nis fatelles, Auguftus Conftantius ejecit Patriarcham Meletium, uti Sabellianum. Audiamus Lib. 2. rem ab Ecclefiaftica Theodoreti hiftoria: Ariani cap. 31. fuadent Conftantio ut Meletium Patriis fedibus ex 67 per Hæref. ||peratoris, illum eò comitatur. Addebatur etiam manfectum, ut militaribus copiis Euzoji Inftituto inferdatum, perfcriptum ad Palladium Alexandriæ Pręviretur. Quocirca & Petrum comprehensum in cuftodiam tradunt, & aliis Clericis aliò & aliò amandatis, Lucium in Epifcopali fede collocant. Occafionem, qua fe de inflicta fibi apud Alexandriam Euzojus: Et hanc duxit non prætermittendam. damnatione vindicaret, diù quæfierat fceleratus In ejufmodi facinoribus traxit vitam ufque quintum Valentis & primum fecundi Valentiniani Confulatum, id eft, ufque ad Chrifti Domini annum trecentefimum feptuagefimum fextum. Defunctus eft in Antiocheno Episcopatu, ac ipfi, fucceffit Dorotheus. Ita fcribit Socrates. Euzojus Lib. 4. ergo eft mortuus admodùm fenex. Nam duodeci- cap. 28. mo iftius fæculi anno fuerat Alexandria Diaconus,Princeps Ariani dogmatis. Eum in Antiocheno Patriarchatu fuiffe,haud dubiè ex Augufti Va- Ep. 67. lentis favore, potentem ac terribilem difces ex Li- Hæref, teris Magni Bafilii. Etiam ex Panario Epiphanii. 73.c.23 Porrò an ifte Pfeudo-Patriarcha Lucius fit 24. S. Patriarcham Alexandrum damnatus olim Diaconus, non poffum certò affirmare. Ita innuere videtur S.Epiphanius, adfirmans jpfum fuiffe ex fa- 68. c.10 ctione Ariana. Et in Maximi Cynici Encomio S. Gregorius Nazianzenus ipfum appellat fecundum Arium. Quidam exiftimant ipfum fuiffe PfeudoPatriarchæ, quem Gentiles Alexandrini fub Juliani Imperio trudicarunt, Georgii Presbyterum: Quod nempè illum ab inflicta per S. Alexandrum damnatione abfolviffet Georgius, ac in Presbyterum confecraffet. At errant. Diverfi funt hi Lucii. Etenim Lucius Presbyter, ab Euzojo Antiochia Patriarcha motus, fub Joviniani Imperio conatus eft Palatinum Eunuchum Probatium Alexandrino Throno intrudere, quo tempore Lucius Diaconus jam omninò erat ad iftam Sedem electus, & confecratus. Et iftius Lucii Presbyteri memoriam non invenio nifi apud Nicephorum Calixtum. Et quotquot de Lucio Patriar- Lib. 10: cha agunt, omnes vocant quemdam Lucium nul- cap. 41. lus edicit fuiffe Arii collegam, aut degradatum à S. Alexandro Diaconum. Quod tamen difertè exprimunt de Georgio Laodicenfi ac Antiocheno Euzojo. Quare hic Lucius videtur effe omninò alius: Arii collega videtur in obfcuro latere. Eadem eft ratio Caji Diaconi. Quidam existimant hunc poftmodò in Pannonia evafiffe in Epifcopum, ac effe famofus illum Germinii, Auxentii, Valentis, ac Urfalii focium: Verùm ex non firmis fundamentis. pelleret. Quod perficiunt, atque ad ejus locum capefcendum deligunt Euzojum, egregium Arianæ doctrinæ Patronum. Nam iftum ipsum magnus ille Alexander, Epifcopus Alexandriæ, unà cum Ario, Diaconatu abdicarat. Populi autem pars, quæ fanam amplexabatur doctrinam, ad Ecclefiam Apoftolorum in Palea fitam frequens confluit. Sanctus tamen Hieronymus fupra dixit Euzojum non Meletio fucceffiffe, fed Eudoxio: Quod tunc Arianus Ariano Eudoxio fuccefferit. Meletius enim, licet & ipfe eadem lepra laborarit, mutavit tamen mentem, factus infigniter Orthodoxus. Deinde poft Conftantii mortem Meletius, à fucceffore Juliano revocatus, Antiochiam rediit, & cum Euxojo Epifcopus manfit. Antiochena Ecclefia, licet divifa tunc inter