Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

regulam grammaticæ artis compositum, ut quibusdam A incendium furoris exstinxit, conversus minas deplacuit, ex duobus corruptis promo et vulgo, et ut quibusdam placuit, ex duobus integris, scilicet pro præpositione et vulgo, sicut et produco: a quo simplici verbo vulgo componitur et divulgo. Unde Cicero, explanans verborum sensum, dicit: Proditum, memoriæ traditum, provulgatum, provulgavit, exposuit, prodidit, elocutus est, effatus est, retulit, narravit, nuntiavit, indicavit, locutus est, verbum fecit, disseruit, disputavit, tractavit, sermonem habuit, orationem habuit, orsus est. Et hujus ver! i simplicis præteritum Nonius Marcellus in libro quem inscripsit de Proprietate sermonum, ponens dixit: vulgavit, honeste positum, vile habuit, et quasi in vulgus dedit. De composito autem hoc verbo, quod est promulgo, Paulus in Glossis suis dicit hoc modo : Promulgari B leges dicuntur, cum in vulgus eduntur. Habet igitur sensum compositio, promulgare, in vulgus promere, dare, manifestare et edere. Glossa autem, promulgavit, ac si primum in vulgus dedit, protulit, ac prorogavit. Et hujus verbi simplicis sensum, id est vulgo, vulgas, sanctus Hieronymus pro manifesto posuit, et inde vulgatam editionem, id est omnibus notam et manifestam dici ostendit. Compositi autem verbi bujus sensum et Evangelium Luca demonstrat, dicens: Et super omnia montana Judææ divulgabantur omnia verba hæc (Luc. 1, 65). Cujus verbi divulgabantur sensum Beda sequens beatum Ambrosium ita exposuit: Quia nota facta fama innotuit. Isidorus quoque, ut ipse dicit auctore Tullio, exposuit dicens: Promulgatum est, foras prolatum, ut lex dicitur promulgata, et promulgatum proprie, ad omnium notitiam et totius vulgi intimatum. Et Placiades unum superadjiciens verbum, cætera dicit similiter: Promulgatum, inquiens, est foras prolatum, vel constitutum, ut lex dicitur promulgata, promulgatum autem, ad omnium notitiam et totius vulgi intimatum. Præterea Glossæ antiquorum taliter hoc verbum explanaverunt, promulgans, porrigens; promulgare, edere; promulgat, profert; promulgat, crescit, incrementat, promit, prædicat, pronuntiat; promulgata, prolata, deprompta, propagata, patefacta. Et hoc, ut Priscianus præpositis de verborum explanatione auctoribus dicit, ipse omnibus validior usus ostendit. Differentiam vero sensus inter divulgala et provulgata sive promulgata, enucleatores verborum hanc voluerunt esse, ut divulgata simpliciter tantum dicantur ad notitiam omnium propalata, provulgata vero vel promulgata, ad conservandum decreta, et in omnium notitiam, ut illa sine refragatione conservent, deprompta intelligantur. Unde beatus Gregorius, exponens sententiam Domini ad Job dicentis: Nunquid alligabis rhinocerota ad arandum loro tuo? (Job XXXIX, 10.) Sæpe, inquit (Moral., lib. xxx1, c. 3), vidisse me memini quod cum se ad feriendum graviter hic rhinoceros accenderet, et quasi elevato cornu bestiolis minimis mortis exsilia damnationemque subjectis immensis terroribus intentaret, repente fronti signo crucis impresso one in se

