et tunc sive de præfato electo, sive de aliis necessa- A riis causis, vestram adimplebimus voluntatem: quia vestro sagaci consilio communique consensu, quæ pro pace fraterna et pro terræ nostræ ac vestræ defensione, sive Saracenorum perditione, consideranda et perficienda sunt, peragere cupimus. Quapropter, sicut nos vestrum volumus desiderium et honorem alacri mente implere, ita quoque et vos illa quæ nostro apostolico culmini sunt decentia, devota mente debetis peragere; quamvis in hoc reprehensione non modica digni videamini, quod sumptis armis contra Capuanos, inter assiduas paganorum persecutiones consistentes, persequi et impugnare præsumpseritis, antequam eorum culpas nobis veraciter cognitas fecissetis. Porro de mancosis quos pro defensione terræ S. Petri dedimus te præsente B Amalfitanis, volumus ut eosdem mancosos ipsi Amalfitani deferant secum navigio usque in portum urbis Romanæ, quoniam salvi et securi ibi manebunt; et tunc accepta a nobis prius securitatis sponsione, ipsos nobis mancosos reddere procurent, quatenus nostra recipientibus nobis, nullam pro his de cætero patiantur calumniam.

CCLIV.

AD MONACHOS PULTARIENSIS COENOBII.

(Anno 879.)

Dolet de eorum calamitatibus, et significat se ipsorum causa Bosoni principi atque Hugoni abbati scripsisse ut eos utentur; exemplar etiam testamenti Gerardi fundatoris Ansegiso archiepiscopo et Conrado comiti misisse.

Sanctæ congregationi summi apostolorum principis Petri cœnobii nostri Pultariensis.

A Christo credentium, ab inimicis vicinis perturbantur, omnisque illorum, imo nostra familia crudeliter assidue vexatur et opprimitur; ita sane ut neque arare neque cætera quæ ad terræ culturam pertinent, possit exercere. Quapropter et vestrum auxilium eidem sancto loco impendatis, et contra Dei alque ejus adversarios manum vestræ potentiæ, pro amore Dei et sanctorum apostolorum Petri ac Pauli nostraque dilectione extendatis, quatenus vestro potenti brachio freti, salvi in omnibus et securi consistant, ut et in præsenti dignas a nobis retributiones et in futuro multiplicem a Domino valeatis mercedem cum sanctis recipere.

Cognoscat pro certo fraternitas vestra nos, relectis litteris vestris, pro tantis adversitatibus quas ab iniquis quotidie sustinetis hominibus, valde tristes existere, quoniam sicut de vestra prosperitate gaudemus, ita quoque et de vestra tribulatione tristamur. Unde volentes sanctam congregationem vestram, utpote Dominicum gregem in ipso apostolo- B rum principe nobis commissum, salvam et quietam habere, direximus, secundum petitionem vestram, nostras apostolicas litteras Bosoni glorioso principi, et Hugoni nobilissimo abbati, petentes quatenus pro Dei sanctorumque apostolorum principum Petri ac Pauli amore, nostraque dilectione, suæ defensionis auxilium vobis impendant, et contra Dei atque omnes vestros adversarios manum suæ potentiæ extendant, ut quiete ac securiter degentes, debitas Domino laudes persolvere ac pro nobis et omni populo Christiano valeatis omnipotentem Dominum deprecari, et res sancti nostri monasterii tranquilla mente disponere, regere ac secundum Dominum dispensare possitis. Porro exemplar ipsius testamenti, per quod Gerardus bonæ memoriæ comes, una cum Berta C quondam conjuge sua ipsas res principibus apostolorum Petro et Paulo tradidit, bulla nominis nostri munitum, Ansegiso archiepiscopo et Conrado comiti, in cujus comitatu ipse res continentur, per præsentem nuntium vestrum direximus. Vos itaque videte si de his omnibus adjuti fueritis, an non, et nobis renuntiate, ut quasi concilio meliori potuerimus, vos libentissime adjuvare curemus. Fraternitatem vestram orantem pro nobis Dominus dignetur conservare incolumem.

CCLV

AD HUGONEM ABBATEM.

(Anno 879.)