Euftatianos, Meletianos ac Arianos, unicum tamen femper habuerat Epifcopum: Euzojus ibi fe pofuit fecundum. Et tunc Meletiani cæperunt dici Campenfes: quod nempe nullam ab Euzojo permitterentur habere Bafilicam, atque ita in Campenfi fanctorum Apoftolorum Bafilica cogerentur convenire. Lucifer Calaritanus Epifcopus, dum Euftatianum ordinavit tertium Epifcopum Paulum, lamentabile ac triplex iftius Ecclefiæ Schifma complevit. Euzoji promotio facta eft Domini poft trecentefimum fexagefimo aut fexagefimo primo, vigefimo quarto aut vigefimo quinto Augusti Conftantii anno.Et ipfum tanti fecit Conftantius, ut adversùs rebellem Cæfarem Julianum abiturus, ideoque mortis periculum fubiturus, voluerit ab ipfo baptizari. Defuncto S. Athanafio fucceffit Petrus fecundus. Verùm non fine obice. Etenim Ariani Lucium, quem fub Juliani Imperio in Pfeudo-Epifcopi fui Gregorii locum elegerant, ac intrudere non poterant, jam fuo Imperatore Valente freti omninò intruferunt. Quomodo Ægypti Præfectus, ac homo gentilis Palladius Petrum ejecerit refert Theodoretus, & adjungit: Paucis intermissis diecap.19. bus, Euzojus Antiochia Lucium fecum ducens, Alexandriam adventat, eique tradit Ecclefias. Addit Hermias Zozomenus: Brevi tempore poft Euzocap. 19. jus, fectæ Ariane apud Antiochiam Antiftes, proficifcitur Alexandriam, & cum eo etiam magnus Quefor ab Imperatore miffus; qui duo Petrum comprehenfum in carcerem concludunt. Barbaricam iftius Lucii in Alexandrinos Orthodoxos graffationem exponunt dictus Theodoretus, apud ipfum exftans Petri Epifcopi Alexandrini Epiftola, Presbyter Ruffinus in octava decima Collatione Joannis Caffiani, in Maximi Cynici Encomio S.GreLib. 4. gorius Nazianzenus, ac etiam Socrates, cujus cap 16 verba habent aliquid fingulare: Ariani magnos Lib. 4. Lib. 6. animos fumere cæperunt, de Imperatoris religione gloriari, & abfque mora Athanafii mortem Imperatori, qui tum Antiochiæ commorabatur, fignificare. Item Euzojus, qui Ariana Sectæ apud Antiochiam fuit Epifcopus, tum etiam occafionem temporis, tam commodè oblatam arripiens, iter Alexandriam parare, ut rectionem ibi Ecclefiarum Lucio Ariano impertiret. Idem quoque Imperatori vifum eft. Quare Alexandriam cum Imperatoria poteftate quàm celerrimè proficifci maturat. Quin etiam magnus Quæftor ImDiffert. Proam. Tom. I. Orat.23 Epifcopum, Pentapolitana Provincia Metropo- repudiatos: Iftis Alexandria fcribunt,& operam dedere, ut nos perfecutionibus divexaremur. Et in Fol.160 Epiftola ad fuos Monachos: Secundus Pentapoli tanus, nominetenus Epifcopus, homo omnium mortalium teterrimus, ejufque in conjuratione Socius Stephanus, non ignari fe de quavis injuria ob hærefis gratiam excufari poffe, Barca quemdam Presbyterum nacti, nomine quidem Secundo fimilem, fide dif fimillimum, ipfis non obtemperantem, calcibus obtritum interfecerunt. Barca eft Arida Libyæ famofa civitas. Et in libro de Seleucienfi ac Ariminenfi Synodo fcribit idem Athanafius de Acaciana Fa&tionis apud Seleuciam Actis: Rem callidam inftituunt. Formidantes enim probationes fuorum Accufatorum, alios homines hæretice Factionis fibi veluti mercenarios ad impietatem addicos, & à Secundo per Synodum Maximam exauctorato ad Ordinem Ecclefiafticum promotos, in focietatem adjunxere, inter quos fuerunt Libyci homines, Stephanus, Siras,& Pollux, de diverfis criminibus accufati. Iftis addidere Pancratium, Ptolomeum, & Meletianum quemdam. Quibus