Cap. 22. ideoque fine ipforum notitia nemo eft Chriftia primi Pontificatu celebrati Concilii edictum : memor lianenfis Epifcopus: Commonendi funt fideles, vt | generaliter omnes à minimo ufque ad maximum, orationem Dominicam & Symbolum difcant. Et dicendum eis, quod in his duabus fententiis omne fideigè veriffimum eft Foro-Julienfis, fub Adriani Chriftiane fundamentum incumbit, & nifi quis bas duas & memoriter tenuerit, & ex toto corde crediderit, & in oratione sæpissimè frequentaverit, Catholicus effe non poterit. Conftitutum namque eft, ut nullus chrifmetur neque baptizetur, neque à lavacro fontis illius fufcipiatur, neque coram Epifcopo ad confirmandum quemlibet teneat, nifi Symbolum & orationem Dominicam memoriter tenuerit, exceptis his, quos ad loquendum aptos minimè produCap. 45. xerit. Et fub Caroli Magni Imperio celebrata Moguntina Synodus: Symbolum, quod eft fignaculum fidei, & orationem Dominicam difcere femper admoneant Sacerdotes Populum Chriftianum, volumufque ut difciplinam condignam habeant : qui hæc difcere negligunt, five in jejunio, five in alia caftigatione emendentur. Propterea dignum eft ut filios fuos donent ad fcholam, five ad Monafteria, five foras Presbyteris, ut fidem Catholicam rectè difcantea & orationem Dominicam, ut domi alios docere va leant, & qui aliter non potuerit, ut in fua lingua boc difcat. Et fexta Parifienfis Synodus adfirmat olim folos ferè adultos, & plenè catechizatos confueviffe baptizari, ideoque quotidiani Catechifmi tantam non fuiffe neceffitatem, & adjungit: verum quoniam fides Chrifti ubique pollet, & parvuli de Chriftianis parentibus nati, antequam ad intelligibilem ætatem veniant, baptifmatis Sacra-Jubendum ut Oratio Dominica, in qua omnia necefmenta percipiunt, necefsè eft ut quod imbecillis ætas nequivit, intelligibilis addifcere fatagat. Quod quia ab ufu Chriftianæ Religionis propter quorumdam incuriam receffit, quantæ fit negligentiæ, quantique difcriminis fatis dici non poteft. Plurimos habemus hujufmodi Gallicanos Canones, & vetuftos & recentiores. Zofimus Avenionenfis Epifcopus, ac Apoftolicæ fedis ad tertii decimi Sæculi medium per Narbonenfem Galliam Legatus, Cap. 18. dixit in fua Albienfi Synodo: Comperimus quod propter ignorantiam articulorum fidei plurimi erraverunt utique in vita æterna. Cap. 7. Eos, qui Symbolum ignorant Sanctus Theodulphus rectè vetuit non tantum baptizari, fed etiam chrismari, ac effe Patrinos. Etiam Anglicanæ Ecclefiæ fub Egdaro Rege editi Canones habent: Docemus ut quifque difcat Pater nofter ou Credo, priufquam in confecrato fepeliatur Cameterio, vel idoneus cenfeatur Euchariftiæ percipiendæ. Propterea quod Chriftiani non eft dignus nomine, qui hæc noluerit edifcere, nec in Baptifmo valeat alios è facro levare fonte, nec in Confirmatione è mani bus Epifcopi fufcipere, fi hæc prius non calluerit Quod ipfum ftatuunt leges Canuti Regis, & adjungit Symboli ac dominicæ orationis imperitos effe poenitus indignos Chriftiano nomine. Rationem datin Encheridii libro Sanctus Auguftinus, affirmans Chriftianam dignitatem confiftere in Fide, Spe & Charitate, atque adjungit: Ecce tibi eft Symbolum, & oratio Dominica: quid brevius auditur, & legitur? quid facilius memorie commendatur? In his duobus tria illa intuere : Fides credit, Spes & Charitas orant. Sea fine Fide effe non poffunt, ac per hoc & Fides orat. Apoftolicum Symbolum ac oratio Dominica funt no ftræ Fidei, Spei, & Charitatis compendia, Notanda funt verba Moguntinæ Synodi: que aliter non potuerit, vel