posuit, et quia ad deliberata progredi non posset, ligatus agnovit. Et non solum in se iras edomat, sed subjectorum etiam sensibus omne quod rectum est inserere festinat, utque omnes sanctam Ecclesiam ex intima cogitatione venerentur, exemplo ipse suæ humilitatis demonstrat. Et post aliquanta : ( Ad horum duritiam dissolvendam nonnunquam sancta Ecclesia, quia propria virtute non sufficit, rhinocerotis hujus, id est terreni principis, opitulationem quærit, ut ipse super jacentes glebas conterat, quas Ecclesiarum humilitas, quasi planities vallium portat. Has itaque glebas rhinoceros pede premis ac comminuit, quia pravorum potentumque duritiam, eni ecclesiastica humilitas resistere non valet, principalis religio ex potestate dissolvit : quod quia sola divina virtute agitur, ut terreni regni culmina ad provectum regni cœlestis inclinentur, recte nunc dicitur, aut confringet glebas vallium post te. » Et paulo post (ibid., c. 4): Quis ergo in initio nascentis Ecclesiæ crederet, dum contra eam ille indomitus principatus terræ tot minis et cruciatibus sæviret, quia rhinoceros iste Deo sementem redderet, id est acceptum prædicationis verbum operibus repensaret? quis posset tunc infirmorum credere quod ejus aream congregaret? Ecce enim modo pro Ecclesia leges promulgat qui dudum contra eam per varia tormenta sæviebat. Ecce quaslibet gentes capere potuerit, ad fidei illas gratiam suadendo perducit, eisque æternam vitam indicat, quibus captis præC

D

sentem servat. ›

Ecce de origine sermonis et proprietate sensus ejus quid sensere majores. Nunc videamus de proprietate dictorum beati Leonis, qui mandavit omnia decretalia constituta, tam beatæ recordationis Innocentii quam omnium decessorum suorum, quæ de ecclesiasticis ordinibus et canonum promulgata sunt disciplinis, custodiri. Unde primum nobis sciendum est aliud esse promulgare sacros ordines et canonum disciplinas, aliud promulgare de sacris ordinibus et canonum disciplinis, sicut aliud est promulgare leges, et aliud promulgare de legibus. Promulgare autem leges, est leges condere; promulgare vero de legibus, est de illis judicia sumere, et secundum illas judicare, earumque observationem et judicia omnibus intimare, sicut sanctus Augustinus in libro de vera Religione (cap. 31) ostendit, dicens: Eternam legem mundis animis fas est cognoscere, judicare non fas est. Lex ipsa etiam ipse fit, secundum quam judicat omnia, et de qua judicare nullus potest: sicut in istis temporalibus legibus, quanquam de his homines judicent cum eas instituunt, tamen cum fuerint institutæ atque firmatæ, non licebit judici de ipsis judicare, sed secundum ipsas. Conditor tamen legum temporalium, si vir bonus est et sapiens, illam ipsam consulit æternam, de qua nulli animæ judicare datum est, ut secundum ejus immutabiles regulas, quid sit pro tempore jubendum vetandumque discerhat. » Et in libro Confessionum. Spiritales ergo,

mum sacerdotium quique valeant provehi. Et quæ sint ex eis a sedis Romanæ pontificibus promulgata, cmnibus in ecclesiasticis dogmatibus exercitatis constat esse notissimum; et quia inde quæstionem non moves, superfluum duco ea disserere.