ex verbis difcimus duo. Primò, quod Secundi hujus in conjuratione,ac Secundi Barcenfis orthodoxi Presbyteri trucidatione Socius Stephanus fuerit, non Pfeudo-Patriarcha Antiochenus, fed nefcio cui in Libya Civitati per ipfum Secundum intrufus Epifcopus. Secundò, quod Secundus hic nofter fuerit non tantùm Arianus, fed etiam Meletianus. Etenim etiam poft Nicænam Synodum aut cæpit, aut perrexit per omnem fuam Provinciam tanquam Metropolita confecrare Epifcopos, atque ita & prævaricari fextum iftius Synodi Canonem, & fuæ Patriarchalis Cathedræ authoritatem fine fronte violare. Eadem audacia tentavit Piftum in Alexandrinam Cathedram intrudere. Fuit Arii defenfor adeo pertinax, ut ipfe cum fuo Collega Theona Marmaricenfi in ficca Libya Epifcopo, folus manferit pertinax in Nicæna Synodo, & errorem noluerit damnare. Et quidem iftius Theona Acta alia latent in obfcuro. Hæc breviter dicenda duxit ut nofcas maculofos fontes blafphemi erroris. CAPUT XIV. Ariana Impietas generatim exponitur. redemi eos, ipfi verò contrà me locuti funt mendacia, Fingentes fibi eum, qui non eft, ad id, quod nihil eft, reciderunt. Ideo quoque Univerfalis totius Orbis Syngdus loquentem ifta Arium ejecit ab Ecclefia & Anathemate execrata eft, non ferens blafphemias, ex quo in reliquum tempus Arii error pro hærefi exiftimatus, quæ plus mali in fe haberet, quam cæteræ hærefes, cò quod & perduellis Chrifti, & Anti-Chrifti præambulatrix fit cognominata. Jam tametfi imprimis tanta contra impiam Herefim Cenfura fuffecerit ad omnibus perfuadendum, ut ejus contactum refugiant, attamen quia non nulli, qui Chriftiani dicuntur, per ignorantiam aut per diffimulationem Hærefim iftam,quantùm ad veritatem attinet, indifferentem arbitrantur, eofque qui ejus fenfum retinent, Chriftianos vocant, agite fcifcitemur ab illis, &c, Hæc fuit Eufebii Nicodemienfis vafrities, adferens hanc Controver fiam non ad immobile Dogma, fed ad liberas Quæftiones fpectare, & circa ipfam poffe unumquemque abundare in fuo fenfu; ideoque Arium & ab Alexandro Patriarcha, & à Synodo Nicena fuiffe fine caufa damnatum. Sanctus Athanafius adfirmat effe manifeftam hærefim, omnium Hærefeon nequiffimam, patrato per Judæos. Deicidio horrendiorem, ad quam omnes debeant & oculos & aures obftruere, & quæ ob fui enormie tatem paffim appellatur perduellis in Chriftum Dominum, & Anti-Chrifto præcurfatrix. Et certè ad ipfam auditam omnes in Nicæna Synodo Epifcopi aures obftruxerunt. Hanc hærefim effe omnium maximam docet etiam in Pafchali Concione S. Gregorius Nazian- Orat.4% zenus. Dominicæ Carni illatas à Judæis Paffiones exaggerat, & profequitur: Pro! qualia Verbum nunc quoque patitur ab aliis, utique à Sabellianis, ut Deus honoratur, & connectitur, feu cum Patre & Spiritu Sancto in unam confunditur perfonam, ab aliis ut Caro contemnitur, ac feparatur à Paterna Subftantia. Utris amplius irafcetur? Vel potiùs utris ampliùs condonabit? Eis-nè qui malè contrahunt, an qui fcindunt? Nam & illos dividere, & hos connectere oportebat: illos, inquam, numero, hos Deitate. Impingis ad Carnem? Et Judæi quoque ad eam impegerunt. Num Samaritanum etiam vocabis? Nam quod fequitur tacebo. Deitati fidem abrogas? Hoc nè Demones quidem ipfi fecerunt. Ita & judicii perverfitate Judæos, & incredulitate. Dæmones fuperas. Illi enim Filii vocabulum, effe equalitatis vocem cenfuerunt; bi autem eum, à quo, Contents in Arii Thaleja