in fua lingua hoc difcat. Franci omnes videntur tunc Symbolum & orationem Dominicam latinè didiciffe, ac recitaffe, quem morem non probavit Atto Bafileenfis Epifcopus, ac unus è Mongantini Concilii Patribus, ideoque pro fua Ecclefia ftatuit in fuo Capitulari: faria humane vitæ comprehenditur, & Symbolum intelligatur. Ad vocem: Barbaricè, Lucas Symbolum Anglicè difcant & doceant. Exftant acta apud Gulielmum Malesburienfem. Omninò oportet ut Symbolum, & Dominicam orationem quifque calleat in fua lingua. Noftrorum tamen Walonum, qui illa paffim fciunt in latino etiam idiomate, confuetudo eft plurimum laudanda. Notanda item funt Moguntini Concilii verba: Sive ad Monafteria &c. Palmarem audiendi Catechefim locum affirmat effe Monafteria: Quod ipfum altiffimè clamant plures utriufque Ecclefiæ Canones, & perpetua confuetudo. Quare auctoritatem illam non à privilegio habent Monafteria, fed omnino per Canones. Lucidam rem imperitis ac turbulentis Monafteriorum Oforibus fuo loco demonftrabo. Cap. 2. 197. Lib. I. c2p. 62. Lib. 1o. cap. 11. SCHOLIIS, ET NOTIS ILLUSTRATUM. tenueritis Symbolum, ut non oblivifcamini, quotidie dicite, quando furgitis, quando vos collocatis ad fomnum, reddite Symbolum, reddite Domino, - commemorate vos vos ipfos non pigeat repetere, bona eft repetitio, ne fubrepat oblivio nec dica ne من tis dixi heri, dixi bodie, quotidie dico, teneo Præter Apoftolicum Symbolum, ac Dominicam orationem cuncti hodie fideles memoriter difcunt, ac quotidie recitant etiam falutationem Angelicam, & eandem recitant omnes Concionatores in fux Concionis exordio. Morem prius laudare cœpit, qui ad quinti decimi fæculi exordium floruit, fanctus Vincentius Ferrerius, femper præmittens fuis fermonibus: falutetur Beata Virgo, unde quidam exiftimant illum moris au&torem, aut certè ex primis fuiffe ipfius ufurpatoribus. Et in fuo Chriftiano Oratore fcribit Carolus Regius: Arbitror effe recens inftitutum, inductum forte propter hærefes in Beatam Virginem exortas, cum ipfa fit quæ omnés hærefes interimere queat. Dum Ariana peftis graffari cœpit, plures Ecclefiæ avitum glorificationis Hymnum cœperunt poft fingulos Pfalmos folemniter cantare in Ecclefia, atque ita omnium trium Perfonarum Confubftantialitatem, & Coæternitatem publicè profiteri. Et Lucianus Hierofolymitanæ Ecclefiæ Presbyter fuis de Sancti Stephani Protomartyris, & Sociorum inventione ad omnem Ecclefiam litteris dedit hunc titulum: Lucianus Mifericordia Dei indigens, Presbyter Ecclefiæ Det. Ifto fæculo plures fuis Epiftolis iftum titulum præfixerunt. Nempe tunc graffari incipiebat Pelagiana hærefis, & fuam ab ipfa puritatem Catholici Epifcopi & Clerici tunc ita paffim profitebantur. Eodem modo Sanctus Vincentius Ferrerius adverfum Sanctæ Virgini injuriofas hærefes poffit laudatum morem Concionibus fixiffe. Verùm quæ funt eæ hærefes ? Etenim Sancti Vincentii fæculo nulla hærefis fingulariter blafphemavit Deiparam. Et hinc in libris ad Sacrarum Concionum antiquo Ritu Francifcus Bernardinus Ferrarius, licèt Caroli Regii rationem non improbet, mavult falutationem Angelicam primò habitis de Deipara concionibus fuiffe præmiffam, ac tandem proceffiffe ad omnes Conciones, atque adjungit: Certe conftat appen dicem illam falutationis Angelicæ, Santa Maria c. ante centum quinquaginta annos additam fuisse . Differt.de Symb.Ap.