3. 1. Cont. Valent. 1.2.C.23. SYNODORUM GENERALIUM AC PROVINCIALIUM DECRETA ET CANONES, SCHOLIIS ET NOTIS ILLUSTRATI. SYMBOLUM NICENU M. Redimus in unum Deum, Patrem omnipotentem; omnium vifibilium, & invifibilium factorem. Et in unum Dominum Jefum Chriftum, Filium Dei ex Patre natum unigenitum; ideft, ex substantia Patris: Deum ex Deo, lumen ex lumine, Deum verum ex Deo vero. Natum non factum, confubftantialem Patri, per quem omnia facta funt, & quæ in Coelo, & quæ in Terra. Qui propter nos homines, & propter noftram falutem defcendit, & incarnatus eft, & homo factus, paffus eft, & refurrexit tertia die. Et adfcendit in Cœlos, & iterum venturus eft judicare vivos, & mortuos. Et in fpiritum Sanctum. Eos autem, qui dicunt, erat aliquando, quando non erat, & quia ex iis, quæ non funt, factus eft, aut ex alia fubftantia vel effentia dicunt effe, vel creatum, vel mutabilem, vel convertibilem Filium Dei, anathematizat Catholica Apostolica Ecclesia. DISSERTATIO De Symbolo Apoflolico & Nicano. CAPUT PRIMUM. , Junufquifque Dux fuis militibus tradit, quæ latinè Uod nos fidei Symbolum, Differt.de Symb.Ap.& Nic.T.I. verbalis teffera. Idcirco quippe iftud indicium pofuere per quod agnofceretur is qui Chriftum verè secundum Apoftolicas regulas prædicaret, aut crede fper Cap. 20. Epift. 12. Cap. 1. fperneret, tamquam à veris Evangelii lineis de- |mo in Auguftiniana appendice. Que omnia in Serm. 59. Sanctus Leo Magnus in epiftolam ad Pulche riam Auguftam fcribit Symbolum oportere effe brevem, ac perfectam confeffionem. Ruffinus, bre ve prædicationis indicium, in quo complentur Prophetiæ: Verbum confummans & breviatum. Et Sanctus Auguftinus in libro de Symbolo: Eft autem fides Catholica in Symbolo nota fidelibus memoriæque mandata quantum res passa eft brevitate fermonis, ut incipientibus atque lacentibus, paucis verbis credendum conftitueretur, quod proficientibus, & ad divinam doctrinam furgentibus multis verbis exponendo effet perficiendum. Et in difputatione cum Arianorum Comite Additio Pafcentio: Symbolum eft cautio inter animas no pofthuma Aras & Deum. Et in libris de Symbolo: Regula Epift. 178. fidei quod Symbolum dicitur. Et pergit ad CatechuLib.1.c.1. menos: Ifta verba, quæ audiftis, per divinas Lib.2.c.i. fcripturas Sparfa funt, fed inde collecta, & ad cap. 1. unum redacta, ne tardorum hominum memoria la boraret, ut omnis homo poffit dicere, poffit tenere quod credit. Et in alio ejufdem operis libro: Familia Redemptoris accepit Symboli remedium contra antiqui ferpentis venenum, ut fi quando voluerit Adverfarius Diabolus denuo infidiari, nove rit redemptus cum Symboli Sacramento & Crucis veLib.3. c.1. xillo debere occurri. Et rurfus: Sacramentum Symbo. li noveritis effe fidei Catholicæ fundamentum. Et Serm.119: in authentico fermone de tempore: Symbolum eft breviter complexa Regula fidei, ut mentem in. fruat, nec oneret memoriam; paucis verbis dici Serm.131. tur, unde multum acquiratur. Et in alio Sermone; Doctrina Symboli eft virtus Sacramenti, illuminatio Anime, plenitudo credentium. Eft breve verbis, fed magnum Sacramentis. Parvum oftendens im minutione latitudinis, fed totum continens compen dio brevitatis. Exiguum eft, ut memoriam non obruat, fed diffufum, ut intelligentiam fupercedat, ut intelligentiam fupercedat, confirmans omnes perfectione credendi, , defiderio confidendi, fiducia refurgendi. Quidquid enim præfiguratum eft in Patriarchis, quid quid annun ciatum eft in Scripturis, quid quid prædictum eft in Prophetis, vel de Deo ingenito, vel de Deo Dei unigenito, vel de Spiritu fancto, quamvis latenter oftenfum fit; vel de fufcipiendi hominis Sacramento, vel de morte