Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

B

pelago jubens ante lumenti, navicula natans rursum per mare serenum, actutum iterum salvus remeavit ad portum, de quo illum antea fortis rapuerat Eurus et prædictus rivulus Elna, ubi intravit in mare. Nauta surgens illico notos agnoscens agros, illæsam linquens suam in littore navem, littoreas calcans rapidis gressibus algas, multimodas agens gratias Omnipotenti, ad suum pœnitens rursum recurrit patronum. In eo episcopus adhuc moratus quo somno sopitum ante reliquerat illum, mira omnipotentis Dei misericordia in eisdem horis celer ille reversus est. Tunc proximans postibus aulæ ubi senex orabat, miser multis vocibus cito prostratus ad terram, humidis vultibus culpam confessus, cum fletu suspirans, lacrymis veniam flagitabat profusis. Tunc senex leniter inquit corripiens illum: Fili, tibi antea dixi quid esset venturum, quod non te decuit hodie pergere foras, cur ausus es postea nostrum contemnere verbum? Tunc tremulus juvenis suo respondit patrono: Mea culpa, domine, mea veraciter culpa, ignosce misero mihi per te a morte reducto. Tunc ipse, ut diximus, sua pericula narrans, quod solus inter tumentes Oceani fluctus, interque voraces circa scopulos currentium gurgitum æstusin parva navicula, multa perpessus in ponto, nec mari se credidit vivum evadere posse, nisi illum misellum humanam desperantem opem Audomari meritis Deus liberasset de morte. Tunc silere juvenem jussit sic sobrius senex, incautum discipulum humili reprimens mente: Nec hoc verbum, inquit, iterum foras ab ore depromas, nec ulli hominis hæe de me dicere debes, quandiu me videris hac brevi perfrui vita, ne zabulus superet nos jactantiæ culpa; nec ab ore hominum quærere laudem, ne inanis gloria cor nostrum levet in altum., Hine post hujus obitum cuncta per ordinem monstrans narravit discipulus ille qui passus est in undis (100).

bus, magnarum sibi signa virtutum largitio conces- A nipotens ventum illi concedens aptum, mitescere sit divina, de quibus nunc almigeris illius virtutibus subsequens sermo, Christo favente, pauca depromere properat. Quadam vero die Audomarus egregius Christi confessor in Bononia (99) urbe perseverans, post nocturnas vigilias diluculo more solito surgens, in ecclesiam intravit orare, ibique prolixum æstivi diei spatium verbum Dei circumstantibus turbis prædicans. Missamque Christiano populo cantans, ægrotis variis generibus morborum manus imponens, meridianis diei horis vitæ venerabilis senex lassus sese locavit ad lectum. Dehinc parvum pausandi spatium volens suo indulgere multis laboribus fatigato corpusculo, unus de circumstantibus ipsius ministris juvenili ætate lascivus accessit ad illum dicens: Domine, da mihi nunc tuam mecum habere licentiam; ad vicina pelago volo nunc pergere loca. Tunc senex juveni dixit coram turba petenti : Non habes licentiam, fili mi, adbuc pergere foras; nam tibi hic melius reor exspectare parumper, donec me sospitem de somno surgere cernas. Prævidit enim providus speculator sui gregis prophetico plenus spiritu, erranti juveni quod esset malum abire. Tunc sommo sopitus fessus sic siluit senex. Ast juvenis optimi spernens præcepta patroni, ut mos est juvenibus jussa sic spernere senum, tunc rapidis gressibus velox ad mare migravit. Tum parvam naviculam cernens in littore stantem, qua soliti fuerunt homines parvum transscendere flumen quod accolæ nominant ipsis in partibus Elna (Elne), immemor at juvenis, cæcatus amore ludi, inconsulte actutum solus ascendit in illam, ipse volens ludere in hujus rivuli ripas. Ast illum in pelagus rapuit vis valida venti. Tunc subito surgens in ponto sæva tempestas, ipsa navicula undis tumescentibus quassata, nec gubernacula nec gubernatorem habens, huc et illuc fluctibus errans natabat in mari quod magno Britanniam gurgite secernit a Francis, quod sæpe fortissimis mersis hic navibus nocet. Ast miser nec propriam cernens nec alteram terram, tunc illum poenituit quod sprevit verba patroni; mori sese credidit ventis pugnantibus in undis; nec navis nec juvenis poterat resistere ponto. Tunc illum per