& Nic.T.L 193 Errat. Additamentum iftud eft longè antiquius. Etenim de Mauritii Imperatoris exercitu adver fus Perfas pugnaturo fcribit Theophylactus Simocata Pro Symbolo RomaniTM focios pro hoftibus Lib. 5. cæderent, quandoquidem pugna confufa, maximè cap.10. proprios diftinctè internofcere nequirent. Pro expulfo Rege Caftra Romani pro Perfis pugnaturi erant adverfum Perfas: hinc etiam fociis Perfis, quo ipfos ab hoftibus dignofcerent in Prælio, iftud dederunt Symbolum, & ipfum eos docuerunt. Quæ docendi neceffitas? quis non ftatim capiat, ac teneat duas voculas? nempe non folum has, fed omnem cum fuo additamento Angelicam Salutationem Perfæ debebant memoriter difcere. Et nefcio quem diffolutum Clericum, quod in dies Sanctæ Virginis Altare accederet, atque hunc Angelicum & Evangelicum verficulum, Ave Maria gratia plena Dominus tecum, benedicta tu in mulieribus, cum ma gna reverentia decantaret, in litteris ad Defiderium Caffinenfem Abbatem laudat, & ejus pie- Lib. 2. caftigans Epifcopus abftulerat, beneficio reftitatis merito fuisse fuo, quod diffolutam vitam Epift. 14. tutum à Deipara affirmat Sanctus Petrus Damia ni. Angelica falutatio omnino videtur tunc habuiffe fuum additamentum: videtur iftud à Græ cis veniffe ad Latinos. Quidquid fit, adverfum Imperatoris Frederici fecundi in Ecclefiam viopietatis officia. Primò ut horis Canonicis addelentias Gregorius nonus Pontifex induxit varia retur ab Hermanno Contracto compofitus Hym nus, Salve Regina, deinde ut mane & vefpere, ad dandum Campanæ fignum omnes fideles tertio dicerent Salutationem Angelicam. Hifce precibus fperavit violentum Principem à Sacra intelligendum eft hoc Guilielmi Senonenfis ad Virgine domandum: quare cum moderamine quarti decimi fæculi medium Archiepifcopi Synodale decretum Præcipimus quod obfervetur inviolabiliter ordinatio facta per Sandte memoria Papam Joannem vigefimum secundum de dicendo ter Ave Maria tempore, feu bora ignitegii, in qua or dinatione conceditur certa indulgentia dicentibus ter Ave Maria dictis tempore & hora. Et cum hoc Sacro approbante Concilio, omnibus > tum orantibus pro ftatu profpero & Regni, ac pro Pace, Dominis, Rege & Regina, liberisque ipforum, ac dicentibus tunc, Pater nofter, & Ave Maria, concedimus Indulgentias, quæ fequuntur: videlicet fingulis fuffragandi viginti dies in Provincia Senonenfi. Guidiebus auctoritate noftra triginta dies, & cujuslibet à Papa Joanne fuiffe inftitutam lielmus non debuerat dicere iftam ordinationem fed dumtaxat reftitutam. Etiam Zoenus Avenionenfis Epifcopus,ac noni Gregorii per Galliam Legatus, in fua Albienfi Synodo ftatuit: Pueri à septennio & fupra Cap. 18. ad Ecclefiam à Parentibus adducantur diebus Dominicis & feftivis, ut in fide Catholica inftruantur, atque Credo in Deum, & Pater nofter & Salutationem Angelica Salutatio, non minus quam ApoftoBeatæ Virginis addifcant. Ifto igitur tempore licum Symbolum ac Dominica Oratio memoria tenebatur ab omnibus fidelibus, & quotidie reci tabatur. Et Zoenus hujus pietatis non fuit pri mus auctor, fed executor dumtaxat & propagator. Prænominatus Juvenis, qui circa facram Lanceam commifit mendacium, vixit sub Urbano B b fe Epift.24. fecundo, & omnium antea cognitorum fuit oblitus, præter Pater nofter, Credo in Deum, Gloria in excelfis, Magnificat, & Benedictus: proinde Ave Maria aut ignoravit antea, aut fuit etiam oblitus, & fic ifta in Deiparam Virginem pietas necdum vigebat. Igitur vigere cœpit medio tempore intra dictum Urbanum, ac Innocentium, Ignoro Auctorem. Sanctus Dominicus fuit magnus illius propagator. Zoenus Epifcopus rectè fanxit pueros feptennes omnibus Dominicis ac feftivis diebus deduci ad Ecclefiam & circa