : ingentia sunt, ut diximus, et æque divina, quæ pro tanta nobis expeditione promittit: nihil frustra tentabimus, nihil prohibebimur. Omnia cedent, omnia obsequentur: ita quidem famulatum imperio, servitutem libertate, jam non mutandi mutabimus.

CAPUT III.

Gesta S. Lucii in pontificatu. Cœpta in eum persecutio.

10 Hæc cum a Lucio dicta essent, populus fre

D

admiratione omnium mentes et oculos flecteret. Septem nimirum Antistites, quasi artifices et vite humanæ custodes (sic enim decebat ut suum habitatorem Paraclitus, donorum suorum re et numero potentem, ostenderet) lege magistrante, consecravit : quibus pectusculum et separationis brachium dexterum obtingeret, ut sacerdotes essent, ut ad Dominicum altare ascenderent, ut sacrificium salutare offerrent qui essent pleni scientia, pleni diligentia, pleni magnitudine, pleni fide, pleni omni divina intelligentia, imo pleni omnium virtutum Dei. Hos denique opportunissimo munere ad audiendum causas in judicii ac defensionis possessionem constituit, ut in Ecclesia, doctrinæ verbo, sollicitudine multa, vigiliarum labore peccantium benevolentiam sibi conciliarent; ducturi eos potius illum sequi tramitem, per quem possent ad veri Dei notitiam, unde discessum fuerat, pervenire. Tales quippe antistites, Præsal præsulum, pontificum Pontifex, Sacerdos sacerdotum, principum Princeps, Rex regum, Dominus dominorum ad ferenda vasa Dominica probal, nihil remissum, nihil dissolutum habentes, nullum animæ, nullum corporis lapsum exstimescentes, ut sint sancti corpore et spiritu, ut magni vocentur ia regno cœlorum. Neminem ergo ex his communen (essent enim multorum) sed solius Dei, ut separata pars sacrificii ostendebat, esse Lucius voluit: nec hos equidem ad bellum ire, nec in hostem pugnare, sed cum Moyse elevatis manibus orare, ut, donec

.

orationi vacarent, de invisibili hoste triumpharet A sores Christiani nominis impellebant: inde per fo

populus, ut pessimos Amalecitas, dæmones scilicet, ab ipsa procul statione submoveret ; ne, si desisterent, manusque dimitterent, fundi se victores a viclis, redintegratis iterum legionibus, persentirent.

12. Servabatur præterea apud eos, in sacrosanctis ministeriis singulari apparatu exsequendis, constitutionis ecclesiasticæ mos antiquus: nam et ministrorum constipabatur magna quidem et felici frequentia, cum esset ad divina secreta solemnis accessus; et legalibus indumentis, quæ possent inaugurato pontifici obvelata facie lituum exprobare (1) vel coronam, etsi mentis habitu ornatiori insigniebatur. Adinvenit etiam vir studiosissimus vestem illis omnibus, ut oblectamento luminum et diligentia cresceret, meliorem, cui nomen dalmatica (2) est: B quæ cum per se, tum ex dignitate sacerdotii, pretiosior toga picta, palmata (5) tunica, purpureoque sagulo (4) clavato fib ulis aureis apparebat. Hujusmodi autem utendi levitis etiam potestatem fecit. Ita vir singularis, non modo virtute, constantia, et gravitate, verum ornamentis insignibus præditus, cum illo stipatore suo senatu, ante res divinas et ceremoniarum sacra, de sacratis legibus, de tabulis Testamenti, de privilegio Evangelii sitientibus populis daturus vitæ fluenta procedebat : ut auctoritatem indumenta pontificalia, fidem sacri verbi copia faceret, dum civitatem fractam malis, abjectam metu, debilitatam luxuria, ad spem cœlestis dignitatis et libertatis certat erigere. Sic profecto, quod mirabile videri potuerat, diuturno labore religio inter ipsa scelera valuit, ut legitimis verbis, sermonibus liberis, Christi nomeu et fides vicatim tota Urbe cele braretur.

13. Ad hæc pontifices Capitolii, gregales dæmonum, procella patriæ, turbo pacis, tempestas otii, omne scelus, omne nefas, omnem discordiarum impetum, omnes denique invidiæ faces et odii venenati tela nefaria temere turbulenti, per vim atque furorem in præsulem Lucium intorquebant: qui de repente tota Urbe sui juris fanaticos, omnium delubrorum quisquilias, ad conjurandum in profes

C

(1) Id est efficere ut papa Romanus sic indutus nihilo inferior quoad ornatum videretur pontifice maximo idolorum. Pontifices autem profanos illos D pummi, statue aliaque ejusmodi antiquitatis Romanæ monumenta exhibent velato capite per posteriorem togæ partem sursum attractam eadem lituum, seu baculum auguralem, sæpe repræsentant, pontificium gestamen; item coronam; quamvis pro hac in ms. potius legi videatur cornu, cujus non video quis fuerit in sacris usus.