blafphemias expo- fugabantur Deum agnoverunt : Doloribus nimirùm in fecunda adversùs Arianos Difputa quos fentiebant, fidem ipfis facientibus. At tu nec tione S.Athanafius, ac profequitur: Quis ad iftas Fol.139 æqualitatem admittis, nec Deitatem confiteris. Der blafphemias præ ftupore non fenfibus alienaretur? Verbi in adfumpto homine confubftantialem DiCælum, ut Propheta loquitur, obftupuit, terra autem vinitatem Dæmones & agnoverunt, & venerati inhorruit fuper prevaricatione legis: Sol autem magis funt, aut certè timuerunt offendere. Edocti & indignabundus, & non ferens illas contra communem compulfi fupremo iftius hominis in fe Impeomnium Dominum corporales injurias, quas fpontèrio. Eandem à Domino JESU prædicari agnopro nobis patiebatur, averfus eft, radios fuos contraxit, & iftum diem illucem exhibuit. At fuper Arii blafphemiis qui fieri poteft, ut non omne hominum genus lingua præ ftupore hæreat? Aut non aures obAruat? Et oculos claudat, nè talia Loquentes audire, aut Scribentes intueri cogatur? Et cur non potiùs Dominus ipfe fummo jure contra homines impios, quod veriùs eft,ingratos vociferetur ea,que per Ofeam prælocutus eft? Væ illis, quia refilierunt à me : Miferi funt, quia impiè adversùs me egerunt. Ego autem vel verunt impii Judæi. Hinc enim illum, quod ar- ni con ། ས DISSERTATIO PRO@MIALIS. ni contra, quibus mens impura eft, cum nihil tale ex 69 rea mifceant & corrumpant, ac pergit: Nos quidem paucula ifta ad vituperationem illorum fcripfimus: Quod fi quis latiori Refutatione uti velit, reperiet iftam hærefim non longè ab Ethnicis disjunctam, liquarum tamen Hærefeon poftremum ac fæcem. Siquidem cæterę hærefes aut circa Corpus Domini ejuf bumanitatem; bæ quidem ad iftum modum, alie rurfus ad illum modum mendaces aberrant Aut eum in Corpus defcendisse Judaica exiftimatione penitùs que Arianam blafphemiam exponit ibidem Athanafius, ac adjungit: Impietas enim iftiufmodi opi-pernegant. Hæc autem omnium fola in ipfam Deitanionibus introducitur, vel potiùs præter Scripturas Judaifmus, trahens fecum inter cæteros comites Gen: tilitatem, adeò ut qui ita fentiat, Chriftianus non debeat appellari. Etiam in Apologetica de fuis apud Conftantinopolim Actis oratione S. Gregorius Nazianzenus Arii blafphemiam appellat novum Orat.25 Judaifmum. Et addit caufam: quod folo Ingenito Orat,29 Divinitatem circumfcribat. Quod idem ex eodem principio adferit in oratione de Epifcoporum Conftitutione, & adjungit Arianifmum effe Sabellianifmo longè nequiorem. Eft Judaismus ob duas caufas. Primò, quia Dei Verbi cum Patre Confubftantialitate Judaicè negat & blafphemat. Secundò, quia veram Divinitatem folo Ingenito circumfcribit, veram Divinitatem affirmat effe in unica dumtaxat Perfona, atque ita eft etiam Sabellianifmus, ac Sabellianifmo nequior. Nam Sabelliusprofitetur eandem omnium trium Perfona. rum, aut potiùs nominum Subftantiam, ideoque Arius ejus impietati fuperaddit Judaicas in Dei VerbiConfubftantialitatem blafphemias. Arianos effe Judæorum imitatores fcribit ac demonstrat etiam in Apologeticis pro S.Athanafio Libris LuLib, 1. çifer Calaritanus Epifcopus. Pari-puti Arianifmi Homil. 