C

[ocr errors]

7. Post hoc non multo temporis intervallo ad B. Audomarum de prædicta Constantinense regione tres una cum mente viri Mummolinus, Ebertramnus (101) sanctusque Bertinus pariter venerunt, relinquentes etiam secundum Domini præceptum parentes, patriam, omnesque propinquos (Matth. xix, 29).

merita Deus Audomari precantem, trepidum Saxo- D Sanctus vero Audomarus prædictos Dei famulos nicam [Anglicanam] illico deduxit ad terram. Tum iterum stupidus ignota cernens arva, raptores tremulus se denudare timebat, si solus diutius illic exspectare ten!asset.

6. Hinc notam confitens inobedientia culpam, lacrymis ubertim profusis postulans opem, Audo. marum tremula clamans tunc voce patronum, in Dominum fidens cito recurrit ad navem. Illico Om

(99) Bononia, alias Bolonia, Boulogne, haud procul ab Oceano ad Elnam fluvium, sedes episcopalis Morinorum, uti et Tarvenna quondam civitas, ad Legiam fluvio'um, a Carolo V imp. anno 1553 excisa. Episcopus olim pro temporum occasione in alterutra civitate sedebat. Morinorum sedes modo tripartita, Bononiæ. Audomaropoli et Ipix attributa est.

gratifice recepit, immensasque omnipotenti Domino gratias agens qui tales sibi ad prædicandum Evangelium adjutores deduxit. Erant enim præfati viri in fide perfecti catholica, et in ecclesiasticis disciplinis atque in divina Scriptura eruditi.

8. Parvo posthac temporis spatio transacto S. Audomarus cum prædictis beatis viris, divina sibi stimulante gratia, monasterium cogitavit in Dei.

(100) Posthæc in apographo Fuliensium Parisiensium recitatur tentatio carnis, quam S. Andomarus, exemplo S. Benedicti, urticaruin et spinarum aculeis superasse dicitur.

(101) Ebertramnus fuit postea abbas monasterii S. Quintini apud Augustam Veromandorum; de aliis infra.

nec

canentes versiculum, sine mora naven¡rélinquentes leti intraverunt in terram, cognoscentes etiam locuin illum a Domino ipsis traditum. Dehine B. Audómaro, pio eorum Patre, favente, monasterium nomine Sithiu (104) prædicta villa nominatum super Agnionam fluvium in Dei nomine ædificare cœperunt. Confluentibusque undique religiosis viris að prædictos Dei famulos, B. Audomarus Mummolinum multitudini præposuit monachorum; sed non mul:o posthæc temporis intervallo, præfatus venerabil's abbas Mummolinus ad Noviomensis urbis episcopatum, divina largiente gratia, provectus est, el per viginti et sex (105) annos prædictæ civitatis populum a Domino sibi creditum rite gubernavit.

fundare nomine: ad habitandum enim monachis, A dicti viri post aliquod prævisum sibi spatium illico divina sibi largiente misericordia, locum habebat deduxit ad terram. Tunc etiam illi, prædictum aptum. Erat enim quidam vir potens Adrowaldus nomine, in divitiis hujus sæculi vanis valle dives, quem B. Audomarus de errore gentilitatis ad fidem convertit catholicam, quemque cum omni sua baptizavit familia. Adrowaldus vero prudenti consilio fallaces divitias præsentis sæculi spernens, ullum habens filium, magnam suæ hereditatis partem cum omni sua multiplici substantia Deo et beato obtulit Audomaro, villam videlicet quæ noto nomine vocatur Sithiu. Beatus vero Audomarus in prædicta villa aute adventum prædictorum virorum ecclesiam ædificavit, in eo etiam loco in quo suum pausat in pace corpusculum. Postquam ergo præfati Dei famuli ad eum pervenerunt, concessit illis ut monachorum babitaculum ædicarent, ubicunque illis in prædicta placuisset villa. Sancti igitur viri Mummolinus (102) atque Bertinus cum cæteris corum in Christo sociis monasterium ædificare in quodam cœperunt loco, quod usque hodie Vetus vocatur Tonasterium (103); sed in eo loco paucis morantes annis, divina eis suadente gratia, alium voluerunt eligere locum.