sive qui præsunt, sive qui obtemperant, spiritaliter A ministrare, qualiter etiam ab ostiario usque ad sumjudicant. Sacros vero ordines promulgare est a Domino constituere. Ipsi, inquit, invocabunt me, et ego benedicam (Num. vi, 17), scilicet episcopos. Per episcopos, sicut per apostolos a Domino ordinatos, 'Matthias est ordinatus apostolus (Act. 1, 26), et per prophetas ac doctores, qui et episcopi ac apostoli erant, apud Antiochiam, jubente Spiritu sancto atque dicente Separate mihi Barnabam et Saulum ad opus ministerii ad quod elegi eos (Act. xIII, 2), ipsi Barnabas et Saulus sunt ordinati. Et per Moysen a Domino ordinatum Aaron et filius ejus Eleazar, et per eos reliqui minores sacerdotes ordinati sunt. Et congregans, inquit sacra historia, Moyses septuaginta viros de senioribus Israel, quos stare fecit circa tabernaculum, descenditque Dominus per nubem, et locutus B est ad eum, auferens de spiritu qui erat in Moyse, scilicet non tollendo, sed in alios propagando, vel promulgando, et dans septuaginta viris (Num. XI, 24). Qui spiritus et Moysi dicitur, sicut et spiritus Elixe vocatur, eo locutionis genere, quo et Dominum in oratione petimus: Panem nostrum quotidianum da nobis hodie (Luc. x1, 3). Dei enim idem panis est et spiritus, a quo illum ex munere dantis accipimus, et noster fit veraciter per acceptionem, qui illum ab eo accipimus. Cumque, inquit historia, requievisset in eis spiritus, prophetaverunt, nec ultra cessaverunt (Num. x1, 25). Quod sicut Moyses Domino, in quem non cadit oblivio, qui tamen dicit : Recordabor pacti fœderis mei (Gen. 1x, 13), ad obtinenda quæ petebat patres obtulit, dicens: Memento Abraham, Isaac et Jacob servorum tuorum, quibus jurasti (Exod. XXXII, 3), id est firma pollicitatione dixisti. Et episcopi commemorant in ordinatione presbyterorum, ut ipse quod suum est in eorum, videlicet episcoporum, ministerio exsequatur, dicentes Sic in eremo per septuaginta virorum prudentium mentes Moysi spiritum propagasti, qui bus ille adjutoribus usus in populo, innumeras multitudines facile gubernavit. Sic et in Eleazaro et Ithamar filiis Aaron paternæ plenitudinis abundantiam transfudisti, ut ad hostias salutares et frequentioris officii sacramenta sufficeret ministerium sacerdotum. Hac providentia, Domine, apostolis filii tui doctoribus fidei comites addidisti, quibus illi orbem totum secundis prædicatoribus impleverunt. › Qui scilicet episcopi et presbyteri, in primordio nascentis Ecclesiæ, et usque non ad parvum temporis progressum, uno nomine in singulis officiis vocabantur, sicut in epistola Petri, et in epistolis Joannis, et in epistolis Pauli manifestatur, et sicut Hieronymus ad Evagrium presbyterum (epist. 85) ex auctoritate Scripturarum ostendit. Sed et reliqui per eos qui a Domino ad hoc constituti sunt ecclesiastici ordines promulgantur, eorum scilicet ministerio, Domino quod suum est exsequente. De sacris autem ordinibus promulgare est qui et quot sint, et quales ac qualiter, et a quibus vel quando sunt ordinandi, et quomodo ac quantum in singulis gradibus debeant

Quia vero, ut superius dixi de legibus et sacris ordinibus, quoniam aliud est leges et sacros oraines promulgare, et aliud, sicut ostendi, de legibus et sacris ordinibus promulgare, ostendendum est quia similiter aliud est sacros canones promulgare, et aliud est de sacrorum canonum disciplinis constituta decretalia promulgare. Qui namque sint canones, de quorum disciplinis promulgata adeo conservari a sancto Leone papa jubentur, ut si quis in illa commiserit, veniam sibi deinceps noverit denegari, memoratus ab eo beatus Innocentius, in disciplina ex eisdem sacris canonibus decreta, ad Victricium Rothomagensem episcopum patenter ostendit (epist. 1). Si quæ, inquiens, causæ vel contentiones inter clericos, tam superioris ordinis quam etiam inferioris fuerint exortæ, ut secundum synodum Nicanam, congregatis ejusdem provinciæ episcopis, jurgium terminetur, et reliqua. Et ibi post aliquanta : Si quæ autem majores causæ in medio fuerint devolutæ, ad sedem apostolicam, sicut synodus statuit, scilicet Sardicensis, et vetus consuetudo exigit, post judicium episcopale referatur. › Et ad Alexandrum Antiochenum episcopum (epist. 20): Revolventes, inquit, auctoritatem Nicænæ synodi, quæ una omC nium per orbem terrarum mentem explicat sacerdotum, quæ censuit de Antiochena Ecclesia, cunctis fidelibus, ne dixerim sacerdotibus, esse necessarium custodire, qua super diœcesim suam prædictam Ecclesiam, non super aliquam aliam provinciam, recognoscimus constitutam. Et inde promulgavit de ordinatione metropolitanorum, quorum plures ipsa Ecclesia subjectos sibi habet, sicut et Alexandrinus episcopus ex antiqua consuetudine, et Thessalonicensis episcopus ex delegatione sedis apostolicæ. Et ad Macedones episcopos (epist. 27, sub medium), ex eisdem sacris canonibus apud Nicæam constitutis, promulgavit Novatianos ad Ecclesiam venientes per manus impositionem in suis ordinibus recipi; et opinionem eorum qui, ne in Ecclesia scandalum fieret, Anisium [aiebant] sequendum in recipiendis Bonosiacis ab eodem Bonoso post damnationem suam ordinatis, manifeste refellit. Sed et ex præfatis Nicænis canonibus promulgavit Paulanistas ad Ecclesiam venientes baptizari, alios autem ab hæreticis in nomine sanctæ Trinitatis baptizatos non baptizari debere. Et Zosimus ad universos episcopos per Gallias et septem provincias constitutos, decretas inde disciplinas promulgatas direxit. Bonifacius quoque ad Rustieum Narbonensem episcopum hinc ita dicit (epist. 3, ad Hilarium) : « Nulli, inquiens, videtur incognita synodi constitutio Nicænæ, quæ ita præcipit, ut eadem proprie verba ponamus: Per unamquamque provinciam jus metropolitanos