neceffarios Fidei articulos erudiri. Eft Apoftolicum inftitutum. Etenim in litteris ad fuum Clerum Sanctus Cyprianus fcribit: Optatum inter lectores Doctorum audientium conftituimus. Et in fua adverfus Sanctum Hieronymum Invectiva Presbyter Ruffinus habet de Eufebio Aquilejenfis Ecclefiæ Diacono: Pater mihi & Doctor Symboli ac fidei fuit. Et librum de Catechizandis rudibus Sanctus Auguftinus fcripfit ad Deo-gratias Diaconum & Catechistam Carthaginenfis Ecclefiæ. Et inter antiquas Constantinopolitana Ecclefiæ Dignitates, eft officium Catechiftæ. Adeò illic eminens fem per fuit iftud officium. Rationem dat in tertia fuper primam ad Corinthios epiftolam homilia Epifcopus ejufdem Ecclefiæ Sanctus Joannes Chryfoftomus, Apoftoli verbum: Non mifit me Chriftus baptizare, fed evangelizare, commentans: Quod erat laboriofus, & multa indigens perpeffione & tolerantia, & ferreo animo &quod omnia continebat, hoc erat. Et ideo id tractabat Paulus. Et quamnam ob causam non missus ad baptizandum baptizabat? non pugnans adverfus eum qui miferat, fed hoc faciens ex abundantia. Non enim dixit fe effe probibitum, fed ad hoc non effe miffum, verum ad rem maximè necessariam, nam Evangelizare quidem eft unius & alterius, baptizare autem eft cujuslibet præditi Sacerdotio. Nam nunc quoque fimplicioribus Presbyteris hoc munus mandamus, Verbum autem ad docendum pertinens fapientioribus. Illic enim & labor & fudor.Quando Catechef funt imbuendi & inftituendi infideles, multo labore, & multa opus eft fapientia. Ex quo vides Conftantinopolitane tunc ac omnis Orientalis Ecclefiæ Catechiftas non fuiffe Diaconos aut lectores, fed fapientiores Presbyteros. Etenim & Charifius Philadelphienfis Ecclefie in Lydia Presbyter, qui blafphemum Theodori Mopfueftienfis Epifcopi Symbolum accufavit apud Ephefinam Synodum, videtur fuiffe Catechista ejufdem Ecclefiæ: & Antonius ac Jacobus, qui iftas blafphemias ubique catechizabant, erant Presbyteri. Quin immo quidam Conftantinopolitani voluerunt Catechifmum effe folius Epifcopi officium, & omnem tam in civitate, quam in oppidis ac pagis populum ab illo folo baptizandum. Adverfum illum declamat in nova fuper epiftolam ad Corinthios Homilia San us Joannes Chryfoftomus: Apud Apoftolos non ita erat, fed affiduè tranfiliebant eos, qui prius diSeebant, conftituentes Magiftros aliquorum aliorum, qui difcebant: Sic potuerunt obire orbem terræ, quando uno loco non essent alligati. Quàm multos noAros fratres, qui funt in agris, & eorum magifiros, exiftimatis indigere doctrina? Sed vos me tenetis adfixum. Nam, priufquam caput rectè fit ad fedum, eft fupervacaneum ire ad reliquum corpus: Omnia in nos congeritis, oporteret vos à nobis dir fcere, uxores autem à vobis, filios à vobis. Sed nobis omnia relinquitis, propterea magnus eft labor. Difcimus hinc varia. Primò quod Catechifte officium fit omnino Inftitutum Apoftolicum. Secundò quod iftud officium principaliter spectet ad Epifcopum, & non nifi ob ejus apud omnes exequendi impoffibilitatem imponatur aliis . Tertiò quod Pagenfes Ecclefias vifitans Epifcopus teneatur catechizare, & earumdem Cl rum docere. Quartò quod ante omnia teneatur catechizare Populum fuæ Civitatis. Quintò, quod Conftantinopolitanus Populus tunc non fuerit bene catechizatus. Etenim peffime per Conftantinopolitanam Synodum ejecto, qui illum Populum ab Ario ad Chriftum Dominum ducere & recta docere cœperat, optimo Nazianzeno Gregorio fucceffit Nectarius,homo Catechumenus & vanus, ideoque ejus fucceffor Sanctus Joannes