B

C

10. Gloriosus igitur pontifex Audomarus post Mummolinum in prædicto monasterio sancto monachorum choro beatum præposuit Bertinum (106); sanctis enim fratribus in eodem loco sub strict regulæ rigore Deo servientibus dilectus atque amabilis beatus fuit Bertinus. Erat enim vir venerabilis, in divinis rebus prudens, et providus gregis sui pastor, in malis vero simplex et innocens, secundum Domini præceptum: Estole prudentes sicut serpentes, el simplices sicut columbe (Matth. x, 16).

9. Beati igitur viri, in Domini confidentes misericordia, perfectum invenerunt consilium. Protinus · enim in navem ascendentes sine gubernatore et remigio, ac sine ulla cibi et potus cura, huc atque 11. Posthæc vero, multis intervenientibus annis, illuc spatioso stagno adhærente prædicto eorum B. Audomarus carnales amittens oculos temporali habitaculo navigantes, omnipotentem rogabant c privatus est lumine, ut perpetua luce illuminatus in Dominum ut ad locum quem sua illis præparavit misericordia eos deduceret illæsos; dicentes invicem quod non ascensuri essent de prædicto stagno, nisi quando, navicula eorum, aptum tenendo portum, contigisset illis secundum ordinem psalterii subsequentem cantare versiculum: Hæc requies mea in sæcufum sæculi; hic habitabo, quoniam elegi eam (Psal. CXXXI, 14). Misericors igitur Dominus qui suis ubique præsens est famulis, prope est enim Dominus invocantibus eum, navem in qua beati fuerunt præ

(102) Adroaldus (scribit Iperius) voluit donationem suam litterarum attestatione firmari, ut futuris temporibus validior permaneret. Sic ergo ea incipit: Dominis sanctis Patribus Bertino, Mummelino, etc. Facta donatio vi Id. Septemb., anno xt, regni domini nostri Chlodovei regis. Actum in Sithin villa dominica. Et tamen apud Micæum, Donat. piar. cap. 3, legitur: Actum Ascio villa dominica. Anuus xi Chlodovei anno Christi 648 respondet.

(103) Surius legit vetus templum. Iperius: Jussu, inquit, B. Audomari tres viri sancti prædicti ecclesiolum construxerunt et cellam in territorio ejusdem villæ, in loco qui adhuc et propter hoc Vetus vocatur monasterium super fluvium Agniona anno 626. (lege anno circa 649.) In eo loco supradicti viri sancti quasi in eremitorio sederunt cum conventiculo parvo constricti annis 14, etc.

(104) Monasterium Sithivense, alias Ulterense, dictum a fluvio Ultro (qui et Agnio, Agniona, Enneno, nunc Aa vocatur) modo S. Bertini appellatur, vel ipso nomine celeberrimum, de quo in Actis S. Bertini fusius agemus.

(105) Nempe post Eligium, qui, cum Chlodovei

D

Dominum semper aspiceret, sicut B. David dicit : Oculi mei semper ad Dominum (Psal. xiv, 15); et idem dicit: Ad te levavi oculos meos, qui habitas in cœlis (Psal. cxx11, 1). Per amissionem vero carnalium oculorum spiritali lumine repletus, populum a Domino sibi creditum eodem regebat ordine (107).

12. Posthæc vero paucis intervenientibus annis cum prædictus venerabilis vitæ senex Audomarus nimio febris ardore fuisset fatigatus, cumque diem obitus

II anno tertio, Christi 640, ordinatus sit episcopus. præfueritque Ecclesiæ Noviomagensi et Tornacensi annis decem ac novem, anno 649 locum fecit Muinmoleno, qui ob equum sancti viri subreptum abbati basilicæ S. Eligii correptus dicitur in Vita ipsius Eligii, lib. 1, cap. 44, ubi S. Audoenus Mummolenum virum apostolicum vocat. Decessit proinde Mummolenus auno 684, die 16 Octob. quo die in Martyrologiis Benedictino et Gallicano celebratur. Ejus corpus in majori ecclesia Noviomagensi, pars capitis in monasterio Sithivensi adservantur. Ia ejus Actis mss. nihil præter ista occurrit, nisi quod a Chlothario Chlodovei filio promotus ad episcopatum legitur.