Ut monasterium Pultariense tueatur. Dilecto filio HUGONI nobilissimo abbati. Quanta vos dilectione quantoque nostræ paternitatis quasi unicum filium dilexerimus affectu, ex quo vestram sublimem cognovimus sagacitatem et gloriam, ipsi abundanter recolitis, quoniam et vestra nos excellentia veluti patrem spiritalem in omnibus colere et honorare animo tranquillo curavit. Quo videlicet mutuæ dilectionis foedere illibato confisi, monasterium sancti Petri, quod appellatur Pultariense et Gerardus quondam comes de rebus suis perfecit atque dotavit et sancto Petro tradidit, petimus ut vestra in omnibus tuitione adjuvetur, quia fratres qui nunc in eo consistunt, et sedulas Deo laudes persolvunt, orantes pro salute omnium in

CCLVI.

AD HUGONEM ET RADULFUM.

(Anno 879.)

Quod Vendoaram villam sancti Petri Pultariensis nulli concesserit, et Arember.um, qui a Bosone eam accepit, excommunicari jusserit, nisi ab ea absti

neat.

HUGONI et RADULPHO dilectis fidelibus nostris.

Cognoscat pro certo fidelitas vestra quia nos ipsam villam nostram Vendoaram, quam dicitis esse invasam a Bosone comite, quasi nos eam cum illo commutassemus accipientes alteram ab eo, neque beneficiali more, neque alicujus commutationis tenore, neque alio quocunque modo, cum eodem Bosone vel alio quocunque homine, dedimus neque commutavimus. Ideo in fidelitate et servitio sanctorum apostolorum Petri ac Pauli devota mente permanentes, ipsam villam sub nostro jure tenentes, defendite et cum Domini auxilio gubernate, nec aliqui homini credatis nos aliquando præfatam villam quolibet modo daturos. Direximus vero, pro nostro adjutorio ac defensionis auxilio, litteras nostras jam dicto Bosoni comiti, ut pro amore Dei, et S. Petri, ac nostro, et suos homines inde removeat, et ipsam villam nullatenus invadere nec invasam retinere præsumat: quin potius suo vos brachio tueatur, et ab omnibus erga vos male agentibus dignetur defendere, si gratiam Dei et principis apostolorum cupit habere. Arembertum autem, vassallum ejus, cui ipsam villam beneficio dederat, omni ecclesiastica communione per Isaac venerabilem episcopum jussimus esse privatum, si in eadem villa ulterius temere intrare aut aliquam ibi contrarietatem facere D præsumpserit.

CCLVII.

AD BOSONEM COMITEM.

Ut Arembertum et quosvis alios a Vendoara villa removeat, eamque Pultariensibus restituat et monasterium ipsum tueatur.

Dilecto filio BoSONI glorioso principi.

Quanta vos dilectione quantoque nostræ paternitatis dilexerimus affectu ex eo quo vestram sublimem cognoverimus gloriam, ipsi abundanter recolitis, quoniam et vestra nos excellentia veluti patrem spiritalem in omnibus colere et honorare animo tranquillo curavit. Quo videlicet mutuæ dilectionis fœdere confisi, ea quæ sub jure sanctorum apostolo

rietatem inferre usque ad nostrum specialem adventum. Quoniam, Deo auxiliante, cum hujus æstivi temporis fervor transierit, pro omnium vestrum salute, concordia et unanimitate, has vestras in partes veniemus, quatenus, nobis præsentibus, omnis vis sopiatur omneque scandalum, quod ex vipereo semine inter vos et illos accrevit, de medio vestri auferatur. Nos namque salutem vestram, ne in æternum pereatis, cupimus, et ideo volumus ut ea quæ pacis sunt sectemini semper. Nam pro vestro cum venerimus amore, ipsum quem vultis Capuanæ plebi, Domino favente, antistitem ordinabimus, ut vester principalis honor indiminutus permancat. Quod si forte aliter vos facere cognoveri

communionis consortes.

CCLIX.