Chryfoftomus inter varios iftius Ecclefiæ morbos invenit Populum ignorantem. Sextò difcimus quod non folum Epifcopus aut Presbyter, fed etiam quifque Paterfamilias obligetur fuam familiam catechizare. Quod ipfum Joannes docet in aliis locis. Docet quemvis familiasPatrem effe fuæ domi quafi Epifcopum, ideoque ad iftud officium obligari. Se puerum etiam ab Avia fua Macrina fuiffe catechizatum, vobis fupra dixit Sanctus Bafilius, quæ omnia tradunt etiam alii Patres, ac plurimi quorumvis fæculorum Canones. Beatus Pontifex Pius quintus juffit ubique inftitui Chriftianæ doctrinæ Confraternitates & ipfas munivit magnis privilegiis. CAPUT SEXTUM. Şolemnis ad Miffam decantatio Uæftio eft, quando Symbolum cœperit le- &tum Irenæum Scholiis Joannes Fevardentius exiftimat id effe Apoftolicum inftitutum, eo quod Sancti Jacobi Apoftoli Liturgia ita jubeat. Longè aliter in Animæ Gemma fcribit Honorius Auguftodunenfis: Credo in unum L.1. c.88. Deum, Conftantinopolitana Synodus compofuit, fed Damafus Papa ad Miffam cantari inftituit. Quod ipfum fcribunt Stephanus Auguftodunenfis Epifcopus, Hugo de Sancto Victore in opere de Sacramentis, ac in libris de Miflæ facrificio Innocentius tertius. In opere de Ecclefiafticis obfervationibus, Radulphus Tongrenfis Ecclefiæ Decanus, Nicænum à Sancto Marco Pontifice, Conftantinopolitanum Symbolum vult juffum cantari à Sancto Damafo. Quod ipfum cenfet in eruditis ad Græcorum Euchologiam Scholiis Jacobus Goar: etfi Sanctus Marcus Papa Sylvefiri fucceffor in univerfa Ecclefia Symbolum Nicænum recitari jusserit, quia tamen aut laudanda illa confuetudo in Occidentali ejus portione interru pta videbatur , aut faltem rarius quam par effet canere 23. Propof Lib. 6. cap. 15. Lib. 2. caneretur, vifum eft ideo Concilii Toletani tertii Patribus, ut per omnes Hifpaniæ & Gallie Ecelefias, Orientali more Conftantinopolitanum Symbolum recitaretur. Et fuam affertionem firmat auEtoritate Jofephi vice Comitis. Iftud ipfum in Apologetico pro Florentina Synodo adverfum Marci Ephefini Archiepifcopi calumnias refponfo docet Jofephus Methonenfis Epifcopus : Schifma centum poft feptimam Synodum annis ortum eft Auctoribus Michaele Imperatore & Photio Patriarcha, Symbolum verò poft fecundam Synodum Romana canebat Ecclefia, ficut hodie canit, tefte Georgio Ariftino, ut diximus. Ejus fuperiora verba, funt hæc: Non folùm ante Schifma Ecclefiarum appofitum erat Symbolo, fed ante ipfas Synodos Oecumenicas, feptimam dico, & sextam, ut teftatur Confeffor maximus in Epiftola ad Marinum Presbyterum Cyprium. Nec ante illas tantùm, fed mox à fecunda Synodo, tempore Damafi Papa, ut afferit Georgius Ariftinus Hiftoricus. Etiam infra fcribit: Dogma hoc utique Sancti Spiritus proceffio à Patre & Filio, non eft novum, cùm ufque à fecunda Synodo fit & cantetur in Romana Ecclefia. Affirmat duo. Primò quod contentiofum Symboli additamentum Papa Damafus fecerit atque ita Conftantinopolitanum Symbolum correxerit. Secundò quod Symbolum cum ifto additamento cantari jufferit. Videtur fupponere, atque afferere quod Symboli Romana ad Miffam decantatio fit Sancto Damafo antiquior. At certum eft omnes errare. Etenim de hac re fcribit in originum libro Sanctus Ifidorus Archiepifcopus Hifpalenfis: Secunda Synodus dedit Symboli formam, quam tota Græcorum & Latinorum confefio in Ecclefiis prædicat. Et in Chronico: Juftinus Minor ea, quæ adverfus Synodum Chalcedonenfem fuerant edita, deftruxit, & Symbolum centum quinquaginta Patrum Sacrificii tempore concinendum populo præcepit. Et in priCap. 