SCHOLIIS, ET NOTIS ILLUSTRATI. tiles, atque hæreticorum conventiculis præfecit | Antiftites. Malum tandem ferpfit etiam ad nos. Nam apud Græcos Sanctus Gregorius Thaumaturgus Alexandrum Carbonarium, novellum è Philofopho Chriftianum, Ecclefiæ Comanenfi dedit Epifcopum, uti refert in illius encomio Sanctus Gregorius Nyffenus; eodem tempore apud Latinos Carthaginenfi Primatui impofitus eft Sanctus Cyprianus Neophytus, de quo Pontius Diaconus: Ille fuit primus, & puto folus exemplo, plus fide poffe, quàm tempore promoveri. Feliciffimus ejufdem Ecclefiæ Diaconus, & cum illo quinque Presbyteri, promotionem, ut Canoni Apoftolico adverfam, hoftiliffimè apud Romanam Ecclefiam impugnavere, & confirmari poftularunt Fortunatum Cypriano à fe fuperordinatum: verùm conjuratione illa damnata, Cyprianum fufcepit Sanctus Cornelius Pontifex, atque ita gratia in exemplum, exemplum degeneravit in frequentem abufum: etiam violatis catechumenorum legibus. Hac de caufa Sanctus Hieronymus ejufmodi Epifcopos in laudata fuperius Epiftola vocat momentaneos Sacerdotes. Etenim beri catechumenus, hodie Pontifex; heri in amphitheatro, hodie in Ecclefia; vefpere in circo, mane in altario; dudum fautor biftrionum, nunc virginum confecrator. Abufui obviare cœpit quartus Canon Laodicenfis. De his, qui nuper illuminati funt baptif |mate, quod eos in Sacerdotali non conveniat ordi- ad Diaconatum. Sed neque Nicænus Canon ubique profecit, Hæc Canonis verba, Si verò processu temporis CANON III. Nterdixit per omnia magna Synodus non Episcopo I , non Pref bytero, nec Diacono, nec alicui omninò, qui in clero est, licere fubintrodu&tam habere mulierem; nifi fortè aut matrem, aut fororem, aut amitam, vel eas tantùm perfonas, quæ fuspicionem effugiunt. SCHOLION. Romana, ac Latina omnis Ecclefia Epifco pis, Presbyteris, atque Diaconis plenam femper continentiam impofuit, etiam ab uxoribus antea ductis. Eandem Ægypti atque Orientis fuiffe confuetudinem, teftatur Sanctus Hieronymus in Libro contra Vigilantium. Legem hanc & reliquis Græcorum Ecclefiis inferre conati funt in hac Synodo Legati Apoftolici; Verùm Sancti Paphnutii, Ægyptii Epifcopi interceffio impedivit, fecitque profcribi folam introductionem mulierum extranearum Scio Paphnutii interceffionem à quibusdam abjici ut fuppofititiam & græculum figmentum : At exiftimo, quod malè, ex gravibus rationibus ac teftimoniis. Re&è tamen Gregorius feptimus Pontifex, in Lati norum Clericorum facrilega matrimonia ftatu ens, illam damnavit: utpotè contrariam antiquæ puritati Latinæ. Sed quid eft introductio, quid mulieres introducta? Ruffinus hunc Canonem è Græco Latinum reddens pro fubintroductas ponit extraneas? eumque plures Gallorum atquè Hifpanorum Sy Tertullianus in Libro exhortatorio ad caftita- C. 12. > Apud Eufebium Cæfaræenfem Antiochena Sy- tum omnem ex animo ad carnes vicinas flecit amorem, Sanctus Epiphanius de Hieracitis › nuptias damnantibus, hæc ait: Subfannantur autem perfecissimè propter eas, quas finguli babent fubintroduelas mulieres, de quibus gloriari folent fe habere tum, non episcopum modò, fed facerdotium etiam univerfum populo omnium bonorum operum exemplar effe debere; fic illud minimè ignoramus permultos ab ifta mulierum in fuam focietatem adfcifcendarum oratione & modo, pietate penitus excidisse, alios autem venisse in suspicionem flagitii. Quam licèt aliquis hoc claret, eum nihil lascivia aut petulantia in illas admififfe; suspicio tamen, que ex ejufmo-ipfas ad minifterium. Et de falfa Encratitarum di re oriri folet fedulò cavenda fuisset, ne fortaffe alicui effet offenfioni, alios autem ad fe imitandum impelleret. Quo pacto enim alium reprebendere poteTat