152 as eifdem fubfcribere; Alii penitùs adverfari: Ma-||fibi adhærere omnes Orientales Epifcopos, prefer ximè verò omnium Eufebius Nicomedienfis Epifcopus ad diffenfionem incitari, quod Alexander ejus nomen fuis Literis graviùs perftrinxerat. Atque eo tempore Eufebius plurimùm poterat, quod tunc Nicomedie, ubi Diocletianus paulò antè Palatium ædifcarat, Imperator verfabatur. Ob quam cauffam multi Epifcopi paruerunt Eufebii Sententie. Is aurem, tametfi ad Alexandrum Literas fcribere non deftitit, ut Controverfiam inter ipfos ortam miffam faceret, Ariumque cum fuis in Ecclefiam reciperet; Alios tamen, qui alias quafque Civitates incolebant, exhortatus eft, ut Alexandri voluntati prorsùs refragarentur. Unde tumultus ingens nufquam non concitatus eft. Nam videre licebat non modò Ecclefiarum Præfides maledicis & contumeliofis verbis alium ab alio vexatos, verùm etiam Populi multitudinem in duas partes diremptam, quarum altera in borum, altera in illorum Sententiam inclinavit. Itaque res eft eò ufque fceleris & turpitudinis prolapfa, ut Chriftiana Religio palam in ipfis Gentilium Theatris omnium irrifione luderetur. Itaque Nicomedienfis. Eufebius, ac ipfius per Orientem Congerrones Epifcopi advenam Arium, ac ejus Collegas juxta Canones admiferant in peregrinam dumtaxat Communionem, conati funt placare Alexandrum, & ipfi reconciliatos Arianos in Gradum reponere. Hoc ftuduit & ipfe Eufebius. Alexandro fcripfit has Lites non ad immobile Chriftianitatis Dogma, fed fpectare ad liberas Quæftiones, circà ipfas unumquemque poffe permitti in fuo fenfu, ideoque Arianos ob illas non fuiffe damnandos. Ejus ad Alexandrum Literæ latent aut perierunt. Apud Ecclefiafticam Theodoreti Hiftoriam exftat ejus ad Paulinum Tyri Metropolitam Epiftola, in qua exponit Arianum dogLib. 1. ma, atque adjungit : Quas rationes cum acceperis, cap. 6. eafque pro gratia, quæ tibi divinitùs fuppetit, expo liveris, fac us Domino meo Alexandro fcribas. Nam Quæftio eft: Quinam Epifcopi Ario faverint, quinàm fuerint averfati? Sanctus Patriarcha Alexander de hac re fcripfit ad fanctum Alexandrum Epifcopum Conftantinopolitanum: Nefcio quo pacto in Syria ordinati Epifcopi tres, dum illis, Arianis, annuunt, in pejus inflammant. Eos non nominat. Eos in Literis, apud S.Epiphanium exftantibus, ad Eufebium Nicomedienfem nomiHeref nat ipfe Arius: Quoniam Eufebius frater tuus Ce69.0.6. fareæ, & Theodofius, & Paulinus, & Athanafius, & Gregorius, & Aetius, & Orientales omnes Deum tim tamen jam expreffos; & folos tres fibi adver- Advectus ergò in Palestinam Arius tentavit Eufe 153 Eufebium Litteris Arius nullam facit mentio- ptitationes compendio exponit Socrates: Cate- Lib. 1. Nec foli feducti Epifcopi, fed etiam ipfe dam- fcripfit Epiftolam, quafi excufandi se gratia, quæ tota illius eft veneno, &contumeliofis in Divinum Numen vocibus referta, quam mifit Alexandriam. Ex quibus aliqua difcimus. Primò, quod non folum Arium, fed & alios infectos ab ipfo Presbyteros ac Diaconos fanctus Alexander relegarit. Etiam Piftum. Secundò, quod omnis ifta Fox fuerit vagata per varias Ecclefiæ Provincias, ac tandem concefferit Nicomediam. Quare ifta Epiftola omninò fcripta eft vafro confilio Eufebii Epifcopi. Et eft plena dolofis æquivocationibus. Scripta eft poft datas Ario Inftructiones à Georgio LaodicenG. Hic