Domini, refurrectionifque myfterio, totum hoc breviter, juxta oraculum propheticum, Symbolum in fe continet. Dicit effe collationem fidei & gratie, profeffionis myfterium, Symboli facramentum: quia nempe complectitur omnia fidei Chriftianæ myfteria ac Sacramenta. Alterius tituli ratio eft, quod fit noftrum, factum Domino Deo, coram multis teftibus militare Sacramentum. Etiam infigniter exponit nefcio cujus fer fola Ecclefia nunc tibi traditam, & ex omni fcriptura munitam. Cùm enim non omnes poffint fcripturas legere, & alios quidem inscitia, alios verò occupatio quædam impedit à cognitione, ne ob infcitiam perdas animam, in paucis verfibus univer lectione meminisse vos volo, & apud vos ipfos ftudiosè recolere. Non in chartas infcribendo, fed in corde memoriam infculpendo, & in meditatione cuftodiendo, necubi catechumenus ea ea, quæ vobis tradita funt exaudiat. Habere autem hanc doctrinam tamquam viaticum omni tempore vitæ, & præter hanc non fufcipere aliam decet. Epist, 77. Epift. 35. His obftare videtur magnus Papa Leo, qui in litteris ad Anatolium Conftantinopolitanum Epifcopum fcribit de Attico ejus Presbytero: Chalcedonenfis Symboli de fide definitionem profiteatur. Prolixam illam definitionem titulat Symbolum. Et Conftantinopolitana Sergii Patriarchæ Synodus ad lectam Imperatoris Heraclii Ecthefim exclamavit: bæc funt quinque Sanctorum Conciliorum Symbola. Etiam Ariminenfe, Seleucienfe, Sirmyense, Antiochenum, nec non & alia Synodalia de fide decreta antiqui Pa tres, & alii authentici Scriptores titulant Symbola. Dum Sanctus Cyrillus Alexandriæ, & Joannes Antiochiæ Patriarcha pacem inierunt circa natas in Ephefino Concilio quæftiones, formatum fuit inftrumentum, ac fidei decretum & de ipfo ad Acatium Melitinæ Epifcopum, ac fecundæ Armeniæ Metropolitam fcribit laudatus Cyrillus: Objiciunt nobis Adverfarii, quod novum Symbolum receperimus. Quocirca Symbolum nec debet effe breve, nec totius Chriftianæ fidei compendium. Refpondeo his adverfari Julianum Coenfem Epifcopum, magni Leonis in Oriente Legatum, qui in extantibus poft Chalcedonenfem Synodum litteris fcribit de eadem Synodo ad Imperatorem Leonem: Chalcedo nenfe Concilium non aliud dogma introduxit, non alterum Symbolum. Et Joannes Sebaftenfis Epifcopus, Metropolita primæ Armeniæ; Judica. Epift. 48, mus prolatam fidei definitionem à Sancto Chalcedonenfe Concilio, non ficut fidei Symbolum, fed ficut definitionem effe pofitam. Scribit adverfum turbu lentos Euthichianiftas qui Chalcedonenfe Concilium de prolato novo Symbolo, ideoque de violato Ephefino Canone calumniabantur. Difcernunt Symbolum à Synodali fidei definitione. Et in fuo unionis Decreto Imperator Zeno difertè profitetur à nulla, præter Nicænam & Conftantinopolitanam, Synodo fuiffe editum fidei Symbolum . Nempe vox, Symbolum, quandoque largè, quandoque ftrictim accipitur. Et quia Nicænum & Conftantinopolitanum de fide decretum funt fimul Symbolum, hinc omne ejufmodi decretum à quibufdam eodem titulo honoratur. Verùm larga & impropria eft ifta fignificatio, & hodie penitus abolevit. Interim habuit fua, quæ ex dictis facilè poffint colligi, fundamenta. Proinde propriè dictum Symbolum effe debet non folummodo brevis, fed etiam effe item de bet Epift. 