aut admonere, qui una repudiata, duas ætate florentes, & adfpectu perliberales ac venuftas fecum babuit? Quas fi quopiam iret, circumduxit una, idque delicias confectando, &c. De introductione Epist, 62. agit omninò etiam San&tus Cyprianus in Epiftola Synodali ad Pomponium Epifcopum, dicens, effe illicitas, fcandalofas, periculofas conjunctiones, Epifcopali interceffione dividendas, utpotè ex quibus videmus fieri graves multorum ruinas, corrumpique plurimas facras virgines. Theodorus, Cappadocia Presbyter, à Sancto Sanctus Gregorius Nazianzenus in oratione in novam dominicam declamat ad facras virgines: Servam voluptatem ne fuffuremini, libertatem fugientes, ex eo quod cum illis habitetis qui viri quidem non funt, fed tamen viri. Uti enim facri viri fœminas, ita facræ virgines ac viduæ introducebant viros, eofque Gregorius fuadet fugiendos. Pergit in carmine continente præcepta virginum. Cùmque viros omnes tum nullos nifus illis effuge, quos induclitios de nomine dicunt. Namque duplex metus eft, fi te fiducia carnis efficit intrepidam: Quis enim confidere membris aufit, quæ teco femper clauduntur eodem ? Sacrum dedecoras Spanfum, qui te, tuamque mirificè affectat formam, nec fuftinet ullum rivalem adjungi. Et infra: Sæpè animis & mente pares collegit in unum, & lucis fpeciem præfetulit, atque decorum cognomentum Agapes fubiit: mox callidus continentia. Inter mulieres reperiuntur, mulieres cant, Hæref. 679 63. 69. S.Joannes Chryfoftomus proprium adversus hafce mulieres fermonem declamavit, eafque ita defcribit: Sunt quidam, qui puellas inuptas abfque nuptiis & concubitu ducentes domi perpetuò collo& ad fupremam ufque senectutem inclufas tenent, non propagandorum liberorum cauffa, neque cauffa libidinis. Quod factus Epifcopus hafce Agapetas mulieres facris clericis mox abftulerit, fcribit apud Photium in bibliotheca GeorL 46. gius Epifcopus Alexandrinus. Omnium diftinctiffimè eafdem depinxit S.Hie- ejus matre,vidua, religiofa. Hanc fufcipe ut paren- Epift.4. nec Et in Epiftola ad Euftochium: Pudet dicere, Epift. 21. pro nefas: trifte, fed verum eft. Unde in Eccle- c. 5. fias Agapetarum peftis introiit? unde fine nuptiis aliud nomen uxorum? Immò unde novum concubinarum genus? Plus inferam, undè meretrices univire? Eadem domo uno cubiculo, fæpè uno tenentur lectulo;& fufpiciofos nos vocant, fi aliquid extimemus. Frater fororem virginem deferit, cælibem fpernit virgo germanum, fratrem quærit extraneum: Et cùm in eodem propofito effe fe fimulent, quærunt alienorum fpirituale consortium, ut domi habeant carnale commercium. Legenda eft integra Epiftola quadragefima feptima, ubi hofce Agapetos vocat Præfules Clericos, à facris foeminis affumptos vel ob hofpiti folitudinem, vel ob cuftodiendas facultatulas: vocat maritos portentofos, qui regant familiam, emant quidquid de publico necessarium eft, difpenfatores Agapetas vocat fœminas adoptivas, quafi in loco Et in Libris contra Jovinianum forores mulie. L. 1. c.14. res, ab Apoftolis circumductas, negat fuiffe uxores, fed alias mulieres, quæ juxta morem Judaicum Magiftris de fua fubftantia miniftrabant, ficut legimus ipfi quoque Domino facitatum. Quod L.4. C.27. L.T. tit. 3. in veteri Lege de Sunamitide illa fcribitur, quæ folita fit Elifeum recipere, & ponere et menfam, panem, & candelabrum. Et in Commentariis Sancti Matthæi EvangeliAx: Confuetudinis Judaicæ fuit, nec ducebatur in culpam more gentis antiquo, ut mulieres de fubftantia fua vidum atque, veftitum præceptoribus miniArarent. Hoc quia fcandalum facere poterat in nationibus, Paulus abjeciffe fe memorat. Eafdem Agapetas,feu dilectas fœminas,in Codileg. 