, , , , ad calcem illum diligenter evoluebat. Si quid notatu dignum fibi occurreret , excerpebat, , atque in Adverfariis adnotabat ex quibus pofteà Electa faciebat. Memini dum Romæ effet ultra viginti prægrandes, & quidem minutiffimè fcriptos Electorum Codices me apud eum vidiffe. Hac ergo animi contentione in quindecim horarum fpatium omni propemodùm die in arcaniora altioris Studii vada viritim impensâ & expensâ ad illud Ecclefiafticæ, & Profana Eruditionis culmèn pervenit, ut de quacumque re propofita, & quidem ex tempore, tanta cum exemplorum, tum argumentorum copiâ difputaret referret, omnemque folveret nodum; ut in admirationem fuî Auditores converteret . Porrò ne cui hæc à nobis aut fingi, aut in majus extolli videantur, teftem in medium afferam omni exceptione majorem, Eminentiffimum fcilicet Cardinalem Felicem Rofpigliofum, cujus virtutis Purpura oftrum dignitatis irradiat. Ipfe quidem pro fingulari, qua pollet comitate hac de re teftimonium, dicere non dedignabitur. Quadraginta Quæftiones, eafque variis de rebus difficillimas unâ fimul P. LUPO folvendas propofuit. Quibus omnibus Vir doctiffimus figillatim pleniffimè fatisfecit : Et tamen quod eft difficilimum tenuit ex fapientia modum. Nihil enim illo gravius, nihil in fumma eruditione demiffius. Multos fanè noviffimus, qui priùs alieno ab illo erant animo, ar&tâ dein eum fuiffe Communione complexos; ex quo tantam animi humilitatem, tanta cum ftudiorum evictione in co conjunctam experti funt. Adhuc in vivis ambulat vir doctrina & morum fanctitate non minùs, quàm purpurâ Eminentiffimus, qui ex iniquorum fermonibus, LUPI Doctrinam suspectam habens, ex ipfo LUPI cognomine nefcio quid feritatis argueret. Is tamen ex quo altam laudati Viri modeftiam inenarrabili Eruditione fuffultam penitùs infpexit, damnatâ, quam de eo præconceperat, fuggeftione, fi quando apud eum de Luro injiceretur fermo, in illius laudes totus effunderetur: Agnum à fe, non LUPUм repertum di&titans, optimum fenem ac carifmatibus omnibus ornatiffimus . Enim verò cum hæc poftea contigerint ad rerum ordinem nunc redeo Theologica ftudia, quæ apud Noftros vigent Duaci, LUPI operam defiderabant; idcircò à fuperioribus illò miffus eft. Ibi verò inclytæ Univerfitati acceptiffimus, non modo Religionis, fed etiam fæcularibus hominibus utilem, ac neceffariam navavit operam : Nimirum Augustinianæ Doctrinæ ftudium, quod jam obsoleverat, iterum excita, vit. Multi enim, dum nova fectarentur, veteris Disciplinæ obliti à faluberrima SANCTI AUGUSTINI de GRATIA, & PREDESTINATIONE SENTENTIA ardentiùs defecerant. Quo munere egregiè perfuncto ad priftinam fpartam exornandam Majorum juffu Lovanium iterum revocatus eft; fed dum Lauream Magiftralem, & Doctoratûs Infignia jam de proximo præhenfaret, municipalis quorundam livor debitum ipfi honorem intercidere tentavit, fcilicet fumma petit invidia familiariter virtuti comes adeft. Urbanus VIII. Librum Cornelii Fanfenii, Iprenfis Episcopi, AUGUSTINUS infcriptum profcripferat. Innocentius X. adverfus quinque Propofi b tiones , , 2 tiones graviter edixerat. Edi&tis tamen Pontificiis non undequaque, , , , barę , , quæ tum bare ex eo coram audire vera non effe, quæ de illo minùs ređè nuntiabantur ; ac proinde bono animo effet & pro arbitrio Roma fi vellet maneret Urbis Bibliothecas interea luftrando > Librorum copiâ, cum Voluminum raritate per quam infignes erant Per hanc ergo occafionem Romæ in ipfo Orbis Theatro Lupus magis inclaruit, Viris ornatiffimis profundam ejus Do&rinam, atque infignem animi moderationem effusé prædicantibus; fed præter cæte ros Lucas Holftenius interiorum Litterarum & Ecclefiaftica Antiquitatis peritiffimus, LUPI eruditione ac modeftiâ captus, dicere folebat : In Ecclefiaftica præfertim Hiftoria neminem à fe Luro peritiorem ha¬ &tenus repertum. Quod cum non femel, fed frequenter Viris Principibus ipfifque Ecclefiæ Romanæ Cardinalibus inculcaret; Magnum proptereà Lupi nomen in Urbe effe coepit. Ac rurfus cum Pontifi ci teftaretur, Romanæ Curiæ operam Lupi non modo utilem fore, fed etiam neceffariam, ftatuit Alexander