46, Addicio pofthumą. bet confeffio perfecta verbum confummans; hoc eft, omnium omnino credendorum collectio certis vocum finibus circumfcripta, uti in Hæronis Philofophi encomio dicit Gregorius Nazianze nus; in qua, ut rectè Ruffinus, nihil poni poffit ambiguum, nihil obfcurum: Addit ille ita Symbolo Apoftolico omnino provifum à Spiritu Sancto. Quomodo filii Noe in gentes diffipandi turrim fuperbia, rebellionis, confufionis; Ita in eafdem dividendi Apoftoli iftud fidei, obedientiæ, unitatis fignum pofuerunt, tamquam munimentum ex dominicis lapidibus ædificatum, nullis unquam hæreticorum aut aliorum infidelium procellofis arietationibus fubvertendum: hinc Auguftinus in loco jam memorato: Sub ipfis paucis verbis in Symbolo conftitutis plerique hæretici venena fua occultare conati funt, nullus unquam nifi duplicis divinitatis fabulones, aufus eft ipfi renunciare. Tertullianus, Praxeas, Arius, Photinus, Neftorius, Euthyches aliud non tentavere, quàm nugas fuas Symbolo conAdditio formes oftendere, ita rati abundè expurgatas. pofthum. Et hinc de hærefibus rectè in Populari de diverfis Sermo.45. Sermone dicit Sanctus Auguftinus: pleræque noftrum Symbolum habent. C. 17. CAPUT I I. An breve noftrum Symbolum fit revera QU tem fuum Epifcopum Laudunenfem. Quintam Epift. 33. cap. 24. L.1.Epift. Cap. 18. Et quid multis? Habemus teftes multos irre- Uidam hodie non tantùm hæretici, fed libri de oratione: ftatio de militari exemplo nomen Neque fpernenda eft jam adducta Symboli Cap. 3. L. 58. Cap. 7. Sancto Hieronymo adfcripta. Hodie conftan- Aliam caufam fcribit Petrus Chryfologus Ravennatum Archiepifcopus hæc declamans ad fuos Cathecumenos. Hoc fpei factum, hoc falutis placitum, hoc vitæ fymbolum, hanc fidei cautionem mens teneat, confervet memoria, ne Divinitatis prætiofum munus depreciet charta vilis, ne myfterium lucis atrum tenebret atramentum, ne Dei fecretum habeat indignus ac prophanus auditor. Adeo ipfum fcribi noluerunt Apoftoli eorumque fucceffores Epifcopi, ut nec ab ipfis Cathecumenis adjuvande difcentis memoriæ caufa defcribi paterentur. Nempe ob generalem fecreti legem quæ de omni1.1. c.19. bus fidei noftræ arcanis dici juffit norunt fideles. Nicænum Symbolum hiftoriæ fuæ inferere putarat Hermias Zofomenfis, verùm jam dicta lex vetuit, de qua ipse: cum pii viri jique amici, & rerum ejus generis periti me docerent res ejufmodi à Sacerdotibus folùm & Epifcopis tum debere dici, tum audiri, eorum fanè approbavi confilium; nam verifimile eft nonnullos qui non funt initiati mifteriis hunc librum perlecturos. Hoc Secretum ante datam Ecclefiis à Conftantino Augufto pacem nullus Chriftianus Scriptor libris fuis inferuit, nifi unicus Tertullianus ; & quidem vocum compendio immutatum. Quæ omnia refpiciens Doctiffimus Cardinalis Julianus Cefarinus refpondit Marco Ephefio ipfum Romæ in Archiviis fervari ut primarium monumentum. Creditur ab Apoftolo expreffum in Epiftola ad Hebræos, dictufque Sermo inchoationis. Additio Legitimis Apoftolici Symboli natalibus attePolthum. ftatur etiam Sanctus Lugdunenfium Epifcopus Frenaus. Sceleratis Gnofticorum fabulis opponit immobilem veritatis Regulam, quam per L. 1. c. 1. Baptifmum accepimus. Et pergit: Ecclefia per univerfum orbem ufque ad fines Terræ feminata, & ab Apoftolis & à difcipulis eorum accepit eam L. I. c. 2. fidem, quæ eft in unum Deum Patrem omnipoten tem, qui fecit Cælum & terram, mart, & omnia quæ in eis funt. Et in unum Jefum Chriftum filium Del de cælis in gloria Patris adventum ejus ad recapi Cap. 15. Maria Virgine. Qui fub Pontio Pilato crucifixus eft & fepultus, & tertia die refurrexit à mortuis. Afcendit in Caelum, & fedet ad dexteram Patris, unde venturus eft judicare vivos & mortuos. Et in Spiritum Sanctum, Sandam Ecclefiam, Remiffionem peccatorum, Carnis refurre&ionem, Vitam æternam. Manifeftè eft Apoftolorum Symbolum. Et Marcellus profitetur ipfam effe antiquam à Majoribus acceptam traditionem. Latino Apoftolicum, non more græco græcus profitetur Nicænum Symbolum; quia nempe apud Romanam Ecclefiam profitebatur. Exftat Profeflio in