AD PANDENULFUM CASTALDUM.

rum principum Petri ac Pauli per totins Galliæ pro- A præfatos Capuanos ire neque aliquam illis contravincias immobilia loca consistunt, cum hominibus omnibusque sibi pertinentibus, ut vestro potenti brachio defensa manerent rogavimus, vestroque auxilio secura consisterent, quod vos pro amore Dei et S. Petri nostroque honore nobis libenter facere promisistis. Nunc autem, sicut audivimus, villam nostram Vendoaram absque nostro consensu et voluntate occupatis, et uni vestro vassallo, nomine Aremberto, in beneficium dedistis, et, si verum est, non bene, sicut vos decebat, egistis. Ideo rogamus, fili charissime, celsitudinem tuam ut propter amorem Domini et S. Petri, cœlestis regni clavigeri, ipsam villam nostris, qui ibidem resident, hominibus sub nostro jure, sicut nos eam ordinavimus, liceat habere securiter, omnesque vestros vel alienos homi- B mus, scitote quia nostræ vos non habebimus nes ab ejusdem villæ habitatione vel dominatu removeatis, nec vestris diebus aliquam a quocunque homine contrarietatem patiamur. Simili etiam modo petimus ut monasterium S. Petri, quod appellatur Pultariense, et Gerardus quondam comes de rebus suis perfecit atque dotavit, et sancto Petro tradidit, vestra in omnibus tuitione adjuvetur, quia fratres qui in eo consistunt, et sedulas Deo laudes persolvunt, orantes pro salute omnium in Christo credentium, ab inimicis vicinis perturbantur, omnisque illorum, imo nostra familia crudeliter assidue vexatur et opprimitur, ita sane ut neque arare, neque cætera quæ ad terræ culturam pertinent, possit exercere. Quapropter et vestrum auxilium eidem sancto loco impendatis et contra Dei atque ejus adversarios manum vestræ potentia, pro amore Dei, et sanctorum apostolorum Petri ac Pauli, nostraque dilectione extendatis, quatenus vestro potenti brachio freti, salvi in omnibus et securi consistant, ut et in præsenti dignas a nobis retributiones et in futuro multiplicem a Domino valeatis mercedem recipere. CCLVIII.

AD GUAIFERIUM PRINCIPEM SALERNITANUM.

Monet ut a molestiis desistat quas Capuanis inferebat; significat se in ejus regiones iturum et discordias sedaturum.

C

Nobilissimo viro GUAIFERIO glorioso principi. Relatu quorumdam didicimus quod, suadente humani generis inimico, qui totius inimicitiæ et mor- D tis est auctor, cupiatis multiplicia damna et adversa inferre Capuanis, et propter discordiæ malum quod sæculi quotidie livore generatur, et inter propinquos atque amicos accrescit, cogitetis generale discrimen. præbere, unde scilicet non modica turbatio his vestris in partibus oriatur et longi temporis scandalum maneat. Et dum non desint extranei hostes, cum quibus assidue luctamen habeatis, vultis contrarietatis discrimina præbere propinquis, quos in auxilium vobis opportunum poteratis habere fautores. Nos idcirco, more paterno, vos quasi dilectum filium admonemus, et ex Dei omnipotentis auctoritate beatorumque apostolorum Petri et Pauli potestate prohibemus, ut non habeatis licentiam super

(Anno 879.)

Significat se Guaiferio scripsisse ut ab inferendo Capuanis damno desisteret.

Nobili viro PANDENULFO glorioso castaldo. Relectis industriæ tuæ litteris, quas per talem fidelem hominem tuum nobis mandasti, ea quæ nostro pontificio supplicare studuisti, apostolica duntaxat benignitate audivimus, ac, prout ratio exigebat, partim complevimus. Direximus namque nostr apostolatus litteras Guaiferio, et admonendo increpando atque excommunicando eum non habere licentiam ex Deo et sanctorum apostolorum Petri ac Pauli nostraque auctoritate permissum venire contra urbem Capuanam, neque aliquam in omnibus suburbanis et finibus ejus contrarietatem inferre, nullasve moliri insidias, usquequo istas in partes, auxiliante Domino, post hujus æstivi temporis fervorem veniremus.

CCLX.

AD CAROLUM REGEM.