non fubfcripfit, quod in Syria permanferit. Arius tunc degebat in peregrina adhuc Communione, atque ita Alexandri in se judicium fimulat revereri, & fupplicat difsolvi. Hafcè Scri· Differt. Proam. Tom. I. collecta funt. Nam Arius eas, quæ pro fe faciebant Verùm Rete fruftrà jacitur ante oculos Pen- Hæc S. Alexandri Conftantia, & felix rerum V damna 154 damnationem effent hoc loco conftitutæ, Ariani be-||mationemque perduci, nifi primò diutius per orbis terrarum Regiones, multis hinc atque hinc Difput. tionibus&Collationibus Epifcoporum pertractata conftaret? Hoc autem facit fanitas pacis, ut cum diutius aliqua obfcuriora quæruntur; & propter inveniendi difficultatem diverfas pariunt in fraterna di perveniatur, vinculum permaneat unitatis, ne in Parte præcifa remaneat infanabile vulnus Erroris. Hanc Regulam Eufebius Nicomedienfis, ac alii Ario faventes Epifcopi fervandam fimularunt, & non fervarunt. Primus itaque fuæ Provincia Synodum coegit Eufebius, Arii caufam ac fanati Alexandri Synodum retractavit, probavit iftius blafphemias, abfolvit ipfum ab injecto per Patriarcham vinculo, & reddidit Communioni. Declaravit iftud vinculum fuiffe non Synodale Judicium, fed erroneum aut hoftile vinculum, ideoque ab omnibus fpernendum ac exfufflandum. Quod ipfum fecerunt Paulinus Tyri Epi fcopus, Phoenicia Metropolita, Eufebius Cæfaræenfis Epifcopus, Metropolita Palestine, ac Patrophilus Epifcopus Schytopolitanus. Blafphemum hominem non dumtaxat in Laicam, fed etiam in Presbyteralem Communionem, ac fui Gradus plenitudinem repararunt, & addiderunt Poteftatem celebrandi Conventus: Non quidem publici ex omni Populo, fed privati ex folis Congerronibus: Nam & omnes hos fui gradus plene communioni reddiderunt. Eis permiferunt privatam Para-Synagogam. Athanafius Anazarbi Epi nevolentiam Epifcoporum, fingulas Civitates adminiftrantium, fibi necessariò antè colligendam arbitrati, mittunt Legatos ad eos cum Litteris de Fide fua, contenduntque ab illis, ut fi rectum ipfis videretur ita de Deo fentiendum, fignificarent Alexandro, ut ipfis minimè fuccenferet: Sin minùs, doce-fceptatione Sententias, donec ad verum liquidumque rent eos quemadmodum fentiendum effet. Qui quidem Conatus non parùm eorum caufam adjuvit. Nam bac illorum opinione in omnes ferè difperfa, ab omnibus paffim Epifcopis de ea difputari ceptum eft: Quorum Pars fcripfere ad Alexandrum, ne admitteret Arianos in Ecclefiam, nifi fuam de Fide opinionem abjicerent: Pars autem oravit, ne iftud faceret. Quare cum Alexander quàm plurimos videret, tum Specie bone vita graves, tum probabiliter dicendo per-difertos, Arianis fubfidio venire, & maximè omnium Eufebium eo tempore Nicomedia Epifcopum, virum illuftrem, & in Imperatoris aula magno in bonore habitum, fcripfit ad omnes ubique Epifcopos, ne cum illis communicarent. Unde ardor utriufque Partis multò magis accenfus eft, & acrior, ut affolet, excitata contentio. Nam ubi fautores Euminimè exorare febii Alexandrum fæpius orantes poffent ; veluti contumelia affedi, iniquo animo ferre, & Arii opinionem longè majori animorum contentione defendere cæperunt. Atque Concilio in Bythynia coado, fcribere ad omes Epifcopos, ut cum Arianis, tamquam de Fide reclè fentientibus communicarent: Efficerentque, ut & Alexander ipfo rum amplecteretur Communionem. Verùm ubi Conatus