D

singulos habere debere, nec cuiquam duas esse sub- A tuerunt præsumitur, sine cunctatione cassatur. › Et

jectas. Quod illi, quia aliter credendum non est, ser-
vandum sancto Spiritu suggerente sibimet censue-
runt. Et paulo post: Quod idcirco dicimus ut
advertat charitas tua adeo nos canonum præcepta
servare, ut ita constitutio quoque nostra diffiniat,
quatenus metropolitani sui unaquæque provincia
in omnibus rebus ordinationem exspectet. Et Cœ-
lestinus ad universos episcopos per Viennensem et
Narbonensem provinciam constitutos scribit (epist. 1),
similiter et ad universos episcopos per Apuliam et
Calabriam constitutos (epist. 2): ‹ Nulli, inquit, sa-
cerdoti suos liceat canones ignorare, nec quidquam
facere quod Patrum possit regulis obviare. Quæ
enim a nobis res digna servabitur, si decretalium
norma constitutorum pro aliquorum libitu licentia B
populis permissa frangatur ?>

Et non solum isti sui decessores sacrorum cano-
num, de quorum disciplinis decretalia constituta
promulgaverunt, hoc modo ut præmisi, eosdem
sacros canones ad auctoritatem duxerunt; sed et
Damasus ad Paulinum (epist. 4), ita in observatione
sacrorum Nicænorum canonum, sicut et in fide, ad
Ecclesiam redeuntes subscribere jussit, verum et
successores ejusdem beati Leonis, ut de multis
quosdam designem ex nomine, Hilarus scilicet, Sim-
plicius, Felix, Gelasius, Symmachus, Hormisda,
et beatus Gregorius, eosdem sacros canones, sed
et alia concilia quæ catholica Ecclesia recipit, ser-
vat ac veneratur, et apostolica sedes docuit esse
servanda, in suis decretis, quæ ex eorum disciplinis C
promulgaverunt, ad auctoritatem deducunt, præci-
pientes ut in singulis sacris ordinibus, atque in
singulis sacrorum ordinum dignitatibus, canonicam
normam tenere, servare atque sequi procurent, et
nulli ab eorum constitutione deviare præsumant,
nullique eisdem sacris canonibus impune obviare
prævaleant, nulli etiam suum arbitrium ad quosli-
bet judicandos sequantur, sed per rectum eorum
tramitem non declinantes ad dexteram neque ad
sinistram incedant, et singuli, sicut iidem vene-
randi canones decreverunt, obedientiam, quam a
suis minoribus exigunt, suis majoribus reverenter
dependant, et sicut non volunt gravis oneris sarci-
nam ferre, ita non audeant aliis importabile pondus
imponere, nec de obscuris vel dubiis constituere, D
quod præceptis evangelicis contrarium et decretis
sanctorum inveniatur adversum, et singuli mensu-
ram et ordinem a Deo sibi decretum per eosdem
sacros canones servent. Sed et isdem beatus Leo,
scribens ad Anatolium Constantinopolitanum epi-
scopum (epist. 58), sacros canones, de quorum di-
sciplinis sua decretalia constituta promulgavit, ita
commemorat: Sancti, inquiens, illi et venerabiles
Patres, qui in urbe Nicæna, sacrilego Ario cum sua
impietate damnato, mansuras usque in finem mundi
leges ecclesiasticorum canonum condiderunt, et
apud nos in toto orbe terrarum in suis constitutio-
nibus vivunt, et si quid usquam aliter quam illi sta-