(106) Et tamen Bertino primum locum in catalogo abbatum Sithivensium tribuit Iperius, Mummolino prorsus expuncto.

(107) In Vita S. Vedasti Alcuinus scribit Audomarum S. Vedasti translationi_interfuisse: In qua translatione, inquit, perhibetur B. Audomarus lumen recepisse oculorum, sed illico precibus eamdem quam ultroneus ferebat reimpetrasse cæcitatem. Quod etiam Fulbertus in Actis S. Autberti testatur.

mone.

sui adfuisse cognovisset, eodem die de lectulo in A quas, favente Domino, subsequente narrabimus se:quo jacebat surrexit, atque in ecclesiam ingressus, p:onus coram altare, cum lacrymis Dominum pro se et pro circumstante eum oravit populo. Corpus vero Christi et sanguinem communicando turbisque se circumdantibus prædicando, oculis in cœlum elevatis, tremulisque manibus quatiente febre atque senectute extensis, suos devola mente benedixit discipulos, dicens : ‹ Immensam omnipotentis Domini precor clementiam ut vos, filioli mei, in regno Dei merear videre felices. His vero omnibus in eodem die rite peractis, ad suum iterum reversus est lectulum, atque in eodem jacens toto corpore solito more extenso, vultuque sereno, anima sui sancti confessoris angelorum agminibus circumdata ad omnipotentem egressa est Dominum (108). Hi vero, 3 quin edem hora in ca domo præsentes fuerunt, testati sunt quod talis eorum nares et ora intravit odor, quasi illa domus omnibus aromatibus fuisset plena, sicut sæpe in aliorum sanctorum exitu contigit: Pretiosa est enim in conspectu Domini mors sanctorum ejus (Psal. cxv, 15).

13. Pra dictus vero venerabilis abbas Bertinus, divina sibi gratia revelante, statim ad locum ubi venerabilis senex obiit cum suis pergendo monachis, sacrum B. Audomari corpus cum psalmis et hymnis et canticis ad locum sepulturæ deduxit, eumque in prædicta ecclesia quam ille B. pontifex in Sithiu ædificavit cum immenso circumstantis populi sepelierunt luctu (109). Sanctus enim Audomarus beato prædixit Bertino cunctisque fratribus tempore illo Domino in Sithiu servientibus, ut quando ei mors incerta extrema contigisset horæ, in prædicto lcco suum sepelirent corpusculum. Farvo igitur temporis intervallo, postquam corpus venerabilis viri in prædicto loco fuit sepultum, juxta sepulcrum ejus expendente desuper lampade, divino lumine repleta, per prolixa annorum spatia lucifluum stillabat oleum. In hoc vero divinam clementiam diligenter intuentibus apparet quantam in conspectu æterni regis beatus suus confessor Audoinarus gloriam habet, cum juxta suum venerabile sepulcrum gloriosa sæpe hucusque ostendit signa. Multi enim variis languoribus fatigati, cum ad B. Audomari tumulum perveniunt, divina largiente gratia, subitam recipiunt sanitatem. Omnipotens enim Dominus non solum gloriosas per suos famulos perficit virtutes dum hac utuntur vita, sed post felicem eorum obitum, signis ac virtutibus in di versis mundi partibus eos glorificare non cessal, sicut per prædictum agium suum confessorem Audomarum multas post obitum suum fecit virtutes,

(108) Nimirum in villa Waurantis (Wauvrant) quæ a Sithiu tribus fere distat millibus, inquit Iperius, quo in loco S. Austreberta velum ab ipso Audom: ro accepisse dicitur.