Romæ illum non retinere, atque hac de caufa fingulo quoquo menfe Congiarii loco quinque Aureos ipfi juffit numerari, plures utique daturus nî Generalis modeftia, , parum tempeftiva, tot pro illius Dimenfo Luro fufficere dixiffe. Verum Francifcus Cardinalis Barberinus, magnus Ingeniorum fautor de fuo totidem addere voluit, filentio tamen , & quidem fapienter imperato, ne fcilicet aut Pontificis factum elevare, aut cum Principe de liberalitate contendere voluiffe, videretur. Sed hæc neceffitudo, quæ magna utique inter Viros doctiffimos interceffit bis quidem filentio prætereunda non erat, quippè non folùm ipfi Lupo ut diximus proferendi nomen Holtenii amicitia magno ufui fuit ; verùm etiam Bibliotheca Angelica cui nunc præfumus, ingens inde accepit incrementum Paraverat Holftenius Bibliothecam tam Voluminum numero , quam pretio fingularem. Decreverat non ut plerique oftentationi, & luxui privatim domi illam habere fed ftudioforum commodo ac utilitati publicare. Viro Principi, cui in Urbe fumma poteftas, Holftenii Confilium innotuerat; quid enim in Urbe rumorum avida latere poteft? Itaque ille non obscurè cum per Miniftros tum per fe Holftenium jam præhenfabat, ut Bibliothecæ Vaticane aut Alexandrinæ fuam quoque adjicere vellet. Ambigebat Holstenius, & animo valdè fluctuabat nec fatis per fe ipfum ab co æftu expedire fe poterat, donec hæfitationem LUPO, pro amicitia aperuit, qui ipfi Auctor fuit Bibliothecam fuam Angelicæ legandi: quod paulò poft ab Holftenio, factum eft , magno utique ftudioforum commodo, nec minori Bibliothecæ noftræ incre mento. , no Hæc verò eatenus à nobis memorantur , quatenus clarorum Virorum egregia in Bibliothecam noftram merita ab oblivionis interitu pro virili parte vindicemus. Nunc ad LUPUм redeo. Ille à Pontificis congreffu nihil antiquius habuit, quam infignora Urbis Templa primùm venerabundus obire mox ad veterem cum Libris rationem deducendam redire. Sed modum , quem Romæ in ftudiis tenuit cis aperire haud alienum puto. A nocte multa quotidie furgebat , b 2 , pau Matutinis horis, aliifque precibus rite atque ordine recitatis, plutes penè affixus ufque ad mediam Miffam quam Conventualem vocant, hoc eft ad meridiem, Libris operabatur, depoft rem Divinam faciebat, deîn ad fecundam Menfam promifcuo cibo prandebat, folitus dicere, tædere fe quod illud fibi tempus periret; perire enim omne tempus arbitrabatur, quod aut Deo, aut ftudiis non impertiret. A prandio in modicam ibat quietem, mox quafi alio die ad trituram defcendebat, nec ante definebat , quam lux Solis illum deficeret ; quam & precario lumine in feram noctem tanquam fcientiarum vorago imprætermifsè folabatur. Neque tamen in tanta ftudiorum contentione rerumque cunctatione aliquid, animi remiffioris causâ, fibi indnlgebat, nifi quod interdum antiquæ Urbis, quæ fuperfunt, veftigia illum ad luftrandum duceret P. Henricus Noris, optimæ tum spei & rei Cunctator, qui fimul facundè ei memorabat, quis, quo tempore, & quâ occafione, quibufyè ufibus tam operofas olim excitaverit molium substructiones prifca Gentilitas: Scilicet Onuphrii Panvinii conterranei fui veftigiis infiftens, Erudite Antiquitatis lineis vel ea in ætate delectabatur. Et Lupinorum ftudiorum fimilitudine, quæ relevandis animis plurimùm valet, numeris omnibus abfolutam LUPI Eruditionem adnotans & admirans, egregium Virum fectari, colere, & obfervare omnibus nervis fategit. Et fœneratus eft: Namque ingenuè fatetur ad capefcenda Ecclefiafticæ Hiftoriæ ftudia, LUPI exemplo, ductu & cohortationibus imprimis fe incenfum fuiffe. Cum enim Scholaftico in pulvere ftrenuè fudaret, animadvertere cœpit de Scholafticis, alioqui acutiffimis nullam ferè per Urbem rationem haberi, fed à cunctis Ordinibus LUPUM majorem in modum obfervari, ftatuit ab ipfis Scholæ ergaftulis ad incomplexos altiorum ftudiorum campos excurrere: Quod quanta cum Eruditorum ufura depoft executioni mandaverit, luculenter oftendunt ea, quæ hactenus edidit Ingenii fui Monimenta, quibus non modò rem litterariam locupletavit, fed etiam nomen fuum ultrà Sauromatas, & glacialem Oceanum