[ocr errors]

item idem ad eumdem (ibid., paulo superius): ‹ Illa Nicænorum canonum per sanctum vere Spiritum ordinata conditio nulla unquam est parte solubilis. Nulla sibimet de multiplicatione congregationis synodalia concilia blandiantur, neque trecentis illis decem atque octo episcopis, quantumlibet copiosior numerus sacerdotum, vel comparare se audeat, vel præferre cum tanto divinitus privilegio Nicæna sit synodus consecrata, ut sive per pauciores, sive per plures Ecclesiastica judicia celebrentur, omni penitus auctoritate sit vacuum, quidquid ab illorum fuerit constitutione diversum. Et item idem ad Maximum Antiochenum (epist. 66): « Quidquid, inquit, præter speciales causas synodalium conciliorum ad examen episcopale defertur, potest aliquam dijudicandi habere rationem, si nihil de eo est a sanctis Patribus apud Nicænam diffinitum. Nam quod ab illorum regulis et constitutione discordat, apostolicæ sedis nunquam poterit obtinere consensum. Et Chalcedonense concilium dicit (can. 1): Regulas sanctorum Patrum, per singula nunc usque concilia constitutas, proprium robur obtinere decrevimus. Et item Leo ad Anastasium dicit (epist. 88): Secundum sanctorum Patrum canones Spiritu Dei conditos et totius mundi reverentia consecratos, metropolitanos singularum provinciarum episcopos, quibus ex delegatione nostra fraternitatis tuæ cura prætenditur, jus traditæ sibi antiquitus dignitatis intemeratum habere decernimus, ita ut a regulis præstitutis nulla aut negligentia aut præsumptione disce

dant. >

Et quia non necesse est tibi exponi ab aliquo quid intelligere debeas in eo quod dicit a regulis præstitutis, inspice canonum libros, et videbis omnia illa concilia, quæ a majoribus servanda suscepimus, celebrata ante Chalcedonensem synodum, quæ decrevit regulas sanctorum Patrum per singula eatenus concilia constitutas proprium robur obtinere, a quibus omnibus Leo præcipit metropolitanos singularum provinciarum episcopos nulla aut negligentia aut præsumptione discedere. Et hinc Gelasius in generali decreto ad omnes episcopos de institutis ecclesiasticis dicit (epist. 6): Cum nobis contra salutarium reverentiam regularum cupiamus temere nil licere, et cum sedes apostolica super his omnibus, favente Domino, quæ paternis canonibus sunt præfixa, pio devotoque studeat tenere proposito, satis indignum est quemdam vel pontificum, vel ordinum subsequentium, hanc observantiam refutare, quam beati Petri sedem et sequi videat et docere: satisque conveniens sit ut totum corpus Ecclesiæ in hac sibimet observatione concordet, quam illic vigere conspiciet, ubi Dominus Ecclesiæ totius posuit principatum. Et sanctus Gregorius ad Gallicanos scribens episcopos, inter alia et cum aliis dicit : ‹ Omnia, inquiens, quæ sanctis canonibus sicut prædiximus sunt adversa, districte sub anathematis interpositione damnentur. Qui beatus Gregorius

mere. >

(

His, frater, appone sensum tuum, his suppone mentem tuam, his accommoda animum tuum, his subde intelligentiam tuam, et non errabis, neque difflues per vanas autumationes tuas, quibus es quasi vento pastus, potiusque inflatione distentus, dum tuis compilationibus, nihil tibi ad ea quæ intendis profuturis, quinimo plurimum obfuturis, incumbis. Quid, inquit beatus Leo, iniquius quam impia sapere, et sapientioribus doctioribusque non credere? Sed in hanc insipientiam cadunt, qui cum ad cognoscendam veritatem aliquo impediuntur obseuro, non ad propheticas voces, non ad apostolicas litteras, nec ad evangelicas auctoritates, sed ad semetipsos recurrunt, et ideo magistri erroris existunt, quia veritatis discipuli non fuerunt. Audis quia venerabiles Patres leges usque in finem sæculi man