(109) Interpolator ita scribit: Translatum est autem corpus ejus a reverendissimo abbate Bertino ac choro monachorum, et sepultum cum gloria in monasterio Sithiu, in basilica quam ipse præclarus pontifex in honore sanctæ Dei genitricis Mariæ ad

C

D

>

14. Parvo igitur post B. Audomari obitum spalio transacto, quidam vir avaritiæ estibus accensus, pravisque (ut fertur) moribus plenus ad suum accessit compatrem, postulans ab eo ut unum sibi argenteum usque ad statutum tempus accommodaret solidum, per suam etiam subdolam testando fidem quod statuto ad eum tempore iterum redditurus esset. Alter vero simplici animo suum credendo compatrem, argentum callido precanti præstitit amico. Paucis vezo transactis statuto ad eum venit tempore dicens: Redde mihi meum quod tibi accommodavi argentum ; statutum enim tempus tuæ promissionis advenit. Tunc fallax amicus torvis eum intuens oculis, asperisque cum eo loquendo verbis, audaci animo juravit negando`quod nunquam ab eo ullum accepisset scriptulum. Tunc ille qui prædictum accommodavit solidum, recta respondit ratione dicens: Pergamus simul usque ad B. confessoris Christi Audomari venerabile sepulcrum, at tu mihi ibidem per gloriosa ejusdem pontificis merita jurando confirmes quod hic negare conaris. › Tunc ille miser mortalis, lucri amore cecatus et -a principe mendacii diabolo etiam confortatus, qui mendax fuit ab initio et in veritate non stetit, resano animo ad B. Audomari iturus basilicam iter arripuit, paratus etiam in sua perseverando nequitia perjurium perficere. Tunc ambo asperis inter se loquentes verbis, per unam commeando viam ad ve nerabilem B. Audomari basilicam, eam cernendo approximabant. Tunc ille qui solidum requirebat, ad snum ait compatrem: Quid nobis est necesse ad B. Audomari propius accedere basilicam ? Deus enim ubique præsens est, jura mihi in isto loco in quo stamus, per B. Audomari merita, quod accommodatum a me non accepisti solidum. Tune ille iniquus extendens manus, linguamque ad proferendum perjurium movens, oculosque ad basilicam B. Audomari elevans, subito ultione percussus divina pronus ad terram cecidit, oculique in codem crepuerunt momento: et posthæc duobus tamen diebus vita sibi concessa, ad terrendos videlicet alios qui. eum in tali angustia viderunt, die tertia miserrima defunctus est morte.

.

15. Est ergo aliud miraculum quod per B. Audomari merita factum fuisse non dubitatur, quodque usque ad præsentem diem, divina operante potentia, certis declaratur indiciis. Quadam forte die dum de Terwanensi urbe ad vicina pergeret loca, cumque ́meridianis diei horis parvum pausandi spatium suo voluisset indulgere corpusculo, sub quadam jacuit tumulanda monachorum corpora construxerat. Lege Vitam S. Bertini. Iperius in Chron., cap. 41, §4 scribit Fridogisum abbatem secularem Sithivensis monasterii in capella sanctæ Dei Genitricis, quam B. Audomarus ad sepeliendos monachos dedicaverat, expulsis quadraginta monachis, triginta canonicos sæculares instituisse. Nunc est ccclesia cathedralis Audomaropolitana.

arbore non longe a villa quæ Orneacus vocatur. A ctiam locus idcirco tali nunc lumine fulget, quia ex Dum vero vir venerabilis evigilasset, ligneam statim dolavit crucem, et eam in prædicta sub qua jacuit arbore fixit; in sequenti vero nocle in eodem loco in quo agius Christi confessor jacuit, immensum apparuit lumen, omnesque in illius loci circuitu habitantes, hoc videntes miraculum dicebant: Hic

(110) Interpolator alia refert S. Audomari miracula, de reo prope basilicam in qua S. Audomarus jacebat, ejusdem S. meritis soluto; de quodam vinea Sithivensis prædatore punito et sanato; de puero e putei lapsu reducto incolumi. Aliis omissis sic Vitam concludit: Rexit autem Ecclesiam per spatia triginta annorum, atque his expletis, ultima depopositionis hora, circumstante flentium discipulorum multitudine, v Idus Septemb. plenus Spiritu sancto migravit ad Christum : cujus corpus translatum est (id est delatum) a S. Bertino, et sepultum in monasterio Sithin, regnante, etc. Proinde S. Audomari ordinationem ad annum circa 647, qui Dagoberti p penultimus fuit, mortem vero anno circa 647 collocamus. Iline in telligas Audomarum abbatis nomine