(Anno 879.)

ad

Scribit se litteris eum, ut ad imperium promoveret, Urbem advocasse, Ravennam usque ad eum processisse, sperasseque se auxilium ab eo adversus Romana Ecclesie hostes recepturum : quæ spes ita eum frustrata est, ut nunquam hostes magis sævierint: petit ut Ecclesiæ opem ferat, et dum iter parat, legatos ad se mittat; suosque legatos commendat. Dilecto ac spiritali filio CAROLO glorioso regi.

Quod bene vestra regalis cognoscit sublimitas, a longo jam tempore vos pro utilitate et exaltatione sanctæ sedis apostolicæ matris vestræ ad culmen imperii, Deo propitio, volentes perducere, auctoriLatis nostræ litteris missis vocavimus, ac postmodum præ magnitudine amoris vestri, relicta nostra Ecclesia inter sævas hostium non solum paganorum, sed etiam malorum Christianorum manus, ad vos Ravennam pervenimus, quod nullus antecessorum nostrorum gloriosissimis progenitoribus vestris aliquando fecisse recolitur, sperantes scilicet omnem honorem pristinumque vigorem sanctæ Romanæ Ecclesiæ per vos ad augmentum perfectum perducere,

́atque inimʊōrum sanctæ Dei Ecclesiæ et nostrorum A etiam a malis Christianis, quod ipsi procul dubio

scitis, permaneat, donec, Deo auxiliante, revertentes ad gremium sanctæ matris vestræ Romanæ Ecclesie veniatis; quia si hoc prætermiseritis, tanta undique adversa vix ferre valemus. Quapropter vestra regalis magnitudo prævideat ne vestris diebus eadem Ecclesia aliquam minuitatem patiatur, sed per vos magis augmentetur, quoniam ipsius augmentum vester est honor. Ideo petimus ut cum præsente jam dieto nepote nostro idoneum e latere vestro nobis dirigatis legatum, qui ad salutem et justitiam terræ nobiscum interim pariter et promptissime in omnibus, prout opus fuerit, desudet; ut et nos omnem vestrum honorem libentissime valeamus perficere, cui ea quæ vobis dixerit, quasi nobismetipsis cre

libenti animo hoc facere, et secundum promissum vestrum adimplere omnimodis satagatis, nam certos vos esse volumus quia vestrum honorem et gloriam tota mente desideramus perficere.

ferocem severitatem omni modo comprimere facileque superare putabamus. Sed quia de his omnibus nihil apud magnitudinem vestram, ut volebamus, peregimus, revertentes prioribus pejora reperimus. Nam inimici nostri, majori audacia elevati, non solum ea que sancti Petri sunt diripere, sed etiam homines nostros in sua potestate recolligere et retinere non dubitant. Quapropter, fili charissime, pro certo scitote quia nos vestrum honorem et gloriam toto conamine desideramus perficere, et ideo vos ea quæ utilitati et exaltationi sanctæ sedis apostolicæ proficua sunt, pio intuitu menteque devota debetis peragere. Unde obnixe precamur ut nobis dirigatis Luithbardum venerabilem episcopum, Manigoldum filium Adelberti, et Adelbertum protopin- B dere non dedignemini. Quamobrem rogamus, ut cernam vestrum, qui, antequam vos has in partes veniendi iter sumatis, nos et sanctam matrem vestram Romanam Ecclesiam certificent, et ad vestrum honorem et gloriam placabiles et lætos efficiant, quatenus Deo auxiliante, vobis venientibus Romam, unum de pactis, et privilegia sanctæ Romanæ Ecclesiæ, more parentum vestrorum, renovare et confirmare studeatis et petimus ut de hoe quod pro honore Dei et sanctæ Ecclesiæ, seu vestro vos facere monemus, aliquid inimicis nostris non credatis, neque his qui magis ea quæ sua sunt quam vestram gloriam quærunt, eo quod honor et exaltatio sanctæ Romanæ Ecclesiæ vestra protectio est in omnibus vestraque contra omnes inimicos defensio. Hos autem missos nostros, Marinum videlicet venerabilem episcopum et arcarium sedis nostræ, atque Petrum æque episcopum Senogalliensem vobis direximus, quos ut benigne recipiatis rogamus, et ea quæ vobis verbotenus dixerint, quasi nobis credere non dubitetis. Data ut supra.