16. mo de Ecclefiafticis officiis libro: Symbolum quod tempore Sacrificii populo prædicatur, Sanctorum Patrum trecentorum decem & oclo collatione apud Synodum Nicænam eft editum. Et de Petro Cnapheo, qui fub Zenonis Imperio Antiochenam invafit Ecclesiam, fcribit Georgius Cedrenius: Petrus Cnapheus fuit primus auctor, ut in myfticæ finaxeos celebratione quavis Symbolum fidei recitaretur, cùm id tantum in magna parasceve diceretur. Et in Collectaneis fcribit Theodorus Le&tor: Petrum Cnapheum ut in quavis Synaxi Symbolum diceretur excogitaffe. Verbum, excogitasse, fonat vituperium, quod nempe Petrus fuerit fœdiffimus Eutychianifta. E de Timotheo in Macedonii Secundi Conftantinopolitanam Cathedram intrufo Eutychianifta per Imperatorem Anaftafium addit Theodorus: Timotheus ab amiis rogatus Symbolum fidei trecentorum decem & octo Patrum per fingulas Synaxes dici curavit, ad reprehenfionem videlicet Macedonii, quafi ille Symbolum hoc non receperit, cùm antea femel tantùm in anno, in Parafceve fcilicet Dominicæ paffionis tempore quo Epifcopus Catechizabat recitatum effet. Et in EcLib.15. clefiaftica Hiftoria Nicephorus Calixtus: Petrum Cnapheum reperiffe dicunt, ut Symbolum Sandum, quod femel tantum antea magno & fando Parafceves die dici folitum fuerat, in Synaxi & Conventu Ecclefiæ quovis decantaretur. Et in alio ejufDiffert.de Symb.Ap.& Nic.T.I. cap.28. dem operis libro, nonnulli, ut Macedonium, perinde atque trecentorum illorum Symbolum non comprobarit, calumniarentur, Timotheum Conftantinopolitanum Epifcopum, non Petrum Cnapheum inftituiffe dicunt, ut in Synaxi & Conventu Ecclefiaftico quovis Symbolum id diceretur, quod antea semel tantùm anno quolibet Parafceves Paffionis Sando die in Ecclefia legi folitum fuerat, cùm Epifcopus primas Religionis noftræ inftitutiones docere oporteret. Ex quibus cunctis inter fe collatis teftimoniis difcimus varia. Primò quod olim Orientales Epifcopi in magna Parafceve omnibus competentibus expofuerint Symbolum. Secundò quod exponendum ab illis Symbolum fuerit antea folemniter recitatum. Similem morem fuiffe olim in Romana, aut fanè in Gallicana Ecclefia lucet ex antiquo Romano ordine, qui quarta quartæ quadragefimalis feptimanæ feria mandat Symboli expofitionem inchoari ab Epifcopo, aut Presbytero, & ante omnia Conftantinopolita num Symbolum folemniter per Acolythum recitari ipfum recitari jubet, non ut difcatur à Catechumenis, fed ut ipfis per Sacerdotem exponatur. Fuit mox Gallicanus potius quàm Romanus. Quando in Gallia cœperit, & an apud Orientales fit Apoftolicus, aut faltem antiquiffimus, ignoro. Tertiò difcimus quod Nicænum Symbolum folemniter cantari ad omnem Liturgiam primus in Antiochena Ecclefia ac Diœcefi jufferit fædus Eutychianifta Petrus Fullo. Quartò quod eundem ritum in Conftantinopolitanam Ecclefiam ac Dioecefim invexerit ejufdem Patriarcha Timotheus. Etenim Eutychianiftæ admiferunt folum Antiochenum Symbolum adverfus Patriarcham fuum Apollinarium; facta per Conftantinopolitanam Synodum additamenta pertinaciffimè refutarunt, ideoque non hujus, fed iftius Symboli folemnem cantum induxerunt. Hinc Timotheus illud fecit ad reprehen fionem Macedonii, quafi ille Symbolum hoc non receperit. Et Conftantinopolitanum Symbolum & Chalcedonenfe fidei decretum de Nicæni Symboli prævaricatione arguebat Eutychiana perfidia, & utriufque conftantiffimus defenfor fuerat Macedonius. Hinc ad ejus reprehenfionem Timotheus cantari juffit Symbolum Nicænum. Sextò difcimus, quod Imperator