B. Audomaro in præcedente die ibidem paulisper pausante fuit consecratus atque benedictus (110). › Et usque ad præsentem diem multi infirmi in eodem loco sanitatem recipiunt, largiente Domino nostro Jesu Christo, cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu sancto per æterna sæcula. Amen.

concilio Rothomagensi sub Ansberto non subscri psisse, ut quidam post Baronium aiunt. Audomaru Wäldetrudem sacerdotio, Austrebertam et Waldetrudem velo consecrasse in propriis istorum sanclorum Actis dicitur. Commendatur in sincero Usuardi Martyrologio v Id. Septemb. his verbis : In territorio Tarvennensi S. Auimari episc. et conf. Et apud Adonem: Natalis S. Audomari Tarwannensis episcopi, cujus gloriosa conversatio miraculorum præconio collaudatur. Corpus ejus in ecclesia Sithivensis monasteri habetur, præ.er caput et ossa quædam, quæ in B. Marie ecclesia Audomaripolitana servantur. De ejus variis translationibus, ad Vitam S. Bertini agemus Sæculo insequenti.

VITA S. OSWALDI

EPISCOPI WIGORNIENSIS ET ARCHIEPISCOPI EBORACENSIS,

Auctore anonymo incertæ ætatis.

MABILL. Acta SS. Bened. Sæc. V, parte 1, pag. 727, ex Capgravio et Bollando.)

OBSERVATIONES PRÆVIÆ.

[ocr errors]

refert acceptam. Sed præ cæteris illustre fuit monasterium Sanctæ Mariæ ab eodem conditum apud Wigorniam, prope ecclesiam cathedralem, quæ hac arte ad monachos facile transiit. Hinc Willelmus Malmesburiensis in lib. 1 De regibus, cap. 8: Sedem episcopalem Wigorniæ, clericis non vi cxpulsis, sed arte sancta circumventis, replevit monachis regularibus. Expulerat antea regali jussione Ethelwoldus episcopus clericos de Wintonia, etc. Angliæ reges tres una cum Dunstano coronavit.. Eadgarum anno 973, Edwardum biennio post, atque Ethelredum anno 978.

1. Ex tribus illis, quos sæpe laudavimus, eximiis C monasterio, quod itidem Oswaldo originem suam Angliæ episcopis, Dunstano, Ethelwoldo et Uswaldo, aliis duobus supervixit Oswaldus, nempe quinque annis Dunstano, decem Ethelwoldo, inquit Wallelmus Malmesburiensis in lib. I, ubi de pontificibus Eboracensibus tantamque sui admirationem Angliæ præbuit, ut solus eos exhibere videretur, auctoritaté illum, efficacia istum, ambos sanctimonia. Ejus Vitam scripsisse dicitur Senatus Bravonius, quem Wigorniensium monachorum pra:fectum sub annum 1170 floruisse ferunt. Sed alium quempiam auctorem antea id præstitisse constat; quos inter Fulcardus Sancti Bertini Sithiensis monachus, quem Guillelmus rex, teste Orderico Vitali in Historia ecclesiasticæ lib. 1, circa annum 1108 Torneia præposuit. Hic affabilis et jocundus fuit, adiit Ordericus, atque charitativus, grammatica artis ac musicæ peritissimus; unde pretiosa peritiæ suæ monumenta reliquit in Anglia futuris generationibus. Nam plures tractatus memoria dignos edidit, et D sancti Oswaldi Guigornensis episcopi, aliorumque sanctorum, quorum propago de Albione processit, delectabiles ad canendum historias suaviter composuit. Nescio an sit ejus hæc scrip io, quam primus typis vulgavit Capgravius, Surius expolivil, Henschenius in nativum stylum restituit.

2. De monasterio Ramesiensi (Ramsey), cujus anctor Oswaldus, fundator dux Alwinus, Aimoino Hehelguinus, multa leguntur in actis sancti Abbonis abbatis Floriacensis, et apud Willelmum in lib. iv De pontificibus Angloruni, ubi de episcopis Dorcestrensibus, atque in Monastico Anglicano a pag. 251, ubi Ailwini ducis genealogia profertur. Ethel. stanus ejus pater, Semirex dictus, Glastonie monachus factus est. Monachorum duodecim colonia - Ramesiam deducta est anno 971 ex Westbiriensi