(2) Ea tunica manicata est; cujus et nomen et usum volunt e Dalmatia fluxisse: hac uti solitona Pertinacem imperatorem scribit Dominicus Magrus in notitia vocabulorum ecclesiasticorum. Et primo quidem, inquit Walefridus Strabo apud Octavium Ferrarium lib. 1, De re vestiaria, cap. 39, Sacerdotes dalmaticis ante casularum usum induebantur. Postea vero cum casulis un cœpissent, dalmaticas diaconibus concesserunt: siquidem Silvester ordinavit ut diaconi dalmaticis in ecclesia uterentur, ut ait idem ut autem uti possent Lucius indulserat tantum : nam hic

rum et rostra populares quosque, ut ejus sceleris
homines, quanto valerent studio, convenirent, eosque
vel acerrimis stimulatos odiis, vel datis opibus
acceptos, ad hujusmodi quæstionis præsidium com-
pararent. Ex his autem instructis testibus, et ac-
cusatoribus institutis, prorumpunt in curiam, voci-
ferante, quidem multitudine, se venisse interpella-
turos cæsarem ac senatum dicunt causam fere
minuendam penitus majestatis et tollendæ reipubli-
cæ, nisi provisum extemplo fuerit: propterea super-
sedendum aliis omnibus oportere, et conjugibus et
liberis,aris atque focis, maximeque diis immortalibus
consulendum, cavendumque ne, cum improvisos
ruina præceps involverit, frustra di implorentur :
qui quantum infesti sunt eorum sacra violantibus,
tantum etiam ulcisci nolentibus. Hæc vox non modo
senatui et cæteris dignitatibus, sed Urbi et ipsi
cæsari, pavore incusso, animi fortitudinem ex-
pectoravit statimque illis, ut libere quæ vellent,
dicerent in Jovis atrio, faciunt potestatem. Senatu
dato, maximus ex his, et dignitate et natu: ‹ Utar
(inquit) meo jure dicendi, Cæsar, pace quidem tua
et magistratus, quod Jupiter optimus maximus hac
in æde primo pontificibus et regibus, dein consuli-
bus, tandem vobis privato creditur auctoramento
cessisse neque enim sententia mea aliter contra
vos, quam pro vobis dicta, fas est indignari, quos
recenti beneficio in collegium nostrum admissos
instituendi corrigendique auctoritas nobis vetusta
subegit. Sed liceat stomachari ferreque acerbe,dum-
modo tam miserabili jactura labefactari rempublicam
taciturnitate non patiar, dummodo ejus, recte si dici
possunt, conservatores, desidiæ accusem dummodo
divinarum religionum interpretes non tantum voce,
verum omni virtute animi et corporis, deorum im-
mortalium fidem ab improbis atque furiosis homini-
bus oppressam, desertam, ac perditam tuear: quia
talia negligentibus, ut inferentibus cœlo lucem, con-
tra ignea jacula non erit posse diuturna impunitate
muniri.

Reliqua in manuscripto non habentur.

dicitur eam vestem Sacerdotibus adinvenisse. Cæterum hanc concessionem soli Romano clero factam

ex S. Cæsarii Arelatensis Actis colligimus, cujus Diaconos Symmachus pontifex, præclara meritorum ejus dignitate commotus, perinde ac Romanæ Ecclesiæ diaconos dalmaticis uti voluit.

(3) Agit de his prædictus Ferrarius lib. 11, cap. 8, sunique triumphales vestes et toga quidem picta, quæ nunc dicitur, inquit apud Sextum Pompeium Verrius Flaccus, purpurea antea vocitata est, eaque erat sine pictura : hanc autem, ait Plinius, acu facere Phryges docuerunt, ideoque Phrygiones appellati sunt: et quidem auream hanc picturam fuisse tum ex aliis multis locis ostendi potest, tum ex illo Ausonii ad Gratianum longe clarissime: Hæc est picta ut dicitur vestis, non tam auro suo quam verbis tuis.

(4) Sic dictam Festus ait a clavorum magnitudine, quod nempe latis clavis ad instar palma inanus distincta esset; deinde a genere picturæ, quod palmas intextas haberet. Servius autem ad x1 Æneid.quod eam mererentur, qui palmam de hostibus repor

Lassent.

INDEX IN JOANNEM ROTOMAGENSEM.