38. refufcitatores Eunomianos ac Judæis effe cognatos fcribit in primo adverfum Judæos Sermone etiam S. Joannes Chryfoftomus, & dat caufam : Nam quod Judæi CHRISTO DOMINO crimen objiciebant; idem intentant quoque Anomei. Quid crimini dabant illi? Quod Chriftus Deum Patrem diceret; ac feipfum Deo æqualem faceret. Id in crimen etiam bi trabunt: Quin potiùs non trahunt ; fed Di&um, quæque ei fub-eft, Sententiam delent, licet non manu, fed cogitatione & animo. Iftiufmodi Evangelica teftimonia omninò voluiffent ablata & rafa. Adeo illa oderant, ut non erubuerint garrire quod Dominus in ipfis non fuam cùm Patre Confubftantialitatem prædicaffet ; fed à cæcis Judæis fuiffet malè intellectus. Ita hærefis cogit homines cæcutire, imò & infanire. Hanc ipfam cæcam infaniam nobis refert, ac revincit in Homiliis fuprà Joannis Evangelium S. Joannes Chryfoftomus. Arium fuiffe errore Judęum alii etiam Patres paffim adfirmant. Sanctus Athanafius addit non folummodò Judaifmum, fed etiam Gentilifmum ab Ario refufcitatum. Hinc pergit: Et Apoftolus quidem increpat Ethnicos, quod res conditas venerentur, dicens: Servierunt Creaturæ potiùs quàm Creatori: Ifti autem, cum Chriftum effe Creaturam pronuntient Gilli tamen tanquam Creaturæ Religionis cultu ceremoniifque inferviant. Quid quæfo ab Ethnicis differunt? Qui fieri poteft, frita fentiunt, ut non verba jam è Paulo recitata, ejufque incufatio ad ipfos pertineat? Et infrà affirmat Arianos effe Judaicos: caupones, qui purum Evangelici Dogmatis vinum fæculenta blafphemarum opinionum aqua tem impingit, cum Verbum nec femel quidem effe per- Cùm Cap.4. Cap.49 Cùm Gentilibus non dumtaxat inducunt di-1 | ftantiam rectè laudat in dicti Imperatoris vita Ni cetas Choniates. Rectè tamen Michaelis Oxitæ, verfa Numina, fed infuper Idola fibi fingunt, & peffimam committunt Idololatriam. Quod ipfum in tertia fuper S. Joannis Evangelium Homilia tradit S. Joannes Chryfoftomus, affirmat Deum Verbum effe non inæqualem, fed Confubftantialem Deo Patri vitam ac lucem, & adjungit: Nolimus, quæfo, Creaturam cum Creatore confundere, nè id audiamus, quod fervierunt creaturæ potiùs quàm Creatori. Operosè exaggerat præcipuum Divinæ Incarnationis fcopum fuiffe exftin&tionem Idololatriæ, & concludit: Minimè comwittendum eft, ut nullum hæc nobis fructum afferant, &in priftinam rurfus impietatem recidamus,imò longè graviorem. Non enim eft æquale & par vitium Creaturæ fervire, & ipfum Creatorem, quantùm in nobis eft, in Creature vilitatem detrahere. Solum prius fuit factum per Gentiles Idololatras, utrumque autem crimen junctim fit per Arianos, ideoque ipforum impietas eft Pagana Idololatria longè fceleratior. Etiam Tertullianus in libro Scorpiaco demonftrat Idololatriæ enormitatem,& pergit adverfus duplicis Divinitatis fabulones: Prefcribitur mihi, nè quem alium Deum dicam, nè vel dicendo, non minùs lingua, quàm manu Deum fingam, ne quem alium adorem, aut quoquo modo venerer, præter unicum illum, qui ita mandat. Et in Cap.18 Libro adversùs Praxeam: Sicut Nationes manibus, ita Hæretici verbis Idola fabricantur, id eft, alium Deum, & alium Chriftum. Et in præfcriptionum Libro: Et ideò, neque à Diabolo immiffa effe Spiritalia nequitia, ex quibus etiam hærefes veniunt, dubitare quis debet, neque ab Idololatria diftare bærefes, cùm & Authoris & operis ejufdem fint, cujus eft Idololatria. Deum aut fingunt alium adversùs Creatorem; aut fi unicum Creatorem confitentur, ali- Aliud Arianę blafphemię virus exponit in tertia ter eum differunt, quàm in vero eft. Itaque omne adversùs ipfam Oratione S. Athanafius: Ariani in mendacium, quod de Deo dicunt, quodammodò ge- periculum veniunt, nè amittant