eorum parùm fucceffit ex fententia, proptereà,fcopus iftis non adnumeratur. Quod nempè Ciliquod Alexander haudquaquam ipfis cederet: Arius mittit Legatos ad Paulinum Tyri Epifcopum, & Eufebium cognomento Pamphylum, Ecclefiam CaSaree Palestine gubernantem, & Patrophylum Scytopolis Epifcopum, petitque ut poteftas fibi, utpote gradum Presbyterii ante adepto, unà cum fuis permittatur populum fibi faventem ad Conventus vocandi. Nam confuetudo cum fuiffet Alexandria, ficuti nunc eft, ut licet unus omnibus præ-esset Epifcopus, Presbyteri tamen feparatim Ecclefias retinerent, ac fibi commissum populum ad Conventus cogerent. Ifti cum aliis etiam Epifcopis in Paleftina in unum congregati, poftulationi Arii fuffragati funt; Jufferuntque ut primùm ipfi inter fe Conventus quidem agerent, fed tamen fe fubjicerent Alexandro, ut de pace cum eo facienda, deque communione mutua agere non defifterent. Notanda funt Sozomeni de Solemni Presbyterorum apud Alexandriam Prædicatione verba: Sicuti nunc eft. Aliud dicit in feptimo Operis fui Libro: Apud Alexandrinos verò folus Civitatis Epifcopus in Ecclefia docet. Ajunt tamen hanc confuetudinem non priùs inoleviffe, quàm ex quò Arius Presbyter, de Doctrina disserens, infolitam introduceret. Adducta verba affirmant antiquam Confuetudinem fuiffe poftmodò revocatam, utique poft extinctam Arii hærefim. Suo loco elucidabitur. Ab Agrippino Carthaginenfis Epifcopo motam de iterando Hæreticorum Baptifmate quæftionem exponit in fecundo contra Donatiftas Libro fanaus Auguftinus, affirmat in plurimis Provinciarum ante Nicænum Concilium Synodis, fuiffe Cap. 4. agitatam, atque fubjungit: Quomodo enim potuit fa res tantis altercationum nebulis involuta plenarii Concilii luculentam illuftrationem, confir Cap.19 ad cia tunc necdum effet divifa in duas, ideoque Anazarbi Antiftes necdum effet Metropolita. Et hinc nafcitur Quæftio cur iftis adnumeretur Patrophilus Schytopolitanus? An Palestina ex tunc fuerit fecta in plures, atque ita Schytopolis fuerit Metropolis? Eft res alterius loci. Etiam orthodoxi per varias Provincias Metropolita hanc cauffam tractarunt in fuis Synodis. Et quidem ifti Ariani graviffimè excefferunt. Etenim Hærefim firmarunt arietarunt omne Romanum Imperium, & horrendè prævaricati funt Apoftolicum Canonem, qui vetat alienos damnatos reparari. Omnem Arianæ non tantummodo blafphemiæ ? fed etiam damnationis fcabiem in fe traduxerunt. Et adversùs ipforum audaciam Nicæna Synodus innovavit Apoftolicum Canonem. Ab ipfis illatas & Romano Imperio & omni Chriftianitati plagas exponit fanctus Patriarcha Alexander in Literis ad fanctum Alexandrum Conftantinopolitanum Epifcopum : Arius & ejus à nobis damnati Congerrones buc & illuc contra nos excurrentes ad ejufdem nobifcum fidet Collegas noftros pergere cæperunt, per fpeciem quidem expetende pacis & concordiæ, reverà autem ut illorum aliquos per fermonis lenocinia in fui erroris contagionem pertraherent. Et loquaciores ab eis. literas flagitantes, coramque iis quos in errorem, induxerunt, has legentes, faciunt ut fine fui lapfus pœnitentia maneant, atque adfuefcant ad impietatem, quafi ejufdem fecum fententiæ & opinionis habeant Epifcopos. Quæ autem pravè apud nos docuerunt vel egerunt &quorum gratia funt expulfi, minimè illis confitentur; fed vel filentio premunt, vel fictis