Revocatur lector ad cifras crassiores textui insertas.

A

Abbates juxta regulam suam eligendi, 229, 210. Obe-
dire debent episcopis suis, 231, 237.
Abbatis monachorum ordinatio, 228.
Abbatis canonicorum ordinatio, 257.
Abbatissæ ordina io, 240.

Absolutio duplex in die con.e, 53, 131. Eam accipie-
bant ab archiepiscopo canonici S. Laudi Rotomagensis,
295, 296.

Acolythorum origo et officium, 387, 409. Eorum est
portare sacras Scripturas, 387. Acolythus defert chrisma
in ordinatione episcopi, 215. Acolythi 7 com candelabris
in missis pontificalibus, 103, 215. Duo cum thuribilis 213.
Adventus Domini quando incipit, 255. Adventus Christi
in Jerusalem quid designat, 368.

Agenda mortuorum quando celebranda, 31. Cum 9 le-
ctionibus quando celebratur, 114.

Agni cum Christo comparatio, 60, 384.

Agnus Dei in missa quis instituit, 25, 111, 422. Tem-
pore confractionis debet decantari, 25, 11.

Alba quid denotat, 85, 410, 416. Ea olim erat sine rugis,
85, 416. Albis debent indui acolythi ad altare ministraturi,
13. His uti licet baptizatis, 62, 138. Per 7 dies a neophytis
deferende, 62, 138, 139. In octava deponendæ, 62, 139.

Albanenses clerici ad decantandum cum canonicis offi-
cium instituti, 422, 427. inter eos 4 subdiaconi, 3 diaconi,
3 presbyteri, 423.

Alleluia duo in missa quid designant, 44. Alleluia olim
post laudes septuagesimæ dimissum, nunc ad vesperas
sabbati, 43, 124, 125, 279. In sabbato sancto ad missam 22
cappatis décantari debet, 63, 139, 317. In duplicibus et
semiduplicibus similiter, 85, 139, 337, 355. In feriis ab
acolytho, 13, 102.

Altare quid designat, 13.

Altarium et chori aspersio in Dominicis, 258. Nudantur
in coena Domini, 55, 56, 134, 297. Vino et aqua benedicta
abluuntur, 56, 134, 297. Quando cooperien la, 312. Quando
ad altare sacerdos et ministri procedant, et quo ordine,
13.

Ambrosii (S.) locus lib. 1. Offic., c. 41, quomodo legendus,
107.
Ambulare, in Scriptura sacra idem est ac operari, 464.
Amen vox Hebræa quid significat, 36

Amictus collo circumdatus quid significat, 85, 410, 41.
Angelus vox Græca quid significat, 36.
Annotini paschatis officium, 201.

Aunuli episcopalis benedictio, 223. Quid designat, 410.
Antiphona quid designat, 6. Ad Magnificat el Benedi-
clus in festis triplicibus ter canitur, 33, 55, 66, 72, 80,
175, 265, 347, 349, 350. In Assumptione B. V. M. ad Ma-
gnificat quomodo olim cantabatur, 202. Octo diebus ante
Nativitatem Domini antiphone O quot, quando, et quomodo
canendæ, 176, 262, 339. In feriis ad omnes horas de ultima
sede inchoantur, 183. Pro peccatis in feriis quadragesimæ,
48. Vidi aquam tempore paschali ad aspersionem dicatur,
66, 520.

Apostolus vox Græca quid significat, 372.

Appellatio ad revestiendum pulsanda, 258, 335.
Aqua ab acolytho quotidie ministratur in missæ sacri-
ficio, olim tantum in feriis, 20, 106. Eam linteo coopertam
caator in festis diacono offerebat, 19, 106. Mixta vino
quid designat, 20. Aquam benedictam quis instituit, 121. A
Christianis ad domos suas delata, 516. Non benedicatur nisi
in missa parochiali sub pena suspensionis, app. 42. Asper-
gitur post completorium in Quadrag., 173.

Ascensionis Domini festum quomodo colitur in ecclesia
cathedrali Rotomagensi, 73, 148.

Asperges me a cantore ubi est septimana debet inchoa-
ri, 258.

Aspersio aquæ benedictæ in capitulo, dormitorio, etc.,
259, 272.

80.

Assumptio B. Mariæ inter ejus festivitates præcipua,

Avaritia clericorum taxatur, 457, 464, app. 20.
Audoeni (S.) et S. Petri ecclesia, quæ, 71, 117.
Andoeni (S.) festum quomodo celebratur, 156.
Augustinus (S.) sol in Ecclesia, 452.