CCLXI.

AD EUMDEM

(Anno 879.)

Dolet se non posse cum eo colloqui. Arnulfum Legatum ad eum mittit, petens ne Romanam Ecclesiam ab hostibus lædi patiatur, ideoque ejus legatum cum Arnulfo ad se mitti jubet.

Dilecto ac spiritali filio CAROLO glorioso regi. Audivimus quod debeatis nunc Alpes transire, atque cum charissimo fratre vestro communi eloquio frui; unde valde turbati existimus eo quod secundum commune placitum sperabamus nos vobiscum simul convenire, et magnum ac proficuum opus exaltationis sanctæ Romanæ Ecclesiæ matris vestræ vestrique honoris et totius terræ sancti Petri salutis peragere. Idcirco direximus vobis hunc charissimum nepotem nostrum Farulfum deliciosum consiliarium nostrum, per quem vestræ regali suggerimus magnificentiæ ut nullo modo prætermittatis ita ordinare atque disponere terram S. Petri; quatenus salva et defensa non solum a paganis, sed

• Deest aliquid.

D

CCLXII.

AD ROMANUM ARCHIEPISCOPUM,

(Anno 879.)

Miratur quod injuriis lacessitus ad se non confugerit; nuntium Ravennam mittit, qui omnia contra eum gesta diligenter inquirat, et eos qui injuriam intulerant, Romam venire compellat; quibuscum ipse ad synodum proficiscatur, ubi ejus causa agetur : eumque arguit quod in sua Ecclesia non resideat.

Reverendissimo et sanctissimo ROMANO archiepiscopo sanctæ Ecclesiæ Ravennatis.

Audientes tales vobis a quibusdam insidias et injurias accidisse, mirati sumus quomodo ad Romanæ Ecclesiæ gremium et ad nostram apostolicam non statim veneritis præsentiam; nam si venissetis, pro certo scire potestis quia nos, diligenter inquisitis omnibus, omnem tuam causam ad optatum et prosperum finem, Deo favente, omnimodo perduceremus. Nunc autem pro hujus rei causa missum prudentem dirigimus Ravennam, cui ea quæ nobis mandastis contra te acta fuisse, diligenter inquirere jubemus, ut eos qui talia, ut asseritis, egerunt, sub fidejussore talique legato obliget, quatenus ipsi de præsenti Romam compellantur venire. Quibus sane venientibus, volumus ut et vos pariter veniatis KaJendis Octobris, sicut tibi pro celebranda etiam synodo am præceptum est, quia in præsentia nostra causam tuam volumus deliberare, quoniam nos, secundum datam nobis divinitus potestatem, more prædecessorum nostroru:n vos adjuvare omnino curabimus; nam volumus ut honor sanctæ Ravennatis Ecclesiæ semper indiminutus permaneat. In hoc tamen redarguendus es, quia dimissa Ecclesia tua Ravenne, per alienas Ecclesias contra tuam sponsionem discurris et resides; nam pro his quæ tibi evenisse dicis a. Data ut supra.

A niendo nunc aliquam moram vel negligentiam admiseritis, scitote quoniam canonica vos redarguemus censura. Optamus sanctitatem tuam, etc. Data XI Kalendas Octobris, indictione XIII.

B

Sicut jam olim vestræ præcepimus reverentiæ, ut pro multis Ecclesiarum Dei necessitatibus quarto Idus Octobris Romam venientes, synodum pariter celebraremus, nunc iterato his apostolatus nostri lit- D teris fraternitati vestræ jubemus ut, omni mora vel occasione postposita, ad denominatam synodum, quam, Deo auctore, in prædicto tempore celebraturi erimus in ecclesia beati Petri principis apostolorum, cum suffraganeis tuis episcopis occurrere nullatenus prætermittatis; quia nos omnium Ecclesiarum Dei utilitati et exaltationi, sicut oportet, pari consensu et decreto more prædecessorum nostrorum consulere volumus. Et ideo vestram, secundum sacros canones unanimitatem adesse, volumus, quatenus Ecclesiæ Dei vigor, Christo favente, per synodalem censuram illibatus permaneat. Quapropter si in ve

▲ Hæc verba superius transferenda videntur.