B

[ocr errors]

:

sæpenumero in suis decretalibus epistolis præstitu- A quas in eis constituendis homines secuti sint, ubi tas conciliorum regulas observari, et ab eis in nullo facultas tribuitur, sine ulla dubitatione resecanda declinari decernit. Et beatus Hormisda sancto Re- existimo. Et Damasus papa, ex cujus epistola migio, vices apostolicæ sedis ei committens, inter quædam tuis commentis inseruisti, non intelligens alia ita scripsit: Paternas scilicet regulas, et de- vel intelligere nolens quæ ipse dixit, et quæ tu loereta sanctissimis diffinita conciliis, ab omnibus queris, vel de quibus affirmas, scribens, ut præmisiservanda mandamus. In his vigilantiam tuam, in his mus, per Vitalem ad Paulinum Antiochenum episcocuram et fraternæ monita exhortationis ostendimus. pum, ita de observatione canonum, sicut et de integriHis ea quanta dignum est reverentia custoditis, tate fidei, jubet resipiscentes et ad Ecclesiam catho nullum relinquit culpæ locum sanctæ observationis licam revertentes profiteri, atque propria subscri obstaculum. Ibi fas, nefasque perscriptum est; ibi ptione firmare, post alia (epist. 4): Quicunque, prohibitum ad quod nullus audeat aspirare, ibi inquit, huic epistolæ subscribere voluerit, ita tamen concessum quod debeat mens Deo placitura præsu- ut in ccclesiasticis canonibus, quos optime nosti, et in Nicæna fide ante subscripserit, hunc debebis absque aliqua ambiguitate suscipere: non quo hæc ipsa quae nos scripsimus, non potueris converten tium susceptioni proponere, sed quo tibi consensus noster liberum in suscipiendo tribuat exemplum. › Et sanctus Leo ad Ravennium Arelatensem episcopum (epist. 94) Ecclesiasticarum, in quit, legum non ignara est dilectio tua, ut intra earum regulas atque mensuras omnia potestatis tuæ jura contineas. Justo quippe ideo dicitur lex non esse posita (1 Tim. 1, 9), quia normam præceptionis implet judició voluntatis, cum verus recti amor in semetipso habet, et apostolicas auctoritates, et canonicas sanctiones quarum devotus sectator et diligens exsecutor in eorum procul dubio consortio gloriaberis, qui creditorum sibi profectibus talentorum audire meruerunt: Euge, serve bone et fidelis, et reliqua. i Et S. Gregorius Quiriaco et cæteris episcopis catholicis in Hibernia ita scripsit dicens (lib. 1x, ind. 4, epist. 61): Quicunque a perverso errore Nestorii revertuntur, coram sancta fraternitatis vestræ congregatione eumdem Nestorium cum omnibus suis sequacibus, ac reliquas hæreses anathematizantes, venerandas quoque synodos, quas universalis Ecclesia recipit, recipere et venerari promittant, et absque ulla dubitatione sanctitas eos vestra, servatis eis propriis ordinibus, in suo cœtu recipiat. Et hinc sanctus Gelasius in epistola ad episcopos per Dardaniam constitutos (epist. 11, sub initium): Confidimus, inquit, quod nullus jam veraciter Christianus ignoret, uniuscujusque synodi constitutum, quod universalis Ecclesiæ probavit assensus, nullam magis exsequi sedem præ cæteris oportere quam primam, quæ unamquamque synodum, et sua auctoritate confirmat, et continua moderatione custodit, pro suo scilicet principatu, quem beatus Petrus apostolus Domini voce perceptum, Ecclesia nihilominus subsequente, et tenuit semper et retinet. ›