Juftinus fecundus ritum partim probarit, partim alterarit, & jufferit traduci in omnem Orientalem Ecclefiam: Ejus inftitutum & fcopum elucidat in Chronico Joannes Abbas Bicharenfis: Juftinus anno primo Regni fui ea, quæ contra Synodum Chalcedonenfem fuerant commentata, deftruxit, Symbolumque San&orum centum quinquaginta Patrum Conftantinopoli congregatorum, & in Synodo Chalcedonenfi lau dabiliter receptum, in omni Catholica Ecclefia à Populo concinendum intromifit, priufquam Dominica dicatur oratio. Et Eutychianæ blafphemiæ, & ex ipfa nati Acaciani Schifmatis cunctas, qua poft Juftini primi, & Juftiniani Imperatorum labores hinc inde reftabant, reliquias deftruxit, & ad plenè eradicandas, non amplius Nicenum, fed deinceps Conftantinopolitanum Symbolum juffit in omni Orientali Ecclefia cantari. Ita occultos hinc inde Eutychianistas voluit conftringi, prodi, & expelli ab Ecclefiis. EtBb 2 enim Cap, 22, enim uti Arianus Nicænum, ita Eutychianus nunquam cantavit Symbolum Conftantinopoli num; ac dicta Sancti Ifidori, Theodori Lectoris, Georgii Cedreni, ac Nicephori Calixti teftimonia debent hoc modo conciliari. Et hinc lucet Sancti Jacobi, Sancti Bafilii, Sancti Joannis Chryfoftomi, & aliorum Græcorum Patrum antiquas, in quibus hodie jubetur Symboli decantatio liturgias effe quidem legitimas, fed auctas & alteratas. Plura præter Symbolum funt illis à pofterioribus Epifcopis ingeAta additamenta, Prima inter Latinas Ecclefias Hifpania admifit iftum morem. Etenim tertia Toletana fub Richaredo Rege celebrata Synodus ftatuit: Pro reverentia Sanctiffimæ fidei, & propter corroborandas hominum invalidas mentes, confultu piiffimi & gloriofiffimi Domini noftri Richaredi Regis Sansta conftituit Synodus, ut per omnes Ecclefias Htfpanie, vel Gallie fecundum formam Orientalium Ecclefiarum Concilii Conftantinopolitani, boc eft centum quinquaginta Epifcoporum, Symbolum fidei recitetur, ut priufquam Dominica dicatur oratio, voce clara id populo decantetur, quò & fides vera manifeftum teftimonium habeat, & ad Chrifti corpus & fanguinem prælibandum pectora populorum fide purificata accedant. Quod decretum firmavit octava Toletana, Synodus Emeritenfis, tertia Braccarenfis, Toletana duodecima, decima tertia, ac decima quarta. Richaredus adduxit tres fuæ pietatis rationes; Primò quod novella Gothorum fides effet ita firmanda: ufque tunc fuum Ariani Gothi, & Nicænum & Conftantinopolitanum Symbolum peffimè oderant; hinc ipfum piiffimus ac prudentiffimus Rex cenfuit deinceps ab ipfis folemni cantu profitendum. Secunda ratio fuit mos Orientalis Ecclefiæ. Gothi enim à Conftantinopolitana Ecclefia acceperant Chriftianitatem, ex Oriente venerant in Hifpanias, plures Orientalis Ecclefiæ mores femper dilexerant & conftanter fervabant : hinc & folemnem Symboli cantum Richaredus probavit, & duxit adfumendum. Tertia ratio erat neceffaria fumenda Euchariftiæ pietas. Euchariftia enim dignè non poteft fumi nifi per fidem ipfam, & charitatem. Fidem in Symbolo, fpem & charitatem exercemus in oratione Dominica. Hinc non folummodo hanc, fed & iftud Richaredus rectè fenfit communicatuto populo deca ntandum. apud Gallos & Germanos poßt dejectionem Felicis hæretici, fub gloriofiffimo Carolo Francorum Rectore damnati, idem Symbolum latius & crebrius in Miffarum cæpit officiis iterari. Concilio quoque Toletano ftatutum eft, omni Dominica idem Symbolum, Se cundum morem Orientalium Ecclefiarum recitari. Habemus hinc dico, primò quod Orientalis ad omnem liturgiam, Hifpana autem