19. ce Juftiniani defcribit Lex Honorii & Theodofii. Eum, qui probabilem fæculo disciplinam agit, de- Primi Concilii Bracharenfis Canon quintus de- Quocirca fubintroductæ mulieres fuerunt res judaicæ originis, ab Apoftolis traducta in Ecclefiam, primitus quidem bona, ideoque com? mendata à Tertulliano; poftmodum verò per humanam infirmitatem demutata in pestem, honeftis Agapes feu dilectionis, Agapetarum feu dilectarum, nec non fororum, matrum, filiarum vocabulis fucatam; factaque fcandalofa, periculofa, offenfiva piarum aurium, & oculorum, atque ideò à Paulo fpeciali gentium Apoftolo nunquam ufitata. Et quidem Judæi habuere folas fubintroductas mulieres, nos autem etiam fubintroductos viros. Subintroductio erat contractus innominatus, inter folas facras perfonas iniri folitus, adoptioni aut arrogationi fimilis, quo quis adfcifceba tur in fpiritualem patrem, matrem, filium, filiam, fratrem, fororem, atque ita, uti loquis tur fecunda Turonenfis Synodus in adfcifcentis familia ftabiliebatur. Hunc ergo contractum Ca non nofter iniri vetat à Clericis, nifi cum ma, tre, forore, amita, aliifque perfonis liberis ab omni fcandalo, periculo, piarumque aurium, & oculorum offendiculo. tit. 7% E CA ANON IV, Pifcopum convenit maximè quidem ab omnibus, qui funt in HUD SCHOLION, eorum, doretum Petrus Alexandriæ Epifcopus, Sancti Une Canonem egregiè exponit Joannes tertium tertium Antiochenum, ftatuentem non licere Epifcopo alium pro fe fuccefforem conftituere, licèt fit in fine vita; & hunc Nicænum, qui omnes Provinciæ Epifcopos jubet in unum convocari caufa faciendæ electionis, & confecrationem fieri per tres ad minus Epifcopos. Ait duas priores hafce noftri Canonis partes à Paulino violatas. Canon enim habet tres partes. Prima agit de Epifcopi conftitutione feu electione; fecunda de confecratione, quam fieri mandat per tres ad minus Epifcopos. Innovat & ad omnem Ecclefiam extendit nuperum Canonem primi Concilii Arelatenfis. De his, qui ufurpant fibi, quod foli debeant Epifcopum ordinare, placuit, ut hoc nullus fibi præfumat, nifi assumptis fecum aliis septem Epifcopis: fi tamen non poterunt feptem, fine tribus fratribus non audeant ordinare. Ex Apoftolico Canone ordinatio fpectat ad folos Comprovinciales, quos feptem non habent varia Provinciæ. Hinc Arelatenfem Canonem mitigat hic nofter, ftatuens generatim ordinationem à Comprovincialibus omnibus fieri, aut ad minùs eorum tribus. Ità exponit, & Innocentius primus in Can.Chale ced. 1.3. litteris ad Victricium Rothomagenfem EpifcoEpift. 5 pum, fecunda Synodus Arelatenfis, nec non cum fua Synodo Evippus, Neocæfaræenfis Me- Hucufque per regiones varias ob affiduos perfecutionum motus plenè formata non fuerat Ecclefiaftica Hierarchia, neque erectæ fedes Metropolitica. Etenim per Hifpanias, & Africa nas, excepta Proconfulari, Provincias præfidebat fenior Epifcopus, quod ipfum in Provincia Arelatenfi prætendiffe Proculum Maffilienfem Epifcopum, non obfcurè colligitur ex Synodo Taurinenfi, & litteris Zofymi Papæ. Porrò ad Romanæ Reipublicæ normam Ecclefiæ Provincias ac poteftates ordinarunt Apoftoli, atque ideo, ut illa cuique Provinciæ unicum Rectorem, in Metropoli, tamquam in capite refidentem, ita ifti cuique unum cum debita poteftate Metropolitanum Epifcopum præpofuerunt, quod decretum ubique tandem recipi præfens Canon mandat. Hifpanos obediviffe vident oculi noftri, itemque obedire Proculum coegit Zofy mus Pontifex; Afri autem manferunt in fua confuetudine, quam rurfum à Pelagio fecundo eliminari juffam manere permifit, motus multis fupplicationibus, Gregorius Magnus. Et hanc Canonis partem refpicit Bonifacius primus in litteris ad Hilarium Narbonenfium Epift.3. Metropolitam. Nulli