integritatem Myftenus eft Idololatria. At verò Ariani & Deum Parii: loquor autem de Baptifmate. Si enim in nomine trem aliter differunt quàm fit in vero, & Deum Patris, & Filii datur perfectio ac plena Initiatio, Filium ac Deum Spiritum Sanctum profcribunt Patrem autem verum illi non pronuntiant, eò quod ad Creaturas, & tamen omnes tres adorant : Igi- negent aliquid ex ipfo exiftere, & fimile effe illius Subtur, licet non manibus, tamen mente & lingua ftantiæ, negant quoque verum Filium, aliumque ex fibi Idola conflant, & peffimam committunt Ido- non Entibus conditum fibi comminifcentes in Baptiflolatriam. Hinc etiam in Libro de Synodis fcribit mate proferunt: Qui igitur, quæfo, non planè vanum S. Hilarius Pictavienfis Epifcopus: Absque Episco- ac inutile fuerit Baptifma, quod ab illis datur, cùm po Eleuzio, & paucis cum eo, ex majori parte Afia- id non nifi fpecies fit & inane fimulacrum, ipfique ea næ decem Provinciæ, intrà quas confifto, verè Deum re nihil folida opis adferant ad pietatem? Non enim nefciunt. Atque utinam eum nefcirent : cum proclivio- in Patre & Filio Baptifma tribuunt Ariani, fed in ri enim venia ignorarent, quàm obtrectarent. Pleri- Creatore & Creatura, in Factore & Factura. Sicuti que iftarum Provinciarum Epifcopi erant Aria- igitur Creatura diverfum quiddam eft à Filio, ità dini: hinc ab ipfis Dominum Deum non dumtaxat verfum quiddam à vero Baptismate eft quod ab illis ignorari dicit Hilarius, fed infuper obtrectari, exiftimatur dari, tametfi nomen Patris & Filii, quia ac per cæcatas ipforum mentes fabricari in Ido- illa in Scripturis vident, fimulent fèse nominare. Non lum: Hinc ipfos effe Paganis nequiores. Ex eo- enim, qui fimpliciter ait, Domine, is eft qui donat dem principio antiquus Orientalis Ecclefiæ Cate- legitimum Baptifma, fed qui nomen exprimit, & Fichifmus non tantùm Sarracenis, fed & ipforum dem rectam babet Ideoque Salvator non quovis modo Deo dixit Anathema. Quia nempè Sarraceni, li- baptizandum præcepit, sed primùm dixit: Docete. Ac cet Deum Omnipotentem colant, ipsum tamen deinde: Baptizate in nomine Patris, & Filii, & Spicum Sabellio faciunt fterilem, ac Filium & Spiritus Sandi. Ut ex Doctrina recta Fides oriretur, ritum Sanctum negant ex ipfo procedere, atque ità fua prophana mente ipfum fibi demutant in Idolum Non verum colunt Deum, fed iftud fuum Idolum. Et Imperatorem Emanuelem Comnænum, qui iftud Anathema improbavit ac rafum voluit, meritò culparunt & cohibuerunt Græcorum Epifcopi,ipforumque judicium & con من cùm Fide Baptifmatis integra initiatio perficeretur. quàm Cap.40 quàm redimantur. Affirmat non folam Evangeli- 71 admodùm adolefcens effem, aliqua intercedebat fami- Quocirca, ob claufa per Magnum Conftanti- ria in Sicilia degens, Libros contra nos, quibus Divinas Scripturas calumniis infectari conatus eft, edidit. Quique cùm eorum Commentariis fedulò evolvendis, qui eos interpretati fuiffent, nihil reperiret, quod Religionis noftræ doctrinæ vitio dare posset, tanquam dicendi facultate deftitutus, fe ad Interpretes ipfos convitiis lacerandos convertit, ipfumque Originem imprimis, quem fe, dum adhuc adolefcens erat, cognovisse dicit. Et ejus aliqua, quibus in Sacras antiqui ac novi Teftamenti Literas, ac etiam in Originem invehitur loca, Eufebius adducit. Iftis in locis habentur hæc verba : Cùm origine mihi, dum adhuc Cap. 2. vitiofus, ut continentiæ Magifter non minùs avari- |