B

Bacoli episcopalis seu pastoralis benedictio, 222. Quid
ille designat, 223, 410. Abbati et abbatissæ traditus in
ordinatione, 253, 239, 215. Ejus festiva acceptio in festo
inn centium, 25. Baculi deponuntur diacono legente
evangelium, 17, 104, 390.

Baptismus in remissionem peccatorum datus, 491. Ad
salutem necessarius, 484. Ejus administratio sacerdotibus
commissa, 483, 484. Generalis hora nona conferendus, 407.
Baptizati in manibus lumen tenent, 62, 138, 139.

Barba clericorum radena, 3, 91, app. 22. Quid desi-
gnal, 3.

Benedictio chrismatis et olei cum ceremoniis, 181. Novi
ignis, 53, 58, 61. Episcopalis in missa ante Agnus Dei,
109, 142, 241, 245, 246. Aliquando pro oratione sumpta,
152, 395, 397. In tine missæ super populuni novissime ia-
troducta, 26, 64, 111, 112, 318, 393.

Beneficiis non tam donandi amici, quam idonei et utiles,
427. His non privandi clerici honesti, senes, et infirmi,
426. Beneficii curati collationem postulantes personaliter
episcopo se præsentent, app. 9, 13.

Beneficiatorum curatorum vita saltem a decennio exa-
minetur ante collationem, app. 14.

Bertrandus Chariti archidiaconus Augi in Ecclesia Ro-
tomag. et a ost. sedis nuncius, executor fundationis Cle-
mentinorum, 437.

Bona Ecclesiæ superflua ad quos usus deputanda, 431.
Bonum esse inter malos, maxima corona, 471.
Bullæ summorum pontificum Urbani et Gregorii a, de
residentia, app. 60, 61.

C

Calix ad dexteram partem hostiæ olim positus, 20, 106.
Corporali olim coopertus, 20, 22, 394. Huic participabant
diaconus et sub fiaconus, 24, 109. Enni levabant sacerdos
et diaconus, simul ponebant, et cooperiebant, 22, 108,
394. Illum mundabat diaconus, et quod remanserat i se
cum subdiacono sumebat, 24, 109. Alius ad munlandos
digitos post communionem ab acolytho delatus, 24 Cati-
cem et patenam tenebat mantili involuta usque ad comple-
tionem primæ postcommunionis, 23.

Camisia laciniosæ clericis olim prohibitæ, app. 22.
Campanæ unde originem traverunt, 385. Earum exp
sitio, ibid. Omnes in festis solemnioribus pulsandæ, 12,
35, 65, 73, 76, 80, 101, 115, 139, 264, 266, 319, 330, 319,
356. Due in feriis. 12. Duæ item pulsandæ apud canonices
S. Laudi dum transit corpus Domini in ramis palmarum,
286, 287. Omnes olim ad vesperas in die cœnæ, 56. Triduo
ante Pascha no pulsandæ, 55, 296, 404. Omnes pulsantur
ad Gloria in excelsis in sabbatis Pascha et Pentecostes, 63,
139, 317, 329.

Candelabrum cum 7 cereis ante majus altare, 261. Se-
ptem in missa pontificali quid significent, 16. Lecto evan-
gelio olim extinguebantur, 19, 105, 590. Illuminabantur
dum psallebatur Agnus Dei, 25. Ad Te Deum teneantur,
181. Ad evangelium sabbato sancto non portantur, 317. A
clericis deferenda, non a laicis, 167.

Candelas deferunt pœnitentes publici in sua reconcilia-
tione, 195.

Canonici olim fratres vocati, 7, 10, 11, 12, 47, 252, 254,
266, 28, 290, 291, 294, 315, 316, 32). Eorum est officia
ecclesiastica agere, 4, 98. Trium regum personas exhibe-
bant in die epiphaniæ, 206. Canonici regul. S. Laudi Ro-
tom in processionibus ad ecclesiam cathedralem sedent
in choro sinistro, 325. Eorum et canonicorum cathedral s
ecclesiæ in festo S. Audoeni eadem distributio, 175. Ca-
Ronici regularis S. Laudi instituto, 217.

Canonum et ministerii contemptores suspensione ple-
cluntur, 480. Canonis missæ explicatio, 569 Dum reci a-
batur in missis quadragesimalibus canonici S. Laudi se
incurvabant, 284.

Cantori ecclesiæ cathedr. Ro'om. refectionem præbebant
monachi S. Audoeui 3 diebus rogationum, 163. Ipse in
festis aquam diacono deferebat in missa, 19, 106. In medio
processionis incedit, 167. Cantores hebdomadarii, 256,
257, 261, 272, 277, 296.

Capitulum post primam canonici ingrediantur, 11, 99.

« VorigeDoorgaan »