videtur incognita Synodi conftitutio Nicene, quæ ita præcipit, ut eadem propriè verba ponamus, per unamquamque Provinsiam jus Metropolitanos fingulos habere debere, nec cuiquam duas effe fubjectas. Atque exinde decidit litem pro præfato Hilario contra Patroclum Arelatenfis Ecelefiæ Epifcopum, ejufque prætenfum Primatum. Eodem refpicit actio tertia decima Synodi Chalcedonenfis, Bythiniæ Metropoliticam poteftatem ex integro adfcribens Cathedræ Nicomedienfi, Nicænæ autem folum Metropolitæ vacuum nomen, quoniam Canones, utique hic nofter, ftatuant eidem Provinciæ effe non poffe duos cum poteftate Metropolitas. Rectè verò Conftantinopolitana Synodus dicit & veterem Ecclefiæ legem, & Nicæni Concilii decifionem habere, ut Epifcopus à Collegis Comprovincialibus eligatur. Antiquam enim, ab Apoftolis præfcriptam, electionis formam pandit nobis Sanctus Cyprianus in litteris ad Ecclefias Legionenfem atque Afturicenfem. Pro- Epift.64. pter quod diligenter de traditione divina & Apoflolica obfervatione obfervandum eft & tenendum, quod apud nos quoque fere per Provincias univerfas tenetur, ut ad ordinationes ritè celebran das, ad eam Plebem, cui Præpofitus ordinatur Epifcopi ejufdem Provinciæ proximi quique conveEpifcopus deligatur Plebe præfente, que fingulorum vitam pleniffimè novit, & unius cujufque actum de ejus conversatione perfpexit Quod &apud nos factum videmus. Venire id dicit ex traditione Divina, id eft, Lege Mofaica, cujus plures ritus Apoftoli in Ecclefiam traduxerunt. niant Ait in Epifcopi electione totius fraternitatis, id eft, Cleri & Plebis effe fuffragium, judicium autem, feu confirmationem, effe præfentium Epifcoporum: Et addit de Plebe: Quando ipfa maximè habeat poteftatem vel eligendi dignos Sacerdotes, vel indignos recufandi: Hinc in electionibus frequenter olim à fciffa in factiones Plebe fuere maximi tumultus ufque ad manus & publicas cædes, hinc rapti ad Epifcopatum inviti, rudes, neophyti, aliique irregulares atque indigni. Hifce de caufis priftinam electionis formam, quod jam ante Laodicena Synodus fecerat, hic nofter Canon immutavit. Addidit tria. Primò ut deinceps Epifcopi electio non fiat nifi præfentibus Comprovincialibus. Quod utique quoad Metropolitas receptum eft, non quoad Provinciales Horum electioni in quibufdam regionibus affiftere & præfidere perfeveravit folus interventor feu vifitator Epifcopus; atque ita fervatum femper per Italiam, Illyricum, & Gallias liquet ex Epiftolis Sancti Ambrofii, Sancti Leonis, ac Gregorii Magni. Et hinc, quod Clerus & Populus in electionibus frequenter deviarent, Ludovicum tertium Francorum Regem hortatur Hincmarus Remenfis Epifcopus, eique adjuncta Synodus Gallicana, ut deinceps præfideant Me- Epift. 12 tropolita & vicini Epifcopi, quomodo mandat Canon Nicænus. Secundò addidit, ut penes hofce præfentes Epifcopos effet non dumtaxat de fraternitatis fuffragio judicium, fed & principale fuffragium. Liquet hoc ex litteris Celeftini Pontificis ad Ecclefiam Gallicanam. Docendus eft populus non sequendus, nofque, fi nefciunt, eos, quid liceat, commonere, non eis confenfum præbere debemus. Per totas hoc, quæ propriis Recoribus carent, Ec clefias Cap. 3. clefias volumus innotefcat, ut nullus fibi ipfe aliqua Sanctus Hieronymus. Epifcopatus, & Presbyte Tertiò addidit, ut ultimum de quovis fuffra- Exiftimant quidam Plebem à Canone fuiffe privatam omni fuffragio. At malè. Nimis manifeftum eft & apud Orientis, & apud Occidentis Ecclefias etiam poftea Plebem poftulaffe, & fuffragatam, idque ex præfcripto Canonum, & contra eorumdem præfcriptum frequenter ufque ad effufum fanguinem tumultuatam. Et hinc Gregorius Nazianzenus, in