Sermonibus, Scriptifque obfcurantes deludunt. Itaque probabilibus & blandis collo quiis perniciofam fuam Doctrinam obtegentes, fraudi expofitos in errorem rapiunt, ac Religionem quoque noftram apud omnes calumniari non ceffant: Unde fit, ut non-nulli Literis eorum subscribentes, in Ecclefiam illos recipiant. Ex quo quidem maxima, ut opinor, Comminiftris noftris, qui hoc aufi funt, imminet infamia, quod neque Apoftolicus Canon id permittat, & Diabolicam adversùs Chriftum operationem, quæ illis in-eft, vehementiorem efficiat. Ex quo vides plures ab illis Epifcopos effe circumfcriptos; præfertim poft illis factam à duobus Eufebiis & aliis feductis Epifcopis reparationem. Eafdem turbas memorat in Ecclefiaftica Lib. 1. Hiftoria Theodoretus: Cum in hunc modum per cap.5. Ægypti & Orientis Ecclefias sparsa esset blasphemia, Lib. 2. cap.3. Contentiones de Divinis Dogmatibus, pugnæquè in fingulis Urbibus & Vicis oriebantur. Reliquus verò populus rerum iftarum fpectator, Judexque Sermonum, pars iftis, pars aliis favebat, & tragedia & luctu digne res erant. Nec enim externi hoftes, ficut olim, Ecclefias oppugnabant, fed Gentis ejufdem homines, Tectique unius ac Menfæ participes, contra fe-ipfos haftarum loco linguas acuebant. Immò verò, cum unius ipfi corporis membra essent, adversùs feipfos mutuò armabantur. Eadem tunc graffari cœpit calamitas, quam, per Ephefini Concilii inter S. Cyrillum Alexandriæ, ac Joannem Antiochię Patriarcham Schifma, fuiffe graffatam fcribit Ibas Edeffenus Archi-Epifcopus: ob hoc multa triftitia inter eos, Egyptios ac Orientales facta eft. Et in contentione erant Epifcopi adversùm Epifcopos, & Populi adversùm Populos. Et completum eft opere, quod fcriptum eft: Quia erunt inimici hominis domeftici ejus. Ex hoc detractiones multe adversùm nos factæ funt Paganorum ac Hæreticorum. Non enim audebat aliquis de Civitate in Civitatem, aut de Provincia in Provinciam proficifci, fed tanquam inimicum fuum unufquifque Proximum fuum perfequebatur. Acta Magni Imperatoris Conftantini circà Arii exordia. H Ac de re fcribit Gelafius Cyzicenus: Cum Alexander talia paffim per fingulas Civitates fcripfiffet, malum ipfum deteriùs evafit. Hæc cum refciviffet Imperator Conftantinus, magnum animo dolorem cæpit, remque eam fuam ipfius calamitatem reputans, & malum jam accenfum protinùs exftinguere contendens, Literas ad Alexandrum & Arium mittit per virum fide dignum Epifcopum Cordubæ, Civitatis cujufdam Hifpaniæ: Siquidem illum diligebat Imperator, & fummo profequebatur bonore. Eadem fcribit Theodoretus: His cognitis fapientiffimus Imperator, primum quidem fontem ipfum malorum obftruere conatus eft, atque infignem quendam folertia virum Alexandriam mifit cum Literis, exftinguendæ contentionis ftudio, & fpe reducendarum ad concordiam Partium. Socrates ferè repetit verba Gelasii. Amplius quid fcribit Hermias SoLib. 