suras condiderunt? Audis quia quidquid ab eorum C regulis fuerit diversum, erit penitus irritum? Audis sacros canones Spiritu Dei conditos, et totius mundi reverentia consecratos, a quibus nulla negligentia aut præsumptione a quolibet deviari conceditur? Audis quia contra eosdem canones nec etiam apostolica sedes sibi licere aliquid temere cupiat? Audis ut omnia quæ sanctis canonibus sunt adversa districte sub anathematis interpositione damnentur? Audis quoniam ibi fas nefasque perscriptum est, ibi prohibitum ad quod nullus audeat aspirare, ibi concessum quid debeat mens Deo placitura præsumere, et studės tergiversationes exquirere ut nulli possis subesse, qui non potes cunctis præesse? Audi etiam quid de his sacrorum conciliorum canonibus cum aliis orthodoxis etiam B. Augustinus, vir in omni catholica scientia et doctrina opinatissimus, ad Januarium scribens sentiat (epist. 118) : Illa, inquiens, quæ non scripta, sed tradita custodimus, quæ quidem in toto terrarum orbe servantur, datur intelligi vel ab ipsis apostolis, vel plenariis conciliis, quorum est in Ecclesia saluberrima auctoritas, commendata atque statuta retineri. Omnia itaque talia, quæ neque sanctarum Scripturarum auctoritatibus continentur, nec conciliis episcoporum statuta inveniuntur, nec consuetudine universæ Ecclesiæ roborata sunt, sed diversorum locorum diversis moribus innumerabiliter variantur, ita ut vix aut omnino nunquam inveniri possint causæ,

CAPUT XI.

Quod latius de sacris ordinibus et canonum discipli nis ex orthodoxorum verbis et sensibus sit dicendum.

Hæc quidem sufficere posse credo non alta sapienti, sed humilibus consentienti. Verum quia ista tibi non credo debere sufficere, non dicam perfectius sive plenius, quia, ut jam longe ante nos dictum

:

Jesum publicani et peccatores (Luc. xv, 11), quæ in suis locis lector inveniet, succinctius autem in epistola ad episcopos Galliarum scribens ostendit, in qua dicit: Ad hoc divinæ dispositionis provisio gradus diversos et ordines constituit esse distinctos, ut dum reverentiam minores potioribus exhiberent, et potiores minoribus dilectionem impenderent, una concordiæ fieret ex diversitate contextio, et recte officium gereret administratio singulorum neque universitas alia poterat ratione subsistere, nisi hujusmodi magnus eam differentiæ ordo servaret. Quia vero creatura in una eademque æqualitate gubernari vel vivere non potest, cœlestium militiarum exemplar nos instruit; quia dum sint angeli, sint ar

potestate et ordine, sicut nostis, differt alter ab altero. Si ergo inter hos qui sine peccato sunt ista constat esse distinctio, quis hominum abnuat huic se libenter dispositioni submittere? Hinc etenim pax et charitas mutuo se invicem complectuntur, et manet firma concordiæ in alterna et Deo placita dilectione sinceritas, quia unumquodque tunc salubriter completur officium, cum fuerit unus ad quem possit recurri præpositus. >