Panario Sancti Hæref.72. Epiphanii. Hic fcribit etiam in libro Ancorato : cap. 3. Sanctam Ecclefiæ confervatæ fidem, quam ab Aposto lis Domini creditam accepit. Agit de Symbolo Conftantinopolitano,& ipfum dicit effe Apoftolicum, quia nempe & Nicæna, & Conftantinopolitana Synodus non condidere novum Symbolum, fed Apoftolico dumtaxat indiderunt quædam additamenta. In quadragefima fuper primam ad Corinthios Epiftolam homilia Sanctus Joannes Chryfoftomus hæc Apoftoli verba: Alioquin quid facient qui baptizantur pro mortuis, fi omnino mor tui non refurgant, commentatur: Propter hoc baptizaris, mortui corporis credens Refurrectionem, nempe quod non maneat mortuum; &tu quidem per verba dicis: mortuorum refurrectionem. Adfirmat ab Apoftolos per ifta verba laudari confuetam ante Baptifma fieri recitationem Symboli, hanc effe inftitutionem Apoftolicam, & in ifto Symbolo contineri articulum de Refurretione carnis. Proinde omnino profitetur noftrum Symbolum effe revera Apoftolicum. Scio in noftro Symbo fed lo haberi, non refurrectionem mortuorum carnis refurrectionem. Nempe Sanctus Joannes locutus eft juxta facta per Conftantinopolitanam Synodum additamenta. Nam hocce Symbolum fuis Cathecumenis tunc tradebat Orientalis Ecclefia. Hæc omnis fuit folemniffimè congregata in Calcedonenfi Concilio: & hoc dogmaticam, quæ noftrum Symbolum adfirmat effe Apoftolicum, Sancti Leonis Epiftolam probavit atque evexit in immobilem fidei columnam, nec folam ejus fubftantiam, fed fingulos apices; proinde Apoftolicos Symboli natales admifit in Ca nonem. Quod mo octavo fuper Sancti Joannis Evangelium Tra- mentum pœnitentiæ ab operibus mortuis, & fides Quod ipfum femper cenfuit Latina Ecclefia.) Epift. 76. Etenim & Novatianenfes & nos Orthodoxos in eodem baptizare Symbolo fatetur in epiftola ad Magnum Sanctus Cyprianus, & addit ejus arti-fectionem feramur, non rurfum jacientes fundaculos effe de Deo Patre, de Filio, de Spiritu San&to, de remiffione peccatorum, de Sancta Ecclefia, de vita æterna. Quod ipfum repetit in Epift. 70. litteris ad Januarium Numidia Primatem. Iftud autem manifeftè eft Apoftolorum Symbolum. In libro ad Imperatorem Conftantium Sanctus Hilarius Pictavienfis Epifcopus in varia per Arianorum varias Synodos conflata, Symbola fol. 309. graviter invehitur, atque fubjungit: Tutiffimum nobis eft, primam & folam Evangelicam fi dem confeffam in Baptifmate, intellectamque retivere, nec demutare quod folum acceptum atque auditum babeo bene credere: non ut ea, quæ Synodo Patrum noftrorum continentur, tamquam irreligiosè aut impiè fcripta damnanda fint, fed quia per temeritatem humanam ufurpantur ad contradictionem, quod ob hoc fub nomine Novitatis Evangelium negaretur impericulosè, tamquam fub emendatione innovetur. Facta per Nicænam Synodum Additamenta omnino probat, nihilominus antiquum Symbolum cenfet in baptismo retinendum, ipfumque adfirmat effe fidem primam, & Evangelicam. Et in litteris, quæ à Sancto Cyrillo Alexandriæ, & Joanne Antiochiæ Patriarcha initam pacem confirmarunt, Xixtus tertius Pontifex fcribit, Symbolo primùm inter Apoftolos tradito non poffe derogari. Et fidus Sancti Joannis Chryfoftomi difcipulus Joannes Caffianus fcribit in lento libro adverfus Neftorium: Symbolum, ut fcis, ex collatione nomen accepit. Quod enim græcè Symbolon dicitur, latinè collatio nominatur. Collatio autem ideo, quia in unum collata ab Apoftolis Domini totius Catholicæ legis fide, quid quid per univerfum Divinorum voluminum corpus immenfa funditur copia, totum in Symboli colligitur brevitate perfecta, fecundum illud Apoftoli: verbum confummans, Cap. 3 brevians in æquitate. Et in fequenti capite: vides in Symbolo auctoritatem Dei effe. Verbum enim breviatum faciet Dominus fuper terram. Sed hominum fortaffe quæris: ne id quidem deeft: per homines enim id Deus fecit. Sicut enim immenfam illam fcripturarum Sacrarum copiam per Patriarchas & Prophetas maximè fuos condidit, ita Symbolum per Apoftolos fuos, Sacerdotefque conftituit. Et quid quid illic per fuos larga & redundanti copia dilatavit,idem hic per fuos pleniffima brevitate conclufit. Adfirmat Symbo lum Apoftolis effe dictatum à Spiritu Sancto,ideoq; pollere divina & canonica auctoritate, & rectè. Epift. 57. Eofdem Symboli Natales frequenter confirmat Sanctus Auguftinus. Ipfum laudat in epiftola ad Dardanum: Memoriter recole, & fideliter tene Chriftianam confeffionem, quoniam Dominus refurrexit à Mortuis, afcendit ad Cælum, fedet ad dexteram Patris, nec aliunde quàm inde ventu rus eft ad vivos mortuofque judicandos. Et de ipfo Epift. 178. adjungit in difputatione cum Comite Pafcentio : Non in Africa, aut in cuncta Barbaria, fed in Syria, vel Græcia, ubi & ipfa caro voluit de Virgine nafci Dominica, decuit vel oportuit verba fidei compendiose firmare, nempe per Apoftolicam Synodum: nam non tantùm ufque ad Auguftini tempora, fed nec ufque hodie Syria apud fe vidit ullam generalem Synodum. In nonagefi In libris contra Euthychianam hærefim Vigilius, nefcio cujus Ecclefiæ in Africa Epifcopus, laudat noftrum Symbolum, & adjungit: Roma, & antequam Nicæna Synodus conveniret, à temporibus Apoftolorum ufque ad nunc, & fub beatæ memoriæ Cæleftino, cui ifte, nefcio quis Euthichianus, rectæ fidei teftimonium reddidit, ita fidelibus Symbolum traditur. Et in præfatione ad libros de Spiritu Sancto Pafchafius Romanæ Ecclefiæ Diaconus: Catholicam fidem Apoftolica follicitudo atque perfectio, ficut per Sanctas Paginas dilataverat, ita per Symbolum falutare mira brevitate collegit, & tamquam per diverfas remediorum Species difpofuit in corpus unum, ac velut ex innumeris aromatibus pretiofum confecit unguentum. Et hoc ipfum in fecundo de Ecclefiafticis officiis libro tradit Sanctus Hifpalenfium Antiftes Ifidorus: Difceffuri ab invicem Apoftoli, normam prius fibi future prædicationis in commune conftituunt ne localiter ab invicem difcedentibus, diverfum aliquid aut dissonum prędicaretur his,qui ad fidem Chrifit invitabantur. Omnes ergo in uno pofiti, & Spiritu Sancto repleti, breve fibi prædicationis indicium, conferendo in unum quod fentiebant, componunt, atque hanc credentibus dandam effe regulam conftituunt. Ad firmat titulari Symbolum ob tres caufas: propter factam fui articuli à fingulis Apoftolis collationem, ut nobis effet militaristeffera, & difcretio fidelium ab infidelibus. Palam loquitur ex expofitione Symboli per Ruffinum Presbyterum. Eadem confirmat in litteris ad Claudium Ducem. At Photianas de Symboli additamento nugas memorat atque impu gnat ista Epistola, atque ita altiffimè clamat fe effe fuppofititiam, Ifidoro longe pofteriorem. Sancto Ifidoro confonat Manfuetus Mediolanenfis Archiepifcopus in litteris ad Imperatorem Conftantinum: Verbum breviatum faciet Dorninus fuper Terram, quod per Sanctos Apoftolos vidimus impletum. Quid enim brevius, quàm fimplex fidei Symbolum ab Apoftolis inftitutum, in quo myfticum Sacramenti continetur Arcanum? Non folius Manfueti, fed totius Mediolanenfis Synodi fuit ifta Epiftola: Ejus fextæ Synodo tranfmiffum, ejufdem Actis infertum, ideoque & ab ipfa probatum fuffragium. Etiam in primo adverfus Elipandum Archiepifcopum Toletanum libro Etherius ac Beatus referunt integrè noftrum Symbolum, & adjungunt: Ecce fidem Apoftolicam, in qua baptizati fumus, quam Cap. 6. Lit. 4. cap. 1. Cap. 22. |