3. De morte S. Oswaldi ista tradit Florentins Wigorniensis: Sancins Oswaldus archiepiscopus indict. v, prid. Kal. Martii, feria secunda, transiens ex hac vita, regni cœlestis gaudia conscendit, et Wigornia in ecclesia sanctæ Mariæ, quam ipse a fundamentis construxeral, conquiescit. Hæ notæ chronica coincidunt in annum 992, qui bis extilis crat, ac proinde eo anno Februarius constab t diebus viginti novem, quorum extremus Oswaldi supremus fuit. Hunc annum ejus obitu insignem tradunt Anglicani scriptores, ex quibus corrigendum monasticum, in quo refertur ad annum sequentem. De sancto Oswaldo fit mentio in recentioribus Martyrologiis VI Kal. Martii. Molanus eumdem laudat ad diem 15 Octobris, et Thomas Maihewius, qui ea die de sancto Oswaldo se actu um promiserat, hunc diem ejus translationi attribuit. Verum prima ejus translatio facta est prid. Id. Maii, ut mox dicemus. Henschenius alium sanctum pro Oswaldo in diem 15 Octobris intrusum fuisse scribit. 4. Oswaldo in sedem Eboracensem successit venerabilis abbas Medeshamstedensis, id est Burghl Adulfus, qui et ipse, sicut prædecessor ejus sanctus

Oswaldus, concedente rege Adelredo, Wigornensem A episcopatum in manu sua habuit, teste Thoma Stubbio. Ipse duodecimo episcopatus sui anno, congregalis coepiscopis, abbatibus, multisque religiosis viris, sancti Oswaldi archiepiscopi ossa anno regis Adelredi xxv, indict. xv, vn [lege xvu] Kal. Maii, feria iv, e tumulo levavit, et in scrinio quod paraverat, honorifice collocarit; et non multo post, id est prid. Nonas Maii, ipse defunctus est, et in ecclesia Sanctæ Mariæ Wigornia sepultus. Florentius Wigorniensis eadem habet ad annum 1002, quo hæc elevatio facta est. Uterque exscripsit Simeonem Dunelmensem in lib. De gestis regum Anglorum. Ejusdem elevationis meminit Willelmus Malmesburiensis in episcopis Eboracensibus. Tunc, inquit, in ecclesia B. Mariæ sepultus, post duodecim annos signis divinitus ostensis a terra elatus est. Quid sane miraculi sit, quod toto corpore in pulverem assumpto, stola sacerdotalis, qua fuerat amictus, corruptelæ usque ad hanc diem damnum non sentiat, Domini reservetur examini. Tum B

1. Sanctus Oswaldus archiepiscopus, nobilissima progenie ortus, eleganti forma enituit. Hic, puer factus, pueriles ineptias devitare, et ad sanctitatis opera semetipsum informare cœpit. Frater enia patris sui erat sanctus Odo, Cantuariensis archiepiscopus, discretione sublimis, moribus gravis, justitiæ cultor, et omni actione sua circumspectus. Huic enim nepos suus Oswaldus doctrinis imbuendus, et bonis exemplis et moribus instruendus a parentibus commendatur. Sæculari demum scientia et Scriptura sacra ad plenum informatus, a S. Odone apud Wintoniam canonicus effectus, cum cæteri spreta institutione ordinis sui, desideria cordis sui sèquerentur, institutionem vitæ canonicorum indefessus exsequebatur. Decanus itaque in brevi factus, maculatam senum vitam emendare, et pueriles eorum sensus studio disciplinæ cœlestis evacuare adhuc ipse juvenis curavit. Illi vero magis antiqua pravæ consuetudinis itinera tenere volentes, nullo pacto illum in talibus se audituros affirmabant.