est, perfectio incrementum, et adjectionem pleni- A Evangelii (hom. 34) Erant appropinquantes ad tudo non recipit, latius de præfatis sacris ordinibus et canonum disciplinis hic quædam ex orthodoxorum verbis ac sensibus ad reprimendum sensus tui tumorem, et ad repellendam compilationum tuarum caliginem, ponere dignum duxi. Sancta quippe Ecclesia, quam B. Paulus apostolus supernam Hierusalem, ac matrem nostram, et manentem civitatem, et ædificationem ex Deo, domum non manufactam appellat, ex angelis et hominibus constat. Quae partim ex hominibus societate angelica in ordinibus distinctis perfruens, jam cum Deo in cœlo regnat, partim vero in ordinibus distinctis adhuc peregrinatur in terra, et ad supernam societatem suspirat, ubi est secundum Apostolum tabernaculum non manufactum, neque hujus creationis B changeli, liquet quia natura æquales sunt, sed in (Hebr. 1, 11). Ad cujus instar per Moysem factum est tabernaculum, de quo dixit ad eum Dominus : Omnia fac juxta quod tibi in monte ostensum est. In quo superno et vero tabernaculo, quod fixit Dens, et non homo, in interiora velaminis, id est in ipsum cælum, confessionis nostræ antistes summus, et sempiternus pontifex, sempiternum habens sacerdotium, sacerdosque magnus secundum ordinem Melchisedech, per proprium sanguinem introivit semel in sancta, æterna redemptione inventa: sedensque ad dexteram Patris, id est in gloria paternæ majestatis, interpellat, non voce sed miseratione, pro nobis (Hebr. III, VII, Ix; Rom. vII). Idemque Rex regum, et Dominus dominantium (Apoc. 1x), per quem reges regnant et conditores legum justa decernunt (Prov. VIII), cœlestem ac terrenum principatum, cunctam videlicet rempublicam regens, et universam militiam, tam cœlestem et spiritalem quam terrenam et temporaJem, distinctis in ordinibus disponens ac moderans, et supernæ atque mundane curiæ præsidens, miro ordine, angelorum hominumque ministerio, pro temporum varietate et opportunitate dispensat, et que singulis quibusque temporibus vel personis congruit, sna vel occulta inspiratione, vel evidentiori illustratione, vel patefacta præceptione decernit.

CAPUT XII.

Qui sint ordines in cœlo, et in Ecclesia, et in terrena republica.

Et quia legimus sacros ordines in cœlo et in terra, et in Testamento Veteri et in Novo, dispositos a Deo, ex quo juxta Apostolum omnis paternitas in coelo et in terra nominatur, qui sint ordines, id est paternitates in coelo, et in Ecclesia, et in terrena republica, sancti doctores nostri, haurientes aquas de fontibus Salvatoris (Ephes. III, 15), id est bibentes scientiæ doctrinam de sanctis Scripturis, paLenter ostendunt. Unde beatus Dionysius Areopagites, antiquus scilicet et venerabilis Pater, sicut didicit a Paulo apostolo, qui raptus usque ad tertium cœlum vidit secreta cœlestia, duos libros de angelico et ecclesiastico principatu scripsit. Et beatus Gregorius in libris Moralium, et latius in homilia

C

CAPUT XIII.

Quod si ordo generalis est omnibus episcopis, non tamen communis est dignitas omnibus.

Ordines quoque ministrantium in Ecclesia veteris populi, quæ usitatiore nomine Synagoga vocatur, fuisse legimus per Moysem a Deo dispositos: qui quales, et qualiter ac quando ordinari deberent, et quando ac qualiter, et quantum in singulis officiis ministrare deberent, historia sacra demonstrat. Sed el nunc in Ecclesia, quæ regnum coelorum appellatur, ad instar coelestium ordinum, ministros Domini institutione et apostolica traditione legimus et cognoscimus distincte esse dispositos: qui quales, et qualiter, et a quibus debeant ordinari, et qualiter quique in suis officiis debeant ministrare, ut su perius memoravimus, apertissima nobis lectione monstratur, de quibus modo non est dicendum per singula. Tantum de eo unde agitur ordine, et unde ad rem de qua agitur pertinet, beatus Leo, sicut D tibi nuper in suprafata schedula inter alia scriptum dedi, veluti traditione apostolica decretum didicit, ad Anastasium Thessalonicensem episcopum scripsit (epist. 84): Et si ordo, inquiens, generalis est omnibus sacerdotibus, non tamen communis est dignitas omnibus, quia et inter beatissimos apostolos in similitudine honoris fuit quædam discretio potestatis, et cum omnium par esset electio, uni tamen datum est ut cæteris præmineret. De qua forma episcoporum quoque est orta distinctio, et magna ordinatione provisum est, ne omnes sibi omnia vindicarent, sed essent in singulis provinciis singuli, quorum inter fratres haberetur prima sententia, et rursus quidam in majoribus urbibus con

« VorigeDoorgaan »