porrexit. Sed præter confueta hæc ftudiorum Pretia, alia quoque in Urbe LUPUM diftinebant negotia. Etenim cùm à privatis tùm ab ipfis S. R. E. Cardinalibus, graviffimis de rebus fæpè confultus, voce, & fcripto refpondere cogebatur. Præter alia, unum pro multis referre fufficiat. Nonnulli apud Sedem Apoftolicam urgebant, ut in vaftiffimo Sinarum Imperio, ac Regnis Japonia Divina Myfteria patrià linguà pergi liceret Propter negotii gravitatem contrariis hinc inde. fententiis Caufa difputabatur, atque adeò creberis comperendinationibus exitum defperabat; donec LUPUS Romanam Ecclefiam ejufmodi Poftulata femper rejeciffe dogmatico Scripto monftravit, atque ità litem , quæ multos jam tenuerat annos & alta fatigarat Ingenia, ipse Posteritati peremptoriè diremit. Per id tempus duo maxima adiit vitæ discrimina; alterum fulminis jactu, alterum pestilitate. Quodam die dum Sacris operararetur, fubitò coortà tempeftate fulmen è nubibus excuffum eft, quod horribili fragore, odoreque teter , rimo omnes, qui circumftabant, afflatos pænè exanimavit; igneque ac flamma fimbrias, quæ ex auro frontem Altaris diftinguebant, penitus abfumpfit, ipfum tamen manifefto Dei beneficio illæfum prorfus reliquit. Sed Anno à Chrifti Domini Nativitate M. DC. LV. peftilentia ex Sardinia Neapolim importata, quæ Nobiliffimam Urbem hominibus propemodum vacuam fecit, in fequenti Romam pervadens, Septa Cœnobii ad SANCTI AUGUSTINI etiam penetravit. Si qui, dem ea percuffus eft P. Rogerius Bruxellenfis, qui P. Generali Luchino à Latinis Epiftolis tunc erat. Is enim Anthracem, ex quo etiam poft interiit, occultare conabatur: Nimirum timebat ne Convicu cæterorum arceretur. Multi tamen id, quod erat odorati, P. LUPUM adeunt, fimulque rogant, ut à Populari fuo an peftifera lue laboraret, percunctetur. Officium non defugit P. Lurus: Hominem leaulo decumbentem convenit, illumque interrogat, qui, Viri dignitate, motus rem totam fincerè aperuit; ficque Dei munere cæterorum. faluti , atque incolumitari confultum eft. His ergo & rebus, & periculis perfunctus, per liberale otium in Urbe fibi parta componere, Secretum Lovanienfe, & Patrium folum repetere decrevit. Qua de re Alexandrum VII. adiit, cui defiderium fuum, & defiderii caufas modeftè aperuit, ac commeatum ab eo demum petivit. Pontifex verò, collaudato ejus confilio, fuafit nihilominùs, ne Romam defereret ; Jed cum bonis Amicis (Pontificis verba pofui) ibi potiùs manere vellet, quam longinqui itineris incommoda fubire. Sed cum in propofito difcedendi perfiftere illum videret, ne à se triftem dimitteret, abeundi veniam faufta cum prece conceffit ac infuper benevolentiæ in argumentum Nummifmata complura aurea, atque argentea, aliaque non minimi pretii munuscula mifit abeunti. Cæterum, nil pretiofius LUPO donare potuit, quam ad Theologicam Lovanienfem Facultatem communionis & Bineficentie Apoftolicas Litteras, quibus Alexander præclariffimorum Ecclefiæ Doctorum AUGUSTINI, & THOME AQUINATIS Doctrinam, tutiffima, inconcuffaque Dogmata, mirificè commendat. Eò enim quorumdam audentia devenerat ut SANCTI AUGUSTINI de Gratia æternaque_ Dei Prædeftinatione fententiam, in Fanfenio, Apoftolico ftylo confixam fuiffe per Belgium diffeminaret. Scilicet vetus Sanctiffimi P. AuGUSTINI Doctrina, tot fæculis in Ecclefia probata, delicatis hominibus jam fordefcebat, nec alia corum palato fapere poterat, nifi ea, quam nudius tertius inventam fine ullo veneranda Antiquitatis respectu, obtrudere moliebantur. , Sic quinque in Urbe emenfos poft annos in Belgium reversus est P. Lurus, magno utique fui defiderio in Urbe relicto. Ipfe verò paucis ad requiem diebus in Paupere fua Cellula ( quam præter Crucifixuin & pretiofum undique Librum nil vestiebat aliud) infumptis, nomine P. Generalis Comitiis Provincia Belgicæ cum poteftate Bruxellis præsedit, ac de ifthinc ad priftinos labores rediens Lovanii lucubrationibus totum se dedit. Ac primum Scholiis, & Notis, Historicisque in quinque Tomis Differtationibus Canones, & Decreta Synodorum Generalium ac Provincialium illuftrare, ordine ac viâ hactenùs inacceffis, ag |