defuncti Patris encomio, ftultam, & temerariam plebem optat excludi ab electionibus, eafque committi folis Clericis, & Monachis, fic enim nunquam Ecclefiis malè effet. Quod votum tandem recepit, ac in Canonem redegit Ecclefia, atque adeò adversùs populares electiones, & turbas reducere conantes Luteranos, & Calviniftas rectè ftatuit Tridentina Seff. 23. Synodus: Si quis dixerit Ordines ab Epifcopis col c. 3. latos fine populi, & poteftatis fæcularis confenfu APPENDIX. An Epifcopi Confecratio facta ab uno A Paucis annis quidem ab uno Epifcopo per Apoftolicæ Sedis juffionem confecratus Epifcopus apud nos ordinavit, non tantùm Pref byteros, ac omnium graduum Clericos plurimos, fed & quofdam Epifcopos aliis duobus adfiftens, atque ita apud multos de hifce Ordinationibus natus eft fcrupulus, exiftimantes Epifcopum de jure Divino ordinari debere à tribus, in quo Sedes Apoftolica non poffit difpenfare. Eft fcrupulus palam injuriofus dicta Sedi, confuetæ non ab heri aut nudius tertius, fed ab ipfis Apoftolorum temporibus uti ifta poteftate. Nam & Ferrandus Fulgentius, Ecclefiæ Carthaginenfis Diaconus, antiquus Canonum collector, ex Synodo Zellenfi, & Siricii Pontificis fanétionibus adducit hunc Canonem: Ut unus Epifcopus Epifcopum non ordinet, excepta Ecclefia Romana . Fateor ergo atque profiteor effe omninò morem, & Canonem Apoftolicum, ut Epifcopus à cunctis fuis Comprovincialibus, aut ad minus eorum tribus ordinetur. Etenim teftatur Apoftolus, Timotheum quidem à fe ordinatum, attamen per impofitas manus Presbyterii, id eft, plurium Presbyterorum, feu Epifcoporum. Apoftolicis enim temporibus inter Epifcopos, & PresbyteLos nullum fuiffe difcrimen affeverat frequenter Canones Conc.Nic.Tom I. pletè in Epifcopum ordinabatur, qui mos dudum Nihilominus & ipfi Apoftoli, & eorum pro- non Nequaquam tamen datam ab uno, aut duobus ordinationem declararunt irritam, aut iteran, dam. Nullo modo. De futuro dumtaxat ftatuunt, profcribentes confuetam huc ufque variorum Epifcoporum ufurpationem; de factis Ordinationibus omninò nihil: Ratas relinquunt & inconcuffas. Quod ipfum liquet ex ratione motiva Nicæni Canonis, adducta per Innocentium primum in litteris ad Victricium Epifcopum Rothomagenfem: Ne unus Epifcopus ordinare præfumat, ne furtivum beneficium præftitum videatur. Inhibetur ejufmodi ordinatio quia irrita, fed quia obnoxia, aut certè fufpecta furtivæ clandeftinitatis. Rationem hanc eleganter & largius exponit Gregorius Magnus in litteris ad Sanctum Auguftinum Anglorum Epifcopum, qui intra Angliam nullos habens orthodoxos Collegas proponit Pontifici hanc quæftionem: Peto, fi longinquitas itineris magna interja- Quat.8. cet, ut Epifcopi facilè non poffint convenire, an debeat fine aliorum Epifcoporum præfentia Epifcopus ordinari? Dubitabat, num ordinationi adftituros Collegas advocari oporteret è Gallia. Ref pondit verò Pontifex: Et quidem in Anglorum Ecclefia, in qua adhuc folus Epifcopus inveniris, ordinare Epifcopum non aliter, nifi fine Epifcopis potes. Nam quando de Galliis Epifcopi venient, illi in ordinationem Epifcopi tefies tibi affiftent. Sed fraternitatem tuam ita volumus in Anglia Epi fcopos ordinare, ut ipfi tibi Epifcopi longo interval lo minimè disjungantur, quatenus nulla fit neceffi tas, ut in ordinatione alicujus Epifcopi convenire non poffint. Patrorum quoque aliquorum præfentia valdè eft utilis ut facillimè debeant convenire . Cùm igitur, Deo auctore, ita fuerint Epifcopi etiam in propinquis fibi locis ordinati, per omnia Epifcoporum ordinatio fine aggregatis tribus, vel quatuor Epifcopis fieri non debet, Nam in ipfis rebus fpiritualibus, ut fapienter & maturè difpo нь nan |