1. zomenus: At verò cum multa Concilia de hac re in cap. 15. Ægypto celebrata fuiffent, & ita exardefceret Contentio ut ad ipfam Imperatoris aviam pervaderet, Imperator Conftantinus non mediocriter animo commotus eft. Addit quod ad hæc comprimenda Hofium Cordubenfem Epifcopum miferit cum Differt, Proam. Tom. R Literis. Difertè adfirmat hanc Legationem non ftatim in mali exordio; fed poft multas tam in Ægypto, quàm in Oriente ac Bythinia, quæ Arium repararant, Synodis contigiffe. Quod ipfum in Magni Constantini vita infinuat Cæfaræenfis Eufebius. Gregorius Cæfaræenfis in Cappadocia Presbyter addit in Nicanorum Patrum encomio: Alexander præmunivit Epifcoporum aures ne ab hiatu fenfus Arii finiftrè arriperentur; incitat verò, ut communi Confilio citrà moram de his Optimum Dominum certiorem facerent, Quod ipfe etiam Alexander ad Principem retulerit, ac Arium compefci poftularit, difertè teftatur fan- Hæref. cus Epiphanius. 69.C.9. Fol.526 Paucis exponere oportet, quantus & qualis fuerit Cordubenfium Antiftes Hofius. Sanctus Athanafius fcribit in prima contrà Arianos Oratione: Magnus ille, & confeffor Hofius. Et in pri- Fol. 12t ma Apologia: Pater Hofius. Et infra: De magno Fol 547 illo & graviffimæ ætatis viro, eodemque Confeffore Hofio, qui verè Hoftus eft, id eft fanctus, fuperfluum arbitror mentionem facere. Non enim quidquam latere poteft in viro tantæ claritudinis. In qua enim Synodo ille non Dux, & Antefignanus fuit ? Quem non ille recta tuendo in fententiam fuam pertraxit? Quis illum mæftus adiit, & non lætus abierit? Quis indigens ab eo poftulavit, quin poftulatum obtinuerit? Et iterum: Magnus Hofius Fol.550 Confeffor. Arianos arguit, quod non erubuerint Imperatorem Conftantium feducere ad tantum Epifcopum vexandum & profcribendum. Et in fecunda Apologia: Hofius ille magnus. Et in Li- Fol.625 teris ad fuos Monachos,inducit Arianos ad Conftantium, quò Hofium profcribi perfuadeant, ita perorantes: Nihil profecimus, quamdiu reli- Fol.648 quus eft Hofius. Quamdiu ille in fuis agit, omnės Epifcopi in fuis Ecclefiis agere videntur. Poteft ille vi verbis & authoritate fidei fuæ omnes contra nos inducere. Hic Princeps eft Synodorum: Et fi quid fcribit, ubique auditur. Hic fidei formulam in Nicano Concillo concepit: Et Arianos ubique pro Hæreticis traduxit. Quod fi ille igitur in fuo ftatu maneat, fupervacaneum eft cæterorum Epifcoporum exilium. Et adducit verè Epifcopales Hofii ad Conftantium, qui ad lapfum vergebat, Literas, atque fubnectit: Hæc Abrahamicus ille Fol.650 Senex, verè Hofius, boc eft fandus, & fenfit & fcripfit. Omnibus ille notus erat, ac verus pro fuo nomine Hofius, hoc eft, fanctus habebatur taque ejus irreprehenfibilis, nifi ex odio ejus contra hærefim crimen mutuarentur. Et in Imperatorem Conftantium, qui tantum Virum profcribere & tormentis adficere non erubuit, profequitur: Nibil veritus eft impius, nec Deum, neque Patris fui, quem erga Hofum habebat, affectum, que senectutem hominis, jam centenarii, inhumanus ille refpexit. Etiam fanctus Gregorius Nazianzenus ipfum appellat Senem illum & Abrahamicum Patrem, & adjungit ad Arianos: Quem 25. ex Exilio redeuntem, medio die, media in urbe, faxis excepiftis. Sanctus item Phæbadius Agennenfis Epifcopus, & omnis Gallicana Ecclefia ipfum infcribit Antiquiffimum Sacerdotem, promptæ femper fidei Hofium. Et adjungit: Novit Mundus, quæ in hanc tenuerit ætatem, qua conftantia apud Sardicam & in Nicæno Tractatu adfenfus fit, & damnaverit Arianos. Adfirmat V 2 ne من fuiffe cap. 5. & 8. 156 fuiffe ferè centum annorum. Et S. Papa Liberius, | rundam, Religionem à Populo observatam in varias Imperator Conftantinus herebat tunc Nicome- | Imperium, immò omnem Mundum impartiri Hafcè Litteras laudat etiam Hermias Sozome- Lib. 1. |