Ecclefia folis diebus Dominicis jufferit recitari Symbolum, Hæc enim illud effe populo voluit præparativum ad fumendam Euchariftiam: Et hæc tunc fumebatur fingulis dumtaxat Dominicis. Secundò habemus, quod Hifpana Ecclefia illud recitari jufferit ftatim poft Evangelium, ideoque labi illos, qui exiftimant fuiffe cantari juffum proximè ante Communionem: nam & taliter illud decantavit Orientalis Ecclefia. Ratio, ex qua Conftantinopolitanum potius cantari quàm Nicænum cenfet Walafridus Strabo, eft frivola. Porrò & Sanctus Ifidorus & Hifpanæ Synodi nunc Nicænum cantari jubent, nunc Conftantinopolitanum: quod nempe fint unum ac idem, & differant folis additamentis. Porrò laudatus Ifidorus dicens hanc confeffionem in Græcorum & Latinorum Ecclefiis iterari, per La tinas Ecclefias intelligit folas Hifpanas. Ejus enim tempore, nec Romana, nec Italica, nec Germanica nec Gallicana Ecclefia cantabant Symbolum. ? Etiam Walafridus Strabo, dicens illum ufum à Græcis veniffe ad Romanos, circumfcribitur, ac labitur. Certum enim eft, quod ifto tempore Romana Ecclefia nedum ad Miffam decanta, ret Symbolum. Lucet ex Leonis tertii Pontificis cum Caroli Magni Legatis difceptatione de famofo ad Symbolum Conftantinopolitanum additamento, & ejus folemni ad Miffam cantu, Legatio dixit ad Leonem: Numquid non à te idipfum Symbolum eft data in Ecclefia cantandi licentia? Numquid à nobis huc ufus ille cantandi proceffit? Hinc eum illuc mos idem cantandi non à nobis buc advenit. Et quomodo illud ufque hodie Cantamus? Et Papa refpondit: Ego licentiam dedi cantandi, non autem cantando quidpiam addendi, minuendi, feu mutandi. Et ut expreffius aliquid, quia vos cogitis, loquar, quamdiu vobis in boc fatis fuit, quomodo in hujufcemodi cantando vel celebrando Sacrofanctis myfteriis Sancta Romana tenet Ecclefia, nequaquam aut nobis in talibus laborare, aut aliis laborandi occafionem neceffe fuit ingerere. Quod vero adferitis ideo vos ita cantare, quoniam alios in iftis partibus vobis Eadem de re fcribit in libro de Ecclefiafticis rebus Walafridus Strabo Symbolum fidei Catholice rectè in Miffarum folemniis poft Evangelium re-priores audiftis cantasse, quid ad nos? nos enim id cenfetur, ut per Sanctum Evangelium, utique à Diacono cantatum, & auditum à populo, cor. de credatur ad juftitiam, per cantatum autem à populo Symbolum, ore confeffio fiat ad falutem. Et notandum Græcos illud Symbolum, quod nos ad imitationem eorum intra Miffas adfumimus, potius quàm alia, in cantilene dulcedinem Deo tranftuliffe, quia Conftantinopolitani Concilii proprium eft, fortaffe aptius videbatur modulis fonorum, quàm Nicænum, quod tempore prius eft; & ut contra Hæreticorum venena, in ipfis etiam Sacramentorum selebrationibus, medicamenta apud Regiæ fuæ Urbis fedem confecta, fidelium devotio replicaret. Ab ipfis ergo ad Romanos ille ufus creditur perveniffe. Sed ipfum non cantamus, fed legimus, & legendo docere, nec tamen legendo aut docendo addere quippiam eidem Symbolo inferendo præfumimus. Additamentum effe omnino expungendum Pontifex conftanter adfirmat, ac jubet; & pergunt Legati: Quamquam ergo ut fupra ipfe dixifti quær ritur, quod quæritur, fublatis his qua vultis bonum eft ut idem Symbolum cantetur. Et Papa: Bonum fanè, quod tamen non imperando, fed ut prius permittendo dicimus: Quia illud ficuti tunc, ita & nunc, fi fincerè agatur utile indigentibus esse posse non ignoramus. Et in hoc circa additamentum perplexo confilium poftulantibus Legatis Papa repofuit: Si priufquam ita cantaretur |