2. Quo intellecto, spreta sæculari pompa nec non divitiis, Floriacum, ubi corpus sancti Benedicti requiescit, pergere decrevit. Missis enim a sancto Odone commendatitiis litteris, et donis plurimis, juvenem dicto commendavit et facto. Idem vero sanctus Odo in juventute constitutus, mari transito habitum monasticum apud eumdem Floriacum susceperat. Suscepto itaque habitu (111) saero, qui ab aliis doceri venerat, talem se exhibuit, ut satis in eo quod docerent, quod imitarentur haberent. Erat enim somino parcus, cibo sobrius, in loquendo discretus, in oratione assiduus. Quam patiens, humilis, benignus, mansuetus exstiterit et benevolus, ex sincera charitate, qua supra æstimationem bumanam enituit, perpendi potest. Secretum

(111) Willelmus: Apud Floriacum, inquit, alteratus est in monachum, familiari per id tempus Anglis consuetudine: ut si qui boni afflati essent desiderio, in beatissimi Benedicti monasterio cenobialem susciperent habitum, a quo religionis hujuscemodi manavit exordium. In hoc ergo juventutis fregit lubricum, multis annis religioni et Ait.eris serviendo. Oswaldus Floriaci habitum mona

loco

C

p

de Aldulfo : Successit ei in utraque sede Aldulfus ex abbate Burchensi, sanctus, ut perhibent, vir el reverendus. Ipsi pro sanctitate ignoscitur quod contra regulas canonum duas sedes tenuerit, quod scilicet non hoc ambitione, sed necessitate fecerit. Wlstano non ita, qui sanctitate discrepabat et habitu. Hic in Malmesburiensem indignatur Godwinus sectæ Anglicanæ, quod Adulfum duarum ecclesiarum episcopum probet Willelmus, contra id Wistano pro scelere imputet. At legitimam causam hujus discriminis affert, nempe in Adulfo sanctitatem ambitionis expertem, et necessitatem Ecclesiæ; quæ in Wistano non inerant. Jacet Aldulfus Wigornie, subdit Willelmus, etiam Floriacensi monasterio, pro copia xenicrum quibus Oswaldi munificentiam æmulari sategit, prædicandus. Lege acta S. Abbonis. Oswaldi stolam sacerdotalem purpuream, auro et gemmis ornatam, ac prisca pulchritudine fulgidam, in Beverlacensi ecclesia servatam suo tempore fuisse Thomas Stubbius tradit.

ab abbate in ecclesia accepit locum, in quo Deo familiarius adhæreret. Hic enim orationi, meditationi, contemplationi vitæ perennis, ab aliorum inquietudine remotus, operam dare solitus, magnum humani generis hosti fomitem livoris et odii ministrabat.

3. Una nocte quadam, dum contemplationi et orationi vacaret, adfuit spiritus malignus, et sonos horrificos edens ut cœpto desisteret, et segnius aut nullatenus talia attentaret, hominen Dei terrere moliebatur. At ille, fidei scuto protectus, non magis ad fremitum leonis vel sibilum serpentis, quam ab balatum ovis exterritus est. Harum et aliarum bestiarum ei improbus ille voces ingessit; sel imperterritus cuncta cum suo Auctore derisit. Quod dæmon advertens disparuit; sed in Angelum lucis e vestigio transfiguratus, eidem sancto apparuit. Sed vir Dei signo crucis se munivit, sciens exinde angelum lucis non irritandum; angelam autem tenebrarum eminus effugandum. Et factum est ita. Nam malignus tentator, viso crucis signaculo, velut fumus ab oculis ejus evanuit.

4. Audita tandem sancta conversatione nepotis sui Oswaldi, immensas omnipotenti Deo gratias egit sanctus Odo, et missis diversis muneribus abbati et monachis, pro suo nepote gratias exsolvit. Indicavit etiam illis se illius præsentia magnopere velle potiri; tum quia senio fessus mortem sibi propinquam sciebat; tum quia regulari conversatione suæ gentis viros per eum instituere disponebat. Quo audito, gravi morore dejecti, non audentes tamen voluntati antistitis obviare (112), parent, et debito cum honore ad nutum præsulis dirigunt. Antequam tamen Cantuariam venize potuit, sanctus Odo debitum carnis humanæ exsolvit. Præsidebat illis diebus Dorce

sticum suscepit, non a Wifaldo abbate, qui iniit regimen anno 962, sed ab ejus decessore Archembaldo, de quo lege Aimoini lib. 1 De miraculis S. Benedicti, num. 13 et 14, et notas ad Aimoinum in tomo superiori.

(112) Willelm.: Et licet ab archiepiscopo invitaretur, crebris restitit epistolis, prætendens causam "10vitatis in veste, teneritudinis in religione: nec nisi

« VorigeDoorgaan »